Επικουρικά για την τελική ευθεία

Νεοελληνική Γλώσσα Γ Λυκείου Επικουρικά για την τελική ευθεία Συνεργασία: Φιλολόγων Φροντιστηρίων ΒΑΚΑΛΗ

Περιεχόμενα Ενδεικτικό Θέμα I και ενδεικτικές απαντήσεις, Φιλιώ Δεληγεώργη..σελ. 1 Ενδεικτικό Θέμα II και ενδεικτικές απαντήσεις, Χρήστος Κουκουλής..σελ. 11 Ενδεικτικό Θέμα III και ενδεικτικές απαντήσεις, Θωμάς Λιόλιος...σελ. 16 Ενδεικτικό Θέμα IV και ενδεικτικές απαντήσεις, Χριστίνα Μπεκιάρη...σελ. 26 Ενδεικτικό Θέμα V και ενδεικτικές απαντήσεις, Ρωξάνη Παπαχατζή....σελ. 31 Ενδεικτικό Θέμα VI και ενδεικτικές απαντήσεις, Δημήτρης Σακκάς.σελ. 38 Ενδεικτικό Θέμα VII και ενδεικτικές απαντήσεις, Φωτεινή Σαρρηγιάννη.σελ. 45 Ενδεικτικό Θέμα VIII και ενδεικτικές απαντήσεις, Αθανασία Τσόγγα..σελ. 55 Ενδεικτικό Θέμα VIV και ενδεικτικές απαντήσεις, Μαρία Χαντζή.. σελ. 61

Θεματική ενότητα: Οικογένεια 1. Επειδή όλοι μεγαλώσαμε στους κόλπους μιας οικογένειας, θεωρούμε αυτονόητο ότι κατέχουμε και το νόημα της. Πιστεύουμε ότι οι εμπειρίες μας περί οικογενειακής ζωής είναι «φυσιολογικές» και όλες οι οικογένειες μοιάζουν με τη δική μας. Κι επειδή νομίζουμε ότι ξέρουμε, καλλιεργούμε λάθος αντιλήψεις και για ολόκληρη την κοινωνία μας. 2. Γύρω μας τα πάντα μεταβάλλονται καθώς ο παραδοσιακός οικογενειακός πυρήνας με τους δύο γονείς και τα παιδιά τους τείνει να εκλείψει. Οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα διαζύγια αυξάνονται, εκατομμύρια ζευγάρια συζούν δοκιμαστικά πριν από το γάμο, οι δεύτεροι γάμοι αποτυγχάνουν συχνότερα από τους πρώτους και πολλά νοικοκυριά αποτελούνται πλέον από ένα και μοναδικό άτομο. 3. Και όλα αυτά τα φαινόμενα καταγράφονται σε εντυπωσιακά ποσοστά, που μάλιστα αυξήθηκαν ραγδαία, μόλις μέσα στην τελευταία τριακονταετία. Η αποσύνθεση ή έστω ο αποσυντονισμός του θεσμού, και μάλιστα σ' ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, προκαλεί στους ανθρώπους βαθιά ανησυχία και ανασφάλεια απέναντι σ' αυτόν τον κόσμο όπου, κατά την περιγραφή του Μαρξ, «οτιδήποτε στερεό λιώνει στον αέρα». 4. Αναζητώντας τις αιτίες του φαινομένου θα πρέπει να εξετάσουμε ένα σύνολο οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων, μέσα στους οποίους εμπλέκονται και οι δικές μας παρανοήσεις ως προς την έννοια της οικογένειας. 5. Ας ξεκινήσουμε, για παράδειγμα, από τις απόψεις μας περί πυρηνικής και εκτεταμένης οικογένειας. Πιστεύαμε γενικά ότι τα σπιτικά που περιλαμβάνουν μόνο τον πυρήνα γονέων παιδιών, χωρίς το υπόλοιπο πλέγμα κοντινών συγγενών, είναι αποκλειστικά προϊόν της βιομηχανικής επανάστασης. 6. Πρόσφατες όμως κοινωνιολογικές μελέτες καταλήγουν ότι και στην προβιομηχανική εποχή η πυρηνική οικογένεια δεν ήταν τόσο σπάνια, κι αυτό εξαιτίας του χαμηλού μέσου όρου ζωής, της παιδικής θνησιμότητας, της ελαττωμένης γονιμότητας και των γάμων σε μεγάλη ηλικία. Τουναντίον, η 1

βιομηχανική επανάσταση, με τη μετακίνηση των πληθυσμών από την περιφέρεια στις πόλεις, μάλλον δημιούργησε στους ανθρώπους εντονότερη την ανάγκη να συσπειρώνονται με τους δικούς τους, με τα άτομα που είχαν το ίδιο αίμα μ' εκείνους. 7. Οι εντονότερες αλλαγές είναι βέβαια προϊόν της τελευταίας 50ετίας, με τη μαζική εισροή των γυναικών στην παραγωγή και με τις ιδεολογικές αμφισβητήσεις που έθεσε ο φεμινισμός ως προς τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και στην οικογένεια. Έτσι καταλήγουμε σε ένα διαρκώς αυξανόμενο αριθμό μονογονεϊκών οικογενειών, που αποκλίνουν από τις συμβατικές έννοιες, συχνά με δική τους επιλογή: μόνοι πατέρες, χήρες μητέρες, χωρισμένες μητέρες, ανύπαντρες μητέρες. Και φυσικά δεν παύουν να επιρρίπτονται ευθύνες για κάθε δεινό της σύγχρονης εποχής εγκληματικότητα, βία, αλκοολισμός, αδυναμία κοινωνικής προσαρμογήςσε αυτήν ακριβώς την απορύθμιση των οικογενειακών δομών. 8. Το ζήτημα είναι κατά πόσον μπορούμε να ερμηνεύουμε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος, μένοντας προσκολλημένοι στα παλιά πρότυπα. Όπως διαγράφονται σήμερα τα πράγματα, η οικογένεια, ή ό,τι τέλος πάντων απομένει από αυτήν, θα έχει την τάση να ζει όλο και πιο ιδιωτικά, να απομονώνεται στο σπίτι, όχι μόνο ομαδικά απέναντι σε όλους τους έξω, αλλά και τα μέλη της μεταξύ τους. 9. Η αιτία αυτής της εσωστρέφειας μπορεί να αναζητηθεί στη συμπίεση του καθημερινού χρόνου. Οι εργαζόμενοι γονείς δεν έχουν περιθώρια για άλλες δραστηριότητες, οπότε το σπίτι αναδεικνύεται σε κέντρο αναψυχής, κατανάλωσης και δημιουργικότητας. Ακόμα και τα παιδιά εξαιτίας της εγκληματικότητας αποσύρονται στην ασφάλεια του σπιτιού. Ωστόσο η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των γενεών απειλεί όλα τα μέλη με συναισθηματική απομόνωση. Οι ίδιοι οι άνθρωποι σχηματίζουν πλέον νέους ιστούς προσωπικών διασυνδέσεων που διαφοροποιούνται από τις παλαιότερες αντιλήψεις περί οικογένειας. 10. Αν εξωθήσουμε τις προοπτικές αυτές στα άκρα, το «σπιτικό» του μέλλοντος διαγράφεται σαν το εφιαλτικό προϊόν μιας καταναλωτικής κοινωνίας, το μοναδικό καταφύγιο μετά την ανθρώπινη αποτυχία για πλουραλιστικές, υγιείς κοινότητες, ένας ζοφερός τόπος μοναξιάς και συναισθηματικής παγωνιάς. 2

11. Ωστόσο, αν πράγματι αυτό είναι το μέλλον, δε θα έρθει χωρίς κάποιοι να επαναστατήσουν απέναντι του. Ήδη στο δυτικό κόσμο η αντίδραση έχει εμφανιστεί. Τη φέρνουν οι χαλαρές φυλές από σύγχρονους νομάδες που κατοικούν σε φορτηγάκια, οι οικο πολιτικοί, οι μοναχικοί, τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, τα στρατευμένα ζευγάρια ατόμων με ειδικές ανάγκες. Μια μειοψηφία ανεπίσημων και απίθανων οικογενειών, που σε πολλούς φαίνεται απειλητική, έστω κι αν η μόνη της άμυνα μέσα σ' έναν αβέβαιο κόσμο είναι οι ακατάπαυστες όσο και προσωρινές ομαδοποιήσεις, σε κάθε είδους συνδυασμούς. Και τελικά φτάνουμε να αναρωτιόμαστε μήπως ο μόνος ανθρώπινος δεσμός που θα μπορέσει να επιζήσει, θα είναι η αδιάρρηκτη σχέση της μητέρας με το παιδί. 12. Παρόλα αυτά, η Ευτυχισμένη Οικογένεια μπορεί και να μην είναι χαμένη υπόθεση. Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τις οικογένειες και τις κοινότητες σαν μια συνύπαρξη στον χώρο. Όμως στο μεταμοντέρνο κόσμο έχει μεταβληθεί παντελώς η αντίληψή μας περί χώρου. Ενδεχομένως, λοιπόν, θα πρέπει να αλλάξουμε την οπτική μας γωνία και να σκεφτόμαστε τις οικογένειες σα μια συνύπαρξη στο χρόνο. Ένα απλό παράδειγμα: ακόμα κι αν κατοικούμε μακριά από προσφιλείς στενούς συγγενείς, τα μεταφορικά μέσα καταργούν τις αποστάσεις. Ακόμα κι αν δεν βλεπόμαστε συχνά, για τους πολυάσχολους υπάρχει πάντα το τηλέφωνο. Είναι μια άλλου είδους επαφή, αλλά δεν παύει να συντηρεί τους δεσμούς. 13. Ποιος όμως θα γίνει ο πυρήνας αυτής της οικογένειας; Θυμηθείτε ότι σύμφωνα με τις δημογραφικές τάσεις και δεδομένης της ανεργίας και της υποαπασχόλησης των νέων, εκείνοι που θα έχουν διασφαλίσει την οικονομική τους ανεξαρτησία θα είναι μάλλον οι ηλικιωμένοι παρά τα ενήλικα παιδιά τους. Και, ως γνωστόν, η ισχύς στις διαπροσωπικές σχέσεις είναι συνάρτηση της οικονομικής ανεξαρτησίας. Έτσι, η διασπασμένη στο χώρο, αλλά υφιστάμενη στο χρόνο, οικογένεια του μέλλοντος, θα μπορεί να επανασυνδέεται κατά διαστήματα υπό την πρωτοκαθεδρία των γηραιότερων μελών της. LIZ ELSE (από το βιβλίο «ΛΟΓΟΣ ΔΟΚΙΜΙΑΚΟΣ», Αλέξης Τότσικας, Γ. Αναστασόπουλος Λ. Μπαρδάκος Δ. Χουλιτούδης, τόμος Α, σελ. 103 105, εκδόσεις GUTEMBERG) 3

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο σε 150 περίπου λέξεις. Mονάδες 25 Β1. Η συγγραφέας μεταξύ των άλλων υποστηρίζει ότι «επιρρίπτονται ευθύνες για κάθε δεινό της σύγχρονης εποχής. στην απορύθμιση των οικογενειακών δεσμών» (7 η παράγραφος). Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της φράσης σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. Μονάδες 10 Β2. «Και όλα αυτά τα φαινόμενα απορύθμιση των οικογενειακών δομών.» : να επισημάνετε τρία διαφορετικά είδη τεκμηρίων που χρησιμοποιούνται στις συγκεκριμένες παραγράφους δίνοντας ένα παράδειγμα για το καθένα.. Μονάδες 6 Β3. Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία της δωδέκατης παραγράφου. Μονάδες 5 Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις : «φυσιολογικές» και «οτιδήποτε στέρεο λιώνει στον αέρα» β) Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ερωτήματος στην τελευταία παράγραφο του κειμένου. Μονάδες 4 Β5 α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις λέξεις : συζούν (2η παρ.), ραγδαία, αποσύνθεση, (3η παρ.), δραστηριότητες (9η παρ.), προσωρινές (11η παρ.) β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις λέξεις : αποκλίνουν (7η παρ.), απομόνωση (9η παρ.), μειοψηφία (11η παρ.), παντελώς (12η παρ.), γηραιότερων (13η παρ.) Μονάδες 10 4

Γ. Σε κείμενο προορισμένο να δημοσιευθεί σε εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας να αναφερθείτε στο ρόλο της οικογένειας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου και να εξηγήσετε γιατί η αποστολή της αυτή καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική στη σύγχρονη εποχή. (500 600 λέξεις) Μονάδες 40 5

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Η συγγραφέας στο κείμενό της αναφέρεται στις αλλαγές που παρουσιάζει ο θεσμός της οικογένειας στη σύγχρονη εποχή. Αρχικά αποδίδει τις λανθασμένες αντιλήψεις για την κοινωνία στις διαφορετικές, λόγω βιωμάτων, αντιλήψεις περί οικογένειας. Στη συνέχεια διαπιστώνει ότι η «παραδοσιακή» οικογένεια αλλάζει, γεγονός που δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Στα αίτια υπεισέρχονται και οι δικές μας παρανοήσεις, όπως η λανθασμένη αντίληψη ότι η πυρηνική οικογένεια υπήρξε αποτέλεσμα της βιομηχανικής επανάστασης. Οι μεγαλύτερες, ωστόσο, διαφοροποιήσεις συντελέστηκαν με την αθρόα είσοδο των γυναικών στην εργασία και την εμφάνιση του φεμινισμού. Απαιτείται, λοιπόν, ανανέωση των παλαιών προτύπων και στο χώρο της οικογένειας. Τα μέλη της, αν και κλίνουν να αποσύρονται στο σπίτι, εντούτοις οδηγούνται σε απομόνωση, γεγονός που προκαλεί δυσοίωνες προβλέψεις. Σ αυτές αντιδρούν ήδη αιρετικές μειοψηφίες που αποκλίνουν πολύ από την παραδοσιακή οικογένεια. Κλείνοντας η συγγραφέας εκφράζει την αισιοδοξία της για το μέλλον του θεσμού. αρκεί να αντιμετωπισθεί ως μία συνύπαρξη στο χρόνο με κέντρο επανασύνδεσης τους γεροντότερους λόγω της οικονομικής τους ανεξαρτησίας. Β1. Ως γνωστόν, συχνά επιρρίπτονται ευθύνες για κάθε δεινό της σύγχρονης εποχής στην απορρύθμιση των οικογενειακών δεσμών. Πιο συγκεκριμένα η οικογένεια, καθώς αποτελεί τον πρώτο χώρο ζωής και δράσης του ατόμου, είναι αυτή που θα το θωρακίσει ηθικά, ψυχικά και πνευματικά, ώστε να διαμορφώσει μία υγιή προσωπικότητα. Από τη στιγμή που η οικογένεια, ωστόσο, δεν αποτελεί εστία ασφάλειας, αγάπης, ουσιαστικής επικοινωνίας, τα νεαρά μέλη της βιώνουν έντονο συναισθηματικό κενό, γεγονός που τα καθιστά ευάλωτα στις προκλήσεις της εποχής. Ως αποτέλεσμα, μπορούν να οδηγηθούν σε αντικοινωνικές, παραβατικές μέχρι και αυτοκαταστροφικές επιλογές, άλλοτε εκφράζοντας βίαια το συσσωρευμένο μέσα τους θυμό και άλλοτε αναζητώντας τη λύτρωση σε αυταπάτες, 6

όπως αυτή των ναρκωτικών. Καθοριστικός, λοιπόν, και βαρυσήμαντος ο ρόλος της οικογένειας. Β2. 1. Αυθεντία (3 η παράγραφος : αυτούσια παράθεση των λεγομένων του Μαρξ) 2. Αποτελέσματα ερευνών ( 3 η παράγραφος: «Και όλα αυτά τα ποσοστά την τελευταία τριακονταετία», 6 η παράγραφος: «Πρόσφατες όμως κοινωνιολογικές μελέτες καταλήγουν ότι» ) 3. Παραδείγματα ( 5 η παράγραφος : «Ας ξεκινήσουμε, για παράδειγμα, εκτεταμένης οικογένειας», 7 η παράγραφος: «μόνοι πατέρες, χήρες μητέρες ανύπαντρες μητέρες» και «εγκληματικότητα, βία, αλκοολισμός, αδυναμία κοινωνικής προσαρμογής») 4. Γεγονότα (6 η παράγραφος : «χαμηλού μέσου όρου ζωής σε μεγάλη ηλικία» και «η βιομηχανική επανάσταση, από την περιφέρεια στις πόλεις», 7 η παράγραφος: «μαζική εισροή των γυναικών στην παραγωγή και στην οικογένεια») Β3. Η συγγραφέας ακολουθεί παραγωγική συλλογιστική πορεία. Αρχικά προτάσσει τη θέση της ότι η Ευτυχισμένη Οικογένεια ενδεχομένως να μην αποτελεί χαμένη υπόθεση και στη συνέχεια τεκμηριώνει την άποψή της χρησιμοποιώντας δύο ειδικά παραδείγματα (μεταφορικά μέσα και τηλέφωνο) Β4. α) «φυσιολογικές»: έμμεσο σχόλιο, δηλώνει την απόρριψη τέτοιων χαρακτηρισμών από τη συγγραφέα. «οτιδήποτε στέρεο λιώνει στον αέρα» : αυτούσια παράθεση των λόγων του Μάρξ. β) Η χρήση του ερωτήματος προσδίδει ζωντάνια και παραστατικότητα στο κείμενο δίνοντας την αίσθηση του διαλόγου. Παράλληλα εκφράζει τον προβληματισμό της συγγραφέως. 7

Β5. α) συζούν: συμβιώνουν, συγκατοικούν ραγδαία: σφόδρα, κατακόρυφα αποσύνθεση: διάλυση, φθορά δραστηριότητες: ενασχολήσεις, ασχολίες προσωρινές: παροδικές, πρόσκαιρες β) αποκλίνουν: συγκλίνουν απομόνωση: συγχρωτισμός, επικοινωνία μειοψηφία: πλειοψηφία παντελώς: καθόλου, μερικώς γηραιότερων: νεότερων, μικρότερων Γ. Τίτλος: Οικογενειακές αξίες Πρόλογος: Ανέκαθεν η οικογένεια αποτελούσε ένα θεμελιώδη κοινωνικό θεσμό, καθώς συνιστά τον πρώτο χώρο ύπαρξης του ανθρώπου. Είναι η πρώτη και μικρότερη μορφή κοινωνικής οργάνωσης και συμβίωσης. Και ενώ στο διάβα των αιώνων, ανάλογα με τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες, έλαβε ποικίλες μορφές και αντιμετώπισε διάφορα προβλήματα, ο ρόλος της υπήρξε και εξακολουθεί να είναι καθοριστικός στην ανατροφή των νεαρών μελών της. Κυρίως μέρος: Α) Πέρα από την ικανοποίηση των υλικών αναγκών του παιδιού καθώς και τη φροντίδα για την υγεία του, η οικογένεια διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των ατόμων. Πιο συγκεκριμένα: 1. Παρέχει συναισθηματική κάλυψη. Μέσα στην οικογένεια το παιδί γνωρίζει τη στοργή, την αγάπη, την τρυφερότητα και την ασφάλεια, στοιχεία απαραίτητα για την ομαλή συναισθηματική του ωρίμανση. 8

2. Αποτελεί φορέα προτύπων μεταδίδοντας την κοσμοθεωρία της. Το άτομο έρχεται σε επαφή με ηθικές αξίες και αρχές, όπως εντιμότητα, αξιοπρέπεια, ελευθερία, δικαιοσύνη. 3. Εξασφαλίζει πλούσιο περιβάλλον σε μορφωτικά ερεθίσματα και αναπτύσσει τις έμφυτες καταβολές και κλίσεις του παιδιού. 4. Διαμορφώνει τις συνθήκες για την ενεργοποίηση των νοητικών ικανοτήτων, καθώς αποτελεί χώρο προβληματισμού, διαλόγου, ανταλλαγής απόψεων. 5. Συμβάλλει στη διαδικασία κοινωνικοποίησης καλλιεργώντας κοινωνικές αρετές, όπως συλλογικότητα, συνεργασία, σεβασμό, υπευθυνότητα, ενεργητικότητα. Β) Καθοριστική, λοιπόν, είναι η συμβολή της οικογένειας στην πολύπλευρη ανάπτυξη του ατόμου. Ειδικά, μάλιστα, στις μέρες μας η αποστολή αυτή καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική. Πιο συγκεκριμένα: 1 Πολλά είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες (κρίση ηθικών αξιών, μοναξιά, μαζοποίηση, βία και εγκληματικότητα, έξαρση ρατσισμού, ξενομανία, ναρκωτικά ) Περισσότερο από ποτέ άλλοτε είναι απαραίτητο τα άτομα να διαθέτουν τα κατάλληλα εφόδια, ώστε, όχι απλώς ν αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες της ζωής, αλλά και να συμβάλουν με τη δραστηριοποίησή τους στην ανακούφιση από αυτά. 2. Συγκεχυμένος και ρευστός είναι και ο χαρακτήρας της σύγχρονης εποχής, καθώς συνοδεύεται από ραγδαίες αλλαγές και ανακατατάξεις σε πολλούς τομείς (πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό ).Σ αυτές τις συνθήκες είναι σημαντικό το άτομο να διαθέτει ένα σταθερό πλαίσιο κινήσεων και σωστό προσανατολισμό. 3. Ο δεύτερος σημαντικός φορέας διαπαιδαγώγησης, η παιδεία, έχει λάβει τεχνοκρατικό προσανατολισμό προωθώντας τη στείρα απομνημόνευση και τη χρησιμοθηρική γνώση. Δε δίνεται βαρύτητα, λοιπόν, στην ευρύτερη καλλιέργεια του ατόμου, ρόλο που, εκ των συνθηκών, επωμίζεται σχεδόν αποκλειστικά η οικογένεια. 4. Σύγχρονοι φορείς περιορίζουν το ρόλο των παραδοσιακών. Τα ΜΜΕ με τα προβαλλόμενα, λανθασμένα, ως επί το πλείστον, πρότυπα επιδρούν στην ψυχοσύνθεση των ατόμων και διαμορφώνουν τη συμπεριφορά τους. Αλλά και μέσω του διαδικτύου πολλοί είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν. 9

Επίλογος: Αναμφίβολα, υπό τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, είναι επιτακτική ανάγκη το άτομο να διαθέτει γερές βάσεις, τις οποίες πρώτη η οικογένεια οφείλει να του παράσχει. Ο ρόλος της είναι αναντικατάστατος, καθώς κανείς άλλος φορέας δεν μπορεί να την αναπληρώσει στην αγωγή των παιδιών. Είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι, όσο κι αν αυτή κλυδωνίζεται, θα καταφέρνει πάντα να επιβιώνει αναπροσαρμοζόμενη στις νέες συνθήκες. Σύνταξη και Επιμέλεια: Φ. Δεληγεώργη 10

Καταναλωτισμός Τι είναι ο καταναλωτισμός. Μία ουτοπία του αντιπερισπασμού, η ιδιοφυής και ταυτόχρονα θλιβερή ιδέα πως, από τη στιγμή που οι άνθρωποι ανταλλάσσουν ή αγοράζουν αγαθά, παύουν να κάνουν πόλεμο, διοχετεύουν τις επιθετικές τους ορμές στον χώρο του σούπερ μάρκετ ή του πολυκαταστήματος, πως μια τέτοια δραστηριότητα ταιριάζει τόσο στον Άραβα, τον Ινδό, τον Αφρικανό και στον Κινέζο, οι οποίοι, απασχολημένοι με αγορές ή με πωλήσεις, δεν έχουν πια τον χρόνο να μαλώνουν μεταξύ τους. Μια πολύ απογοητευτική σοφία, γιατί δεν βλέπει την επί γης ειρήνη παρά μόνο στη γενίκευση μιας μηχανικής και επαγγελματικής δραστηριότητας που δεν συνεπάγεται καμία ανύψωση και περιορίζει την ανθρώπινη ζωή στις πράξεις του ξοδέματος και των ψώνιων. Το χαμόγελο της διαφήμισης είναι το χαμόγελο ενός θεού που βρήκε επιτέλους τη λύση για τις ανθρώπινες διχόνοιες: τον καταναγκασμό σε ξέφρενα ψώνια σαν μια πολιτισμική τελείωση. Οι δυτικές κοινωνίες μας δεν ευνοούν το «έχειν» αλλά τη συσσώρευση, την ανάλωση και την ανανέωση των εμπορευμάτων σαν τρόπο ζωής. Αν αρκούμασταν, ήρεμα ήρεμα, στο να κατέχουμε απλώς τα αυτοκίνητα ή τα έπιπλα μας, τα στόκ δεν θα αργούσαν να ξεχειλίσουν και το σύστημα θα παρέλυε. Καταναλωτισμός σημαίνει απαγόρευση να κατέχεις κάτι μονίμως. Έξαρση, ανανέωση, μιμητισμός: πρέπει να ανυψώνουμε συνεχώς τις ιδιοτροπίες κάποιων σε ανάγκες για όλους. Το σφάλμα μας σε αυτόν τον τομέα δεν είναι να επιθυμούμε πολλά, αλλά να επιθυμούμε πολύ λίγα. Εντούτοις, η ουτοπία αυτή δεν είναι και πολύ σίγουρη: οι άνθρωποι μπορεί να ζηλέψουν τα αγαθά των άλλων, και η ζήλια να εξελιχθεί σε εχθρότητα. Τα αποκτημένα αντικείμενα μας χαρίζουν πυρετικές απολαύσεις, όμως οι απολαύσεις αυτές είναι σύντομες, απλούστατα επειδή η συνήθεια τις εξαντλεί γρήγορα. Το γεγονός πως η ευχή συμπίπτει με την πραγμάτωση της, είναι θαυμαστό και ταυτόχρονα απογοητευτικό. Μόνο αυτό που μας αντιστέκεται μπορεί να αντιπροσωπεύει μια αξία, ένα έργο τέχνης, ένα τοπίο μας συγκινούν επειδή δεν τελειώνουμε ποτέ με αυτά. Ο πλούτος τους μεγαλώνει όσο περισσότερο τα γνωρίζουμε. Τα χωρίζει αδιάκοπα από μας μια απόσταση που σηματοδοτεί το πραγματικό μεγαλείο. Ο καταναλωτισμός, λοιπόν, είναι η ισοπέδωση προς τα κάτω: αβλαβής όταν εξισορροπείται από τα πάθη, βλαβερός από τη στιγμή που εκφυλίζεται σε στιλ ζωής για να μας επιβάλλει τρόπους συμπεριφοράς, αξίες. Αντικαθιστώντας τους μεγάλους πολιτισμούς με το φτωχό σύμπαν της McDo, του Disney, της Coca Cola, του MTV, καθιστά τον άνθρωπο ένα πλάσμα ματαιόσχολο, πανομοιότυπο σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης. Η γλυκερή φιλικότητα του σούπερ μάρκτετ ή του πάρκου αναψυχής δεν θα καταλαγιάσει ποτέ τη μανία του μηδενιστή ή φανατικού. Πασκάλ Μπρικνέρ, Η μιζέρια του πλούτου, εκδόσεις Αστάρτη 11

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε. (90 110 λέξεις) Μονάδες 25 Β1. Να δώσετε στο κείμενο δύο τίτλους. Ο ένας να είναι με σχόλιο και ο δεύτερος χωρίς σχόλιο. Μονάδες 5 Β2. «Το χαμόγελο της διαφήμισης είναι το χαμόγελο ενός θεού που βρήκε επιτέλους τη λύση για τις ανθρώπινες διχόνοιες: τον καταναγκασμό σε ξέφρενα ψώνια σαν μια πολιτισμική τελείωση». Να αποδώσετε σε 90 110 λέξεις το νόημα της παραπάνω φράσης του κειμένου. Μονάδες 10 Β3. ιδιοτροπίες, σφάλμα, ζήλια, αντιστέκεται, εκφυλίζεται: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις. Μονάδες 5 θλιβερή, έξαρση, σίγουρη, αξία, πραγματικό: Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις Μονάδες 5 Β4. Πως επιτυγχάνεται η συνοχή της δεύτερης με την τρίτη παράγραφο καθώς και η συνοχή της τρίτης με την τέταρτη παράγραφο του κειμένου; Μονάδες 4 Β5. Να βρείτε τους δύο τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφές στην πρώτη παράγραφο και να τεκμηριώσετε την απάντηση σας με μία αναφορά για κάθε τρόπο. Μονάδες 6 Γ. Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα: «Καταναλωτισμός και σύγχρονη κρίση». Ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας αναλάβετε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σ αυτό να αναφέρετε τις συνέπειες του καταναλωτισμού στο σύγχρονο άνθρωπο, αλλά και τις προτάσεις αντίδρασής του στο σύγχρονο καταναλωτικό πρότυπο (500 600 λέξεις). Μονάδες 40 12

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Περίληψη Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο καταναλωτισμός είναι μια ουτοπική απόπειρα παροχέτευσης των ανθρώπινων ενστίκτων στην αγορά αγαθών και όχι στον πόλεμο. Αυτή η αντίληψη, όμως, με τη βοήθεια και της διαφήμισης υποβαθμίζει τον άνθρωπο σε αγοραστικό άθυρμα. Στη συνέχεια, επισημαίνει ότι στις δυτικές κοινωνίες προτείνεται ως τρόπος ζωής όχι η απόκτηση αγαθών, αλλά η συσσώρευση και η συνεχής ανανέωσή τους. Παρ όλα αυτά η πραγματικότητα του καταναλωτισμού είναι αβέβαιη, από τη στιγμή που η τέρψη απόκτησης αγαθών είναι ελάχιστη και ταυτόχρονα μπορεί να προκαλέσει τη ζηλοφθονία των άλλων. Τέλος, συμπεραίνει ότι ο καταναλωτισμός είναι ισοπεδωτικός για τον άνθρωπο, αφού του επιβάλλει στάσεις ζωής και συμπεριφορές κοινές σε ολόκληρη την επικράτεια του πλανήτη. (110 λέξεις) Β1. ΤΙΤΛΟΣ ΜΕ ΣΧΟΛΙΟ: «Καταναλωτισμός.η ευτυχία που δεν ήρθε!» ΤΙΤΛΟΣ ΧΩΡΙΣ ΣΧΟΛΙΟ: «η Σύγχρονη πραγματικότητα του καταναλωτισμού» Β2. Η ιστορική πορεία του ανθρώπου συνοδευόταν πάντοτε από την αέναη προσπάθεια του για την εξασφάλιση αφενός των βασικών αγαθών και αφετέρου την προσδοκία της ειρηνικής συμβίωσης. Ο βιομηχανικός πολιτισμός εμφανίστηκε σαν την πανάκεια που προσέφερε τη λύτρωση στις επιδιώξεις αυτές με βασικό εργαλείο τη διαφήμιση και τη δημιουργία μιας προσδοκίας για συνεχή άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Όλο αυτό στην παγκοσμιοποιημένη του μορφή θεωρήθηκε πολιτισμική τελείωση, ολοκλήρωση του ονείρου και παγίωση της ευτυχίας. Το ζητούμενο, βέβαια, είναι κατά πόσο αυτή η στόχευση ενοποίησε τους ανθρώπους σε μια πραγματική βάση αλληλεγγύης ή απλώς και μόνο διαμόρφωσε μια τεχνητή βάση επικοινωνίας, όπου το κυρίαρχο στοιχείο σύνδεσης είναι τα υλικά αγαθά και όχι ο ίδιος ο άνθρωπος. (110 λέξεις) Β3. Συνώνυμα: ιδιοτροπίες = ιδιορρυθμίες σφάλμα = λάθος ζήλια = φθόνος αντιστέκεται = εναντιώνεται εκφυλίζεται = αλλοιώνεται Αντώνυμα: θλιβερή ευχάριστη έξαρση ύφεση σίγουρη αβέβαιη αξία απαξία πραγματικό φασματικό 13

Β4. Η συνοχή της δεύτερης με την τρίτη παράγραφο του κειμένου επιτυγχάνεται με τη διαρθρωτική φράση «εν τούτοις» που δηλώνει αντίθεση. Η συνοχή της τρίτης με την τέταρτη παράγραφο του κειμένου επιτυγχάνεται με τη διαρθρωτική λέξη «λοιπόν» που δηλώνει συμπέρασμα. Β5. Ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο χρησιμοποιεί ως τρόπους πειθούς: α) την επίκληση στην Λογική. Ως μέσο πειθούς χρησιμοποιεί τεκμήρια με τη μορφή παραδειγμάτων «τέτοια δραστηριότητα ταιριάζει τόσος στον Άραβα, τον Ινδό, τον Αφρικανό όσο και στον Κινέζο.μεταξύ τους». β) την επίκληση στο Συναίσθημα. Ως μέσο πειθούς χρησιμοποιεί μεταφορική γλώσσα «Το χαμόγελο της διαφήμισης είναι το χαμόγελο ενός θεού.τελείωση». Γ. Κυρίες και κύριοι, Μια από τις πολλές ιδιαιτερότητες της σύγχρονης μεταβιομηχανικής κοινωνίας είναι η καταναλωτική μανία των μελών της. Ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά την ευτυχία, το πραγματικό περιεχόμενο της ύπαρξής του, στην ικανοποίηση των υλικών κυρίως αναγκών. Σήμερα η ευτυχία, όπως έχει εμπορευματοποιηθεί και ενσωματωθεί στα διαφημιστικά μηνύματα, ταυτίζεται για τους περισσότερους ανθρώπους με τον καταναλωτισμό. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζει στην εποχή μας όλες τις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει φτάσει στο σημείο να μην καταναλώνει για να ζει, αλλά να ζει για να καταναλώνει. Το φαινόμενο αυτό δε θα μπορούσε παρά να προκαλέσει τεράστιες συνέπειες για το σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος καταναλώνοντας πιστεύει ότι θα κατακτήσει την ευτυχία και θα εξασφαλίσει ποιότητα ζωής. Ενώ παράλληλα διαγράφει ένα από τα σπουδαιότερα κοινωνικά τελετουργήματα, το δημιουργικό. Έτσι, λοιπόν, τα άτομα καταναλώνουν αλόγιστα, γεγονός που σημαίνει ότι στην αγορά κυκλοφορούν πάρα πολλά αγαθά. Τα αγαθά αυτά παράγονται από τη βιομηχανία που για να λειτουργήσει χρειάζεται ενέργεια και πρώτες ύλες. Αν λοιπόν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός παραγωγής και κατανάλωσης θα παρουσιαστεί έλλειψη πρώτων υλών και ενεργειακά προβλήματα με καταστροφικές συνέπειες στην οικολογική ισορροπία. Επιπλέον, η έντονη ανάγκη για την απόκτηση υλικών αγαθών οδηγεί το άτομο στην αύξηση των ωρών εργασίας του. Μειώνεται έτσι ο ελεύθερος χρόνος, ενώ αυξάνεται η σωματική και ψυχική κούραση και εντείνεται το άγχος, τόσο για την απόκτηση υλικών αγαθών όσο και για την διατήρησή τους. Δούλος των αντικειμένων, φτωχαίνει τη ζωή του αντί να την πλουτίζει, με την κατανάλωση να έχει γίνει ψευδαίσθηση ευχαρίστησης. Αντί όμως για ευχαρίστηση, ο άνθρωπος οδηγείται στο άγχος, τη μοναξιά, την απομόνωση και την αλλοτρίωση. Αλλοτριώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις και υποβαθμίζονται, ενώ παράλληλα αλλοτριώνεται και ο χαρακτήρας της εργασίας, καθώς παραμερίζεται το ενδιαφέρον για πραγματική δημιουργία. Το σφυροκόπημα των μηνυμάτων της διαφήμισης είναι συνεχές, οι άνθρωποι χάνουν τα ατομικά τους χαρακτηριστικά και μετατρέπονται σε μάζες καταναλωτών. Έτσι, ο άνθρωπος οδηγείται στη μαζοποίηση και τυποποίηση της 14

συμπεριφοράς, συνεπώς παύει να σκέφτεται, να επιλέγει και να αποφασίζει ο ίδιος. Γίνεται λοιπόν απολιτικός, αδιαφορεί για τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα, γίνεται ετεροκαθοριζόμενος. Παράλληλα, ο άνθρωπος αναζητώντας το χρήμα και ταυτίζοντας το «έχειν» με το «είναι», στην προσπάθειά του να καταξιωθεί κοινωνικά δε θα διστάσει να στραφεί ακόμα και στη βία και το έγκλημα, για να αποκτήσει το «διαβατήριο» της κοινωνίας της αφθονίας. Το φαινόμενο μπορεί να λάβει τεράστιες διαστάσεις αν δεν ληφθούν μέτρα για τα άτομα που δεν μπορούν να αντισταθούν στην καταναλωτική μανία και αν δε διαμορφωθούν σύγχρονα θετικά καταναλωτικά πρότυπα. Μέσω της παιδείας και με βασικό μοχλό το σχολείο ως φορές γνώσης και αυτογνωσίας τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να έχουν μέτρο. Παράλληλα, να καλλιεργούν τις προσωπικότητές τους και να διαθέτουν ευθυκρισία έτσι ώστε να ξέρουν να αναγνωρίζουν την υλικών πραγμάτων και να ιεραρχούν τις ανάγκες τους. Η καλλιέργεια κριτικής σκέψης θα βοηθήσει τους νέους να αντισταθούν σε κάθε είδους παραπλάνηση. Η πολιτεία οφείλει επίσης να προστατεύει τον καταναλωτή με τη θέσπιση νόμων, οι οποίοι θα διέπουν τις διαφημίσεις και τον τρόπο λειτουργίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Επιβολή, λοιπόν, δεοντολογικών αρχών στην αθέμιτη και παραπλανητική διαφήμιση, ώστε να μη λειτουργεί ως παράγοντας παραπληροφόρησης και μαζοποίησης. Ενώ, συγχρόνως, θα πρέπει να προωθηθεί η προβολή θετικών προτύπων και ατόμων απαλλαγμένων από τις μικροαστικές αντιλήψεις του νεοπλουτισμού και της κοινωνικής επίδειξης με υγιείς αξίες και ιδανικά, που αγωνίζονται για την πραγμάτωση υψηλών στόχων. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να συνειδητοποιήσει το άτομο ότι τα υλικά αγαθά είναι μέσο καλυτέρευσης των βιοτικών αναγκών και όχι αυτοσκοπός. Ποιότητα ζωής δε σημαίνει απόκτηση υλικών αγαθών, αλλά συνδυασμός μιας άνετης ζωής που συνοδεύεται από πνευματική και ηθική καλλιέργεια. Κρίνεται, λοιπόν, σκόπιμη από το άτομο η συνειδητοποίηση των κινδύνων που ενέχει ο καταναλωτισμός, έτσι ώστε να βγεί ο άνθρωπος από τον ψευδοπαράδεισο της ύλης και να κατανοήσει την πραγματική ουσία της ζωής και της ανθρώπινης ευτυχίας.αξία των Σας ευχαριστώ (599 λέξεις) Σύνταξη και Επιμέλεια: Χ. Κουκουλής 15

Το μέλλον του τουρισμού ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ κινητικότητα των λαών ο τουρισμός αποκτά για την Ευρώπη μια νέα διάσταση, πέρα από το συμβατικό περιεχόμενό του ως πηγής εθνικού εισοδήματος για τις ελκυστικές τουριστικά χώρες και ως αγαθού ποιότητας ζωής για τους τουρίστες. Αποτελεί μια ευκαιρία προσέγγισης των κατοίκων της Ευρώπης, καθώς και των κοινωνιών που αναπτύσσονται στα πλαίσια της Ευρώπης, αλλά με διαφορετικές πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις. Ο μαζικός συμβατικός τουρισμός στην Ευρώπη ήταν και είναι ως σήμερα, στο μεγαλύτερο ποσοστό του, τουρισμός επίσκεψης μουσείων, μνημείων, ιστορικών χώρων, φαγητού και διασκέδασης (πολλές φορές κακής ποιότητας), χωρίς να δίνεται η ευκαιρία επικοινωνίας των επισκεπτών με τους κατοίκους της χώρας που επισκέπτονται. Σήμερα αρχίζει να γίνεται συνείδηση ότι η ανάπτυξη των ήπιων μορφών τουρισμού, ο τουρισμός στον αγροτικό χώρο και ιδιαίτερα ο αγροτουρισμός, που χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία του σεβασμού στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, είναι οι πλέον κατάλληλες μορφές τουρισμού που θα μπορούσαν να συμβάλουν: στην καλύτερη γνωριμία και επικοινωνία των κατοίκων της Ευρώπης που διευρύνεται και ανακατατάσσεται, στην καλύτερη γνωριμία και επαφή των κατοίκων της Ευρώπης με το φυσικό πλούτο της αλλά και στη συνειδητοποίηση τους ότι οι φυσικοί πόροι αυτής της ηπείρου πρέπει να προστατευθούν, όχι μόνο για τους σημερινούς κατοίκους αλλά και για τις επόμενες γενιές και στη «διαπαιδαγώγηση» όλων των πολιτών της Ευρώπης στην «ανεκτικότητα» της διαφοράς, είτε αυτή είναι πολιτισμική είτε θρησκευτική. Σήμερα, κατά τη γνώμη μας, αρχίζει να αναδεικνύεται καθαρότερα η άποψη ότι ο «αγροτουρισμός» δεν πρέπει να συγχέεται με τον «αγροτικό τουρισμό» και τα «ενοικιαζόμενα δωμάτια». Και αυτό διότι, σε πολύ γενικές γραμμές, ο αγροτουρισμός αναπτύσσεται μεν στον αγροτικό χώρο, μπορεί όμως να προσφέρεται από «κάθε μορφής επιχείρηση» και μάλιστα χωρίς «ειδικές ποιοτικές προδιαγραφές». Η αγροτουριστική παραγωγή αποτελεί τελικά ένα σύνολο ήπιων μορφών τουρισμού, οι οποίες έχουν σκοπό να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες και προσδοκίες των τουριστών που επιθυμούν να μετατραπούν, με αυξητική τάση, σε περιηγητές. Οι υπηρεσίες αυτές σχετίζονται κυρίως: Με προσφορά καταλύματος, με διατροφή, με τοπικές πολιτισμικές δραστηριότητες, με υπαίθριες δραστηριότητες, με πληροφόρηση των περιηγητών και με άλλες αναγκαίες υπηρεσίες. 16

Ο παραπάνω ενδεικτικός κατάλογος υπηρεσιών αναφέρεται διότι δείχνει την πολυμορφία των ιδιωτικών και δημοσίων φορέων, οι οποίοι χρειάζεται να συμμετέχουν για να καλυφθούν οι ανάγκες των περιηγητών, αλλά αναδεικνύει συγχρόνως και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο αγροτουρισμός είναι «η οργάνωση των υπηρεσιών και της προσφοράς». Ο «αγροτικός τουρισμός» και ο «αγροτουρισμός» τα τελευταία 20 χρόνια αποτελούν για την Ευρώπη μια προσπάθεια να συγκρατηθεί και να αναχαιτισθεί η επιθετικότητα του «βιομηχανοποιημένου τουρισμού», να ενταχθούν οι αγροτικές κοινωνίες σε έναν αναλογικότερο καταμερισμό του εθνικού τουριστικού εισοδήματος, να εξασφαλίσουν οι αγρότες συμπληρωματικό εισόδημα, να αναβιώσουν οι παραδοσιακοί οικισμοί, να προταχθεί η πολιτιστική κληρονομιά στο τουριστικό αγαθό, να μετατραπεί ο τουρίστας σε περιηγητή, οδοιπόρο και ταξιδιώτη, να εξανθρωπιστούν οι σχέσεις του επισκέπτη με τους κατοίκους της χώρας και όλοι μαζί να γίνουν ευαίσθητοι στην αξία της φύσης και των πόρων της, ανεξάρτητα από εθνικότητα. Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ γενικά, κυρίως δε σε χώρες μικρές σαν την Ελλάδα, αποτελεί μια ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία εντάσσεται στις προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, περιέχει όμως πολλά στοιχεία αστάθειας στις σχέσεις ανθρώπου και περιβάλλοντος και περικλείει πολλούς κινδύνους. Αρκεί να θυμηθούμε ότι σε μικρές κοινωνίες (π.χ. νησιά) ο ανθρώπινος πληθυσμός στην τουριστική περίοδο μπορεί και να δεκαπλασιαστεί, με όλα τα επακόλουθα αυτής της αύξησης για τους τοπικούς φυσικούς πόρους, τους ρυθμούς ζωής της συγκεκριμένης κοινότητας και τον πολιτισμό της. Σε αυτή την κλίμακα του κοινωνικού φαινομένου της απότομης πληθυσμιακής επίθεσης η συμβατική λύση που δίνει ο βιομηχανοποιημένος τουρισμός είναι κατ' ανάγκη επιθετική. Μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα βιάζουν πολλές φορές το περιβάλλον, «πακέτα» για την καλύτερη «εκμετάλλευση» των τουριστών ετοιμάζονται, αγροτικά προϊόντα γεμάτα χημικά στοιχεία και κακότεχνα προϊόντα «δήθεν» λαϊκής τέχνης παράγονται. Ο αγροτουρισμός στην Ελλάδα δεν έχει παράδοση συγκρινόμενος με άλλες χώρες της EE, έχει όμως τη μικρή αλλά αξιοπρόσεκτη ιστορία του που διδάσκει πώς μπορεί να υλοποιηθεί και να πετύχει ένα πρόγραμμα αγροτουρισμού σε μια νέα περιοχή. Από την ως σήμερα εμπειρία και σύμφωνα με την έκθεση του εμπειρογνώμονα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Henri Grolleau, το πιο επιτυχημένο πρόγραμμα δομημένου αγροτουρισμού έχει αποδειχθεί το δίκτυο των Γυναικείων Αγροτουριστικών Συνεταιρισμών, που ξεκίνησε το 1983 ως ιδέα και πρωτοβουλία του Συμβουλίου Ισότητας των δύο φύλων και λειτουργεί με αυξανόμενη επιτυχία ως σήμερα έχοντας ανοίξει το δρόμο σε πολλούς νέους γυναικείους αγροτικούς συνεταιρισμούς σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Τα πρώτα προγράμματα είναι της Πέτρας στη Λέσβο, του Αγίου Γερμανού και των Ψαράδων στις Πρέσπες, στα Μαστιχοχώρια της Χίου, στα Αμπελάκια της Θεσσαλίας, στη Μαρώνεια της Θράκης, στην Αράχωβα της Βοιωτίας. 17

Εξάλλου αρκετές αναπτυξιακές εταιρείες που στηρίζονται από τις περιφέρειες, τις νομαρχίες και την τοπική αυτοδιοίκηση καθώς και ιδιωτικές επιχειρήσεις με παραδοσιακούς ξενώνες, αγροτοβιοτεχνικές και αγροτοοικοτεχνικές μονάδες έχουν προωθήσει επιτυχημένα αγροτουριστικά προγράμματα τα οποία δείχνουν ότι ο αγροτουρισμός: συμβάλλει θετικά στη βιώσιμη περιφερειακή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, εξασφαλίζει αυταπασχόληση και προσωπικό εισόδημα δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα για νέους και γυναίκες, συμβάλλει στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος, αναδεικνύει και διατηρεί την πολιτιστική κληρονομιά και αξιοποιεί τα τοπικά αγροτικά προϊόντα (όπως η προσπάθεια του αγροτουριστικού προγράμματος Επιδαύρου Αργολίδας σε συνδυασμό με τις ετήσιες πολιτιστικές τοπικές εκδηλώσεις του «Ιουλίου». [...] Χρυσάνθη Λαΐου Αντωνίου, Από τον ημερήσιο Τύπο Θεματικοί Κύκλοι σελ. 322 324 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α. Να αποδοθεί περιληπτικά το περιεχόμενο του άρθρου σε 100 120 λέξεις. Μονάδες 25 Β1. Να σχολιάσετε σε μία παράγραφο 70 90 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος: «Η αγροτουριστική παραγωγή αποτελεί τελικά ένα σύνολο ήπιων μορφών τουρισμού, οι οποίες έχουν σκοπό να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες και προσδοκίες των τουριστών που επιθυμούν να μετατραπούν, με αυξητική τάση, σε περιηγητές». Μονάδες 10 Β2. Με ποιο τρόπο έχει αναπτυχθεί η τέταρτη παράγραφος του κειμένου: «Σήμερα, κατά τη γνώμη μας... προδιαγραφές»; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 7 Β3.α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις: Ο «αγροτικός τουρισμός» και ο «αγροτουρισμός» «πακέτα» «δήθεν» Μονάδες 3 18