Ζωϊκοί εχθροί της ελιάς

Transcript

1 Ζωϊκοί εχθροί της ελιάς Ο ΡΥΓΧΙΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Rhynchites cribripennis Κηκιδόμυγα των βλαστών της ελιάς, Resseliella oleisuga Αντώνης Παρασκευόπουλος, Γεωπόνος Δ/ντής Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Τριφυλίας Καλαματα ΕΕΕ-ΤΕΙ

2 Ο ΡΥΓΧΙΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Rhynchites cribripennis

3 Ο ΡΥΓΧΙΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Rhynchites cribripennis I k» w- ~dcv

4 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ RHYNCHITES CRIBRIPENNIS Ζει στην νότια Ιταλία, στην Σικελία, στην Κορσική, στην Ελλάδα, και στην Τουρκία. Είναι ευρύτατα διαδεδομένο στη χώρα μας και έχει προκαλέσει κατά το παρελθόν σοβαρές ζημίες στις ελιές σε διάφορες ελαιοκομικές περιοχές (Μεσσηνία,Κέρκυρα, Λακωνία, Ρέθυμνο - Κρήτης, Πήλιο,Ρόδος, Ζάκυνθος, κ.α)

5 Συστηματική κατάταξη του Rhynchites cribripennis ΤΑΞΗ: Coleoptera ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Attelabidae ΓΕΝΟΣ: Rhynchites ΕΙΔΟΣ: Cribripennis

6 Εχει χρώμα ερυθρό - κεραμιδί, πλην των γνάθων, της κοιλιάς, και τον ονύχων, που είναι μαύρα Στα νώτα καλύπτεται από κοντές τρίχες που είναι υπόλευκες στην κοιλιά και ξανθές ή τεφρές στο λοιπό σώμα. Κάθε έλυτρό έχει 10 κατά μήκος αυλάκια. Το πλάτος στη βάση των ελύτρων είναι περίπου διπλάσιο του πλάτους του προθώρακα. Οι κεραίες φύονται από τη μέση περίπου του μήκους του ρύγχους.

7 Προνύμφη: Η κεφαλή είναι ερυθροκαστανή ή σκωριόχρους και οι γνάθοι μαύρες με αραιές τρίχες Το σώμα που είναι τοξοειδές κυρτωμένο και αποτελείται από 13 σωματικά τμήματα (θώρακα + κοιλιά) αποκτά μήκος σε πλήρη ανάπτυξη γύρω στα 7mm.

8 ΒΙΟ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Συμπληρώνει μία γενεά ανά δύο έτη. Διαχειμάζει ως αναπτυγμένη προνύμφη στο έδαφος τον πρώτο χειμώνα και ως ενήλικο, επίσης στο έδαφος τον δεύτερο χειμώνα. Τα ενήλικα που διαχείμασαν, εξέρχονται από τα καταφύγια τους, την άνοιξη (Απρίλιο- Μάη) και πετώντας φτάνουν στο φύλλωμα των δέντρων. Τρέφονται για λίγες ή περισσότερες εβδομάδες από ακραία φύλλα και τρυφερές βλαστικές κορυφές, και αργότερα από νεαρούς καρπούς. Τα ακμαία εμφανίζονται αρχές άνοιξης μέχρι τέλος Ιουλίου.

9 ΖΗΜΙΕΣ

10

11 ΖΗΜΙΕΣ Βραδύτερα κατά τον Μάιο-Ιούνιο που έχουν σχηματισθεί οι νεαροί καρποί, τα τέλεια φέρονται σε αυτούς για να συνεχίσουν τη διατροφή τους και να ωριμάσουν σεξουαλικώς

12

13 ΒΙΟ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Τον Ιούλιο και Αύγουστο, τα θηλυκά μετά τη σεξουαλική τους ωριμότητα και αφού Το θηλυκό με το ρύγχος του ανοίγει οπή στο μεσοκάρπιο σε ικανό βάθος μέχρι να φθάσει το τρυφερό ενδοκάρπιο (πυρήνα) που δεν έχει ακόμα ξυλοποιηθεί και εισάγει με τον ωοθέτη του ένα αυγό. ILO* *

14 W-»m -Λ ΒΙΟ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ» Η νεαρή προνύμφη εκκολάπτεται σε 10 περίπου ημέρες, ορύσσει στοά στο ενδοκάρπιο και φτάνει το γαλακτώδες αμύγδαλο (ενδοσπέρμιο) από το οποίο τρέφεται μέχρι να συμπληρώσει την ανάπτυξη της. Σε κάθε καρπό αναπτύσσεται μία μόνο προνύμφη. * κ»

15 Το φθινόπωρο διατρυπά τον πυρήνα (κουκούτσι) και τη σάρκα του καρπού και εξέρχεται, πέφτει στο έδαφος όπου νυμφώνεται και στη συνέχεια εμφανίζεται το τέλειο, το οποίο διαχειμάζει στο έδαφος, για να συνεχίσει την επόμενη άνοιξη το κύκλο του. Οι προνύμφες συμπληρώνουν την ανάπτυξη τους τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο και οι περισσότερες προνύμφες εγκαταλείπουν τους ελαιόκαρπους κα μπαίνουν στο έδαφος όπου παραμένουν ως το τέλος του επόμενου καλοκαιριού ή αρχές φθινοπώρου.

16 ΒΙΟ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Η νύμφωση γίνεται το φθινόπωρο και η ενηλικίωση τον χειμώνα. Τα ενήλικα βγαίνουν από το έδαφος την άνοιξη, συμπληρώνοντας έτσι τον βιολογικό κύκλο σε δύο έτη. Παλιότερες απόψεις ότι το είδος αυτό είναι μονοκυκλικό, δεν αποδείχτηκαν ορθές. Ένα μικρό ποσοστό προνυμφών παραμένουν μέσα στους καρπούς τον χειμώνα και τους εγκαταλείπουν τον Απρίλιο - Μάιο για να μπουν στο

17 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΚΜΑΙΩΝ ΡΥΓΧΙΤΗ ΒΟΡΡΑΣ ΝΟΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΟCN CN ΟCN (0 Ν οcn (0 CN ΟCN Ν Ϊ) ΟCN Ν 0) ΟCN ο(5 cn οcn 0 (0 ΟCN 00 ο 0 οcn σ> C0 οcn 0) ΝCN ΟCN

18 ΠΛΕΥΡΑ 2004 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΥΓΩΝ ΡΥΓΧΙΤΗ 20 η I I Γ 1 I Γ 1 I I I Γ / λρj # / # # # $ # <P# <P<P/ & λ y np r P r f n F, P r W $ /$ ' ' <]>N0)\ ^ φ $ $ <bnf ^ ^ ^ rvfc C\^ f\^ r\^ C\^ C\^ C\^ C\^ C\^ ΒΟΡΡΑΣ ΝΟΤΟΣ -Σ Υ Ν Ο Λ Ο

19 ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΝΥΜΦΩΝ 16 -ι /A s \ ΙΊ I I IΊ ΙΊ ΙΊI I I I I I I I I I I I I'll η I I' I I I I I ΒΟΡΡΑΣ ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΒΟΡΡΑΣ ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ ΜΑΥΡΕΣ ΝΟΤΟΣ ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΝΟΤΟΣ ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ ΜΑΥΡΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ

20 ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΝΥΜΦΩΝ ΡΥΓΧΙΤΗ θ Ν ) ^ σ ) ο ο ο Ν ) ψ. σ ) ο ο ο

21 Εκτίμηση του ύψους της ζημιάς του ρυγχίτη της ελιάς

22 Εκτίμηση του ύψους της ζημιάς του ρυγχίτη της ελιάς

23 % Μάρτυρας 2 ενήλικα 4 ενήλικα (%) % 20 0 Καρποί επί των κλάδων Καρποί με > από 5 νύγματα

24 ν Το ποσοστό των πεσμένων καρπών βρέθηκε αυξημένο σε σχέση με το μάρτυρα κατά περίπου 15% όταν χρησιμοποιήθηκαν 2 ενήλικα και κατά 30% όταν χρησιμοποιήθηκαν 4 ενήλικα του ρυγχίτη. ^ Επίσης το ποσοστό των καρπών που τελικά με > από 5 νύγματα ήταν περίπου 20% όταν χρησιμοποιήθηκαν 2 ενήλικα και κατά 50% όταν χρησιμοποιήθηκαν 4 ενήλικα του ρυγχίτη.

25 Επομένως ο ρυγχίτης μπορεί να προκαλέσει σημαντική μείωση της του αριθμού των καρπών λόγω καρπόπτωσης αλλά, μπορεί να προκαλέσει και μείωση της απόδοσης ή της ποιότητας του παραγό μενού ελαιολάδου;

26

27

28 Mean number of Rhynchites cribripennis adults per trap Mean number / trap 0,8 0,6 0,4 0,2 Green Red 0

29 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Ο πρώτος ψεκασμός θα γίνει μόλις εμφανιστούν την άνοιξη οι πρώτες ρυγχίτεςιι Για την ανίχνευση τινάζουμε νωρίς το πρωί πριν την ανατολή του ηλίου λίγα δένδρα, αφού προηγουμένως τοποθετήσουμε κάτω αυτά ελαιόπανα. Οι ρυγχίτες νωρίς το πρωί είναι ακόμα ναρκωμένοι πάνω στα δένδρα, έτσι με το απότομο τίναγμα θα πέσουν στα πανιά και θα τους ανιχνεύσουμε και μετρήσουμε.

30 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΜΕ ΝΗΜΑΤΩΔΕΙΣ

31 Κηκιδόμυγα των βλαστών της ελιάς Resseliella oleisuga

32

33 Κηκιδόμυγα των βλαστών της ελιάς, Resseliella oleisuga Λ <

34 Βιολογικός κύκλος κηκιδόμυιγας Έναρξη δραστηριότητας: Απρίλιο, το θηλυκό τοποθετεί τα αυγά του σε σχισμές των βλαστών Ιούνιο - Ιανουάριο: ανάπτυξη προνύμφης ομαδικά καταστρέφοντας το κάμβριο και μέρος του φλοιού Φεβρουάριο: μετακίνηση στο έδαφος και νύμφωση - ft.** IjPLν<ν i S

35 Αντιμετώπιση Καλλιεργητικά μέτρα Αφαίρεση και κάψιμο των προσβεβλημένων βλαστών - Αφαίρεση του φλοιού σε περίπτωση προσβολής κλάδων - Αποφυγή τραυματισμών του φλοιού