Γιδαζκαλία εννοιών Πληποθοπικήρ ζηο νηπιαγυγείο: μια μελέηη πεπίπηυζηρ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 151 Γιδαζκαλία εννοιών Πληποθοπικήρ ζηο νηπιαγυγείο: μια μελέηη πεπίπηυζηρ Μ. Γευπγούηζος 1, Β. Κόμηρ 2 1, 2 Παλεπηζηήκην Παηξώλ, Σκήκα Δπηζηεκώλ ηεο Δθπαίδεπζεο θαη ηεο Αγσγήο ζηελ Πξνζρνιηθή Ζιηθία, mariageorgoutsou@gmail.com 1, komis@upatras.gr 2 Πεπίλητη Ζ παξνύζα εξγαζία αλαθέξεηαη ζην ζρεδηαζκό, ζηελ εθαξκνγή θαη ζηελ αμηνιόγεζε εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίσλ κε έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο γηα ην λεπηαγσγείν. Πξόθεηηαη γηα κία κειέηε πεξίπησζεο (case study) ζηελ νπνία ζπκκεηείραλ έμη λήπηα. Ο πξώηνο ζηόρνο ηεο έξεπλαο ζρεηίδεηαη κε ην πώο ζρεδηάδνληαη εθπαηδεπηηθά ζελάξηα θαη δξαζηεξηόηεηεο γηα έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο. Ο δεύηεξνο ζηόρνο ηεο έξεπλαο αθνξά ζηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν εθαξκόδνληαη νη δξαζηεξηόηεηεο ζε ζπλζήθεο ηάμεο. Ο ηξίηνο ζηόρνο αθνξά ζηα ελδερόκελα καζεζηαθά απνηειέζκαηα πνπ επέθεξε ε ελεξγή εκπινθή ησλ λεπίσλ κε ηηο δξαζηεξηόηεηεο. Γηα ηελ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ε ηερληθή ηεο ζπλέληεπμεο, ην παηδηθό ζρέδην, ε νκαδηθή θαηαζθεπή ππνινγηζηή θαη ε βηληενζθόπεζε ζε όιε ηε δηάξθεηα ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο ζηελ ηάμε. Από ηα απνηειέζκαηα πξνθύπηεη γλσζηηθή βειηίσζε ζηα λήπηα, ηα νπνία θαίλεηαη λα νηθνδόκεζαλ λέεο έλλνηεο ζρεηηθέο κε ηελ Πιεξνθνξηθή. Λέξειρ κλειδιά: ζρεδίαζε, εθαξκνγή, αμηνιόγεζε εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίσλ. 1. Διζαγυγή Ζ δπλακηθή εμέιημε ησλ Σερλνινγηώλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληώλ (ΣΠΔ) θαη ε έληαμή ηνπο ζε όινπο πιένλ ηνπο ηνκείο ηεο αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηαο, θαηέζηεζε αλαγθαία ηελ εηζαγσγή ηνπο θαη ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ Πιεξνθνξηθή ηα ηειεπηαία ρξόληα έρεη πάξεη ηε ζέζε ηεο ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα πνιιώλ αλεπηπγκέλσλ ρσξώλ. ην πιαίζην απηό, ε αλάγθε γηα ηε κειέηε ηεο νηθνδόκεζεο ελλνηώλ πιεξνθνξηθήο απνηειεί πιένλ αληηθείκελν ηεο έξεπλαο ζηηο Δπηζηήκεο ηεο Δθπαίδεπζεο. Σν ελδηαθέξνλ ησλ εξεπλώλ εζηηάδεηαη ζην πώο νηθνδνκνύληαη νη λέεο έλλνηεο από ηνπο καζεηέο, αιιά θαη ζην πώο αλαπηύζζνληαη νη ηερληθέο θαη λνεηηθέο δεμηόηεηεο από ηα ππνθείκελα ηεο κάζεζεο, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνύλ ππνινγηζηέο. Ζ έληαμε ηεο Πιεξνθνξηθήο ζην λεπηαγσγείν πξαγκαηνπνηείηαη γηα πξώηε θνξά ζηελ Διιάδα κε ην λέν Γηαζεκαηηθό Πιαίζην πνπδώλ ην έηνο 2003. ην πιαίζην απηό, ζθνπόο ηεο Πιεξνθνξηθήο είλαη «ε γλσξηκία ησλ λεπίσλ κε ηελ Πιεξνθνξηθή θαη ηηο Τερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Επηθνηλσληώλ (ΤΠΕ)», αιιά θαη «ε έληαμε ηεο Πιεξνθνξηθήο θαη ησλ ΤΠΕ σο εξγαιείσλ ςπραγσγίαο θαη γλώζεο ζε όιν ην πξόγξακκα ζπνπδώλ ηνπ λεπηαγσγείνπ κέζσ δηαζεκαηηθώλ δξαζηεξηνηήησλ» (ΓΔΔΠ, 2001; Κόκεο, 2005). ηελ πξώηε πεξίπησζε ν ππνινγηζηήο εληάζζεηαη σο ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 152 γλσζηηθό αληηθείκελν, ελώ ζηε δεύηεξε πεξίπησζε σο εξγαιείν κάζεζεο. Μέζα από κειέηε ηνπ ΓΔΔΠ πξνθύπηεη πσο δίλεηαη έκθαζε ζε ηερληθέο γλώζεηο θαη δεμηόηεηεο πνπ πξέπεη λα αλαπηύμνπλ ηα λήπηα. Ωζηόζν, γηα λα είλαη επηηπρεκέλε νπνηαδήπνηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, ρξεηάδεηαη ζπζηεκαηηθή νξγάλσζε. Γειαδή, λα ζρεδηαζηνύλ εθπαηδεπηηθά ζελάξηα ηα νπνία ζα βαζίδνληαη πάλσ ζε έλα ή πεξηζζόηεξα ζεσξεηηθά κνληέια θαη ζα εληάζζνπλ ηνλ ππνινγηζηή κε αλαπηπμηαθά θαηάιιειν ηξόπν. ηελ Διιάδα δελ ππάξρεη ηθαλνπνηεηηθόο αξηζκόο πξνζπαζεηώλ πνπ λα αθνξνύλ ζηνλ ζρεδηαζκό θαη ζηελ εθαξκνγή εθπαηδεπηηθώλ δξαζηεξηνηήησλ κε έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο ζε ηάμεηο λεπηαγσγείσλ (Tsitouridou & Vryzas, 2004; Ρεο, 2005; Εαξάλεο & Οηθνλνκίδεο, 2005; Νηθνιαθνπνύινπ, 2008). Από ηε κειέηε ηεο βηβιηνγξαθίαο πξνθύπηεη πσο νη εθπαηδεπηηθνί πξνζρνιηθήο ειηθίαο δηαθαηέρνληαη από ακθηβνιίεο θαη θόβνπο ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζε απηή ηελ ειηθία θαη ειάρηζηνη ρξεζηκνπνηνύλ ηνλ ππνινγηζηή ζηε ηάμε ηνπο (Γθξίηζε, Κακπεδά & Κνηζάξε, 2000; Γηαιακάο, Νηθνιαθνπνύινπ, Μάλεζεο, 2008). Δπηπξόζζεηα, νύηε ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ππάξρεη ζεκαληηθό θαηαγεγξακκέλν πιηθό κε δξαζηεξηόηεηεο θαη εθπαηδεπηηθά ζελάξηα ζρεηηθά κε έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο γηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο (Throuvenelle & Bewick, 2003; Siraj- Blachford, 2006; Siraj-Blachford & Whitebread, 2003; Haugland & Wright, 1997). 2. Μεθοδολογικό πλαίζιο ηελ ελόηεηα απηή παξνπζηάδεηαη ν κεζνδνινγηθόο ζρεδηαζκόο θαη ηα εξγαιεία πνπ αλαπηύρζεθαλ γηα ηε δηεμαγσγή ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο. Από ηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία πνπ αθνξά ζηηο αλαπαξαζηάζεηο ησλ λεπίσλ γηα ηνπο ππνινγηζηέο (Κόκεο & Εαραξνπνύινπ, 2001; Παγγέ, 2000; Παπαλδξένπ & Βεινπνύινπ, 2000) πξνθύπηεη όηη ηα παηδηά απηήο ηεο ειηθίαο αλαγλσξίδνπλ θπξίσο ηελ νζόλε θαη ην πνληίθη ηνπ ππνινγηζηή, ελώ αγλννύλ ζε κεγάιν κέξνο ηηο ρξήζεηο πνπ έρνπλ νη πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο θαη ε κνλάδα επεμεξγαζίαο. ην πιαίζην απηό, αξρηθά, ζρεδηάζηεθαλ ηξία εθπαηδεπηηθά ζελάξηα γηα ην πιεθηξνιόγην, ην πνληίθη, ηηο ζπλδέζεηο, αιιά θαη απηόλνκεο δξαζηεξηόηεηεο γηα ηνλ εθηππσηή, ηα ερεία, ην κηθξόθσλν θαη ηελ έλλνηα ηεο απνζήθεπζεο θαη ηνπ αξρείνπ. ηε ζπλέρεηα, επηιέρζεθαλ θάπνηεο δξαζηεξηόηεηεο κε ζθνπό λα εθαξκνζηνύλ ζε κία ηάμε λεπηαγσγείνπ. Πξηλ ηελ εθαξκνγή ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζην ζρνιείν ηεο έξεπλαο έιαβαλ ρώξα θάπνηεο πξνθαηαξθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο κε ηα παηδηά πνπ ζπκκεηείραλ ζε απηήλ. Δηδηθόηεξα, δεηήζεθε από ηα παηδηά λα ζρεδηάζνπλ έλαλ ππνινγηζηή θαη απάληεζαλ ζε θάπνηεο εξσηήζεηο ζρεηηθέο κε ηνλ ππνινγηζηή θαη ηηο πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο ηνπ. ηε ζπλέρεηα, έιαβαλ ρώξα δξαζηεξηόηεηεο αλίρλεπζεο πξνθεηκέλνπ λα εηζαρζνύλ νκαιά ηα λήπηα ζηελ εξεπλεηηθή δηαδηθαζία (δελ ιήθζεθαλ εξεπλεηηθά δεδνκέλα από απηέο). Σέινο, έγηλε ε εθαξκνγή ησλ δξαζηεξηνηήησλ δηδαζθαιίαο θαη κίαο δξαζηεξηόηεηαο εκπέδσζεο. Ζ δηαδηθαζία νινθιεξώζεθε κε έλα είδνο κεηάηεζη ζηα λήπηα από ηα νπνία δεηήζεθε μαλά λα δσγξαθίζνπλ θαη λα θαηαζθεπάζνπλ έλαλ ππνινγηζηή ζε νκάδεο ησλ ηξηώλ αηόκσλ κε πιηθά πνπ ηνπο δόζεθαλ από ηελ ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 153 εξεπλήηξηα. Ωο εξγαιείν ζρεδίαζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ρξεζηκνπνηήζεθε ν Οδεγόο ρεδίαζεο Δθπαηδεπηηθώλ ελαξίσλ (Κόκεο, 2010). ην πιαίζην απηό, πξνέθπςαλ επηά βαζηθνί άμνλεο, βάζεη ησλ νπνίσλ ζρεδηάζηεθαλ ηα εθπαηδεπηηθά ζελάξηα. Οη άμνλεο απηνί απνηέιεζαλ ζηε ζπλέρεηα θαη ηηο θαηεγνξίεο αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ: Θεσξία Μάζεζεο (Σηκέο: ζπκπεξηθνξηζκόο, επνηθνδνκηζκόο, θνηλσληθνπνιηηηζκηθή Θεσξία), Γηδαθηηθέο βνήζεηεο (ζπλεξεπλεηηθή, θαζνδεγεηηθή βνήζεηα), Ρόινο εθπαηδεπηηθνύ (θαζνδεγεηηθόο, ζπλεξεπλεηηθόο), Ρόινο ππνινγηζηή (εξγαιείν πξαθηηθήο θαη εμάζθεζεο, γλσζηηθό-δηεξεπλεηηθό εξγαιείν), Δθπαηδεπηηθό ινγηζκηθό (αλνηρηνύ, θιεηζηνύ ηύπνπ), Οξγάλσζε αιιειεπηδξάζεσλ (αιιειεπηδξάζεηο κεηαμύ εθπαηδεπηηθνύ θαη καζεηή, αιιειεπηδξάζεηο κεηαμύ ππνινγηζηή θαη καζεηή) θαη ηέινο Γηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο (εθζεηηθή δηδαζθαιία, πξαθηηθή θαη εμάζθεζε, πεηξακαηηζκόο, γλσζηηθέο ζπγθξνύζεηο). Οη θαηεγνξίεο απηέο ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο ελλνηνινγηθά εξγαιεία αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ. 2.1. Σκοπόρ, ζηόσοι και επυηήμαηα θνπόο ηεο έξεπλαο είλαη ε κειέηε ηεο ζρεδίαζεο θαη ηεο εθαξκνγήο εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίσλ θαη απηόλνκσλ δξαζηεξηνηήησλ κε έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο ζε παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο. Οη επηκέξνπο ζηόρνη ηεο έξεπλαο είλαη: α) Μειέηε ηεο ζρεδίαζεο δξαζηεξηνηήησλ κε έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο θαηάιιεισλ γηα παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο, β) Μειέηε ηεο εθαξκνγήο δξαζηεξηνηήησλ κε παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο θαη γ) Αμηνιόγεζε ηεο εθαξκνγήο ησλ δξαζηεξηνηήησλ κε παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο. Βάζεη ησλ ζηόρσλ απηώλ πξνθύπηνπλ ηα αθόινπζα εξεπλεηηθά εξσηήκαηα: α) Πώο ζρεδηάδνληαη δξαζηεξηόηεηεο κε έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο γηα ηελ Πξνζρνιηθή ειηθία; β) Πώο εθαξκόδνληαη νη δξαζηεξηόηεηεο ησλ ζελαξίσλ ζε ζπλζήθεο ηάμεο; γ) Πξνθύπηνπλ καζεζηαθά απνηειέζκαηα από ηελ εθαξκνγή απηή; 2.2. Γπαζηηπιόηηηερ διδαζκαλίαρ Από ην ζύλνιν ησλ ζελαξίσλ πνπ ζρεδηάζηεθαλ, επηιέρζεθαλ νη αθόινπζεο δξαζηεξηόηεηεο γηα λα εθαξκνζηνύλ ζε καζεηέο ζε πξαγκαηηθή ηάμε λεπηαγσγείνπ: 1ε Γξαζηεξηόηεηα-ζπλδέζεηο ε/π: Σα παηδηά θαινύληαη λα θάλνπλ πξνβιέςεηο ζρεηηθά κε ηελ πηζαλή απνζύλδεζε ησλ θαισδίσλ ηνπ ππνινγηζηή («Τη λνκίδεηο όηη ζα ζπκβεί εάλ βγάινπκε ην θαιώδην ηεο νζόλεο;» θηι.). ηε ζπλέρεηα, πξέπεη λα επαιεζεύζνπλ ή δηαςεύζνπλ ηηο αξρηθέο πξνβιέςεηο. Γίλεηαη απνζύλδεζε ζπζθεπώλ θαη ηα παηδηά παξνηξύλνληαη εθ λένπ λα πξνβνύλ ζε πξνβιέςεηο. Έηζη, νδεγνύληαη ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο ζεκαζίαο ησλ ζπλδέζεσλ θαη ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο. Έπεηηα, αθνινπζνύλ ηε «δηαδξνκή ησλ θαισδίσλ» θαη αλαδεηθλύεηαη ε ζεκαζία ηεο θεληξηθήο κνλάδαο («Πνύ θαηαιήγνπλ όια ηα θαιώδηα;», «Πνηα λνκίδεηο όηη είλαη ε ζεκαληηθόηεξε ζπζθεπή ηνπ ε/π θαη γηαηί;»). 2ε Γξαζηεξηόηεηα-πνληίθη ε/π: Παξαηήξεζε πνληηθηνύ. Υξήζε ινγηζκηθνύ επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ γηα λα γξάςνπλ ηα παηδηά ην όλνκά ηνπο. Ζ εξεπλήηξηα ηα ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 154 παξνηξύλεη λα παξαηεξήζνπλ ηη ζπκβαίλεη ζηελ νζόλε, γίλεηαη ιόγνο γηα ην δείθηε ηνπ πνληηθηνύ («Γεηθηνύιεο»), («Θέισ λα δσ ηνλ Δεηθηνύιε πάλσ θαη θάησ ζηελ νζόλε! Μπνξείο λα κε βνεζήζεηο;»). Δζηίαζε ηεο πξνζνρήο ησλ παηδηώλ ζην δεμί θνπκπί ηνπ πνληηθηνύ - κπνξνύκε λα επηιέμνπκε ζηνηρεία κε απηό. Σα παηδηά παξνηξύλνληαη λα αιιάμνπλ ην ρξώκα ησλ νλνκάησλ ηνπο. Οδεγνύληαη όκσο ζε γλσζηηθή ζύγθξνπζε, θαζώο δελ έρνπλ επηιέμεη ην όλνκα θαη έηζη δελ αιιάδεη ρξώκα. Δπαλάιεςε δηαδηθαζίαο. 3ε Γξαζηεξηόηεηα-πιεθηξνιόγην ε/π: Παξνπζίαζε πιεθηξνινγίνπ θαη πεξηγξαθή ηνπ από ηα παηδηά («Τη βιέπεηο πάλσ ηνπ;»). Δπηθέληξσζε ηεο πξνζνρήο ηνπο ζηα γξάκκαηα θαη ηνπο αξηζκνύο αιιά θαη ζηνλ θέξζνξα. Γξαθή πνηθίισλ ιέμεσλ, έηζη ώζηε λα εμνηθεησζνύλ κε ηα πιήθηξα Enter («Πάσ από θάησ»), Backspace («βεζηνύιεο»), Spacebar («Κελνύιεο»). Παξνπζηάδνληαη πξνβιεκαηηθέο θαηαζηάζεηο ζηα παηδηά γηα λα εμαζθεζνύλ κε ηα λέα πιήθηξα. 2.3. Μέθοδορ έπεςναρ Ζ έξεπλα απνηειεί κία κειέηε πεξίπησζεο (case study). Πξόθεηηαη γηα κία πνηνηηθή έξεπλα, αθνύ ζθνπόο ηεο είλαη λα εμεηάζεη ηνλ ζρεδηαζκό θαη ηελ εθαξκνγή εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε ζεσξήζεθε σο ε πην θαηάιιειε γηα ηελ παξνύζα έξεπλα, δηόηη ν εξεπλεηήο ηεο κειέηεο πεξίπησζεο παξαηεξεί ηα ραξαθηεξηζηηθά κηαο κνλάδαο θαη δηεξεπλά ζε βάζνο θάπνηεο από ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζπκβαίλνπλ κέζα ζηε κνλάδα πνπ παξαηεξεί εμαζθαιίδνληαο παξάιιεια κηα πηζηή αλαπαξάζηαζε ηεο πξαγκαηηθόηεηαο (Cohen & Manion, 2000). 2.4. Το δείγμα και οι ηεσνικέρ ζςλλογήρ δεδομένυν Σν δείγκα ηεο έξεπλαο απνηέιεζαλ έμη λήπηα (ηξία αγόξηα θαη ηξία θνξίηζηα), ηα νπνία δελ δηέζεηαλ πξνεγνύκελε ζρνιηθή εκπεηξία κε ππνινγηζηέο. ηνλ Πίλαθα 1, παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά νη ηερληθέο ζπιινγήο δεδνκέλσλ, ηα εξγαιεία ζπιινγήο δεδνκέλσλ, ην εξγαιείν αλάιπζεο, αιιά θαη ν ηξόπνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ε αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ. Πίνακας 1: Σπγθεληξσηηθόο πίλαθαο κε ηηο ηερληθέο ζπιινγήο δεδνκέλσλ θαη ηα εξγαιεία ζπιινγήο δεδνκέλσλ Σερληθέο πιινγήο Γεδνκέλσλ Δξγαιεία πιινγήο Γεδνκέλσλ Δξγαιείν Αλάιπζεο Αλάιπζε πλέληεπμε Βίληεν NVivo 8 Καηεγνξίεο βάζεη ησλ απαληήζεσλ ησλ παηδηώλ Παηδηθό Εσγξαθηέο NVivo 8 Καηεγνξίεο βάζεη ησλ ζρεδίσλ πξηλ Δξώηεκα Σειηθά ηα παηδηά νηθνδόκεζαλ έλλνηεο ζρεηηθέο κε ηελ Πιεξνθνξηθή; Σειηθά ηα παηδηά νηθνδόκεζαλ ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 155 ζρέδην παηδηώλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε Οκαδηθή θαηαζθεπή Δθαξκνγή δξαζηεξηνηήησλ Καηάζθεπέο παηδηώλ NVivo 8 Καηεγνξίεο βάζεη ησλ θαηαζθεπώλ ησλ παηδηώλ Βίληεν NVivo 8 Καηεγνξίεο πνπ πξνέξρνληαη από ηνλ ζρεδηαζκό ησλ ζελαξίσλ έλλνηεο ζρεηηθέο κε ηελ Πιεξνθνξηθή; Σειηθά ηα παηδηά νηθνδόκεζαλ έλλνηεο ζρεηηθέο κε ηελ Πιεξνθνξηθή; Πώο εθαξκόδνληαη ηα εθπαηδεπηηθά ζελάξηα; Όπσο θαίλεηαη από ηνλ Πίλαθα 1, έγηλε πξνζπάζεηα λα ζπκπεξηιεθζεί πνηθηιία ηερληθώλ θαη εξγαιείσλ ζπιινγήο δεδνκέλσλ (βίληεν, παηδηθά ζρέδηα, νκαδηθή θαηαζθεπή), έηζη ώζηε λα ππάξρνπλ όζν ην δπλαηόλ πεξηζζόηεξα δεδνκέλα θαη λα δηαζθαιηζηεί ε ηξηγσλνπνίεζή ηνπο. Σν θάζε εξγαιείν ζπλδξάκεη ζην λα απαληεζνύλ θάπνηα εξεπλεηηθά εξσηήκαηα. ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα. 4. Ανάλςζη δεδομένυν - Αποηελέζμαηα πγθεληξσηηθά ζηνηρεία γηα ην πξώην εξώηεκα ηεο έξεπλαο (πώο ζρεδηάδνληαη εθπαηδεπηηθά ζελάξηα θαη δξαζηεξηόηεηεο) παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 2. Ο πίλαθαο πεξηέρεη ηηο βαζηθέο θαηεγνξίεο θαη ηε ζπρλόηεηα εκθάληζήο ηνπο ζηε θάζε ηεο ζρεδίαζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ ζελαξίνπ πνπ εθαξκόζηεθε. Πίνακας 2: Καηεγνξίεο ζρεδίαζεο ζελαξίνπ - Τηκέο κε ζπρλόηεξε εκθάληζε Καηεγνξίεο Σηκέο θαη ζπρλόηεηα εκθάληζεο Θεσξία κάζεζεο πκπεξηθνξηζκόο (8), Δπνηθνδνκηζκόο (4), Κνηλσληθν-πνιηηηζκηθή ζεσξία (9) Ρόινο ππνινγηζηή Δξγαιείν πξαθηηθήο θαη εμάζθεζεο (8), Γλσζηηθό δηεξεπλεηηθό εξγαιείν (4) Ρόινο εθπαηδεπηηθνύ Καζνδεγεηηθόο (8), πλεξεπλεηηθόο ξόινο (9) Γηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο Δθζεηηθή δηδαζθαιία (2), Πξαθηηθή θαη εμάζθεζε (8) θαη Πεηξακαηηζκόο (4) Γηδαθηηθή βνήζεηα Καζνδεγεηηθνύ ηύπνπ δηδαθηηθή βνήζεηα (8) πλεξεπλεηηθνύ ηύπνπ δηδαθηηθή βνήζεηα (9) Δθπαηδεπηηθό ινγηζκηθό Αλνηρηνύ ηύπνπ εθπαηδεπηηθό ινγηζκηθό (3), Κιεηζηνύ ηύπνπ εθπαηδεπηηθό ινγηζκηθό (2) Από ηε κειέηε ηνπ Πίλαθα 2, πξνθύπηεη όηη νη δύν επηθξαηέζηεξεο ζεσξίεο κάζεζεο είλαη ν ζπκπεξηθνξηζκόο θαη ε θνηλσληθν-πνιηηηζκηθή ζεσξία. Ο ππνινγηζηήο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο σο εξγαιείν πξαθηηθήο θαη εμάζθεζεο θαη ιηγόηεξν σο ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 156 γλσζηηθό - δηεξεπλεηηθό εξγαιείν. Ο ξόινο ηεο εξεπλήηξηαο είλαη ίζα δηακνηξαζκέλνο πεξίπνπ αλάκεζα ζηνλ θαζνδεγεηηθό θαη ζην ζπλεξεπλεηηθό ξόιν. Οη δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο κε ηε κεγαιύηεξε εκθάληζε είλαη ε πξαθηηθή θαη ε εμάζθεζε θαη ν πεηξακαηηζκόο. Δπηπιένλ, ε δηδαθηηθή βνήζεηα πνπ δίδεηαη είλαη θαζνδεγεηηθνύ αιιά θαη ζπλεξεπλεηηθνύ ηύπνπ. Σέινο, ρξεζηκνπνηείηαη ζρεδόλ εμίζνπ ινγηζκηθό θιεηζηνύ θαη αλνηρηνύ ηύπνπ. Αλάινγα κε ην πιαίζην ρξήζεο ησλ ινγηζκηθώλ γεληθήο ρξήζεο άιινηε είλαη αλνηρηνύ θαη άιινηε θιεηζηνύ ηύπνπ. ρεηηθά κε ην δεύηεξν εξώηεκα ηεο έξεπλαο, ην νπνίν ζρεηίδεηαη κε ηελ εθαξκνγή ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη εηδηθόηεξα κε ηνλ ηξόπν πνπ απηέο εθαξκόδνληαη, ηζρύεη θαη πάιη ν Πίλαθαο 2. Γειαδή, ζηε θάζε ηεο εθαξκνγήο ησλ δξαζηεξηνηήησλ εκθαλίδνληαη νη ίδηεο ηηκέο κε ηελ ίδηα ζπρλόηεηα όπσο θαη ζηε θάζε ηεο ζρεδίαζεο. Ζ εξεπλήηξηα εθπαηδεπηηθόο αθνινύζεζε θαη εθάξκνζε θαηά γξάκκα ηηο δξαζηεξηόηεηεο όπσο είραλ ζρεδηαζηεί. Σα πεξηζζόηεξα ζηνηρεία όκσο πξνθύπηνπλ από ην ηξίην θαη ηειεπηαίν εξώηεκα ηεο έξεπλαο, ην νπνίν ζρεηίδεηαη κε ην ελδερόκελν καζεζηαθό όθεινο ησλ λεπίσλ κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ζελαξίνπ. Ο έιεγρνο απηόο πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηξεηο ηξόπνπο. Ο πξώηνο ηξόπνο ήηαλ ε κειέηε ησλ αξρηθώλ θαη ηειηθώλ παηδηθώλ ζρεδίσλ. Ζ βειηίσζε πνπ παξνπζίαζαλ ηα παηδηά είλαη ζεκαληηθή. Δηδηθόηεξα, ελώ ζηα αξρηθά ζρέδηα δελ ππάξρεη θαλέλα επαξθέο ζρέδην αιιά 6 αλεπαξθή, ζηα ηειηθά ππάξρνπλ 5 επαξθή ζρέδηα θαη 1 ελδηάκεζν. ηα αξρηθά ζρέδηα όια ηα παηδηά ζπκπεξηέιαβαλ ζην ζρέδηό ηνπο, ηελ νζόλε θαη ην πιεθηξνιόγην. Οη εμεγήζεηο πνπ δόζεθαλ από ηα παηδηά, είηε ήηαλ ειιηπείο, είηε δελ δίλνληαλ θαζόινπ. ε 3 από ηα 6 ζρέδηα ππάξρεη θαιώδην από ην πνληίθη πξνο ηελ νζόλε. ρεηηθά κε ην πιεθηξνιόγην ηα παηδηά ην ζρεδίαζαλ κε αθαζόξηζηα θνπκπηά ρσξίο παξάιιεια λα δίλνπλ νινθιεξσκέλεο εμεγήζεηο («Απηά εδώ είλαη θνπκπηά», Φίιηππνο, 5 εηώλ). Δπηπιένλ, ζε 3 από ηα 6 ζρέδηα ππάξρεη πνληίθη θαη κόλν 2 παηδηά γλώξηδαλ όηη απηό θνπληέηαη. Έλα κόλν παηδί ζρεδίαζε ηελ θεληξηθή κνλάδα θαη ην θαιώδηό ηεο θαη κία πξίδα ρσξίο λα δίλεη σζηόζν θάπνηα εμήγεζε, ελώ 3 από ηα 6 παηδηά ζρεδίαζαλ άζπξε ηελ νζόλε, 1 πξάζηλε, 1 άιιν κπιε θαη 1 ζρεδίαζε έλα θάθειν («Μέζα έρεη παηρλίδηα θαη δσγξαθηέο», ηάζεο, 5 εηώλ). ε αληίζεζε κε ηα αξρηθά ζρέδηα ζηα ηειηθά παξαηεξείηαη ζεκαληηθή βειηίσζε σο πξνο ηε ζρεδίαζε ησλ ζπζθεπώλ, αιιά θαη σο πξνο ηηο εμεγήζεηο πνπ δίλνπλ ηα λήπηα. πγθεθξηκέλα, θαη ηα 6 παηδηά πνπ έιαβαλ κέξνο ζηελ έξεπλα ζεκείσζαλ πξόνδν θαζώο ζηα ζρέδηά ηνπο απεηθνλίδνληαη όιεο νη πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο. Δπίζεο, δίλνληαη ζσζηά ηα νλόκαηά ηνπο, αιιά θαη ηα θαιώδηα καδί κε ηηο νξζέο ζπλδέζεηο. Μόλν 1 παηδί εκθαλίδεη ζην ζρέδηό ηνπ θαιώδηα πνπ μεθηλνύλ όια από ηελ νζόλε θαη θαηαιήγνπλ ζηελ θεληξηθή κνλάδα. εκαληηθό δεδνκέλν πνπ ιακβάλεηαη από ηα ηειηθά ζρέδηα είλαη όηη εκθαλίδνληαη ζπγθεθξηκέλα πιήθηξα πάλσ ζην πιεθηξνιόγην, όπσο ηα γξάκκαηα, νη αξηζκνί θαη ηα εμεηδηθεπκέλα πιήθηξα Backspace, Spacebar, Enter. Δπηπιένλ, ηα 4 από ηα 6 παηδηά ζρεδίαζαλ ζηηγκηόηππα από ηηο δξαζηεξηόηεηεο πνπ ελεπιάθεζαλ. Να ζεκεησζεί πσο ηα παηδηά δίλνπλ βειηησκέλεο εμεγήζεηο γηα ηελ θάζε ζπζθεπή μερσξηζηά, αιιά θαη γηα ηηο ζπλδέζεηο ηνπ ππνινγηζηή («Τα θαιώδηα ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 157 ηα έρεη ν ππνινγηζηήο γηα λα ιεηηνπξγεί», Αλαζηάζεο, 5 εηώλ). ηελ Δηθόλα 1 θαη ζηελ Δηθόλα 2 παξαηίζεηαη έλα αξρηθό θαη έλα ηειηθό ζρέδην καζήηξηαο. Εικόνα 1: Αξρηθό ζρέδην ππνινγηζηή Υπνθεηκέλνπ 1 Εικόνα 2: Τειηθό ζρέδην ππνινγηζηή Υπνθεηκέλνπ 1 Από ηηο δύν νκαδηθέο θαηαζθεπέο πνπ δεκηνύξγεζαλ ηα παηδηά ζε δύν νκάδεο ησλ ηξηώλ αηόκσλ, ιακβάλνληαη επίζεο ελζαξξπληηθά απνηειέζκαηα ζρεηηθά κε ηελ θαηαζθεπή όισλ ησλ πεξηθεξεηαθώλ ζπζθεπώλ. Πην αλαιπηηθά, θαη νη δύν νκάδεο ζπκπεξηέιαβαλ ζηελ θαηαζθεπή ηνπ ππνινγηζηή όιεο ηηο πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο καδί κε ηα θαιώδηα πνπ απηέο δηαζέηνπλ αιιά θαη ηηο ζπλέδεζαλ νξζά. Δπηπιένλ, πάλσ θαη ζηα δύν πιεθηξνιόγηα ππήξραλ γξάκκαηα, αξηζκνί αιιά θαη ηα πιήθηξα Backspace, Spacebar, Enter. Σα παηδηά θαη ζηηο δύν νκάδεο δίλνπλ νξζέο εμεγήζεηο γηα ηηο ελδερόκελεο ρξήζεηο ησλ ζπζθεπώλ θαη ρξεζηκνπνηνύλ επηζηεκνληθά απνδεθηνύο όξνπο ζην ιεμηιόγηό ηνπο. Να ζεκεησζεί πσο ε κία από ηηο δύν νκάδεο πξνζπάζεζε λα ηνπνζεηήζεη ηα πιήθηξα ζε αλάινγε ζέζε κε ην πξαγκαηηθό ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 158 πιεθηξνιόγην. Οινθιεξώλνληαο ηελ παξνύζα ελόηεηα ζα γίλεη ιόγνο θαη γηα ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ αξρηθή ζπλέληεπμε. Σα παηδηά αξρηθά δελ κπνξνύλ λα νλνκάζνπλ ηηο ζπζθεπέο ηνπ ππνινγηζηή θαη θπζηθά δελ δίλνπλ επαξθείο απαληήζεηο ζρεηηθά κε ηηο ρξήζεηο ηνπο. πγθεθξηκέλα, 1 παηδί έθαλε ιόγν γηα παηρλίδηα κε ην πιεθηξνιόγην θαη 1 όηη γξάθνπκε νλόκαηα. Δπίζεο, 4 από ηα 6 παηδηά δελ γλσξίδνπλ ηε ρξήζε ηνπ πνληηθηνύ, ελώ κόιηο 2 απιά ηζρπξίδνληαη πσο «ην θνπλάκε ζηελ νζόλε». ρεηηθά κε ηελ ύπαξμε ησλ θαισδίσλ 1 παηδί δελ εθθέξεη γλώκε γηα ηνλ ιόγν ύπαξμήο ηνπο, 1 ηζρπξίδεηαη όηη ππάξρνπλ γηα λα παίδνπκε παηρλίδηα, 3 γηα λα δνπιεύεη ν ππνινγηζηήο ρσξίο όκσο λα δίλνπλ εμεγήζεηο, 5 από ηα 6 παηδηά δελ γλσξίδνπλ κε πνηα ζπζθεπή ζπλδέεηαη ην πιεθηξνιόγην, ελώ 3 δελ γλσξίδνπλ κε πνηα ζπζθεπή ζπλδέεηαη ην πνληίθη θαη ηα άιια 3 δίλνπλ ιαλζαζκέλεο απαληήζεηο. Αθόκε, 4 παηδηά δελ γλσξίδνπλ κε πνηα κνλάδα ζπλδέεηαη ε νζόλε θαη ηα άιια 2 δίλνπλ ιάζνο απαληήζεηο θαη θαλέλα παηδί δελ γλσξίδεη ηε ρξήζε πνπ έρεη ε θεληξηθή κνλάδα. Δπίζεο, δελ γλσξίδνπλ ηίπνηα ζρεηηθό κε ηελ ύπαξμε θαισδίσλ. Μάιηζηα, 1 παηδί ζεσξεί όηη ην πιεθηξνιόγην ζπλδέεηαη κε ηελ νζόλε θαη 1 άιιν κε ην πνληίθη. Δπηβεβαηώλεηαη θαη από ηελ αξρηθή ζπλέληεπμε ινηπόλ -όπσο θαη ζηα αξρηθά παηδηθά ζρέδηα- όηη πξηλ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ επηθξαηεί ζύγρπζε θαη αβεβαηόηεηα. Απηά ηα δύν ζηνηρεία ιείπνπλ κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ, αθνύ ηα παηδηά ληώζνπλ πην ζίγνπξα θαη θαίλεηαη λα έρνπλ νηθνδνκήζεη πιένλ λέεο γλώζεηο ζρεηηθέο κε ηελ Πιεξνθνξηθή. 5. Σςμπεπάζμαηα Ζ παξνύζα έξεπλα νινθιεξώζεθε ζε ηξεηο δηαθξηηέο θάζεηο, ζε αλαινγία κε ηνπο ζηόρνπο πνπ είραλ ηεζεί. ηε πξώηε θάζε, ζρεδηάζηεθαλ εθπαηδεπηηθά ζελάξηα γηα ηηο παξαθάησ έλλνηεο Πιεξνθνξηθήο: πιεθηξνιόγην, πνληίθη, ζπλδέζεηο ηνπ ππνινγηζηή, εθηππσηή, κηθξόθσλν, ερεία, έλλνηα ηεο απνζήθεπζεο θαη αξρείνπ. Γηα λα ζρεδηαζηνύλ απηά ηα ζελάξηα, βαζηζηήθακε ζηνλ Οδεγό ζρεδίαζεο ζελαξίσλ (Κόκεο, 2010). Έπεηηα, επηιέρζεθαλ θάπνηεο δξαζηεξηόηεηεο από ηα παξαπάλσ ζελάξηα γηα λα εθαξκνζηνύλ ζε παηδηά λεπηαγσγείνπ. Οη δξαζηεξηόηεηεο απηέο - όπσο θαη ηα αξρηθά εθπαηδεπηηθά ζελάξηα- δνκήζεθαλ πάλσ ζε ζεκειηώδεηο έλλνηεο Γηδαθηηθήο θαη ππήξρε ζπγθεθξηκέλε ζρεδίαζε βαζηζκέλε ζην ξόιν πνπ ζα ιάκβαλε ν ππνινγηζηήο, ζην ξόιν ηνπ εθπαηδεπηηθνύ, ζηηο δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηνύληαλ, ζηε δηδαθηηθή βνήζεηα πνπ ζα παξέρνληαλ ζηνπο καζεηέο, ζηε ζεσξία κάζεζεο αιιά θαη ζην ρξεζηκνπνηνύκελν εθπαηδεπηηθό ινγηζκηθό. Έηζη, πξνέθπςε πσο νη επηθξαηέζηεξεο ζεσξίεο κάζεζεο πνπ δηέπλεαλ ην ζελάξην πνπ κειεηήζεθε ήηαλ ν ζπκπεξηθνξηζκόο θαη ε θνηλσληθν-πνιηηηζκηθή ζεσξία κάζεζεο. Δπηπξνζζέησο, ζθνπόο ήηαλ λα εμεηαζηεί νπνηαδήπνηε αιιαγή παξνπζηαζηεί θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ ζε ζρέζε κε ηε ζρεδίαζε. Ωζηόζν, δελ παξνπζηάζηεθε αιιαγή αθνύ εκθαλίζηεθαλ νη ίδηεο ηηκέο ζηελ ίδηα ζπρλόηεηα κε απηή ηεο θάζεο ζρεδίαζεο. Ζ ηξίηε θαη ηειεπηαία θάζε ηεο έξεπλαο, αθνξά ζηελ αμηνιόγεζε ηεο ελδερόκελεο ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 159 καζεζηαθήο πξνόδνπ ησλ παηδηώλ. Γηα ην ζθνπό απηό, κειεηήζεθαλ ηα παηδηθά ζρέδηα ησλ καζεηώλ ζηελ αξρή θαη ζην ηέινο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο, αιιά θαη νη δύν θαηαζθεπέο ησλ καζεηώλ. Παξαηεξείηαη πσο ζε αληίζεζε κε ηα αξρηθά ζρέδηα, ζηα ηειηθά ππάξρεη ζεκαληηθή βειηίσζε. ηα ηειηθά ζρέδηα, απεηθνλίδνληαη όιεο νη πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο κε ιεπηνκέξεηεο θαη δίλνληαη έγθπξεο εμεγήζεηο επηζηεκνληθήο ρξνηάο. Γεληθόηεξα, ηα παηδηά θαηάθεξαλ λα θαηαλνήζνπλ πσο ν ππνινγηζηήο ζπληζηά έλα εληαίν ζύλνιν. ηηο δύν θαηαζθεπέο, θαίλεηαη θαη πάιη πσο έρνπλ θαηαλνήζεη ηηο ρξήζεηο ηνπ ππνινγηζηή θαη είλαη ηθαλά λα δίλνπλ επηζηεκνληθά νξζέο εμεγήζεηο ζρεηηθά κε απηέο. ηηο θαηαζθεπέο ηα παηδηά ζπκπεξηέιαβαλ όιεο ηηο πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο ηνπ ππνινγηζηή αιιά θαη νξζέο ζπλδέζεηο. Τπνζέηνπκε ζπλεπώο πσο ε δηδαθηηθή παξέκβαζε βνήζεζε ηα παηδηά λα νηθνδνκήζνπλ λέεο έλλνηεο ζρεηηθέο κε ηελ Πιεξνθνξηθή. Απηόο ν ηζρπξηζκόο είλαη βάζηκνο, αθνύ δελ κεζνιάβεζε νηηδήπνηε άιιν εθηόο από ηελ παξέκβαζε ζην ρξνληθό δηάζηεκα ησλ αξρηθώλ θαη ηειηθώλ ζρεδίσλ (δηάζηεκα 1 εβδνκάδαο). Σα παηδηά κέζα από ηε δηαδηθαζία εμνηθεηώζεθαλ κε ηα κέξε ηνπ ππνινγηζηή θαη γλώξηζαλ θάπνηεο από ηηο ρξήζεηο πνπ απηά έρνπλ. ε όιε ηε δηάξθεηα ηεο έξεπλαο, ηα παηδηά έδεηρλαλ ελζνπζηαζκό θαη ελδηαθέξνλ γηα λα κάζνπλ πεξηζζόηεξα γηα ηνλ ππνινγηζηή θαζώο ε εξεπλήηξηα δέρηεθε πιήζνο εξσηήζεσλ από ηα παηδηά, παξαηεξήζεηο θαη απνξίεο. ε όιε ηε δηάξθεηα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ε ζπκκεηνρή ηνπο παξέκεηλε ζε πςειά επίπεδα θαη ην ελδηαθέξνλ ηνπο παξέκεηλε ακείσην. Σέινο, πξνηείλνληαη θάπνηεο κειινληηθέο πξνεθηάζεηο ηεο έξεπλαο. Μία από απηέο είλαη ε εθαξκνγή θαη ησλ ππόινηπσλ ζελαξίσλ ζε ηάμεηο λεπηαγσγείνπ ή θαη ζηηο πξώηεο ηάμεηο ηνπ δεκνηηθνύ ζρνιείνπ. Αθόκα, κία πηζαλή πξνέθηαζε ηεο έξεπλαο, είλαη λα εμεηαζηεί αλαιπηηθόηεξα θαη κε γλώκνλα ηα ίδηα ηα παηδηά ε θάζε ηεο εθαξκνγήο, θαζώο παξαηεξήζεθαλ πνιιά ελδηαθέξνληα ζηνηρεία από ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ. Έλα ραξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα είλαη πσο ηα παηδηά έλησζαλ ακήραλα όηαλ επξόθεηην λα ελεξγήζνπλ κόλα ηνπο θαη πεξίκελαλ λα ηνπο δνζεί κηα αλαηξνθνδόηεζε από ηελ εξεπλήηξηα. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ νη ελέξγεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνύζαλ ηα λήπηα ζηνλ ππνινγηζηή, ηα νπνία πξνζπαζνύζαλ λα νινθιεξώζνπλ ό,ηη ηνπο δεηνύληαλ ρσξίο λα παξαηηνύληαη. Δπηπξνζζέησο, κία ελδηαθέξνπζα πξνέθηαζε είλαη λα δνπιέςνπλ νη καζεηέο ζε δπάδεο θαη λα εμεηαζηεί ε κεηαμύ ηνπο αιιειεπίδξαζε. Βιβλιογραφία Γηαιακάο, Β., Νηθνιαθνπνύινπ, Κ., & Μάλεζεο, Γ. (2008). Απόςεηο θαη Πξνζέζεηο Νεπηαγσγώλ ρεηηθά κε ηελ Δλζσκάησζε θαη Υξήζε ησλ ΣΠΔ ζηελ Πξνζρνιηθή Δθπαίδεπζε. 6ν Σπλέδξην ΕΤΠΕ, Λεκεζόο. 371-378. Γθξίηζε, Φ., Κακπεδά, Μ., & Κόηζαξε, Μ. (2000). Απόςεηο ησλ Νεπηαγσγώλ γηα ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηελ πξώηε ζρνιηθή ειηθία. 2ν Σπλέδξην ΕΤΠΕ, Πάηξα. 601-607. Cohen, M., & Manion, L. (2000). Μεζνδνινγία εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο. Αζήλα: ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 160 Μεηαίρκην. Εαξάλεο, Ν., & Οηθνλνκίδεο, Β. (2005). Οη απόςεηο ησλ λεπηαγσγώλ γηα ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζην λεπηαγσγείν. 3ν Σπλέδξην Σύξνπ ζηηο ΤΠΕ, ύξνο. 65-73. Haugland, S., & Wright, J. (1997). Young Children And Technology, A World of Discovery. Allyn and Bacon. Κόκεο, Β. (2010). Παηδαγσγηθέο Δξαζηεξηόηεηεο κε (θαη γηα) Υπνινγηζηέο ζηελ Πξνζρνιηθή θαη ηελ Πξώηε Σρνιηθή Ηιηθία. Σέηαξηε αλαλεσκέλε Έθδνζε. Πάηξα: Παλεπηζηεκηαθέο Παξαδόζεηο. Κόκεο, Β. (2005). Εηζαγσγή ζηε Δηδαθηηθή ηεο Πιεξνθνξηθήο. Αζήλα: Κιεηδάξηζκνο. Κόκεο, Β., & Εαραξνπνύινπ, Κ. (2001). Παξαζηάζεηο ησλ παηδηώλ πξνζρνιηθήο ειηθίαο γηα ηνπο ππνινγηζηέο: ν ξόινο ηνπ θύινπ, ηεο ειηθίαο θαη ηεο ρξήζεο ππνινγηζηή. Ψπρνπαηδαγσγηθή ηεο Πξνζρνιηθήο Ηιηθίαο, Δηεζλέο Σπλέδξην, Ρέζπκλν. 1-8. Νηθνιαθνπνύινπ, Κ. (2008). Οη Τερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Επηθνηλσληώλ ζηελ Πξνζρνιηθή Εθπαίδεπζε: Έληαμε, ρξήζε θαη αμηνπνίεζε. Αζήλα: Παηάθεο. Παγγέ, Σ. (2000). Ση γλσξίδνπλ ηα παηδηά γηα ηνπο Ζιεθηξνληθνύο Τπνινγηζηέο; Σύγρξνλε Εθπαίδεπζε, 110, 106-109. Παπαλδξένπ, Μ., & Βειινπνύινπ, Α.: «Τερλνινγία ζηελ πξνζρνιηθή ειηθία: Τν παξάδεηγκα ησλ ππνινγηζηώλ» ζην Πξναηξεηηθά Δθπαηδεπηηθά Πξνγξάκκαηα ζηε ρνιηθή Δθπαίδεπζε, Γηώξγνο Μπαγάθεο (επηκ). Δθδόζεηο Μεηαίρκην, 2000. Ρεο, Γ. (2005). Ζ δηείζδπζε ηνπ 'άγρνπο γηα ηνπο ππνινγηζηέο' ζηνπο δαζθάινπο. Ζ πεξίπησζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηεο Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο ηνπ Ν. Υίνπ. 3ν Σπλέδξην Σύξνπ ζηηο ΤΠΕ, ύξνο. 223-232. Siraj- Blachford, J. (2006). A guide to developing the ICT curriculum for early childhood education. UK: Trenham Books. Siraj- Blachford, J., & Whitebread, D. (2003). Supporting Information and Communications Technology in Early Years. Maidenhead: Open University Press. Throuvenelle, S., & Bewick, C. (2003). Completing the Computer Puzzle- A guide for early childhood educators. Allyn and Bacon. Tsitouridou, M., & Vryzas, K. (2004). The prospect of intergrating ICT into the education of young children: The views of greek early childhood teachers. European Journal of Teacher Education, 27, 29-45. ΤΠ.Δ.Π.Θ. (2001), Γηαζεκαηηθό Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδώλ γηα ην Νεπηαγσγείν. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ