THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS 14 th CYPRUS SUMMIT Europe: Performing a balancing act Cyprus: Leaving no stone unturned ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 1
THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS 14 th CYPRUS SUMMIT Europe: Performing a balancing act Cyprus: Leaving no stone unturned ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 Κυρίες και κύριοι, είναι μεγάλη χαρά που συμμετάσχω σήμερα στη Σύνοδο του Economist. Οι ανταλλαγές απόψεων μεταξύ των διακεκριμένων συμμετεχόντων, είναι εξαιρετικά σημαντικό και η προσπάθειά μου κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης έχει τρεις διαστάσεις. Κατ' αρχάς η Ανατολική Μεσόγειος και οι υποσχόμενες προοπτικές που έχουν τη δυνατότητα, εάν πραγματωθούν να έχουν μια θετική επίπτωση, η οποία να πάει πέρα από τα σύνορα της περιοχής αυτής. Δεύτερον, η Κύπρος έχει ξεκινήσει ένα ταξίδι, προκειμένου να μετατρέψει την ενέργεια ως ένα σταθερό πλοίο το οποίο θα κάνει την περιοχή, ένα σύνορο σταθερότητας μέσα από την πολυμερή συζήτηση. Τρίτον, να συζητήσουμε αυτό το οποίο φαίνεται ότι είναι μια προσπάθεια λοιπόν γι αυτή τη συνεργασία, τη σταθερότητα. Θα πρέπει ν αναζητήσουμε αυτή τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό βεβαίως, είναι σημαντικό για όλους. Έχω επιλέξει να επικεντρωθώ στις ανάγκες της περιοχής. Και το πράττω αυτό επειδή πιστεύω ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει ν αρπάξει αυτή την ευκαιρία ως ένα μέσο για την προαγωγή της ευημερίας και της σταθερότητας. Θα ήθελα να ξεκινήσω υπογραμμίζοντας, γιατί πιστεύω ότι η στιγμή είναι διαφορετική σήμερα. Διότι η μία παράμετρος αυτής της πρότασης είναι η θάλασσα που είναι γύρω από αυτές τις 2
περιοχές και επίσης τα αποθέματα αερίου σ αυτή την Ανατολική Μεσόγειο. Και όταν οι τιμές θα αυξηθούν και όταν θα υπάρξει μια προμήθεια φυσικού αερίου σε όλον τον κόσμο και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στην πρώτη γραμμή προτεραιοτήτων το θέμα της ενέργειας και της ενεργειακής ασφάλειας, έχει επικεντρωθεί σε αυτήν την προσπάθεια. Ας εξετάσουμε τα πιο κάτω: Σύμφωνα με κάποιες αξιολογήσεις που έχουν γίνει από τα Ηνωμένα Έθνη, οι ποσότητες στην Ανατολική Μεσόγειο είναι περίπου 350 δις κυβικά μέτρα. Την τελευταία δεκαετία, οι ανακαλύψεις που έχουν γίνει στην ΑΟΖ της Κύπρου, της Αιγύπτου και του Ισραήλ, είναι περίπου 250 κυβικά μέτρα. Και για σκοπούς σύγκρισης της Νορβηγίας, είναι 186, ενώ οι ετήσιες ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για φυσικό αέριο, είναι περίπου 500.000 BCM. Τί μας λένε λοιπόν αυτά τα νούμερα: Κατ' αρχάς, αποκαλύπτουν ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, έχει αποθέματα, τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου και βεβαίως αυτό μπορεί να συνεισφέρει στη μεταφορά, στη μετατροπή της Ανατολικής Μεσογείου. Επιπρόσθετα αυτές οι ανακαλύψεις έχουν το δυναμικό να δώσουν στις χώρες της περιοχής επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου σε τιμές που είναι προσιτές και ταυτόχρονα μπορούν να συμβάλλουν και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τώρα θα ήθελα να περάσω στο δεύτερο κομμάτι της παρουσίασής μου, πώς η Κύπρος τα τελευταία 5 χρόνια έχει ξεκινήσει αυτό το ταξίδι προκειμένου να μετατρέψει αυτή τη γεωγραφική της θέση σ ένα στοιχείο σημαντικό, περιουσιακό. Η Κύπρος έχει χρησιμοποιήσει δυο σημαντικές παραμέτρους. Πρώτον, είναι πάρα πολύ κοντά με τους γείτονες, με μια εξαίρεση, ευχόμαστε στο εγγύς μέλλον θ αποφασίσει ότι δε θα είναι πλέον η εξαίρεση και αυτό μαζί με το γεγονός ότι οι εταίροι μας στην περιοχή βλέπουν την Κύπρο ως μια σύγχρονη φωνή και μεταξύ αυτών και της Ευρώπης. Και δεύτερον, η παρατήρηση της Κύπρου, η προαγωγή του μόνου πλαισίου που είναι πιστευτό, της περιφερειακής και διεθνούς συνεργασίας και κατά βάση το διεθνές δίκαιο. Και η Κύπρος λοιπόν, έχει αποφασίσει και έχει κάνει προσπάθειες, προτού να δημιουργήσει αυτή τη συνεργασία και η ενέργεια έχει γίνει σημαντικό κλειδί στην ανάπτυξη των σχέσεών μας κατ' αρχάς με Αίγυπτο και Ισραήλ. Με βάση λοιπόν τη μέση γραμμή, σε πλήρη συμμόρφωση, με τη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, αυτό έχει δημιουργήσει μια νέα περιφερειακή δυναμική και διπλωματικό πλαίσιο. Κατ' αρχάς έχει δημιουργήσει μια διαφάνεια, η οποία βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο. Δεύτερον, έχει δημιουργήσει μια νέα οικονομική δομή και τρίτον και ίσως το πιο σημαντικό, έχει θέσει ένα νέο πλαίσιο για διάλογο γύρω από ένα στόχο ο οποίος είναι κοινός. 3
Σε συμφωνία λοιπόν με δυο τρεις γείτονές μας, ήταν ένα πάρα πολύ σημαντικό βήμα το οποίο έχει ληφθεί κι έχει δημιουργήσει την απαραίτητη ασφάλεια, τη νομική και έχει βεβαίως προσελκύσει σημαντικές εταιρείες να επενδύσουν και να κάνουν εργασίες. Έχουν λοιπόν υπογράψει συμβόλαια με την Κύπρο και είναι παρούσες αυτές οι εταιρείες στην ΑΟΖ της Κύπρου και αυτές οι εξελίξεις βεβαίως αποτελούν ένα μήνυμα εμπιστοσύνης για τις νέες προοπτικές της ανακάλυψης των ανθράκων καθώς επίσης και ασφάλεια στην Κύπρο και στις γειτονικές χώρες. Και βεβαίως, αυτές οι συμφωνίες, αποτελούν πρόκληση για όλες τις χώρες της περιοχής, αλλά επίσης και για τη διεθνή βάση, διότι η Κύπρος υποστηρίζει το Διεθνές Δίκαιο, περιλαμβανομένου και του Δικαίου της Θάλασσας. Υπό το πνεύμα αυτό, είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευθούμε αυτές τις συμφωνίες με όλες τις χώρες της περιοχής μας, χωρίς οποιαδήποτε εξαίρεση, πάντοτε σε συμφωνία με το Διεθνές Δίκαιο. Πέρα από τη συμφωνία οριοθέτησης έχουν ληφθεί και άλλα βήματα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών και θα ήθελα ν αναφερθώ στην πρόσφατη συμφωνία της διακυβερνητικής συμφωνίας με την Αίγυπτο, η πρώτη του τύπου αυτού σε ό,τι αφορούσε λοιπόν στην κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, η Κύπρος έχει εργαστεί μεθοδικά εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου η προοπτική της ενέργειας στην περιοχή και επίσης τη σημαντική επίπτωση που μπορεί να έχει στην Ευρώπη. Γι αυτό το λόγο η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστηρίξει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Κύπρος, τόσο με το να επαναλαμβάνει τη στήριξη της Κύπρου για τα κυριαρχικά της δικαιώματα εντός της ΑΟΖ, αλλά επίσης και πέρα από τη ρητορική, τη διπλωματική, συμμετέχοντας στο έργο του East Med, του υποθαλάσσιου αγωγού και η Ευρώπη το έχει θεωρήσει ως κοινό έργο. Και βεβαίως, οι φυσικοί πόροι της περιοχής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φυσικοί πόροι και ως βάση για συνέργειες και επίσης αυτό έχει γίνει μια ώση αλλαγής, έχει προκαλέσει την αλλαγή. Και αυτό είναι το τρίτο συστατικό της παρουσίασής μου, η τριμερής συνεργασία και οι εταιρικές σχέσεις, που έχει δημιουργήσει η Κύπρος με την Ελλάδα, καθώς επίσης και με γειτονικές χώρες, είναι ένα πρώτο σημαντικό παράδειγμα αυτής της διμερούς συνεργασίας, σε στιγμής όπου η πολυμερής συνεργασία, τυχαίνει επίθεσης διεθνώς. Άρα μπορούμε ν αντιληφθούμε, τί μπορεί μια χώρα να επιτύχει όταν χώρες ενώνουν δυνάμεις και δεν απομονώνονται. Και αυτός ο μηχανισμός εσωτερικής σχέσης, είναι περιεκτικός στη φύση του και δεν απευθύνεται κατά οποιασδήποτε τρίτης χώρας. Αντιθέτως, είναι ένα εργαλείο προαγωγής και προώθηση της συνεργασίας στην περιοχή και πέρα από την περιοχή και είναι ανοιχτό σε όλες τις χώρες, οι οποίες μοιράζονται αυτό το όραμα και πιο σημαντικά, οι χώρες οι οποίες σέβονται το Διεθνές Δίκαιο. 4
Πιστεύουμε ότι οι τριμερείς μηχανισμοί είναι το πρώτο υποσχόμενο βήμα προς μια συνεργασία, προς ένα μηχανισμό συνεργασίας και πράγματι η Κύπρος έχει διατηρήσει ότι οι άνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο μπορούν να γίνουν, ό,τι ήταν ο χάλυβας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και το έχουμε δει αυτό την πρακτική, με μηχανισμούς τριμερούς συνεργασίας που ξεκίνησαν από τον τομέα της ενέργειας, αλλά σταδιακά είχαν επεκταθεί και σε άλλους τομείς. Επιπρόσθετα, η πρόσθετη αξία αυτής της συνεργασίας έχει δώσει δικαιολογία και έχουν δείξει ενδιαφέρον, και άλλες χώρες και ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι όπως δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει γίνει σταθεροποιητής της ειρήνης στην Ευρώπη, η συνεργασία η οποία αναπτύσσεται στην περιοχή μας, μπορεί να διευκολύνει τις προσπάθειές μας να επανενώσουμε τη χώρα μας μέσα από μια συμφωνία η οποία θα επιτρέψει στην Κύπρο να είναι μία ειλικρινής χώρα και συνεργάτης. Η Τουρκία έχει αντιληφθεί ότι έχει περισσότερα να χάσει από την τρέχουσα κατάσταση διότι δεν επιτρέπει ούτε στην Άγκυρα να συμμετάσχει στη συνεργασία στη γειτονιά μας, κι όχι μόνο στη γειτονιά μας. Αγαπητοί φίλοι, θα ήθελα εν κατακλείδι να υπογραμμίσω, είναι πάρα πολύ σημαντικό για την περιοχή, για την Ανατολική Μεσόγειο, αν κοιτάμε μόνο προς τα πάνω, προς τα έξω, προκειμένου να βελτιώσουμε τη συνεργασία, προκειμένου να προαγάγουμε τις συνέργειες. Και η Κύπρος είναι έτοιμη να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη γεωγραφική της θέση προς αυτή την κατεύθυνση. Και είμαι πεπεισμένος, εν μέρει, επειδή έχω το προνόμιο να παρατηρώ και να συμμετάσχω στις εξελίξεις αυτές από την αρχή τους, ότι δηλαδή η συνεργασία αυτή θα έχει πάρα πολύ παραγωγικό αποτέλεσμα προς όφελος της ασφάλειας και της σταθερότητας. Και μέσα από τους μηχανισμούς, είτε τριμερείς, είτε διμερείς, υπάρχει σήμερα ένα πλαίσιο γενικό, το οποίο θα λειτουργήσει στη γειτονιά μας. η πρόσφατη απόφαση η οποία έχει ληφθεί προκειμένου να δημιουργήσουμε μόνιμη Γραμματεία στην Κύπρο. Είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα για την περαιτέρω ανάπτυξη της πολυμερούς συνεργασίας καθώς επίσης και στέλνει ένα μήνυμα σημαντικό, ότι η χώρα έχει δεσμευτεί προκειμένου αυτό μας το όραμα να το μοιραστούμε με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Και έχουμε την υποχρέωση να δυναμώσουμε αυτούς τους δεσμούς, γιατί όσο πιο δυνατοί είναι αυτοί οι δεσμοί, πιο δυνατό θα είναι να χτίσουμε πολύ ένα μέλλον που θα ευημερεί προκειμένου να υπάρξει αυτή η συνεργασία. Και καλούμε άλλες χώρες οι οποίες να γίνουν μέρη σε αυτό το όραμα, προκειμένου να ενταχθούν σ αυτή την προσπάθεια. Σας ευχαριστώ. 5