ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Ξενοφώντος Ελληνικά, Βιβλίο Β,Κεφ.ΙI,20-21 Λακεδαιμόνιοι δέ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθόν εἰργασμένην ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι, ἀλλ' ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ' ᾧ τά τε μακρά τείχη καί τόν Πειραιᾶ καθελόντας καί τάς ναῦς πλήν δώδεκα παραδόντας καί τούς φυγάδας καθέντας, τόν αὐτόν ἐχθρόν καί φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἔπεσθαι καί κατά γῆν καί κατά θάλατταν ὅποι ἄν ἡγῶνται. Θηραμένης δέ καί οἱ σύν αὐτῷ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τάς Ἀθήνας. Εἰσιόντας δ' αὐτούς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς, φοβούμενοι μή ἄπρακτοι ἥκοιεν οὐ γάρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διά τό πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ. Β. Παρατηρήσεις 1. Να μεταφραστεί το απόσπασμα: "Λακεδαιμόνιοι ἔφασαν ἄν ἡγῶνται". 2. Ποια στάση αποφασίζουν να κρατήσουν οι Σπαρτιάτες απέναντι στους Αθηναίους με την επικείμενη κατάρρευση της άμυνας της Αθήνας και γιατί; Πώς κρίνετε τη στάση αυτή των Σπαρτιατών; 3. Τι περίμεναν και τι φόβους είχαν οι Αθηναίοι κατά την επιστροφή του Θηραμένη στην Αθήνα από τη Σπάρτη; Πώς κρίνετε τη στάση αυτή των Αθηναίων; 4. "τόν αὐτόν ἐχθρόν καί φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἔπεσθαι": να ξαναγράψετε το χωρίο μεταφέροντας στον αντίθετο αριθμό τους κλιτούς τύπους. 5. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: Ενεστώτ. Παρατατ. Μέλλων Αόριστος Παρακείμ Υπερσυντ ἐπανέφερον ( γ πληθ. ) ἐποιοῦντο
6. " μή ἄπρακτοι ἥκοιεν" : να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση.. 7. Να σημειώσετε τη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων λέξεων: α)" καί τάς ναῦς πλήν δώδεκα παραδόντας" : πλήν δώδεκα: είναι β) " οὐ γάρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διά τό πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ" μέλλειν:είναι διά το πλῆθος:είναι τῷ λιμῷ: είναι 8. Να γράψετε για καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις την ετυμολογικά συγγενή της από το κείμενο: φήμη: έργο: διαφυγή: επομένως: μεταποίηση: νηολόγιο: εξήγηση: διαφορά: εισητήριο: απώλεια:
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ (στ.1-99) Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΣ. Οἴμοι φρόνησον, ὦ κασιγνήτη, πατήρ ὡς νῷν ἀπεχθής δυσκλεής τ' ἀπώλετο, 50 πρός αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων διπλᾶς ὄψεις ἀράξας αὐτός αὐτουργῷ χερί ἔπειτα μητήρ και γυνή, διπλοῦν τό ἔπος, πλεκταῖσιν ἀρτάναισι λωβᾶται βίον τρίτον δ' ἀδελφώ δύο μίαν καθ' ἡμέραν 55 αὐτοκτονοῦντε τώ ταλαιπώρω μόρον κοινόν κατειργάσαντ' ἐπαλλήλοιν χεροῖν. Νῦν δ' αὖ μόνα δή νώ λελειμμένα σκόπει ὅσῳ κάκιστα ὀλούμεθ', εἰ νόμου βίᾳ ψῆφον τυράννων ἤ κράτη παρέξιμεν. 60 ἀλλ' ἐννόειν χρή τοῦτο μεν γυναῖχ' ὅτι ἔφυμεν, ὡς προς ἄνδρας οὐ μαχούμενα ἔπειτα δ' οὕνεκ' ἀρχόμεσθ' ἐκ κρεισσόνων ταῦτ' ἀκούειν κἄτι τῶνδ' ἀλγίονα. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να μεταφραστούν οι παραπάνω στίχοι 49-60 από το πρωτότυπο. 2. α)ποια συναισθήματα φανερώνει ο λόγος της Ισμήνης; β)να γράψετε έξι λέξεις ή φράσεις που εκφράζουν αυτά τα συναισθήματα. γ)με βάση τα παραπάνω στοιχεία πώς θα χαρακτηρίζατε το ύφος της; 3. Με βάση τα στοιχεία των στίχων 58-64 να παρουσιάσετε την επιχειρηματολογία με την οποία η Ισμήνη καταλήγει στην απόφασή της να μη συμπράξει με την Αντιγόνη στην ταφή του Πολυνείκη. 4. Ποιες καινοτομίες προώθησε ο Σοφοκλής στην τραγωδία; 5. Να γράψετε στη στήλη Β τον πληθυντικό αριθμό των λέξεων της στο τετράγωνο της Γ στήλης που αντιστοιχεί (τέσσερα στοιχεία της στήλης Γ περισσεύουν).στήλης Α και στη συνέχεια να σημειώσετε το γράμμα της καθεμιάς Α Β Γ α. φρόνησον Τριτόκλιτο ουσιαστικό β. ἔπος Δευτερόκλιτο επίθετο γ. ἀπεχθής Προστακτική ενεστώτα δ. γυνή Προστακτική αορίστου ε. κοινόν Τριτόκλιτο επίθετο
στ σκόπει Τριτόκλιτο ουσιαστικό Δευτερόκλιτο επίθετο Προστακτική αορίστου Προστακτική ενεστώτα Τριτόκλιτο επίθετο 6. Νῦν δ' αὖ μόνα δή νώ λελειμμένα σκόπει ὅσῳ κάκιστα ὀλούμεθ', εἰ νόμου βίᾳ ψῆφον τυράννων ἤ κράτη παρέξιμεν. Να αναγνωρίσετε τις προτάσεις και να κάνετε λεπτομερή συντακτική ανάλυση. 7. α)να γράψετε δύο ομόρριζα (απλά ή σύνθετα, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας) για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἀρχόμεσθ(α), ἀκούειν, σκόπει, ἀπώλετο, ὄψεις. β)να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με τη μεταφορά τους στη νέα ελληνική γλώσσα στη στήλη Β (ένα στοιχείο της στήλης Β περισσεύει). Α Β 1.σκοπῶ α. ντροπιασμένος 2.ἀράττω β. βλάπτω 3. λωβῶμαι γ. απαγορευμένος 4.δυσκλεής δ. κτυπώ 5. ἀπεχθής ε.εξετάζω στ. μισητός
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Α.ΚΕΙΜΕΝΟ [Τα παιδιά στόχος της διαφήμισης] Ποιες είναι οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην αγορά για να δελεαστεί ο μικρός καταναλωτής; Ο πρώτος κανόνας είναι ότι η «εκστρατεία» πρέπει να στηρίζεται στην καλή γνώση της ψυχολογίας τόσο των παιδιών, όσο και των γονιών. 0 κόσμος του μάρκετινγκ «παίζει» στο πεδίο των αναγκών, αλλά κυρίως των επιθυμιών των παιδιών. Τα παιδιά θέλουν να γίνονται αποδεκτά από τους συνομηλίκους τους και η αγορά, μέσω της διαφήμισης, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα ανταγωνισμού μεταξύ τους, πείθοντας τα ότι θα γίνουν περισσότερο δημοφιλή αν φορούν ή έχουν στην κατοχή τους το προϊόν της τάδε ή της δείνα εταιρείας. Το μήνυμα που «διαβάζει» κανείς πίσω από κάθε διαφήμιση που απευθύνεται σε παιδιά είναι «πρέπει να αποκτήσεις ένα από αυτά για να γίνεις ο πιο αγαπητός της παρέας σου». Όσο για τους γονείς, το μάρκετινγκ εκμεταλλεύεται πολύ έξυπνα την ανησυχία τους ότι το παιδί τους ίσως απομονωθεί ή γίνει αντικείμενο χλευασμού αν δεν είναι κάτοχος του πολυδιαφημισμένου προϊόντος. Συχνά, μάλιστα, στόχος των διαφημιστών γίνονται οι ίδιοι οι γονείς, που σπεύδουν να προσφέρουν στα παιδιά τους το προϊόντα που διαφημίζονται, για να κατευνάσουν τις τύψεις που νιώθουν επειδή δεν είναι πολύ κοντά στα παιδιά τους. Μια από τις τακτικές της αγοράς είναι και ο βομβαρδισμός των παιδιών με διαφημίσεις, με την ελπίδα ότι κάποιες από αυτές θα χαραχτούν στο μυαλό τους. Για: τις μεγάλες εταιρείες που είναι σε θέση να επωμισθούν το κόστος, αυτή η τακτική μπορεί να είναι βάναυση, αλλά έχει αποτελέσματα. Από έρευνες που έγιναν έχει αποδειχτεί ότι το 31% των παιδιών τριών ετών που έχουν δει τη διαφήμιση της Coca Cola θυμούνται την ετικέτα, το 69% το σήμα της McDonald's και το 66% το λογότυπο της Κinder. Ένα άλλο μήνυμα -ιδιαίτερα ανησυχητικό- που μεταφέρουν οι διαφημίσεις είναι «αγνοήστε τους γονείς σας». Σπανίως να δει κανείς ενηλίκους στις διαφημίσεις που απευθύνονται στα παιδιά και όταν εμφανίζονται, παρουσιάζονται σαν κάποιον που προσπαθεί να αρπάξει την ευχαρίστηση από τα παιδιά, εμποδίζοντας τα να αποκτήσουν αυτό που θέλουν. Εξάλλου, μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά που βλέπουν μόνα τους τηλεόραση είναι περισσότερο δεκτικά στις διαφημίσεις από αυτά που βλέπουν τηλεόραση μαζί με κάποιον από τους γονείς τους. Δυστυχώς, οι περισσότεροι γονείς χρησιμοποιούν την τηλεόραση σαν μπέιμπι-σίτερ και δεν αντιλαμβάνονται τον καταιγισμό των διαφημίσεων που δέχονται τα παιδιά και τις επιπτώσεις που έχουν τα διαφημιστικά μηνύματα στον ψυχικό τους κόσμο και στη νοητική ωρίμαση τους. Liz Ηοllis,από τον Τύπο Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να ενημερώσεις την τάξη σου για το περιεχόμενο του κειμένου με
γραπτή περίληψη του σε 80 περίπου λέξεις. (μονάδες 25) 2. Γιατί οι διαφημίσεις για παιδιά, ενώ απευθύνονται σε αυτά, έχουν συχνά ως στόχο τους γονείς τους; Για την απάντηση της ερώτησης μπορείς να αντλήσεις στοιχεία από το κείμενο, αλλά και να προσθέσεις δικά σου. (μονάδες 8) 3. Να εξηγήσεις με δικά σου λόγια το νόημα των φράσεων «Ο κόσμος του μάρκετινγκ" και «καταιγισμός διαφημίσεων»... (μονάδες 8) 4. Στον πρόλογο του κειμένου εντοπίζουμε το θέμα του. Ποια φράση του προλόγου συνοψίζει, κατά τη γνώμη σου, το θέμα του; (μονάδες 5) 5. Γιατί η συγγραφέας χρησιμοποιεί συχνά παραδείγματα στο λόγο της και επικαλείται πορίσματα ερευνών σχετικών με το θέμα στο οποίο αναφέρεται; (μονάδες 5) 6. Να χρησιμοποιήσεις σε προτάσεις τις λέξεις ατμόσφαιρα και χαράζω ή χαράσσω με την κυριολεκτική και με τη μεταφορική τους σημασία. (μονάδες 4) 7. Να γράψεις μία συνώνυμη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις. δελεάζω.... χλευασμός.... νιώθω.... επωμίζομαι. ευχαρίστηση... (μονάδες 5) 8. Είσαι προσκεκλημένος/η ως εκπρόσωπος της Μαθητικής σας Κοινότητας σε συζήτηση που οργανώνει σύλλογος καταναλωτών της περιοχής σου με θέμα τις επιπτώσεις που έχουν οι τηλεοπτικές διαφημίσεις στα παιδιά. Να γράψεις μια εισήγηση 500 λέξεων περίπου για το θέμα αυτό και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να προστατευτούν τα παιδιά από την αρνητική επιρροή που ασκούν πάνω τους οι διαφημίσεις. (μονάδες 40)
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ (21-43) ΚΕΙΜΕΝΟ Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit : «ego libenter tibi mea sede cedo». «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circymsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium». Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam. Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit? Quamnis infesto et minaci animo perveneras, cur, cum in conspectu Roma fuit, tibi non sucurrit ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Να μεταφραστούν τα κείμενα. 40 μον. Β. 1. Να γράψετε τις πτώσεις που σας ζητούνται για τα παρακάτω ουσιαστικά: loco:αιτιατική ενικού και δοτική πληθυντικού αριθμού. agmina: ονομαστική ενικού και αφαιρετική πληθυντικού αριθμού. sermone: γενική ενικού και γενική πληθυντικού αριθμού. castra: δοτική ενικού και γενική πληθυντικού αριθμού. fines: γενική ενικού και γενική πληθυντικού αριθμού. 5 μον. 2. Να γράψετε τις πτώσεις που σας ζητούνται για τις παρακάτω αντωνυμίες: hanc: αιτιατική πληθυντικού αριθμού, στο ίδιο γένος. iste: γενική ενικού αριθμού, στο αρσενικό γένος. neminem: ονομαστική πληθυντικού αριθμού, στο ουδέτερο γένος. quae: ονομαστική ενικού αριθμού, στο ουδέτερο γένος. mea: γενική πληθυντικού αριθμού, στο θηλυκό γένος. 5 μον.
3. Να απαντήσετε στις παρακάτω παρατηρήσεις: potuisti: να γραφεί το δεύτερο πληθυντικό ενεστώτα και μέλλοντα και να κλιθεί η υποτακτική παρατατικού. 6 μον. ingredienti: να γραφούν οι ονοματικοί τύποι του ρήματος. 8 μον. loquaris: να κλιθεί η υποτακτική μέλλοντα. 5 μον. vis: να γραφεί το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο στην οριστική και υποτακτική ενεστώτα. intellegere : να γραφούν τα απαρέμφατα μέλλοντα και παρακειμένου. genuit: να γραφεί το τρίτο ενικό πρόσωπο στην οριστική ενεστώτα και να κλιθεί η προστακτική μέλλοντα. 6 μον. Γ. 1. Να γίνει συντακτική αναγνώριση των προτάσεων: «Licet mihi ostendas agmina militum» «proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris obsoleto uteris» 8 μον. 2. Να μετατρέψετε σε ανεξάρτητο τον παρακάτω υποθετικό λόγο και να αναγνωρίσετε το είδος του: «si iste in Manliana castra pervenerit»: 5 μον. 3. Να αναλυθεί η παρακάτω μετοχή σε πρόταση (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο): fessa : 3 μον. 4. Η παρακάτω πρόταση που βρίσκεται στον ευθύ λόγο, να μεταφερθεί στον πλάγιο: «Tum Caecilia puellae sede cedo»: 8 μον.
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή 595 μ.χ. Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι. Δεν έχω εγκαρτέρηση καμιά. Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως, πού κάπως ξέρεις από φάρμακα νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω. Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.- Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε - για λίγο - να μη νοιώθεται η πληγή. (1921) Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Ο ίδιος ο Καβάφης διακρίνει τα ποιήματά του σε :ιστορικά, φιλοσοφικά και αισθητικά. Σε ποια κατηγορία εντάσσεται το ποίημα που σας δόθηκε; να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (Μονάδες 15) 2. Να βρείτε τέσσερα διαφορετικά σχήματα λόγου στο ποίημα και να σχολιάσετε τη λειτουργικότητά τους. (Μονάδες 20) 3. Να βρείτε τις λόγιες λέξεις και εκφράσεις στο ποίημα του Καβάφη και να τις σχολιάσετε. (Μονάδες 20) 4. Ο Καβάφης θεωρεί τα γηρατειά πληγή που ανακουφίζεται από την Ποίηση. Ποια στοιχεία του ποιήματος δηλώνουν ότι η Ποίηση ανακουφίζει αλλά δε θεραπεύει τα γηρατειά; (Μονάδες 25) 5. Αδίδακτο Κείμενο
Πώς λειτουργεί η ποίηση για τα γηρατειά στα δύο ποιήματα του Καβάφη; (Μονάδες 20) Κωνσταντίνος Καβάφης Πολύ σπανίως Είν' ένας γέροντας. Έξηντλημένος και κυρτός, σακατεμένος απ' τα χρόνια κι από καταχρήσεις, σιγά βαδίζοντας διαβαίνει το σακάκι. Κι όμως σαν μπη στο σπίτι του να κρύψει τα χάλια και τα γηρατειά του, μελετά το μερτικό πού έχει ακόμη αυτός στα νειάτα. 'Έφηβοι τώρα τούς δικούς του στίχους λένε. Στα μάτια των τα ζωηρά περνούν οι οπτασίες του. Το υγιές, ηδονικό μυαλό των, ή εύγραμμη, σφιχτοδεμένη σάρκα των, με την δική του έκφανση του ωραίου συγκινούνται.