ραστηριότητες Αριθµητισµού

ΚΕΝΤΡΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΡΚΟΥΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΗ ΠΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ: ΑΣΦΑΛΙΣΗ- ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ραστηριότητες Αριθµητισµού Η συγκεκριµένη ενότητα πραγµατεύεται τους τρόπους προστασίας του ανθρώπου από κάθε µορφή φυσικού ή «κατασκευασµένου» κινδύνου. Η ανάγκη προστασίας δηµιουργείται από την αντίληψη που επικρατεί σήµερα ότι κινούµαστε από µια βιοµηχανική κοινωνία, η οποία έχει ως κύριο άξονα την παραγωγή και τη διανοµή των αγαθών, σε µια «κοινωνία κινδύνου», η οποία έχει ως αρχή τη διανοµή των «κακών». Η ενασχόληση των εκπαιδευόµενων µε θέµατα που αφορούν την ασφάλιση, την περίθαλψη, τη σύνταξη, το µηνιαίο εισόδηµα έχει ως στόχο αφενός µεν την ενηµέρωσή τους για την προστασία τους από τις συνέπειες της «απώλειας» και για τα δικαιώµατα τους όσον αφορά την ασφαλιστική τους κάλυψη από το κράτος και αφετέρου την εξοικείωσή τους µε απλές µαθηµατικές έννοιες και τεχνικές για την επίλυση προβληµάτων που τους αφορούν άµεσα, όπως ο έλεγχος της ορθότητας των κρατήσεων από τον εργοδότη τους, ο υπολογισµός των εισφορών στα ασφαλιστικά τους ταµεία, ο υπολογισµός του καθαρού µηνιαίου εισοδήµατος, της πλήρους ή µειωµένης σύνταξης κτλ. ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Γενική Γραµµατεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων ηµόσια Ασφαλιστικά ταµεία ΙΚΑ Ιδιωτικές Ασφαλιστικές Εταιρείες Γενική Συνοµοσπονδία Εργατών Ελλάδας Κέντρο Πληροφόρησης & Υποστήριξης Παλιννοστούντων (ΚΕ.Π.Υ.Π) Καταστάσεις Μισθοδοσίας Anthony J. Berry, Leadership in a millennium: the challenge of the risk society, Sheffield Hallam University, UK Ένθετα Ε1, Ε2, Ε3, Ε4, Ε5 Ιστοσελίδες www.mitnet.gr/kepyp/ www.ika.gr www.tebe.gr www.interamerican.gr www.oaed.gr ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Το θέµα της ασφάλισης και της «ασφάλειας» γενικότερα είναι πάντα επίκαιρο, καθώς θεωρείται µείζων πρόβληµα του κράτους, του πολίτη, των εργαζόµενων. Η ενότητα αυτή στοχεύει να προσεγγίσει το ευρύ θέµα της ασφάλισης και ταυτόχρονα να καταστήσει τους ενήλικες ικανούς: 1. Να συνειδητοποιήσουν τη σηµαντικότητα της ασφάλισης για τον άνθρωπο. 2. Να χρησιµοποιήσουν αποτελεσµατικά τους αριθµούς για την επεξεργασία καθηµερινών καταστάσεων. 3. Να ανατρέξουν σε πηγές και να τις αξιοποιήσουν συλλέγοντας τις κατάλληλες πληροφορίες. 4. Να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να επιλέξουν το κατάλληλο για αυτούς, προσµετρώντας τα θετικά και τα αρνητικά, µέσα από µια πληθώρα «προσφορών». ΕΙ ΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Μέσω της επεξεργασίας της συγκεκριµένης ενότητας οι ενήλικες θα έρθουν σε επαφή και θα εξοικειωθούν µε τις εξής µαθηµατικές έννοιες και διαδικασίες: Πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασµός και διαίρεση µε ακέραιους και δεκαδικούς αριθµούς Σύγκριση αριθµών Ποσοστά Αναλογίες Πίνακες διπλής εισόδου Προτεινόµενη διάρκεια επεξεργασίας της ενότητας: 8 ώρες 1

ραστηριότητα 1: «ιαχείριση «κινδύνου»: Πώς αντιµετωπίζεται ο κίνδυνος;» 1. Έχετε αναρωτηθεί αν ο άνθρωπος αντιµετωπίζει σήµερα µόνο φυσικούς κινδύνους ή εξαιτίας της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης και της προόδου της επιστήµης έχει επιφορτιστεί και µε την αντιµετώπιση «κατασκευασµένων κινδύνων» (από τον ανθρώπινο παράγοντα); 2. «Οι στρατηγικές διαχείρισης του κινδύνου από τον άνθρωπο κινούνται σε δύο γενικούς άξονες, ο πρώτος εστιάζεται στο να τον αγνοήσουν και ο δεύτερος στο να τον αποφύγουν». Να σχολιάσετε την πρόταση και να αναπτύξετε τις ιδέες σας. 3. Γνωρίζετε µε ποιο τρόπο οι άνθρωποι προσπαθούν να µειώσουν τις συνέπειες της «απώλειας» ή να τις επιµεριστούν; 4. Γνωρίζετε αν το κράτος φροντίζει για την εξασφάλιση παροχών στους πολίτες του και επιµερίζεται µαζί τους τις συνέπειες από καταστάσεις κινδύνου; 5. «Η προστασία από τον κίνδυνο εξασφαλίζεται µε τρεις τρόπους: δηµόσια, ιδιωτικά, και ατοµικά». Να συζητήσετε τους τρεις αυτούς τρόπους. 6. Είστε εργαζόµενοι και σε ποιο τοµέα; 7. Σας έχει απασχολήσει το θέµα της ασφάλισης; Οδηγίες ραστηριότητα 1: ιαχείριση «κινδύνου»: Πώς αντιµετωπίζεται ο κίνδυνος; Στόχος: Το έναυσµα για συζήτηση δίνεται στους εκπαιδευόµενους µέσα από επιστηµονικές απόψεις, που έχουν διατυπωθεί στο πλαίσιο της «Θεωρίας κινδύνου» και µέσα από διερευνητικές ερωτήσεις, προκειµένου να ευαισθητοποιηθούν για τη µείωση των απωλειών από κάθε «άγνωστο» ενδεχόµενο και να ενηµερωθούν για το Σύστηµα της Κοινωνικής και Ιδιωτικής Ασφάλισης. Ενδεικτικό υλικό Άρθρα, διαφηµίσεις ασφαλιστικών εταιρειών, Νόµους και µελέτες σχετικές µε την ασφάλιση κτλ. Ενδεικτικές επισηµάνσεις Οι λέξεις «κίνδυνος», απώλεια, προστασία, ασφάλεια αποτελούν τις λέξεις κλειδιά για την ανάπτυξη διαλόγου και την κατάθεση εµπειριών. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δώσει έµφαση στην χρησιµότητα της «ασφάλισης», καθώς και στη δυνατότητα επιλογής ανάµεσα σε διαφορετικά ασφαλιστικά συστήµατα (ιδιωτικά ή δηµόσια). Προτεινόµενη διάρκεια:1 ώρα 2

ΠΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ: ΑΣΦΑΛΙΣΗ-ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ραστηριότητα 2: «Ασφαλίσου τώρα για να απολαµβάνεις µετά» Οδηγίες 1. Είστε ασφαλισµένοι σε κάποιο ασφαλιστικό φορέα; 2. Γνωρίζετε ότι υπάρχει Νοµοθετικό πλαίσιο που ρυθµίζει τη λειτουργία του Συστήµατος Κοινωνικής Ασφάλισης της χώρας µας και ότι η αποδοχή κάθε πρότασης αναµόρφωσής του είναι επακόλουθο διαλόγου και έγκρισης από τη Βουλή των Ελλήνων. 3. Γνωρίζετε ποια είδη παροχών σας προσφέρονται από τον ασφαλιστικό σας φορέα; 4. Ποιους άλλους ασφαλιστικούς φορείς γνωρίζετε; 5. Μπορείτε να αναφέρετε ποιες κατηγορίες εργαζοµένων καλύπτονται σε κάθε ασφαλιστικό φορέα; 6. Μόνο οι εργαζόµενοι µπορούν να είναι ασφαλισµένοι σε ασφαλιστικούς φορείς του ηµοσίου ή υπάρχει πρόβλεψη και για τους αυτοαπασχολούµενους ή τους άνεργους; 7. Για έναν αυτοαπασχολούµενο που δεν επιθυµεί να ασφαλιστεί σε δηµόσιο φορέα υπάρχουν άλλα διαθέσιµα ασφαλιστικά προγράµµατα στην «αγορά» που θα µπορούσε να επιλέξει; Θέµατα προς συζήτηση Θα δεχόσασταν ποτέ να εργάζεστε και να µην είστε ασφαλισµένοι; Θα µπορούσατε να σκεφτείτε τι θα γινόταν σε περίπτωση ατυχήµατος ή κάποιου κακού ενδεχόµενου; Αν είχατε κάποιο σηµαντικό περιουσιακό στοιχείο (µαγαζί, σπίτι κτλ.) θα προτιµούσατε να το ασφαλίσετε και να πληρώνατε κάποια ασφάλιστρα ή µε σύµβουλο την τύχη θα το ρισκάρατε να µείνει ανασφάλιστο; Να περιγράψετε προσωπικές σας εµπειρίες για αυτό το θέµα και να τις συζητήσετε. ραστηριότητα 2: «Ασφαλίσου τώρα για να απολαµβάνεις µετά» Στόχος: Η εξοικείωση των εκπαιδευόµενων µε τα ασφαλιστικούς φορείς και τις παροχές που προσφέρουν, η κατανόηση της χρησιµότητάς τους για τον άνθρωπο και η συλλογή, ανάλυση και αξιολόγηση διάφορων πληροφοριών που συνδέονται µε το συγκεκριµένο θέµα. Ενδεικτικό υλικό Άρθρα, διαφηµίσεις ασφαλιστικών εταιρειών, Νόµοι και µελέτες σχετικές µε την ασφάλιση κτλ Ενδεικτικές επισηµάνσεις 1. Έµφαση πρέπει να δοθεί στην αναγκαιότητα της ασφάλισης και στα οφέλη της για τις καλές και «κακές» στιγµές του ανθρώπου 2. Όλα τα ερωτήµατα ενδείκνυνται για περαιτέρω µελέτη και ανίχνευση ανάλογα µε το γνωστικό επίπεδο της τάξης και το διαθέσιµο χρόνο. Προτεινόµενη διάρκεια:1 ώρα 3

ραστηριότητα 3α: ηµόσιο Σύστηµα Κοινωνικής Ασφάλισης- Ι.Κ.Α. (Ίδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων) «.αυτόνοµον, νοµικόν πρόσωπον δηµοσίου δικαίου, συσταθέν δυνάµει του Ν. 6298/1934, εδρεύον εν Αθήνας και τελούν υπό την ανωτέρω εποπτείαν του Υπουργού Εργασίας. Σκοπός αυτού η προστασία των παρ αυτώ ησφαλισµένων κατά των κινδύνων, ασθενείας, αναπηρίας, ατυχήµατος, γήρατος κτλ.» (Ένθετα 1 και 2) 1. Μπορείτε να αναφέρετε ποιους εργαζοµένους καλύπτει ο ασφαλιστικός φορέας ΙΚΑ; 2. Σας έχει απασχολήσει ο τρόπος υπολογισµού του καθαρού µηνιαίου εισοδήµατος και των µηνιαίων εισφορών/ κρατήσεων; Έχετε βρεθεί ποτέ στην κατάσταση να µην µπορείτε να κατανοήσετε έννοιες και ποσά που καταγράφονται σε µια µηνιαία βεβαίωση αποδοχών; (Βλέπε: Ένθετο1) 3. Στο Ένθετο 1 να βρείτε µε ποιο ποσό αµείβεται ο εργαζόµενος; Πώς προκύπτει το καθαρό ποσό µηνιαίων αποδοχών; 4. Αν το µεικτό ποσό µηνιαίων αποδοχών είναι 1645,72 και οι κρατήσεις 385,34 να υπολογίσετε το καθαρό ποσό µηνιαίων αποδοχών για τον εργαζόµενο. 5. Αν ο ίδιος εργαζόµενος πλήρωνε 165 µηνιαία για δάνειο κατοικίας µπορείτε να υπολογίσετε ποιο θα ήταν το καθαρό ποσό αποδοχών του; Χρησιµοποιήστε τα δεδοµένα της ερώτησης 4. 6. Αν το µεικτό ποσό µηνιαίων αποδοχών είναι 1700 και οι κρατήσεις 400 µπορείτε να υπολογίσετε πόσο % είναι οι κρατήσεις 7. Στο Ένθετο 1 και στη στήλη µε τις κρατήσεις να βρείτε σε ποια κατηγορία κρατήσεων αντιστοιχεί το µεγαλύτερο ποσό και σε ποια το µικρότερο. 8. Να συγκρίνετε τα ποσά των µεικτών αποδοχών και των κρατήσεων στα Ένθετα 1 και 2. Τι παρατηρείτε; Η ασφάλιση δεν εξαρτάται από τη θέληση του εργαζοµένου ή του εργοδότη και αρχίζει από την πρώτη µέρα εργασίας. Με την ασφάλισή του ο εργαζόµενος γίνεται δικαιούχος πολλών παροχών τόσο από το ΙΚΑ όσο και από άλλους Οργανισµούς (Ένθετο 3) Πρέπει να γνωρίζετε ότι όταν ασφαλίζεστε για το µισθό και τα ηµεροµίσθια που δικαιούστε θα παίρνετε και τις ανάλογες παροχές. Μεγαλύτερος µισθός και περισσότερα ηµεροµίσθια σηµαίνει περισσότερες και µεγαλύτερες παροχές. Στους ασφαλισµένους και στους συνταξιούχους του ΙΚΑ παρέχεται το δικαίωµα της αναγνώρισης του χρόνου της στρατιωτικής τους υπηρεσίας ως χρόνου ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης (http://www. ika.gr). Οδηγίες ραστηριότητες 3 α, 3β, 3γ: ηµόσιο Σύστηµα Κοινωνικής Ασφάλισης- Ι.Κ.Α. (Ίδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων) Στόχος: Η εξοικείωση µε έναν ευρύ ασφαλιστικό φορέα. Η ενηµέρωση και η ταυτόχρονη ενασχόληση µε την επίλυση µαθηµατικών προβληµάτων. Η εξάσκηση στη σύγκριση τιµών σε ένα πίνακα διπλής εισόδου και στην κατασκευή πίνακα. Η παρουσίαση των αποτελεσµάτων µε σαφήνεια. Απαιτούµενο υλικό Βεβαιώσεις αποδοχών Η/Υ (πλοήγηση στην ιστοσελίδα του ΙΚΑ) Ενδεικτικές επισηµάνσεις 1. Οι µαθηµατικές έννοιες που εµπλέκονται: Πίνακες Πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασµός και διαίρεση µε ακέραιους αριθµούς και δεκαδικούς αριθµούς Ποσοστά Σύγκριση αριθµών 2. Όλες οι επιµέρους δραστηριότητες (3α, 3β, 3γ) είναι κατάλληλες για συλλογή πληροφοριών µέσα από βάσεις δεδοµένων και καταγραφή αυτών που χρησιµεύουν σε κάθε περίπτωση 3. Ο εκπαιδευτικός µπορεί να αναθέσει εργασίες σε οµάδες δίνοντάς τους ένα σχέδιο δράσης, καθώς το θέµα της ασφάλισης είναι ευρύ και περιλαµβάνει ποικίλες κατηγορίες εργαζόµενων 4. Τα ενδεικτικά προβλήµατα των δραστηριοτήτων µπορούν να αλλάξουν και ως προς τον αριθµό των βηµάτων επίλυσης και ως προς τα ποσά. 5. Έµφαση πρέπει να δοθεί στη σύγκριση ποσών, στα ποσοστά, στην κατασκευή πίνακα και στην άντληση πληροφοριών από τα στοιχεία πινάκων. Προτεινόµενη διάρκεια:2 ώρες 4

ραστηριότητα 3β: ηµόσιο Σύστηµα Κοινωνικής Ασφάλισης- Ι.Κ.Α. «Το ΙΚΑ είναι Κοινωνικός Ασφαλιστικός Οργανισµός που εισπράττει εισφορές για να δίνει παροχές»( www.ika.gr) Α. Εισφορές 1. Στις ασφαλιστικές εισφορές συµµετέχουν ο εργαζόµενος και ο εργοδότης. Έτσι έχουµε την εργατική και εργοδοτική εισφορά 2. Γνωρίζετε ποιος είναι υποχρεωµένος να καταβάλλει στο ΙΚΑ τις µηνιαίες εισφορές; 3. Γνωρίζετε ότι το ποσό της εργατικής εισφοράς είναι ποσοστό επί των ακαθαρίστων αποδοχών του απασχολουµένου. Το ποσό αυτό το παρακρατεί ο εργοδότης από τον εργαζόµενο κατά την πληρωµή των αποδοχών του ή το αργότερο µέσα σε δύο µήνες από αυτήν. 4. Γνωρίζετε ότι το ποσό της εργοδοτικής εισφοράς είναι και αυτό ποσοστό επί των ακαθαρίστων αποδοχών του απασχολουµένου που καταβάλλεται από τον εργοδότη στο ΙΚΑ. Το ποσό αυτό επιβαρύνει τον εργοδότη πέραν των µικτών αποδοχών του απασχολουµένου. 5. Ο υπολογισµός των εισφορών διαφοροποιείται και έχει σχέση µε το καθεστώς εργασίας του απασχολούµενου (πλήρης απασχόληση, µερική απασχόληση, µε κυµαινόµενο ηµεροµίσθιο κτλ.). Υπολογισµός εισφορών των κατ οίκον απασχολουµένων σε ένα εργοδότη 6. Ως βάση υπολογισµού των µηνιαίων εισφορών των κατ οίκον απασχολουµένων θεωρείται το 50% του ηµεροµισθίου του ανειδίκευτου εργάτη (Η.Α.Ε.) επί 25 εργάσιµες ηµέρες. Αν το Η.Α.Ε έχει ορισθεί σε 23,29 να υπολογίσετε το συνολικό ποσό των µηνιαίων εισφορών. 7. Αν από αυτό το συνολικό ποσό (ερώτηση 6) το 22,18% βαρύνει τον εργοδότη και το 13,22% βαρύνει τον ασφαλισµένο να υπολογίσετε τα αντίστοιχα ποσά που θα καταβάλλει ο εργοδότης και ο ασφαλισµένος. Τι πρέπει να προσέχουµε Έχετε συµφέρον να ελέγχετε την ορθότητα της ασφάλισής σας Να παρακολουθείτε προσεκτικά, αν ο εργοδότης, καταβάλλει εισφορές για: όλες τις ηµέρες εργασίας όλα τα ηµεροµίσθια τις υπερωρίες το δώρο εορτών την άδεια και το επίδοµα άδειας και γενικά για όλες τις παροχές σε χρήµα και σε είδος Προτεινόµενη διάρκεια:2 ώρες 5

ραστηριότητα 3γ: ηµόσιο Σύστηµα Κοινωνικής Ασφάλισης- Ι.Κ.Α. (Ίδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων) (Ένθετα 4 και 5) Εισφορές 1. Γνωρίζετε τι σηµαίνει τεκµαρτό ηµεροµίσθιο (Τ.Η.); 2. Γνωρίζετε τι σηµαίνει ασφαλιστική κλάση; 3. Για τους ασφαλισµένους µε κυµαινόµενες αποδοχές (µε ποσοστά, κατ' αποκοπή, µε προµήθειες, µε φιλοδωρήµατα κλπ) η ασφάλιση υπολογίζεται επί των τεκµαρτών αποδοχών των κλάσεων της κατάταξης, όπως αυτές διαµορφώνονται κάθε φορά µε απόφαση του ιοικητικού Συµβουλίου του ΙΚΑ (Βλέπε Ένθετο 4) 4. Στον συγκεντρωτικό πίνακα ποσοστών ασφάλιστρων ΙΚΑ κατά κλάδο ασφάλισης του Ένθετου 5 να παρατηρήσετε τις εγγραφές/ στοιχεία που υπάρχουν σε κάθε γραµµή και σε κάθε στήλη. Να συζητήσετε για τους κλάδους ασφάλισης. 5. Ως βάση υπολογισµού των µηνιαίων εισφορών των απασχολουµένων που περιέχονται στον Ένθετο 4 θεωρείται το τεκµαρτό ηµεροµίσθιο επί 25 εργάσιµες ηµέρες (µηνιαίο εισόδηµα). 6. Με τη βοήθεια των Ένθετων 4 και 5 να υπολογίσετε τις µηνιαίες εισφορές του απασχολούµενου και του εργοδότη για τις κατηγορίες εργαζόµενων που δίνονται στο παρακάτω πινάκα. Θα θεωρήσετε ότι είναι ασφαλισµένοι στο κλάδο ασφάλισης, ΜΙΚΤΑ (Ένθετο 5). ΚΛΑ ΟΙ Κοµµωτές - Κουρείς Αρτίστες άσµατος Ταξιθέτες Τ.Η ΚΛΑ ΟΣ ΜΙΚΤΑ ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΙΣΟ ΗΜΑ ΑΣΦ. ΕΡΓ ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΦΟΡΩΝ Εισπράκτορες 7. Να διαλέξετε επαγγέλµατα που σας ενδιαφέρουν και κλάδο ασφάλισης (Ένθετα 4 και 5) και να βρείτε τις µηνιαίες εισφορές του απασχολούµενου και του εργοδότη. Προτεινόµενη διάρκεια:2ώρες 6