ΕΞΑΡΧΟΥ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΠΕΝΣΑΣΣΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Ε.Π.Ε. ΛΑΖΑΡΙ ΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΩΝ Α.Ε. ΓΕΩΘΕΣΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ε.Π.Ε. ιαχείριση και επεξεργασία χρονοσειρών Ι. Μαρκόνης & Σ. Κοζάνης Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τοµέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος
οµή παρουσίασης Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 2
Το λογισµικό Υδρογνώµων Οι βασικές λειτουργίες του λογισµικού «Υδρογνώµων» είναι : Μετατροπή χρονοσειρών σε σταθερό χρονικό βήµα, εξαγωγή χρονοσειρών µεγαλύτερου χρονικού βήµατος (συνάθροιση), τυπικός επιµερισµός & τυπικοί έλεγχοι συνέπειας (ακραίες τιµές - χρονική συνέπεια) Γραµµική παλινδρόµηση µεταξύ χρονοσειρών, πολλαπλή παλινδρόµηση, οργανική συσχέτιση και αυτοσυσχέτιση. Συµπλήρωση ελλειπουσών τιµών µε χρήση της γραµµικής παλινδρόµησης, επέκταση χρονοσειρών, γραµµικές & σύνθετες πράξεις µεταξύ χρονοσειρών Υδατικά ισοζύγια: αδροµερές µοντέλο βροχής απορροής Επιφανειακή ολοκλήρωση Κατάρτιση καµπυλών στάθµης παροχής & καµπυλών επέκτασης. Εξαγωγή χρονοσειρών παροχών από χρονοσειρές στάθµης & χρονοσειρών όγκου και επιφανείας από χρονοσειρές στάθµης ταµιευτήρων- λιµνών. Καταχώριση και επεξεργασία υδροµετρήσεων Υπολογισµός εξάτµισης και δυνητικής εξατµοδιαπνοής & επέκταση δειγµάτων εξατµοδιαπνοής Εύρεση στατιστικών χαρακτηριστικών δείγµατος χρονοσειράς, προσαρµογή στατιστικών παραµέτρων, στατιστικές προγνώσεις, στατιστικοί έλεγχοι & εύρεση διαστηµάτων εµπιστοσύνης Ανάλυση χρονοσειρών εξαιρετικών βροχοπτώσεων - κατάρτιση όµβριων καµπυλών Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 3
Το λογισµικό Υδρογνώµον Μενού εντολών Όνοµα χρονοσειράς Μπάρα κουµπιών Τιµές / Σηµαίες χρονοσειράς Ηµεροµηνίες εγγραφών Η στήλη των ηµεροµηνιών διατηρείται σταθερή, καθώς οχρήστης εισαγάγει νέες χρονοσειρές. Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 4
Ιεραρχία δεδοµένων χρονοσειράς Αρχείο.hts (σε folder που επιλέγει ο χρήστης), µε καθορισµένο χρονικό βήµα Το σύνολο των αρχείων.hts (και των folder όπως έχουν διαµορφωθεί από τον χρήστη) Ηεισαγωγήτιµής γίνεται µε απευθείας πληκτρολόγηση σε εγγραφή ή µε αντιγραφή/επικόλληση Η εγγραφή περιλαµβάνει την ηµεροµηνία, σύµφωνα µε το χρονικό βήµα Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 5
ηµιουργία χρονοσειράς (βήµα 1 ο ) Βήµα δηµιουργίας χρονοσειράς Γενικές Πληροφορίες (όνοµα, σχόλια, είδος µεταβλητής, χρονική ζώνη, µονάδα µέτρησης, ακρίβεια δεκαδικών ψηφίων) Αποθηκευµένα πρότυπα χρονοσειρών Συνέχεια ή Ακύρωση Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 6
ηµιουργία χρονοσειράς (βήµα 2 ο ) Ορισµός χρονικού βήµατος χρονοσειράς (µεταβλητό ή σταθερό / αυστηρό) Επιλογή χρονικού βήµατος χρονοσειράς (συνηθισµένα χρονικά βήµατα: 10 λεπτά 1 ώρα 1 µήνας 1 έτος) Επιστροφή στο προηγούµενο βήµα Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 7
ηµιουργία χρονοσειράς (βήµα 3 ο ) Χρονικό διάστηµα Καθορισµός χρονικού διαστήµατος Χρονικό περιθώριο (διόρθωση χρονικού βήµατος) Το χρονικό διάστηµα µπορεί να είναι: Άθροισµα Μέση τιµή Μέγιστο Ελάχιστο Μέση τιµή διανύσµατος Ολοκλήρωση δηµιουργίας χρονοσειράς Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 8
Εισαγωγή εγγραφών Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 9
Εισαγωγή δεδοµένων Η εισαγωγή δεδοµένων στις εγγραφές γίνεται : Με απευθείας πληκτρολόγηση Με αντιγραφή/επικόλληση (copy/paste) από άλλη χρονοσειρά του Υδρογνώµονα ή άλλου προγράµµατος (π.χ. MS Excel) Με εισαγωγή από αρχείο κειµένου, αφού πραγµατοποιηθούν οι απαραίτητες ρυθµίσεις : Αρχική σειρά Κωδικοποίηση (encoding) Σύµβολο υποδιαστολής ιαχωριστικό δεδοµένων Εισαγωγή ηµεροµηνιών Μορφοποίηση χρονοσειρών Εισαγωγή σηµάνσεων (flags) Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 10
Τυπικοί έλεγχοι δεδοµένων Οι έλεγχοι που µπορούν να πραγµατοποιηθούν είναι αυτοί των ακραίων τιµών, της χρονικής συνέπειας, της σταθερότητας του βήµατος, καθώς και των κενών τιµών. Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 11
Κανονικοποίηση χρονικού βήµατος Η βασική κανονικοποίηση του χρονικού βήµατος των χρονοσειρών περιλαµβάνει την άρση χρονικών µετατοπίσεων στις ακανόνιστες (πρωτογενείς) χρονοσειρές. Ταυτόχρονος έλεγχος, της σταθερότητας βήµατος & των κενών τιµών. Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 12
Συνάθροιση Η λειτουργία συνάθροισης αφορά την παραγωγή χρονοσειρών µε µεγαλύτερο χρονικό βήµα από την αρχική. Συνάθροιση Χρονικό βήµα Το αποτέλεσµα είναι δύο νέες χρονοσειρές που απεικονίζονται ως διαφορετικές στήλες. Η πρώτη χρονοσειρά είναι το αποτέλεσµα της συνάθροισης, δηλαδή κάποιος αριθµός ή κενό ανάλογα µε τις ελλείψεις της αρχικής χρονοσειράς. Η δεύτερη χρονοσειρά (στήλη) είναι ένας ακέραιος αριθµός µε τοναριθµό ελλείψεων για την χρονική περίοδο συνάθροισης. Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 13
Παρουσίαση σε πίνακες & διαγράµµατα ιάγραµµα µηνιαίων τιµών (γραµµή) Πίνακας µηνιαίων τιµών ιάγραµµα µηνιαίων τιµών (µπάρες) Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Συστηµάτων Υδροσκοπίου Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων 8 έως 17 Μαρτίου 2010 14