Ελληνική κρίση και τραπεζικό σύστημα Γκίκας Α. Χαρδούβελης 1
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ: ΑΝΤΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΚΡΙΣΗ, ΥΠΟΚΥΠΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ Αποτελέσματα: Τραπεζικοί Όμιλοι (4 συστημικές τράπεζες) ml. 2008 2009 2010 2011 Q1 2012 Net Income 6.717 7.092 5.521 4.946 905 Provisions 3.383 5.786 5.915 10.951 2.091 PSI 0 0 0 29.860 0 Pre-tax profits 3.340 1.306-393 -35.865-1.185 Taxes 787 659 449-4.187-531 Profits 2.554 648-843 -31.678-654 Αντέξανε τη διεθνή κρίση, υπέκυψαν στην ελληνική: πτώση στα καθαρά έσοδα (Νet Income) ξεκινά το 2010 Προβλέψεις αυξάνονται το 2009 και πάλι το 2011 Tο PSI φέρνει μείωση 30 δις το 2011 Οι μέτοχοι των τραπεζών έχασαν σχεδόν εξ ολοκλήρου τα λεφτά τους Source: BoG Coca-Cola, ΕΛΠΕ, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, ΤΙΤΑΝ ΕΤΕ, Alpha, Eurobank, Πειραιώς 2
Jan-10 Feb-10 Mar-10 Apr-10 May-10 Jun-10 Jul-10 Aug-10 Sep-10 Oct-10 Nov-10 Dec-10 Jan-11 Feb-11 Mar-11 Apr-11 May-11 Jun-11 Jul-11 Aug-11 Sep-11 Oct-11 Nov-11 Dec-11 Jan-12 Feb-12 Mar-12 Apr-12 May-12 Jun-12 Jul-12 Aug-12 Sep-12 Oct-12 Nov-12 Dec-12 ΠΑΡΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ, ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΤΗ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΗΣΗ Παρά την κρίση, η χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση συνεχίζεται Πτώση δανείων μικρότερη από πτώση καταθέσεων Πτώση καταθέσεων σταματάει μετά τις εκλογές Ιουνίου 2012 NPLs αυξάνονται από το 2009, ενώ οι συνεχείς ρυθμίσεις δανείων περιορίζουν την αύξηση τους Source: BoG Domestic Private Sector ( bn) Credit Deposits Credit Deposits 2007 215.4 197.9 Jan. 2012 249.1 169.0 2008 249.7 227.6 Mar. 2012 245.1 165.4 2009 249.7 237.5 Jun. 2012 240.1 150.6 2010 257.9 209.6 Sep. 2012 231.8 154.3 2011 248.5 174.2 Oct. 2012 230.7 155.3 Nov. 2012 229.8 155.9 Dec. 2012 227.7 161.5 25% 20 15 10 5 0 Δάνεια σε καθυστέρηση (NPLs) % δανείων 10.4% 7.7% 6.3% 5.4% 4.5% 5.0% 21.4% 18.7% 15.9% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Q1 2012 Q2 2012 110 100 90 80 70 60 Domestic Private Sector Deposits & Loans (Dec. 2009 Dec. 2012, Dec. 2009 = 100) Loans Deposits Source: BoG - 8.8% - 32.0% 3
ΜΕΓΑΛΗ Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ Χάσμα δανείωνκαταθέσεων κλείνει μέσω δανεισμού από το Ευρωσύστημα Διεθνής κρίση και μετέπειτα πτώση καταθέσεων οδηγούν στην ΕΚΤ Δανεισμός από το πρόγραμμα Emergency Liquidity Assistance με επιτόκιο υψηλότερο από αυτό της ΕΚΤ κατά 2% (ετήσια επιβάρυνση > 2 δις) Πηγή: Έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα, Ιανουάριος 2013 (IMF Country Report No. 13/20) 4
ΕΠΙΤΟΚΙΑ Επιτόκια καταθέσεων παραμένουν υψηλά λόγω ανταγωνισμού στην άντληση ρευστότητας Το περιθώριο επιτοκίων δεν επιδεινώθηκε παρά τις δυσκολίες στην άντληση ρευστότητας Περιθώριο σε δάνεια προς νοικοκυριά μειώνεται το 2012 Ο ιδιωτικός τομέας δανείζεται με χαμηλότερα επιτόκια από το κράτος! Πηγή: ΔΝΤ 5
ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΕΣ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Μεγάλη η συγκέντρωση στο μελλοντικό τραπεζικό σύστημα Πηγή: ΔΝΤ 6
Η ΜΑΚΡΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ 7
ΑΝΑ ΤΡΑΠΕΖΑ 8
ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012 9
ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ Η ΠΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΗΤΗΣΗ ΔΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Τριμηνιαία επισκόπηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την αλλαγή που έγινε τους προηγούμενους 3 μήνες στη ζήτηση δανείων αλλά και στους όρους προσφοράς Τριμηνιαία Επισκόπηση Δείκτης δημιουργείται από το άθροισμα των αλλαγών Πτώση της ζήτησης δανείων ξεκινά το 2011 Πολύ μεγαλύτερη πτώση της προσφοράς δανείων, που ξεκινά από το τέλος του 2007 Πηγή: ΔΝΤ 10
ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ ΔΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΡΙΣΗ Ιταλία μοιάζει με Ελλάδα Πορτογαλία επίσης, αλλά ζήτηση δανείων πέφτει πιο γρήγορα 0-2 -4-6 Ζήτηση 0-1 -2-3 Στην Ισπανία, προσφορά και ζήτηση πέφτουν μαζί μετά τη διεθνή κρίση -8-10 -12-14 Portugal Προσφορά -4-5 -6 Spain -16 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13-7 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13 1 0-1 -2-3 -4 Una Fatsa una ratsa 0-1 -2-3 -4 Στην Ιρλανδία η ζήτηση πέφτει περισσότερο από την προσφορά -5-5 -6-7 Italy -6-7 Ireland -8 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13-8 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13 Πηγή: Υπολογισμοί συγγραφέα 11
ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ ΔΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΡΙΣΗ 4 3 Germany 0.0-0.5 Austria 2 1 Ζήτηση -1.0-1.5 0-1 -2 Προσφορά -2.0-2.5-3.0-3 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13-3.5 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13 1 Στη Γερμανία, η ζήτηση αυξάνεται έως αρχές 2012 Στη Γερμανία, η πτώση στην προσφορά συνέβη στη διάρκεια της διεθνούς κρίσης και όχι μετέπειτα 0-1 -2-3 -4 Netherlands Δυσκολίες τελευταία σε Αυστρία, Ολλανδία -5-6 Oct-07 Jul-08 Apr-09 Jan-10 Oct-10 Jul-11 Apr-12 Jan-13 Πηγή: Υπολογισμοί συγγραφέα 12
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Το τραπεζικό σύστημα άντεξε τη διεθνή κρίση, υπέκυψε στην ελληνική και εξαρτάται άμεσα από τη χρηματοδότηση του Ευρωσυστήματος Η απώλεια από το PSI ήταν 37,7 δις και από τα NPLs 46,8 δις έως Δεκ. 2014 Μεγάλη η αναδιάρθρωση με 3 τράπεζες να αναμένονται στο προσκήνιο Θα παραμείνει το ιδιωτικό management στις τράπεζες? Ό,τι και να γίνει, για να πάρει πίσω τα λεφτά του ο νέος μέτοχος (ΤΧΣ) θα πρέπει να υπάρξει απαγκίστρωση από τις πολιτικές παρεμβάσεις ώστε να λειτουργήσουν οι τράπεζες με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια ΛΑΘΟΣ να θεωρεί το Μνημόνιο ότι το Δημόσιο θα πάρει πίσω τα 15 από τα 50 δις -- Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα των Η.Π.Α. Θα συνδράμουν οι τράπεζες στην οικονομική ανάπτυξη? Μπορούν αφού ενώ η ζήτηση δανειακών κεφαλαίων είναι συνάρτηση της πορείας της οικονομίας, η προσφορά εξαρτάται και από άλλους παράγοντες Η μεγαλύτερη ελαστικότητα της προσφοράς δανειακών κεφαλαίων σημαίνει ότι η προσφορά μπορεί να ανακάμψει πιο γρήγορα Σημαντικό να διατηρηθεί η εξωστρέφεια των ελληνικών τραπεζών, αφού η παρουσία τους στο εξωτερικό έχει οικονομικά και πολιτικά οφέλη 13
ΘΕΡΜΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Για τη συμμετοχή σας και στην ομάδα Research της Eurobank που βοήθησε στην άντληση στοιχείων και. γνώσης 14