ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ 01 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Η Επιτυχία μας κάνει Ευτυχισμένους ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ; Αντιδράστε! Ψυχοσωματικά Υπάρχει λόγος Τεστ Να αγαπάτε ή να σας αγαπούν; Τι είναι πιο σηµαντικό για σας; Κάπνισµα Σταµατήστε το είναι ακριβό και Σκοτώνει!! Διατροφή Αντι- Στρες Στρες... Αντιμετωπίστε το!
Ψ-Νέα Αποφύγετε τους τσακωμούς αν θέλετε μια Υγιή καρδιά! Τα Ζευγάρια που τσακώνονται βλάπτουν την καρδιά τους. Ο Redford Williams από το Πανεπιστήμιο Duke, ειδικός στην διαχείριση του θυμού υποστηρίζει στα συμπεράσματα των ερευνών του ότι υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ θυμού και καρδιολογικών προβλημάτων. Η έρευνα σε 150 παντρεμένα ζευγάρια της ερευνητικής Ομάδας του Tim Smith του Πανεπιστημίου της Utah αποκάλυψε ότι τα πιο συχνά θέματα που πυροδοτούν τους καυγάδες ήταν: τα πεθερικά, τα οικονομικά της οικογένειας και οι οικιακές αγγαρείες. Η Ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι: Σύζυγοι (γυναίκες) που είχαν κάνει πολλές εχθρικές παρατηρήσεις είχαν διπλασιάσει το επίπεδο βουλωμένων αρτηριών από αυτούς που είχαν συζητήσει τα προβλήματα με λιγότερο εχθρικό τρόπο. Τα προβλήματα στα αγγεία ήταν μεγαλύτερα για γυναίκες που είχαν άντρες που ανταπέδωσαν τα πυρά. Σύζυγοι (άντρες) που είχαν πολλές αυταρχικές δηλώσεις ή αυτοί οι οποίοι είχαν μια σύζυγο με παρόμοια συμπεριφορά είχαν αρτηρίες που ήταν 1 ½ φορά περισσότερο βουλωμένες συγκριτικά με άντρες που ασκούσαν έλεγχο στις σχέσεις τους. 200 λόγοι που κάνουν έρωτα οι Γυναίκες Oι έρευνες των Cindy Meston and David Buss, καθηγητές στο Παν/μιο τουtexas έδωσαν την απάντηση σε 200 λόγους που οι γυναίκες κάνουν έρωτα. 1.006 γυναίκες ρωτήθηκαν και οι ερευνητές πήραν ως απάντηση πολλές εκπλήξεις. Από την έρευνα αποκαλύφθηκε ότι μερικές γυναίκες υποκύπτουν στο ερωτικό παιχνίδι όχι από αγάπη ή πάθος αλλά πολλές φορές για να ανακουφιστούν από την βαρεμάρα, επειδή λυπόνται έναν άντρα η ακόμα και να ανακουφιστούν από έναν πονοκέφαλο Η πλειοψηφία των γυναικών παραδέχτηκε ότι έκαναν έρωτα για να σιγουρέψουν μια ήσυχη ζωή η να διαπραγματευτούν με τους συντρόφους τους την δυνατότητα να τα βγάλουν πέρα με τις υποχρεώσεις του σπιτιού. Μια στις 10 γυναίκες παραδέχτηκε ότι είχε ερωτική συνομιλία με τον σύντροφο της ως ανταμοιβή για τα δώρα που της έκανε η τα ακριβά γεύματα. Η ζήλεια μπορεί να σε τυφλώσει Το πείραμα των Ψυχολόγων Στήβεν Μόστ και Ζαν Φίλιπ Λωρενσώ του Πανεπιστημίου Delaware σε 25 νεαρά ζευγάρια επιβεβαίωσε την υπόθεση ότι ορισμένες γυναίκες μπορούν πράγματι να τυφλωθούν από ζήλεια. Μπροστά στις οθόνες υπολογιστών ζητήθηκε από τους άντρες να ξεχωρίσουν μεταξύ άλλων εικόνων οι οποίες περνούσαν από την οθόνη πολύ γρήγορα, εικόνες τοπίων και να τις βαθμολογήσουν σύμφωνα με την προτίμηση τους. Στις γυναίκες είπαν επιπλέον ότι οι σύντροφοι τους βαθμολογούσαν εικόνες γυναικών σύμφωνα με το κατά πόσο τους έλκυαν. Αργότερα οι γυναίκες ανέφεραν πόσο δύσκολα αισθανθήκαν. Το πείραμα οδήγησε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες που παραδέχτηκαν ότι ήταν υπέρ το δέον ζηλιάρες δεν κατάφεραν να εντοπίσουν τις εικόνες των τοπίων. Γράψε το Πρόβλημα σου «Είμαι 7 χρόνια παντρεμένη και ακόμα ζηλεύω τον άντρα μου. Μπορώ να πω ότι τον ζηλεύω παθολογικά γιατί του κάνω σκηνές και φασαρίες χωρίς να μου έχει δώσει την παραμικρή αφορμή. Φτιάχνω σενάρια εναντίον του. Έχω καταντήσει ανυπόφορη και θέλω να απαλλαγώ από αυτή την αρρώστια». Στέλλα 35 ετών Καλή μου φίλη, έκανες ήδη μια μικρή αρχή, που παραδέχτηκες ότι ή όλη κατάσταση είναι αρνητική για σένα και σίγουρα για τον σύντροφό σου. Πολλές φορές έχουμε ακούσει ή είναι μα κοινή αλλά όχι σωστή πεποίθηση ότι αν δεν ζηλέψεις δεν αγαπάς πραγματικά. Μια τέτοια ιδέα είναι πιθανόν να οδηγεί και την συμπεριφορά μας. Η ζήλια είναι μια αντίδραση που την μαθαίνουμε και προσδιορίζεται από πολιτιστικές αντιλήψεις οι οποίες δεν σημαίνει ότι είναι και σωστές. Σε μερικές κοινωνίες η ζήλια είναι υποτυπώδης ενώ σε άλλες είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Έχει κυριαρχήσει όμως στη κοινωνία μας γιατί έχει αναπτυχθεί ή έννοια της ιδιοκτησίας, το δικαίωμα της ιδοκτησίας ή της κατοχής πάνω σε ένα άλλο άτομο. Βέβαια αυτό με την σειρά του αναπτύσσει εξαρτήσεις και να τις διατηρεί όπως και το αίσθημα της ανασφάλειας. Όση περισσότερη ανασφάλεια νιώθουμε τόσο εντονότερο γίνεται το αίσθημα της ζήλειας. Το αίσθημα της ζήλειας γεννά περισσότερη ανασφάλεια και όλο και περισσότερη ζήλεια. Και ο καταστροφικός φαύλος κύκλος δεν είναι εύκολο να σταματήσει μια και ενισχύεται από αρνητικο-καταστροφικές σκέψεις. Με όλα αυτά βέβαια ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η ζήλεια είναι λειτουργία της αγάπης; Όμως ο φόβος για την απώλεια της αγάπης μπορεί να μας οδηγήσει στην καταστροφή της ίδιας της αγάπης. Η ζήλια είναι σίγουρα φθορά και χαίρομαι που αποφάσισες να εμβαθύνσεις στο θέμα. Για να απαλλαγείς θα πρέπει να αναθεωρήσεις παλιά σου πιστεύω που οδηγούν σε τέτοιες συμπεριφορές και να υιοθετήσεις καινούργια που θα σου επιτρέψουν μια υγιή σχέση με τον σύντροφό σου. «Όσο έξυπνη, μορφωμένη, ενημερωμένη και μοντέρνα να είναι μια γυναίκα δεν παύει να νιώθει ένα σοκ όταν πιάνει τον άντρα της να έχει σχέσεις με έναν άλλον άντρα. Τα ψέματα και οι υπεκφυγές τελείωσαν και μερικές αποκαλυπτικές φράσεις του, πιστεύω πως θα αλλάξουν τη ζωή όλη μας της οικογένειας. Και καλά αυτός θα πάρει τον δρόμο του, όμως το πρόβλημα είναι τι θα πω στα παιδιά μου». Τάνια 42 ετών Πράγματι δέχτηκες ένα ισχυρό σοκ από την αποκάλυψη αυτή. Το πρώτο ίσως και το σπουδαιότερο σημείο που πρέπει να προσέξεις σε αυτή την τόσο δύσκολη φάση της ζωής σου φίλη μου είναι ο εαυτός σου και η ψυχική του ισορροπία. Δεν θα πω πως είναι κάτι εύκολο να πετύχει κανείς ακόμα και σε άτομα που δεν αντιμετώπισαν τέτοιου είδους προβλήματα αλλά στη δική σου περίπτωση είναι ένα πρέπει. Προφύλαξε λοιπόν τον εαυτό σου από αυτοκατηγορίες του είδους, δεν ήμουν αρκετά καλή σύζυγος, δεν φέρθηκα όσο έπρεπε ερωτικά μαζί του, ήμουν τόσο ηλίθια ώστε δεν κατάλαβα τι γινόταν πίσω από την πλάτη μου τόσο καιρό. Θεωρώ ότι είναι σκέψεις που θα σε βάλουν σε μια αρνητικότητα με τον εαυτό σου και δεν θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις ουσιαστικά το πρόβλημα. Ο κάθε άνθρωπος επιλέγει τον τρόπο που θέλει να ζει έτσι λέμε οι περισσότεροι, όμως υπάρχουν και άνθρωποι που βρίσκονται συνεχώς σε σύγκρουση με τον εαυτό τους και κάνουν επιλογές γιατί είναι περισσότερο κοινωνικά αποδεκτές ή με αυτό τον τρόπο θεωρούν ότι θα γίνουν αποδεκτοί από τους άλλους, θα πάρουν στοργή και αγάπη αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να δοθούν κρυφά στο κομμάτι της ζωής που επιθυμούν. Δεν μπορούμε λοιπόν να ξέρουμε τι οδήγησε τον άντρα σου στο να κάνει διπλή ζωή. Πολλά όμως μπορούμε να υποθέσουμε. Και επειδή η τεχνική του μαντέματος δεν ωφέλησε και πολύ την επικοινωνία ανάμεσα στα ζευγάρια μια συζήτηση με ότι θα ήθελες να μάθεις θα ήταν θετικότερη στάση πριν πάρεις τις οριστικές αποφάσεις σου, ιδίως όταν αυτές οι απόφαση αφορούν και τα παιδιά σας. Δείξε κατανόηση και βοήθησε τον να σταθεί ειλικρινής μαζί σου, βοηθώντας τον να νικήσει τους φόβους του και να σου δώσει απαντήσεις Απαντούν οι Ψυχολόγοι στα ερωτήματα και τις απορίες σου. Άφησε τον να σου μιλήσει ανοιχτά, αν φυσικά το αντέχεις. Όσον αφορά τα παιδιά σου τώρα, δεν είναι μόνο παιδιά σου,είναι παιδιά σας και γι αυτό θα πρέπει και οι δύο να αποφασίσετε για το τι πρέπει να γίνει και για ποιο λόγο θα πρέπει να μάθουν ή να μην μάθουν το γεγονός. Είσαι θυμωμένη και οργισμένη και παίρνεις αποφάσεις μάλλον στο ίδιο κλίμα με τα συναισθήματά σου. Θα σου πρότεινα να άφηνες να περάσει λίγος καιρός, να δώσεις λίγο χρόνο στον εαυτό σου να ηρεμήσει και να μπορέσει μετά να πάρεις τις αποφάσεις σου. «Είμαι 23 ετών και εδώ και 2 χρόνια τα έχω με έναν παντρεμένο ο οποίος με βάζει συνέχεια σε μια περίεργη κατάσταση. Πρέπει να είμαι πάντα σε επιφυλακή για να τον περιμένω πότε θα μπορέσει να βγούμε ή να έρθει σπίτι μου. Αυτό πια δεν το αντέχω, να κρύβομαι και να μην ζω σαν άνθρωπος, όμως τον αγαπώ και θέλω να ξεμπλέξει γιατί και εγώ θέλω να παντρευτώ και να κάνω οικογένεια. Αλλά μου είναι αδύνατο να μείνω και άλλο κλεισμένη». Μάγδα 23 ετών Η σχέση με έναν παντρεμένο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Καταλαβαίνω όλες αυτές τις διαδικασίες που μου γράφεις, ότι πρέπει να είσαι συνεχώς επιφυλακή και έτοιμη για να τον συναντήσεις όταν εκείνος μπορεί. Και αυτή η διαδικασία που όπως γράφεις σε βάζει να κάνεις σε κουράζει. Όμως αναρωτήθηκες τι σημαίνει για σένα αυτή η σχέση τελικά;. Εσύ επέλεξες έναν άντρα που δεν ήταν ολοκληρωτικά διαθέσιμος. Εσύ επιλέγεις να τον περιμένεις, να κρύβεσαι και να είσαι σε ετοιμότητα για να βρεθείτε όταν θα έχει χρόνο να σου αφιερώσει. Η επιθυμία σου είναι να παντρευτείς και να κάνεις παιδιά και οικογένεια επιλέγοντας για αυτό το σκοπό έναν παντρεμένο; Αυτό και μόνο θα έπρεπε να σε βάλει σε σκέψεις γιατί είναι αντιφατικό. Ίσως τελικά να μην συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι ακόμη έτοιμη για ουσιαστικές δεσμεύσεις και ευθύνες. 2 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 3
Εργασία Η Επιτυχία μας κάνει Ευτυχισμένους Σίγουρα η επιτυχία µας κάνει ευτυχισµένους αλλά η ανακοίνωση µιας πρόσφατης έρευνας µας αποκαλύπτει το αντίθετο. Ο τρόπος για να επιτύχουµε στην προσωπική αλλά και στην επαγγελµατική µας ζωή είναι να είµαστε πρώτα από όλα ευτυχισµένοι. Ηέρευνα η οποία διεξήχθη σε περισσότερα από 275.000 άτοµα και δηµοσιεύτηκε στο τεύχος του επιστηµονικού περιοδικού Psychological Bulletin της (ΑΡΑ) προσπάθησε να αποδείξει ότι η προσωπική και επαγγελµατική επιτυχία µπορεί να µας οδηγήσει στην ευτυχία αλλά µπορεί επίσης να είναι και η αιτία της επιτυχίας µας. Τα άτοµα που αισθάνονται ευτυχισµένα είναι προδιατεθειµένα να ψάχνουν και να αναλαµβάνουν να διεκπεραιώσουν καινούργιους στόχους στη ζωή και αυτό ενισχύει τα θετικά συναισθήµατα, υποστηρίζει η ερευνήτρια Sonja Lyubomirsky*. Η Θετική αντίληψη για τον εαυτό συσχετίζεται περισσότερο με την ευτυχία. Οι χρονίως ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο επιτυχημένοι σε πολλούς τομείς, νιώθουν περισσότερα θετικά συναισθήματα και αυτό βοηθά στο να νιώθουν αυτοπεποίθηση, να είναι δραστήριοι, αισιόδοξοι και περισσότερο κοινωνικοί. Οι μελέτες απέδειξαν επίσης ότι η ευεξία συσχετίζεται με θετική αντίληψη για τον εαυτό και τους άλλους, με την κοινωνικότητα, την δημιουργικότητα, αποτελεσματικές δεξιότητες και ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα. Η Lyubomirsky που ηγείται της έρευνας αλλά και οι συναρθρογράφοι της, Laura King και Ed Diener υποστηρίζουν ότι η ευτυχία που νιώθουμε οδηγεί σε συμπεριφορές που συχνά παράγουν επιτυχία στην εργασία, στην υγεία και στις σχέσεις. Η ευτυχία βέβαια δεν είναι ο μοναδικός δρόμος για την επιτυχία αφού βρέθηκαν και άλλοι παράγοντες όπως η νοημοσύνη, η οικογένεια, η σωματική υγεία και η αρτιότητα των γνώσεων να παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία των ανθρώπων. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η ευτυχία οδηγεί σε επιτυχημένα αποτελέσματα και όχι το αντίθετο. Η αντίληψη λοιπόν ότι η ευτυχία έρχεται «από μακριά» από τους άλλους ή από κάτι που πετύχαμε φαίνεται να κλονίζεται. Μάλλον που χρειάζεται εσωτερική διεργασία με τον εαυτό μας, τα συναισθήματα μας, τις σκέψεις μας, τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε εμάς, τους άλλους και τις καταστάσεις για να βρούμε την ευτυχία. 4 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 5
Διατροφή Διατροφή Αντι- Στρες Πορτοκάλια Αν θέλετε αρχίσετε την ημέρα σας Η διατροφή είναι υπόθεση ζωής Καταστάσεις όπως τα οικονομικά, προθεσμίες που λήγουν, σημαντικές υποχρεώσεις ή αποφάσεις, η έκβαση μιας υπόθεσης ή η οδήγηση σε ώρα αιχμής, πολλές φορές μας στρεσάρουν. Από τη μια, τέτοιου είδους στρες μπορεί να μας βοηθήσει να είμαστε σε εγρήγορση, δίνοντας μας τη δυνατότητα να εστιάζουμε στην αντιμετώπιση των απειλητικών ή δύσκολων καταστάσεων. Από την άλλη, όμως το στρες μπορεί να μας δημιουργήσει προβλήματα με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε, ψυχική κούραση η/και εξάντληση, χωρίς διάθεση και κουράγιο να βγάλουμε πέρα στην καθημερινότητα μας. Η συχνότητα, η σφοδρότητα και η επιμονή των συμπτωμάτων που εκδηλώνονται λόγω στρες, τις περισσότερες φορές καταβάλλουν τις δυνάμεις μας και μας κάνουν να νοιώθουμε αδύναμοι να τα αντιμετωπίσουμε. Παρ όλα αυτά η κατάλληλη Ψυχολογική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει με επιτυχία να απαλλαγούμε από αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα και να μας βοηθήσει να ξαναζήσουμε την καθημερινότητα μας φυσιολογικά. Ένα ακόμα όπλο που μπορεί να βοηθήσει όταν η αδρεναλίνη ανεβάζει την αρτηριακή πίεση και νιώθετε έντονη ταχυκαρδία και συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, ζαλάδες κ.α είναι και η κατάλληλη αντιστρες- διατροφή. Υπάρχουν τροφές οι οποίες αν τις επιλέξουμε μπορούν με απόλυτα φυσικό τρόπο να μας βοηθήσουν να μειώσουμε το άγχος που αισθανόμαστε! χωρίς άγχος επιλέξτε να πίνετε την πορτοκαλάδα! Ο φυσικός χυμός του πορτοκαλιού θα μειώσει τα επίπεδα στρες ενώ θα δυναμώσει ταυτόχρονα και το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Αν έχετε κάποιο στρεσογόνο γεγονός να αντιμετωπίσετε μέσα στη μέρα διπλασιάστε την ποσότητα βιταμίνης C και θα διαπιστώσετε να μειώνεται η ανησυχία σας μαζί με την ταχυκαρδία σας. Υδατάνθρακες Οι υδατάνθρακες σε όλες τις μορφές είναι καλοί για την υγεία. Βοηθούν στον έλεγχο του σωματικού βάρους, ειδικά σε συνδυασμό με την σωματική άσκηση, είναι σημαντικοί για τη σωστή λειτουργία του εντέρου και είναι απαραίτητο καύσιμο για το μυαλό και τους ενεργούς μυς. Όλοι ανεξαιρέτως οι υδατάνθρακες προκαλούν τον εγκέφαλο να ανεβάσει τα επίπεδα της σεροτονίνης μιας ουσίας που είναι υπεύθυνη για να νιώθουμε ευχάριστα. Ψάρι Για να κρατήσετε μακριά τα στρεσσογόνα συμπτώματα και την καρδιά σας υγιή δοκιμάστε ψάρια όπως το φιλέτο σολομού και ο τόνος που έχουν υψηλά λιπαρά και είναι πλούσια σε Ω3 τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα Φυστίκια Μια χούφτα φυστίκια την ημέρα θα μειώσουν την αρτηριακή πίεση και τα καρδιοχτύπια σας και θα σας δώσουν την ηρεμία που χρειάζεστε για να τα βγάλετε πέρα. Αβοκάντο Χρησιμοποιήστε τα για να περιορίσετε την ένταση που νιώθετε. Περιέχουν ποτάσσιο Σπανάκι Το μαγνήσιο που περιέχει το σπανάκι βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων κορτιζόλης η οποία έχει την τάση να μειώνεται όταν είμαστε κάτω από πίεση. Έλλειψη μαγνησίου επιφέρει κούραση και πονοκεφάλους. Αν δεν επιλέξετε το σπανάκι ο φρέσκος σωλομός και φασόλια σόγιας μπορούν άνετα να το αντικαταστήσουν Αµύγδαλα Μια χούφτα αµύγδαλα την ηµέρα θα µειώσουν την αρτηριακή πίεση και τα καρδιοχτύπια σας και θα σας δώσουν την ηρεµία που χρειάζεστε για να τα βγάλετε πέρα. Για να κοιμηθείτε καλύτερα Κάντε έναν περίπατο πριν πάτε για ύπνο ή κάντε ασκήσεις αεροβικής γυμναστικής 2-3 φορές την εβδομάδα για ½ ώρα. Επιλέγοντας την κίνηση επιλέγουμε να νιώθουμε περισσότερο χαλαροί και χαρούμενοι Για να κοιμηθείτε καλύτερα προτιμήστε να φάτε κάτι ελαφρύ που να περιέχει υδατάνθρακες που επιταχύνουν την απελευθέρωση σεροτονίνης. Π.χ ένα τοστ, ένα κομμάτι (μικρό) σοκολάτας, ένα γιαούρτι η δημητριακά. Δοκιμάστε επίσης ένα ποτήρι ζεστό γάλα με χαμηλά λιπαρά. Το κάλσιο που περιέχει δίνει την δυνατότητα να μειωθούν οι μυικοί σπασμοί, να βελτιωθεί η διάθεση και να ελαττωθεί η ένταση. Τραγανά Λαχανικά όπως το καρώτο και το σέλινο βοηθούν στην χαλάρωση των σιαγόνων και στους πονοκεφάλους όταν είστε στρεσαρισμένοι. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν και αντί του καπνίσματος. Μαύρο τσάι Η έρευνα έχει αποδείξει ότι το μαύρο τσάι μπορεί να σας βοηθήσει να ηρεμήσετε πολύ πιο γρήγορα μετά από στρεσογόνα γεγονότα που σας έχουν συμβεί, αντίθετα με τον καφέ Χρησιμοποιήστε επίσης αφέψημα Βαλεριάνας 6 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 7
Παθολογία ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ; Αντιδράστε! Βήμα 1ο Ζητήστε βοήθεια όταν το νιώσετε Μην κλείνεστε στον εαυτό σας, συζητήστε το με κάποιον που εμπιστεύεστε και αγαπάτε. Αν νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά με σας, ότι η διάθεση, η συμπεριφορά σας ή ο τρόπος που σκέφτεστε έχει αλλάξει και σας εμποδίζει να λειτουργήσετε καθημερινά, ζητήστε επαγγελματική βοήθεια. 7 βήματα που θα βοηθήσουν Βήμα 2ο Δραστηριοποιηθείτε Ξεκινήστε μια δραστηριότητα ή κάτι που σας ενδιαφέρει η θα σας ευχαριστούσε να το κάνετε αν είχατε την διάθεση. Μην περιμένετε να αλλάξει η διάθεση σας και αρχίστε Σήμερα. Βήμα 5ο Σκεφτείτε θετικά Γράψτε καθημερινά τις αρνητικές σας σκέψεις και προσπαθήστε να δείτε πόσο ρεαλιστικές είναι. Αμφισβητήστε τις ή θετικοποιήστε της.χρειάζεται επιμονή για να το πετύχετε. Η κατάθλιψη είναι η συχνότερη ψυχική διαταραχή. Η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας αναφέρει ότι πάνω από 100.000.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσµο υποφέρουν από κατάθλιψη και ο αριθµός αυτός αυξάνεται σταδιακά. Η συχνότητα της κατάθλιψης είναι διπλάσια στις γυναίκες σε σύγκριση µε τους άνδρες και για αυτό έχουν ενοχοποιηθεί πολλοί παράγοντες (γενετικοί, ψυχολογικοί, κοινωνικοί) µεταξύ αυτών και ο γάµος. Η Κατάθλιψη µπορεί να εκδηλωθεί µετά από ένα ψυχοτραυµατικό γεγονός (θάνατος, χωρισµός, διαζύγιο), ακό- µα και µετά τον τοκετό. Μπορεί επίσης να συνυπάρχει µε σωµατικές παθήσεις ( αγγειακά επεισόδια, καρδιοπάθειες, καρκίνος) µε τον αλκοολισµό και την τοξικοµανία. Συχνά η κατάθλιψη µεταµφιέζεται και υποδύεται οργανική νόσο, έτσι αναγκάζει το άτοµο να προσανατολιστεί αρχικά και ίσως για µεγά- λο χρονικό διάστηµα στους γιατρούς για εξετάσεις. Εκδηλώνεται µε ποικιλία συµπτωµάτων και στις πιο τυπικές περιπτώσεις το άτοµο αισθάνεται βαθιά θλίψη, χωρίς αίσθηµα χαράς, τα ενδιαφέροντά του µειώνονται, έχει τάση για κλάµα, νιώθει κουρασµένο, δεν µπορεί να ανταποκριθεί στα καθη- µερινά του καθήκοντα και παρουσιάζει µείωση της σεξουαλικής του επιθυµίας. Συχνά παραπονιέται ότι αισθάνεται χειρότερα το πρωί ή και το βράδυ, φοβάται ότι θα τρελαθεί. Μπορεί ακόµα να νιώθει ότι δεν αξίζει να ζει.. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται αν δεν αντιµετωπιστεί. Όλες οι µορφές κατάθλιψης βέβαια δεν είναι ίδιες. Ποικίλλουν από πολύ ήπιες έως πολύ βαριές. Κάποιες περιπτώσεις σχετίζονται µε έντονο άγχος, ενώ άλλες µε έντονο θυµό. Παρ ότι πολλοί πιστεύουν το αντίθετο, η κατάθλιψη θεραπεύεται (Ψυχοθεραπεία/ Φαρµακευτική αγωγή). Χρειάζεται όµως γι αυτό χρόνος, προσπάθεια και υποµονή. Βήμα 3ο Ξεχωρίστε τα προβλήματα Πολλά από τα προβλήματα που μας απασχολούν καθημερινά δεν είναι αποκλειστικά δικά μας, μπορεί να αφορούν και άλλους. Αφήστε τους να τα αντιμετωπίσουν μην τα φορτώνεστε όλα εσείς. Ασχοληθείτε μόνο με τα προβλήματα που είναι δικά σας και μόνο όταν είστε έτοιμοι να δώσετε λύσεις. Βήμα 4ο Αναγνωρίστε τις αρνητικές σκέψεις και τις αρνητικές συμπεριφορές Πολλές από τις σκέψεις που κάνετε είναι πιθανό να είναι αρνητικές για την αυτο-εκτιμησή σας και την αυτο-εικόνα σας. Πολλές φορές αυτές οι σκέψεις μπορεί να ευθύνονται για το καταθλιπτικό συναίσθημα που νιώθουμε και την συμπεριφορά μας. Μην αφήσετε τα πράγματα να χειροτερέψουν εξ αιτίας του τρόπου σκέψης σας Βήμα 6ο Κάντε κάτι θετικό για τον εαυτό σας καθημερινά Βάλτε μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα σας κάτι που θα μπορούσε να σας ωφελήσει, να σας ευχαριστήσει ή να σας διασκεδάσει. Κάντε κάτι για τον εαυτό σας ΜΟΝΟ. Βήμα 7ο Αλλάξτε τις συνθήκες που σας οδήγησαν στην Κατάθλιψη. Η Κατάθλιψη θεραπεύεται. 8 Top Ψυχολογία
Yγεία Τον Ιούλιο του 2002 το περιοδικό «Συμβουλευτική και Κλινική Ψυχολογία» ήταν αφιερωμένο στο ρόλο που παίζει η ψυχολογία όσον αφορά στις σωματικές ασθένειες. Αρνητικά συναισθήματα επηρεάζουν τις ορμόνες μας και μπλοκάρουν την άμυνα μας σε πολλές ασθένειες. Κατάθλιψη, θυμός και κοινωνική απομόνωση συμβάλλουν για καρδιακές παθήσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ψυχολογία πρέπει να είναι μέρος της θεραπείας. Το στρες επηρεάζει το άσθμα, τις διαταραχές του πεπτικού συστήματος και πολλές άλλες ασθένειες. Εκτός από τα συναισθήματα και τις σκέψεις, πολλές επίσης από τις συμπεριφορές μας συμβάλλουν στο να είμαστε υγιείς, ενώ άλλες μας αρρωσταίνουν. Ο πόνος π.χ που είναι το πιο κοινό ιατρικό σύμπτωμα και το δεύτερο πιο κοινό ψυχολογικό σύμπτωμα προσβάλει γύρω στο 30% τους Αμερικανούς και κοστίζει πολύ ακριβά σε όλους. Εισβάλλει στην εργασία μας, στο πάρτυ, στη συγκέντρωση της οικογένειας, στις σχέσεις και συσχετίζεται με τα συναισθήματα μας και τις συμπεριφορές μας. Είναι μια γλώσσα του σώματος που θέλει αποκωδικοποίηση. Η ανθρώπινη Υγεία, ψυχική και σωματική σχετίζεται με κάποιους παράγοντες τους οποίους αναφέρει ο Siegel στα βιβλία του: όπως π.χ ειρήνη (που σημαίνει αποδοχή του εαυτού μας και του κόσμου), αγάπη, ελπίδα, άνοιγμα στη χαρά, υπευθυνότητα απέναντι στον εαυτό μας, χαλάρωση, έκφραση των αυθεντικών συναισθημάτων μας (αυτό σημαίνει ότι έχουμε μάθει να αναγνωρίζουμε και να καταλαβαίνουμε τα συναισθήματα μας) σχέσεις αρμονίας με τους άλλους. Και για να είναι ολοκληρωμένα όλα αυτά χρειάζεται επίσης και ένα σύστημα υγείας να τα συνοδεύει. Περισσότερο φιλικό, πιο ανθρώπινο και πιο ζεστό, με μεγαλύτερο ενδιαφέρον και ουσιαστική φροντίδα για τον Ανθρωπο. Οι Έρευνες επιβεβαιώνουν εκτός των άλλων ότι οι Ψυχολογικές θεραπείες Γνωσιακή θεράπεία, biofeedback, τεχνικές χαλάρωσης και άλλες μπορούν να μειώσουν τις ψυχοσωματικές μας αντιδράσεις και τις επιπτώσεις τους. Οι Ψυχολογικές τεχνικές βοηθούν και στην χαλάρωση Οι μέθοδοι Συμπεριφοριστικού ελέγχου σχετίζονται επίσης και με την διατήρηση υγιούς διατροφής και φυσικής άσκησης. Η συμπεριφοριστική Αυτορύθμιση είναι ο κεντρικός άξονας και βοηθά στον έλεγχο του σωματικού βάρους, του ανεξήγητου πόνου και πονοκεφάλων ή άλλων «ψυχοσωματικών». Υπάρχουν Λύσεις! Χρησιμοποιήστε τις. Ψυχο-σωματικά Υπάρχει λόγος Είναι ήδη γνωστό ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες/συναισθηματικοί σχετίζονται άμεσα με την σωματική ασθένεια. Είναι επίσης γνωστό ότι μερικές συναισθηματικές αντιδράσεις, μας δημιουργούν προβλήματα και ότι μερικές ψυχολογικές καταστάσεις ή τεχνικές μας κάνουν να αισθανόμαστε καλύτερα. Μια πρόσφατη έρευνα αναφέρει ότι το 50% - 70% των γυναικών που είχαν δεχτεί οικογενειακή βία πάσχει περισσότερο από νευρολογικά, γυναικολογικά προβλήματα και στρες σε σχέση με γυναίκες που δεν είχαν κακοποιηθεί. Ισχύει βέβαια και το αντίθετο. Όταν κάποιος πάσχει από μια σωματική ασθένεια νιώθει αγωνία ανησυχία και θλίψη. 10 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 11
Ψυχολογία «Ο Φάνης είναι ένα γλυκό αγοράκι έξι ετών, που φοβάται να μένει μόνο του στο δωμάτιο του. Ιδιαίτερα φοβάται το σκοτάδι και το βράδυ όταν είναι η ώρα να πάει για ύπνο κλαιει και οδύρεται για να κοιμηθεί μαζί με τους γονείς του. Είναι μοναχοπαίδι και οι γονείς του, του έχουν μεγάλη αδυναμία και δεν του χαλάνε ποτέ χατίρι». Τι θα γίνει με τον Φάνη, πως θα καταφέρουν οι γονείς του να τον μάθουν να κοιμάται μόνος του χωρίς να φοβάται; Η φοβία αποτελεί την αιτία πολλών αντιστάσεων στη διαπαιδαγώγηση και δυσκολεύει την αλλαγή λανθασμένων συνηθειών. Πως εκδηλώνεται Ο φόβος εκδηλώνεται και στα παιδιά με σωματικά συμπτώματα του τύπου, καρδιοχτύπι, ταραχή, ιδρώτας, μείωση στη συγκέντρωση προσοχής, περιορισμός των δυνατοτήτων για μάθηση και άσκηση, δυσκολίες στην κοινωνική προσαρμογή κ.α. Παρουσιάζεται συχνά κι ένα αίσθημα κόπωσης, διαταραχή ύπνου, μελαγχολία και ενισχύεται περισσότερο όταν οι γονείς δώσουν υπερβολική προσοχή στο παιδί που φοβάται. Οι μορφές έκφρασης του φόβου είναι διαφορετικές στις διάφορες ηλικίες. Το Γιατί Φοβούνται τα παιδιά νεογέννητο βρέφος φοβάται εύκολα. Τα πράγματα που το τρομάζουν, είναι οι ισχυροί θόρυβοι και η αίσθηση ότι πέφτει. Συνήθως αντιδρά με κλάμα, ξεφωνητά και δυσκαμψία του σώματος. Κατά το δεύτερο και τρίτο έτος, αναπτύσσονται νέοι φόβοι που εκφράζονται και με αντιδράσεις απόκρυψης και αποφυγής. Π.χ., κρύβει με τα χέρια του το πρόσωπο ή το στρέφει προς άλλη κατεύθυνση για να μη βλέπει την πηγή του φόβου του ή αντιδρά με φωνές και διαμαρτυρίες, με ενέργειες φυγής, όπως π.χ. τρέχει μακριά από την πηγή του φόβου, κάνει βήματα προς τα πίσω ή κρύβεται. Πως δημιουργούνται οι Φόβοι Από Προσωπική εμπειρία. Το παιδί που το έχει δαγκώσει ή το έχει πλησιάσει απειλητικά ένας σκύλος, μπορεί να εκδηλώσει φόβο προς όλους τους σκύλους αλλά ακόμα και προς κάθε τετράποδο, Ένα παιδί που βλέπει ένα τρομακτικό έργο στην τηλεόραση ή που ακούει πριν κοιμηθεί τρομακτικές ιστορίες για φαντάσματα, δράκους κ.α., μόλις σβήσει το φως μπορεί να βλέπει σκιές που μοιάζουν με δράκο ή φάντασμα και να φοβηθεί. Όλα αυτά μπορεί να έχουν ως συνέπεια το παιδί να αρνείται να κοιμηθεί μόνο του τα επόμενα βράδια με σβηστό το φως ή να φοβάται να πάει μόνο του στο δωμάτιο του κι έτσι σιγά - σιγά αρχίζει να μονιμοποιείται ο φόβος του σκοταδιού. Από Πληροφόρηση, Προειδοποίηση ή Απειλή. Πολλές φορές το παιδί πληροφορείται για την οδυνηρή εμπειρία κάποιου άλλου παιδιού ή κάποιου ενήλικα. Αυτό μπορεί να έχει ως επακόλουθο μια φοβική αντίδραση σ ένα παρόμοιο ερέθισμα. Οι προειδοποιήσεις ή οι απειλές μερικών γονιών προκειμένου να πειθαρχήσουν το παιδί τους π.χ. (αν δεν κοιμηθείς, θα έρθει ο γέρος να σε πάρει) ή (αν το ξανακάνεις αυτό, θα φύγω από το σπίτι ), (δεν σ αγαπώ) κλπ γεμίζουν το παιδί με φανταστικούς κινδύνους, που μπορεί να του προκαλέσουν φόβους και φοβίες. Η Παρατήρηση και η μίμηση είναι ο πιο συχνός τρόπος μετάδοσης και εγκατάστασης φόβων. Σ αυτή την περίπτωση, το παιδί δεν έχει άμεση ή έμμεση αρνητική εμπειρία, απλώς παρατηρεί και μιμείται κάποιον άλλον, συνήθως άτομα του άμεσου οικογενειακού τους περιβάλλοντος που φοβούνται π.χ. τον αδελφό ή την αδελφή που φοβάται τον σκύλο ή φοβάται να μείνει μόνο του σ ένα δωμάτιο ή ακόμα και τους γονείς. Υπάρχει μια στενή αντιστοιχία μεταξύ των φόβων που εκδηλώνει το παιδί και των φόβων που εκδηλώνουν οι γονείς του. Μετατόπιση ή μετάθεση σημαίνει ότι ένα παιδί δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την φοβία του, ούτε μπορεί να αποφύγει το άγχος που αισθάνεται εξ αιτίας της και έτσι μεταθέτει το φόβο του σε κάτι άλλο. Για παράδειγμα η σχολειοφοβία, που ενώ φαίνεται ότι το παιδί φοβάται το σχολείο στην ουσία φοβάται να αποχωριστεί τη μητέρα του. Πως να βοηθήσετε Ενθαρρύνετε το παιδί σας να αντιμετωπίσει τον φόβο του Δοκιμάστε ένα βήμα κάθε φορά να πλησιάζει όλο και περισσότερο αυτό που φοβάται Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει αν είναι ο φόβος του πραγματικός ή έτσι νομίζει ή είναι κάτι που φαντάζεται Ερευνήστε μαζί με το παιδί σας την αιτία του φόβου του και πως νιώθει γι αυτό Ελέγξτε τι δεν πάει καλά στην σχέση σας μαζί του. Μήπως το φοβερίζεται; Αλλάξτε τις συνήθειες πχ. αν κοιμάται μαζί σας ή αν κοιμάται πρώτα στο σαλόνι και μετά το πάτε κοιμισμένο στο δωμάτιο του Δημιουργία ασφαλούς κλίματος στο σπίτι και στις προσωπικές σχέσεις μας μαζί του. Δώστε εσείς πρώτοι το παράδειγμα στο παιδί, ελέγχοντας τους δικούς σας φόβους. Ο φόβος είναι απίστευτα μεταδοτικός, γι αυτό προσέξτε τις αντιδράσεις σας. 12 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 13
Τι είδους ερωτικοί σύντροφοι είστε; ο Δρ. Phillip Shaver του Πανεπιστημίου της California υποστήριξε πρόσφατα οτι υπάρχουν 3 βασικά βιολογικά συστήματα συμπεριφοράς μείζονος σημασίας σε κάθε σχέση Ρομαντικής Αγάπης. Η Εξάρτηση( το δέσιμο) Οι εραστές νιώθουν ο ένας για τον άλλον με παρόμοιο τρόπο όπως νιώθει το μωρό για την μητέρα του. Η Φροντίδα Οι εραστές βλέπουν ο ένας τον άλλον σαν ένα παιδί που χρειάζεται φροντίδα Το Σέξ Φυσικά υπάρχει και το σέξ Γίνονται συναισθηματικοί ειδικά όταν βρίσκονται κάτω από στρεσογόνες καταστάσεις Ανησυχία απόρριψης Ανοίγονται εύκολα στα προσωπικά τους και το ίδιο επιθυμούν και από τους άλλους Ζήλια και έλλειψη εμπιστοσύνης Εύκολη αναστάτωση από συναισθηματικές διακυμάνσεις (ακόμα και όταν είναι θετικές) Εχθρότητα και θυμός Φόβος χωρισμού Ανάλυση Τι είδους ερωτικοί σύντροφοι είστε; Τα τελευταία χρόνια οι Ψυχολόγοι έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 200 έρευνες όσον αφορά στις Ατομικές διαφορές των τρόπων πρόσδεσης. Μελέτησαν δηλαδή το τρόπο με τον οποίον άντρες και γυναίκες συνδέονται μεταξύ τους. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών που θα σας παρουσιάζουμε σήμερα βασίστηκαν σε έρευνες σε περισσότερες από 200 σχέσεις ρομαντικής αγάπης και βρέθηκε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τελικά δημιουργούν σχέσεις με ασφαλή βάση. Δηλαδή δεν αισθάνονται φόβο εγκατάλειψης, πλησιάζουν και συνδέονται εύκολα με το άλλο φύλλο και δεν ανησυχούν όταν οι άλλοι τους πλησιάσουν(συναισθηματικά) πολύ. Δεν είναι απίθανο να υπάρχουν και άλλα συστήματα συμπεριφοράς τα οποία εμπλέκονται σε μια σχέση αγάπης. Αλλά το σημαντικότερο και αυτό που παίζει τον κυριότερο ρόλο στις σχέσεις που δημιουργούμε είναι το συμπεριφοριστικό σύστημα πρόσδεσης. Το οποίο ξεκινά να διαμορφώνεται από την στιγμή που γενιόμαστε. Η πρόσδεση που θα κάνουμε με τον άνθρωπο που μας δείχνει την αγάπη του, μας ταίζει και μας φροντίζει, (συνήθως η μητέρα ), στα πρώτα χρόνια της ζωής μας, θα μας ακολουθεί σε όλα τα χρόνια της ζωής μας και θα χρωματίζει τις σχέσεις μας. Εραστές που νιώθουν Ασφάλεια με τον σύντροφο τους Χαρακτηριστικά αυτής της πρόσδεσης περιλαμβάνουν: Εμπιστοσύνη Ελάχιστο αίσθημα Μοναξιάς Τάση για μακροχρόνιες σχέσεις Απολαμβάνουν το σεξ σε μακροχρόνιες σχέσεις Υψηλό αίσθημα Αυτοπεποίθησης και υψηλό ενδιαφέρον για τους άλλους Αναζητούν κοινωνική συμπαράσταση όταν βρίσκονται σε κατάσταση στρες Γενναιόδωροι και υποστηρικτικοί όταν ο σύντροφός τους είναι αγχωμένος Εραστές που νιώθουν Άγχος και Αμφιθυμία με τον σύντροφο τους Σε 2-3 κατηγορίες μπορούμε να διαχωρίσουμε τις ανασφαλείς προσδέσεις. Περίπου 20 % των ανθρώπων που έχουν σχέσεις είναι αυτό που αποκαλούν οι ερευνητές Αγχώδεις ή αμφίθυμοι εραστές. Αυτοί οι άνθρωποι αναζητούν επίμονα να είναι πολύ κοντά τους ο σύντροφος τους. Το μόνιμο παράπονο τους είναι ότι ο σύντροφος τους δεν είναι τόσο κοντά τους όσο θα ήθελαν και αυτό ενεργοποιεί την μείζονα ανησυχία τους, μην εγκαταλειφθούν. Η Λέξη αμφιθυμία περιγράφει την επαναλαμβανόμενη κατάσταση αγάπης- μίσους στη σχέση τους. Μερικά χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνουν: Υψηλό δείκτη χωρισμού παρ όλη την σοβαρότητα της σχέσης Έντονο συναίσθημα δυστυχίας μετά από απώλεια Ασταθή αυτοπεποίθηση Αντίληψη των γονέων ως άδικους και παρεμβατικούς Εραστές που αποφεύγουν να είναι πολύ κοντά συναισθηματικά με τον σύντροφό τους Το 25% των ανθρώπων που έχουν ρομαντική σχέση αγάπης δεν αισθάνονται άνετα να είναι πολύ κοντά στους συντρόφους τους. Δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να στηρίζονται από τους συντρόφους τους (συναισθηματικά) και γίνονται νευρικοί σε τέτοιου είδους προσεγγίσεις. Χαρακτηριστικά αυτού του στυλ συμπεριλαμβάνουν : Μικρότερη ψυχολογική επένδυση στις σχέσεις Δείχνουν λιγότερο πόνο στην απώλεια αγαπημένου/ης Κατά την διάρκεια της ερωτικής συνομιλίας φαντάζονται κάποιον άλλον Περισσότερο περιστασιακό σεξ Προτιμούν να εργάζονται μόνοι Εργασιομανείς σαν τρόπος αποφυγής στενών σχέσεων Θυμούνται τους γονείς τους ως απορριπτικούς και αρνητικούς Εμπειρία παιδικού ψυχολογικού τραύματος (κακοποίηση, αλκοολικοί γονείς) Εσείς τι είδους εραστές είστε; Σίγουροι, Αγχώδεις ή της Αποφυγής; 14 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 15
Πολλά έχετε ακούσει για τον Φρόυντ αλλά ίσως να ξέρετε πολύ λίγα όσον αφορά στις σχέσεις του µε τις γυναίκες. Ο Φρόυντ ήταν ο άντρας που έφερε µια πραγµατική επανάσταση στις ερωτικές σχέσεις των ανθρώπων, ένας άντρας που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσµο µε τις θεωρίες του περί σεξουαλικότητας. Ιστορία Ο Φρόυντ και οι...γυναίκες! Παρ όλα αυτά ο Εριχ. Φρόµ τον σκιαγραφεί σαν ένα άτοµο µε σχετικά ασθενές ενδιαφέρον για τις γυναίκες και µε πολύ περιορισµένες σεξουαλικές ορµές. Γεννήθηκε στις 6 Μαΐου του 1856 από Εβραίους γονείς σε μια μικρή πόλη της Μοραβία, το Φραιμπούργκ. Ο πατέρας του ήταν έμπορος με κοφτερό μυαλό και καλή αίσθηση του χιούμορ. Η μητέρα του ήταν μια δραστήρια γυναίκα, η δεύτερη γυναίκα του συζύγου της και 20 χρόνια μικρότερη του. Στα 21 της γεννά τον πρώτο της γιο το λατρεμένο της Σίγκμουντ. Για λόγους οικονομικούς εγκαταστάθηκαν στην Βιέννη ο Φρόυντ ήταν τότε 4 ετών. Εκεί έζησε 78 χρόνια μέχρι την στιγμή που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Βιέννη, σχεδόν κυνηγημένος από τους ναζί και να μετακομίσει στο Λονδίνο όπου και πέθανε ένα χρόνο αργότερα το 1939. Οι απόψεις του Φρόυντ για τις γυναίκες έχουν τις ρίζες τους στην κοινωνία εκείνης της εποχής όπου υπήρχαν τεράστιες προκαταλήψεις όσον αφορά στις ικανότητες των γυναικών. Η * Η Μοραβία βρίσκεται στα ανατολικά της Τσεχίας Σεξουαλικότητα τους τον µπέρδευε. Αργότερα θα τις αποκαλέσει «µαύρη ήπειρο» και θα γράψει: «Το µεγάλο ερώτηµα, στο οποίο δεν έχω καταφέρει ν' απαντήσω, παρά τα τριάντα χρόνια έρευνας στη γυναικεία ψυχή, είναι Τι θέλει µια γυναίκα;» δεν θα καταφέρει ποτέ να δώσει µια ικανοποιητική απάντηση! Προσπαθεί να τις κατανοήσει µέσα από την βιολογία τους. Αυτό τον οδηγεί να εστιάσει στους έµφυτους περιορισµούς των γυναικών. Βλέπει τον ρόλο τους να περιορίζεται κυρίως στο µεγάλωµα των παιδιών και θεωρεί την σεξουαλική ανάπτυξη των γυναικών σαν µια διακεκοµµένη, µαταιωµένη ανάπτυξη η οποία βασιζόταν στην ανακάλυψη ότι δεν είχαν πέος. Η αντίληψή του για τις γυναίκες αποδεικνύεται ανεπαρκής αλλά παρόλα αυτά αναγνωρίζονται τα µεγάλα βήµατα που κάνει σε σχέση µε την επικρατούσα αντίληψη της εποχής. ιότι ήταν ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή να γνωρίζει κανείς ότι και οι γυναίκες είχαν σεξουαλικές επιθυµίες, πόσο µάλλον να αντιληφθεί ότι η καταστολή αυτών των σεξουαλικών επιθυµιών τους µπορούσε να τις οδηγήσει στην υστερία Η μητέρα του η πρώτη γυναίκα που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του αλλά και στη διαμόρφωση των θεωριών του. Όλοι ήξεραν την έντονη αφοσίωσή του για κείνη. Αλλά και για την μητέρα του θα είναι αναμφισβήτητα ο αγαπημένος της γιος. Αυτό ίσως τον κάνει να διατηρεί σε όλη του την ζωή το αίσθημα του κατακτητή. Ωστόσο, παίρνοντας υπ όψιν την ένταση της προσήλωσης του στη μητέρα του, καθώς και ότι έτεινε να την απωθήσει, αντιλαμβανόμαστε πως ερμήνευσε μία από τις πιο ισχυρές επιθυμίες του ανθρώπου, τον πόθο για φροντίδα, προστασία, τρυφερή αγάπη και επιδοκιμασία της Μητέρας. Ανακάλυψε μια από τις πιο θεμελιώδεις επιθυμίες του ανθρώπου, την επιθυμία να παραμείνει προσκολλημένος στη Μητέρα και αυτό σημαίνει στη μήτρα, στη φύση, στη προατομική, προσυνεινηδειτή ύπαρξη, ενώ ταυτόχρονα αρνιόταν αυτήν την ίδια ανακάλυψή του, περιορίζοντάς την στις ενστικτώδεις επιθυμίες. Η Γυναίκα του, τo 1882 αρραβωνιάζεται την Μάρθα Μπέρνευς και τέσσερα χρόνια αργότερα την παντρεύεται. Στη διάρκεια των χρόνων που είναι αρραβωνιασµένος, ο Φρόυντ είναι φλογερός, γεµάτος πάθος και εξαιρετικά ζηλιάρης. Απαιτεί απόλυτη πίστη και αφοσίωση από την µέλλουσα σύζυγο του, µε λίγα λόγια αυτός να διατάζει και αυτή να υπακούει. Η θέση πως ο σύζυγος έχει το φυσικό δικαίωµα να ελέγχει τη ζωή της γυναίκας του αποτελούσε µία από τις απόψεις του Φρόυντ σχετικά µε την ανωτερότητα του αρσενικού. Στο τύπο του γάµου του, µια µόνο αποστολή είναι υποχρεωµένη να εκπληρώσει η σύζυγος: την αποστολή της µητέρας. Πρέπει να είναι αφοσιωµένη στον άντρα της να φροντίζει για την υλική καλοπέρασή του, να είναι πάντα υποταγµένη στις ανάγκες και στις επιθυµίες του, να είναι πάντα η γυναίκα που δεν επιθυµεί τίποτα για τον εαυτό της, να είναι η γυναίκα που προσµένει, µε λίγα λόγια η µητέρα. Κάτι που έκανε η Μάρθα σε όλα τα χρόνια που έζησε µαζί του. Κοιτούσε το νοικοκυριό της και µεγάλωνε τα παιδιά τους. Η κόρη του, Aννα Φρόυντ ήταν η µικρότερη από τα παιδιά του. Το 1910 διαβάζει το έργο του και αρχίζει ψυχανάλυση µαζί του. Έχουν κοινούς στόχους και συνεργάζονται για την προώθηση της Ψυχανάλυσης. Το 1923 όταν ο Φρόυντ αρχίζει να υποφέρει από την επάρατη νόσο εξαρτήθηκε από τις φροντίδες της Άννας. Αργότερα θα πάνε µαζί στο Βερολίνο για την θεραπεία του. Η Φίλη του, Λού Αντρέας Σαλοµέ. Αυθεντική, όµορφη, ευαίσθητη, διανοούµενη, και απελευθερωµένη από τα κοινωνικά ταµπού των γυναικών της εποχής της. Η πολύ ενδιαφέρουσα αλληλογραφία τους θα δείξει την ποιότητα της φιλίας τους και την γοητεία της σχέσης τους. Η έλλειψη συναισθηµατικής προσέγγισης του Φρόυντ µε τις γυναίκες εκφράζεται στο γεγονός ότι ήξερε τελικά πολύ λίγα γι αυτές, θα πει αργότερα ο Ε.Φρόµ. Οι θεωρίες του για τις γυναίκες ήταν αφελείς δικαιολογίες προκαταλήψεων του άντρα που έχει ανάγκη να κυριαρχήσει, κρύβοντας έτσι τον φόβο που του προκαλούσαν οι γυναίκες. Τα συµπεράσµατα δικά σας!! 16 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 17
Test Να αγαπάτε ή να σας αγαπούν; Τι είναι πιο σημαντικό για σας; Οδηγίες: Διαβάστε προσεκτικά τα ερωτήματα και απαντήστε με ειλικρίνεια. Δεν υπάρχουν σωστές και λανθασμένες απαντήσεις. Δεν χρειάζεται να αφιερώσετε πολύ χρόνο, δώστε την απάντηση που σας ταιριάζει καλύτερα! 1. Το να είστε ζευγάρι σημαίνει: Profile 1 Μια αδιάκοπη προσπάθεια. Ο Έρωτας χρειάζεται καθημερινά φροντίδα Profile 2 Ένας δίαυλος επικοινωνίας. Μου δίνεις, σου δίνω Profile 3 Ένα εκπληκτικό στήριγμα. Δίνει μεγαλύτερη ασφάλεια το να σ αγαπούν 2. Τα Γενέθλια του/της είναι σε μια εβδομάδα: Profile 1 Όπως κάθε χρόνο όλα είναι έτοιμα Profile 2 Τ ορκίζομαι, θα ασχοληθώ αύριο Profile 3 Δεν χρειάζεται βιασύνη, θα ασχοληθώ την άλλη εβδομάδα 3. Η πιο όμορφη Απόδειξη Αγάπης: Profile 1 Να του/της το δείχνεις καθημερινά Profile 2 Να είναι ο ένας για τον άλλον και στα δύσκολα Profile 3 Να ξέρεις να τον/την αφήνεις μόνο/η όταν το έχει ανάγκη 4. Ποια είναι η γνώμη των άλλων για σας; Profile 1 Ευγενική/ος. Κάποιοι έχουν την τάση να το εκμεταλλεύονται Profile 2 Αναποφάσιστη/ος. Αφήνετε τους άλλους να πάρουν αποφάσεις Profile 3 Πολύ Εγωκεντρική/ος. Μιλάτε μόνο για τον εαυτό σας 5. Η Τελευταία σας Σκέψη πριν αποκοιμηθείτε στην αγκαλιά του/ της: Profile 1 Τι θα έκανα χωρίς αυτόν/την; Profile 2 H ωραιότερη στιγμή της ημέρας Profile 3 Δεν πρόλαβα να σκεφτώ, με πήρε ο ύπνος 6. Το Μαθητικό σας Προφίλ: Profile 1 Ερωτευμένη/ος κρυφά μοιραζόσασταν μαζί του/της το σάντουιτς Profile 2 Διακριτικά παρούσα/ ων μοιραζόσασταν μαζί του τα προβλήματα του και κερδίζατε εμπιστοσύνη Profile 3 Το επίκεντρο της παρέας. Αυτή/ος που όλοι ζήλευαν 7. Μέσα στη σχέση σας έχετε την εντύπωση ότι είστε: Profile 1 Ζυμάρι, σας πλάθει όπως θέλει Profile 2 Συμπληρωματική/ ος, όταν ο ένας δεν πάει καλά αναλαμβάνει ο άλλος Profile 3 Δίνετε πάντα εσείς τις λύσεις 8. Έχετε πρόσκληση για δείπνο σε φίλους: Profile 1 Προτείνετε να φτιάξετε το γλυκό, φέρνετε ένα κρασί και μετά το δείπνο βοηθάτε στο τραπέζι Profile 2 Τους πάτε κάτι: ένα μπουκάλι κρασί, ένα μπουκέτο λουλούδια Profile 3 Πάτε με άδεια τα χέρια: άλλωστε γνωρίζεστε και δεν θα σας παρεξηγήσουν 9. Θα έπρεπε να είχε τηλεφωνήσει εδώ και μισή ώρα: Profile 1 Του/της τηλεφωνείτε εσείς, μπορεί κάτι να έπαθε Profile 2 Σκέπτεστε ότι μπορεί κάτι να του/της έτυχε και περιμένετε Profile 3 Πεθαίνετε από αγωνία αλλά δεν τον/την παίρνετε τηλέφωνο 10. Το να πείτε «Σ Αγαπώ» Profile 1 Πανεύκολο. Του/της το λέτε κάθε μέρα Profile 2 Πολύτιμο και ιερό. Το λέτε μόνο όταν έχετε δυνατά και αληθινά αισθήματα Profile 3 Μεγάλη Ευχαρίστηση να το ακούτε αλλά πολύ δύσκολο να το πείτε Απαντήσεις Προσθέστε τις απαντήσεις του κάθε προφίλ και διαβάστε τις απαντήσεις Profile 1: Αχ, τι μπορεί να σας κάνει η Αγάπη! Προφανώς έχετε την καρδιά στο χέρι και ξέρετε να δίνετε. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το να αγαπάτε είναι το σπουδαιότερο για σας. Απόλυτα πιστή/ος στον σύντροφό σας, δεν έχετε μάτια παρά μόνο γι αυτόν/ την και συχνά έχετε την τάση να τον/ την ανεβάζετε πολύ ψηλά. Αποδεικνύετε την αγάπη σας με κάθε τρόπο: μικρά δωράκια, σημειωματάκια γεμάτα έρωτα, τηλέφωνα 3 και 4 φορές την ημέρα. Αλλά Προσοχή!! «το περίσσιο χαλάει το ίσιο» Μερικά άτομα μπορεί να νιώσουν ασφυκτικά σε αυτόν τον καταιγισμό αγάπης επειδή δεν μπορούν να την ανταποδώσουν. Το να δίνεις συνέχεια μπορεί να κρύβει «φόβο εγκατάλειψης». Θυσιάζεστε λοιπόν για ένα σκοπό: Να αγαπάτε τον άλλον χωρίς όρια και όσο καλύτερα μπορείτε, για να αγαπηθείτε και να αυτοπροστατευτείτε από την εγκατάλειψη. Αυτό που χρειάζεται είναι, να είστε και λίγο εγωιστές για να σας σέβονται. Αυτό για να γίνει, προϋποθέτει να εκτιμάτε και να αγαπάτε τον εαυτό σας, χωρίς να περιμένετε επιβεβαίωση από τον άλλον. Βρείτε τα θετικά σας και μην αφήνεστε στα χέρια του συντρόφου σας. Βρείτε την αρμονία που θα σας επιτρέψει να ισορροπήσετε ανάμεσα στην επιθυμία σας να αγαπάτε και αυτήν του να αγαπιέστε Profile 2: Να Αγαπάς αλλά και ν αγαπιέσαι! Ξέρετε να δίνετε όταν ο σύντροφος σας το έχει ανάγκη και ξέρετε επίσης να στηρίζεστε πάνω του/της όταν το θεωρείται αναγκαίο. Παίρνετε αυτό που σας δίνουν χωρίς ενοχές και τολμάτε να ζητάτε την προσοχή και την αγάπη όταν η libido γαργαλάει το εγώ σας. Δεν διστάζετε να του δείξετε ότι θέλετε τα χάδια του και την αγάπη του αλλά παρ όλα αυτά για να ισσοροπίσετε δεν εξαρτάστε από αυτόν. Μπορείτε να επωφεληθείτε από την ερωτική σχέση γνωρίζοντας ότι ο έρωτας δεν είναι μονόδρομος και χρειάζεται αμοιβαιότητα στην αγάπη. Δυνατή/ος σε αυτήν την κατάκτηση συνεχίζεται λοιπόν να ισορροπείτε την ζυγαριά με εκπλήξεις, αντίδοτο στην ρουτίνα! Profile 3: Το παιχνίδι της Γοητείας το ξέρετε καλά! Χρειάζεστε κάποιον να σας προσέχει και να σας φροντίζει. Χρειάζεστε κάποιον/α να σας επιβεβαιώνει καθημερινά, μια και προέρχεστε από υπερπροστατευτική οικογένεια. Μόνο έτσι νιώθετε ότι μετράτε γι αυτόν/την. Η αγάπη του/της σας δίνει ασφάλεια και έτσι μπορείτε να νιώθετε σίγουρη/ος και ξένοιαστη/ος. Κάποιος λιγότερο εκδηλωτικός στα συναισθήματα του θα μπορούσε να σας αποσταθεροποιήσει. Είστε καλή/ος στο παιχνίδι της ανεξαρτησίας και των αποστάσεων αλλά είναι μόνο παιχνίδι. Προσοχή έχετε την τάση να εξαρτάστε γι αυτό πάρετε απόσταση από την ανάγκη να σας αγαπάνε. Από που προέρχεται τελικά αυτή η έλλειψη της συναισθηματική ασφάλειας; Έχετε νιώσει κάποιο συναίσθημα εγκατάλειψης; Αντιμετωπίζετε αυτό τον φόβο μέσα στη σχέση, αλλά παρ όλα αυτά θα μπορούσατε να συνειδητοποιήσετε ότι η αγάπη δεν είναι μονοσήμαντη: θα μπορούσε ο σύντροφος σας, κάποια στιγμή, να πάψει να σας δείχνει την αγάπη του αν δεν παίρνει τα ίδια αισθήματα και από σας. Το ερωτηματολόγιο που μόλις κάνατε είναι ενδεικτικό και σε καμιά περίπτωση δεν αντικαθιστά τον επαγγελματία ειδικό 18 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 19
Σταματήστε το Κάπνισμα είναι ακριβό και Σκοτώνει!! Αρετή Τσινού Κλινικός Ψυχολόγος MA, William Paterson University of NJ, ΗΠΑ MSc, Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Πάντειο Παν/μιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Ψυχολογικές Υπηρεσίες, info@nomikou.gr Ψυχολογικές Θεραπείες για παιδιά «Μετά το διαζύγιο μου, τα πράγματα δεν πήγαιναν και τόσο καλά. Οι φασαρίες στο σπίτι, οι φωνές, τα λόγια, οι κόντρες με τον πατέρα του είχαν φτάσει στο απροχώρητο. Η κόρη μου ήταν τότε 10 ετών. Κλεινόταν στον εαυτό της, ήταν αφηρημένη στο σχολείο, δεν έτρωγε και ήταν συνεχώς λυπημένη. Έτσι αποφάσισα να την πάω σε Ψυχολόγο.» Συχνά σκεπτόμαστε να πάμε τα παιδιά σε Ψυχολόγο όταν έχουν επηρεαστεί από κάποιο γεγονός ή κατάσταση, π.χ. διαζύγιο ή θάνατο στην οικογένεια. Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η επίσκεψη στο γραφείο του Ψυχολόγου θα πρέπει να συνδέεται με την εμφάνιση συγκεκριμένων συμπτωμάτων. Πότε λοιπόν θα πρέπει να πάμε το παιδί μας σε Ψυχολόγο; Ποιο είναι το κριτήριο, ποιους κανόνες πρέπει ν ακολουθήσουμε; Μείνετε συντονισμένοι Το κάθε παιδί εκφράζει «τον πόνο του» με διαφορετικό τρόπο σε μια δύσκολη κατάσταση: Άλλα παιδιά γίνονται επιθετικά, δυσκολεύονται να κοιμηθούν, κλείνονται στον εαυτό τους, ενώ άλλα παιδιά προσκολλώνται στους γονείς ζητώντας τους περισσότερο χρόνο και αγάπη. Κι αν για μερικά παιδιά το διαζύγιο των γονιών τους δεν είχε δραματικές συνέπειες, άλλα διαταράσσονται και μόνο από μια απλή μετακόμιση. Συντονιστείτε με την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού σας, παρατηρήστε τις αλλαγές και αξιολογείστε την κατάσταση. Μην υπερβάλλετε Το να αποφασίσει κανείς να πάει το παιδί του στο Ψυχολόγο δεν είναι κάτι που γίνεται με ευκολία. Πολλές φορές οι αρνητικές σκέψεις που μπορεί να κάνουμε είναι πολλές και ικανές να εμποδίσουν την απόφασή μας. Το να πάει ένα παιδί στον Ψυχολόγο δεν συνεπάγεται ότι είναι «τρελό» ούτε ισοδυναμεί με ψυχιατρικό άσυλο. Διαγνωστικές συνεδρίες ή μια μικρής η μεγάλης διάρκειας ψυχολογική θεραπεία θα βοηθήσουν να εξομαλυνθεί η κατάσταση. Δεν ωφελούν οι ενοχές ή η αδιαφορία Πολλές φορές οι γονείς νιώθουν ενοχές για τα προβλήματα που παρουσιάζει το παιδί τους. Άλλοι πάλι αδιαφορούν η δεν αξιολογούν ως σοβαρή οποιαδήποτε αλλαγή γίνει στην συμπεριφορά, στη μάθηση, στον ύπνο η στην διατροφή του παιδιού τους. Παρ όλα αυτά όταν ένα παιδί έχει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα (π.χ. κάνει πιπί στο κρεβάτι του, έχει υπερκινητικότητα, δεν έχει όρεξη να φάει, τρώει τα νύχια του η είναι επιθετικό κλπ.) χρειάζεται βοήθεια. Μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί στα προβλήματα που παρουσιάζονται δίνοντας λύσεις. Οι ενοχές και η αδιαφορία δεν βοηθούν! Μήπως το κάπνισμα νομίζετε ότι σας βοηθά στο άγχος ή στην κατάθλιψη που νιώθετε ; Πριν το κουκουλώσετε με την απάντηση, Είναι μια κακή Συνήθεια που πρέπει να Κόψω, αναρωτηθείτε κάτω από ποιες συνθήκες το ξεκινήσατε και τι σημαίνει συμβολικά για την καθημερινότητα σας η χρήση του τσιγάρου! Απαντήστε στις ερωτήσεις και αρχίστε την Ψ-έρευνα Καπνίζω από συνήθεια; Καπνίζω από αμηχανία; Καπνίζω γιατί δεν μπορώ να εκφράσω τα συναισθήματα μου; Καπνίζω και κάνω στάχτη τα προβλήματα μου; Καπνίζω γιατί με αγνοούν; Καπνίζω για να δείχνω κάτι; (π.χ δείχνω μοντέρνος/α) Το κάπνισμα συνδέεται με μια οργανική αλλά και με μια ψυχολογική αιτία. Προσπαθήστε να συνειδητοποιήσετε την αιτία στο ερώτημα Γιατί Καπνίζω και επισκεφτείτε τον γιατρό σας για να αποκαλυφθούν οι οργανικές συνέπειες που μπορεί να έχετε υποστεί από το κάπνισμα. Δοκιμάστε 4 απλά βήματα Αυτοβοήθειας 1ο Βήμα Βρείτε τους λόγους που θα σας κάνουν να πάρετε την απόφαση να κόψετε το κάπνισμα. Μπορεί να είναι το οικονομικό, θέματα Υγείας η για να είστε σε καλύτερη φυσική κατάσταση. Όποιος και να είναι ο λόγος φροντίστε να είναι ουσιαστικής σημασίας για σας ώστε να στηρίξει την απόφαση σας. 2ο Βήμα Αλλάξτε τις συνήθειες που συνδέονται με το τσιγάρο: Καταγράψτε κάτω από ποιες συνθήκες καπνίζετε και αλλάξτε τις. Π.χ στο σπίτι η στη δουλειά σας, όταν βγαίνετε το βράδυ, μετά το φαγητό η μπροστά στον υπολογιστή. Νέες έρευνες έδειξαν ότι αν αντικαταστήσουμε το τσιγάρο πίνοντας με καλαμάκι γουλιάγουλιά κρύο νερό ελευθερώνεται στο οργανισμό μας μια χημική ουσία η ντοπαμίνη που μας κάνει να νιώθουμε ευχάριστα. Βάλτε στην καθημερινότητα σας την φυσική άσκηση. Περπάτημα, γυμναστική, ποδήλατο, τρέξιμο είναι φυσικά ανυψωτικά της διάθεσης και θα σας βοηθήσουν κυρίως όταν είστε «πεσμένοι» ψυχολογικά. 3ο Βήμα Τρώτε μικρά γεύματα σε καθορισμένη ώρα. Προτιμήστε να τρώτε υγιεινά (φρέσκα λαχανικά και φρούτα) και μαγειρευτά φαγητά σε μικρές ποσότητες. Όταν νιώσετε την επιθυμία να καπνίσετε βάλτε στο στόμα σας ένα τραγανό λαχανικό όπως π.χ καρότο η ξηρούς καρπούς. Βουρτσίζετε τα δόντια σας συχνά για να νιώστε ευωδιαστή αναπνοή και καλύτερη γεύση. Αποφύγετε για λίγο καιρό το αλκοόλ και τον καφέ αν τα έχετε συνδέσει με το κάπνισμα. 4ο Βήμα Γράψτε λίστα με τα οφέλη. Κρατήστε ένα ημερήσιο ημερολόγιο καταγράφοντας τα οφέλη που έχετε με την απόφαση σας να κόψετε το τσιγάρο. Π.χ έχετε τον έλεγχο, εξοικονομείτε χρήματα, έχετε καλύτερη γεύση και όσφρηση, περισσότερη ενέργεια, γελάτε περισσότερο! 20 Top Ψυχολογία Ιούλιος 2011 21