ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ Θέμα: Θέσεις της ΚΕΕΕ για την ελληνική οικονομία Η ελληνική οικονομία μπροστά στην κρίση. Η χώρα μας υφίσταται, ήδη, τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει, χωρίς να έχει να ολοκληρώσει τις βασικές, τουλάχιστον, διαρθρωτικές αλλαγές που θα καθιστούσαν τις σχετικές θυσίες λιγότερο επώδυνες. Και αυτό παρά τις επανειλημμένες επισημάνσεις των Επιμελητηρίων μας αλλά και άλλων φορέων ότι οι εκσυγχρονιστικές πρωτοβουλίες υλοποιούνται καλύτερα σε περιόδους υψηλών αναπτυξιακών ρυθμών και ότι ο οικονομικός κύκλος περιλαμβάνει περιόδους ταχύρρυθμης ανάπτυξης, αλλά και περιόδους ύφεσης. Η καθοδική πορεία του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας με δυσκολία θα σταματήσει, εφέτος, πάνω από 3,5% (έναντι 4% το 2007), ενώ το 2009 το πιθανότερο είναι να πέσει και κάτω από το 3%. Ο ρυθμός αυτός θα είναι και πάλι σχεδόν υπερδιπλάσιος εκείνου της Ευρωζώνης (γύρω στο 1,8%), δεν παύει όμως να είναι ανεπαρκέστατος για τις ανάγκες της οικονομίας και τους αρχικούς στόχους του Προϋπολογισμού μας. Ο πληθωρισμός, που τους τελευταίους μήνες αγγίζει το 5% (έναντι 4% στην Ευρωζώνη), δύσκολα θα σταθεροποιηθεί στο τέλος της χρονιάς, σε 1
μέσα επίπεδα, κάτω από το 4,5% (έναντι 2.9% το 2007), συνεχίζοντας να πλήττει την ανταγωνιστικότητα της παραγωγής μας. Το δημόσιο έλλειμμα πλησιάζει, εκ νέου, (εάν δεν έχει ήδη ξεπεράσει) τα επικίνδυνα επίπεδα του 3%, ύστερα από την παράλληλη απόκλιση από τους αρχικούς στόχους, τόσον των εσόδων, όσο και των εξόδων της χρονιάς, ο στόχος, δε, του περιορισμού του, φέτος, στο 1,6% του ΑΕΠ είναι πλέον ανέφικτος. Τα κρατικά χρέη, εξακολουθούν να διευρύνονται, σε απόλυτα μεγέθη, και το κόστος εξυπηρέτησής τους, λόγω ανόδου των σχετικών επιτοκίων, διευρύνεται. Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνεχίζει να εξασθενίζει, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την εξέλιξη του ελλείμματος του εμπορικού μας ισοζυγίου και, καθώς οι επενδύσεις μας μειώνονται, το μέλλον και στον τομέα αυτό δεν είναι ευοίωνο. Η ανεργία, τέλος, παρά τη σχετική μείωση της βιομηχανικής παραγωγής, της οικοδομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων, έπεσε, τον Μάιο, στο 6,6% του εργατικού δυναμικού, έναντι 7,7% τον Απρίλιο, γεγονός που οπωσδήποτε προβληματίζει. Επιπλέον: Η πάταξη της γραφειοκρατίας, η καταπολέμηση της διαπλοκής και διαφθοράς, η εδραίωση της αξιοκρατίας, η αναβάθμιση εκπαιδευτικού μας συστήματος, μείωση της εξάρτησής μας από το πετρέλαιο κ.α., συνεχίζουν να αποτελούν προβλήματα της οικονομίας μας. Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων αυξάνεται συνεχώς και καθίσταται αδύνατος ο διαχρονικός περιορισμός των κρατικών δαπανών. Η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή, αντί να περιορίζονται, συνεχώς διευρύνονται. Οι ΔΕΚΟ (ΟΣΕ, Ολυμπιακή κ.α.) συνεχίζουν να συσσωρεύουν ελλείμματα στον Προϋπολογισμό και να πρωταγωνιστούν σε σκάνδαλα. Η ένταση, τέλος, του ανταγωνισμού εξακολουθεί να αποτελεί ανεκπλήρωτο στόχο, καθώς, τα «κλειστά» επαγγέλματα δεν απελευθερώνονται, παρασιτικά κυκλώματα αδίστακτων κερδοσκόπων εξακολουθούν να λυμαίνονται τον αδύναμο καταναλωτή, ενώ νησίδες ολιγοπωλιακών καταστάσεων «επιπλέουν» και αποθρασύνονται 2
μπροστά στην ατιμωρησία των παραβάσεών τους, με συνέπεια, ολόκληρη η επιχειρηματική τάξη, μέσω των απαράδεκτων γενικεύσεων μεμονωμένων καταδικαστέων περιπτώσεων, να θεωρείται υπεύθυνη κάθε παθογένειας και δυσλειτουργίας της οικονομίας μας. Άξονες και μέτρα μιας νέας οικονομικής πολιτικής Καθίσταται αναγκαία η διεύρυνση της φορολογικής βάσης στη χώρα μας. Η φορολογική επιβάρυνση των επιχειρηματικών κερδών (φόροι και εργοδοτικές εισφορές) τα οποία μάλιστα, τελευταία, ακολουθούν και σταθερή πτωτική τάση είναι ιδιαίτερα υψηλή. Έφθασε, το 2007, στο 60,2%, που αποτελεί την τέταρτη υψηλότερη επίδοση στην Ευρωζώνη, μετά την Ιταλία, το Βέλγιο και τη Γαλλία και τα περιθώρια περαιτέρω διεύρυνσής της έχουν, ήδη, εξαντληθεί. Απαιτείται δραστική μείωση των κρατικών δαπανών και πάταξη της κρατικής σπατάλης και της φοροδιαφυγής για μια υγιή δημοσιονομική προσαρμογή. Αν δεν διαλυθεί ή συγχωνευθεί σημαντικός αριθμός κρατικών οργανισμών, το υπερτροφικό, σήμερα, κράτος, δεν πρόκειται να αντικατασταθεί με έναν μικρότερο, ικανότερο, αδιάφθορο και παραγωγικό δημόσιο τομέα. Απαιτείται άμεση αντικατάσταση του άδικου, αναποτελεσματικού και διαβρωμένου σημερινού φορολογικού μας συστήματος, με ένα νέο, αντικειμενικότερο, αποτελεσματικότερο, αξιοκρατικά στελεχωμένο και αντιγραφειοκρατικό, και Η οικονομική μας ανάπτυξη, δεν μπορεί, πλέον, να στηρίζεται στις χρηματοδοτούμενες με δάνεια, εγχώρια κατανάλωση και κατασκευαστική δραστηριότητα, γιατί οι τράπεζες έχουν γίνει, τώρα, πολύ πιο προσεκτικές στις χορηγήσεις τους, γιατί τα νοικοκυριά εξάντλησαν, σταδιακά, τις δυνατότητες δανεισμού τους και γιατί η άνοδος των επιτοκίων καθιστά σχεδόν απαγορευτικό κάθε πρόσθετο δανεισμό. Ζητείται η πλήρης υλοποίηση του ΕΣΠΑ 2007-2013 με κοινοτικούς πόρους ύψους 20,4 δισ. Ευρώ, οι οποίοι, μαζί με την εθνική συμμετοχή και τη συμμετοχή ιδιωτικού κεφαλαίου, θα φθάσουν τα 40 δισ. Ευρώ. Επίσης, σημαντικές ευκαιρίες στην ιδιωτική πρωτοβουλία προσφέρει ένα αξιόλογο πρόγραμμα Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα 3
που συνεχώς διευρύνεται αλλά και μια σειρά κλάδων (μεταφορές, ενέργεια, λιμάνια, επικοινωνίες κ.α.) που βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις νέες ιδιωτικές επενδύσεις Ελλήνων και ξένων, αλλά και στις δημόσιες επενδύσεις για τη βελτίωση των υποδομών μας, στις εξαγωγές, στην έρευνα, ώστε να εξασφαλίσουμε μια περισσότερο σύμμετρη ανάπτυξη και να περιορίσουμε τους κινδύνους να δούμε και στη χώρα μας κάποιες επικίνδυνες «φούσκες» στην οικοδομή ή το τραπεζικό μας σύστημα. Χρειαζόμαστε, προκειμένου να υλοποιήσουμε το στόχο της εξωστρέφειας, μεγάλες επενδύσεις στη βιομηχανία που σήμερα φυτοζωεί, σε τομείς διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία, χρειαζόμαστε μεγάλες επιχειρήσεις εθνικούς πρωταθλητές έχουμε ανάγκη από περισσότερες ελληνικές πολυεθνικές μονάδες για να δημιουργήσουμε μια δυναμική εξαγωγική βάση, αλλά και για να διευρύνουμε τους παραγωγικούς ορίζοντες των δυναμικών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεών μας. Πρέπει να γίνει στροφή προς την ποιότητα, την καινοτομία, την γνώση, την εκπαίδευση του προσωπικού. Απαιτείται εύρυθμη λειτουργία των λιμανιών μας. Οι γνωστές κινητοποιήσεις των εργαζομένων, έχουν προκαλέσει σημαντικές αυξήσεις στα σχετικά κόστη, λόγω επίναυλων και λοιπών δαπανών που, και τις εξαγωγές μας περιορίζουν και τις πληθωριστικές πιέσεις ενισχύουν. Το λιμάνι του Αστακού, που αποτελεί μια κάποια λύση, δεν επαρκεί για την κάλυψη των σχετικών αναγκών, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών για τη δραστική επίλυση του θέματος. Πέραν αυτού επιβάλλεται: Η ταχεία προώθηση των αναγκαίων έργων για τη βελτίωση των υποδομών σ όλα τα λιμάνια της χώρας, προκειμένου να διευκολυνθεί το διαμετακομιστικό μας εμπόριο. Η σημαντική αύξηση των δρομολογίων που συνδέουν τα νησιά μας με την Πρωτεύουσα, αλλά και τη Συμπρωτεύουσα. Η θεσμοθέτηση της λειτουργίας του Τελωνείου Εξαγωγής, καθ όλο το εικοσιτετράωρο, όλες τις ημέρες της εβδομάδας, όπως ισχύει σε όλη την Ευρώπη. (Σήμερα, το Τελωνείο Εξαγωγής κλείνει την Παρασκευή και ανοίγει τη Δευτέρα). Η αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός του Τελωνειακού Κώδικα, ώστε να προσαρμοσθεί στα σημερινά οικονομικά δεδομένα. 4
Η κατάργηση των πρόσθετων έμμεσων φόρων που επιβαρύνουν τα εισαγόμενα και εξαγόμενα είδη (Δ.Ε.Τ.Ε κ.α.). Απαιτείται η πάταξη του παραεμπορίου. Το παραεμπόριο έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις στη χώρα μας. Υπολογίζεται ότι μόνο στον Πειραιά, ο ημερήσιος τζίρος του παραεμπορίου φθάνει τα 250.000 ευρώ. Είναι ανάγκη να παρθούν μέτρα για την εξυγίανση των δομών του εμπορίου με κανόνες και την πάταξη όλων των μορφών του παραεμπορίου, χαρακτηριστικού της παραοικονομίας μιας χώρας. Συμπερασματικά, πιστεύουμε ότι ο νέος Προϋπολογισμός της χώρας ο οποίος φαίνεται ότι θα είναι απαλλαγμένος από τη δέσμευση ισοσκέλισής του κατά το 2010, καθώς οι σχετικές προθεσμίες μάλλον θα μετατεθούν για αργότερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να σχεδιασθεί με βάση τρεις κατευθύνσεις: Την ενθάρρυνση της ανάπτυξης, με βασικό μοχλό την ιδιωτική πρωτοβουλία, Τη δραστική περικοπή των κρατικών δαπανών, μέσω της μείωσης της έκτασης και της βελτίωσης της λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για ενίσχυση των ασθενέστερων εισοδηματικών τάξεων, ώστε να ενισχυθεί, με υγιή τρόπο, η εγχώρια κατανάλωση. Η γενική ανασύνταξη των παραγωγικών μας δυνάμεων είναι, σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, επιτακτικά αναγκαία, όχι μόνον για να περιορισθούν οι απώλειες από την παγκόσμια κρίση και να ελαχιστοποιηθούν οι στρεβλώσεις, αλλά και για να εισέλθει, επί τέλους, η χώρα, στην τροχιά μιας ισόρροπης ανάπτυξης. Και στην ανασύνταξη αυτή τα Επιμελητήριά μας είναι έτοιμα να πρωτοστατήσουν. Η ΚΕΕΕ επιζητεί τον διάλογο με την Κυβέρνηση και την Αντιπολίτευση. Η ΚΕΕΕ θεωρεί αναγκαίο, να επισημάνει, για άλλη μια φορά, την ανάγκη οργάνωσης, κατά τρόπον πάγιο, του ουσιαστικού διάλογου, ανάμεσα στους υπεύθυνους για τη χάραξη της οικονομικής μας πολιτικής και τους θεσμούς, όπως τα πολιτικά κόμματα ιδίως το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και τα Επιμελητήρια, ώστε να αποφεύγονται οι αιφνιδιασμοί και τα λάθη. 5
Υπενθυμίζουμε ότι, πρόσφατα, τα Επιμελητήρια αποκλείσθηκαν από το διάλογο για το Ασφαλιστικό μας Σύστημα, με τη δικαιολογία ότι δεν εντάσσονται στους «κοινωνικούς εταίρους». Πιστεύουμε ότι τα Επιμελητήρια που αποτελούν, εξάλλου, θεσμοθετημένους Συμβούλους της Πολιτείας, σε οικονομικά και κοινωνικά θέματα, έχουν πολλά να προσφέρουν στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας και γι αυτό η αγνόησή τους αποτελεί βασικό λάθος, με αρνητικές συνέπειες και για τις επιχειρήσεις και για την οικονομία. Και η επισήμανση αυτή έχει ξεχωριστή σημασία σε περιόδους κρίσεως, όπου και η κατανομή των σχετικών θυσιών και ο σχεδιασμός των αναγκαίων ρήξεων, προϋποθέτει ευρύτερη κοινωνική αποδοχή. Τέλος θα πρέπει να τονιστεί, ότι ενισχύεται ο ρόλος της ΚΕΕΕ, καθώς καλείται να διαχειριστεί ένα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης που αφορά στο πληροφοριακό σύστημα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου. Σκοπός του έργου είναι η ηλεκτρονικοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών εγγραφής και παρακολούθησης των εμπορικών επιχειρήσεων και κατ επέκταση η απλοποίηση του τυπικού πλαισίου άσκησης της εμπορικής δραστηριότητας. Το Γενικό Εμπορικό Μητρώο θα συγκεντρώσει όλα τα αρχεία που αφορούν στις επιχειρήσεις, που σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορους φορείς αποσκοπώντας στη δημιουργία ενός ενιαίου ηλεκτρονικού μητρώου το οποίο θα περιέχει έγκυρα και επικαιροποιημένα στοιχεία. Για τα Επιμελητήρια, το Γ.Ε.ΜΗ. αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Χάρη στην υλοποίησή του, αυτά αναβαθμίζονται, καθώς γίνονται οι κύριες οργανικές μονάδες του Γ.Ε.ΜΗ. και των διαδικασιών των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, που έχουν σχέση με την έναρξη και την διατήρηση της δραστηριότητας κάθε μορφής επιχειρήσεως. Δεν είναι τυχαίο ότι το έργο του Γ.Ε.ΜΗ έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε τα Επιμελητήρια να αποτελούν το κύριο σημείο υποδοχής όλων των επιχειρήσεων της χώρας, με εξαίρεση μόνο όσες εποπτεύονται απευθείας από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου (τράπεζες, ασφαλιστικές κτλ). 6
7