ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΒΕΝΖΙΝΟΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ "ΜΕΛΟΣ EPRASS" Λόντου 8 10681 Αθήνα Τηλ.:(210) 3810783-4 Fax.: (210)3301977 E-Mail: info@obe.gr - Internet:http://www.obe.gr Συνέδριο ΤΕΕ «Ενέργεια: Σημερινή εικόνα Σχεδιασμός Προοπτικές» Ομιλία του Μιχάλη Κιούση, προέδρου της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Αθήνα 8-10 Μαρτίου 2010 1
Συνέδριο ΤΕΕ «Ενέργεια: Σημερινή εικόνα Σχεδιασμός Προοπτικές» Ομιλία Μιχάλη Κιούση, προέδρου της ΟΒΕ: Η συμβολή των πρατηρίων λιανικής στην αγορά των υγρών καυσίμων Κυρίες και κύριοι, Είναι γνωστό ότι η αγορά καυσίμων για να λειτουργήσει ομαλά και προς εξυπηρέτηση του καταναλωτή πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία και ασυμβατότητα όλοι οι τομείς, από τα διυλιστήρια μέχρι τα πρατήρια. Όταν παρατηρούνται στρεβλώσεις σε έναν τομέα, αυτές αναπόφευκτα επηρεάζουν αρνητικά και τους άλλους τομείς. Η συμβολή των πρατηρίων σήμερα είναι αναμφίβολα αποφασιστικής σημασία στη διανομή των καυσίμων, σε κάθε γεωγραφική γωνιά της Ελλάδος. Οι καταναλωτές εξυπηρετούνται από 8.300 πρατήρια, ισομερώς κατανεμημένα ανάλογα με τη ζήτηση. Ακόμη και σε οριακές καταστάσεις μικρής ζήτησης στην επαρχία υπάρχουν οικογενειακά πρατήρια που εξυπηρετούν τους καταναλωτές μειώνοντας αποφασιστικά το κόστος αναζήτησης καυσίμων για τους καταναλωτές. Ο ανταγωνισμός Από τα πρατήρια αυτά πάνω από το 90% λειτουργούν με συμβάσεις αποκλειστικής συνεργασίας οι οποίες σε σημαντικό βαθμό καθορίζουν και την κατάσταση του ανταγωνισμού στη λιανική. Σύμφωνα δε με την Επιτροπή Ανταγωνισμού «Οι επιχειρήσεις λιανικής εμπορίας (πρατήρια υγρών καυσίμων) που συνεργάζονται αποκλειστικά με κάποια εταιρεία εμπορίας καταρτίζουν συμβάσεις οι οποίες συχνά δεσμεύουν υπέρμετρα τους πρατηριούχους τόσο ως προς τη λειτουργία των πρατηρίων, όσο και ως προς τη διαμόρφωση των τελικών τιμών». Αυτό αποτελεί έναν ανασχετικό παράγοντα στην ομαλή λειτουργία της αγοράς. Ο αριθμός των πρατηρίων στη χώρα μας έχει συχνά γίνει στόχος με το αιτιολογικό ότι ο μεγάλος αριθμός έναντι των οχημάτων που εξυπηρετούν, σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκέ χώρες, δημιουργεί 2
υψηλά κόστη. Δεν λαμβάνουν βέβαια υπόψη τη γεωγραφική ιδιομορφία της χώρας, τη συμβολή των βοηθούντων μελών της οικογένειας που μειώνουν τα κόστη και κυρίως το μικρό ποσοστό κέρδους των πρατηρίων. Η δε προσπάθεια να παραβιασθεί η ομαλή συγκέντρωση των πωλήσεων δια μέσου του υγιούς ανταγωνισμού, με λήψη διοικητικών μέτρων όπως η χαριστική νομοθέτηση της παράκαμψης των μέτρων ασφαλείας και του ωραρίου υπέρ κάποιων αλυσίδων εταιρειών στην ουσία επιχειρεί να μεταφέρει το κόστος διανομής στους καταναλωτές. Όταν, αντί ο καταναλωτής να βρίσκει στο τόπο του πρατήριο, βρίσκει σε 30 και 50 χιλιόμετρα μακριά, είναι φυσικό η «φθηνότερη τιμή» πώλησης να μετατρέπεται σε ακριβότερη τόσο από το κόστος μετακίνησης όσο και από το κόστος χαμένων εργατοωρών. Το θέμα της αυξημένης αποδοτικότητας των πρατηρίων πρέπει να το αφήσουμε να το λύσει η αγορά και όχι η Διοίκηση. Ο ανταγωνισμός στην λιανική στο βαθμό που δεν ποδηγετείται από τη τιμολογιακή πρακτική των εταιρειών, λειτουργεί απολύτως και οι τιμές συμπιέζονται συνεχώς προς τα κάτω. Ο μεγάλος αριθμός πρατηρίων αποτελεί εγγύηση γι αυτό. Κανένας άλλος τομέας δεν έχει τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Ωστόσο έχουμε παρατηρήσει μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές διάθεσης των εταιρειών από πρατήριο σε πρατήριο με ίδιους τόση άλλους όρους συναλλαγής. Αυτό στρεβλώνει σοβαρά τον ανταγωνισμό και μεταβάλει πολλούς πρατηριούχους σε ομήρους ενώ τροφοδοτεί και διάφορες επιθέσεις των μέσων ενημέρωσης και των καταναλωτών κατά των πρατηριούχων. Η αύξηση του Εδικού Φόρου Κατανάλωσης Η τελευταία αύξηση του Εδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) αποτελεί σοβαρή επιβάρυνση της κατανάλωσης. Σε στιγμές κρίσης και οικονομικής συρρίκνωσης παρόμοιες αυξήσεις επιδεινώνουν την κατάσταση. Σήμερα οι φόροι κυμαίνονται στο 60% της τιμής! Πού θα φτάσουν και με τη νέα φημολογούμενη αύξηση; Ο ειδικός φόρος επιβαρύνει τη πλατιά κατανάλωση και ιδίως τους χιλιάδες επαγγελματίες που χρησιμοποιούν καύσιμα, οι οποίοι θα αναγκασθούν να μετακυλήσουν τις αυξήσεις στο καταναλωτή με γνωστές τις συνέπειες. Κάθε αύξηση του Εδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα καύσιμα πλήττει άμεσα τόσο τους καταναλωτές, μειώνοντας τις αγορές τους, όσο και τους βενζινοπώλες απομειώνοντας το κεφάλαιό τους κατά τις νέες προμήθειες ενώ μειώνουν τις πωλήσεις τους. 3
Οι τιμές Τα πρατήρια έχουν υποστεί σημαντικές ζημίες από την αύξηση του εδικού φόρου και τις διεθνείς αυξήσεις τιμών. Πρώτο γιατί έπρεπε τα κέρδη της προηγούμενης περιόδου να τα διαθέτουμε για να αγοράσουμε τις νέες αυξημένες τιμές ενώ τα έξοδα ήταν ανελαστικά και δεύτερο γιατί κληθήκαμε από κάποιες εταιρείες να πληρώσουμε, εντελώς παράνομα, αναδρομικά τον ΕΦΚ της 9 ης Φεβρουαρίου ενώ πουλούσαμε χωρίς να υπολογίσουμε τον ΕΦΚ τον οποίο βέβαια δεν γνωρίζαμε. Τα πρατήρια ήταν πάντα ένας μοχλός συλλογής φόρων για το κράτος. Περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ φόρους συλλέγουμε και παραδίδουμε στο κράτος. Επί πλέον δεσμεύουμε σωρευτικά σαν άτοκο δανεισμό προς το κράτος, ένα ποσό περί το 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ ανά σαιζόν που προέρχεται από τις προκαταβολές του ΕΦΚ και του ΦΠΑ για το πετρέλαιο θέρμανσης, μέσω του συστήματος «ΗΦΑΙΣΤΟΣ». Αυτή η προσφορά μας ωστόσο δεν τυγχάνει καμιάς αναγνώρισης. Αντίθετα βαλλόμαστε συνεχώς με συκοφαντικές κατηγορίες. Για όσους όμως ισχυρίζονται ότι οι βενζινοπώλες αυξάνουν τις τιμές δυσανάλογα από τις αυξήσεις στους άλλους τομείς, τα στοιχεία φανερώνουν ακριβώς το αντίθετο. Σύμφωνα, με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, την Παρασκευή 22/2/2010, 12 ημέρες μετά την αύξηση του ΕΦΚ, ο μέσος όρος της λιανικής τιμής πώλησης της αμόλυβδης βενζίνης (95 οκτανίων 10 ppm), με δειγματοληψία 2.300 πρατηρίων σε όλη την Ελλάδα, αυξήθηκε σε σχέση με τη μέση τιμή των 4 τελευταίων εβδομάδων κατά 9.56%. Αντίστοιχα η τιμή διυλιστηρίου αυξήθηκε κατά 10,97% και της χονδρικής κατά 11,52%. Συνεπώς σε καμιά περίπτωση οι βενζινοπώλες δεν προηγήθηκαν σε αυξήσεις τιμών. Για εμάς ο καταναλωτής θα προστατευθεί όταν ο ανταγωνισμός λειτουργήσει σε όλα τα επίπεδα, σπάσουν οι ολιγοπωλιακές καταστάσεις στη χονδρική και ελεγχθούν οι τιμές διυλιστηρίου. Σήμερα δυο μεγάλοι όμιλοι που συνδέονται άμεσα με τα διυλιστήρια, ελέγχουν πάνω από το 60% της αγοράς και το 100% της διύλισης. Φυσικά πρέπει να μειωθούν και οι φόροι. Με τέτοιους υπέρογκους φόρους είναι αδύνατο να προστατευθεί ο καταναλωτής. 4
Το λαθρεμπόριο Σοβαρή πληγή για τα πρατήρια αποτελεί το λαθρεμπόριο και το παρεμπόριο καυσίμων. Εκατοντάδες παράνομα σημεία λιανικής που τροφοδοτούνται από κέντρα διανομής παράνομων καυσίμων, πλήττουν τους νόμιμους βενζινοπώλες. Ο Ομοσπονδία μας έχει κάνει ήδη προτάσεις για χρήση των νέων ηλεκτρονικών τεχνολογιών ώστε να παταχθεί κάθε δυνατότητα παράνομης διακίνησης καυσίμων από το διυλιστήριο μέχρι τον καταναλωτή. Η θέση μας είναι καθαρή: ούτε σταγόνα ανεξέλεγκτου καυσίμου από τα διυλιστήρια μέχρι τη λιανική. Από πλευράς μας είναι γνωστό ότι δώσαμε μεγάλη μάχη για να επιβάλουμε τελικά τα ολοκληρωμένα ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου εισροών εκροών όγκου καυσίμων. Με αυτό σκοπεύουμε να προστατεύσουμε τόσο τον πρατηριούχο όσο και τον καταναλωτή. Το νέο σύστημα για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να έχει έγκριση τύπου και να σφραγίζεται ηλεκτρονικά στο σύνολο του και τα αποτελέσματά του να αναγνωρίζονται έναντι των άλλων μέτρων και σταθμών και των παραστατικών. Διαφορετικά δεν έχει καμιά αξία. Ωστόσο μια τέτοια αναγνώριση συμπαρασύρει αυτονόητα και την εγκατάσταση ίδιων συμβατών συστημάτων στα βυτιοφόρα, τις αποθήκες των εταιρειών και στα διυλιστήρια. Έτσι το σύστημα ελέγχου θα καθετοποιηθεί σε κανένα σημείο και δεν θα μπορεί να υπάρχει ανθρώπινη παρέμβαση για να αλλοιώνεται η ποσότητα που διακινείται. Τα συστήματα αυτά θα πρέπει να είναι συμβατά και συνδεόμενα μεταξύ τους και κάθε διακίνηση θα καταγράφεται αντίστοιχα σε όλο το σύστημα ώστε να μηδενίζεται οποιοδήποτε διαφορά. Το αποτέλεσμα θα είναι να μη μπορεί ούτε σταγόνα να διακινείται εκτός ελέγχου. Η πάταξη του λαθρεμπορίου ήταν πάντα ΘΕΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ. Αυτό έλλειπε και όχι τα τεχνικά μέσα. Επίσης είναι θέμα πάταξης της διαφθοράς. Όσο καλό και να είναι ένα τεχνικό και νομικό σύστημα, όταν υπάρχει πρόβλημα στους ελεγκτικούς μηχανισμούς δεν μπορούν ποτέ να αποδώσουν. 5