Προσυνεδριακή εκδήλωση «Το φυσικό αέριο στο Ελληνικό Ενεργειακό Σύστηµα» ΤΕΕ & Περιφερειακό τµήµα Κεντρικής & υτικής Θεσσαλίας Η διείσδυση του Φυσικού Αερίου στην Ελληνική Αγορά Ασφάλεια στην Μεταφορά ιανοµή & Χρήση ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ /ΝΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΑ Α.Ε. Αθήνα, Ιούνιος 2009
Ενότητες Παρουσίασης 1. Εισαγωγή 2. Θεσµικό πλαίσιο - Πελάτες 3. ιείσδυση φυσικού αερίου Πωλήσεις 4. Ασφάλεια στην µεταφορά, διανοµή και χρήση του φυσικού αερίου 1
Εισαγωγή Η διείσδυση του φυσικού αερίου στην Ελληνική ενεργειακή αγορά είναι διαρκώς αυξανόµενη. Στην αύξηση της διείσδυσης συντελούν: Τα πλεονεκτήµατα του φυσικού αερίου και η ασφάλεια που παρέχει κατά την χρήση του. Η εξοικείωση των χρηστών. Η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας που εξασφαλίζει την ικανοποίηση των πελατών. Οι επεκτάσεις του συστήµατος µεταφοράς και των συστηµάτων διανοµής. 2
Σέρρες ράµα Ξάνθη Κοµοτηνή Κιλκίς Πλατύ Ηµαθίας Καβάλα Αλεξανδρούπολη Κατερίνη Λαµία Θήβα Κόρινθος Χαλκίδα Οινόφυτα Η ΕΠΑ επεκτείνει το το δίκτυο φ.α. σε σε νέες περιοχές 3
Ενότητες Παρουσίασης 1. Εισαγωγή 2. Θεσµικό πλαίσιο - Πελάτες 3. ιείσδυση φυσικού αερίου Πωλήσεις 4. Ασφάλεια στην µεταφορά, διανοµή και χρήση του φυσικού αερίου 4
Θεσµικό Πλαίσιο - Πελάτες Ν. 2364/95 Η ΕΠΑ είναι αποκλειστικός προµηθευτής φ.α.των : ΕΠΑ Μεγάλων καταναλωτών ετήσια κατανάλωση > 100 GWh (περίπου 10 εκ. Nm 3 ) Καταναλωτών για κίνηση οχηµάτων Άλλων καταναλωτών εκτός περιοχών ΕΠΑ και µέχρι την ίδρυση αυτών. Η ΕΠΑ από το 1996 προµηθεύει τους πελάτες της εξασφαλίζοντας την συνεχή και αδιάλειπτη τροφοδοσία τους. 5
Θεσµικό Πλαίσιο - Πελάτες Ίδρυση ΕΠΑ µε συµµετοχή 51% της ΕΠΑ Έτος 2000 ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ και ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Έτος 2001 ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 6
Υφιστάµενες και νέες ΕΠΑ Κιλκίς ράµα Καβάλα Κοµοτηνή ΕΠΑ Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη ΕΠΑ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης ΕΠΑ Θεσσαλίας Λάρισα Βόλος ΕΠΑ Κεντρικής Μακεδονίας ΕΠΑ Στερεάς & Εύβοιας ΕΠΑ Αττικής Αθήνα Προκήρυξη και και διεξαγωγή διαγωνισµού για για την την επιλογή επενδυτών στις νέες ΕΠΑ 7
Θεσµικό Πλαίσιο - Πελάτες Ν. 3175/03 Από 1/07/2005 απελευθερώθηκαν : Ηλεκτροπαραγωγοί Συµπαραγωγοί µε ετήσια κατανάλωση > 25 εκ. Nm 3. 8
Θεσµικό Πλαίσιο - Πελάτες Ν. 3428/05 Απελευθέρωση Αγοράς ιαχωρισµός ΕΠΑ Επιλέγοντες Πελάτες Ηλεκτροπαραγωγοί & Συµπαραγωγοί µε ετήσια κατανάλωση > 100 GWh (περίπου 10 εκ. Nm 3 ). Μεγάλοι πελάτες (ετήσια κατανάλωση > 100 GWh) από 15/11/2008 Πελάτες για αεριοκίνηση από 15/11/2008 Νέες ΕΠΑ (Στερεάς Ελλάδας, Αν. Μακεδονίας - Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας) Υφιστάµενες ΕΠΑ από 15/11/2008 Για τις επιπλέον ποσότητες από τις συµβατικές του έτους 2010 µέχρι την λήξη των συµβάσεών τους µε τη ΕΠΑ. Μετά την λήξη απελευθερώνονται για κάθε ποσότητα. Πελάτες εκτός περιοχών ΕΠΑ. Μη οικιακοί πελάτες: 15/11/2008 Οικιακοί πελάτες: 15/11/2009 Λοιποί πελάτες των υφιστάµενων ΕΠΑ Μετά την λήξη αδείας των ΕΠΑ. 9
ιαχωρισµός ραστηριοτήτων Ν.3428/05 Ελληνικά Πετρέλαια Ελληνικό ηµόσιο 35% 65% ΕΠΑ Εµπορία Συµµετοχές 100% 100% ΕΣΦΑ (ΜΕΤΑΦΟΡΑ) Ε Α ( ΙΑΝΟΜΗ) ΛΟΙΠΕΣ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 51% 51% 51% ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 51% ΝΕΕΣ ΕΠΑ 49% 49% 49% DukeEnergy Shell Gas Εni Επενδυτές Source: DEPA 10
Ενότητες Παρουσίασης 1. Εισαγωγή 2. Θεσµικό πλαίσιο - Πελάτες 3. ιείσδυση φυσικού αερίου Πωλήσεις 4. Ασφάλεια στην µεταφορά, διανοµή και χρήση του φυσικού αερίου 11
Εξέλιξη Πωλήσεων Φυσικού Αερίου 1998-2008 4.0 3.8 Πωλήσεις αερίου (bcm) Ηλεκτροπαραγωγή Βιοµηχανία ΕΠΑ 3.1 12% 13% 2.5 2.7 13% 14% 16% 1.9 1.9 1,5% 4,0% 2.0 5% 2.3 7% 20% 8,5% 19,5% 11,5% 20,5% 17% 74% 72% 0.8 1.4 30% 23,0% 75,5% 20% 76% 20% 75% 73% 72,0% 68% 70% 38% 70% 62% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 12
Κατανάλωση Φυσικού Αερίου ανά τοµέα - 2008 Καταναλώσεις έτους 2008: 4bcm 0,90% 9,00% 0,40% 5,40% 12,50% 71,80% Ηλεκτροπαραγωγή Βιοµηχανία-Θερµικές Χρήσεις Βιοµηχανία-Χηµικές Χρήσεις Βιοµηχανία-Συµπαραγωγή Οικιακός&Εµπορικός Κίνηση Οχηµάτων 13
Κατανοµή Ζήτησης φ.α. 2008 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Mαϊ Ιούν Ιούλ Aύγ Σεπτ Οκτ Νοέµ εκ Ηλεκτροπαραγωγή ΕΠΑ & Εµπορική Χρήση Βιοµηχανική Χρήση Σύνολο 14
Πρόβλεψη ζήτησης Φυσικού Αερίου 2009-2020 2020 7.1 Πωλήσεις αερίου (bcm) Ηλεκτροπαραγωγή Βιοµηχανία ΕΠΑ 5.9 21% 21% 12% 2.7 11% 21% 3.1 13% 17% 70% 3.8 12% 14% 74% 4.0 13% 16% 72% 3.5 16% 19% 65% 4.0 16% 20% 65% 14% 65% 67% 68% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2015 2020 15
Πηγές Προµήθειας Φυσικού Αερίου Πεντάλοφος Νέα Μεσήµβρια Πλατύ Ηµαθίας Κατερίνη Λάρισα Προµαχώνας Στρυµονοχώρι ρυµός Σέρρες ράµα Ξάνθη Κοµοτηνή Κήποι Θεσσαλονίκη Καβάλα ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Σηµείο εισόδου Ρωσικού αερίου ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σηµείο εισόδου αερίου από Τουρκία Ρώσικο Αέριο -Σύµβαση GazExport 2,8 bcm (66%) Αλγερινό Αέριο Σύµβαση Αµπελιά Λαµία Βόλος Sonatrach 0,7 bcm (16%) Λειβαδιά Θήβα Πάτηµα Ρεβυθούσα Οινόφυτα ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Κερατσίνι Αθήνα Λαύριο Τούρκικο Αέριο Σύµβαση BOTAS 0,75 bcm (18%) Σηµείο υποδοχής LNG 16
Ενότητες Παρουσίασης 1. Εισαγωγή 2. Θεσµικό πλαίσιο - Πελάτες 3. ιείσδυση φυσικού αερίου Πωλήσεις 4. Ασφάλεια στην µεταφορά, διανοµή και χρήση του φυσικού αερίου 17
Ασφάλεια στην µεταφορά και διανοµή φ.α. Την ασφάλεια στην µεταφορά και διανοµή καθορίζουν: Ο σχεδιασµός και η κατασκευή των αντίστοιχων συστηµάτων και Οι διαδικασίες Λειτουργίας και Συντήρησή τους. 18
Σχεδιασµός και Κατασκευή Το Ελληνικό Σύστηµα Μεταφορά (ΕΣΦΑ) αλλά και τα συστήµατα διανοµής φ.α. παρέχουν την µέγιστη δυνατή ασφάλεια καθώς είναι σύγχρονα συστήµατα και έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί µε τους πιο αυστηρούς ιεθνής και Ευρωπαϊκούς κώδικες και κανονισµούς. 19
Λειτουργία και Συντήρηση Η Λειτουργία και Συντήρηση των συστηµάτων φυσικού αερίου γίνεται µε εκπαιδευµένο και έµπειρο προσωπικό σύµφωνα µε διαδικασίες που διασφαλίζουν την: ιατήρηση του συστήµατος στο επίπεδο της αρχικής κατάστασης (κατασκευής) ώστε αυτό να λειτουργεί µε ασφάλεια και να εξυπηρετεί πάντα τους σκοπούς για τους οποίους κατασκευάστηκε (έγκαιρος εντοπισµός και επισκευή τυχόν βλαβών Τακτική περιοδική συντήρηση). Ετοιµότητα άµεσης επέµβασης για έλεγχο, περιορισµό της έκτασης περιστατικού και επαναφορά του συστήµατος σε συνθήκες ασφαλούς λειτουργίας σε περίπτωση που παρά τα ανωτέρω συµβούν ανεπιθύµητες καταστάσεις. Αδιάλειπτη τροφοδοσία των πελατών. 20
Άµεση Επέµβαση Για την ετοιµότητα άµεσης επέµβασης λειτουργεί καθηµερινά σε 24ωρη βάση Κέντρο Λήψης Μηνυµάτων που απαντά στα τηλέφωνα : 210 5551666 και 8001122222 και ενεργοποιεί σε περίπτωση συµβάντος το συνεργείο επιφυλακής της αντίστοιχης περιοχής (on call team). Τα συνεργεία επιφυλακής είναι στελεχωµένα από εκπαιδευµένους και έµπειρους τεχνικούς. Η ετοιµότητά τους ελέγχεται και διαπιστώνεται µε τακτικές ασκήσεις. 21
Άλλα µέτρα ασφάλειας Μεγάλη συνεισφορά στον τοµέα της ασφάλειας έχουν τα συστήµατα τηλε-εποπτείας και τηλεχειρισµού µε τα οποία είναι εξοπλισµένο το Εθνικό Σύστηµα Μεταφοράς Για την ασφάλεια στην διανοµή γίνεται όσµηση του φυσικού αερίου σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του κώδικα ASME B 31.8 ώστε να γίνονται άµεσα αντιληπτές τυχόν διαρροές. Οι Σταθµοί µέτρησης και ρύθµισης (Σταθµοί M/R) διαθέτουν δύο ρεύµατα ώστε να εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη τροφοδότηση των καταναλωτών. 22
Ασφάλεια στην χρήση φ.α. Το φυσικό αέριο είναι από τις φυσικές του ιδιότητες ασφαλές καύσιµο. Είναι ελαφρύτερο από τον αέρα έτσι σε περίπτωση διαρροής έχει τάση διαφυγής από τον χώρο και όχι συγκέντρωσης. εν δηµιουργεί εύκολα συνθήκες εκρηκτικού µίγµατος. Η εφαρµογή των σχετικών Κανονισµών στον σχεδιασµό και κατασκευή των εσωτερικών εγκαταστάσεων έχει καθοριστική σηµασία στην ποιότητά τους και την ασφάλεια που παρέχουν. 23
Κανονισµοί Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου µε πίεση λειτουργίας άνω των 50 mbar και µέγιστη πίεση λειτουργίας έως και 16 bar. (Υπουργική Απόφαση 3/Α/5286, ΦΕΚ 236, Τεύχος Β /26.03.1997). Τεχνικός Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου µε πίεση λειτουργίας έως και 1 bar. (Υπουργική Απόφαση 3/Α/11346, ΦΕΚ 963, Τεύχος Β /15.07.03) 24
Έλεγχος Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Η ΕΠΑ προκειµένου να διασφαλίσει την αξιοπιστία των εσωτερικών εγκαταστάσεων των πελατών της έχει σε εφαρµογή διαδικασία ελέγχου από το στάδιο της µελέτης- την οποία εγκρίνει- έως και την κατασκευή. Με την ολοκλήρωση των σχετικών ελέγχων εκδίδει «Άδεια Χρήσης» προκειµένου οι εγκαταστάσεις των πελατών να τεθούν σε κανονική λειτουργία. 25