ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟY ΣΧΟΛΕΙΟY ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2017-2018 Αρ. Μαθητών/τριών: 143 Αρ. Εκπαιδευτικών: 15 Συνδετικός Εκπαιδευτικός: Μαρία Τσιαννή Ομάδα μελέτης στόχου: Μαρία Τσιαννή, Μαρία Καραγιώργη Περιγραφή της περιοχής (Κοινότητα / Δήμος) που βρίσκεται το σχολείο και της γενικής εικόνας του σχολείου. Η κοινότητα της Παρεκκλησιάς βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της επαρχίας Λεμεσού. Είναι κτισμένη σε λόφο κοντά σε δάσος και γειτνιάζει με τη θάλασσα. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με γεωργικές εργασίες, αλλά και με την οικοδομική και τουριστική βιομηχανία. Η κοινότητα της Παρεκκλησιάς έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια. Επιπρόσθετα, η παραλία της Παρεκκλησιάς έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια προσελκύοντας μεγάλο αριθμό ντόπιων και ξένων λουόμενων. Το Δημοτικό Σχολείο Παρεκκλησιάς βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας Παρεκκλησιάς. Διαθέτει 7 αίθουσες διδασκαλίας, αίθουσα Τέχνης και Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, αίθουσα Μουσικής, αίθουσα Οικοκυρικών, αίθουσα Ειδικής Εκπαίδευσης και Ιατρείο. Επιπλέον φέτος υπάρχει μια μεγάλη αίθουσα, όπου μπορούν να μαζεύονται οι μαθητές για να παρακολουθήσουν μια διάλεξη. Η αυλή του σχολείου περιλαμβάνει γήπεδο καλαθόσφαιρας και πετόσφαιρας, γήπεδο ποδοσφαίρου και πλακόστρωτο μέρος όπου γίνονται οι συγκεντρώσεις και διάφορες εκδηλώσεις όταν ο καιρός το επιτρέπει. Επίσης, στην είσοδο του σχολείου υπάρχει ένας μικρός κήπος. 1
Ζητήματα και προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με το σχολείο και την περιοχή στην οποία αυτό βρίσκεται. Απουσία χώρων πρασίνου και γενικότερα σκιασμένων χώρων στο χώρο του σχολείου, όπου θα μπορούν να ξεκουράζονται οι μαθητές. Εμφάνιση απορριμμάτων κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, ανάγκη για βελτίωση του συστήματος ανακύκλωσης απορριμμάτων στο σχολείο και επαναχρησιμοποίησης άχρηστων υλικών. Υπάρχουν αρκετά άπορα παιδιά, καθώς και παιδιά με οικονομική ευχέρεια, έτσι καλό θα ήταν να καλλιεργηθεί τόσο ο τομέας της σωστής κατανάλωσης μειώνοντας την τάση υπερκαταναλωτισμού και την ποσότητα απορριμμάτων, όσο και ο τομέας της επαναχρησιμοποίησης είτε δίνοντας κάποια αντικείμενα σε συνανθρώπους μας που τα έχουν ανάγκη, είτε δίνοντάς τους μια άλλη μορφή χρήσης. Προβλήματα που προκύπτουν από την τουριστική και οικιστική ανάπτυξη του χωριού. Ανάπτυξη της παραλίας προσελκύοντας μεγάλο αριθμό λουόμενων, έχοντας ως συνέπεια την πιθανή ρύπανση της παραλίας. Ζήτημα/Πρόβλημα στο οποίο θα δοθεί έμφαση κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά Αναβαθμίζοντας την αυλή του σχολείου και την ποιότητα ζωής των μαθητών μέσα από δραστηριότητες που αφορούν στην ορθή διαχείριση απορριμμάτων, στην εξοικονόμηση και σωστή διαχείριση του νερού και στον ορθό τρόπο κατανάλωσης αγαθών. Γιατί επιλέγηκε το συγκεκριμένο θέμα και πώς συνδέεται με το τοπικό σας πλαίσιο; Το συγκεκριμένο θέμα επιλέγηκε γιατί σχετίζεται άμεσα με την ποιότητα ζωής των μαθητών και συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη του σχολείου. Είναι ένα θέμα που κατά ένα μέρος μας απασχόλησε και κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά, αλλά συνεχίζεται και φέτος, έτσι ώστε να ολοκληρωθούν οι δραστηριότητες αναβάθμισης της σχολικής μας αυλής και της ποιότητας ζωής των μαθητών του σχολείου. Φέτος, έχουμε προσθέσει την παράμετρο της κατανάλωσης γιατί στο σχολείο υπάρχει μεγάλος αριθμός άπορων μαθητών, καθώς και μαθητών με οικονομική ευχέρεια κάτι που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί είτε για να μειώσουμε τον υπερκαταναλωτισμό είτε για να βοηθήσουμε τους άπορους μαθητές. Επίσης, η παράμετρος αυτή συνδέεται άμεσα με τις άλλες δύο παραμέτρους: απορρίμματα και νερό (παραγωγή και κατανάλωση απορριμμάτων και παραγωγή και κατανάλωση νερού). Αρχικά, παρατηρήθηκε ότι οι σκιεροί χώροι στο σχολείο είναι λίγοι, έως ελάχιστοι, έτσι οι μαθητές δεν έχουν που να ξεκουραστούν το διάλειμμα. Λιγοστά είναι και τα φυτά του σχολείου. Πρασινίζοντας την αυλή του σχολείου και φροντίζοντας τα φυτά οι μαθητές θα γίνουν πιο υπεύθυνοι και θα αποκτήσουν θετικότερη στάση απέναντι 2
στο φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, φροντίζοντας τα φυτά θα συνειδητοποιήσουν ότι το νερό αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη διατήρηση οποιασδήποτε μορφής ζωής στον πλανήτη. Αυτό θα βοηθήσει και στο να προστατεύουν την παραλία της περιοχής τους. Επίσης, έχουν παρατηρηθεί πολλά σκουπίδια σε διάφορα σημεία της αυλής. Έτσι, στα πλαίσια της αναβάθμισης της αυλής του σχολείου πρέπει να δοθεί έμφαση στην καθαριότητα της αυλής και στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση υλικών με σκοπό τη μείωση των απορριμμάτων της αυλής για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των μαθητών στο σχολικό χώρο. Τέλος, η ανάπτυξη ενός σωστού καταναλωτή και η επαναχρησιμοποίηση αντικειμένων θα βοηθήσει τόσο στη μείωση του υπερκαταναλωτισμού, κι επομένως στη μείωση των απορριμμάτων, όσο και στη βοήθεια άπορων μαθητών του σχολείου. Με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται η ποιότητα ζωής όλων των μαθητών του σχολείου. Το συγκεκριμένο θέμα προωθεί την αξιοποίηση της κοινότητας ως εκπαιδευτικό εργαλείο και αναπτύσσει κανάλια συνεργασίας σχολείου, κοινότητας, συνδέσμου γονέων και άλλων φορέων για την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης. Σκοπός: Η διερεύνηση των προβλημάτων του σχολείου μας, τόσο της αυλής, όσο και των μαθητών του σχολείου μας και η συμμετοχή όλων των φορέων στην αναβάθμισή της ποιότητας ζωής των μαθητών μέσα από τη δημιουργία σκιερών χώρων, τον εμπλουτισμό του σχολικού κήπου, την ορθή διαχείριση απορριμμάτων, την ορθή χρήση του νερού, τον σωστό τρόπο κατανάλωσης αγαθών και την καλλιέργεια θετικών στάσεων και συμπεριφορών απέναντι στο σχολείο, στους μαθητές αλλά και στο περιβάλλον της κοινότητας γενικότερα. Επιμέρους επιδιωκόμενοι στόχοι για την αειφόρο περιβαλλοντική εκπαιδευτική πολιτική του σχολείου: Οι στόχοι πρέπει να αφορούν και να ανταποκρίνονται σε όλα τα επίπεδα στόχων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Για μαθητές/τριες: Γνώσεων: Να εξετάσουν και να αξιολογήσουν τον τρόπο βελτίωσης της σχολικής αυλής. Να εντοπίσουν και να καταγράψουν τις ελλείψεις του σχολικού χώρου σε πράσινο. Να γνωρίσουν και να χρησιμοποιούν βασικό λεξιλόγιο που σχετίζεται με τις θεματικές: απορρίμματα, νερό, παραγωγή, κατανάλωση. Να μελετήσουν περιβαλλοντικά προβλήματα που προκύπτουν από την κακή διαχείριση των απορριμμάτων. 3
Να γνωρίσουν και να εμπλακούν στη διαδικασία ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης διαφόρων υλικών. Να διερευνήσουν τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από τη συνεχή αύξηση των απορριμμάτων. Να γνωρίσουν τον τρόπο δημιουργίας και συντήρησης ενός σχολικού κήπου και ενός λαχανόκηπου. Να αντιληφθούν ότι η υποβάθμιση του περιβάλλοντος επηρεάζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής. Να γνωρίσουν τον κύκλο του νερού και να μελετήσουν τους παράγοντες που τον διαταράσσουν. Να κατανοήσουν τον τρόπο ύδρευσης μιας κοινότητας. Να μελετήσουν τις αλλαγές που συμβαίνουν στα δέντρα ανάλογα με τις εποχές και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή. Να μελετήσουν περιπτώσεις που η μόλυνση του εδάφους και του νερού είναι αποτέλεσμα ρίψης απορριμμάτων. Να διασυνδέσουν το ζήτημα της έλλειψης νερού με τους τρόπους διαχείρισής του. Να γνωρίσουν διάφορους τρόπους χρήσης του νερού στο χώρο και στο χρόνο. Να γνωρίσουν τρόπους συγκέντρωσης και αξιοποίησης του νερού από τις βροχοπτώσεις. Να μελετήσουν τρόπους σπατάλης του νερού στο σχολείο και στο σπίτι και να εισηγηθούν μέτρα αντιμετώπισής της. Να γνωρίσουν τα τοπικά προϊόντα της περιοχής τους και γενικότερα τα τοπικά προϊόντα της χώρας τους. Να γνωρίσουν παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής τοπικών προϊόντων μέσα από την αξιοποίηση μικρών βιοτεχνιών, παραδοσιακών μονάδων, τοπικών εργαστηρίων. Να γνωρίσουν σύγχρονους τρόπους παραγωγής προϊόντων. Ευαισθητοποίησης-συνειδητοποίησης: Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη βελτίωσης του φυσικού περιβάλλοντος του σχολείου. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη υιοθέτησης καλών συνηθειών για την προστασία και τον ευπρεπισμό του σχολικού χώρου. Να συνειδητοποιήσουν την ατομική αλλά και τη συλλογική ευθύνη για την βελτίωση της σχολικής αυλής. Να συνειδητοποιήσουν ότι η αειφόρος ανάπτυξη μιας περιοχής απαιτεί τη συνεργασία και συμβολή όλης της κοινότητας και πολλών φορέων. Να αντιληφθούν ότι ο ανθρώπινος παράγοντας είναι υπαίτιος για την ύπαρξη άχρηστων υλικών σε ανοικτούς χώρους με αποτέλεσμα τη ρύπανση και μόλυνση του περιβάλλοντος. 4
Να συνειδητοποιήσουν την αξία του νερού για τη διατήρηση οποιασδήποτε μορφής ζωής στον πλανήτη. Να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες της απουσίας νερού σε οικολογικό, οικονομικό, πολιτικό επίπεδο. Να συνειδητοποιήσουν ότι τα δέντρα αποτελούν ζωντανούς οργανισμούς που έχουν ανάγκη το νερό. Να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη που ο καθένας φέρει στο πρόβλημα της αύξησης των απορριμμάτων μέσα από την εξέταση των δικών του καταναλωτικών συνηθειών. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για παραγωγή και κατανάλωση τοπικών προϊόντων. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για υιοθέτηση σωστών καταναλωτικών συνηθειών, ως τρόπο μείωσης του όγκου των απορριμμάτων. Να είναι ενήμεροι σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχει ο καταναλωτής. Να διασυνδέουν την έλλειψη νερού με τις καταναλωτικές συνήθειες, τις απαιτήσεις και τις επιθυμίες του ανθρώπου. Να συνειδητοποιήσουν τον ρόλο των μέσων μαζικής ενημέρωσης στη διαμόρφωση και ενίσχυση καταναλωτικών συνηθειών. Δεξιοτήτων: Να αποκτήσουν δεξιότητες παρατήρησης, επικοινωνίας, διαλόγου, διερεύνησης και κριτικής σκέψης. Να συγκεντρώνουν πληροφορίες για τα ζητήματα που τους αφορούν από πηγές, φορείς, οργανισμούς και επαγγελματίες. Να αξιοποιήσουν φωτογραφίες, γραφικές παραστάσεις και θεματικούς χάρτες για άντληση πληροφοριών. Να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης, σύγκρισης, μελέτης πεδίου, υποβολής ερωτήσεων. Να αναπτύξουν ικανότητες διαλόγου και συνεργασίας. Να κατασκευάσουν πίνακες και γραφικές παραστάσεις σχετικές με το υπό μελέτη θέμα. Να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο με στόχο την συλλογή πληροφοριών σχετικών με το υπό μελέτη θέμα. Να βρουν λύσεις για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του σχολικού και ευρύτερου τοπικού περιβάλλοντος στη βάση της αειφόρου ανάπτυξης. Να αποκτήσουν δεξιότητες τοπιοτέχνησης ενός χώρου (λαχανόκηπος, σχολικός κήπος, τοιχογραφίες). Να εντοπίζουν ανθρώπινες ενέργειες που προκαλούν απορρίμματα. Να διερευνήσουν τα οικολογικά προβλήματα που προκύπτουν από την κακή διαχείριση του νερού καθώς και από τη μόλυνσή του. 5
Να καταγράφουν και να μελετούν τις καθημερινές ανάγκες μιας οικογένειας σε αγαθά και να διαχωρίζουν τα αγαθά σε αγαθά πρώτης ανάγκης και σε είδη πολυτελείας. Να μελετήσουν τον τρόπο διαφοροποίησης των ανθρώπινων αναγκών ανάλογα με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούν. Να διερευνήσουν τους παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση της παραγωγής τοπικών προϊόντων στην Κύπρο. Στάσεων: Να υιοθετήσουν στάση ενσυνείδητου πολίτη που επιλέγει εναλλακτικούς τρόπους φροντίδας και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος αρχίζοντας από τη φροντίδα του χώρου του σχολείου. Να υιοθετήσουν στάση ενσυνείδητου πολίτη που σέβεται το φυσικό περιβάλλον καθώς και τους συνανθρώπους του. Να καλλιεργήσουν την επιθυμία για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στο σχολικό περιβάλλον. Να αποκτήσουν θετικές στάσεις απέναντι στο πράσινο και στη διατήρησή του. Να διαμορφώσουν θετική στάση στην προσπάθεια σωστής διαχείρισης του νερού. Να υιοθετήσουν ορθές καταναλωτικές συμπεριφορές στην καθημερινή τους ζωή. Συμμετοχής και δράσης: Να καθαρίζουν και να φροντίζουν το σχολικό χώρο. Να προτείνουν και να υιοθετήσουν εναλλακτικούς τρόπους διαμόρφωσης του σχολικού περιβάλλοντος. Να οργανώσουν εκστρατείες ενημέρωσης της κοινότητας για τις συνέπειες της βελτίωσης του σχολικού χώρου στην ποιότητα ζωής των μαθητών, των γονιών, των δασκάλων και γενικότερα της κοινότητας. Να οργανώσουν εκδηλώσεις για ευαισθητοποίηση των μαθητών του σχολείου αλλά και της κοινής γνώμης σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης στο σχολείο. Να αναπτύξουν πνεύμα εθελοντισμού και συνεισφοράς συμμετέχοντας σε δράσεις και εκδηλώσεις που διοργανώνονται από την Κοινότητα, την Πολιτεία και άλλους οργανωμένους φορείς με θέμα την Προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος. Να συμμετέχουν σε περιβαλλοντικά προγράμματα. Να γνωρίσουν και να συνεργαστούν με διάφορους φορείς, οργανισμούς και ερευνητικά κέντρα στην Κύπρο που ασχολούνται με την ορθή διαχείριση απορριμμάτων στον τόπο μας. Να μελετήσουν περιπτώσεις σπατάλης νερού στο σχολείο και στο σπίτι. Να εφαρμόσουν μέτρα εξοικονόμησης νερού στο σχολείο και στο σπίτι. 6
Να επαναχρησιμοποιούν διάφορα υλικά με ποικίλους τρόπους. Να οργανώσουν δράσεις για μείωση των απορριμμάτων. Τι επιδιώκεται μέσα από το πρόγραμμα αυτό να πετύχετε για το σχολείο σας και την κοινότητά σας; (αναφέρετε επιδιωκόμενα αποτελέσματα). Α) Σχολείο (παιδαγωγικό, οργανωσιακό/τεχνητό, κοινωνικό πλαίσιο) Παιδαγωγικό πλαίσιο: Στο σχολείο θα εφαρμοστούν σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι και πρακτικές τεχνικές, που θα στοχεύουν στην ενεργητική αλληλεπίδραση των μαθητών και στη διερευνητική και συνεργατική μάθηση όπως: συζήτηση, υπόδηση ρόλων, παιχνίδι αντιπαράθεσης, καταιγισμός ιδεών, χαρτογράφηση εννοιών, μελέτη εκτός των πλαισίων της τάξης (μελέτη πεδίου), έρευνα επισκόπησης, βιβλιογραφική έρευνα, επίλυση προβλήματος, έρευνα δράσης και λήψη απόφασης. Να βιώσουν τη χαρά της μάθησης μέσα από τη διερεύνηση του ζητήματος. Να προάγεται η βιωματική και η διερευνητική μάθηση, κατά την οποία μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς θα εμπλέκονται σε διδακτικές προσεγγίσεις που καλλιεργούν την ενεργητική συμμετοχή, την αλληλεπίδραση, την υπευθυνότητα, τη συμμετοχή και τη συλλογικότητα. Να αξιοποιούνται οι προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών και να λαμβάνονται υπόψη οι μαθησιακές τους επιθυμίες / ενδιαφέροντα κατά τη διδασκαλία. Να αξιοποιούνται οι προαπαιτούμενες γνώσεις ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση των μαθητών και την κριτική τους ικανότητα. Να αποκτήσουν σωστές στάσεις και συμπεριφορές σε χώρους φυσικής κληρονομιάς. Να σέβονται τον εαυτό τους και το σχολικό περιβάλλον. Οργανωσιακό/τεχνητό πλαίσιο: Να οργανωθούν ομάδες εργασίας με τη συμμετοχή μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων, τοπικών αρχών και γενικότερα προσώπων που μπορούν να συμβάλουν στη μελέτη του συγκεκριμένου ζητήματος. Να γίνει πλήρης σχεδιασμός και υλοποίηση της έρευνας δράσης σε συνεργασία με τους μαθητές Να υιοθετηθούν καλές πρακτικές ορθής διαχείρισης νερού, απορριμμάτων, φροντίδας λαχανόκηπου, προστασία των φυτών, κ.ά. Να δημιουργηθούν επιτροπές (παιδιά, εκπαιδευτικοί, γονείς), στις οποίες θα κατανεμηθούν ρόλοι και αρμοδιότητες, με σκοπό την υλοποίηση και εποπτεία δράσεων που αφορούν την περιβαλλοντική πολιτική στο σχολείο (μπογιάτισμα τοίχων, δημιουργία λαχανόκηπου, εμπλουτισμός και διατήρηση του σχολικού κήπου, σωστή διαχείριση του νερού, ανακύκλωση, καθαριότητα σχολικού χώρου, σωστή συμπεριφορά καταναλωτή κ.ά.). 7
Να δημιουργηθεί κινητή βιβλιοθήκη με βιβλία σχετικά με τις θεματικές: απορρίμματα, νερό, παραγωγή, κατανάλωση. Κοινωνικό πλαίσιο: Να υπάρχει συνεργασία μεταξύ μαθητών, γονέων, τοπικών αρχών και άλλων προσώπων που μπορούν να συμβάλουν στη μελέτη του ζητήματος. Να υπάρχει συνεργασία με φορείς και υπηρεσίες που σχετίζονται με το υπό μελέτη ζήτημα. Να προβληθούν οι δράσεις και οι εργασίες των παιδιών. Β) Κοινότητα: Θα αποτελέσει περιβάλλον εφαρμογής προτάσεων και εισηγήσεων των μαθητών. Με τη συνεργασία της κοινότητας, θα γίνει εφαρμογή κάποιων προτάσεων των παιδιών (χρωματισμός τοίχων του σχολείου, επιδιόρθωση των επικίνδυνων σημείων έξω στην αυλή, φύτευση φυτών στους άδειους ανθώνες, δημιουργία και συντήρηση λαχανόκηπου κ.ά.) για την δημιουργία ενός ελκυστικού χώρου μέσα στο οποίο θα μπορούν να φοιτούν και να παίζουν χαρούμενα τα παιδιά. Θα αξιοποιηθεί ως εργαλείο για βιωματική μάθηση, μέσω της εμπλοκής των μελών της τοπικής κοινωνίας για την επίτευξη των επιμέρους στόχων της περιβαλλοντικής πολιτικής του σχολείου (π.χ. συνεντεύξεις από τον κοινοτάρχη ή τοπικούς επαγγελματίες κτλ.). Θα δραστηριοποιηθούν τα μέλη της τοπικής κοινωνίας σε θέματα που αφορούν την ποιοτική αναβάθμιση της ζωής τους, λαμβάνοντας ενεργά ρόλο σε δράσεις που προωθούν συνεργατικά το σχολείο και την κοινότητα π.χ. εφαρμογή αειφόρων πρακτικών για τη δημιουργία και προστασία χώρων πράσινου στο σχολείο και στην περιοχή, εξοικονόμηση νερού, καθαριότητα παραλίας και θαλάσσιας περιοχής της κοινότητας. Θεματική ενότητα/ες του Αναλυτικού Προγράμματος στην οποία εμπίπτει το πρόβλημα/ζήτημα διερεύνησης: Νερό Απορρίμματα Παραγωγή - Κατανάλωση 8