Αναλυτικά τα θέµατα που ανέπτυξε ο Πρόεδρος του ΞΕΕ: Ο τελευταίος αναπτυξιακός Νόµος (Ν.3908/2011) ανέτρεψε τη µέχρι σήµερα ακολουθούµενη επενδυτική πολιτική στον τουρισµό προς κατευθύνσεις που έρχονται σε αντίθεση µε τις πάγιες θέσεις του Ξενοδοχειακού Επιµελητηρίου Ελλάδος (Ξ.Ε.Ε.) και των άλλων φορέων του κλάδου, οι οποίες θέσεις πηγάζουν από σειρά µελετών που έχουν εκπονηθεί τα τελευταία χρόνια σχετικά µε τους αναπτυξιακούς προσανατολισµούς και τις ανάγκες του τουριστικού τοµέα. Οι προγενέστεροι του Ν.3908/2011 αναπτυξιακοί νόµοι, 2601/1998 και 3299/2004, αλλά ακόµη και οι παλαιότεροι, θέσπισαν ως κεντρικό αναπτυξιακό κορµό τον εκσυγχρονισµό και την αναβάθµιση του συνόλου του υφιστάµενου ξενοδοχειακού δυναµικού, ενώ ο ισχύων αναπτυξιακός αντιµετώπισε τον εκσυγχρονισµό εντελώς περιοριστικά και ισοπεδωτικά, τοποθετώντας τον στην ίδια βάση µε την ίδρυση νέων κλινών υπό την ίδια ακριβώς προϋπόθεση και για τις δύο κατηγορίες επενδύσεων, δηλαδή την ένταξη των ξενοδοχειακών µονάδων στις υψηλές κατηγορίες, τουλάχιστον 3* και άνω. Οι λόγοι για τους οποίους ο εκσυγχρονισµός όλων των ξενοδοχειακών µονάδων εξακολουθεί να αποτελεί κύριο πυλώνα της αναπτυξιακής πολιτικής ερείδονται σε µια σειρά από πραγµατικές καταστάσεις: τα υφιστάµενα ξενοδοχεία έχουν καταλάβει τις κεντρικότερες θέσεις κοντά στα πιο ελκυστικά αξιοθέατα της χώρας, µε αποτέλεσµα να επηρεάζεται συνολικά η εικόνα του προορισµού από την κατάσταση της ξενοδοχειακής υποδοµής οι εγκαταστάσεις και ο ξενοδοχειακός εξοπλισµός φθείρονται γρήγορα και απαιτείται ολοκληρωµένος εκσυγχρονισµός του ξενοδοχείου κάθε πενταετία, ο οποίος όµως απορροφά σηµαντικά κεφάλαια, τα οποία δεν είναι σε θέση οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, που είναι στο σύνολό τους µικρού και µεσαίου µεγέθους, να τα καλύψουν εξ ολοκλήρου µε ίδια κεφάλαια ή µε τραπεζικό δανεισµό. Σηµειωτέον ότι το 80% των ξενοδοχειακών µονάδων διαθέτει κάτω από 50 δωµάτια, ενώ µόλις το 7,5% των µονάδων διαθέτει πάνω από 100 δωµάτια. Προτείνεται η µείωση του χρόνου που µεσολαβεί από µία ανακαίνιση εκσυγχρονισµού έως την επόµενη από 6 σε 5 χρόνια. Καθίσταται εποµένως µέσω του αναπτυξιακού εξαιρετικά δυσχερής η πρόσβαση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε προγράµµατα εκσυγχρονισµού, διότι στην ουσία καταργείται η επιδότηση της ανακαίνισης ξενοδοχείων και προωθείται η ενίσχυση µόνο όσων επενδύσεων αφορούν σε αναβάθµιση της τάξης στην οποία ανήκει η µονάδα, τουλάχιστον 3 αστέρων και άνω. Μένει δηλαδή εκτός εκσυγχρονισµού πάνω από το 60% του συνόλου των ξενοδοχειακών µονάδων της χώρας. Γιατί, για να καταστεί εφικτή η αναβάθµιση µιας µονάδας χαµηλής κατηγορίας κατά 1 ή 2 τάξεις, θα πρέπει να κατεδαφιστεί ολοσχερώς ή, στην καλύτερη περίπτωση να διατηρηθεί µόνο ο σκελετός των υφιστάµενων κτιρίων. Πέρα από την υπερβολική σπατάλη πόρων που συνεπάγεται η επανακατασκευή της πλειονότητας των ελληνικών ξενοδοχείων, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι υπάρχει µεγάλος αριθµός τουριστών που είναι διατεθειµένος να διαµείνει σε µονάδες χαµηλών κατηγοριών, προκειµένου να περιορίσει το κόστος των διακοπών του, ζητώντας όµως ποιοτικές υπηρεσίες. Ποσοστιαία κατανοµή ξενοδοχειακών µονάδων κατά κατηγορία αστέρων (Ξ.Ε.Ε.)
Τα περισσότερα ξενοδοχεία 1*, 2* και 3* είναι µικρής δυναµικότητας. Εάν επιχειρήσουν να προαχθούν σε ανώτερη κατηγορία είναι υποχρεωµένα, σύµφωνα µε τις τεχνικές προδιαγραφές, να αυξήσουν τα τετραγωνικά των δωµατίων και να πολλαπλασιάσουν την έκταση των κοινόχρηστων χώρων, που στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό δεν είναι εφικτό λόγω αρχικής κατασκευής και οικοδοµικής αδείας, αλλά και λόγω µεγάλου περιορισµού στον αριθµό των δωµατίων. Παράλληλα, θα πρέπει αυτές οι µονάδες να απευθυνθούν σε ένα πολύ πιο απαιτητικό τµήµα της τουριστικής αγοράς, προκειµένου να προσελκύσουν πελάτες υψηλότερων εισοδηµατικών τάξεων. Όµως, ούτε η θέση των περισσότερων από αυτά, ούτε η επαγγελµατική εµπειρία όσων τα διαχειρίζονται, εγγυώνται ότι είναι δυνατή η διείσδυση στην αγορά των µικρών πολυτελών ξενοδοχείων. Είναι σχεδόν βέβαιο, ότι οι µικρές µονάδες που θα επιχειρήσουν να ενταχθούν στη συγκεκριµένη διάταξη του νόµου, δεν θα µπορέσουν να ανταποκριθούν σ αυτό το επίπεδο λειτουργίας και θα καταστούν µακροπρόθεσµα µη βιώσιµες. Μια άλλη σηµαντική διαφοροποίηση του νέου αναπτυξιακού είναι ότι επιτρέπει άνευ περιορισµών την ίδρυση νέων κλινών τουλάχιστον 3* σε όλη τη χώρα. Είναι γνωστό ότι η λειτουργία της τουριστικής αγοράς οδηγεί στην υπερσυγκέντρωση ξενοδοχειακού δυναµικού σε λίγες περιοχές της χώρας µε µεγάλη τουριστική ζήτηση. Εξάλλου, µε τον προγενέστερο αναπτυξιακό 3299/2004, που επιτρεπόταν η ίδρυση ξενοδοχειακών µονάδων µόνο 5* σε όλη τη χώρα, διαπιστώθηκε ότι το συντριπτικό ποσοστό των νέων κλινών που επιδοτήθηκαν εγκαταστάθηκε στους υπερανεπτυγµένους τουριστικούς προορισµούς, κατά κύριο λόγο στην Ρόδο και στην Κρήτη, όπου συγκεντρωνόταν περίπου το 50% του συνόλου των πεντάστερων κλινών της χώρας. Γι αυτό το λόγο, προκειµένου να προαχθεί η ισόρροπη κατανοµή του ξενοδοχειακού δυναµικού ανάµεσα στους πολυάριθµους τουριστικούς προορισµούς της χώρας και να διοχετευθούν πολύτιµοι πόροι εκεί όπου διαπιστωµένα υφίσταται έλλειµµα ξενοδοχειακού δυναµικού υψηλών κατηγοριών, είναι αναγκαίο να επανέλθει η ΚΥΑ που εκδιδόταν κάθε 2 χρόνια και προσδιόριζε περιοχές υψηλής ξενοδοχειακής πυκνότητας µε επιστηµονικά κριτήρια, αναστέλλοντας ή περιορίζοντας τα ποσοστά ενίσχυσης επενδύσεων για ίδρυση νέων ξενοδοχειακών µονάδων στις περιοχές µε υπερσυγκέντρωση κλινών. Εάν κάποιος επενδυτής επιθυµεί να επενδύσει σε µια περιοχή που οι επενδύσεις σύµφωνα µε τα παραπάνω δεν ενισχύονται, θα µπορεί να προχωρήσει στην επένδυση του χωρίς την ενίσχυση του νόµου. Ο νέος Αναπτυξιακός. ανατρέπει επίσης και τον τρίτο βασικό πυλώνα της µέχρι σήµερα ασκούµενης τουριστικής πολιτικής, αφού δεν λαµβάνει κανενός είδους πρόνοια για την προώθηση των ειδικών µορφών τουρισµού. Καταργούνται τα οριζόντια κίνητρα για επενδύσεις σε θεµατικό τουρισµό, κέντρα θαλασσοθεραπείας, γήπεδα γκολφ κλπ. και οι σχετικές επενδύσεις επιδοτούνται πλέον µε τα ποσοστά ενίσχυσης που προβλέπονται για κάθε περιφέρεια. Θεωρούµε, ότι η ύπαρξη σαφώς προκαθορισµένου επενδυτικού πλαισίου
συµβάλλει στην προσέλκυση µεγάλων επενδύσεων σε στρατηγικούς τοµείς της τουριστικής δραστηριότητας. Τέτοιου τύπου επενδύσεις απαιτούν εξειδικευµένη µελέτη και µεγάλο χρόνο ωρίµανσης και δεν µπορούν να αποφασίζονται στα στενά χρονικά περιθώρια ανάρτησης µιας πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων. Συνεχίζοντας τις παρατηρήσεις µας επί του ισχύοντος αναπτυξιακού, διαπιστώνουµε ότι µε βάση τις τρεις µεγάλες κατηγορίες επενδυτικών σχεδίων του αναπτυξιακού αντιµετωπίζονται όλοι οι κλάδοι της εθνικής οικονοµίας σχεδόν µε οµοιόµορφο τρόπο. Έτσι, όµως, δεν εξυπηρετούνται οι ιδιαιτερότητες της τουριστικής βιοµηχανίας, που είναι ο πλέον εξωστρεφής και ελπιδοφόρος κλάδος της χώρας Συγκεκριµένα: Στην κατηγορία της γενικής επιχειρηµατικότητας, όπου οι υπαγόµενες επενδύσεις λαµβάνουν φορολογικές απαλλαγές, είναι γνωστό ότι οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις αδυνατούν να ενταχθούν σ αυτή την κατηγορία, διότι λόγω υψηλών αποσβέσεων των παγίων στοιχείων και της δυσµενούς οικονοµικής συγκυρίας δεν παρουσιάζουν κέρδη για φορολογικές απαλλαγές. Στην κατηγορία της τεχνολογικής ανάπτυξης εξαιρούνται οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, παρόλο που θα έπρεπε να είναι ανοιχτή αυτή η κατηγορία στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που θα επιθυµούσαν να επενδύσουν στην καινοτοµία και στον τεχνολογικό εκσυγχρονισµό. Στην τρίτη κατηγορία της περιφερειακής συνοχής, ο τουριστικός χάρτης της χώρας δεν συµπίπτει σε καµία περίπτωση µε τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων που έχει εγκρίνει η ΕΕ. Για το λόγο αυτό, το ΞΕΕ είχε προτείνει να υπάρξει ειδική γεωγραφική διαίρεση της χώρας που να αφορά µόνο στην επιχορήγηση τουριστικών επενδύσεων µε βάση το τουριστικό ΑΕΠ του κάθε νοµού ή νησιού. Ο ποσοστιαίος περιορισµός των δαπανών σε κτιριακές εγκαταστάσεις και εργασίες διαµόρφωσης περιβάλλοντος χώρου όσον αφορά στις επενδύσεις του τουριστικού τοµέα συνιστά ένα άνευ λόγου σηµαντικό περιορισµό στην επενδυτική δραστηριότητα, ο οποίος θα πρέπει να αρθεί. Το Ξενοδοχειακό επιµελητήριο της Ελλάδος λαµβάνοντας υπόψη την ανάγκη αναβάθµισης του ξενοδοχειακού προϊόντος µας αλλά συνεκτιµώντας συγχρόνως και την πραγµατική κατάσταση του ξενοδοχειακού δυναµικού της χώρας, προτείνει στην περίπτωση ολοκληρωµένου εκσυγχρονισµού κύριων καταλυµάτων να θεσπισθούν κίνητρα µε προϋπόθεση την υποχρεωτική αναβάθµιση κατά µια µόνο κατηγορία., αυτής των ξενοδοχείων 1* και 2*, τουλάχιστον στην κατηγορία των 3*. Οποιαδήποτε άλλη αναβάθµιση πέρα της ανωτέρω να είναι προαιρετική και να βαθµολογείται µε επιπλέον µόρια στην αξιολόγηση και εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας της επενδυτικής πρότασης. εν υπάρχουν διατάξεις που να στοχεύουν στον περιορισµό ανούσιων γραφειοκρατικών διαδικασιών. Για παράδειγµα, το επιχειρηµατικό σχέδιο θα µπορούσε να περιορίζεται µόνο στην παρουσίαση των µελλοντικών χρηµατοοικονοµικών ροών της επιχείρησης ή την περιγραφή των καινοτόµων δράσεων. εν προσφέρουν τίποτα ανούσιες επαναλήψεις στοιχείων για την τουριστική κίνηση και τις προοπτικές του τουρισµού στην ευρύτερη περιοχή εγκατάστασης της νέας µονάδας. Θα µπορούσε, επίσης, να καταργηθεί η υποβολή σειράς δικαιολογητικών που είναι προαπαιτούµενα για την έκδοση της άδειας λειτουργίας της
επιχείρησης, αφού, ούτως ή άλλως, υποβάλλεται υποχρεωτικά και αυτή στο φάκελο της αίτησης. Κρίνεται αναγκαία η θεσµοθέτηση της παρουσίας εκπροσώπου του ΞΕΕ στην Κεντρική Γνωµοδοτική Επιτροπή Επενδύσεων και στις Περιφερειακές Γνωµοδοτικές Επιτροπές των νησιωτικών περιφερειών της χώρας. Θα αποτελούσε σηµαντικό δείγµα βελτίωσης της αποτελεσµατικότητας της δηµόσιας διοίκησης, αν προβλεφτεί σαφής χρόνος καταβολής των ποσών της επιχορήγησης, τουλάχιστον µετά την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της νέας επένδυσης. Μετά την εκπνοή αυτής της προθεσµίας, οι τόκοι µε τους οποίους χρεώνεται η επιχείρηση από τις τράπεζες θα πρέπει να βαρύνουν τον Ειδικό Λογαριασµό του Αναπτυξιακού Νόµου (ΕΛΑΝ), η σύσταση του οποίου θεωρείται σηµαντική πρωτοβουλία προς την ορθή κατεύθυνση. Με αυτόν τον τρόπο θα αρθεί ένα σηµαντικό αντικίνητρο, καθώς οι επενδυτές σπάνια γνωρίζουν πότε θα τους καταβληθούν τα βεβαιωθέντα ποσά των επιχορηγήσεων. Για την επάρκεια και όσο το δυνατόν µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα των χορηγουµένων και επενδυόµενων µέσω ΕΣΠΑ κεφαλαίων στον τουρισµό, θεωρούµε απαραίτητο να υπάρχει πίνακας µε τα όρια της ανώτερης επενδυόµενης δαπάνης ανά δωµάτιο ή ανά εξυπηρετούµενο άτοµο για τις επενδύσεις σε ειδικές µορφές τουρισµού, ανάλογα µε την µορφή της επένδυσης ( δηµιουργία νέων ή εκσυγχρονισµός υπαρχουσών), την κατηγορία του καταλύµατος και την περιοχή υλοποίησης της επένδυσης. Ο πίνακας αυτός θα περιορίσει τις υπερτιµολογήσεις που έχουν παρατηρηθεί σε κάποιες επενδύσεις στο παρελθόν και θα εξασφαλίζει µεγαλύτερη επάρκεια κονδυλίων στην ενίσχυση περισσότερων επενδύσεων. Για τις περιπτώσεις επενδύσεων που η φιλοσοφία και το όραµα του επενδυτή και κατά συνέπεια το κόστος της επένδυσης ξεπερνά το θεσµοθετηµένο ανώτερο κόστος, θα ενισχύεται η επένδυση µέχρι του ύψους του θεσµοθετηµένου ανώτατου ορίου µε τον επενδυτή να υποχρεούται να καλύψει το υπερβάλλον κόστος µε την ίδια συµµετοχή του και τραπεζικό δανεισµό. Όσον αφορά τα φορολογικά κίνητρα για τον ολοκληρωµένο εκσυγχρονισµό των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων κρίνονται αναποτελεσµατικά διότι λόγω των υψηλών επενδύσεων σε πάγια και ακίνητα που προϋποθέτει ο εκσυγχρονισµός των ξενοδοχείων, η λογιστική απόσβεση των είναι µακροχρόνια, µε συνέπεια τα φορολογικά κίνητρα να αποδεικνύονται ατελέσφορα. Λόγω της οικονοµικής κρίσης την τελευταία τριετία και της αδυναµίας των τραπεζών για χρηµατοδότηση των επενδυτικών σχεδίων και προτάσεων, κρίνεται απολύτως απαραίτητη η θεσµική παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης, κατά µια διετία τουλάχιστον, των ήδη εγκεκριµένων και µη ολοκληρωµένων επενδυτικών σχεδίων, ανεξαρτήτως του βαθµού ολοκλήρωσης των, ώστε να καταστεί δυνατή τελικώς, η πραγµατοποίηση των υπαχθέντων στις διατάξεις του αναπτυξιακού νόµου επενδύσεων. Τέλος το Ξ.Ε.Ε. θεωρεί απαραίτητο να γίνει απολογισµός 10ετίας, για την πολιτική κινήτρων που εφαρµόστηκε µέσω του αναπτυξιακού νόµου. Να ανακοινωθούν συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά µε το ύψος των κονδυλίων που έχουν εκρεύσει (προϋπολογισµός, δηµόσια επιχορήγηση, δανεισµός) ανά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας και Περιφέρεια. Πόσες από τις εγκεκριµένες επενδύσεις υλοποιήθηκαν, πόσες λειτουργούν σήµερα και σε ποια επιχειρηµατική
κατάσταση βρίσκονται; Μόνο κατ αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει καλύτερος σχεδιασµός στο µέλλον. Ο πρόεδρος του ΞΕΕ έθιξε επίσης ζητήµατα που άπτονται των προϋποθέσεων συµµετοχής στα προγράµµατα για την ενίσχυση των ΜΜΕ του τουρισµού στα πλαίσια των ΠΕΠ, ζητώντας από τον Υπουργό να µειώσει στα 20.000 ευρώ το κατώτατο όριο του µέσου ετήσιου κύκλου εργασιών τριετίας, που έχει προσδιοριστεί για τις ΜΜΕ του τουρισµού στα 30.000 ευρώ, ώστε να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στον εκσυγχρονισµό και οι πολύ µικρές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, των οποίων ο τζίρος στις δύσκολες αυτές περιστάσεις µετά βίας προσεγγίζει τα 20.000 ευρώ.