Αφίδες Υπεροικογένεια Aphidoidea (Hemiptera: Sternorrhyncha)

Αφίδες Υπεροικογένεια Aphidoidea (Hemiptera: Sternorrhyncha)

Οικογένεια Aphididae Έντομα γνωστά ως αφίδες, μελίγκρες ή φυτόφθειρες Οι πιο πολλές αφίδες φέρουν σιφώνια, εκφορητικούς αγωγούς αδένων που παράγουν φερομόνες συναγερμού. Μικρά έντομα, 1-3 mm, σπάνια φτάνουν τα 7mm.

Υπάρχουν είδη ριζόβια, φυλλόβια ή κηκιδόβια. Ζουν σε ομάδες, συνήθως στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, και οι αποικίες τους την άνοιξη μπορεί να σκεπάσουν όλο το ακραίο μέρος των φυτών την άνοιξη. Έχουν άπτερες και πτερωτές μορφές. Οι πτερωτές φέρουν 2 ζεύγη μεμβρανοειδών πτερύγων. Στην αναπαραγωγή τους παρατηρείται ωοτοκία, ζωοτοκία, παρθενογένεση, εγγενής αναπαραγωγή.

Μεταναστευτικά είδη Είναι απαραίτητοι δύο τουλάχιστον ξενιστές. Στον κύριο ξενιστή το έντομο αναπτύσσεται εγγενώς και αγενώς, είναι το φυτό όπου γίνεται η σύζευξη και γενιούνται τα ωά που αποτελούν τη διαχειμάζουσα μορφή του εντόμου. Στον δευτερεύοντα ξενιστή οι αφίδες πολλαπλασιάζονται μόνο αγενώς (παρθενογεννετικά). Μη μεταναστευτικά είδη Ο ετήσιος κύκλος συμπληρώνεται μόνο στον κύριο ξενιστή. Αν πτερωτά άτομα διασπαρούν σε άλλα είδη ξενιστών, αυτά δεν έχουν σημασία για την επιβίωση του είδους.

Βρίσκονται σε αφθονία κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο, ευνοούνται από μέτριες θερμοκρασίες και υγρασία. Την άνοιξη έχουμε ταχύτατη αναπαραγωγή και μεγάλη αύξηση πληθυσμού των παρθενογενετικών θηλυκών. Πολλά είδη διαχειμάζουν σε καλάμια (Arundo sp.) ή αγριοκαλάμια (Phragmites sp.).

Ζημιές Μεταχρωματισμοί Συστροφή φύλλων

Μελιτώδη εκκρίματα (ανάπτυξη καπνιάς, μείωση φωτοσυνθετικής ικανότητας των φυτών) Μεταφορά ιών

Φυσικοί εχθροί Οικ. Chrysopidae, Neuroptera

Οικ. Coccinellidae, Coleoptera

Οικ. Miridae, Hymenoptera

Οικ. Braconidae, Hymenoptera https://www.youtube.com/watch?v=rwxjb2nki2u

Χημική καταπολέμηση Παρακολούθηση των πληθυσμών Ψεκασμοί με εντομοκτόνα (διασυστηματικά ή όχι) εκλεκτικά εναντίον των αφίδων έτσι ώστε να μην εξαφανίζουν τους φυσικούς εχθρούς τους Έλεγχος ανθεκτικότητας

Aphis gossypii Κηπευτικά, μηλιά, εσπεριδοειδή, καλλωπιστικά Πολυφάγο, πάνω από 200 ξενιστές Μεταναστευτικό είδος Από τα πιο ανθεκτικά έντομα σε εντομοκτόνα

Διαχειμάζει ως ωό. Από τα ακμαία που προκύπτουν γεννιούνται οι επόμενες γενιές παρθενογενετικά Εμφάνιση πτερωτών μορφών ισοδυναμεί με επέκταση της προσβολής Βιολογικός κύκλος 8-10 ημέρες 60 γενιές ανά έτος

Myzus persicae Ροδακινιά, κηπευτικά, καπνός Πολυφάγο είδος, μεταναστευτικό, πάνω από 400 ξενιστές

Διαχειμάζει ως ωό. Από τα ακμαία που προκύπτουν γεννιούνται οι επόμενες γενιές παρθενογενετικά Σοβαρές προσβολές από νωρίς και εμφάνιση πτερωτών μορφών με αποτέλεσμα επέκταση της προσβολής Περισσότερες από 5 γενιές ανά έτος Μεταδίδει πάνω από 100 ιώσεις https://www.youtube.com/watch?v=hvtithbwpn0

Toxoptera aurantii (κν. Μαύρη αφίδα των εσπεριδοειδών) Εσπεριδοειδή

Aphis spiraecola (κν. Πράσινη αφίδα των εσπεριδοειδών) Εσπεριδοειδή

Viteus vitifoliae (κν. Φυλλοξήρα της αμπέλου) Άμπελος

(Hemiptera: Sternorrhyncha)

Σκληρές ψώρες

Οικ. Diaspididae Aonidiella aurantii (κν. Κόκκινη ψώρα των εσπεριδοειδών) Εσπεριδοειδή κ.ά.

Διαχειμάζει ως νύμφη (σε όλα τα νυμφικά στάδια) Την άνοιξη εμφανίζονται τα ακμαία που είναι ζωοτόκα Οι νύμφες 1 ου σταδίου κινούνται, οι επόμενες σχηματίζουν ασπίδιο Σε έντονη προσβολή οι κλάδοι καλύπτονται με ασπίδια-ξήρανση δένδρων

Οικ. Diaspididae Lepidosaphes beckii (κν. Στενόμακρη ψώρα των εσπεριδοειδών) Εσπεριδοειδή κ.ά. Το ασπίδιο του θηλυκού είναι μακρόστενο, καστανό, με πιο μυτερή την μια μεριά Ισχύουν τα όσα αναφέρθηκαν για το Α. aurantii

Οικ. Diaspididae Quandraspidiotus perniciosus (κν. Ψώρα του San Jose) Μηλοειδή, πυρηνόκαρπα κ.ά. Ακμαίο θηλυκό: Ασπίδιο σχεδόν κυκλικό τεφρό, με υποκίτρινα δερμάτια στο κέντρο Νύμφη: ασπίδια πιο σκοτεινά από του τέλειου

Οικ. Diaspididae Aspidiotus nerii (κν. Λευκή ψώρα των εσπεριδοειδών) Εσπεριδοειδή

Οικ. Coccidae Saissetia oleae (κν. Λεκάνιο της ελιάς) Ελιά, εσπεριδοειδή κ.ά. Συνήθως συμπληρώνει μία γενιά ανά έτος Διαχειμάζει κυρίως ως νύμφη 2ου και 3ου σταδίου Νύμφες 1ου σταδίου παρατηρούνται από Ιούνιο έως τέλη Σεπτεμβρίου (Κ. Ελλάδα) Μυζά φυτικό χυμό, παράγει άφθονα μελιτώδη εκκρίματα

Μαλακές ψώρες

Οικ. Pseudococcidae Planococcus citri (κν. Ψευδόκοκκος των εσπεριδοειδών) Πολυφάγο (Εσπεριδοειδή, αμπέλι κ.ά.)

Άπτερο θήλυ, με σώμα που σκεπάζεται με άσπρη κηρώδη σκόνη 3-4 γενεές/έτος Προτιμά υγρά και σκιερά μέρη, τρέφεται από φύλλα, καρπούς, βλαστούς Όταν η προσβολή είναι στον ποδίσκο, έχουμε καρπόπτωση Άμεση και έμμεση ζημιά (καθώς και ρύπανση των καρπών με αποχωρήματα, καπνιά) https://www.youtube.com/watch? v=gxpkia0tgbm

https://www.youtube.com/watch?v =BQaWbDFxzyE

Οικ. Margarodidae Icerya purchasi (κν. Βαμβακάδα των εσπεριδοειδών) Πολυφάγο (Εσπεριδοειδή, καλλωπιστικά, ποώδη κ.ά.) Προσβάλλει φύλλα, βλαστούς

Ακμαίο: Άπτερο, ερμαφρόδιτο (σπάνια άρρενα), κόκκινο εμπρός με έναν κηρώδη λευκό ωόσακκο Κάθε ωόσακκος φέρει 500-1000 ωά 3 γενεές/έτος «Μαλακή» ψώρα, με «ποδόσωμα», κινείται

Οικογένεια Aleurodidae (Hemiptera: Sternorrhynha)

Ζημιές Αφαίρεση θρεπτικών ουσιών από τα φύλλα Μελιτώδη εκκρίματα ανάπτυξη καπνιάς: μείωση φωτοσυνθετικής ικανότητας των φυτών και εμπορικής αξίας των καρπών

Aleurothrixus floccosus (κν. Εριώδης αλευρώδης) Εσπεριδοειδή

Οι νύμφες 3 ου, 4 ου και 5 ου σταδίου σκεπάζονται με άφθονα εριόμορφα κηρώδη νήματα.

Ζει και ωοτοκεί στην κάτω επιφάνεια των φύλλων Συμπληρώνει 4-5 γενιές ανά έτος Διαχειμάζει ως νύμφη 3 ου ή 4 ου σταδίου Το θηλυκό εναποθέτει τα ωα του σε κύκλους

Αντιμετώπιση Βιολογική με το παρασιτοειδές Cales noacki (Hymenoptera)

Trialeurodes vaporariorum (κν. Αλευρώδης των θερμοκηπίων) Bemisia tabaci (κν. Αλευρώδης του καπνού)

Έχουν πολύ μεγάλο εύρος ξενιστών, το είδος T. vaporariorum πάνω από 250 Το είδος B. tabaci μπορεί να μεταφέρει ιούς στα φυτά https://www.youtube.com/watch?v=jnz5szdvjes

Για την παρακολούθηση των πληθυσμών χρησιμοποιούνται κίτρινες κολλητικές παγίδες

Αντιμετώπιση Βιολογική με το παρασιτοειδές Encarsia formosa (Hymenoptera) Παρασιτεί νύμφες 3 ου και 4 ου σταδίου Τρέφεται με μελιττώματα και νύμφες προκαλώντας πρόσθετη μείωση του πληθυσμού. https://www.youtube.com/watch?v=xzbgqbvvm-i