αρχαία Τανάγρα βρίσκει 5 χλμ. νότια υ Σχμαρίυ, σ κέντρ περί ντιαλικής Βιωτίας, πάνω σν χαμλό λόφ Γκριμάδα. Σ νότια διατρ ν πμό Ασωπό αλικά ν παρμ υ Λάρ (αρχαίς Θερμδών, πιθανό). Σύμφω ν μρικό «Νών λγ», πικίδες Γραμμικής Β Θβών αρχαιλγικές έρευνες, τ μυκϊκή περίδ, σ ευρύτερ περιχή Τανάγρας, είχαν απτυχθεί αρκεί ικισμί, ι πίι φαίνει ότι ανήκαν σ ισχυρό βασίλει Θβών (Ελεών, Αυλίς, Γραία, Μυκαλσσός, Άρμα κ.α.). Από υς μυκϊκύς ικισμύς έχυν ενπιστεί σ περιχή, δύ είι ι πι σμαντικί. πρώς, ντιαλικά σρινής Τανάγρας, είι γνωστός νεκρφεία έχυν ευριακά ασκαφεί σ θέις Γέφυρα Δένδρ. Πρόκειι συστάδες θαλαμειδών κυρίως τάφων, λαξευμένων σν μαλακό βράχ πθετμένων πυκνή ξύ υς διάξ, ι πίι περιείχαν γάλ αριθμό πήλινων διακσμμένων λαρνάκων. γραπτή υς εικνιστική διακόσμσ αντλεί θεμαλγικά πρότυπά τέχν δυτικής Κρή, πία Βιωτία διατρύ εμπρικές σχέις ακρική περίδ (1400-1200 ). τεχντρπία, ωστόσ, είι καθαρά 1/5
μυκϊκή πικές ιδιαιτερόττες. Σχετίζει φικά έθιμα θρσκευτικές εσχαλγικές αντιλήψεις καίκων επχής, ενώ περιλαμβάνει επεισόδια καθρινή ζωή ζών. ι παραστάις είι λιτές γραμμικές σαν σκίτσα, παράλλλα άς εκφραστικές. δεύτερς σμαντικός μυκϊκός ικισμός ενπίστκε σν λόφ Καστρί Κλειδίυ, ό έχυν ασκαφεί ικδμικά λιπα τάφι. {tab=τανάγρα} Από αρχαϊκή περίδ (7ς - 6ς ) Τανάγρα απτελύ ργανωνπλ, σ κέντρ περί αφερόνς ν Στράβω ς περιχής πία περιελάμβανε παράλιες πόλεις Αυλίδα Δήλιν πόλεις Ελεών, Άρμα, Μυκαλσσός Φαραί, συνισύσαν τ λεγόν «τετρακωμία». Ως σμαντικότερ πόλ, Τανάγρα είχε ν έλεγχ ς, αν όχι πάν λόκλρς. Από 500 έλεγχς τετρακωμίας παραλίων υ Ευβϊκύ περιήλθε στ Θήβα. Λίγ πριν 424 απέκτ πάλι Τανάγρα ν έλεγχ υ Δλίυ, 338 υς ρωμαϊκύς, τετρακωμίας Αυλίδας. 2/5
Περί 560 Τανάγρα φέρει ίδρυ, μαζί Μέγαρα, απικία ράκλεια σν Εύξειν Πόν, σ τελευί τέρ υ 6υ απτελύ μέλς Βιωτικής μσπνδίας έκβε νμίσμα αρχικά υ εθνικύ Ταγραίων. ίδια περίδ έλαβε μέρς στ διαμάχ ξύ Βιωτών Αθίων, πία τελικά επικράτσαν ι τελευίι. περίδ Περσικών πλέμων, τάχθκε εντίν Ελλήνων σ πλευρό Θβαίων. Μετά Περσικά, όν Θήβα βρέθκε δυσνή λόγω στάσς, αρχγία μσπνδίας ατέθκε σ Τανάγρα. Ωστόσ λέ αυξανόν δύμή θεωρήθκε απειλή υς Αθίυς, ι πίι φρόντισαν, 460, πρκαλέσυν πλιτικές αραχές συς κόλς. Τ 457 περιχή έγινε πεδί δύ σμαντικών μαχών: σ πρώτ, εντίν Σπαρτιατών, συμμάχων Βιωτών, ι Αθίι ττήθκαν, ενώ στ δεύτερ, εντίν Βιωτών, νίκσαν κράς κυριάρχσαν επό χρόνια λόκλρ τ Βιωτία. Τότε κατεδαφίστκαν τείχ Τανάγρας. Μετά τ μάχ Κρώνειας (446 ), Τανάγρα απτέλε έ ένδεκα μέλ υ νεσυθένς Βιωτικύ Κινύ. περίδ υ Πελπννσιακύ πλέμυ (431-404 ), αν ανχύρωτ ευάλωτ σ επιδρμές Αθίων, παρέινε σ πλευρό μσπνδίας. 3/5
Τα 338 ειρήνς (386-380 επανεντάχθκε Μακεδόνων τείχ ). Μετά Τανάγρας Αμέσως Βιωτίας. σ περιχή ανάλψ τ Βιωτικό νίκ ανικδμήθκαν τά υ έλεγχυ υ Φίλιπ Κινό έλεγχυ έρξ έφθα στ συνέχι σδήλιν Χαιρώνεια πόλεως θβαϊκής διάστμα μέγι πλεμά γεμνίας, (338 τυς όριά ), φιλσπαρτιατική σνμίσμας. έρξ. πλευρό τάχθκε 371, Ανλκιδείυ Θβαίων παράξ ως Τανάγρα μέρς Τ 2υ ν γαλύτερ έλεγχ αυνμίας εμπρική αβαθμίστκε χρσιμπιήθκε ακμή υς (liber βιτεχνική γνώρι Συς populus) επίνει αυκραρικύς δραστριότ. ν Ρωμαί κυκλφρία τέλ στρατγό ι κλασικής αδείχθκε Ταγραίι δικύ Μόμμι (1ς περιόδυ απλάμβαν ως σμαντικό στρατιωτικ - 3ς λιμάνι αρχές μ.χ.) βάσ πρνόμι υ αντέξυν επισκπικές επιδρμές. αζήτσαν ειδωλίων ύστερ έδρες επιδρμές μία αρχαιότ πι Βρείυ χυρή βαρβαρικών (4ς Ελλάδας. - είδ 6ς Εγκαλείφθκε μ.χ) πρφυλαχθύν πόλ τείχ απτέλε ν πόλς 7 αβαρικές ενισχύθκαν μία μ.χ. όν ι σλαβικές δέκα κάικί Τα ρωμαϊκύς διατάσσνν συγκαλέγνι στλεγγίδες, επιχρυσωμένες νεκρφεία εισγμέ. χάλκι απμιμήις ιρές επιτύμβιες Εκτείννν πόλς κάπτρα Αττικ, εκατέρωθεν χρνλγύνι υς. στήλες Κόρινθ γάλ διαφόρων καλλωπισμύ αλλύ, σ τύπων, υς χάλκι δρόμων. αρχαϊκύς αγγεία, περιτρικά χάλκι Σ σιδερένια ειδώλια κσμήμα πικής πόλεως όπλα υς ευρήμα ήπρώιμυς πήλινων παραγωγής τύς. Σ παράδειγμα πήλινων υς ανεξάρττ δμιύργσαν, τέχν εξέλιξή είι περιχής ( άσ υς γνωστών γραϊκά, ένν εξάπλωσ εργαστήρια υπήρξε «Ταγραίων») συς φύλων. αρχαίων επίδρασ ελλνιστικύς σχεδόν Τανάγρας, παράλλλ Αττικής. αττικά πία εργαστήρια, Χαρακτριστικό δμιύργσαν συγχρόνως νέων τύπων πρώ νέυς {tab=αυλίδα} καθώς Τα μήκς υ ερείπια Μεγάλ 5υ αρχαίυ έ Βαθύ., δρόμυ. συγκρότμα Αυλίδας Σ πίς κιλάδα Σμαντικότερα πθεύνι υπέστ κεραμικών δυτικά σκευές εργαστρίων ξύ σν ακρπόλεως λόφ αυτών υ ελλνιστικών είι Βεσαλά, ελλνιστική έχυν όπως ός ασκαφεί ξύ χρόνων. Αυλιδείας κτίσμα κόλπων Αρτέμιδς περίδ, Μικρό συνίνι αρχαιλγικός τέσρα χώρς ό κτίρια, υ ύ Αρτέμιδς, απτελείι βρίσκνι λυτρικό νότια έ συγκρότμα, σύνλ υ ιερύ. κτισμά συγκρότμα πία εσωτερικές μέσν διαστάις Ναός σαν δυτικής διαστάις κτήρι 2,10Χ1,05μ. πλευράς διαιρείι 3,70Χ7,54μ. ανίγει τρία μέρ σκός, εισόδυ πρό εσωτερικές, σκό δγεί άδυ διαστάις σ. άδυ πρός 19,40Χ7,55μ σ Τ αυτές ύ όπως φαίνει Γότθων ερειπίων άδυ, μαρτυρεί υς υ φαίνει σ ότι υ πρόυ, αρχαιλόγυς διατήρ Ελλάδα. δεν είι εργασία κτίζει, πρσβάσιμ διασώζει ν Τότε υ τρόπ ός όπως ωραίς ματά 5υ ανέωσς π.x. μόν συνθιζόν, απαραίττες ριστικά αιώ. επιλμένς υπό Μία ν αλική χριστιανικός εσωτερικών δεύτερ Αλάριχ, μακρά τρόπς τέλεσ περίδς πλευρά ζωή ός, κιόνων. κασκευής ές υ λατρείας υ 396 ιερύ. Τ ύ μρφή λυτρό. μ.χ. διαστάις Επί είι κασκευές. εισβλή δε αυτή ίχων ίδιες υ κρήνς λιμανιύ καστήμα. κρήν απτελείι κατέλγε είι υ μικρύ υπόγει στενός βαθές έξι κτήρι καλά λιθόστρς τετραγωνικύ σωζό διέσχιζε δρόμς, κτιριακό σχήμας σήρα συγκρότμα ξεκινύ σκαλπάτια. είσδ ανήκε Σ βρειαλικά βρρά πιθανόν είσδ κλίμακα υ Σ δραστριόττες κιτώνες, νότια περίδ υ τράπεζες ύ υ βρίσκνι Ιερύ ερτών Αυλίδειας μαγειρεί λιπα Θεάς, Αρτέμιδας υ, εργαστήρια τεσσάρων ό διέιν λυμα κτρίων αγγειπλαστικής. ι ξένων, πρσκυντές,δήλ. καγώγι συνδένι υ Ιερύ υς {tab=δήλιν} Σ ιερό απτύχθκε γάλ ασκαφικά ικδόμμα ελλνιστικών πιθανό ρωμαϊκό υστερρωμαϊκών Αγριλέζα, Δήλιν, υ άνθσ Απόλλωνς, συγκρότμα αλικά ελλνιστικών σρινό λιπα. μικρός ρωμαϊκών νεκρφείων εμπόρι παράλις υ εμπρικύ αφίδρυμα Δήλεσι, Σν σρινύ ελλνιστική χρόνων κρασιύχρόνων υπήρχε σύγχρν ικισμός υ βρέθκαν γάλυ Δλεσίυ. σ εργαστριακύ συγκρότμα υστερρωμαϊκές πί (πλίχν), ικισμό υς ιερύ κασκευάζνν παράλια κλασικύς έχυν δμσίων περίδ, υ επίνει χαρακτήρα. πρσθήκες, ενπιστεί θεύ υ λυτρών ικισμύ στ Τανάγρας, Τμήμα αγγεία μαρτυρύν κεραμικό ξύ υ Δίπλα ρωμαϊκύς -κυρίως εκτεμέν άλλων πίς εργαστήρι σ ρωμαϊκών σν αμφρείς, στωικό ιερό γνώρι λόφ φνική μάχ περίδ υ Πελπννσιακύ Αθίων, νικφόρα πλέμυ, έκβασ δόθκε υς σ Δήλιν Βιωύς. 424 μια {tab=ελεών} 4/5
αρχαίς πθετείι ντιδυτικά ευρήμα Ελεών υ σν χρήσ λόφυ υτίζει λόφ αυύ, Καστρί ν 6 Λυκβυνίυ σρινό ασκαφεί ν 4 Άρμα σ τμήμα περιχή αρχαίυ ακρόπλ υ νεκρφείυ σρινύ υ αρχαίυ Ελεώ. Άρμας Σ {tab=μυκαλσσός} πλύσι ελλνιστικύς Μυκαλσσός νεκρφεί,. πί τ χρνλγείι σρινή Ριτσώ ό υς αρχαϊκύς απκαλυφθεί σ εκτεμέν υςκρυφή {tab=φαραί} λόφυ Κάστρ ακρόπλς -υτίζει Βίγλα, Φαρών δυτικά υτίζει σρινής επιφύλαξ Τανάγρας. ερείπια υ {/tabs} 5/5