Ο ρόλος και η θέση της γυναίκας μεταβάλλονται στο χρόνο!!! Το να ορίσεις τη γυναικεία οντότητα, και μάλιστα μέσα σε λίγες λέξεις, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ακόμη από τα προϊστορικά χρόνια η γυναίκα υπήρξε σύμβολο ωριμότητας κι ευφυΐας που διέθετε την ικανότητα να τεκνοποιεί και να εξασφαλίζει την διαδοχή στην πατρική κυριαρχία. Η γυναίκα, όμως, δεν είχε πάντα την κατάλληλη θέση σύμφωνα με τις ικανότητές της στην κοινωνία. Οι κοινωνικές συνθήκες την ανάγκαζαν να υποτάσσεται στο ανδρικό φύλο. Πρέπει να αναφέρουμε ότι στην αρχή των προϊστορικών χρόνων η γυναίκα ήταν η κυρίαρχη δύναμη της οικογένειας και γι αυτό η περίοδος αυτή ονομάστηκε Μητριαρχία. Η γυναίκα είχε την αποκλειστική μέριμνα στην αγωγή και την ανατροφή των παιδιών και όλοι τη σέβονταν και την εκτιμούσαν. Την εποχή της μητριαρχίας τα παιδιά έπαιρναν το όνομα της μητέρας, ενώ η περιουσία περνούσε στις κόρες. Μετά την εμφάνιση του αρότρου η εξουσία περνά στον άνδρα ( Πατριαρχία ), αφού η γυναίκα δεν έχει τη σωματική δύναμη για να οργώνει. Έτσι θεωρείται κατώτερη και περιορίζεται στις οικιακές εργασίες και την ανατροφή των παιδιών. Ας δούμε το ρόλο της σε διάφορα σημεία της ελληνικής γης. Στην αρχαία Ελλάδα επικρατούσε η πατριαρχική οικογένεια. Τη μεγάλη πατριαρχική οικογένεια αποτελούσαν οι
γέροντες γονείς με τους στενούς συγγενείς, τους υπηρέτες και τους βοηθούς με τις οικογένειές τους. Αρχηγός και υπεύθυνος για την οργάνωση και τη διαχείριση του σπιτιού ήταν ο άνδρας. Η θέση της γυναίκας ποίκιλε ανάλογα με τον τόπο. Για παράδειγμα, στην αρχαία Αθήνα το μοναδικό αξίωμα που μπορούσε να αναλάβει μια γυναίκα ήταν αυτό της ιέρειας. Δε λάμβανε μέρος στη δημόσια ζωή και καταγινόταν με τις οικιακές εργασίες. Επέβλεπε τους δούλους (οικιακούς βοηθούς), φρόντιζε τον καλλωπισμό της (οι πλούσιες γυναίκες αγαπούσαν ιδιαίτερα τα κοσμήματα τα οποία αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της αμφίεσης ),ύφαινε και μεριμνούσε για την ανατροφή των παιδιών. Περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στο γυναικωνίτη, ένα ιδιαίτερο τμήμα του σπιτιού που προοριζόταν γι αυτήν.. Αντίθετα, στην αρχαία Σπάρτη η γυναίκα είχε απεριόριστη ελευθερία, τύγχανε του ίδιου σεβασμού με τον άνδρα, μορφωνόταν και είχε γνώμη για όλα τα θέματα. Τα παιδιά από την ηλικία των επτά ετών τα αναλάμβανε η πόλη. Ζούσαν όλα μαζί σε ομάδες, όπου μάθαιναν να υπομένουν τη σκληρή ζωή και τις κακουχίες. Διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό. Με ανάλογο τρόπο εκπαιδεύονταν και τα κορίτσια, τα οποία συμμετείχαν ελεύθερα σε πολλές εκδηλώσεις της πόλης. Έπρεπε και αυτά να αποκτήσουν δυνατό σώμα και να διαπλάσουν ηθικό χαρακτήρα. Έτσι θα μπορούσαν στο μέλλον να γίνουν άξιες μητέρες.. Στην Κρήτη και στην Κύπρο αρχηγός της οικογένειας ήταν η γυναίκα (μητριαρχία)και ιδιαίτερα στην Μινωική Κρήτη οι θεότητες είχαν γυναικεία μορφή και είχαν άμεση σχέση με την βλάστηση, το μαρασμό,την διαδοχή των εποχών, την ανάσταση και τον θάνατο.
Μέσα από τα ομηρικά έπη αντλούμε πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής της και για τις κύριες ασχολίες της. Επίσης μπορούμε να διακρίνουμε τη σεμνότητα και την προσοχή στην συμπεριφορά της ώστε να θεωρείται αξιοπρεπής και να μπορεί στα μεταγενέστερα χρόνια να έχει έναν αξιοσέβαστο σύντροφο που θα την κάνει να αισθανθεί ασφάλεια, ηρεμία, ευτυχία και σιγουριά. Οι γυναίκες στη χώρα μας έχουν καταφέρει να αλλάξουν αρκετά πράγματα τα τελευταία χρόνια. Συμμετέχουν στα κοινά και έχουν αποκτήσει αξιώματα που κάποτε ήταν ουτοπικό ακόμα και να το σκεφτούν. Παρ όλα αυτά το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα έχει γεφυρωθεί στην Ελλάδα, ειδικά αν αναλογιστούμε την κατάσταση που επικρατεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης και κυρίως στη Σκανδιναβία, όπου οι γυναίκες έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες, αν όχι και περισσότερα. Όμως οι γυναίκες της ελληνικής κοινωνίας θα πρέπει να είναι ευχαριστημένες με τα δικαιώματα που τους παρέχονται, αν αναλογιστούμε ότι οι γυναίκες σε άλλες ηπείρους (π.χ Αφρική) είναι αναγκασμένες να δέχονται τις εξαθλιωτικές ενέργειες των άλλων, αλλοιώνονται σταδιακά τα δικαιώματά τους και με το πέρασμα των χρόνων -λόγω της κακοποίησης- επηρεάζονται η ψυχική και σωματική τους υγεία. Μερικά από τα δικαιώματα που μπόρεσαν να αποκτήσουν με πολύ αγώνα οι γυναίκες είναι..το δικαίωμα της ανεξαρτησίας, της ελεύθερης έκφρασης του λόγου και της ελεύθερης βούλησης. Επίσης έχει την ικανότητα να λαμβάνει πολιτειακά αξιώματα και έχει πλέον απεριόριστες δυνατότητες επαγγελματικής καταξίωσης.
Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλούς ρόλους, σε αυτό της συζύγου, της μητέρας, της εργαζόμενης γυναίκας, της καλής νοικοκυράς. Στην προσπάθειά της να ανταποκριθεί σε όλα αυτά και να είναι «σωστή», όπως προστάζει η κοινωνία, συχνά πιέζεται, αγχώνεται και εξαντλείται. Η ανάγκη που προβάλλεται είναι η γυναίκα να κρατά τις λεπτές ισορροπίες που απαιτούνται μεταξύ των υποχρεώσεων της ως μητέρας και νοικοκυράς από τη μία και ως εργαζόμενης από την άλλη. Παράλληλα, δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάει και το ρόλο της ως γυναίκας. Θα πρέπει να φροντίζει τον εαυτό της, την εμφάνισή της, έτσι ώστε να είναι ικανή να εκτελεί τα συζυγικά της καθήκοντα. Δε θα πρέπει να απορροφάται από τις ποικίλες υποχρεώσεις στη δουλειά και στο σπίτι (φροντίδα των παιδιών, καθάρισμα, μαγείρεμα κ.α.) και να ξεχνά ότι είναι και γυναίκα- σύζυγος αλλά χρειάζεται να αφιερώνει και τον απαιτούμενο χρόνο και γι αυτό το κομμάτι του εαυτού της. Καθοριστικό ρόλο, βέβαια, σε κάθε περίπτωση διαδραματίζει ο σύζυγος, ο οποίος θα πρέπει να τη βοηθά, να τη στηρίζει και να μην πάψει ποτέ να την κάνει να αισθάνεται σημαντική γι αυτόν. Έτσι μέσα από όλα αυτά μπορεί κανείς να αντιληφτεί πως η θέση της γυναίκας ανάλογα με την εποχή μπορεί να μεταβαλλόταν, όμως πάντα παρέμενε ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας
Βάσιου Ολυμπία Σακελλίου Θεοδώρα Παπανικόλα Ηλιάνα Παπαδοπούλου Γεωργία Ομαδοσυνεργατική διαθεματική εργασία στην Οδύσσεια Σχολικό έτος 2013-2014 Τμήμα: Α5 Θέμα: Η θέση και οι ασχολίες της γυναίκας διαχρονικά Πηγές: Σχολικά βιβλία Ιστορίας και Οικιακής Οικονομίας Λόγια της Αμαλίας στη σειρά «Παρά πέντε» Προσωπικές σκέψεις της ομάδας μας