Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 19 έως 28 Ιουλίου 2009 Λαογραφικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς, «Η αστική λαϊκή µουσική κουλτούρα και η συµµετοχή του µπουζουκιού και της κιθάρας σε αυτή» Το σεµινάριο περιλαµβάνει τη δηµιουργία και υλοποίηση µιας σειράς θερινών µαθηµάτων (summer school) στη περιοχή της χώρας (πρωτεύουσας) Σκύρου. Απώτερος στόχος είναι η δηµιουργία ενός θεσµού, ο οποίος θα συµβάλλει στη προοπτική της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αξιοποιώντας τη διαπολιτισµική επικοινωνία της Ευρώπης µε τις χώρες της Μεσογειακής λεκάνης, έχοντας σαν όχηµα τη κοινή γλώσσα της λαϊκής µουσικής. Στη προσπάθεια αυτή ουσιαστικός αποδέκτης και αρωγός είναι ο απανταχού Ελληνισµός, όπου αυτός δραστηριοποιείται και παράγει αξίες και πολιτισµό και οι Γερµανοί φίλοι µας, οι οποίοι έχουν επαφή και θέλουν να εµβαθύνουν στον Ελληνικό πολιτισµό και παράδοση. Τα µαθήµατα είναι σε µορφή σεµιναρίων και θα πραγµατοποιηθούν από 19 έως 28 Ιουλίου 2009. Η θεµατική τους περιλαµβάνει τη παρουσίαση µέρους της πορείας του αστικού λαϊκού µας πολιτισµού µε τη συµβολή ορισµένων µουσικών οργάνων (µπουζούκι, κιθάρα, µπαγλαµά κλπ). Ειδικότερα παρουσιάζεται η διαµόρφωση του «ύφους» και του «ήθους» της λαϊκής (ρεµπέτικης) ορχήστρας, σε συνδυασµό µε ζωντανές παρουσιάσεις, από µουσικό σύνολο, µιας σειράς αντιπροσωπευτικών τραγουδιών και µελωδιών από επιλεγµένες χρονικές περιόδους της νεότερης Ελληνικής ιστορίας. Το πρόγραµµα περιλαµβάνει καθηµερινά δύο 2ωρα ηµερήσια µαθήµατα µε ηχητικά παραδείγµατα, προβολές video και ταινιών και ένα 2ωρο εργαστήριο ή εξάσκηση µε όργανο. Η φηµισµένη «τετράς του Πειραιά» Επί πλέον το δεκαήµερο του σεµιναρίου δίνει τη δυνατότητα της συντροφικής δουλειάς, της µουσικής εξάσκησης στον ελεύθερο χρόνο και της διασκέδασης στο πανέµορφο χώρο του µουσείου κάτω από το φως του φεγγαριού. Αναλυτικά το πρόγραµµα περιλαµβάνει τις παρακάτω θεµατικές ενότητες: A. Η ιστορική διαδροµή και η λαογραφική συµβολή της Σκύρου στη πολιτιστική παράδοση της Ελλάδας. B. Αστικό-Λαϊκό (ρεµπέτικο) τραγούδι Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 1
Ιστορική και κοινωνική προσέγγιση Μουσική προσέγγιση Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του µπουζουκιού και των άλλων λαϊκών οργάνων (οργανογνωσία) Η δισκογραφία, τα πρόσωπα και η συµβολή τους στη παραγωγή δισκογραφίας του λαϊκού τραγουδιού. Συνεργαζόµενοι φορείς: Για την υλοποίηση του σεµιναρίου του summer school συνεργάζονται: Το λαογραφικό µουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς, www.faltaits.gr Το µουσικό λαϊκό σχήµα «ΠΑΡΑΠΕΤΑΜΕΝΟΙ» www.parapetamenoi.gr Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Πειραιά www.teipir.gr Χρονική περίοδος και διάρκεια: Τα σεµινάρια θα πραγµατοποιηθούν από 19 έως 28 Ιουλίου 2009 και η χρονική διάρκεια των µαθηµάτων θα είναι 7 ηµέρες. Χώρος του σεµιναρίου Τα µαθήµατα, τα εργαστήρια, οι επιµέρους συζητήσεις και τα ηχητικά µουσικά παραδείγµατα από τους µουσικούς θα πραγµατοποιηθούν στους εξαιρετικούς χώρους του Λαογραφικού µουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς, στη χώρα της Σκύρου του οποίου οι εγκαταστάσεις και ο τεχνολογικός εξοπλισµός είναι µοναδικός. Θα χρησιµοποιηθούν οπτικοακουστικά µέσα και θα διανεµηθεί έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό. Η Σκύρος παραπέµπει µε γοητευτικό τρόπο σε µυθικές και ιστορικές περιόδους. Χαρακτηριστικά, µία από τις παραδόσεις πραγµατεύεται ότι ο βασιλιάς Θησέας πέθανε και θάφτηκε εδώ, ενώ µια άλλη παρουσιάζει τον ήρωα Αχιλλέα -µεταµφιεσµένο σε κορίτσι- από την µητέρα του Θέτιδα, κρυµµένο στην αυλή του Βασιλιά Λυκοµήδη, για να αποφύγει τα δεινά του Τρωικού Πολέµου. Στους ιστορικούς χρόνους η Σκύρος κυριεύθηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Κίµωνα (470 π.χ.) ο οποίος εγκατέστησε στο νησί Αθηναίους αποίκους. Εν συνεχεία καταλήφθηκε από τους Μακεδόνες (332 π.χ.), µε τη µεσολάβηση των Ρωµαίων, όµως επανήλθε στους Αθηναίους (196 π.χ.). Κατά την διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων χρησιµοποιήθηκε ως τόπος εξορίας ισχυρών προσώπων. Το 1538 πέρασε στην οθωµανική κυριαρχία. Η πρωτεύουσα Σκύρος, χτισµένη αµφιθεατρικά πάνω σε λόφο, είναι αθέατη από τη θάλασσα. Έχει 3.000 περίπου κατοίκους. Το λευκό κυριαρχεί στους τοίχους, τους δρόµους και τα σκαλοπάτια. Μόνο οι ταράτσες είναι σκούρες, στρωµένες µε ειδικό αργιλώδες χώµα, το µελάγκι, που προστατεύει από τον ήλιο. Τα σπίτια, σαν µικροί κύβοι, συνθέτουν ένα ανάγλυφο µωσαϊκό, που διακόπτεται από τη Μεγάλη Στράτα, που οδηγεί στο Φρούριο. Στην έξοδο του χωριού η πλατεία και το άγαλµα της Αιώνιας Ποίησης (γνωστή ως πλατεία Μπρουκ) και η εκκλησούλα της Αγίας Τριάδας. Από εδώ η θέα είναι Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 2
µαγευτική προς το Μώλο, τον Κάµπο και το Αιγαίο. Το Μουσείο Μάνου Φαλτάϊτς ιδρύθηκε το 1964. Είναι από τα πρώτα τοπικά ιστορικά - λαογραφικά Μουσεία της Ελλάδας. ηµιουργήθηκε για να σωθεί η Σκυριανή παραδοσιακή κληρονοµιά και για να περάσει στον Πανελλήνιο χώρο το µήνυµα πως το Παρόν και το Μέλλον πρέπει να στερεώνονται στην Παράδοση. Στεγασµένο στο παλαιό αρχοντικό των Φαλνταήδων, που οι ρίζες τους χάνονται στο Βυζάντιο, το Μουσείο δεσπόζει του ΒΑ άκρου της Σκύρου, χτισµένο πάνω στον µεγαλύτερο πύργο των πανάρχαιων Πελασγικών τειχών του νησιού - τον Παλαιόπυργο, όπως τον ονοµάζουν οι νησιώτες. Φορτωµένο τον µύθο και την ιστορία (ο τόπος όπου βρίσκεται ήταν άλλοτε αρχαίος ναός), περιλαµβάνει όλο τον παραδοσιακό πολιτισµό και την ιστορία του νησιού, από την µεταβυζαντινή µέχρι την σύγχρονη εποχή. Ενεργό ίδρυµα από την δηµιουργία του, το Μουσείο Φαλτάϊτς, και οργανισµός αναπόσπαστα συνδεδεµένος µε τον καθηµερινό βίο του νησιού, αποτελεί και το µοναδικό µουσείο στην Ελλάδα που διαθέτει και ξεχωριστό ιδιόκτητο χώρο εκδηλώσεων. Πρόκειται για το πρωτοαρχαϊκού τύπου λίθινο θέατρό του, χτισµένο στην πλαγιά του λόφου, κάτω από το κυρίως κτίριο του Μουσείου, όπου από το καλοκαίρι του 1993 γίνεται κάθε χρόνο το Φεστιβάλ Σκύρου και πραγµατοποιούνται πολλές και σηµαντικές πνευµατικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Οι εκδηλώσεις αυτές υλοποιούνται από την Οµάδα Νέων του Μουσείου µε νέους εθελοντές που προέρχονται απ' όλη την Ελλάδα. Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 3
Οι συλλογές του µουσείου: Αναλυτικότερα, το Μουσείο Φαλτάϊτς περιλαµβάνει τρεις λαογραφικές ιστορικές συλλογές: Της Σκυριανής ιστορίας και του πολιτισµού του νησιού. Της παραδοσιακής οικονοµίας του Ελληνικού χώρου µε 3000 περίπου αντικείµενα και εργαλεία. Των σπάνιων εκδόσεων από την 16ο αιώνα και µετά, των ιστορικών εγγράφων που χρονολογούνται από την Βυζαντινή εποχή και την εποχή της Τουρκοκρατίας, µέχρι την περίοδο της Επανάστασης του 1821 και µέχρι τα νεότερα χρόνια. Γλώσσα σεµιναρίου: Βασικές γλώσσες του σεµιναρίου είναι τα Αγγλικά και Ελληνικά (µε δυνατότητα άλλης γλώσσας ανάλογα µε την προέλευση και των αριθµό των συµµετεχόντων). Βασικά µουσικά όργανα: Τα όργανα, τα οποία θα χρησιµοποιηθούν κατά τις ζωντανές παρουσιάσεις του σεµιναρίου θα είναι τα βασικά τρία (3) της κλασσικής ρεµπέτικης κοµπανίας : Μπουζούκι-κιθάρα-µπαγλαµάς. Για ορισµένα τραγούδια αντί για µπουζούκι θα χρησιµοποιείται το συγγενές όργανο του µπουζουκιού ο τζουράς, οποίος παράγει ένα διαφορετικό και πιο παραδοσιακό ηχόχρωµα. Εκπαιδευτικό προσωπικό: Το εκπαιδευτικό προσωπικό των σεµιναρίων αποτελείται από πανεπιστηµιακούς καθηγητές, ερευνητές του αστικού λαϊκού πολιτισµού και αυτοδίδακτους καλλιτέχνες µε µεγάλη µουσική εµπειρία, στα θέµατα που θα αναπτυχθούν, κατά τη διάρκεια του σεµιναρίου. Συναυλίες: Κατά τη διάρκεια του σεµιναρίου θα πραγµατοποιηθούν δύο συναυλίες, εκ των οποίων η µία στις 27 Ιουλίου 2009. Το µουσικό περιεχόµενο των συναυλιών θα είναι (α) Σµυρναίικου και Πειραιώτικου ύφους και (β) λαϊκού και παραδοσιακού ύφους. Η οικονοµική συµµετοχή στις συναυλίες θα περιλαµβάνεται στη συνολική οικονοµική συµµετοχή των συµµετεχόντων. Οικονοµική συµµετοχή: Η συνολική οικονοµική συµµετοχή στο σεµινάριο ανέρχεται στο ποσό των 300 euro. Στη συµµετοχή αυτή περιλαµβάνονται η παρακολούθηση των µαθηµάτων, των εργαστηρίων, δύο συναυλιών και το έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό (CD, DVD). Σε περίπτωση έγκαιρης εγγραφής υπάρχει έκπτωση 50 euro (µέχρι 30 Μαρτίου 2009). Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 4
Μετακινήσεις-Συγκοινωνία: Το νησί συνδέεται αεροπορικώς µε την Αθήνα δύο φορές την εβδοµάδα, Τετάρτη και Σάββατο (http://www.aia.gr ή http://www.airtickets.gr). Ακτοπλοϊκώς, η Σκύρος συνδέεται µε την Κύµη µε καθηµερινά δροµολόγια (την περίοδο του σεµιναρίου τα καθηµερινά δροµολόγια είναι τρία) και το ταξίδι µε το πλοίο διαρκεί µία ώρα και σαράντα πέντε λεπτά Επί πλέον υπάρχουν ακτοπλοϊκά δροµολόγια τα οποία συνδέουν το νησί µε τις Βόρειες Σποράδες (Σκιάθος, Σκόπελος, Αλόννησος) δηµιουργώντας µοναδική ευκαιρία εύκολης και οικονοµικής επίσκεψης στα νησιά του µοναδικού θαλάσσιου πάρκου Βορείων Σποράδων (http://www.yen.gr ή http://www.skyros.gr). Η Κύµη συνδέεται µε την Αθήνα µε καθηµερινά τακτικά δροµολόγια υπεραστικών λεωφορείων (http://www.athens24.gr). ιαµονή: H διαµονή επιλέγεται από τους συµµετέχοντες. Προτείνονται τουριστικές µονάδες υψηλής εξυπηρέτησης και χαµηλού κόστους, από τους υπεύθυνους του σεµιναρίου, µε άµεση συνεννόηση των συµµετεχόντων µε αυτές. Επικοινωνία: «Παραπεταµένοι» (Μουσικό σχήµα Παραπεταµένοι) Γιώργος Μακρής Λιακαταίων 32, 11474 Αθήνα, Ελλάδα Tel: +302106410211 +306972335227 Web site: www.parapetamenoi.gr E-mail: makres@otenet.gr Γιάννης Παναγιωτόπουλος (Μουσείο Φαλτάϊτς) +302103805258 +302103805463 +30932895760 E-mail: faltaits@otenet.gr Web site: www.faltaits.gr Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 5
Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 19 έως 28 Ιουλίου 2009 Λαογραφικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς, «Η αστική λαϊκή µουσική κουλτούρα και η συµµετοχή του µπουζουκιού και της κιθάρας σε αυτή» Θα ήθελα να µου στείλετε αναλυτικές πληροφορίες για το σεµινάριο: Εκδήλωση αρχικού ενδιαφέροντος Όνοµα: Επίθετο: Φύλο: Ηλικία: Εθνικότητα: Γλώσσα: ιεύθυνση: Κωδικός περιοχής: Πόλη: τηλέφωνο: Email: Μουσική παιδεία: Επίπεδο επιδεξιότητας για τα εργαστήρια: (Σηµειώστε το επίπεδο ικανότητας για το εργαστήριο που επιθυµείτε να παρακολουθήσετε εκτός των µαθηµάτων) Μπουζούκι: Αρχάριος Μέτριος Καλός Λαϊκή Κιθάρα: Αρχάριος Μέτριος Καλός Παρακολούθηση µόνο µαθηµάτων: ΝΑΙ Παρατηρήσεις: Παρακαλούµε να επιστρέψετε την παραπάνω φόρµα συµπληρωµένη µέχρι 31/01/2009 στο παρακάτω E-mail: makres@otenet.gr Θερινό σεµινάριο για το ρεµπέτικο στη Σκύρο 6