Μηχανισμός Περιορισμού Χρηματοοικονομικού Κινδύνου του ΛΑΓΗΕ στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (ΗΕΠ) Πειραιάς, 26 Ιουλίου 2013

Μηχανισμός Περιορισμού Χρηματοοικονομικού Κινδύνου του ΛΑΓΗΕ στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (ΗΕΠ) Πειραιάς, 26 Ιουλίου 2013 Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. 1

Σημαντική Επισήμανση Η ΛΑΓΗΕ Α.Ε. έχει καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να διασφαλίσει ότι οι πληροφορίες και τα στοιχεία της παρουσίασης αυτής είναι ορθά, αλλά δεν έχει καμία ευθύνη για την ακρίβεια και την πληρότητά τους ή οποιαδήποτε ευθύνη προερχόμενη από την πρόσβαση στα στοιχεία της παρούσης, καθώς και δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα κείμενα και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο παρόν θα αντανακλούν με ακρίβεια τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας όπως αυτές τελικά θα εγκριθούν από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. 2

Σύνοψη πρότασης Risk Management Μεθοδολογία πρότασης Προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα έργου Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. 3

Ο ΛΑΓΗΕ εκτίθεται σε κίνδυνο λόγο ελλιπούς Risk Management (RM) Προαιρετικός Εβδομαδιαίος διακανονισμός των συναλλαγών του ΗΕΠ (προκαταβολές έναντι μηνιαίων τιμολογίων) έχει επιλεχθεί από πέντε Συμμετέχοντες (ΔΕΗ, ΠΚΥ, EFT, NECO Trd και EZPADA) Ο ΛΑΓΗΕ Εκτίθεται σε κίνδυνο: Μηνιαίος Διακανονισμός: από 28 έως 58 ημερήσιες συναλλαγές Εβδομαδιαίος Διακανονισμός: από 3 έως 10 ημερήσιες συναλλαγές, όταν η σημερινή εγγύηση είτε είναι ανύπαρκτη (0 ) είτε καλύπτει μικρό ποσοστό του παραπάνω ανοίγματος. 4

Ο ΛΑΓΗΕ έχει μια καθαρή κατεύθυνση για αντιμετώπιση του Risk Management σε μια High Risk μερίδα συμμετεχόντων Στόχος: Δραστική μείωση έκθεσης σε κίνδυνο της ΛΑΓΗΕ Α.Ε. στα πλαίσια της εκκαθάρισης του Συστήματος Συναλλαγών του ΗΕΠ. Αφορά: Συμμετέχοντες που δεν διαθέτουν μονάδες παραγωγής εγγεγραμμένες στο Μητρώο Μονάδων που τηρεί ο ΑΔΜΗΕ. Μέσο: Αύξηση εγγυοδοσίας και/ή συχνότερη κατάθεση προκαταβολών (Εισπράξεις ΛΑΓΗΕ) για την κάλυψη της θέσης και του κατάλληλου περιθωρίου θέσης Συμμετέχοντα με εν δυνάμει προφίλ αγοραστή. 5

προτείνονται συγκεκριμένες RM αλλαγές SETTLEMENT: Υποχρεωτικός εβδομαδιαίος Διακανονισμός των Συναλλαγών του ΗΕΠ για όλους τους Συμμετέχοντες (προκαταβολές έναντι τιμολογίων που εκδίδονται όπως και σήμερα, μηνιαία) CLEARING RISK MANAGEMENT: Για Συμμετέχοντες που δεν διαθέτουν μονάδες στο Μητρώο Μονάδων) Επαναπροσδιορισμός «Εγγυοδοσίας» (Εγγυητική Επιστολή & Cash Collateral) με ελάχιστο ύψος 50.000 και Ημερήσιος Έλεγχος: Α) προέλεγχος συμμετοχής στον ΗΕΠ με την προϋπόθεση ότι η Εγγυοδοσία του Συμμετέχοντα καλύπτει την Θέση του συν ένα Περιθώριο Θέσης διαφορετικά υποχρεούται σε Διόρθωση Θέσης και Β) τελικός έλεγχος αποδοχής Δήλωσης Φορτίου προ της δημοσίευσης του ΗΕΠ με σκοπό την ελεγχόμενη τελική ανοιχτή Θέση του Συμμετέχοντα (περιορισμός κινδύνου ΛΑΓΗΕ). ΑΝΑΣΤΟΛΗ (SUSPENSION): Υιοθέτηση της κατάστασης «Αναστολής Συμμετοχής στον ΗΕΠ» για όλους τους Συμμετέχοντες για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και υπό άλλες προϋποθέσεις πριν την Καταγγελία Σύμβασης. Απενεργοποιεί τη δυνατότητα υποβολής Δηλώσεων Φορτίου ενώ διατηρείται η δυνατότητα υποβολής Προσφορών Έγχυσης 6

οι οποίες συμπεριλαμβάνουν συγκεκριμένους ελέγχους σε καθορισμένα χρονικά σημεία της διαδικασίας του ΗΕΠ Προέλεγχος πλήρους συμμετοχής στον ΗΕΠ Αν η εγγυοδοσία του Συμμετέχοντα καλύπτει τη θέση του συν ένα περιθώριο θέσης, τότε δεν ενεργοποιείται η διαδικασία αναστολής Όπου το Περιθώριο Θέσης είναι το μέγιστο της καθαρής αξίας συναλλαγών στους ΗΕΠ των προηγούμενων επτά ημερών Όπου η θέση είναι η Χρεωστική (+) ή Πιστωτική (-) θέση όπως αυτή προκύπτει από τις αντίστοιχες Συναλλαγές (χρεοπιστώσεις) και τις αντίστοιχες πληρωμές και εισπράξεις μέχρι και τις 11:00 π.μ. εκείνης της ημέρας Τελικός έλεγχος αποδοχής Δήλωσης Φορτίου στον ΗΕΠ προ της δημοσίευσης του ΗΕΠ, συγκρίνουμε τη νέα Θέση του Συμμετέχοντα με ένα καθορισμένο ποσοστό (130%) της εγγυοδοσίας, και αν είναι θετικό απορρίπτουμε τη Δήλωση Φορτίου και επανεπιλύουμε τον ΗΕΠ Αρχικά απορρίπτονται οι Τιμολογούμενες Δηλώσεις Φορτίου και έπειτα οι Μη Τιμολογούμενες. 7

προϋποθέσεις για μη θέση σε Αναστολή συμμετοχής στον ΗΕΠ 1) Στην καταβολή Εγγυήσεων (για όλους τους Συμμετέχοντες) 1. Εμπρόθεσμη Κατάθεση 2. Εγκυρότητα (wording, αποδεκτή τράπεζα κ.λ.π.) 3. Κατάθεση του απαιτουμένου ύψους της Εγγύησης 2) Στην Υποχρεωτική Εξόφληση οφειλών (για όλους τους Συμμετέχοντες) 1. Εβδομαδιαία Εξόφληση της εβδομάδας w πρέπει να γίνει μέχρι και ώρα 11:00 της Τετάρτης της εβδομάδας w+1 και 2. Μηνιαία Εξόφληση του μήνα m πρέπει να γίνει μέχρι και ώρα 11:00 της 26 ης ημέρας του Μήνα m+1 Σε περίπτωση αργίας, η εξόφληση μεταφέρεται μέχρι και ώρα 11:00 της επόμενης εργάσιμη ημέρας 8

προϋποθέσεις για μη θέση σε Αναστολή συμμετοχής στον ΗΕΠ 3) Στον Προέλεγχο πλήρους συμμετοχής στον ΗΕΠ που πραγματοποιείται σε εργάσιμη ημέρα (d) (για Συμμετέχοντες που δεν διαθέτουν μονάδες στο Μητρώο Μονάδων) οι Εγγυήσεις πρέπει να καλύπτουν τη Θέση + Περιθώριο Θέσης, λαμβάνοντας υπόψη: 1. Πληρωμές & Εισπράξεις στο time window 11:00+ της ημέρας (d-1) έως και 11:00 της ημέρας (d), 2. Θέση προηγούμενης ημέρας d-1, 3. Καθαρή αξία συναλλαγών στον ΗΕΠ της Ημέρας d και 4. Μηνιαίες χρεώσεις λοιπών Λογαριασμών καθώς και το ΦΠΑ, αν τύχει και έχουν τιμολογηθεί στο time window 11:00+ ημέρας (d-1) έως και 11:00 της ημέρας (d) 9

προϋποθέσεις για Διαγραφή από κατάσταση Αναστολής Αν εντός 14 Ημερολογιακών Ημερών (για Συμμετέχοντες που διαθέτουν μονάδες στο Μητρώο Μονάδων) δεν εκλείψει η αιτία της Αναστολής, ενεργοποιείται η διαδικασία Διαγραφής του από το Μητρώο Συμμετεχόντων Αν εντός 14 Ημερολογιακών Ημερών (για Συμμετέχοντες που δεν διαθέτουν μονάδες στο Μητρώο Μονάδων) εκλείψουν οι αιτίες Αναστολής της συμμετοχής του, πληρωθεί ο ΛΑΓΗΕ για τις Δηλώσεις Φορτίου που αφορούν τους πελάτες (εφόσον Εκπροσωπούν Φορτία) που μεταφέρθηκαν προσωρινά στον Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου (ΠτΚ) και πληρωθεί ο ΛΑΓΗΕ (για λογαριασμού του ΠτΚ) για ένα τίμημα προσωρινής εκπροσώπησης πελατών (εφόσον Εκπροσωπούν Φορτία) τότε συμμετέχει πλήρως στον ΗΕΠ και ανακτά την εκπροσώπηση των πελατών του (εφόσον Εκπροσωπούν Φορτία). Διαφορετικά Διαγραφή από το Μητρώο Συμμετεχόντων. Αν ο Συμμετέχων (για όλους τους Συμμετέχοντες) τεθεί σε Αναστολή περισσότερες από 3 φορές ή σωρευτικά για περισσότερες από 28 Ημερολογιακές Ημέρες, τότε ενεργοποιείται η διαδικασία Διαγραφής του Λειτουργός από το Αγοράς Μητρώο Ηλεκτρικής Συμμετεχόντων. Ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. 10

προϋποθέσεις για κατευθείαν Διαγραφή Ανάκληση Άδειας από ΡΑΕ Θέσης σε αναγκαστική διαχείριση Κήρυξης πτώχευσης ή υπαγωγή σε ανάλογο καθεστώς Λύση Σύμβασης Συναλλαγών με ΑΔΜΗΕ Καταγγελία της Σύμβασης Συναλλαγών ΗΕΠ από τον Συμμετέχοντα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν οφειλές προς ΛΑΓΗΕ και ΑΔΜΗΕ 11

Η RM πρόταση έχει πολλαπλά πλεονεκτήματα για τους συμμετέχοντες και το ΛΑΓΗΕ Αποφυγή ελλειμμάτων στο σύστημα συναλλαγών ΗΕΠ της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Δραστική μείωση σε έκθεση κινδύνου για ΛΑΓΗΕ και Παραγωγούς / Εισαγωγείς Ευελιξία των Προμηθευτών και Εξαγωγέων όσον αφορά την εξισορρόπηση μεταξύ ύψους της απαιτούμενης εγγυοδοσίας και συχνότητας προκαταβολών. Εβδομαδιαίος Διακανονισμός Πληρωμών προς τους Συμμετέχοντες. 12

Σύνοψη πρότασης Risk Management Μεθοδολογία πρότασης Προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα έργου Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. 13

Βασικές έννοιες της RM πρότασης 14

Ημερήσια διαδικασία για τον ΗΕΠ της Ημέρας Κατανομής d+1 (ΗΕΠ d+1 ) Ημέρα Ώρα Αρμοδιότητα Διαδικασία Παράδειγμα D-1 11:30 ΛΑΓΗΕ (ΔΟ) Υπολογισμός Θέσης Συμμετέχοντα μέχρι την ημέρα d- 1, P p,d-1 45.000 D-1 11:30 ΛΑΓΗΕ (ΔΟ) Επιβεβαίωσης Εγγυοδοσίας για τον ΗΕΠ d+1, G p,das(d+1) 50.000 D-1 14:30 ΛΑΓΗΕ (MO) Υπολογισμός Καθαρής Αξίας Συναλλαγών για τον ΗΕΠ d, NA p,das(d) 10.000 D-1 15:30 ΛΑΓΗΕ (MO) D-1 15:30 ΛΑΓΗΕ (MO) D ως τις 11:00 ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ D 11:30 ΛΑΓΗΕ (ΔΟ) D 11:45 ΛΑΓΗΕ (MO) D 13:00 ΛΑΓΗΕ (MO) Υπολογισμός Περιθωρίου Θέσης για τον ΗΕΠ d+1, PM p,das(d+1) Υπολογισμός και ενημέρωση για τυχόν Διόρθωση Θέσης για τον ΗΕΠ d+1, PC p,das(d+1) Διενέργεια πληρωμών Διόρθωσης Θέσης και/ή Εβδομαδιαίων/Μηνιαίων πληρωμών Υπολογισμός Θέσης Συμμετέχοντα μέχρι την ημέρα d, P p,d Προέλεγχος πλήρους Συμμετοχής για τον ΗΕΠ d+1, G p,das(d+1) >= (P p,d + PM p,das(d+1) ) = 50.000 Τελικός έλεγχος Αποδοχής της Δήλωσης Φορτίου στον ΗΕΠ d+1 : NA p,das(d+1) + NA p,uplift(m) + P p,d <= 1,3*G p,das(d+1) = 65.000 15.000 20.000 20.000 35.000 ΟΚ 15

Ημερήσια διαδικασία την Ημέρα Κατανομής d Ημέρα Ώρα Αρμοδιότητα Διαδικασία D ως τις 11:00 ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ Διενέργεια πληρωμών Διόρθωσης Θέσης και/ή Εβδομαδιαίων/Μηνιαίων πληρωμών D 11:30 ΛΑΓΗΕ (ΔΟ) Υπολογισμός Θέσης Συμμετέχοντα μέχρι την ημέρα d, P p,d D 11:30 ΛΑΓΗΕ (ΔΟ) Επιβεβαίωσης Εγγυοδοσίας για τον ΗΕΠ D+2, G p,das(d+2) D 11:45 ΛΑΓΗΕ (MO) D 13:00 ΛΑΓΗΕ (MO) Προέλεγχος πλήρους Συμμετοχής για τον ΗΕΠ d+1, G p,das(d+1) >= (P p,d + PM p,das(d+1) ) Τελικός έλεγχος Αποδοχής της Δήλωσης Φορτίου στον ΗΕΠ d+1, NA p,das(d+1) + NA p,uplift(m) P p,d <= 1,3*G p,das(d+1) D 14:15 ΛΑΓΗΕ (MO) Υπολογισμός Καθαρής Αξίας Συναλλαγών για τον ΗΕΠ d+1, NA p,das(d+1) D 15:00 ΛΑΓΗΕ (MO) Υπολογισμός Περιθωρίου Θέσης για τον ΗΕΠ d+2, PM p,das(d+2) D 15:00 ΛΑΓΗΕ (MO) Υπολογισμός και ενημέρωση για τυχόν Διόρθωση Θέσης για τον ΗΕΠ D+2, PC p,das(d+2) 16

Διαδικασίες που πραγματοποιούνται στις Ημέρες Κατανομής d-1 και d (για τον ΗΕΠ της Ημέρας Κατανομής d+1) Εγγύηση για τον ΗΕΠ d+1 50.000 d-1 d Θέση στις 11:30 της Ημέρας 45.000 35.000 Περιθώριο Θέσης για τον ΗΕΠ d+1 15.000 Διόρθωση Θέσης για τον ΗΕΠ d+1 20.000 Πληρωμές/Εισπράξεις ως τις 11:00 της Ημέρας -20.000 Καθαρή Αξία Χρεοπιστώσεων του ΗΕΠ d, ΗΕΠ d+1 10.000 25.000 Καθαρή Αξία Χρεοπιστώσεων Λοιπών Λογαριασμών, αν η ημέρα d είναι η τελευταία του μήνα Προέλεγχος πλήρους Συμμετοχής για τον ΗΕΠ d+1 Τελικός Έλεγχος Αποδοχής Δηλώσεων Φορτίου για τον ΗΕΠ d+1 5.000 50.000>=(35.000+15.000) Άρα Συμμετέχει 1,3*50.000>= (35.000+25.000+5.000) Άρα είναι αποδεκτές οι Δηλώσεις Φορτίου 17

Τιμές Μεταβλητών x(d), x(d+1), y(d) πριν και μετά την Ημέρα Κατανομής d Αν η Ημέρα Κατανομής d είναι: X(d) X(d+1) Y(d) Δευτέρα 2 0 0 Τρίτη 0 0 0 Τετάρτη 0 0 0 Πέμπτη 0 0 0 Παρασκευή 0 0 2 Σάββατο 0 1 1 Κυριακή 1 2 0 Αφορά τις μεταβλητές P p,d-1-x(d) P p,d-1-x(d+1) Στον υπολογισμό των μεταβλητών P p,d PC p,das(d+1) PM p,das(d+1) 18

Διαδικασία Ελέγχου, Εργάσιμη Ημέρα d-1, Ώρα 11:30, Υπολογισμός Θέσεως (Position) Συμμετέχοντα p την Ημέρα d-1: P p,d-1 Ορισμός: Ως Θέση P p,d-1 του Συμμετέχοντα p είναι η Χρεωστική (+) ή Πιστωτική (-) θέση του όπως αυτή προκύπτει από τις αντίστοιχες χρεοπιστώσεις μέχρι και τον ΗΕΠ d-1, τις χρεοπιστώσεις της Μηνιαίας Εκκαθάρισης των υπολοίπων πλην του ΗΕΠ- Λογαριασμών του ΛΑΓΗΕ, τις χρεώσεις του Φ.Π.Α. και τις αντίστοιχες πληρωμές και εισπράξεις μέχρι και τις 11:00 π.μ. της ημέρας d-1. Υποθέτουμε ότι η Ημέρα d-1 είναι η πρώτη ημέρα εφαρμογής της Διαδικασίας, τότε P p,d-1 είναι η αρχική θέση. Εφεξής η θέση για την Ημέρα d είναι: d 11:00 of d P p,d = P p,d-1-x(d) + d x(d) NA p,das(i) + NA p,uplift(m) + (Πληρωμές p - Εισπράξεις p ) 11 : 00 of d 1 x ( d ) όπου X(d) : o αριθμός των αργιών πριν την ημέρα d NA p,das(i) = καθαρή αξία των συναλλαγών του Συμμετέχοντα p στον ΗΕΠ d, όπως αυτή προκύπτει από τον συμψηφισμό των χρεοπιστώσεων της προμήθειας, εισαγωγής και εξαγωγής στην Εκκαθάριση του ΗΕΠ d NΑ p,uplift(m) = καθαρή αξία των χρεοπιστώσεων του Συμμετέχοντα p, όπως αυτή προκύπτει από τον συμψηφισμό των χρεοπιστώσεων στη μηνιαία εκκαθάριση των Λογαριασμών του Λειτουργού της Αγοράς, πλην του Λογαριασμού Εκκαθάρισης ΗΕΠ, η οποία είναι διάφορη του μηδενός όταν η τελευταία ημέρα του μήνα είναι μία από τις ημέρες d-x d έως d AP p, Ac p : Πληρωμές και Εισπράξεις που έγιναν από/προς τον ΛΑΓΗΕ προν/από τον Συμμετέχοντα p αντιστοίχως, στο χρονικό διάστημα 11:00+ of της Ημέρας d-1-x(d) έως και τις 11:00 της Ημέρας d Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Διεύθυνση Οικονομικού (ΔΟ) 19

Παράδειγμα Μεγέθη λοιπές εργάσιμες ημέρες, (εργάσιμη ημέρα που δεν ακολουθούν ή προηγούνται αργίες) Για κάθε Εργάσιμη Ημέρα d Παρασκευή (εργάσιμη ημέρα που ακολουθούν αργίες) Δευτέρα (εργάσιμη ημέρα που προηγούνται αργίες) P p,d-1-x(d) 45.000 35.000 5.000 d d x(d) NA p,das(i) 10.000 10.000 30.000* Na p,uplift(m) 5.000** 5.000** 5.000*** (Πληρωμές p - 11:30 of d Εισπράξεις p ) 11:30 of d 1 x ( d ) -25.000-45.000-5.000 P p,d 35.000 5.000 35.000 * Διαφοροποίηση μόνο για τη Δευτέρα, οπότε λαμβάνονται υπόψη όλοι οι ΗΕΠ των αργιών που προηγήθηκαν. ** Θεωρούμε ότι η τελευταία ημέρα του μήνα είναι η d, οπότε ο υπολογισμός του NA p,uplift(m) έγινε μετά την επίλυση του ΗΕΠ της Ημέρας d (ΗΕΠ d ), δηλαδή στις 15:00 της Ημέρας d-1. ***Αν η τελευταία ημέρα του μήνα είναι από d-x(d) έως d. 20

Διαδικασία Ελέγχου, Εργάσιμη Ημέρα d-1, Ώρα 11:30, Έλεγχος & επιβεβαίωση εγγυοδοσίας (Guarantee) Συμμετέχοντα p για τις Συναλλαγές στον ΗΕΠ d+1 : G p,das(d+1) Η υποχρέωση παροχής εγγύησης εκπληρώνεται: με την κατάθεση εγγυητικής επιστολής (Letter of Guarantee - LG) και/ή με την κατάθεση μετρητών (Cash Collateral - CC) Για κάθε ΗΕΠ d+1, εντός της περιόδου για την οποία έχουν παρασχεθεί εγγυήσεις, ισχύει: G p,das(d+1) =LG p,das(d+1) + CC p,das(d+1) Αξίες εν ισχύ εγγυήσεων για την αντίστοιχη συναλλαγή στον ΗΕΠ d+1 Σε περίπτωση που ακολουθούν y(d) αργίες την Ημέρα d, τότε Γίνεται ενημέρωση για: G p,das(d+1) έως : G p,das(d+1+y(d)) Αποστολή λίστας Συμμετεχόντων υπόχρεων σε ΦΠΑ Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Διεύθυνση Οικονομικού (ΔΟ) 21

Διαδικασία Ελέγχου, Κάθε Ημέρα d-1, Ώρα 14:30 Υπολογισμός αξίας (Net Amount) όπως αυτή προκύπτει από τον συμψηφισμό των συναλλαγών του Συμμετέχοντα p στον ΗΕΠ d : NA p,das(d) Χρεώσεις (+) αφορούν αγορά ενέργειας (MWh) για Προμήθεια και Εξαγωγές Πιστώσεις (-) αφορούν πώληση ενέργειας (MWh) για Εισαγωγές NA p,das(d) = (DAEPS p,das(d) +DAEPE p,das(d) ) - DAERI p,das(d) όπου: DAEPS p,das(d) DAEPΕ p,das(d) DAERI p,das(d) Η συνολική χρέωση για προμήθεια του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d Η συνολική χρέωση για εξαγωγές του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d Η συνολική πίστωση για εισαγωγές του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Market Operators (MO) 22

Παράδειγμα Για κάθε Ημέρα d-1 Μεγέθη λοιπές ημέρες, (ημέρα της οποίας δεν ακολουθούν ή προηγούνται αργίες) Παρασκευή (ημέρα της οποίας ακολουθούν αργίες) Δευτέρα (ημέρα της οποίας προηγούνται αργίες) DAEPS p,das(d) 15.000 15.000 15.000 DAEPE p,das(d) 10.000 10.000 10.000 DAERI p,das(d) 15.000 15.000 15.000 NA p,das(d) 10.000 10.000 10.000 Καμία διαφοροποίηση μεταξύ ημερών. 23

Διαδικασία Ελέγχου, Ημέρα d-1, Ώρα 15:30 (αφορά ΗΕΠ ημερών στις οποίες ημέρες δεν προηγούνται αργίες) Υπολογισμός Περιθωρίου Θέσης (Position Margin) του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d+1, PM p,das(d+1) Ορισμός: Το περιθώριο θέσης αντιστοιχεί στη μέγιστη καθαρή αξία των συναλλαγών στους ΗΕΠ των προηγούμενων επτά ημερών επί τον αριθμό των αργιών που ακολουθούν την ημέρα d, προσαυξημένο κατά ένα (1). PM p,das(d+1) = (y(d) +1) * max D 6 i d ( NA p,das(i)) Όπου: y(d), o αριθμός των αργιών μετά την ημέρα d Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Market Operators (MO) 24

Παράδειγμα Μέγεθος Για τον ΗΕΠ Ημέρας d+1, της οποίας δεν προηγείται αργία ΗΕΠ λοιπών ημερών ΗΕΠ Σαββάτου (ΗΕΠ ημερών σε αργία αφορά μόνο την πρώτη ημέρα αργίας σε περίπτωσης συνεχόμενων αργιών) ΗΕΠ Κυριακής & Δευτέρας (ΗΕΠ ημερών στις οποίες ημέρες προηγούνται αργίες) PM p,das(d+1) 15.000 45.000 - Διαφοροποίηση μόνο για τον ΗΕΠ του Σαββάτου, όπου λαμβάνονται υπόψη οι αργίες που ακολουθούν την Παρασκευή. 25

Διαδικασία Ελέγχου, Ημέρα d-1, Ώρα 15:30 (αφορά ΗΕΠ ημερών στις οποίες ημέρες δεν προηγούνται αργίες) Υπολογισμός τυχόν Διόρθωσης Θέσης (Position Correction) του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d+1 : PC p,das(d+1), που κατ ελάχιστον πρέπει να καταβληθεί για να επιτραπεί η πλήρης Συμμετοχή στον ΗΕΠ PC p,das(d+1) = (P p,d-1-x(d+1) + d NA p,das(i) Όπου: X(d+1), o αριθμός των αργιών πριν την ημέρα d+1 d x(d+1) + NΑ p,uplift(m) + PM p,das(d+1) ) G p,das(d+1) P p,d-1-x(d+1) NA p,das(i) Na p,uplift(m) Θέση του Συμμετέχοντα p για την Ημέρα d-1-x(d+1) Καθαρό ποσό συναλλαγών (χρεοπιστώσεων) του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ i Καθαρό ποσό συναλλαγών (χρεοπιστώσεων) του Συμμετέχοντα p από τη Μηνιαία Εκκαθάριση των υπολοίπων πλην του ΗΕΠ- Λογαριασμών του ΛΑΓΗΕ PM p,das(d+1) Περιθώριο Θέσης του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d+1 G p,das(d+1) Παρασχεθείσα εγγύηση του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d+1 Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Market Operators 26 (MO)

Παράδειγμα Μεταβλητή Για τον ΗΕΠ Ημέρας d+1, της οποίας δεν προηγείται αργία ΗΕΠ λοιπών εργάσιμων ημερών ΗΕΠ Σαββάτου (ΗΕΠ ημερών σε αργία αφορά μόνο την πρώτη ημέρα αργίας σε περίπτωσης συνεχόμενων αργιών) ΗΕΠ Κυριακής & Δευτέρας (ΗΕΠ ημερών στις οποίες ημέρες προηγούνται αργίες) ΗΕΠ Τρίτης P p,d-1-x(d+1) 45.000 45.000 45.000 NA p,das(d) 10.000 10.000 10.000 NA Uplift,m 5.000 5.000 5.000 PM p,das(d+1) 15.000 45.000 15.000 G p,das(d+1) 50.000 50.000 50.000 PC p,das(d+1) 25.000 55.000-25.000 Διαφοροποίηση μόνο για τον ΗΕΠ Σαββάτου, όπου ο υπολογισμός του PC p,das(d+1) γίνεται την Πέμπτη τις 15:00, οπότε λαμβάνονται υπόψη όλοι οι ΗΕΠ του ΣΚΔ στο Περιθώριο Θέσης. Για τον ΗΕΠ Κυριακής και Δευτέρας δεν γίνεται υπολογισμός του PC p,das(d+1). Για τον ΗΕΠ Τρίτης η μόνη διαφοροποίηση στον υπολογισμό του PC p,das(d+1), η οποία γίνεται την Κυριακή στις 15:00, έγκειται στον υπολογισμό της θέσης P p,d-(1-x(d), όπου έχει ληφθεί η Θέση της τελευταίας εργάσιμης ημέρας, της Παρασκευής. 27

Διαδικασίες Συμμετεχόντων, ως τις 11:00, Εργάσιμη Ημέρα d Διενέργεια εισπράξεων από ΛΑΓΗΕ (πληρωμές συμμετεχόντων) κατ ελάχιστον του ποσού Διόρθωσης Θέσης για τον ΗΕΠ d+1 και/ή καθαρών χρεώσεων όπως αυτές προκύπτουν από τις Εβδομαδιαίες/Μηνιαίες εκκαθαρίσεις Διενέργεια πληρωμών από ΛΑΓΗΕ (εισπράξεις συμμετεχόντων) Ομοίως η ΔΟ της ΛΑΓΗΕ διενεργεί εβδομαδιαίες/μηνιαίες πληρωμές, με μία ημέρα καθυστέρηση από τις αντίστοιχες εισπράξεις (πληρωμές Συμμετεχόντων) 28

Διαδικασία Ελέγχου, Εργάσιμη Ημέρα d, Ώρα 11:45 (αφορά έλεγχο συμμετοχής στους ΗΕΠ ημέρας d+1 έως και ημέρας d+1+x(d)) Έλεγχος Συμμετοχής του Συμμετέχοντα p για τον ΗΕΠ d+1 ως και τον ΗΕΠ d+1+x(d) Αν G p,das(d+1) < (P p,d + PM p,das(d+1) ) ενεργοποιείται η διαδικασία Αναστολής συμμετοχής στον ΗΕΠ d+1 έως και ΗΕΠ d+1+x(d) Πρακτικά συγκρίνεται η θέση P p,d την Ημέρα d, με τη θέση P p,d-1 την Ημέρα d-1 την καθαρή αξία συναλλαγών NA p,das(d) του ΗΕΠ d, που μεσολάβησε του ποσού Διόρθωσης Θέσης PC p,das(d+1), αν ζητήθηκε την καθαρή αξία των μηνιαίων χρεοπιστώσεων NA p,uplift(m), αν μεσολάβησε Αν κατατέθηκε ως τις 11:00 της Ημέρας d ολόκληρο το ποσό αυτό PC p,das(d+1), τότε: P p,d = P p,d-1 + NA p,das(d) + NA p,uplift(m) - PC p,d+1 = P p,d-1 + NA p,das(d) + NΑ p,uplift(m) [(P p,d-1 + NA p,das(d) + NΑ p,uplift(m) + PM p,das(d+1) ) G p,das(d+1) ] = G p,das(d+1) - PM p,das(d+1) Αν κατατέθηκε μικρότερο ποσό από το PC p,das(d+1), τότε ισχύει G p,das(d+1) < (P p,d + PM p,das(d+1) ), οπότε αναστέλλεται η συμμετοχή του Συμμετέχοντα 29 Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Market Operators (MO)

Παράδειγμα Μεταβλητή λοιπές εργάσιμες ημέρες, (εργάσιμη ημέρα της οποίας δεν ακολουθούν ή προηγούνται αργίες) Για κάθε Εργάσιμη Ημέρα d Παρασκευή (εργάσιμη ημέρα της οποίας ακολουθούν αργίες) Δευτέρα (εργάσιμη ημέρα της οποίας προηγούνται αργίες) P p,d 35.000 15.000 35.000 G p,das(d+1) 50.000 50.000 50.000 PM p,das(d+1) 15.000 35.000 15.000 G p,das(d+1) >= (P p,d + PM p,das(d+1) ) Συμμετέχει Συμμετέχει Συμμετέχει Διαφοροποίηση μόνο για την Παρασκευή, οπότε λαμβάνονται υπόψη όλοι οι ΗΕΠ των αργιών που ακολουθούν στο Περιθώριο Θέσης. 30

Διαδικασία Ελέγχου, Κάθε Ημέρα d, Ώρα 13:00, (αφορά έλεγχο για τον ΗΕΠ της ημέρας d+1) Έλεγχος μεγέθους νέας θέσης πριν την τελική ανακοίνωση αποτελεσμάτων του ΗΕΠ και υπό προϋποθέσεις απόρριψη δήλωσης φορτίου 1. Αν d+1 d+1 x(d+1) NA p,das(d) + NA p,uplift(m) + P p,d x(d+1) <= 1,3*G p,das(d+1) τότε επιτρέπεται πλήρως η Συμμετοχή του στον ΗΕΠ d+1 2. Αν d+1 d+1 x(d+1) NA p,das(d) + NA p,uplift(m) + P p,d x(d+1) > 1,3*G p,das(d+1) τότε συντρέχουν οι λόγοι για Απόρριψη Δηλώσεων Φορτίου στον ΗΕΠ d+1 Αρχικά Απορρίπτονται οι Τιμολογούμενες Δηλώσεις Φορτίου, επιλύεται ξανά ο ΗΕΠ και αν η ανίσωση (2) συνεχίζει να ισχύει, Απορρίπτονται οι Μη Τιμολογούμενες Δηλώσεις Φορτίου και επιλύεται ξανά ο ΗΕΠ. όπου: X(d+1), o αριθμός των αργιών πριν την ημέρα d+1 Στην πρώτη περίπτωση, παραμένει ένα ρίσκο που δεν καλύπτεται, το οποίο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από την ποσότητα 0,3*G p,das(d+1). Το ρίσκο αυτό μπορεί να καλυφθεί: σύμφωνα με το Άρθρο 61 του ΚΣΗΕ, με επιμερισμό του Έκτακτου Κόστους Χρηματοοικονομικής Κάλυψης στους Προμηθευτές. 31 Επισπεύδων: ΛΑΓΗΕ, Market Operators (MO)

Παράδειγμα Για τον ΗΕΠ κάθε Ημέρας d+1 Μεγέθη ΗΕΠ λοιπών ημερών ΗΕΠ Σαββάτου ΗΕΠ Κυριακής ΗΕΠ Δευτέρας d+1 d+1 x(d+1) NA p,das(i) 15.000 15.000 30.000 45.000 P p,d x(d+1) 10.000 10.000 10.000 10.000 NA p,uplift(m) 5.000 5.000 5.000 5.000 1,3*G p,das(d+1) 65.000 65.000 65.000 65.000 d+1 d+1 x(d+1) NA p,das(i) +NA p,uplift(m) + P p,d x(d+1) <= 1,3*G p,das(d+1) Συμμετέχει Συμμετέχει Συμμετέχει Συμμετέχει 32

Αρμοδιότητες Διεύθυνσης Οικονομικού Ημερήσιος υπολογισμός θέσης Για να είναι εφικτή η διαδικασία υπολογισμού της θέσης ενός συμμετέχοντα ρ την ημέρα d και έως την ώρα 11:30, απαιτούνται τα ακόλουθα: 1. Με την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης του ΗΕΠ κατά την ημέρα d-1, οπότε προκύπτει για κάθε συμμετέχοντα η καθαρή αξία συναλλαγών (netting) για την ημέρα d, θα πρέπει να του απονέμεται και ένας μοναδικός κωδικός (ταυτότητα) συναλλαγής που υποχρεωτικά θα συνοδεύει την πληρωμή που θα πραγματοποιηθεί από τον συμμετέχοντα, έτσι ώστε να είναι εφικτό να συσχετισθεί κάθε μία πληρωμή που θα γίνει έως τις 11:00 της ημέρας d με τον κατά περίπτωση συμμετέχοντα. 2. Όλες οι εισπράξεις και πληρωμές θα γίνονται υποχρεωτικά μέσω ενός λογαριασμού του ΛΑΓΗΕ, αυτόν της Εθνικής Τράπεζας για τον ΗΕΠ, έτσι ώστε, με ηλεκτρονική διαδικασία να γίνεται καθημερινά έως τις 11:15 η ενημέρωση του ΛΑΓΗΕ από την ΕΤΕ για τις καταθέσεις (εισπράξεις) στο λογαριασμό μας από τους συμμετέχοντες για να είναι εφικτό έως τις 11:30 η Διεύθυνση Οικονομικού να υπολογίζει τη θέση του κάθε συμμετέχοντα. Επιβεβαίωση Εγγυοδοσίας Ομοίως και για το ποσό που κάποιος συμμετέχων καταθέτει υπό μορφή εγγυοδοσίας θα πρέπει υποχρεωτικά να υπάρχει ένας κωδικός (ταυτότητα) που να μπορεί να αναγνωρισθεί από ποιόν συμμετέχοντα έγινε η εν λόγω κατάθεση, καθόσον η ηλεκτρονική ενημέρωση από την ΕΤΕ θα μπορεί να μας παρέχει διάκριση μόνο αναφορικά με το ποιος συμμετέχων κατέθεσε ποιο ποσό και όχι αν το ποσό αφορά cash collateral ή ΗΕΠ. 33

Σύνοψη πρότασης Risk Management Μεθοδολογία πρότασης Προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα έργου Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. 34

Προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα RM εργου ΘΕΜΑΤΑ Αρμοδιότητα Έναρξη Λήξη 1 Ρυθμιστικό Πλαίσιο ΛΑΓΗΕ/ΑΓΟΡΑ 1/6/13 26/7/13 1.1 Παρουσίαση (ppt) αλλαγών ρυθμιστικού πλαισίου - Business Design 1/6/13 26/7/13 Ολοκλήρωση τροποποιήσεων κειμένου ΚΣΗΕ - Ανάρτηση τους στην Ιστοσελίδα του ΛΑΓΗΕ- 1.2 Έναρξη Δημόσιας Διαβούλευσης 1/7/13 26/7/13 2 Υποδομές ΙΤ ΛΑΓΗΕ Market ΛΑΓΗΕ/ΑΓΟΡΑ 1/7/13 18/8/13 2.1 Εφαρμογή Προσδιορισμού της Καθαρής Αξίας Συναλλαγών στον ΗΕΠ 1/7/13 7/7/13 2.2 Εφαρμογή Προσδιορισμού της Καθαρής Αξίας Συναλλαγών λοιπών Λογαριασμών 1/7/13 18/8/13 2.3 Εφαρμογή Προσδιορισμού του Περιθωρίου Θέσης 1/7/13 18/8/13 2.4 Εφαρμογή Προσδιορισμού της Διόρθωσης Θέσης 1/7/13 18/8/13 2.5 Εφαρμογή Ελέγχου Συμμετοχής στον ΗΕΠ 1/7/13 18/8/13 2.6 Εφαρμογή Ελέγχου Απόρριψης Δηλώσεων Φορτίου 1/7/13 18/8/13 3 Υποδομές ΙΤ ΛΑΓΗΕ Οικονομικού ΛΑΓΗΕ/ΔΟ 1/7/13 18/8/13 3.1 Εφαρμογή Προσδιορισμού Ημερήσιας Καθαρής Θέσης 1/7/13 18/8/13 3.2 Εφαρμογή Προσδιορισμού ύψους εγγυοδοσίας 1/7/13 18/8/13 3.3 Εφαρμογή Προσδιορισμού Λίστας υπόχρεων ΦΠΑ 1/7/13 18/8/13 4 Διαβούλευση ΛΑΓΗΕ 26/7/13 26/8/13 4.1 Δημόσια Διαβούλευση από ΛΑΓΗΕ 26/7/13 8/18/13 4.2 Ημερίδα από ΛΑΓΗΕ 30/7/13 30/7/13 4.3 Τελική πρόταση ΛΑΓΗΕ προς ΡΑΕ, μαζί με απαντήσεις στις τοποθετήσεις των Συμμετεχόντων 19/8/13 26/8/13 5 Τελική Απόφαση ΡΑΕ 27/8/13 29/8/13 5.1 Παρουσίαση της τελικής πρότασης από ΛΑΓΗΕ στα μέλη της ΡΑΕ 27/8/13 27/8/13 5.2 Τελική απόφαση από ΡΑΕ 27/8/13 29/8/13 6 Δοκιμαστική περίοδος ΛΑΓΗΕ/ΔΟ 18/8/13 3/9/13 6.1 Έλεγχος εφαρμογών - δοκιμαστική περίοδος 18/8/13 2/9/13 6.2 Go live 3/9/13 3/9/13 35