ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΜΙΚΡΩΝ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κ.Γ. Κονταξάκης,.Γ. Χρηστάκης, Ε.Ι. Τζανάκη, I.I. Πατρουδάκης, Μ. Σερπετσιδάκης Εργαστήριο Αιολικής Ενέργειας και Σύνθεσης Ενεργειακών Συστηµάτων, Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Κρήτης, Εσταυρωµένος, Τ.Κ. 71500, Ηράκλειο Κρήτης. Τηλ.: (0810)- 256191, Fax. (0810)-319478, e-mail: condax@cs.teiher.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Για την ευρεία διάδοση των µικρών αιολικών συστηµάτων σε αποµονωµένες περιοχές, αποµακρυσµένες από το ηλεκτρικό δίκτυο, είναι σηµαντικό να δοθεί µια κατεύθυνση στην αγορά για εκτεταµένη χρήση µικρών αυτόνοµων ανεµογεννητριών. Όπως έχει αποδειχθεί και σε όσες χώρες έχουν εφαρµοστεί, οι πολιτικές ενίσχυσης της οικιακής χρήσης µικρών Α/Γ αποτελούν την αναγκαία προϋπόθεση µιας τέτοιας διαδικασίας. Ωστόσο η προωθητική δύναµη για µια τέτοια ανάπτυξη µπορεί να είναι, µόνο, ο σχεδιασµός ενός απλού και αποτελεσµατικού τύπου ανεµογεννήτριας που να εγγυάται ασφαλή λειτουργία, στιβαρότητα κατασκευής, µε ελαχιστοποιηµένη ανάγκη για συντήρηση κατά τη διάρκεια του χρόνου ζωής του συστήµατος. Είναι λοιπόν αναγκαία η ύπαρξη σαφών προδιαγραφών που να βεβαιώνουν τον υποψήφιο χρήστη του µικρού αυτόνοµου αιολικού συστήµατος ότι αυτό δεν είναι επικίνδυνο για τους ανθρώπους και τον περίγυρο και ότι η διαθεσιµότητα του θα είναι µέγιστη κατά τον προβλεπόµενο χρόνο ζωής του. Προδιαγραφές που επίσης δεν θα αποθαρρύνουν αλλά θα ωθούν τους κατασκευαστές να εντάξουν τα προϊόντα τους σε συγκεκριµένη διαδικασία πιστοποίησης τους. Οι προδιαγραφές αυτές θα πρέπει να εξασφαλίζουν: Τον συνεχή έλεγχο της ισχύος και της ταχύτητας περιστροφής της Α/Γ, Τον έλεγχο της περιστροφής γύρω από τον πυλώνα της Α/Γ, Την σωστή συµπεριφορά του συστήµατος στην περίπτωση διακοπής της σύνδεσης µε το φορτίο, Την προστασία σε περίπτωση υπερτάχυνσης της πτερύγωσης Την επιβράδυνση της Α/Γ σε περίπτωση εκτάκτου κινδύνου. Οι προδιαγραφές αυτές θα πρέπει να λαµβάνουν υπόψιν: Τις εξωτερικές συνθήκες του χώρου όπου θα εγκατασταθεί το σύστηµα, δηλαδή την µέση ετήσια ταχύτητα και ακραίες τιµές ταχύτητας ανέµου, ριπαίο άνεµο, το ποσοστό της τύρβης, τις ακρότατες θερµοκρασίες, τη σεισµικότητα της περιοχής, το είδος του εδάφους κτλ. Την συµπεριφορά των διαφόρων τµηµάτων του συστήµατος στις πιο δυσµενείς συνθήκες λειτουργίας, όπως προκύπτουν από τους συνδυασµούς φορτίων, κοπωτικών ή µη. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η τεχνολογία των αυτόνοµων αιολικών συστηµάτων ακολουθεί µια γρήγορη ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες. Η πολύτιµη εµπειρία που έχει αποκτηθεί από πολλές εγκαταστάσεις µικρών ανεµογεννητριών βοηθά σήµερα στην ανάπτυξη συστηµάτων βελτιωµένης απόδοσης, υψηλότερης αξιοπιστίας και χαµηλότερου κόστους.
Το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συµβατικούς σταθµούς είναι πολύ υψηλό σε αποµονωµένες περιοχές. Σε µια νησιωτική χώρα, σαν την Ελλάδα, η σύνδεση αποµονωµένων περιοχών µε το κεντρικό δίκτυο γίνεται µόνο µέσω µια πολυέξοδης επέκτασης του και το κόστος µεταφοράς των καυσίµων καθιστά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τεχνικοοικονοµικά πολύ δαπανηρή. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι ότι πολλοί µεµονωµένοι καταναλωτές αλλά και ολόκληρες κοινότητες προβληµατίζονται ως προς την χρησιµοποίηση της αιολικής ενέργειας, ειδικά σε συνδυασµό µε µια βοηθητική πηγή ενέργειας, για την κάλυψη µέρους ή του συνόλου των ενεργειακών τους αναγκών. Η παγκόσµια αγορά των µικρών ανεµογεννητριών αυξάνεται πολύ γρήγορα, όλοι οι εµπειρογνώµονες συµφωνούν σε αυτό το σηµείο [1] και έρευνες αγοράς έχουν επανειληµµένα δείξει ότι σε λίγο αναµένεται και στην χώρα µας µια ανάλογη εξέλιξη [9]. Είναι λοιπόν καιρός να καθιερωθούν οι ελάχιστες (ή να αναθεωρηθούν οι υπάρχουσες) απαιτούµενες προδιαγραφές για µικρές ανεµογεννήτριες. Επειδή, εάν είναι αληθινό ότι καθένας µπορεί να κατασκευάσει µια ανεµογεννήτρια, η κατασκευή ενός συστήµατος που θα λειτουργεί όπως έχει προβλεφθεί µε βέλτιστη απόδοση και για πολλά χρόνια, είναι ένα εξ ολοκλήρου άλλο θέµα. Στο παρελθόν, πολλά προβλήµατα έχουν αντιµετωπιστεί µε: τη χαµηλής ποιότητας κατασκευή, εγκατάσταση και συντήρηση των µικρών ανεµογεννητριών της αναξιόπιστης λειτουργίας των την λαθεµένη εκτίµηση των ατµοσφαιρικών χαρακτηριστικών της περιοχής που πρόκειται να γίνει η εγκατάσταση την κακή επιλογή ανεµογεννήτριας. Πολλές εγκαταστηµένες µικρές ανεµογεννήτριες έχουν παρουσιάσει προβλήµατα και βλάβες, µερικές φορές ακόµα και καταστροφικές, και αυτό είχε ένα σηµαντικό αντίκτυπο στην εµπιστοσύνη των ανθρώπων για την αιολική ενέργεια γενικότερα αλλά και ειδικά για τα µικρά αυτόνοµα αιολικά συστήµατα. Είναι επίσης γνωστό ότι, παραδείγµατος χάριν στις Ηνωµένες Πολιτείες, καµιά µικρή ανεµογεννήτρια που πωλούνταν µέχρι προ ολίγων µηνών, τουλάχιστον, δεν είχε πιστοποιηθεί [2]. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι είναι αναγκαία η ύπαρξη σαφών προδιαγραφών που να βεβαιώνουν τον υποψήφιο χρήστη του µικρού αυτόνοµου αιολικού συστήµατος ότι αυτό δεν είναι επικίνδυνο για τους ανθρώπους και τον περίγυρο και ότι η διαθεσιµότητα του θα είναι µέγιστη κατά τον προβλεπόµενο χρόνο ζωής του. Επιπλέον γίνεται αναγκαία η ύπαρξη ενός δηµόσιου ιδρύµατος ή ενός οργανισµού πιστοποίησης που να θεσµοθετήσει αυτές τις προδιαγραφές σαν κανόνες πιστοποίησης για µικρές αυτόνοµες ανεµογεννήτριες και να µπορεί να επαληθεύει τη συµφωνία του εκάστοτε συστήµατος µε αυτές. Οι προτεινόµενες διαδικασίες πιστοποίησης µπορούν να οδηγήσουν στο σχεδιασµό νέων προϊόντων που να διεκδικούν µε αξιώσεις την είσοδο σε µια αγορά που θα αναπτυχθεί µε γρήγορους ρυθµούς τα επόµενα χρόνια, αν υπάρξουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. 2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Αυτή η εργασία έχει σκοπό να προτείνει τις βασικές κατευθυντήριες γραµµές για τη σύνταξη των ελάχιστα αναγκαίων προδιαγραφών για µικρές ανεµογεννήτριες ισχύος µέχρι 20 kw. Στοχεύει περισσότερο να αποτελέσει µια βάση συζήτησης παρά ένα οδηγό πιστοποίησης. Επικεντρώνεται στην ασφάλεια του αυτόνοµου συστήµατος σαν την πιο καθοριστική παράµετρο σχεδιασµού των µικρών ανεµογεννητριών. Οι ισχύουσες προδιαγραφές ασφαλείας για τις µικρές ανεµογεννήτριες (IEC 61400-2 [5]) έχουν καθιερωθεί από τον Απρίλιο του 1996. Από τότε µεγάλη πρόοδος έχει συντελεστή στην τεχνολογία και τη διαδικασία σχεδιασµού ανεµογεννητριών, και οι προσδοκίες των χρηστών των µικρών αυτόνοµων συστηµάτων αλλά και των κατασκευαστών έχουν διαφοροποιηθεί σηµαντικά. Η ανεπάρκεια αυτών των προδιαγραφών αντανακλά την προαναφερθείσα
κατάσταση της αγοράς αλλά και επισηµαίνεται εκτεταµένα από τον Frans van Hulle [10] που πρότεινε την αναθεώρηση τους. Η διαδικασία αναθεώρησης αυτών των προδιαγραφών βρίσκεται σε εξέλιξη και το Εργαστήριο Αιολικής Ενέργειας και Σύνθεσης Ενεργειακών Συστηµάτων του Α.Τ.Ε.Ι. Κρήτης συµµετέχει στην διεθνή επιτροπή της IEC. Οι νέες προδιαγραφές πρέπει να λαµβάνουν υπόψιν τις σύγχρονες µεθόδους σχεδιασµού. Πρέπει όµως επίσης να αναγνωρίζουν την περιορισµένη οικονοµική δυνατότητα πολλών µικρών επιχειρήσεων κατασκευής ανεµογεννητριών. Οι νέες προδιαγραφές εκτός του ότι θα πρέπει να είναι σαφείς και απλοί στην εφαρµογή, θα πρέπει να εξειδικεύουν κατά το δυνατόν σε κάθε τύπο µικρής ανεµογεννήτριας. Να περιγράφουν τις περιπτώσεις και τις συνθήκες φορτίων σχεδιασµού και τέλος να προβλέπουν µια µέθοδο για την επαλήθευση του σχεδιασµού που να βασίζεται σε δοκιµές πραγµατικού µεγέθους και σε πραγµατικές συνθήκες. 2.1. Εξωτερικές συνθήκες Η χωροθέτηση και η επιλογή θεµελίωσης ενός µικρού αυτόνοµου αιολικού συστήµατος, η επιλογή του σωστού τύπου και µεγέθους της ανεµογεννήτριας και γενικότερα η συνολική εγκατάσταση του συστήµατος είναι συνάρτηση των εξωτερικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή που πρόκειται να τοποθετηθεί και να λειτουργήσει το σύστηµα αυτό. Οι προδιαγραφές του συστήµατος θα πρέπει να συναρτώνται µε παραµέτρους όπως η µέση και η ακραία ταχύτητα του ανέµου, η ένταση της τύρβης, η τραχύτητα και τα χαρακτηριστικά του εδάφους αλλά και της περιοχής. Αναγκαία λοιπόν η κατάταξη των µικρών αυτόνοµων συστηµάτων σε τάξεις ανάλογα µε τις παραµέτρους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η κάθε τάξη προσδιορίζει τις παραµέτρους σχεδιασµού του συστήµατος δηλαδή τις συνθήκες για τις οποίες το σύστηµα έχει σχεδιαστεί να έχει µια αξιόπιστη και ασφαλή λειτουργία για όλο το χρόνο ζωής του. 2.2. Ονοµαστικά µεγέθη Επειδή οι προδιαγραφές σαν παράµετροι σχεδιασµού κάθε συστήµατος έχουν µεγάλη σηµασία για τη σωστή επιλογή του θα πρέπει να αναφέρονται και να συνοδεύουν το σύστηµα. Τα στοιχεία κάθε ανεµογεννήτριας που θα αναφέρονται, πρέπει να είναι τα ελάχιστα δυνατά ώστε να είναι εύκολη, αλλά και ασφαλής, η σύγκριση των συστηµάτων από τους υποψήφιους επενδυτές. Τα στοιχεία αυτά που καθορίζουν την ανεµογεννήτρια είναι τα ονοµαστικά της µεγέθη δηλαδή η τάξη της, C, και η ονοµαστική της ισχύς, P r, οριζόµενη ως η ισχύς που παράγει τo αιολικό σύστηµα στη µέση ταχύτητα ανέµου που προκύπτει από την τάξη της ανεµογεννήτριας. 2.3. Υποσυστήµατα Ο σχεδιασµός και η κατασκευή όλων των εξαρτηµάτων του συστήµατος θα πρέπει να γίνεται σύµφωνα µε τους ισχύοντες διεθνείς κανονισµούς [4, 6, 7]. Οι προδιαγραφές για ένα µικρό αυτόνοµο αιολικό σύστηµα θα επιµερίζονται σε κάθε λειτουργικό εξάρτηµα του συστήµατος, δίνοντας όµως ιδιαίτερη σηµασία στα κύρια µέρη του, δηλαδή την πτερύγωση, την γεννήτρια, τον πυλώνα, το σύστηµα ελέγχου και ασφαλείας, και τα εγχειρίδια για εγκατάσταση, χρήση και συντήρηση του συστήµατος. 2.3.1. Πτερύγωση Η πτερύγωση είναι το σηµαντικότερο µέρος µιας ανεµογεννήτριας. Ένας καλός αεροδυναµικός και δοµικός σχεδιασµός µπορεί να µειώσει αρκετά το κόστος της παραγωγής ενέργειας. Η αεροελαστική ανάλυση της πτερύγωσης µπορεί να βελτιστοποιήσει τη συµπεριφορά της, να διευρύνει την περιοχή ταχυτήτων του ανέµου στη οποία λειτουργεί η ανεµογεννήτρια, να µεγιστοποιήσει την απολαβή ισχύος και να αποτρέψει τη καταστροφή
του συστήµατος όταν εµφανίζονται ακραίες τιµές εξωτερικών συνθηκών [3] Επειδή όµως η αεροελαστική ανάλυση µπορεί να είναι δαπανηρή οι προδιαγραφές θα προτείνουν απλούς υπολογισµούς που σε συνδυασµό µε ανάλογους συντελεστές ασφαλείας θα καλύπτουν όλες τις δυνατές περιπτώσεις φορτίσεων των πτερύγων [5, 8]. Εκτός από τους υπολογισµούς σχεδιασµού, η πτερύγωση πρέπει οπωσδήποτε να υποστεί καταστρεπτικές δοκιµές για να εξασφαλιστεί ότι έχει την ικανοποιητική αντοχή, σε φορτία που δηµιουργούνται σε κάθε δυνατή περίπτωση. Οι δοκιµές πρέπει να καλύψουν και τα στατικά και τα κοπωτικά φορτία. Η ιδιοσυχνότητα των πτερύγων πρέπει να µετρηθεί εν στάση και να απέχει τουλάχιστον 10% από τις ιδιοσυχνότητες της περιστροφής του ρότορα (και τα πολλαπλάσια τους) [8]. Η πτερύγωση πρέπει να ζυγοσταθµίζεται, ούτως ώστε να µην εισάγεται κανένα απρόβλεπτο φορτίο στο περιστρεφόµενο σύστηµα. Η µέγιστη ροπή λόγω εκκεντρότητας δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% της ονοµαστικής ροπής της ανεµογεννήτριας και οι γωνίες κλίσης της κάθε πτέρυγας δεν πρέπει να διαφέρουν περισσότερο από 0.5 0 [8]. Όλες οι κοχλιοσυνδέσεις στη βάση της κάθε πτέρυγας πρέπει να είναι προενταµένες και επαρκώς προστατευµένες από τη διάβρωση. 2.3.2. Γεννήτρια Η τάξη µόνωσης της γεννήτριας πρέπει να επιλεγεί σύµφωνα µε την θερµοκρασία και τις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής και η τάξη στεγανοποίησης της θα είναι τουλάχιστον IP 54. Γεννήτριες µε µόνιµους µαγνήτες προτιµώνται από πολλές κατασκευαστικές εταιρείες σήµερα κυρίως επειδή αποφεύγεται η χρήση πολλαπλασιαστή στροφών ανάµεσα στο δροµέα και στην γεννήτρια. Οι γεννήτριες µε µόνιµους µαγνήτες χρειάζονται πολύ χαµηλή συντήρηση και είναι ιδιαίτερα αξιόπιστες. 2.3.3. Πυλώνας Ο πυλώνας πρέπει να υπολογίζεται και σε ακραία στατικά φορτία και σε κοπωτικά φορτία. Οι χαλύβδινοι πυλώνες πρέπει να υπολογιστούν σύµφωνα µε αναγνωρισµένα διεθνή πρότυπα για κατασκευές από χάλυβα [7]. Η ιδιοσυχνότητα του πυλώνα πρέπει να µετρηθεί εν στάση και να απέχει τουλάχιστον 10% από τις ιδιοσυχνότητες της περιστροφής του ρότορα (και τα πολλαπλάσια τους). Ο συντελεστής ασφάλειας για τα συρµατόσχοινα (αν υπάρχουν) πρέπει να είναι τουλάχιστον 2,34 ως προς το όριο θραύσης. Ο πυλώνας και τα συρµατόσχοινα πρέπει να προστατεύονται επαρκώς από τη διάβρωση. 2.3.4. Σύστηµα ελέγχου και ασφάλειας Ο κατασκευαστής πρέπει να έχει καθορίσει µια στρατηγική ελέγχου και ασφάλειας δηλ. πρέπει να δηλωθεί σαφώς κάτω από ποιες περιστάσεις η ανεµογεννήτρια µπορεί να λειτουργήσει ακίνδυνα και ποια είναι τα όρια ασφαλούς λειτουργίας του συστήµατος. Η ανεµογεννήτρια πρέπει να είναι εξοπλισµένη µε ένα σύστηµα ελέγχου και ασφάλειας. Το σύστηµα αυτό µπορεί να είναι ενεργητικό ή παθητικό. Σε περίπτωση προβλήµατος το σύστηµα ασφάλειας πρέπει πάντα να µπορεί να υπερέχει του συστήµατος ελέγχου. Ένα ενεργητικό σύστηµα ελέγχου και ασφάλειας χαρακτηρίζεται από τους ηλεκτρονικούς ή µηχανικούς µετατροπείς, οι οποίοι ελέγχουν µερικές σηµαντικές παραµέτρους (ταχύτητα περιστροφής δροµέα, ισχύς, θερµοκρασία κ.λπ...) και διαβιβάζει ένα σήµα εάν οι παράµετροι υπερβαίνουν τα καθορισµένα όρια. Το σήµα ενεργοποιεί µια διαδικασία, που φέρνει η ανεµογεννήτρια πίσω στην κανονική λειτουργία, ή στην περίπτωση κινδύνου το σύστηµα ασφάλειας, αναγκάζει την ανεµογεννήτρια να βγει εκτός λειτουργίας. Ένα παθητικό σύστηµα
ελέγχου και ασφάλειας χαρακτηρίζεται από ένα σχεδιασµό που κάτω από καθορισµένες εξωτερικές και λειτουργικές συνθήκες επιτρέπει πάντα µια ασφαλή λειτουργία. Οι προδιαγραφές για κάθε τύπο συστήµατος θα πρέπει να είναι διαφορετικές. Σε κάθε περίπτωση όµως το σύστηµα ελέγχου θα πρέπει να µπορεί να µεγιστοποιεί την απολαµβανόµενη ισχύ αλλά και να περιορίζει τη λειτουργία της ανεµογεννήτριας στα προσδιορισµένα από το σχεδιασµό όρια ασφαλούς λειτουργίας σε κανονικές συνθήκες. Το σύστηµα ασφαλείας θα πρέπει να αποτελείται από δύο µη επικαλυπτόµενα συστήµατα που να µπορούν να περιορίσουν την λειτουργία του συστήµατος στις προσδιορισµένες από το σχεδιασµό ακραίες συνθήκες, όπως η µέγιστη επιτρεπόµενη ταχύτητα περιστροφής του δροµέα, η µέγιστη επιτρεπόµενη ταχύτητα ανέµου κτλ. 2.3.5. Σύστηµα αποθήκευσης ενέργειας Τα αυτόνοµα ενεργειακά συστήµατα χρειάζονται συσσωρευτές για να αποθηκεύουν την παραγόµενη ενέργεια. Χρησιµοποιείται επίσης ένας ελεγκτής φόρτισης που προστατεύει τους συσσωρευτές από υπερφόρτιση. Προτείνονται συσσωρευτές τύπου βαθιάς εκφόρτισης, γιατί έχουν την δυνατότητα να εκφορτιστούν µέχρι 80% της χωρητικότητας τους για πολλές φορές. Οι συσσωρευτές µολύβδου χρειάζονται προστασία από ακραίες θερµοκρασίες. 2.3.6. Εγχειρίδια Τα εγχειρίδια τα οποία πρέπει να συνοδεύουν το σύστηµα είναι: Το εγχειρίδιο εγκατάστασης και ανέγερσης Το εγχειρίδιο χρήσης και συντήρησης Τα εγχειρίδια πρέπει να είναι γραµµένα σε µια γλώσσα που µπορεί να γίνει κατανοητή από το χρήστη. 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ "Η αγορά των µικρών ανεµογεννήτρια είναι πολύ σηµαντικότερη από όσο σκεφτόµαστε και θα αυξηθεί γρήγορα" λέει έναν µεγάλος κατασκευαστής µικρών ανεµογεννητριών[11]. Για µια σταθερή και βιώσιµη επέκταση των µικρών αυτόνοµων αιολικών συστηµάτων πρέπει να καθοριστούν οι ελάχιστες προδιαγραφές που θα εγγυώνται στο χρήστη ότι το σύστηµα στο οποίο θα επενδύσει θα λειτουργήσει αποδοτικά και µε ασφάλεια κατά τη διάρκεια της προβλεπόµενης ζωής του. Το σύστηµα πρέπει να συνοδεύεται από τουλάχιστον πενταετή εγγύηση. Οι ελάχιστες προδιαγραφές πρέπει να αναφέρονται τουλάχιστον σε: 1. Εκτίµηση της περιοχής εγκατάστασης του συστήµατος. 2. Επαλήθευση σχεδιασµού όλων των σηµαντικών µερών του συστήµατος. 3. Σύστηµα ελέγχου και ασφάλειας. 4. Εγκατάσταση και συντήρηση. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασµό µε µια κατάλληλη οικονοµική και χρηµατοπιστωτική πολιτική, µπορούν να δηµιουργήσουν µια αγορά µικρών αυτόνοµων αιολικών συστηµάτων, αξιόπιστη και ανταγωνιστική ως προς άλλες τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Peter Jamieson, Small wind Turbines The Market, Wind Directions, April 1998. [2] Paul Gipe, Testing the Power Curves of Small Wind Turbines, Chelsea Green Publishing Company, Summer 2000 [3] C.G. Condaxakis, D.G. Christakis, S.T. Frandsen, M. Eboueya, Passive Controlled Wind Turbine Blade. EWEC 99, 1-5 Mars 1999, Nice, France.
[4] IEC WT 01, April 2001. [5] IEC 61400-2, 1996. [6] ISO 2394, 1986. [7] Eurocode 3 [8] Poul Højholdt, Dimitris Christakis, Sten Frandsen, Technical Regulations for Type Certification of Small Wind Turbines, Studies, Surveys and Actions for multi-level RES promotion in Crete-Greece & Cyprus. (DG XVII, ALTENER contract No XVII/4.1030/z/98-204) Heraklion-Crete, Greece 28/9/2000 [9]. Χρηστάκης, Μ. Μαρκάκη, Ξ. ηµοτίκαλης, Μια σφαιρική προσέγγιση στην διάδοση της τεχνολογίας των αυτόνοµων συστηµάτων ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, 7 ο Εθνικό Συνέδριο του ΙΗΤ για τις ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, Πάτρα, 6-8 Νοεµβρίου 2002 [10] Frans van Hulle Validation of Design Criteria for Small Wind Turbines, May 1996, EWEC, Goteborg, Sweden. [11] M. Vergnet, Small Wind Turbines, Wind Directions, April 1998.