TEI Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Μάθημα: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ- ΣΧΕΔΙΑ 4 η Εισήγηση Διδάσκων: Αθανάσιος Μανδήλας smand@teiemt.gr
ΟΜΑΔΑ 2: ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 20 Εμπορεύματα: 20 21 Προϊόντα: 21, 22 22 Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία (κυκλοφορούντα) 23 Παραγωγή σε εξέλιξη : 23 24 Πρώτες ύλες και υλικά: 24 25 Υλικά συσκευασίας: 28 26 Ανταλλακτικά παγίων: 26 27 Λοιπά αποθέματα: 25 Μανδήλας AΘανάσιος 2
ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Λογιστική έννοια των αποθεμάτων Tα διάφορα είδη αποθεμάτων Oι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την αξία των αποθεμάτων. Μανδήλας Aθανάσιος 3
ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Τα αποθέματα περιλαμβάνουν τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται για πώληση στη συνήθη εμπορική δραστηριότητα της οντότητας (εμπορεύματα ή προϊόντα) ή βρίσκονται υπό επεξεργασία για τη μετατροπή τους σε προϊόντα. Περιλαμβάνουν επίσης τα πάσης φύσεως υλικά που προορίζονται να αναλωθούν στην παραγωγική διαδικασία, για την παραγωγή προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών Μανδήλας Aθανάσιος 4
ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Συνήθεις τύποι αποθεμάτων είναι: τα εμπορεύματα, τα υλικά παραγωγής, οι πρώτες ύλες, η παραγωγή σε εξέλιξη και τα έτοιμα προϊόντα. Μανδήλας Aθανάσιος 5
Περιεχόμενο και εννοιολογικοί προσδιορισμοί Στην ομάδα 2 παρακολουθούνται τα αποθέματα της οικονομικής μονάδας που προέρχονται: από απογραφή, από αγορά, από ιδιοπαραγωγή και σε εξαιρετικές περιπτώσεις: από ανταλλαγή, από εισφορά σε είδος, από δωρεά. Μανδήλας Θανάσης 6
Kατηγορίες αποθεμάτων: 1. Εμπορεύματα (λογαριασμός 20): Είναι τα υλικά αγαθά (αντικείμενα, ύλες, υλικά) που αποκτούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να μεταπωλούνται στην κατάσταση που αγοράζονται. Για παράδειγμα, οι ηλεκτρικές συσκευές σε ένα εμπορικό κατάστημα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα στα ψυγεία ενός φούρνου κ.ά. Μανδήλας Θανάσης 7
Kατηγορίες αποθεμάτων: 2. Προϊόντα (λογαριασμός 21): Είναι τα υλικά αγαθά που παράγονται, κατασκευάζονται ή συναρμολογούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό την πώλησή τους. Τα έτοιμα προϊόντα παράγονται από την επιχείρηση, ενώ τα εμπορεύματα αγοράζονται για να μεταπωληθούν. Π.χ τα αυτοκίνητα είναι έτοιμα προϊόντα για μια αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά για τις εκθέσεις αυτοκινήτων αποτελούν εμπορεύματα. Μανδήλας Θανάσης 8
Κατηγορίες αποθεμάτων: 3.Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία (λογαριασμός 22): Ζώα ή δέντρα-φυτά προς πώληση Μανδήλας Θανάσης 9
Κατηγορίες αποθεμάτων: 4. Παραγωγή σε εξέλιξη (λογαριασμός 23): Είναι πρώτες ύλες, βοηθητικά υλικά, ημιτελή προϊόντα και άλλα στοιχεία κόστους (π.χ. εργασία, γενικά βιομηχανικά έξοδα), τα οποία κατά τη διάρκεια της χρήσεως ή στο τέλος αυτής, κατά την απογραφή, βρίσκονται στο κύκλωμα της παραγωγικής διαδικασίας για κατεργασία. Μανδήλας Θανάσης 10
Κατηγορίες αποθεμάτων: 5. Πρώτες ύλες και υλικά (λογαριασμός 24): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτάει με σκοπό τη βιομηχανική επεξεργασία ή συναρμολόγησή τους για την παραγωγή ή κατασκευή προϊόντων. Μανδήλας Θανάσης 11
Κατηγορίες αποθεμάτων: 6. Υλικά συσκευασίας (λογαριασμός 25): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτάει με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους για τη συσκευασία των προϊόντων της, ώστε τα τελευταία να φτάνουν στην κατάσταση εκείνη στην οποία είναι δυνατό ή σκόπιμο να προσφέρονται στην πελατεία. Οι κούτες που προστατεύουν τα προϊόντα και διευκολύνουν τη μεταφορά τους, αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα υλικού συσκευασίας. Μανδήλας Θανάσης 12
Κατηγορίες αποθεμάτων: 7. Ανταλλακτικά πάγιων στοιχείων (λογαριασμός 26): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτάει με σκοπό την ανάλωσή τους για συντήρηση και επισκευή του πάγιου εξοπλισμού της. Μανδήλας Θανάσης 13
Ανάπτυξη των λογαριασμών αποθεμάτων Οι πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί αποθεμάτων (20-27), οι οποίοι είναι υποχρεωτικοί, αναπτύσσονται σε δευτεροβάθμιους, τριτοβάθμιους ή αναλυτικότερους λογαριασμούς, σύμφωνα με τις πληροφοριακές ανάγκες κάθε οικονομικής μονάδας. Οι αγορές που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της χρήσεως, καθώς και τα αρχικά και τελικά αποθέματα, για κάθε κατηγορία αγαθών των λογαριασμών 20-27, παρακολουθούνται υποχρεωτικά σε χωριστούς δευτεροβάθμιους, τριτοβάθμιους ή αναλυτικότερους λογαριασμούς. Μανδήλας Θανάσης 14
Σημείωση: Διευκρινίζεται ότι οι πιο πάνω υποχρεωτικοί λογαριασμοί της ομάδας 2 αναπτύσσονται σε δύο τουλάχιστον υποχρεωτικούς υπολογαριασμούς με τίτλους αποθέματα έναρξης και αγορές χρήσης. Επίσης στους λογαριασμούς 20, 22, 25, 26 προτείνονται χωρίς να είναι υποχρεωτικοί οι λογαριασμοί με δεύτερο βαθμό 03 και 04 (λ.χ. 20.03, 20.04) οι οποίοι αφορούν τις εκπτώσεις των αγορών καθώς και τις επιστροφές αγορών. Μανδήλας Θανάσης 15
ΟΜΑΔΑ 2 η ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 20 Εμπορεύματα 21 Προϊόντα 22 Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία (κυκλοφορούντα) 23 Παραγωγή σε εξέλιξη (προϊόντα, υποπροϊόντα και υπολείμματα στο στάδιο της κατεργασίας) Μανδήλας Θανάσης 16
ΟΜΑΔΑ 2 η ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 24 Πρώτες και Υλικά 25 Υλικά συσκευασίας 26 Ανταλλακτικά πάγιων στοιχείων 27 Λοιπά αποθέματα Μανδήλας Θανάσης 17
20 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 20.01 Εμπορεύματα έναρξης: 20.02 Αγορές εμπορευμάτων χρήσης 20.03 Εκπτώσεις αγορών 20.04 Επιστροφές αγορών 20.05 Απομείωση εμπορευμάτων 20.06 Εμπορεύματα λήξης Μανδήλας Θανάσης 18
Λειτουργία των λογαριασμών αποθεμάτων Οι λογαριασμοί 20-27 λειτουργούν σύμφωνα με τα παρακάτω: - Κατά την έναρξη της χρήσεως χρεώνονται (οι ειδικοί υπολογαριασμοί αποθεμάτων) με τη αξία των αποθεμάτων της προηγούμενης απογραφής. - Κατά τη διάρκεια της χρήσεως χρεώνονται (οι ειδικοί υπολογαριασμοί αγορών) με την αξία κτήσεως των αγοραζόμενων αγαθών, και πιστώνονται με τις τυχόν επιστροφές αγορών και τις εκτός τιμολογίου εκπτώσεις. Μανδήλας Θανάσης 19
Λειτουργία των λογαριασμών αποθεμάτων Κατά το τέλος της χρήσεως πιστώνονται, με χρέωση του λογαριασμού 82 Αποτελέσματα (κέρδη-ζημιές), με την αξία των αρχικών αποθεμάτων και την αξία των καθαρών, μετά την αφαίρεση των επιστροφών και των εκτός τιμολογίου εκπτώσεων, αγορών της χρήσεως, και χρεώνονται, με πίστωση του αυτού λογαριασμού 82, με την αξία των τελικών αποθεμάτων, όπως η αξία αυτή προκύπτει κατά την αποτίμηση τους που διενεργείται με τις αποδεκτές από το Νόμο μεθόδους αποτίμησης. Μανδήλας Θανάσης 20
Κόστος κτήσης αποθεμάτων Το κόστος κτήσης των αποθεμάτων περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών που απαιτούνται για να φθάσουν αυτά στην παρούσα θέση και κατάστασή τους. Ο όρος «παρούσα θέση» αναφέρεται στη γεωγραφική θέση στην οποία βρίσκονται (π.χ. σε αποθήκη στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη). Ο όρος «κατάσταση» αναφέρεται στο στάδιο επεξεργασίας για παραγόμενα προϊόντα. Μανδήλας Θανάσης 21
Κόστος κτήσης αποθεμάτων Το κόστος αγοράς για εμπορεύματα και υλικά περιλαμβάνει την τιμή αγοράς, τους εισαγωγικούς δασμούς και άλλους φόρους (εκτός εκείνων που η οντότητα μπορεί στη συνέχεια να ανακτήσει από την φορολογική αρχή, όπως ο ΦΠΑ), μεταφορικά, κόστη παράδοσης και άλλα κόστη άμεσα επιρριπτέα στην απόκτηση των ετοίμων αγαθών, υλικών και υπηρεσιών. Εμπορικές εκπτώσεις, μειώσεις τιμών και άλλα παρόμοια στοιχεία αφαιρούνται κατά τον προσδιορισμό του κόστους κτήσης των αποθεμάτων. Μανδήλας Θανάσης 22
Κόστος κτήσης αποθεμάτων Όταν υπάρχει παραγωγική ή μεταποιητική διαδικασία για προϊόντα ή υπηρεσίες, το κόστος κτήσης αυτών προσδιορίζεται με μία από τις γενικά αποδεκτές μεθόδους κοστολόγησης. Το έμμεσο κόστος παραγωγής (σταθερό ή μεταβλητό) της περιόδου κατανέμεται με μια εύλογη αναλογία στο κόστος παραγωγής των επιμέρους προϊόντων ή υπηρεσιών Μανδήλας Θανάσης 23
Εκπτώσεις Αγορών Πρόκειται για τις εκπτώσεις που δεν αναγράφονται στο τιμολόγιο, αλλά δίνονται μετά την παραλαβή των εμπορευμάτων. Οι εκπτώσεις αυτές παραχωρούνται συχνά από τους προμηθευτές για να αντισταθμίσουν κάποια ατέλεια που υπήρχε στην παραγγελία, όπως για παράδειγμα μια καθυστέρηση στην παραλαβή της ή την παραλαβή κατώτερης ποιότητας προϊόντων από αυτήν που είχε συμφωνηθεί. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις, οι προμηθευτές προσφέρουν μια έκπτωση, αν η οφειλή που προκύπτει από το τιμολόγιο, εξοφληθεί μέσα σε κάποιο διάστημα π.χ. ενός μήνα από την παραλαβή των εμπορευμάτων, προκειμένου να δώσουν κίνητρο στους πελάτες τους για γρήγορη εξόφληση των υποχρεώσεών τους. Μανδήλας Θανάσης 24
Επιστροφές αγορών Μια αγοραπωλησία είναι δυνατό να ακυρωθεί και μετά την παραλαβή από τον αγοραστή των αποθεμάτων, για διάφορους λόγους όπως η κακή ποιότητα του αποθέματος, η αργοπορία στην παράδοσή του κτλ. Η αξία των επιστρεφόμενων εμπορευμάτων αφαιρείται φυσικά από το κόστος κτίσης τους. Μανδήλας Θανάσης 25
Aξία των αποθεμάτων Καθαρή Τιμολογιακή αξία Συν Ειδικά έξοδα αγορών μείον Εκπτώσεις αγορών μείον Επιστροφές αγορών = Αξία αγορών Μανδήλας Θανάσης 26
Προσδιορισμός της συνολικής αξίας των αποθεμάτων που χρησιμοποιήθηκαν σε μια χρονική περίοδο Ανάλωση = Αρχικό Απόθεμα + Αγορές - Τελικό Απόθεμα Ανάλ. = Α.Α. +ΑΓ. - Τ.Α. Μανδήλας Θανάσης 27
Κόστος Πωληθέντων Αν το απόθεμα αποτελεί εμπόρευμα, η ανάλωσή του είναι στην ουσία το κόστος πωληθέντων εμπορευμάτων και προσδιορίζεται με παρόμοιο τρόπο με τα υπόλοιπα αποθέματα: Κ.Π = Αρχικό Απόθεμα + Αγορές - Τελικό Απόθεμα ή Κ.Π. = Α.Α. + ΑΓ. - Τ.Α. Μανδήλας Θανάσης 28
Φ.Π.Α και λοιποί φόροι Τα ποσά Φ.Π.Α. που καταβάλλονται κατά τις αγορές των προς βιομηχανοποίηση υλών, τα οποία, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, συμψηφίζονται με οφειλές της οικονομικής μονάδας από Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί στις πωλήσεις της, καταχωρούνται σε χρέωση του λογαριασμού 54.00 Φόρος προστιθέμενης αξίας. Μανδήλας Θανάσης 29
Eιδικά έξοδα αγορών Τα ειδικά έξοδα αγορών, δηλαδή εκείνα που πραγματοποιούνται κατά τρόπο άμεσο για κάθε συγκεκριμένη αγορά μέχρι την παραλαβή και αποθήκευση των αγαθών (π.χ. οι δασμοί εισαγωγής ή τα έξοδα μεταφοράς και παραλαβής των αγαθών), καταχωρούνται απευθείας σε χρέωση των οικείων λογαριασμών της ομάδας 2. Τα έξοδα αυτά, αν για οποιοδήποτε λόγο καταχωρηθούν σε λογαριασμούς της ομάδας 6, μεταφέρονται με αντιλογισμό στους συγκεκριμένους λογαριασμούς της ομάδας 2, τους οποίους αφορούν. Μανδήλας Θανάσης 30
Eιδικά έξοδα αγορών Οι δασμοί, τα ασφάλιστρα, τα μεταφορικά, τα έξοδα αποθήκευσης κ.ά. αποτελούν κάποια παραδείγματα ειδικών εξόδων αγορών. Για να συμπεριληφθεί μια δαπάνη στα ειδικά έξοδα αγορών, θα πρέπει να αφορά το συγκεκριμένο απόθεμα και όχι όλα τα αποθέματα της επιχείρησης. Αν, για παράδειγμα, ενοικιαστεί κάποιος χώρος για την συγκεκριμένη κατηγορία αποθεμάτων, το κόστος τους θα πρέπει να αυξήσει την αξία κτίσης των αποθεμάτων αυτών. Αν μια παραγγελία έχει περισσότερα από ένα είδη αποθεμάτων, τότε η κατανομή των ειδικών εξόδων αγοράς γίνεται με διάφορα κριτήρια όπως η αξία, το βάρος, ο αριθμός των μονάδων κάθε είδους κτλ. Μανδήλας Θανάσης 31
Απομείωση περιουσιακών στοιχείων Όταν η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία είναι μικρότερη του κόστους κτήσης των αποθεμάτων, η διαφορά (ζημιά) επιβαρύνει το κόστος πωληθέντων στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Ωστόσο, όταν η ζημία απομείωσης είναι σημαντική, για την εύλογη παρουσίαση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, η ζημιά αυτή μπορεί να μην επιβαρύνει το κόστος πωλήσεων αλλά να ενσωματώνεται στο κονδύλι «Απομειώσεις περιουσιακών στοιχείων», με κατάλληλη γνωστοποίηση στο προσάρτημα. Μανδήλας Θανάσης 32
Απομείωση περιουσιακών στοιχείων Παράδειγμα Την 31η Δεκεμβρίου του 20Χ1 η επιχείρηση είχε στην κατοχή της αποθέματα για τα οποία δίνονται οι παρακάτω πληροφορίες. Σενάριο Α Σενάριο Β Αξία κτήσης αρχικού αποθέματος 100 100 Αγορές περιόδου 1.200 1.200 Αξία κτήσης τελικού αποθέματος (ΤΑ) 150 150 Απαιτούμενο κόστος για την πώληση ΤΑ 20 20 Εκτιμώμενη αξία πώλησης ΤΑ 190 160 Ζητείται να προσδιοριστεί η αξία επιμέτρησης για τα σενάρια Α και Β και το ποσό της σχετικής ζημιάς, εάν υπάρχει Μανδήλας Θανάσης 33
Απομείωση περιουσιακών στοιχείων Παράδειγμα Σενάριο Α Σενάριο Β Εκτιμώμενη αξία πώλησης ΤΑ 190 160 Απαιτούμενο κόστος για την πώληση ΤΑ 20 20 Καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία 170 140 Αξία επιμέτρησης (κόστος κτήσης/κρα) 150 140 Ζημιά επιμέτρησης (0 / 140-150) 10 Κόστος πωληθέντων 1150 1160 Εγγραφή απομείωσης αποθεμάτων 31/12/20Χ1 - Σενάριο Β Χρέωση Πίστωση Απομείωση εμπορευμάτων (ζημιά) 10 Σωρευμένη απομε ίωση εμπορευμάτων (αντίθετος) 10 Μανδήλας Θανάσης 34
Σύνοψη Τα αποθέματα είναι τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται να ρευστοποιηθούν εξυπηρετώντας τους σκοπούς της επιχείρησης. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα έτοιμα προϊόντα και τα εμπορεύματα που προορίζονται για πώληση στους καταναλωτές, οι πρώτες ύλες και τα ημι-κατεργασμένα προϊόντα τα οποία θα μετατραπούν σε έτοιμα προϊόντα, τα υλικά συσκευασίας και διάφορα άλλα αναλώσιμα υλικά που χρησιμοποιούνται για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης. Για τον υπολογισμό του κόστους κτήσης των αποθεμάτων, στην καθαρή τιμολογιακή αξία θα πρέπει να προστεθούν τα ειδικά έξοδα αγορών και να αφαιρεθούν τυχόν εκπτώσεις που παρέ χονται από τους προμηθευτές και οι επιστροφές αγορών. Μανδήλας Θανάσης 35
Ερωτήσεις Τι είναι τα αποθέματα; Ποια είναι η διαφορά εμπορευμάτων και έτοιμων προϊόντων; Δώστε παραδείγματα εμπορευμάτων και παραδείγματα έτοιμων προϊόντων. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα αποθέματα; Ποια στοιχεία περιλαμβάνει η καθαρή αξία των αποθεμάτων Πως προσδιορίζεται το Κόστος Πωληθέντων Πως προκύπτει η τιμολογιακή αξία των πωλήσεων; Τι περιλαμβάνουν οι εκπτώσεις πωλήσεων; Μανδήλας Θανάσης 36
Ερωτήσεις «Σωστό Λάθος» 1. Εμπορεύματα είναι τα αγαθά που έχουν παραχθεί από την επιχείρηση και προορίζονται να πωληθούν χωρίς άλλη επεξεργασία. 2. Για μια βιοτεχνία παραγωγής ενδυμάτων, το ύφασμα αποτελεί πρώτη ύλη και οι κλωστές βοηθητική ύλη. 3. Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) με το οποίο επιβαρύνεται το τιμολόγιο αγορών δεν υπολογίζεται στην καθαρή τιμολογιακή αξία των αγορών. 4. Οι εκπτώσεις αγορών αναγράφονται πάντα στο τιμολόγιο. 5. Στην καθαρή τιμολογιακή αξία των αποθεμάτων έχει αφαιρεθεί η αναγραφόμενη στο τιμολόγιο έκπτωση. Μανδήλας Θανάσης 37
Απαντήσεις «Σωστό Λάθος» 1. Λάθος 2. Σωστό 3. Σωστό 4. Λάθος 5. Σωστό Μανδήλας Θανάσης 38