ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ» Ακαδημαϊκός υπεύθυνος: Μανούσος Μαραγκουδάκης, Διευθυντής ΜΠΣ Διδάσκων: Κώστας Θεολόγου, Λέκτορας ΕΜΠ, υπεύθυνος Τίτλος μαθήματος Ευρωπαϊκές Ταυτότητες και Ευρωπαϊκά Πολιτισμικά Πρότυπα (Ευρωπαϊκές ταυτότητες και ευρωπαϊκός πολιτισμός) 1. (α) περίληψη του μαθήματος Το μάθημα επικεντρώνεται στην έννοια των ορίων και συνόρων σε σχέση με τη διαμόρφωση ταυτοτήτων στην Ευρώπη. Συσχετίζονται οι χωρικές αναοριοθετήσεις με τους πολιτισμικούς (επανα ) προσδιορισμούς των ταυτοτήτων. Με άλλα λόγια εξετάζεται η σχέση ορίων και ταυτοτήτων. Ο ευρωπαϊκός χώρος είναι πρόσφορος για την μελέτη αυτής της σχέσης. Η Ευρώπη προσεγγίζεται ως μια πολιτισμική κατασκευή της προϊστορικής περιόδου και διαμορφώθηκε γύρω από την Μεσόγειο σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο. Στη συνέχεια η έννοια της Ευρώπης μετακινήθηκε βορειοδυτικά ως ένα αποικιοκρατικό πολιτιστικό και θρησκευτικό οικοδόμημα πριν από την ανάδυση των εθνικών κρατών. Αργότερα η Ευρώπη μοιάζει να αποτελεί «προϊόν» μιας οιονεί γραφειοκρατικής συγκρότησης. Αυτές τις αφηγήσεις θα αποδομήσουμε στο πλαίσιο του μαθήματος διερευνώντας παράλληλα το περίπλοκο (σύνθετο, complex) φαινόμενο της μετάβασης από τις αυτοκρατορίες και τις παραδοσιακές κοινότητες στα εθνικά κράτη και στη νεοτερικότητα. Το μάθημα περιλαμβάνει χάρτες, διεξοδική συζήτηση επί των πολιτισμικών και στη συνέχεια εθνικών επικρατειών. Η συμπερασματική αιχμή του μαθήματος θα είναι η συγκρότηση και η βιωσιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η έννοια της ιδιότητας του πολίτη (citizenship, citoyenneté, πολιότητα) ως αναπόδραστη κατάληξη.
2. (β) στόχοι του μαθήματος 1. Ο ορισμός του πολιτισμού ως μοναδικά ανθρώπινου χαρακτηριστικού και η σύνθετη αντίληψη του πολιτισμικού φαινομένου ως μιας τριπλής σχέσης ισότιμων παραμέτρων (Χώρος Χρόνος Ανθρώπινη εξέλιξη). 2. Η κατανόηση της αργόσυρτης διάρκειας στις ιστορικές διαδικασίες που μετασχηματίζουν (εσωτερικά κυρίως) την ευρωπαϊκή ήπειρο. 3. Η κατανόηση της επιστημολογικής σχέσης Γεωγραφίας, Ιστορίας και Κοινωνιολογίας με την πολιτισμική εξέλιξη. 4. Η πρόσληψη των αναοριοθετήσεων στο εσωτερικό της Γηραιάς Ηπείρου. 5. Η σχέση της παγκοσμιοποίησης (globalisation) με την ευρωπαιοποίηση (europeanisation). 6. Η αποδόμηση των περιφερειακών αφηγήσεων στην ιστορική προοπτική χιλιετιών. 7. Ο κατανόηση της μηχανικής δια της οποίας δομούνται συλλογικές ταυτότητες. 8. Η κατανόηση της ιδιότητας του πολίτη του Ευρωπαίου πολίτη ιδιαίτερα για την ελληνική κοινωνία. 2
3. (γ) τρόπος διεξαγωγής του μαθήματος Το μάθημα περιλαμβάνει δύο ενότητες: στο πρώτο μέρος (100 120λ.) εισηγητής εκθέτει αναλυτικά το περιεχόμενο της κάθε θεματικής ενότητας. Στο δεύτερο μέρος (περίπου 60λ.) διαμορφώνεται μια κριτική συζήτηση σε μορ φή στρογγυλού τραπεζιού με τους σπουδαστές. Η συζήτηση περιλαμβάνει αναψηλάφηση των χαρτών και έναν αναστοχασμό στις έννοιες του πρώτου μέρους. Μπορεί να περιλαμβάνει και την δημιουργία δύο «αντιδίκων» ομάδων εργασίας προς όφελος της συζήτησης. Όταν προβλέπεται παρουσίαση (Presentation) και κατά προτίμηση γραπτής εργασίας, αυτή θα συζητείται στο δεύτερο μέρος. Οι παρουσίες των σπουδαστών είναι υποχρεωτικές με δυνατότητα απουσίας από το πολύ δύο μαθήματα. Η παρουσία των σπουδαστών και η συμμετοχή τους στις κριτικές συζητήσεις συνεκτιμώνται στην τελική αξιολόγησή το υς. Προβλέπεται και η προειδοποιημένη συμμετοχή τους σε δύο (2) σύντομης διάρκειας τεστ, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Τέλος, η προαγωγή των φοιτητών θα βασίζεται κυρίως στην εκπόνηση γραπτής επιστημονικής εργασίας με βιβλιογραφία (κυρίως ξενόγλωσση). ο 3
4. (δ) υποχρεώσεις και εργασίες των φοιτητών Η διεκδίκηση της άριστης επίδοσης (10 ή 100%) προϋποθέτει τα εξής βασικά κριτήρια: 1. Οι φοιτητές υποχρεούνται κατ αρχάς να είναι παρόντες στις παραδόσεις. 2. Υποχρεούνται να συμμετέχουν σε δύο (2) τεστ και να υποβάλουν τελική γραπτή εργασία με ξενόγλωσση κυρίως βιβλιογραφία. 3. Στην τελική αξιολόγησή τους προσμετράται η εθελοντική ανάληψη της υποχρέωσης να παρουσιάσουν ως εισηγητές ένα «θέμα» σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα. 4. Τέλος, οι φοιτητές οφείλουν να διευκολύνουν (με κάθε τρόπο και κυρίως με τη συμμετοχή τους στη φάση των κριτικών συζητήσεων) τον διδάσκοντα να διαμορφώσει κατά το δυνατόν πλήρη εικόνα των ακαδημαϊκών δεξιοτήτων και γνώσεών τους. 4
5. (ε) γνώσεις/ικανότητες/δεξιότητες που θα έχουν αναπτύξει οι φοιτητές στη λήξη του μαθήματος 1. Ευρεία και κριτική αντίληψη της ευρωπαϊκής ιστορίας. 2. Κατανόηση της σύνθετης έννοιας του πολιτισμικού φαινομένου. 3. Εμβριθής ανάγνωση της ευρωπαϊκής νεοτερικότητας. 4. Περιεκτική αντίληψη των ευρωπαϊκών μεταμορφώσεων από τον μεσογειακό χώρο στο βορειοδυτικό άκρο και τώρα στην γραφειοκρατική οικοδόμηση της σε ένα υπερεθνικό (supranational) μόρφωμα. 5. Αναλυτική πρόσληψη της επιστημολογικής σχέσης των απαραίτητων γνωστικών αντικειμένων, που συμβάλουν ειδικότερα στην κατανόηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. 6. Κατανόηση της εξέλιξης του αστικού φαινομένου στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. 7. Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η τεχνολογική καινοτομία ή/και οι νεωτερισμοί σε θεσμικό ή/και επιστημονικό επίπεδο προάγουν την κοινωνική εξέλιξη και πρόοδο. 8. Ανάδειξη της σημασίας της ιδιότητας του πολίτη στην διαδικασία που διαμορφώνει τις ευρύτερες περιφερειακές ή ευρωπαϊκές ή παγκόσμιες ταυτότητες. 9. Κατανόηση της ελληνικής ιδιαιτερότητας στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. 10. Ευχέρεια στην ανάγνωση και στην χρήση των γεωγραφικών χαρτών. 5
6. (στ) τα θέματα των εβδομαδιαίων παραδόσεων Το μάθημα ολοκληρώνεται σε 11+2 (=13) ενότητες. 1. Εισαγωγή εννοιολογικά εργαλεία μεθοδολογία του μαθήματος 2. Η πρώτη περιφερειακή αφήγηση: η Ευρώπη και η Μεσόγειος. Από τον Μύθο στην Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στην Θρησκευτική Μεταρρύθμιση 3. Η δεύτερη περιφερειακή αφήγηση: η Αναγέννηση, τα εξερευνητικά ταξίδια, Ευρώπη μετακινείται βορειοδυτικά. Η Ευρώπη ανακαλύπτει τον Νέο Κόσμο 4. Αποικιοκρατία Διαφωτισμός Βιομηχανική Επανάσταση Τεχνολογία 5. Η τρίτη αφήγηση: η ευρωπαιοποίηση και η κατασκευή της Ε.Ε. 6. Η ιδιότητα του πολίτη: ιδέες και πράξη (Ι) 7. Η ιδιότητα του πολίτη: πράξη και προοπτικές στην ελληνική κοινωνία. Το «ιδιώδημο» (pri blic) μια ελληνική ιδιαιτερότητα. 8. Ο Αμερικανισμός μεταναστεύει στην Ευρώπη. Η τεχνοκρατία και ο τεχνολογικός ντετερμινισμός ως «ομογενοποιητικός» παράγοντας μιας συλλογικής ταυτότητας. Παρουσίαση εργασίας. 9. Η οικειοποίηση της τεχνολογίας ως παράμετρος συλλογικής ταυτότητας στην ευρωπαϊκή νεοτερικότητα. Παρουσίαση εργασίας. 10. Η σχέση της τοπικής ευρωπαϊκής παράδοσης με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Παρουσίαση εργασίας. 11. Η μετανάστευση, η πολιτισμική σύμμειξη και ο αστικός χώρος. Παρουσίαση εργασίας. 12. Η παγκοσμιοποίηση ως σχέση κατανάλωσης και πολιτικής συμπεριφοράς (και νοοτροπίας). Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα δελτία ειδήσεων ως εισβολείς στον ιδιωτικό χώρο. Παρουσίαση εργασίας. 13. Ανακεφαλαίωση Συζήτηση των σημαντικών σταθμών της αφήγησης Απορίες Περιλήψεις θα δοθούν κατά τη διάρκεια με στόχο να διαμορφωθεί ένα πακέτο σημειώσεων 6
7 (ζ) εβδομαδιαίο χρονοδιάγραμμα μελέτης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ» Ακαδημαϊκός υπεύθυνος: Μανούσος Μαραγκουδάκης, Διευθυντής ΜΠΣ Διδάσκων: Κώστας Θεολόγου, Λέκτορας ΕΜΠ, υπεύθυνος ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ -2012 Α/Α/ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ EΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΕΣ- ΑΡΘΡΑ Συναντήσεις Μαθήματα- Τεστ 1 10/10/2011 ~ 16/10/2011 Braudel Fernand, 21987, Μελέτες για την Ιστορία, μτφ. Βαρών Ο- Σταμούλη Ρ., Αθήνα: ΕΜΝΕ-ΜΝΗΜΩΝ (σε Φ/Α) 2 17/10/2011 ~ 23/10/2011 Leontidou, Lila, 2004, «The Boundaries of Europe: Deconstructing Three Regional Narratives», Identities: Global Studies in Culture and Power, 11: 593-617, Taylor & Francis (σε.pdf) 3 24/10/2011 ~ 30/10/2011 Ζακ Λε Γκοφ, 2006, Η Ευρώπη γεννήθηκε το Μεσαίωνα;, μτφ, Ζέη Ε. Αθήνα, Πόλις Αργία 28.10 4 31/10/2011 ~ 06/11/2011 Hall, Stuart, Held, David, Mc Grew, Anthony, 2003. Η νεωτερικότητα σήμερα: οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός, Αθήνα: Τεστ 1 ο Σαββάλας και ειδικότερα Hall, St., «Tο ζήτημα της πολιτιστικής ταυτότητας» στο ίδιο, σ. 401-76. (Φ/Α) 5 07/11/2011 ~ 13/11/2011 Theologou, Kostas and Michaelides, Panayotis G. (2010) 'The role of Jews in the late Ottoman and early Greek Salonica', Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 12: 3, 307-20 (.pdf) Theologou, Kostas, 2007, Acculturation and Citizenship: Catalysts for the European Urban Space (.pdf) 6 14/11/2011 ~ 20/11/2011 Λεοντίδου Λ. 2003, Τα σύνορα της Ευρώπης Πάτρα : ΕΑΠ σελ. 41-74(.pdf) Αργία 17.11. 7 21/11/2011 ~ 27/11/2011 Bauman, Zygmunt, 2007, «Society of Consumers» στο: Consumering Life, Cambridge: Polity Press, σελ. 52-81 (.pdf) 8 28/11/2011 ~ 04/12/2011 Jacobs Dirk & Maier Robert, 1998, «European Identity: Construct, Fact and Fiction», στο: Gastelaars, M & Ruijter A. (eds.) 1998, A United Europe. The Quest for a Multifaceted Identity, Maastricht: Shaker, σελ. 13-34 (.pdf) 9 05/11/2011 ~ 11/12/2011 Λεοντίδου Λ., 2004, «Μετανεωτερική Αστική Διακυβέρνηση: Από την Πολεοδομική Πολιτική στην Επιχειρηματική Πόλη», στο: Οικονόμου Δ, Σαρηγιάννης Γ., Σερράος Κ., 2004, Πόλη και Χώρος από τον 20ο στον 21ο αιώνα, Αθήνα, σελ. 287-98. (Φ/Α) Γοσποδίνη, Α. 2008. "Μεταβιομηχανικές οικονομίες και χωρικοί μετασχηματισμοί των πόλεων. Αναλύοντας τη μετα-ολυμπιακή Αθήνα", στο Γοσποδίνη, Α. (επιμ.) Διάλογοι για το σχεδιασμό του χώρου και την ανάπτυξη, Αθήνα: Κριτική, σ. 35-102. (.pdf) 10 12/12/2011 ~ 18/12/2011 Lasén Amparo & Gómez-Cruz Edgar, 2009, «Digital Photography and Picture Sharing: Redefining the Public/Private Divide», Knowledge, Technology and Policy, Springer, 22:205 215 (.pdf) και Lee Dong-Hoo, 2009, «Mobile Snapshots and Private/Public Boundaries» Knowledge, Technology and Policy, Springer, 22:161 71 (.pdf) 11 19/12/2011 ~ 24/12/2011 Hard Mikael & Misa Thomas J., 2008, «Modernizing European Cities: Technological Uniformity and Cultural Distinction» στο: Urban machinery: inside modern European cities. Cambridge, MΑ: MIT Press σελ. 1-20 (.pdf) 12 ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΚΑΡΙΦΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ για να οριστικοποιηθεί βάσει σχολίων Θεολόγου, Κώστας, 2005, Πολίτης κα Κοινωνία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσέγγιση στα υπερεθνικά χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής πολιτότητας, Αθήνα: Παπαζήση (Φ/Α) και Liakos Antonis 2006, «Multiple Paths to Citizenship. T.H.Marshall s Theory and the Greek Case». Ellis, Steven G., Hαlfdanarson G. & Isaacs, A. K (eds.) 2006, Citizenship in historical perspective Pisa: Edizioni Plus σελ. 64-70 (.pdf) 13 09/01/2012 ~ 15/01/2012 Smith A, Stenning Α., Rochovska A, & Swiatek Δ 2008, «The Emergence of a Working Poor: Labour Markets, Neoliberalisation and Diverse Economies in Post-Socialist Cities» Antipode, 40-2, σελ. 283-311 (.pdf) 14 16/01/2012 ~ 22/01/2012 Woodward Keith & Lea Jennifer, 2010, «Geographies of Affect» στο: Smith S.J., Pain R., Marston S.A, & Jones J.P (eds.) 2010, The SAGE Handbook of Social Geographies LA, London etc: SAGE σελ. 154-75 (.pdf) 15 23/01/2012 30/01/2012 Connor Graham, Eric Laurier, Vincent O'Brien & Mark Rouncefield (2011): «New visual technologies: shifting boundaries, shared moments», Visual Studies, 26: 2, 87-91(.pdf) ΥΠΟΒΟΛΗ ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τεστ 2 ο
8. (η) γενική βιβλιογραφία Bauman, Zygmunt, 2007, «Society of Consumers» στο: Consumering Life, Cambridge: Polity Press, σελ. 52 81 (διατίθεται σε.pdf) Braudel Fernand, 2 1987, Μελέτες για την Ιστορία, μτφ. Βαρών Ο Σταμούλη Ρ., Αθήνα: ΕΜΝΕ ΜΝΗΜΩΝ (διατίθεται σε Φ/Α) Connor Graham, Eric Laurier, Vincent O'Brien & Mark Rouncefield (2011): «New visual technologies: shifting boundaries, shared moments», Visual Studies, 26: 2, 87 91 Hall, Stuart, Held, David, Mc Grew, Anthony, 2003. Η νεωτερικότητα σήμερα: οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός, Αθήνα: Σαββάλας και ειδικότερα Hall, St., «Tο ζήτημα της πολιτιστικής ταυτότητας» στο ίδιο, σ. 401 76. (διατίθεται σε Φ/Α) Hard Mikael & Misa Thomas J., 2008, «Modernizing European Cities: Technological Uniformity and Cultural Distinction» στο: Urban machinery: inside modern European cities. Cambridge, MΑ: MIT Press σελ. 1 20 (διατίθεται σε.pdf) Jacobs Dirk & Maier Robert, 1998, «European Identity: Construct, Fact and Fiction», στο: Gastelaars, M & Ruijter A. (eds.) 1998, A United Europe. The Quest for a Multifaceted Identity, Maastricht: Shaker, σελ. 13 34 (διατίθεται σε.pdf) Lasén Amparo & Gómez Cruz Edgar, 2009, «Digital Photography and Picture Sharing: Redefining the Public/Private Divide», Knowledge, Technology and Policy, Springer, 22:161 71 (διατίθεται σε.pdf) Le Goff, Jacques. 2006. Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα; μτφ Ζέη Ε., Αθήνα Πόλις Lee Dong-Hoo, 2009, «Mobile Snapshots and Private/Public Boundaries» Knowledge, Technology and Policy, Springer, 22:161 71 ( διατίθεται σε.pdf) Leontidou, Lila, 2004, «The Boundaries of Europe: Deconstructing Three Regional Narratives», Identities: Global Studies in Culture and Power, 11: 593 617, Taylor & Francis (διατίθεται σε.pdf) Smith A, Stenning Α., Rochovska A, & Swiatek Δ 2008, «The Emergence of a Working Poor: Labour Markets, Neoliberalisation and Diverse Economies in Post Socialist Cities» Antipode, 40 2, σελ. 283 311 (διατίθεται σε.pdf) Theologou, Kostas and Michaelides, Panayotis G. (2010) 'The role of Jews in the late Ottoman and early Greek Salonica', Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 12: 3, 307-20 (διατίθεται σε.pdf) Theologou, Kostas, 2007, Acculturation and Citizenship: Catalysts for the European Urban Space (πρακτικά συνεδρίου διατίθεται σε.pdf) Woodward Keith & Lea Jennifer, 2010, «Geographies of Affect» στο: Smith S.J., Pain R., Marston S.A, & Jones J.P (eds.) 2010, The SAGE Handbook of Social Geographies LA, London etc: SAGE σελ. 154 75 (διατίθεται σε.pdf) Γοσποδίνη, Α. 2008. "Μεταβιομηχανικές οικονομίες και χωρικοί μετασχηματισμοί των πόλεων. Αναλύοντας τη μετα ολυμπιακή Αθήνα", στο Γοσποδίνη, Α. (επιμ.) Διάλογοι για το σχεδιασμό του χώρου και την ανάπτυξη, Αθήνα: Κριτική, σ. 35 102. (διατίθεται σε.pdf)
Θεολόγου, Κώστας, 2005, Πολίτης κα Κοινωνία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσέγγιση στα υπερεθνικά χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής πολιτότητας, Αθήνα: Παπαζήση (διατίθεται σε Φ/Α) Λεοντίδου Λ., 2004, «Μετανεωτερική Αστική Διακυβέρνηση: Από την Πολεοδομική Πολιτική στην Επιχειρηματική Πόλη», στο: Οικονόμου Δ, Σαρηγιάννης Γ., Σερράος Κ., 2004, Πόλη και Χώρος από τον 20 ο στον 21 ο αιώνα, Αθήνα, σελ. 287 98. (διατίθεται σε Φ/Α) Λεοντίδου Λ. 2003, «Τα σύνορα της Ευρώπης» στο: Η ευρωπαϊκή Ένωση στην αυγή της τρίτης χιλιετίας: θεσμοί, οργανισμοί και πολιτικές, Πάτρα : ΕΑΠ σελ. 41 74(. pdf) Liakos A., 2006, «Multiple Paths to Citizenship. T.H.Marshall s Theory and the Greek Case». Ellis, Steven G., Hαlfdanarson G. & Isaacs, A. K (eds.) 2006, Citizenship in historical perspective, Pisa: Ed izioni Plus σελ. 64 70 (διατίθεται σε.pdf) Philip s, 2010, Pocket World Atlas, London: in assoc. with the Royal Geographic Soc. Προαιρετικά αναγνώσματα και ειδική βιβλιογραφία Benevolo, L. 1997, Η πόλη στην Ευρώπη, μτφ. Παπασταύρου Α. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, Benevolo, Leonardo. 1980. The History of the City, London: Scholar Braudel Fernand, 1979, Civilisation matérielle, économie et capitalisme, XVe XVIIIe siècle (Les structures du quotidien vol. 1, 1967, Les jeux de l'échange vol. 2, 1979, Le temps du monde, vol. 3, 1979. Paris: Armand Colin. Castells Μ. 2005. Ο Γαλαξίας του Διαδικτύου. Αθήνα: Καστανιώτης Harvey, D. 2007 (μτφ). H κατάσταση της μετανεωτερικότητας: Διερεύνηση των απαρχών της πολιτισμικής μεταβολής. Αθήνα: Μεταίχμιο Howell Kerry, 2002, «Developing Conceptualizations of Europeanization and European Integration: Mixing Methodologies», Economic and Social Research Council Seminar Series, Sheffield (διατίθεται σε.pdf) Knox, P. & Pinch, S. 2009. Κοινωνική Γεωγραφία των πόλεων. Αθήνα: Σαββάλας Massey, D. 2005/2008 (μτφρ). Για το Χώρο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Pinol, J. L. & Walter, F 2007. H Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Πόλη έως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αθήνα: Πλέθρον. Stevenson, D. 2007. Πόλεις και αστικοί πολιτισμοί. Αθήνα: Κριτική Van Passel Eva, Raats Tim & Mostmans Lien, 2011, «Virtual Utopia vs. Digital Reality: The Limitations in an Online Environment στο: Bauwens J & Nulens G. (eds.) 2011, Under Construction, Brussel: Vrije Universiteit, IBBT Smit, σελ. 35 56 (διατίθεται σε.pdf) Κουρλιούρος, Η. 2001/ 2005. Διαδρομές στις Θεωρίες του Χώρου: Οικονομικές Γεωγραφίες της Παραγωγής και της Ανάπτυξης, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Πιρέν, Ανρί, 2003, Οι Πόλεις του Μεσαίωνα. Αθήνα: Βιβλιόραμα Τερκενλή, Θ. Σ., Ιωσηφίδης, Θ., Χωριανόπουλος, Ι. (επιμ.) 2007, Ανθρωπογεωγραφία: Άνθρωπος, Κοινωνία και Χώρος. Αθήνα: Κριτική, 9
9. (θ) τρόπος βαθμολόγησης/ αξιολόγησης Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο 4(δ) 1. Η τελική γραπτή εργασία συνεκτιμάται κατά 60% στην τελική βαθμολογία. 2. Η συμμετοχή στα τεστ κατά 10% έκαστο (Χ2=20%) 3. Η συμμετοχή στις κριτικές συζητήσεις (10%). 4. Η παρουσίαση θέματος κατά 10%. Παράδειγμα: Εάν ένας φοιτητής παραδώσει μόνο μια τελική γραπτή εργασία, που θα βαθμολογηθεί με 10 (δέκα), αυτός ο βαθμός θα πολλαπλασιαστεί με τον συντελεστή 60% και θα αποδώσει τελκή βαθμολογία 6. Εάν ένας φοιτητής παραδώσει γραπτή εργασία που θα βαθμολογηθεί με 8 (οκτώ) και είναι συνεπής και με καλές επιδόσεις σε όλες τις άλλες υποχρεώσεις του, θα πάρει τελική βαθμολογία 8Χ60%=4,8 + 3 με 4 (από τα υπόλοιπα, τεστ, συμμετοχή κτλ)= 7,8 με 8,8 δηλ. 8 ή 9. 10