ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ Αστυπάλαια η πεταλούδα του αρχιπελάγους ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2013 2014 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγικό Κεφάλαιο... 3 Θεσμικό πλαίσιο... 4 Σκοπός του Επιχειρησιακού Προγράμματος... 5 Κύρια χαρακτηριστικά του Επιχειρησιακού Προγράμματος... 8 Μεθοδολογία κατάρτισης... 10 ΜΕΡΟΣ I... 13 Υφιστάμενη Κατάσταση Δήμου Αστυπάλαιας... 13 Εισαγωγή... 14 Α. Ο ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ... 16 1. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ... 16 2. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ... 18 Β. ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ... 21 1. ΔΙΚΤΥΑ - ΥΠΟΔΟΜΕΣ... 21 2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ... 23 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΜΕΑ Α... 24 Γ. ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΥΓΕΙΑΣ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ... 29 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΜΕΑ Β... 32 Δ. ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ... 35 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΜΕΑ Γ... 37 Ε. ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ... 38 1. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ... 38 2. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ... 40 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ... 40 4. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ... 42 ΜΕΡΟΣ IΙ... 44 Στρατηγική του Δήμου και Αναπτυξιακές Προτεραιότητες... 44 Το περιφερειακό πλαίσιο... 45 Το όραμα και οι αρχές του Δήμου... 46 Η στρατηγική του Δήμου... 48 Οι άξονες και τα μέτρα του Στρατηγικού Σχεδίου... 50 2
Εισαγωγικό Κεφάλαιο 3
ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Με τα άρθρα 203-207 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/06), θεσπίστηκε για πρώτη φορά, η υποχρέωση κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Δήμους με πληθυσμό πάνω από 10.000 κατοίκους, με στόχο την εισαγωγή μόνιμων διαδικασιών και μεθόδων προγραμματισμού στους Ο.Τ.Α. Με το άρθρο 266 του Ν. 3852/10, όπως τροποποιήθηκε, προσαρμόστηκε το περιεχόμενο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στις νέες λειτουργίες και αρμοδιότητες των Δήμων και η υποχρέωση κατάρτισης, τους αφορά πλέον όλους. Το Υπουργείο Εσωτερικών με κανονιστικές πράξεις και εγκυκλίους, αρχικά την περίοδο 2007-2009 και στη συνέχεια το 2011 εξειδίκευσε το περιεχόμενο και τις διαδικασίες κατάρτισης των Ε.Π. στους Δήμους. Οι πιο σημαντικές είναι: 1) Υ.Α. 18183, ΦΕΚ 534, Β, 13/4/07 «Περιεχόμενο, δομή και τρόπος υποβολής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. α βαθμού», όπως τροποποιήθηκε. 2) Εγκύκλιοι 45/58939/25-10-06 και 66/50837/14-9-07 με θέμα τα Επιχειρησιακά Προγράμματα. 3) Π.Δ. 185/07 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των Ε.Π. των Ο.Τ.Α. α βαθμού». 4) Υ.Α. 5694/3-2-11 με την οποία τροποποιήθηκε η Υ.Α. 18183 και Π.Δ. 89/29.9.11 με το οποίο τροποποιήθηκε το Π.Δ. 185. Με αυτά τα δύο το θεσμικό πλαίσιο των Ε.Π. προσαρμόστηκε στις ρυθμίσεις του Ν. 3852/10. 4
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αστυπάλαιας, συνιστά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής και οργανωτικής - λειτουργικής ανάπτυξης, εναρμονισμένο με τις κατευθύνσεις αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και τις νέες αρμοδιότητες που μεταβιβάστηκαν στους Δήμους με το Ν. 3852/10 «Πρόγραμμα Καλλικράτης» Οι σκοποί του Ε.Π. έχουν ως εξής: Α) Προώθηση της τοπικής ανάπτυξης Στο Ε.Π. προσδιορίζεται η αναβάθμιση των υφιστάμενων και η ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων, που θα πρέπει να υλοποιήσει ο Δήμος Αστυπάλαιας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, με σκοπούς: την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής. την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας σε τοπικό επίπεδο την τοπική οικονομική και τουριστική ανάπτυξη Η αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος συνεπάγεται την ενεργοποίηση του Δήμου στην αειφόρο διαχείριση των τοπικών φυσικών πόρων, καθώς και στην βελτίωση του οικιστικού περιβάλλοντος και των τεχνικών υποδομών. Η προώθηση της ευημερίας των κατοίκων συνεπάγεται την παροχή υπηρεσιών στους τομείς της παιδείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού και της κοινωνικής πολιτικής. Η τοπική οικονομική και τουριστική ανάπτυξη στην υλοποίηση δράσεων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, στην προώθηση των ευκαιριών εργασίας, στην παροχή 5
υπηρεσιών στις τοπικές επιχειρήσεις και στην αξιοποίηση, ανάδειξη και προβολή των πόλων έλξης επισκεπτών του νησιού. Β) Εσωτερική ανάπτυξη του Δήμου Ο Δήμος Αστυπάλαιας, ως φορέας παροχής συλλογικών αγαθών και υπηρεσιών, οφείλει να αναβαθμίσει και να διευρύνει τις λειτουργίες του, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της δράσης του. Ειδικότερα αποσκοπεί: στη συγκρότηση του νέου Δήμου ως πολιτικού, διοικητικού και αναπτυξιακού θεσμού που λογοδοτεί στην τοπική κοινωνία. στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των δραστηριοτήτων του και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων / επιχειρήσεων του νησιού. στη βελτίωση της παραγωγικής ικανότητας των υπηρεσιών του, στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του, στην προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και στην διεύρυνση της ακίνητης και κινητής περιουσίας του. στη βελτίωση της οικονομικής του κατάστασης, μέσω του μεσοπρόθεσμου οικονομικού προγραμματισμού, της παρακολούθησης του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών και της ορθολογικής οικονομικής διαχείρισης Γ) Ανάπτυξη των συνεργασιών του Δήμου Ένας οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην άσκηση των θεσμοθετημένων αρμοδιοτήτων του, αλλά είναι υποχρεωμένος να μεριμνά για τη συνολική ευημερία και ανάπτυξη της περιοχής του. Υιοθετώντας την αντίληψη αυτή, ο Δήμος Αστυπάλαιας προσανατολίζει το Επιχειρησιακό του Πρόγραμμα στη συμβολή που μπορούν να έχουν στην ανάπτυξη της περιοχής του: - Οι τοπικοί κοινωνικοί και οικονομικοί φορείς (σύλλογοι, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ιδιωτικές επιχειρήσεις και επαγγελματίες) - Οι γειτονικοί Δήμοι 6
- Η Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου - Περιφερειακή Ενότητα Καλύμνου, που αποτελεί το νέο Ο.Τ.Α. δεύτερου βαθμού - Οι λοιποί φορείς του πολιτικό - διοικητικού συστήματος της χώρας (Υπουργεία, άλλοι δημόσιοι φορείς, Αποκεντρωμένη Διοίκηση) και επιδιώκει επίσης τη διεύρυνση των συνεργασιών του με φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης άλλων χωρών, κυρίως ευρωπαϊκών και μεσογειακών και την πλήρη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πολιτικών. Επομένως στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, εκτός από τις υπηρεσίες, τα έργα και τις ρυθμίσεις για τα οποία είναι αρμόδιος ο Δήμος, είναι δυνατό να εντοπίζονται αυτά που ανήκουν στην αρμοδιότητα άλλων φορέων και να προσδιορίζονται οι αναγκαίες ενέργειες συνεργασίας και συντονισμού. Στο πλαίσιο αυτό ο Δήμος θέτει διεκδικητικούς στόχους για να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων σε όφελος της περιοχής και της τοπικής κοινωνίας. 7
ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αστυπάλαιας αποτελεί το βασικό εργαλείο σχεδιασμού και υλοποίησης των πολιτικών του, με τα εξής χαρακτηριστικά: α. Είναι ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής ανάπτυξης και βελτίωσης της διοικητικής του ικανότητας. Αποτελεί πρόγραμμα αναπτυξιακών υποδομών και τοπικών επενδύσεων και πρόγραμμα για τη βελτίωση της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών. Είναι πρόγραμμα, πολυτομεακού χαρακτήρα, με εύρος θεματικών αντικειμένων αντίστοιχου των ζητημάτων που απασχολούν την καθημερινή λειτουργία του Δήμου. Καλύπτει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του και εν δυνάμει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων. β. Είναι οργανικό στοιχείο της καθημερινής λειτουργίας και διοίκησης του Δήμου και μέρος του προγραμματικού του κύκλου: Η σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι η αρχική φάση της διαδικασίας προγραμματισμού, παρακολούθησης και αξιολόγησης της δράσης του Δήμου. Η διαδικασία αυτή αποτελεί διαρκές αντικείμενο ενασχόλησης των αιρετών οργάνων και των υπηρεσιών. γ. Αποτελεί το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δράσης του Δήμου: Στις προτεραιότητες του προγράμματος αντανακλάται η βούληση και το όραμα της Δημοτικής Αρχής, καθώς και οι προτεραιότητες του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Το όραμα της δημοτικής αρχής αποτυπώνεται στη στρατηγική και αναλύεται αφενός μεν στο πενταετές (τριετές) πρόγραμμα δράσης, αφετέρου δε στα ετήσια προγράμματα δράσης όλων των δημοτικών υπηρεσιών. δ. Υλοποιείται μέσω του ετήσιου προγράμματος δράσης του Δήμου: Με τη σύνταξη των ετήσιων προγραμμάτων δράσης εξειδικεύεται το επιχειρησιακό πρόγραμμα για κάθε έτος της δημοτικής περιόδου. Με αυτή τη διαδικασία επιμερίζονται οι δράσεις του προγράμματος στις υπηρεσίες, οι οποίες υλοποιούν τμήματα του επιχειρησιακού προγράμματος. ε. Εκπονείται με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων: Κατά τη διαδικασία σύνταξής του συμμετέχουν με σαφώς καθορισμένο τρόπο: Αιρετά όργανα (Δημοτικό Συμβούλιο, Επιτροπές του Δ.Σ., Αντιδήμαρχοι, Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων). 8
Υπηρεσιακά στελέχη Τοπικοί φορείς και ομάδες δημοτών με σημαντικό βαθμό συμβολής στην τοπική ανάπτυξη ή και στη λειτουργία του Δήμου. Φορείς του διοικητικού συστήματος της χώρας (π.χ. Περιφέρεια, Αποκεντρωμένη Διοίκηση). Η λήψη των αποφάσεων δεν βασίζεται μόνο στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, αλλά και στις ανάγκες και προσδοκίες των κατοίκων και του ανθρώπινου δυναμικού του Δήμου, όπως αυτές αποτυπώνονται στις διαδικασίες συμμετοχής. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτελεί το βασικό πλαίσιο κατεύθυνσης, προσδιορισμού και συντονισμού των ενεργειών όλων των οργάνων διοίκησης και των υπηρεσιών και είναι ευρύτερα γνωστό στους εργαζόμενους του Δήμου, προκειμένου να υλοποιηθούν οι στόχοι του. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτελεί προϊόν συλλογικής εργασίας όλων των δομών του Δήμου και οδηγεί στην ανάληψη δεσμεύσεων μεταξύ των διαδοχικών ιεραρχικών επιπέδων, σε ότι αφορά την υλοποίηση του τμήματος εκείνου στο οποίο αυτά εμπλέκονται. στ. Αξιοποιεί δείκτες επίδοσης: Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτυπώνονται μετρήσιμοι στόχοι, η επίτευξη των οποίων παρακολουθείται μέσω της αξιοποίησης συστήματος δεικτών επίδοσης. Για την παρακολούθηση της εξέλιξης των τιμών των δεικτών αξιοποιούνται στοιχεία (έσοδα / δαπάνες, πόροι, εκροές, αποτελέσματα) που τηρούνται στις υπηρεσίες του Δήμου. 9
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Η εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Αστυπάλαιας αποτελεί μία διαδοχική και ιεραρχημένη διαδικασία που περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια, σύμφωνα με το σχήμα που ακολουθεί: 10
Το πρώτο στάδιο «Προετοιμασία και οργάνωση» περιλαμβάνει: 1) Την συγκρότηση Ομάδας Έργου που δίνει τις αναγκαίες κατευθύνσεις, επιβλέπει τις υπηρεσίες και γενικά παρακολουθεί την πορεία κάθε σταδίου (απόφαση Δημάρχου149/2012) Στην Ο.Ε. συμμετέχουν: κ. Αντώνιος Οικονόμου, Αντιδήμαρχος κ. Καλλιόπη Κολυδάκη, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου κ. Ιωάννης Καλής, υπάλληλος του Δήμου κ. Βιργινία Αχλαδιώτη, υπάλληλος του Δήμου 2) Την επιστημονική και συμβουλευτική υποστήριξη της διεπιστημονικής ομάδας έργου ανέλαβε η Σ. Καραγιλάνης Ε.Π.Ε., η οποία συγκρότησε ειδική ομάδα στελεχών και συνεργατών της από τους / τις: - Στέλιο Καραγιλάνη, Γενικό Διευθυντή της εταιρείας - Κώστα Αγγέλου, οικονομολόγο, υπεύθυνο υλοποίησης έργων δημοσίου τομέα - Τάσο Σαπουνάκη, οικονομολόγο, σύμβουλο τοπικής αυτοδιοίκησης Τα στάδια 2 και 3 - «Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης» και «Καθορισμός του οράματος και της στρατηγικής του Δήμου» αντίστοιχα - μαζί με το στάδιο 4 «Συνεργασία με όμορους Δήμους», συνιστούν την πρώτη ενότητα του Επιχειρησιακού Προγράμματος, συγκροτούν το Στρατηγικό Σχέδιο και αποτελούν το αντικείμενο του παρόντος τεύχους. Η πρόταση του Στρατηγικού Σχεδίου, υποβάλλεται στο Δημοτικό Συμβούλιο για έγκριση, μετά από εισήγηση του Δημάρχου. Στη συνέχεια παρουσιάζεται στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης, αποστέλλεται σε τοπικούς φορείς και αναρτάται στην ιστοσελίδα του Δήμου. Με βάση την Υ.Α. και το Π.Δ., οι διαδικασίες διαβούλευσης αναλύονται ως εξής: 1) Έγκριση του Στρατηγικού Σχεδίου από το Δημοτικό Συμβούλιο, μετά από εισήγηση του Δημάρχου. 2) Παρουσίαση του Στρατηγικού Σχεδίου στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης και στα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων. 3) Αξιοποίηση των διαθέσιμων δυνατοτήτων επικοινωνίας για την ευρύτερη κυκλοφορία του Στρατηγικού Σχεδίου. 11
4) Διοργάνωση δημόσιων εκδηλώσεων. 5) Τα σχόλια και οι παρατηρήσεις που θα προκύψουν από τη δημόσια διαβούλευση ενσωματώνονται στο Στρατηγικό Σχέδιο, αφού ενημερωθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες και ο Δήμαρχος. 6) Εφόσον κριθεί απαραίτητο από τον Δήμαρχο, με βάση τα συμπεράσματα της διαβούλευσης, αναθεωρούνται σημεία του Στρατηγικού Σχεδίου Στρατηγικό Σχέδιο Δήμαρχος Δημοτικό Συμβούλιο Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης Ανάρτηση στην Ιστοσελίδα διαβούλευση με πολίτες Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων Δημόσιες εκδηλώσεις Ημερίδες Θεματικές συναντήσεις Σύνοψη συμπερασμάτων Τελικό Στρατηγικό Σχέδιο Στη συνέχεια ακολουθούν ο επιχειρησιακός και οικονομικός προγραμματισμός, οπότε ολοκληρώνεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αστυπάλαιας και εγκρίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο. 12
ΜΕΡΟΣ I Υφιστάμενη Κατάσταση Δήμου Αστυπάλαιας 13
Εισαγωγή Το παρόν τμήμα της εργασίας αποτελεί την πρώτη ουσιαστική επεξεργασία των στοιχείων, όπως αυτά συλλέχθηκαν από την Ομάδα Έργου, για το Δήμο Αστυπάλαιας, στο πλαίσιο της εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Σκοπός της παρούσας φάσης είναι η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του εξωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου Αστυπάλαιας. Η συλλογή των στοιχείων που παρατίθενται, πραγματοποιήθηκε μέσω συνεντεύξεων και από αναζήτηση σε διαδικτυακούς ισότοπους. Στις συνεντεύξεις συμμετείχαν όλοι οι υπάλληλοι από όλες τις υπηρεσίες του Δήμου, καθώς και οι υπεύθυνοι ανά τομέα αντιδήμαρχοι, ενώ η διαδικασία πραγματοποιήθηκε σε τέσσερα στάδια: α) Αρχική συνάντηση με την συμμετοχή εκπροσώπων από όλες τις υπηρεσίες του Δήμου Αστυπάλαιας, όπου πραγματοποιήθηκε αρχική ενημέρωση όλων των υπηρεσιών, σχετικά με τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν για την σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράμματος. β) Ξεχωριστές συναντήσεις με τις υπηρεσίες ανά θεματικό τομέα, για τους τομείς «Περιβάλλον και Ποιότητα ζωής», «Κοινωνική Πολιτική, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός και Αθλητισμός», «Τοπική Οικονομία και Απασχόληση», και «Εσωτερικό Περιβάλλον του Δήμου». Στις συναντήσεις δόθηκαν αρχικά ερωτηματολόγια και κατευθυντήριες οδηγίες για την συμπλήρωση τους. γ) Επαναληπτικές συναντήσεις ανά θεματικό τομέα, κατόπιν επεξεργασίας των στοιχείων των ερωτηματολογίων, για την παροχή τελικών διευκρινήσεων επί των ερωτηματολογίων και επιβεβαίωση των στοιχείων τους. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκε έρευνα και συλλογή στατιστικών στοιχείων από τους ακόλουθους διαδικτυακούς ισότοπους: http://www.statistics.gr/ http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=12&la=2 http://www.ypeka.gr/ - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 14
http://www.ypeka.gr/default.aspx?tabid=432&language=el-gr ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000 http://geodata.gov.gr/geodata/ http://geodata.gov.gr/maps/?zoom=7&lat=4577066.9315&lon=2641978.87084&layer s=potamoi_eper_gr&layeropacity=100&baselayer=google&baselayeropacity=100 http://www.agistri.com.gr Για την παρουσίαση των καταγεγραμμένων στοιχείων και των συμπερασμάτων τους, χρησιμοποιήθηκε η μορφή παρουσίασης του προτύπου της Ε.Ε.Τ.Α.Α «Αναλυτικός Οδηγός Κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Δήμων». Οι κύριες κατηγορίες στοιχείων στις οποίες δομείται η παρούσα εργασία είναι οι παρακάτω: Α) Γενικά Πληθυσμιακά Χαρακτηριστικά Β) Περιβάλλον- Ποιότητα Ζωής Γ) Κοινωνική Σύνθεση Κοινωνικές Υποδομές, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός και Αθλητισμός Δ) Τοπική Οικονομία και Απασχόληση Ε) Εσωτερικό Περιβάλλον του Δήμου 15
Α. Ο ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ Στην παρούσα ενότητα, πραγματοποιείται μια συνοπτική παρουσίαση των βασικών πληθυσμιακών στοιχείων του Δήμου Αστυπάλαιας, καθώς και των βασικών χαρακτηριστικών της ευρύτερης περιοχής της Περιφερειακής Ενότητας Αττικής - Νήσων. 1. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ Πίνακας Α.1 ΕΝΤΥΠΟ ΕΠ_01: ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΔΡΑ ΧΩΡΑ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ ΘΕΣΗ & ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ & ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 16
Ο Δήμος Αστυπάλαιας περιλαμβάνει το νησί της Αστυπάλαιας, καθώς και τις γύρω νησίδες και γεωγραφικά βρίσκεται ανάμεσα στα Δωδεκάνησα και στις Κυκλάδες, και σε απόσταση 117 ναυτικών μιλίων από το λιμάνι του Πειραιά και 23 μιλίων από την Κω και 96 από τη Ρόδο. Έχει συνολική έκταση 97.000 στρέμματα και μόνιμο πληθυσμό που ανέρχεται σε 1310 άτομα. H Αστυπάλαια είναι νησί με πλούσια ιστορία, παράδοση, μοναδικές εικόνες και αρκετές παραλίες οργανωμένες και απομονωμένες και τα βασικά σημεία προσέγγισης του, είναι το λιμάνι, τον Πέρα Γιαλό, και το αεροδρόμιο του νησιού. Διοικητικά υπάγεται στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Περιφερειακή Ενότητα Καλύμνου και περιλαμβάνει τους οικισμούς Αστυπάλαια ή Χώρατο οποίο αποτελεί και την έδρα του Δήμου, Ανάληψη ή Μαλτεζάνα, Λιβάδι, Βαθύ και τα γύρω νησάκια. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Ευρώ ΑΕΠ κατά κεφαλή σε ευρώ (2007) 20,4 χιλ. ευρώ ΑΕΠ (% σύνολο της χώρας) 1,8 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: % ΑΕΠ % ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ (2007) 2,4 ΑΕΠ % ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ (2007) 13,0 ΑΕΠ % ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ (2007) 84,6 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ: % ΖΩΝΗ Α Επιχορήγηση επενδυτικών σχεδίων για μεγάλες επιχειρήσεις 15% Επιχορήγηση επενδυτικών σχεδίων για μεσαίες επιχειρήσεις 25% Επιχορήγηση επενδυτικών σχεδίων για μικρές επιχειρήσεις 35% ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ Αερολιμένας Κω Ιπποκράτης (διεθνής) Αερολιμένας Ρόδου Διαγόρας (διεθνής) Αερολιμένας Καρπάθου (στρατιωτικό μη νομοθετημένο σημείο εισόδου εξόδου) Αερολιμένας Αστυπάλαιας (εσωτερικού) Αερολιμένας Καλύμνου (εσωτερικού) Αερολιμένας Κάσου (εσωτερικού) Αερολιμένας Καστελόριζου (εσωτερικού) Αερολιμένας Λέρου (εσωτερικού) ΛΙΜΑΝΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΝΗΣΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ - Πλήθος 17
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ/ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ (Περιγραφή ή Τίτλος): ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΠΟΛΕΙΣ (Περιγραφή ή Τίτλος): - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΚΤΟΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ (Περιγραφή ή Τίτλος): - ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΚΑ: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Πλήθος ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ: Πλήθος ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΙΑ 6 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ: Πλήθος ΚΛΙΝΕΣ ΣΕ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ - ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ (2009) 128.282 2. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ Πίνακας Α.2 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ Έκταση (τ.χμ.): 97 Μόνιμος Πληθυσμός: 1991 1.138 2001 1.238 2011 1.310 Πυκνότητα Πληθυσμού: 1991 11,73 2001 17,76 2011 13,51 Μόνμος Πληθυσμός Πυκνότητα πληθυσμού 18
Ηλικιακή κατανομή μόνιμου πληθυσμού (2001): Σύνολο 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80 ετών και άνω 1.238 212 147 311 248 111 171 38 Ηλικιακή κατανομή μόνιμου πληθυσμού (1991): 1.138 213 155 249 176 143 169 33 Δημογραφικοί δείκτες (2001) : Δείκτης Γήρανσης 2,99 Δείκτης Εξάρτησης 0,60 Δείκτης Αντικατάστασης 1,82 Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού Δήμου Αστυπάλαιας ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ 19
Ο επίσημα καταγεγραμμένος μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Αστυπάλαιας, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της απογραφής 2011, ανέρχεται στα 1310 άτομα, ενώ αριθμός αυτός μπορεί να τετραπλασιαστεί κατά την περίοδο των θερινών μηνών. Συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη, παρατηρούμε μια μικρή τάση αύξησης του πληθυσμού, γεγονός που καταδεικνύει ότι όλο και περισσότερες οικογένειες εγκαθίστανται στο νησί, είτε επιλέγουν να παραμείνουν λόγω ευκαιριών που παρουσιάζονται στα εποχικά επαγγέλματα (πχ. τουρισμός). Όσον αφορά την ηλιακή κατανομή των μόνιμων κατοίκων του νησιού, για το 2001, οπότε έχουμε και τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, μεγαλύτερη αύξηση από το 1991, καθώς και το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού, δείχνει να κυμαίνεται μεταξύ των ηλικιών 25-54, γεγονός το οποίο φανερώνει ότι οι παραγωγικές ηλικιακές ομάδες του νησιού συνεχίζουν να παραμένουν και να εργάζονται στο νησί. 20
Β. ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ 1. ΔΙΚΤΥΑ - ΥΠΟΔΟΜΕΣ Στους παρακάτω πίνακες, αποτυπώνεται συνοπτικά η υφιστάμενη κατάσταση στον Δήμο Αστυπάλαιας στον τομέα του Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής. Ειδικότερα, παρουσιάζονται στοιχεία που αφορούν τις υπάρχουσες υποδομές και δίκτυα, ενώ αποτυπώνονται τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος στον τομέα. Τα στοιχεία αντλήθηκαν κατόπιν συνεντεύξεων από την διοίκηση και τους υπαλλήλους του Δήμου Αστυπάλαιας, ενώ αξιοποιήθηκαν και στοιχεία που παρασχέθηκαν από τα αρχεία της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης - Αποχέτευσης Καθαριότητας του Δήμου Αστυπάλαιας (ΔΕΥΑΚΑ). Πίνακας Β.1. Προβλήματα Περιγραφή Ρύπανσης 1. Ρύπανση υδροφόρου ορίζοντα από τα δίκτυα αποχέτευσης σε περιοχές που δεν υφίσταται βιολογικός καθαρισμός Υποδομές εξυπηρέτηση ς δικτύων Ύδρευση Υδατοφόρα Οχήματα (πλήθος) Δεξαμενές Ύδρευσης Αποχέτευση Μονάδες Μέτρησης Υδρόμετρα Δίκτυο (χλμ) Μέση ετήσια κατανάλωση (μ3) Γεωτρήσεις Ύδρευσης Ημερομηνία Καταγραφής 1430 16,5 110.000 5 31/12/11 Πλήθος Ημερομηνία Καταγραφής 1 31/12/11 Πλήθος Χωρητικότητα m3 Ημερομηνία Καταγραφής 7 850 31/12/11 Δίκτυο (χλμ) Ημερομηνία Καταγραφής Λοιπά στοιχεία αποχέτευσης 11,5 31/12/11 ΒΙΟΚΑ Πλήθος Ημερομηνία Καταγραφής 1 31/12/11 Οχήματα Μεταφοράς Λημμάτων (πλήθος) Πλήθος Ημερομηνία Καταγραφής Παρατηρήσεις 1 31/12/11 21
Άρδευση Ενέργεια (Εγκατεστημέ νοι σταθμοίυποσταθμοί) ΑΠΕ Γεωτρήσεις Άρδευσης Ημερομηνία Καταγραφής Παρατηρήσεις - 31/12/11 Ύπαρξη φράγματος Εγκατεστημένα kwh kwh Ημερομηνία Καταγραφής Παρατηρήσεις 3500 31/12/11 Ημερομηνία Καταγραφής 2 31/12/11 Διαχείριση Όμβριων Δίκτυο (χλμ) Ημερομηνία Καταγραφής 0,7 31/12/11 Προγράμματα/Δράσεις/Ενέργειες Εξοικονόμησης Ενέργειας (τίτλος) α/α Τίτλος - Καθαριότητα - Ανακύκλωση Όγκος Απορριμμάτων Απορριμματοφ όρα (συμβατικά) Ημερομηνία Ημερομηνία τόνοι/ ετησίως χλμ καταγραφής καταγραφής Μήκος Δικτύου 800 31/12/11 30 31/12/11 Ημερομηνία Ημερομηνία πλήθος πλήθος καταγραφής Απορριμματοφόρα καταγραφής 2 31/12/11 (ανακύκλωσης) - 31/12/11 Διαχείριση Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) Κάδοι (συμβατικοί) Οχήματα - Σκούπες Όγκος Ογκωδών Αντικειμένων Πολιτική Προστασία Υποδομές - Εξοπλισμός Δράσεις - Ενέργειες - Προγράμματα πλήθος Κυβικά μέτρα πλήθος Ημερομηνία Ημερομηνία πλήθος καταγραφής Χ.Α.Δ.Α. καταγραφής 1 31/12/11 1 31/12/11 Ημερομηνία Ημερομηνία πλήθος καταγραφής Κάδοι πλήθος καταγραφής (ανακύκλωσης) 210 31/12/11 10 31/12/11 Ημερομηνία Οχήματα (πλύσιμο Ημερομηνία πλήθος καταγραφής κάδων) καταγραφής - 1 31/12/11 Ημερομηνία Οχήματα Ημερομηνία πλήθος καταγραφής Συλλογής καταγραφής 60 31/12/11 Ογκωδών 1 31/12/11 Αντικειμένων Πλήθος - Περιγραφή 1 τροποποιημένη υδροφόρα με σύστημα πυρόσβεσης 1 πυροσβεστικό όχημα Daimler-Benz, Unimog 1300 L 4x4 με δεξαμενή 2000lit με αντλία ROSENBAUER 800 l/min 8 bar 1 τετράτροχη μοτοσυκλέτα ATV POLARIS / FIREXPRESS 4x4 με δεξαμενή 160lit νερού και σύστημα πυρόσβεσης firexpress micro-drop system 1 όχημα MAZDA B2500 diesel 4x4 διαθέτει δεξαμενή νερού 800 lit με βενζινοκίνητη αντλία και σύστημα πυρόσβεσης firexpress micro-drop system (ιδιοκτησία Δήμου) Σωματείο Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας Αστυπάλαιας Στο Δήμο Αστυπάλαιας δραστηριοποιείται το Σωματείο Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας 22
Δημοτική Συγκοινωνία Οχήματα (πλήθος) χλμ Αριθμός Γραμμών - - - - Συχνότητα Δρομολογίων Υποδομές Μεταφορών Υποδομές Τοπικές Οδοί Κύριος Επαρχιακός Οδικός Άξονας Ανάληψης Χώρας Λιβάδι Δευτερεύον Τοπικό Επαρχιακό Οδικό δίκτυο Ακτοπλοϊκά δρομολόγια Λιμάνι Πειραιά Αστυπάλαια 5 δρομ./εβδ θερινούς μήνες 4 δρομ/εβδ χειμερ. μήνες Τοπική Συγκοινωνία Ελικοδρόμια Αστυπάλαια Κάλυμνος (επιδοτούμενο) 3 δρομολόγια / εβδομάδα Χλμ Πλήθος Γραμμών Συχνότητα Δρομολογίων Δικτύου - - - Ονομασία Ονομασία Αεροδρόμια 1 Κρατικός Αερολιμένας Αστυπάλαιας Λιμάνια - Μαρίνες Χώροι Στάθμευσης Νέο Λιμάνι Αγίου Ανδρέα Καταφύγιο Σκαφών Αναψυχής Παλαιό Λιμάνι Χώρας Πλήθος Ημερομηνία καταγραφής 2 31/12/2011 2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ Στον Δήμο Αστυπάλαιας δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία πολεοδομικής πληροφόρησης, καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί μελέτη ρυμοτομικού σχεδιασμο. Υπάρχει πρόβλεψη για άμεσες ενέργειες ολοκλήρωσης του ρυμοτομικού σχεδίου σε όλο το νησί 23
3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΜΕΑ Α Πίνακας Β.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΤΟ ΤΟΜΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το Αυτοτελές Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος είναι αρμόδιο για τη μελέτη, εκτέλεση και συντήρηση των κάθε είδους τεχνικών έργων του Δήμου, την προστασία και αναβάθμιση του τοπικού φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, την εξασφάλιση της αποκομιδής και της μεταφοράς των απορριμμάτων, την χωριστή αποκομιδή και μεταφορά των ανακυκλώσιμων υλικών, την εξασφάλιση της καθαριότητας των κοινοχρήστων χώρων, καθώς και για τη συντήρηση των χώρων πρασίνου, τη λειτουργία των Κοιμητηρίων και των δημοτικών σφαγείων. Συγχρόνως το Τμήμα είναι Αυτοτελές Τμήμα Τεχνικών αρμόδιο για την εξασφάλιση βελτιωμένων συνθηκών ασφαλούς μετακίνησης Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος και κυκλοφορίας των δημοτών και των οχημάτων τους, καθώς και για τον έλεγχο εγκαταστάσεων και την έκδοση αδειών εγκαταστάσεων και εγκαταστατών κυρίως στον τομέα των μεταφορών. Το Τμήμα έχει και την αρμοδιότητα της Πολιτικής Προστασίας στο επίπεδο του Δήμου. Παράλληλα το Τμήμα είναι αρμόδιο για την εφαρμογή του πολεοδομικού σχεδιασμού, την έκδοση και έλεγχο εφαρμογής των οικοδομικών αδειών και τον έλεγχο αυθαίρετων κατασκευών. Οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες του Τμήματος στο πλαίσιο της αποστολής του, καθορίζονται από τις ισχύουσες διατάξεις Νόμων, Διαταγμάτων και Υπουργικών Αποφάσεων. ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΎΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - - ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Τομέας Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής - Ύδρευση - Αποχέτευση ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ & ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ & ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Προβλήματα/ανάγκες Δυνατότητες Ανάγκη για επεκτάσεις και δημιουργία Δυνατότητα αξιοποίησης και περισσότερων υποδομών ύδρευσης και διαχείρισης όλων των υδάτινων πόρων άρδευσης και συντήρησης υφιστάμενων του νησιού Ανάγκη για δημιουργία υποδομών παραγωγής υδρευτικού ύδατος και εκμετάλλευσης όλων των τοπικών πόρων, για την επίτευξη υδρευτικής αυτονομίας Ανάγκη βελτίωσης και εκσυγχρονισμού της διαχείρισης και Δυνατότητα κατασκευής και εγκατάστασης μονάδας αφαλάτωσης στον οικισμό της Ανάληψης Κατασκευή φραγμάτων για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα Εκσυγχρονισμός και 24
παρακολούθησης των υδάτινων πόρων και δικτύων του νησιού. αυτοματισμός των υποδομών ύδρευσης Ανάγκη για βελτίωση της ποιότητας του παρεχόμενου από το φράγμα ύδατος Σχεδιασμός και ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης λημμάτων ( δίκτυο - επεξεργασία - απόρριψη - μηχανολογικός εξοπλισμός ) Ανάγκη για επέκταση και συντήρηση υφιστάμενου δικτύου αποχέτευσης Τομέας Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής - Εξοικονόμηση Ενέργειας Τομέας Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής - Καθαριότητα Τομέας Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής Πολιτική προστασία Περιορισμοί Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι Έλλειψη τεχνικής επιστημονική υποστήριξης λόγω έλλειψης αντίστοιχου προσωπικού Προβλήματα/ανάγκες Ανάγκη για δημιουργία υποδομών εξοικονόμησης ενέργειας και βιοκλιματικής αναβάθμισης κτιρίων και οικισμών Περιορισμοί Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι Έλλειψη τεχνικής υποστήριξης λόγω έλλειψης αντίστοιχου προσωπικού Προβλήματα/ανάγκες Σχεδιασμός και ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος ανακύκλωσης ( δίκτυο - επεξεργασία χώροι απόρριψης - μηχανολογικός εξοπλισμός ) Ανάγκη ύπαρξης χώρου απόρριψης αδρανών υλικών (μπαζών) Περιορισμοί Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι Έλλειψη τεχνικής επιστημονική υποστήριξης λόγω έλλειψης αντίστοιχου προσωπικού Προβλήματα/ανάγκες Ανάγκη αναβάθμισης του συστήματος πυροπροστασίας του νησιού Ευκαιρίες Δυνατότητες Δυνατότητα ενεργειακής διαχείρισης υποδομών ηλεκτροφωτισμού Δυνατότητα βιοκλιματικής ανάπλασης Δημοτικών Κτιρίων του Δήμου Ευκαιρίες Δυνατότητες Ευκαιρίες Δυνατότητες Προαγωγή και υποστήριξη του εθελοντισμού σε συνεργασία με το 25
Ανάγκη για βελτίωση των υποδομών και του υλικοτεχνικό εξοπλισμού πολιτικής προστασίας Περιορισμοί σωματείο ΣΕΠΠΑ. Ευκαιρίες Τομέας Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής Υποδομές Μεταφορών και Θαλάσσιων Συγκοινωνιών Προβλήματα/ανάγκες Ανάγκη διαμόρφωσης και επέκτασης του καταφύγιου σκαφών αναψυχής στη Χώρα για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών Ανάγκη για δημιουργία υποδομών μόνιμου αγκυροβολίου στο καταφύγιο σκαφών αναψυχής στη Χώρα Ανάγκη προστασίας λιμενολεκάνης της Χώρας από αντίξοες καιρικές συνθήκες Ανάγκη για δημιουργία υποδομών Μαρίνας στην Ανάληψη Ανάγκη για προστασία του υφιστάμενου αλιευτικού καταφυγίου στο Μαρμάρι και δημιουργία νέου με αντίστοιχες δομές προστασίας στην Ανάληψη Συντήρηση, επισκευή και επέκταση οδικού δικτύου Ανάγκη για διανοίξεις δρόμων σε περιοχές που κρίνεται απαραίτητο Αναβάθμιση τοπικής συγκοινωνίας Δυνατότητες Δυνατότητα προώθησης υποδομών συντήρησης και επισκευής σκαφών στο Α Μαρμάρι Ανάπτυξη δημοτικού συγκοινωνιακού δικτύου μέσω της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Τομέας Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής Αστική Ανάπτυξη και Πολεοδομία Περιορισμοί Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι Χρονοβόρες διαδικασίες για έγκριση μελετών και αδειοδοτήσεις Έλλειψη τεχνικής υποστήριξης λόγω έλλειψης αντίστοιχου προσωπικού Προβλήματα/ανάγκες Ανάγκη αισθητικής αναβάθμισης και ανάπλασης των οικισμών και δημιουργίας κοινωφελών χώρων Έλλειψη χωροταξικού, πολεοδομικού και ρυμοτομικού σχεδιασμού Ανάγκη για χάραξη οριοθέτηση αιγιαλών σε διάφορες ακτές του νησιού και οριοθέτηση χερσαίας ζώνης λιμένων Ευκαιρίες Ένταξη στο ΕΣΠΑ Συνεργασία με γειτονικούς Δήμους για τη δημιουργία Δικτύου Διανησιωτικής Θαλάσσιας Συγκοινωνίας Δυνατότητες Δυνατότητα δημιουργίας Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Α.Π.) 26
Έλλειψη χώρων στάθμευσης στο νησί Περιορισμοί Έλλειψη οικονομικών πόρων Ευκαιρίες ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Περιβάλλον Το φυσικό περιβάλλον της Αστυπάλαιας είναι ξηρό και άνυδρο ενώ η μορφολογία του εδάφους χαρακτηρίζεται από λοφώδες προς ορεινό ανάγλυφο. Κυριότερο χαρακτηριστικό του φυσικού τοπίου, αποτελούν οι δαντελωτοί όρμοι, οι ψηλοί λόφοι και βράχοι και οι πολυάριθμες κρυστάλλινες παραλίες που συνθέτουν τη φυσική ομορφιά του νησιού. Η Αστυπάλαια χωρίζεται στο μέσα και το έξω νησί με μια αμμουδερή λωρίδα μήκους 100 μέτρων. Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα και βρίσκεται κτισμένη σε ένα βράχο που έχει χωρίσει τη θάλασσα σχηματίζοντας δυο όρμους. Στην κορυφή του βράχου δεσπόζει το βενετσιάνικο Κάστρο των Quirini το οποίο αποτελεί και κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα του νησιού. Το μεγαλύτερο πρόβλημα περιβαλλοντικού χαρακτήρα στον Δήμο Αστυπάλαιας προέρχεται από τη ρύπανση του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα του οικισμού της Ανάληψης από λήμματα, λόγω έλλειψης αποχετευτικού δικτύου και βιολογικού καθαρισμού στο συγκεκριμένο τμήμα. Υποδομές Δικτύων - Ύδρευση - Αποχέτευση Η Αστυπάλαια διαθέτει δίκτυο ύδρευσης μήκους 16,5 χλμ, το οποίο τροφοδοτείται κυρίως από μια τεχνητή λιμνοδεξαμενή που σχηματίζεται από το φυσικό τοπίο σε συνδυασμό με την ύπαρξη τεχνητού φράγματος καθώς και από πέντε γεωτρήσεις μέσω επτά δεξαμενών αποθήκευσης ύδατος. Η ποιότητα του παραγόμενου πόσιμου νερού από το δίκτυο και τις εγκαταστάσεις του νερού χρήζει βελτίωσης με την εγκατάσταση συστημάτων απόσμησης και αυτόματης χλωρίωσης. Λόγω των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών σε πόσιμο νερό και της αύξησης του αριθμού επισκεπτών κατά τους θερινούς μήνες τα τελευταία χρόνια υπάρχει ανάγκη για αύξηση της παραγόμενης ποσότητας πόσιμου νερού μέσω της εγκατάστασης μονάδας αφαλάτωσης υφάλμυρου νερού κοντά στον οικισμό της Ανάληψης. Για την αποθήκευση του παραγόμενου ύδατος οι υφιστάμενες δεξαμενές χρήζουν συντήρησης ενώ αναγκαία είναι η κατασκευή νέων δεξαμενών για την κάλυψη των αναγκών του νησιού. Η διάνοιξη νέων γεωτρήσεων θα συμβάλλει στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα σε συνδυασμό με την κατασκευή μικρών ανασχετικών φραγμάτων. Επίσης το νησί διαθέτει δίκτυο αποχέτευσης το οποίο καλύπτει το Νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού στο οποίο παρατηρείται υψηλότερη συγκέντρωση πληθυσμού, καθώς και αντίστοιχης μονάδας επεξεργασίας λημμάτων. Αναγκαία κρίνεται η δημιουργία δικτύου στον οικισμό της Ανάληψης με αντίστοιχη μονάδα επεξεργασίας λημμάτων για την εξυπηρέτησή του καθώς και η συντήρηση και επέκταση του υφιστάμενου δικτύου όπου κρίνεται απαραίτητο. Ακόμα, στον τομέα της καθαριότητας υπάρχει ανάγκη δημιουργίας χώρου απόρριψης αδρανών υλικών (μπάζα) και η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου ανακύκλωσης με την προμήθεια του απαραίτητου τεχνικού εξοπλισμού. Μεταφορές Συγκοινωνίες Η πρόσβαση στο νησί, πραγματοποιείται με δρομολόγια συμβατικών πλοίων από το λιμάνι του Πειραιά αλλά και με τη γραμμή Καλύμνου Αστυπάλαιας. Η δημιουργία διαδημοτικού δικτύου Διανησιωτικής Θαλάσσιας Συγκοινωνίας κρίνεται αναγκαία για την εξυπηρέτηση κοινών μεταφορικών αναγκών και τη βελτίωση του υπάρχοντος θαλάσσιου συγκοινωνιακού δικτύου. Το νησί διαθέτει το νέο λιμάνι του Αγίου Ανδρέα το οποίο εξυπηρετεί μεταφορικούς και εμπορικούς σκοπούς και το Παλαιό Λιμάνι της Χώρας με κυρίως τουριστικό ρόλο. Ακόμα στο Παλιό Λιμάνι βρίσκεται Καταφύγιο Σκαφών Αναψυχής το οποίο χρήζει άμεσης επέκτασης και ανάπλασης λόγω της αύξησης του αριθμού επισκεπτών. Η αναβάθμιση του Καταφυγίου πρέπει να συνδυαστεί με την κατασκευή μόνιμου αγκυροβολίου και πρόσθετων έργων υποδομής προστασίας από ακραία καιρικά φαινόμενα. Το υπάρχον οδικό δίκτυο καλύπτει ικανοποιητικά τις ανάγκες μετακίνησης των κατοίκων και των επισκεπτών μεταξύ των διάφορων οικισμών και κάποιων παραλιών, όμως ο μεγάλος αριθμός ακτών και η ανάγκη για 27