Δ ι α φ ά ν ε ι ε ς β ι β λ ί ο υ

Δ ι α φ ά ν ε ι ε ς β ι β λ ί ο υ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

Τι θα δούμε σε αυτό το κεφάλαιο Τι είναι τα αποθέματα Λογαριασμοί αποθεμάτων Τιμολογιακή αξία αποθεμάτων Κόστος πωληθέντων αποθεμάτων Αποτίμηση αποθεμάτων

Ορισμός αποθεμάτων Σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ν. 4308/2014) τα αποθέματα αποτελούν της δεύτερη ομάδα λογαριασμών, ανήκουν στα κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία και αφορούν τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης, δηλαδή εκείνα τα υλικά αγαθά που ανήκουν στην επιχείρηση, τα οποία: είναι κατεχόμενα για πώληση στη συνήθη δραστηριότητα της οντότητας, δηλαδή προορίζονται να πωληθούν κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών της επιχείρησης, βρίσκονται στη διαδικασία της παραγωγής και προορίζονται να πωληθούν, όταν πάρουν την μορφή των έτοιμων προϊόντων, προορίζονται να αναλωθούν για την παραγωγή έτοιμων αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, προορίζονται να αναλωθούν για την καλή λειτουργία, τη συντήρηση ή επισκευή, καθώς και την ιδιοπαραγωγή πάγιων στοιχείων, προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τη συσκευασία π.χ. των παραγόμενων έτοιμων προϊόντων ή των εμπορευμάτων που προορίζονται για πώληση. Ο συγκεκριμένος ορισμός των αποθεμάτων είναι κοινός για όλα τα λογιστικά πρότυπα.

Πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί της ομάδα των αποθεμάτων Οι βασικοί πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί αποθεμάτων οι οποίοι και βρίσκονται στην δεύτερη ομάδα λογαριασμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων είναι οι εξής: 20 Εμπορεύματα 21 Προϊόντα 22 Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία (κυκλοφορούντα) 23 Παραγωγή σε εξέλιξη 24 Πρώτες ύλες και υλικά 25 Υλικά συσκευασίας 26 Ανταλλακτικά παγίων 27 Λοιπά αποθέματα

Τρόπος ανάπτυξης των λογαριασμών αποθεμάτων Ένας ενδεικτικός τρόπος ανάπτυξης των λογαριασμών αποθεμάτων και η αντίστοιχη κωδικαρίθμιση είναι η εξής: 20 Εμπορεύματα 21 Προϊόντα 20.01 Εμπορεύματα έναρξης 20.02 Αγορές εμπορευμάτων χρήσης 20.03 Εκπτώσεις αγορών εμπορευμάτων 20.04 Επιστροφές αγορών εμπορευμάτων 20.05 Απομείωση εμπορευμάτων 20.06 Εμπορεύματα λήξης 21.01 Προϊόντα έναρξης 21.02 Παραγωγή χρήσης 21.03 Απομείωση προϊόντων 21.04 Προϊόντα λήξης 22 Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία (κυκλοφορούντα) 22.01 Ζώντα ζώα 22.01.01 Ζώντα ζώα έναρξης 22.01.02 Αγορές ζώντων ζώων 22.02 Δένδρα και φυτά 22.02.01 Δένδρα και φυτά έναρξης 23 Παραγωγή σε εξέλιξη 24 Πρώτες ύλες και υλικά 25 Υλικά συσκευασίας 26 Ανταλλακτικά παγίων 23.01 Παραγωγή σε εξέλιξη έναρξης 23.02 Παραγωγή σε εξέλιξη λήξης 24.01 Πρώτες ύλες και υλικά έναρξης 24.02 Αγορές πρώτων υλών και υλικών χρήσης 24.03 Εκπτώσεις αγορών πρώτων υλών και υλικών 25.01 Υλικά συσκευασίας έναρξης 25.02 Αγορές υλικών συσκευασίας 25.03 Εκπτώσεις αγορών υλικών συσκευασίας 26.01 Ανταλλακτικά παγίων έναρξης 26.02 Αγορές ανταλλακτικών παγίων 26.03 Εκπτώσεις αγορών ανταλλακτικών παγίων

Λειτουργία των λογαριασμών των αποθεμάτων (1) Οι λογαριασμοί των αποθεμάτων χρεώνονται: Με την αξία των αποθεμάτων της προηγούμενης χρήσεως µε πίστωση του λογαριασμού «Ισολογισμός ανοίγματος χρήσεως». Με την αξία κτήσεως των αγοραζόμενων αγαθών κατά τη διάρκεια της χρήσης µε πίστωση του λογαριασμού «Προμηθευτές» ή «Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα» ή «Αξιόγραφα εμπορικών υποχρεώσεων» ή «Λοιπές υποχρεώσεις». Με την αξία των αποθεμάτων λήξεως µε πίστωση του λογαριασμού «Συγκέντρωση αποτελεσματικών λογαριασμών» κατά τη διενέργεια της φυσικής απογραφής στο τέλος της χρήσεως.

Λειτουργία των λογαριασμών των αποθεμάτων (2) Οι λογαριασμοί των αποθεμάτων πιστώνονται: Με τις επιστροφές αγορών ή εκπτώσεις εκτός τιμολογίου µε χρέωση του λογαριασμού «Προμηθευτές». Με την αξία που προκύπτει προσθέτοντας στο αρχικό απόθεμα την αξία αγορών χρήσεως μείον τις επιστροφές αγορών και τις εκτός τιμολογίου εκπτώσεις (απόθεμα αρχής πλέον καθαρή αξία αγορών), µε χρέωση του λογαριασμού «Συγκέντρωση αποτελεσματικών λογαριασμών». Η χρέωση ή η πίστωση του λογαριασμού «Συγκέντρωση αποτελεσματικών λογαριασμών» µε τις αξίες των υπολοίπων των λογαριασμών 20-27 κατά το τέλος της χρήσεως απεικονίζει το κόστος πωληθέντων αποθεμάτων με το κόστος πωληθέντων να ισούται με: Αρχικό απόθεμα + Αγορές χρήσεως - Επιστροφές αγορών - Εκπτώσεις αγορών - Τελικό απόθεμα = Κόστος πωληθέντων Καθαρές αγορές εμπορευμάτων = Αγορές Χρήσης Επιστροφές αγορών Εκπτώσεις αγορών Καθαρές πωλήσεις εμπορευμάτων = Πωλήσεις Επιστροφές πωλήσεων Εκπτώσεις πωλήσεων

Παράδειγμα αγοράς αποθεμάτων με πίστωση Αγοράζονται από τον προμηθευτή Λαμπράκη ΑΕ με ΤΔΑ 25 εμπορεύματα αξίας 10.000 πλέον ΦΠΑ 23% και α' ύλες αξίας 5.000 πλέον ΦΠΑ 23%. Η αγορά είναι επί πιστώσει. Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση Αιτ: Αγορά εμπορευμάτων και α υλών σύμφωνα με ΤΔΑ 25

Παράδειγμα επιστροφής αποθεμάτων Η επιχείρηση επιστρέφει στον προμηθευτή Λαμπράκη ΑΕ εμπορεύματα αξίας 400 πλέον ΦΠΑ 23% σύμφωνα με πιστωτικό τιμολόγιο Νο 20. Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση Αιτ: Επιστροφή αποθεμάτων σύμφωνα με πιστωτικό τιμολόγιο Νο 20

Αξία αγορών αποθεμάτων και ειδικά έξοδα αγορών Σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ν. 4308/2014) τα αποθέματα αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος κτήσης. Το κόστος κτήσης των αποθεμάτων περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών που απαιτούνται για να φθάσουν αυτά στην παρούσα θέση και κατάστασή τους. Οι αγορές αποθεμάτων καταχωρούνται στη χρέωση των λογαριασμών της ομάδας 2 και των ειδικών υπολογαριασμών αγορών µε την τιμή κτήσεώς τους, δηλαδή µε την τιμολογιακή τους αξία προσαυξημένη µε τα ειδικά έξοδα αγοράς μείον τις όποιες εκπτώσεις επί των αγορών. Τιμολογιακή αξία είναι η αξία που αναγράφεται στα τιμολόγια αγοράς, μειωμένη κατά τις ενδεχόμενες εκπτώσεις που χορηγούνται από τους προμηθευτές και απαλλαγμένη από τα ποσά των φόρων (ΦΠΑ). Ως ειδικά έξοδα αγορών νοούνται τα άμεσα έξοδα που γίνονται μέχρι την παραλαβή και αποθήκευση των αγαθών. Πρόκειται, δηλαδή, για τα έξοδα που πραγματοποιεί η επιχείρηση από την παράδοση των εμπορευμάτων από τον πωλητή μέχρι την παραλαβή και αποθήκευσή τους όπως για παράδειγμα οι δασμοί εισαγωγής ή τα έξοδα μεταφοράς και παραλαβής των αγαθών.

Παράδειγμα τιμολογιακής αξίας Παράδειγμα: Συνολική αξία τιμολογίου: 2.214 Τιμή τιμοκαταλόγου εμπορεύματος: 2.000 Έκπτωση επί τιμής τιμοκαταλόγου 10%: -200 Φ.Π.Α. 24%: 414 Τιμολογιακή αξία:.

Παράδειγμα αγοράς αποθεμάτων με ειδικά έξοδα αγοράς Η επιχείρηση «Duration SA» προχώρησε σε αγορά 200 μονάδων προϊόντος προς 120 η μία µε πίστωση. Η επιχείρηση επιβαρύνθηκε με έξοδα μεταφοράς ύψους 400 τα οποία και κατέβαλε τοις μετρητοίς. Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση Αιτ : Αγορά εμπορευμάτων πλέον ειδικών εξόδων αγορών

Έξοδα που δεν περιλαμβάνονται στο κόστος κτήσης Στην αξία κτήσεως των αγοραζόμενων αποθεμάτων δεν περιλαμβάνονται: τα γενικά έξοδα αγορών αφορούν το συνολικό κόστος της λειτουργίας του τμήματος αγορώνπρομηθειών το συνεπαγόμενο κόστος είναι το κόστος κατοχής των αποθεμάτων καθώς συμπεριλαμβάνει κόστη όπως τα έξοδα αποθηκεύσεως, τα έξοδα διακινήσεως αποθεμάτων (παραλαβής και τοποθετήσεως εντός των αποθηκών, διαφυλάξεως, μεταφοράς από τις αποθήκες και παραδόσεως στα παραγωγικά τμήματα, μεταφοράς σε άλλες αποθήκες κ.λπ.), τα τυχόν ασφάλιστρα της περιόδου αποθηκεύσεως των υλικών κ.α. τα γενικά έξοδα διαχειρίσεως τα γενικά έξοδα διαθέσεως καθώς και τα έξοδα χρηματοδοτήσεως τα γενικά έξοδα διαθέσεως και τα έξοδα χρηματοδοτήσεως έξοδα διάθεσης αποθεμάτων κατευθείαν από το χώρο που έχουν αποτεθεί τόκοι

Βιβλίο Αποθήκης Το βιβλίο αποθήκης είναι ένα λογιστικό βιβλίο στο οποίο παρακολουθείται η διακίνηση των υλικών αγαθών της επιχείρησης. Στην διακίνηση περιλαμβάνονται: Κάθε παραλαβή αγαθών που γίνεται από την επιχείρηση (εισαγωγή). Κάθε παράδοση αγαθών που γίνεται από την επιχείρηση στους πελάτες της (εξαγωγή). Κάθε μετακίνηση (εισαγωγή & εξαγωγή) αγαθών από τους αποθηκευτικούς χώρους στην παραγωγή ή από την παραγωγή στους αποθηκευτικούς χώρους (εσωτερική διακίνηση αγαθών). Κάθε επιστροφή από πελάτες (επιστροφή πωλήσεων), ή επιστροφή σε προμηθευτές (επιστροφή αγορών).

Περιοδική Απογραφή Η λογιστική αντιμετώπιση μιας αγοράς εμπορευμάτων αφορά τη μεταφορά του κόστους κτήσης των εμπορευμάτων στον λογαριασμό «Αγορές εμπορευμάτων χρήσης» για λόγους αναλυτικότερης πληροφόρησης. Με την εφαρμογή του συστήματος της περιοδικής απογραφής η επιχείρηση δεν αποτιμά διαρκώς (δηλαδή συνέχεια) τα αποθέματά της αλλά περιοδικά (ανά τακτά χρονικά διαστήματα και σίγουρα στο τέλος της χρήσης). Άρα, ο υπολογισμός και η καταχώρηση του κόστους πωληθέντων δεν γίνεται διαρκώς αλλά περιοδικά και όποτε διενεργείται η φυσική απογραφή. Στην περιοδική απογραφή το κόστος πωληθέντων θα είναι γνωστό στο τέλος της χρήσης με την ολοκλήρωση της διενέργειας της φυσικής απογραφής και για τον λόγο αυτό η εγγραφή προσδιορισμού του κόστους πωληθέντων θα γίνει στο τέλος της χρήσης με μια εγγραφή για το σύνολο των πωλήσεων της χρήσης

Παράδειγμα αγοράς εμπορευμάτων με περιοδική απογραφή Την 1.10.2016 σύμφωνα με το τιμολόγιο Νο 10 αγοράζονται εμπορεύματα με πίστωση αξίας 10.000 πλέον ΦΠΑ 2.300 από τον προμηθευτή «Α». Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση Αιτ : Αγορά εμπορευμάτων ως τιμολόγιο Νο 10

Παράδειγμα πώλησης εμπορευμάτων με περιοδική απογραφή Την 1.12.2016 διενεργείται πώληση εμπορευμάτων επί πιστώσει προς τον Πελάτη «Β» αξίας 5.000 πλέον ΦΠΑ 1.150. Για την ανωτέρω πώληση εκδόθηκε το Τιμ. Νο 99. Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση Αιτ : Πώληση εμπορευμάτων ως τιμολόγιο Νο 99

Κόστος πωληθέντων Στην περιοδική απογραφή το κόστος πωληθέντων θα είναι γνωστό στο τέλος της χρήσης με την ολοκλήρωση της διενέργειας της φυσικής απογραφής και για τον λόγο αυτό η εγγραφή προσδιορισμού του κόστους πωληθέντων θα γίνει στο τέλος της χρήσης με μια εγγραφή για το σύνολο των πωλήσεων της χρήσης. Κόστος πωλήσεων = Κόστος αρχικού αποθέματος + Κόστος αγορών - Κόστος τελικού αποθέματος

Παράδειγμα εξωλογιστικού υπολογισμού κόστους πωληθέντων (1) Τα παρακάτω στοιχεία αφορούν τη δραστηριότητα της εμπορικής επιχείρησης Α.Β. κατά τη διάρκεια της χρήσης 20Χ1: Κόστος αρχικού αποθέματος 1.000 Τιμολογιακή αξία αγορών της χρήσης 7.200 Έξοδα μεταφοράς, ασφάλισης, φόρτωσης και εκφόρτωσης των αγορών της χρήσης 600 Έκπτωση αγορών από προμηθευτή 800 Επιστροφές αγορασθέντων αποθεμάτων 450 Τελικό απόθεμα της χρήσης (φυσική απογραφή) 1.500 Να προσδιορίσετε το κόστος πωληθέντων.

Παράδειγμα εξωλογιστικού υπολογισμού κόστους πωληθέντων (2) Το κόστος του συνόλου των διαθεσίμων αποθεμάτων προς πώληση ανέρχεται σε 7.550 και αποτελείται από: Κόστος αρχικού αποθέματος Το κόστος των αγορών της χρήσης (καθαρές αγορές) Τιμολογιακή αξία Κόστος τελικού αποθέματος + Ειδικά έξοδα αγορών - Εκπτώσεις αγορών - Επιστροφές αγορών Το κόστος πωληθέντων ισούται με 6.050 (1.000 + 6.550 1.500)

Αποτίμηση αποθεμάτων Η αποτίμηση των αποθεμάτων αφορά τη διαδικασία προσδιορισμού της αξίας των αποθεμάτων λήξεως. Η αποτίμηση των αποθεμάτων συνδέεται με την κοστολόγηση, δηλαδή με την διαδικασία προσδιορισμού του κόστους αποθεμάτων και κατ επέκταση του κόστους πωληθέντων αποθεμάτων. Βασική παράμετρος για την αποτίμηση των αποθεμάτων αποτελεί ποια από τις παρακάτω μεθόδους αποτίμησης αποθεμάτων χρησιμοποίει η επιχείρηση για κάθε απόθεμά της: Μέθοδος του Μέσου Σταθμικού Κόστους Μέθοδος του Κυκλοφοριακού Μέσου Κόστους Πρώτο Εισαχθέν - Πρώτο Εξαχθέν, First In First Out (FIFO)

Τιμές αποτίμησης αποθεμάτων Τα αποθέματα αρχικά αποτιμώνται και αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης ή αλλιώς στο κόστος αγοράς ή στην τιμή αγοράς τους. Το κόστος κτήσης περιλαμβάνει την τιμολογιακή αξία των αποθεμάτων προσαυξημένη µε τα ειδικά έξοδα αγοράς μείον τις όποιες εκπτώσεις επί των αγορών. Σε μεταγενέστερη φάση αποτίμησης (π.χ. κατά το κλείσιμο της χρήσης και τη διαδικασία σύνταξης του ισολογισμού κόστος κτήσης τελικού αποθέματος) τα αποθέματα μπορούν να αποτιμηθούν: στο ιστορικό κόστος παραγωγής (για τις περιπτώσεις παραγωγής προϊόντων) στην τρέχουσα τιμή αγοράς στην καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία Το κόστος κτήσης του τελικού αποθέματος σύμφωνα με τα Ελληνικά λογιστικά Πρότυπα προσδιορίζεται, σύμφωνα με τη μέθοδο «Πρώτο Εισαχθέν - Πρώτο Εξαχθέν» (FIFO) ή τη μέθοδο του μέσου σταθμικού όρου ή άλλη τεκμηριωμένα γενικά αποδεκτή μέθοδο. Η χρήση της μεθόδου «Τελευταίο Εισαχθέν - Πρώτο Εξαχθέν» (LIFO) δεν επιτρέπεται.

Ιστορικό κόστος παραγωγής Ιστορικό κόστος παραγωγής είναι το άμεσο κόστος αγοράς (ή τιμή κτήσεως) των πρώτων υλών και των διαφόρων υλών που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή των αγαθών, προσαυξημένο µε τα γενικά (έμμεσα) έξοδα αγορών, καθώς και µε τα άμεσα και έμμεσα έξοδα παραγωγής (κόστος κατεργασίας) που δαπανήθηκαν για να φτάσουν τα παραχθέντα αγαθά στη θέση και κατάσταση που βρίσκονται κατά την απογραφή. Ιστορικό κόστος παραγωγής = Άμεσα Υλικά + Άμεση Εργασία + Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα

Τρέχουσα τιμή αγοράς Τρέχουσα τιμή αγοράς είναι η τιμή αντικαταστάσεως του συγκεκριμένου αποθέματος, δηλαδή η τιμή στην οποία η οικονομική μονάδα έχει τη δυνατότητα να προμηθευτεί το αγαθό, κατά την ημέρα συντάξεως της απογραφής, από τη συνήθη αγορά, µε συνήθεις όρους και κάτω από κανονικές συνθήκες, χωρίς να λαμβάνονται υπ' όψιν περιπτωσιακά και προσωρινά γεγονότα που προκαλούν αδικαιολόγητες διακυμάνσεις τιμών.

Καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία Καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία είναι η τιμή πωλήσεως του αποθέματος, στην οποία υπολογίζεται ότι αυτό θα πωληθεί κάτω από συνθήκες ομαλής πορείας των εργασιών της οικονομικής μονάδας, μειωμένη με το κόστος ολοκληρώσεως της επεξεργασίας (όταν πρόκειται για ημιτελή αποθέματα ή αποθέματα που βρίσκονται στο στάδιο της κατεργασίας) και με τα έξοδα που υπολογίζεται ότι θα πραγματοποιηθούν για την επίτευξη της πωλήσεως.

Αποτίμηση αποθεμάτων και Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ν. 4308/2014), τα αποθέματα αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος κτήσης. Μετά την αρχική αναγνώριση, τα αποθέματα επιμετρώνται στην κατ' είδος χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσης και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας.

Μέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους Κατά τη μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους (ΜΣΚ) η ποσότητα του εμπορεύματος που εισάγεται κάθε φορά στην οικονομική μονάδα θεωρείται ότι αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο με το απόθεμα που ήδη υπάρχει και επομένως η συνολική ποσότητα εμφανίζεται να έχει την ίδια τιμή κόστους και πιο συγκεκριμένα ένα μέσο σταθμικό κόστος. Μέσο σταθμικό κόστος = Αξία αποθέματος ενάρξεως της περιόδου Ποσότητα αποθέματος ενάρξεως της περιόδου + + Αξία αγορών της περιόδου στην τιμή κτήσεως Ποσότητα που αγοράζεται στην εξεταζόμενη περίοδο

Παράδειγμα αποτίμησης αποθεμάτων με τη μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους Η επιχείρηση Inventories ΑΕ πραγματοποίησε τις ακόλουθες αγορές και πωλήσεις συγκεκριμένου εμπορεύματός της: Ημερομηνία Συναλλαγή Ποσότητα Τιμή/μονάδα Αξία αγοράς 01/01 Απογραφή έναρξης 2.000 100 200.000 27/03 Αγορά 1.600 118 188.800 Αξία πώλησης 13/06 Πώληση 2.200 130 286.000 09/07 Αγορά 2.800 126 352.800 03/09 Πώληση 1.900 130 247.000 14/11 Αγορά 1.150 132 151.800 Από την απογραφή του εμπορεύματος στο τέλος της χρήσης προκύπτει ότι τα μένοντα αποθέματα (ποσότητα) είναι 3.450 μονάδες. Να αποτιμήσετε την τιμή ανά μονάδα και την αξία του συγκεκριμένου εμπορεύματος στο τέλος της χρήσης βάσει της μεθόδου του μέσου σταθμικού κόστους.

Απάντηση Απομονώνουμε το σύνολο των συναλλαγών που συνδέονται με τα αποθέματα που υπάρχουν ή εισέρχονται στην αποθήκη: Ημερομηνία Συναλλαγή Ποσότητα Τιμή/μονάδα Αξία 01/01 Απογραφή έναρξης 27/03 Αγορά 09/07 Αγορά 14/11 Αγορά ΣΥΝΟΛΟ Μέσο σταθμικό κόστος = Μέσο σταθμικό κόστος = Αξία αποθέματος ενάρξεως της περιόδου Ποσότητα αποθέματος ενάρξεως της περιόδου + + + + Αξία αγορών της περιόδου στην τιμή κτήσεως Ποσότητα που αγοράζεται στην εξεταζόμενη περίοδο = = 118,33 Με μέσο κόστος κτήσης τα 118,33 και εμπορεύματα απογραφής λήξης στις 3.450 μονάδες, η αξία των αποθεμάτων στη λήξη ανέρχεται σε 3.450 * 118,33 = 408.242,38.

Μέθοδος του κυκλοφοριακού μέσου κόστους Κατά τη μέθοδο του κυκλοφοριακού μέσου κόστους ή αλλιώς του κυκλοφοριακού μέσου όρου ή των διαδοχικών υπολοίπων καθορίζεται η μέση τιμή του υπολοίπου (Κυκλοφοριακό μέσο σταθμικό κόστος, ΚΜΣΚ) ως εξής: Κυκλοφοριακό μέσο κόστος = Αξία προηγούμενου υπολοίπου Ποσότητα προηγούμενου υπολοίπου + Αξία νέας αγοράς στην τιμή κτήσεως + Ποσότητα νέας αγοράς

Παράδειγμα αποτίμησης αποθεμάτων με τη μέθοδο του κυκλοφοριακού μέσου κόστους Η επιχείρηση Inventories ΑΕ πραγματοποίησε τις ακόλουθες αγορές και πωλήσεις συγκεκριμένου εμπορεύματός της: Ημερομηνία Συναλλαγή Ποσότητα Τιμή/μονάδα Αξία αγοράς 01/01 Απογραφή έναρξης 2.000 100 200.000 27/03 Αγορά 1.600 118 188.800 Αξία πώλησης 13/06 Πώληση 2.200 130 286.000 09/07 Αγορά 2.800 126 352.800 03/09 Πώληση 1.900 130 247.000 14/11 Αγορά 1.150 132 151.800 Από την απογραφή του εμπορεύματος στο τέλος της χρήσης προκύπτει ότι τα μένοντα αποθέματα (ποσότητα) είναι 3.450 μονάδες. Να αποτιμήσετε την τιμή ανά μονάδα και την αξία του συγκεκριμένου εμπορεύματος στο τέλος της χρήσης βάσει της μεθόδου του κυκλοφοριακού μέσου κόστους.

Απάντηση Απομονώνουμε τις εισαγωγές αποθεμάτων στην αποθήκη από τις εξαγωγές της αξία των οποίων υπολογίζουμε κάθε φορά στο κυκλοφοριακό μέσο σταθμικό κόστος, ΚΜΣΚ. Υπολογίζουμε μετά από κάθε συναλλαγή την αξία του μένοντος αποθέματος βάσει του τύπου του ΚΜΣΚ. Π.χ. για το υπόλοιπο μετά την 1η αγορά στις 27/03 Κυκλοφοριακό μέσο κόστος = Αξία προηγούμενου υπολοίπου Ποσότητα προηγούμενου υπολοίπου + Αξία νέας αγοράς στην τιμή κτήσεως + Ποσότητα νέας αγοράς Κυκλοφοριακό μέσο κόστος = + + = 108

Για το σύνολο των εισαγωγών και εξαγωγών αποθεμάτων έχουμε: Ημερομ ηνία Συναλλαγή 01/01 Απογραφή έναρξης 27/03 Αγορά 13/06 Πώληση 09/07 Αγορά 03/09 Πώληση 14/11 Αγορά Ποσότητα ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟ Τιμή / Τιμή / Τιμή / Αξία Ποσότητα Αξία Ποσότητα μονάδα μονάδα μονάδα Αξία Συμπεραίνουμε ότι με κυκλοφοριακό μέσο κόστος κτήσης τα 124 στη λήξη της χρήσης και εμπορεύματα απογραφής λήξης στις 3450 μονάδες, η αξία των αποθεμάτων στη λήξη ανέρχεται σε 3.450 * 124 = 427.800.

Μέθοδος του Πρώτου Εισαχθέντος - Πρώτου Εξαχθέντος, First In First Out (FIFO) Κατά τη μέθοδο Πρώτου Εισαχθέντος - Πρώτου Εξαχθέντος, First In First Out (FIFO) (ή αλλιώς μέθοδος της σειράς εξαντλήσεως των αποθεμάτων) θεωρείται ότι κάθε εισαγωγή αποθέματος διαμορφώνει δικό της κόστος και ότι τα αποθέματα εξάγονται κατά τη σειρά εισαγωγής τους στην επιχείρηση. π.χ. Εάν αγοράσουμε 1.000 μονάδες εμπορεύματος προς 5 ανά μονάδα και στη συνέχεια 2.000 μονάδες εμπορεύματος προς 6 ανά μονάδα, η αποτίμηση θα γίνεται προς 5 ανά μονάδα μέχρι να εξαντληθούν οι πρώτες 1.000 μονάδες εμπορεύματος και στη συνέχεια θα γίνεται προς 6 ανά μονάδα. Άρα, στη μέθοδο FIFO θεωρείται ότι η 1η εισαγωγή, δηλαδή η 1η αγορά, εξέρχεται πρώτη, άρα τα μένοντα αποθέματα προέρχονται από τις τελευταίες αγορές και αποτιμώνται στις τιμές που αντίστοιχα αγοράστηκαν ξεκινώντας από την τελευταία αγορά.

Παράδειγμα αποτίμησης αποθεμάτων με τη μέθοδο του Πρώτου Εισαχθέντος - Πρώτου Εξαχθέντος, First In First Out (FIFO) Η επιχείρηση Inventories ΑΕ πραγματοποίησε τις ακόλουθες αγορές και πωλήσεις συγκεκριμένου εμπορεύματός της: Ημερομηνία Συναλλαγή Ποσότητα Τιμή/μονάδα Αξία αγοράς 01/01 Απογραφή έναρξης 2.000 100 200.000 27/03 Αγορά 1.600 118 188.800 Αξία πώλησης 13/06 Πώληση 2.200 130 286.000 09/07 Αγορά 2.800 126 352.800 03/09 Πώληση 1.900 130 247.000 14/11 Αγορά 1.150 132 151.800 Από την απογραφή του εμπορεύματος στο τέλος της χρήσης προκύπτει ότι τα μένοντα αποθέματα (ποσότητα) είναι 3.450 μονάδες. Να αποτιμήσετε την τιμή ανά μονάδα και την αξία του συγκεκριμένου εμπορεύματος στο τέλος της χρήσης βάσει της μεθόδου του Πρώτου Εισαχθέντος - Πρώτου Εξαχθέντος, First In First Out (FIFO).

Απάντηση Η επιχείρηση πουλά τα εμπορεύματα που πρώτα εισήλθαν στην αποθήκη. Άρα, οι 3.450 μονάδες θα προέρχονται από τις τελευταίες αγορές. Στις 14/11 πραγματοποιήθηκε η τελευταία αγορά για 1.150 μονάδες. Οι υπόλοιπες 2.300 μονάδες (3.450-1.150=2.300) θα προέρχονται από την αγορά στις 09/07 οπότε και αγοράστηκαν 2.800 μονάδες. Άρα, τα αποθέματα στο τέλος, οι 3450 μονάδες, θα έχουν αξία: Ημερομηνία Ποσότητα Τιμή/μονάδα Αξία αγοράς Μέσο κόστος κτήσης Από συναλλαγή 09/07 Από συναλλαγή 14/11 Σύνολο Συμπεραίνουμε ότι με τη μέθοδο FIFO στην περιοδική απογραφή η αξία των αποθεμάτων στη λήξη ανέρχεται σε 2.300 * 126 + 1.150 * 132 = 441.600.

Κριτική των μεθόδων αποτίμησης αποθεμάτων Η μέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους χρησιμοποιείται ευρύτατα λόγω της ευκολίας στη χρήση της Στην ουσία υπολογίζεται ο μέσος όρος κτήσης, άρα περιμένουμε, σε μία ανοδική φάση των τιμών των προϊόντων, ο μέσος όρος να είναι χαμηλότερος από το τρέχον κόστος κτήσεως των μονάδων αποθέματος, ενώ σε μία πτωτική φάση των τιμών, αναμένουμε να είναι υψηλότερος. Το κυκλοφοριακό μέσο κόστος γίνεται περισσότερο αντιπροσωπευτικό καθώς πλησιάζει-τείνει προς το τρέχον παρά προς το μέσο σταθμικό κόστος. Η μέθοδος FIFO η οποία εστιάζει στη σειρά εξαντλήσεως των αποθεμάτων (1 η εισαγωγή 1 η εξαγωγή) έχει το πλεονέκτημα ότι στις περισσότερες επιχειρήσεις αυτή η σειρά εναρμονίζεται με τη φυσική ροή των αποθεμάτων. Μειονέκτημα της FIFO αποτελεί η αδυναμία στην ορθή αντιπαράθεση των εσόδων με το κόστος των πωληθέντων. Αυτό σημαίνει ότι σε περιόδους πληθωρισμού η μέθοδος υπερεκτιμά τα λογιστικά κέρδη σε σχέση με άλλες μεθόδους με περαιτέρω συνεπεία την πληρωμή αυξημένου φόρου εισοδήματος. Αντίθετα, σε περιόδους μειώσεως των τιμών το αποτέλεσμα υποεκτιμάται με συνέπεια και ο φόρος εισοδήματος να είναι μειωμένος.