EDITORIAL 2 ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ 4 Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΣ 6 ΠΟΛΥΙΑΤΡΕIΑ ΑΘHΝΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗΣ 11 ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ 17 ΚΕΝΤΡΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ 21 ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ 25 ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ 29 ΣΤΕΓΗ 33 ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓ. ΑΝΔΡΕΑ 37 ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ 41 ΠΡΩΤΑ ΡΩΤΑ 45 ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗ 50 YΠΟΔΟΧΗ & ΕΝΤΑΞΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 51 EQUAL ΙΙ 52 ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΜΚΟ 53 ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 54 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ 55 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ 58 AΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ 60 ΕΠΙΚΟΙΝΩNOΝΤΑΣ ΤΙΣ PRAKSIS ΜΑΣ 62 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 65 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ 66 70
2 3 EDITORIAL Από τον Τζανέτο Αντύπα, Πρόεδρο ΔΣ της PRAKSIS PRAKSIS για το συνάνθρωπο, η δική μας δέσμευση I. Misdrakou Στην καθιερωμένη πλέον Ετήσια Αναφορά της PRAKSIS αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε όλες εκείνες τις ενέργειες που χαρακτηρίζουν τη δράση μας και αποτυπώνουν τα αποτελέσματά της. Μόνο που θελήσαμε να σας μιλήσουμε όχι μόνο με ψυχρούς αριθμούς αλλά κυρίως με μαρτυρίες τόσο των εξυπηρετούμενών μας όσο και των εθελοντών μας αποτυπώνοντας έτσι το κυρίαρχο στοιχείο της ύπαρξής μας, τον ίδιο τον Άνθρωπο. Κινητήρια δύναμη παραμένει πάντα η προσήλωσή μας στις αρχές της εθελοντικής και ανθρωπιστικής δράσης προς όφελος των πληθυσμών που βρίσκονται σε κίνδυνο είτε λόγω της φτώχειας είτε λόγω των ασθενειών ή ακόμη γιατί οι φυσικές καταστροφές, οι πόλεμοι και οι συνέπειές τους ή οι φυλετικές, κομματικές ή κοινωνικές διώξεις, τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Καθημερινά μάλιστα διαπιστώνουμε ότι η θεωρία του «ντόμινο» όσο και αν έχει αμφισβητηθεί, επαληθεύεται, προκαλώντας αλυσιδωτές συνέπειες που καταλήγουν όλο και πιο γρήγορα μπροστά στην πόρτα μας. Γιατί στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία όπου ζούμε, αντιμετωπίζουμε συχνά τον αντίκτυπο σύνθετων προβλημάτων, όπως οι παραβιάσεις του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και οι καταπατήσεις βασικών ανθρωπιστικών αξιών από τη μια μεριά, ενώ από την άλλη, βιώνουμε τις συνέπειες από τις διαφορετικές ταχύτητες ανάπτυξης των φτωχών και των πλούσιων χωρών. Πρόσφατη μάλιστα είναι και η τιμωρία που έχει υποστεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ανεπτυγμένων κρατών, τις συνέπειες του οποίου δεν θα τις βιώσουμε μόνο οι δυτικές κοινωνίες, αλλά πολύ περισσότερο ο αναπτυσσόμενος κόσμος. Σε όλα αυτά τα προβλήματα, εμείς οι άνθρωποι της PRAKSIS με τη δράση μας, προσπαθούμε να συμμετέχουμε στις προσπάθειες για να απαλυνθεί ο ανθρώπινος πόνος, στο όνομα του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Συνεχίζουμε άλλωστε να εμπνεόμαστε από τις ίδιες αρχές που αποτέλεσαν και την αιτία ίδρυσης της PRAKSIS πριν τέσσερα χρόνια, που βάζουν στο κέντρο των προθέσεών μας τον Άνθρωπο. Τον Άνθρωπο που υποφέρει, τον Άνθρωπο που στερείται τα δικαιώματά του ή εκείνον που διανύει μια κρίσιμη περίοδο της ζωής του και προσπαθεί να ανακτήσει την αξιοπρέπειά του. Τις αρχές εκείνες όπου το ενδιαφέρον για τον Άνθρωπο μετασχηματίζεται σε PRAKSIS για το συνάνθρωπο. Ο Άνθρωπος, ανεξαρτήτως φυλής, ιδεολογίας, θρησκείας αποτελεί την υπέρτατη αξία προς την οποία πρέπει όλα τα άλλα να τείνουν. Καθοριστικό ρόλο παίζει και το κράτος ή το πολιτικό σύστημα μέσα στα οποία είναι υποχρεωμένος να ζει. Όταν μάλιστα το σύστημα αυτό τον αντιμετωπίζει διωκτικά ή και απειλητικά τότε η δική μας παρουσία ως «ασπίδα προάσπισης» είναι επιβεβλημένη. Πηγή έμπνευσής μας παραμένουν όλες εκείνες οι ανθρωπιστικές αξίες που παρέχουν το διαβατήριο για να προβούμε σε δράσεις σε οποιοδήποτε γωνιά της Ελλάδας, εκεί όπου διαδραματίζονται μικρές ανθρώπινες ιστορίες που σηματοδοτούν όμως άδικους μικρούς θανάτους. Θάνατοι της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της αξιοπρεπούς διαβίωσης, του δικαιώματος πρόσβασης σε βασικά αγαθά όπως αυτό της υγείας ή της πρόνοιας. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με βασικό μοχλό τα δύο Πολυιατρεία, εξακολουθήσαμε και αυτή την χρονιά το δύσκολο και σύνθετο έργο παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, νομικής συμβουλευτικής, εργασιακής προώθησης και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε πληθυσμούς που αποκλείονται οικονομικά και κοινωνικά. Ήμαστε παρόντες με εθελοντές που υποστήριξαν σταθερά τα προγράμματά μας όλο το χρόνο. Διασχίσαμε όλη την Ελλάδα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με την εκστρατεία ενημέρωσης ΠΡΩΤΑ ΡΩΤΑ και ενημερώσαμε πάνω από 70.000 νέους για το Aids, για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και του αλκοόλ. Και βέβαια, σταθερή ήταν το 2008 η παρουσία μας στις πληγείσες περιοχές της Εύβοιας και της Ηλείας από τις καταστροφικές πυρκαγιές του προηγούμενου καλοκαιριού. Βρεθήκαμε και στη Μυτιλήνη όπου με τη δυναμική μιας τοπικής ομάδας εθελοντών η PRAKSIS θα προσπαθήσει να επεκτείνει τη δράση της στην ευαίσθητη αυτή «πύλη εισόδου» μεταναστών και προσφύγων. Θα είμαστε εκεί που γεννιούνται τα προβλήματα, εκεί που ξεκινά η αμφισβήτηση απαράγραπτων αλλά ουσιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε όλες αυτές τις δράσεις κυρίαρχο στοιχείο για μας, παραμένει ο παραδειγματικός χαρακτήρας, που περιέχει την αλληλεγγύη των κοινωνιών, την έμπρακτη ευαισθησία, τη συμμετοχή που επιτρέπει τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας και τη στήριξη της μαρτυρίας μας απέναντι στους συνδρομητές μας, τις εταιρίες αλλά και το κράτος, με τη δύναμη των αριθμών και των στοιχείων που μας κάνει να πρωτοστατούμε σε κινήσεις διαφάνειας όπως αυτή της Χάρτας Λογοδοσίας και Αυτορύθμισης που συνυπογράψαμε μαζί με 17 ακόμη Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που νομιμοποιεί τη μαρτυρία, μόνο εφ όσον προϋπάρχει η δράση. Τη μαρτυρία που αγγίζει όχι μόνο τον απλό πολίτη αλλά και εθνικούς ή ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Η δράση που προέρχεται από τη συνεχή στήριξη, οικονομική και ηθική, μιας όλο και αυξανόμενης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας που αναγνωρίζεται και βραβεύεται με τιμητικές διακρίσεις όπως τα βραβεία ERMIS και το Βραβείο Ενεργών Πολιτών Ευρώπης. Αυτής που μας αφουγκράζεται μέσα από την καθημερινή επαφή με τα γραφεία μας και τους εθελοντές μας, τα έντυπά μας, την ιστοσελίδα μας, τις εκθέσεις φωτογραφίας, τη διοργάνωση και τη συμμετοχή σε εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα. Στον καθένα ξεχωριστά από όλους εσάς, τα στελέχη που και για αυτή τη χρονιά συνεχίσατε να καταβάλετε το μέγιστο των δυνατοτήτων σας, στους εθελοντές που συνεχίσατε να συμμετέχετε με όρεξη και μεράκι σε αυτή την ανθρώπινη περιπέτεια που ονομάζουμε PRAKSIS, στους υποστηρικτές μας, στους δωρητές μας, στους χορηγούς επικοινωνίας που ταξίδεψαν τα μηνύματά μας σε κάθε ελληνική οικογένεια μέσα από έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, το «ευχαριστώ» είναι η βαθιά μας υποχρέωση. Όπως άλλωστε και στον κάθε συνάνθρωπο που υποφέρει, η έμπρακτη αλληλεγγύη είναι η δική μας δέσμευση. Είναι οι δικές μας PRAKSIS για το συνάνθρωπο.
4 5 ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ Η PRAKSIS είναι μία ανεξάρτητη, Μη Κυβερνητική Οργάνωση, που βασικό στόχο έχει τη δημιουργία, εφαρμογή και υλοποίηση προγραμμάτων ανθρωπιστικής και ιατρικής δράσης. Δωρεάν παροχή κοινωνικών και ιατρικών υπηρεσιών ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή, θρησκεία, ηλικία, εθνικότητα, ιδεολογία ή πολιτικές πεποιθήσεις. Με παρακαταθήκη την κληρονομιά των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα», η PRAKSIS διαθέτει δύο Πολυϊατρεία στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τα οποία προσφέρουν εδώ και 12 χρόνια: άμεση και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ψυχολογική υποστήριξη κοινωνική υποστήριξη (συνοδευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες) νομική βοήθεια στέγαση εργασιακή συμβουλευτική σε κάθε κοινωνικά αποκλεισμένη ομάδα όπως: παιδιά των φαναριών, οικονομικούς μετανάστες, αιτούντες άσυλο/πρόσφυγες, άστεγους, χρήστες ναρκωτικών, τσιγγάνους, θύματα διεθνικής σωματεμπορίας (trafficking), αποφυλακισμένους, ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, κοινωνικής και νομικής υποστήριξης. Καταστατικός χάρτης 1. Η δωρεάν παροχή κοινωνικών και ιατρικών υπηρεσιών στους τομείς της θεραπείας, της πρόληψης, της εκπαίδευσης, της υγειονομικής υποδομής, κλπ. ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή, θρησκεία, ηλικία, εθνικότητα, ιδεολογία ή πολιτικές πεποιθήσεις. 2. Η προώθηση της αλληλεγγύης και του εθελοντισμού. Εκπαίδευση εθελοντών σε θέματα καταπολέμησης κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού. 3. Η συνεργασία με άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με στόχο την ανάπτυξη διαλόγου, με την ελληνική κοινωνία καθώς και με επίσημους κρατικούς φορείς. 4. Η συνεργασία με φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Περιφερειών καθώς και η δημιουργία Δικτύων, FORUM και consortium για την εξυπηρέτηση των αναγκών και την επίτευξη των σκοπών της PRAKSIS. 5. Η μαρτυρία (στην οποία εντάσσεται κατά περίπτωση και η καταγγελία) σε Ελληνικούς και διεθνείς πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς οργανισμούς καθώς και ενώπιον πάσης Αρχής, στην Ελληνική και παγκόσμια κοινή γνώμη, της κατάστασης των κοινωνικών ομάδων σε κίνδυνο και της διαφθοράς ή εν γένει αδικίας που διαπιστώνονται από τη δράση μας. S. Tsakiris
6 7 Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΣ 1996 Δημιουργείται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα Ελλάδας (ΓΧΣ), το πρώτο Πολυιατρείο στην Αθήνα για παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε μετανάστες και πρόσφυγες. 1997 Ένα δεύτερο Πολυιατρείο δημιουργείται στη Θεσσαλονίκη. Ταυτόχρονα διενεργείται πανελλαδική διερευνητική αποστολή για να καταγραφούν και οι υπόλοιποι πληθυσμοί που ξεφεύγουν από τα δίκτυα της κοινωνικής προστασίας και των βασικών παροχών υγείας. 1998 Με αφορμή την ψήφιση των πρώτων Προεδρικών διαταγμάτων που ανοίγουν το θέμα της νομικής κάλυψης των μεταναστών, ξεκινάει η λειτουργία του Κέντρου Νομικής Υποστήριξης Μεταναστών και Προσφύγων τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη (Legal Information Centres). 1999 Ξεκινάει η εφαρμογή του προγράμματος Δημόσιας Υγείας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ξεκινούν οι παρεμβάσεις στο Θεραπευτικό Ανοικτό Πρόγραμμα «Διάβαση» στην Αθήνα. Οι εθελοντές των Ελληνικών Προγραμμάτων συμμετέχουν στην αποκατάσταση των πληγέντων από τους μεγάλους σεισμούς της Αθήνας. S. Tsakiris 2000 Πραγματοποιείται η έρευνα για τα παιδιά του Δρόμου της Θεσσαλονίκης. Πραγματοποιείται έρευνα στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού προκειμένου να διερευνηθούν και να καταγραφούν τα χαρακτηριστικά και οι ανάγκες σχετικά με τη διαβίωση και την υγεία των κρατουμένων. 2001 Ξεκινάει η λειτουργία του προγράμματος «Παιδιά της Διπλανής Πόρτας» στη Θεσσαλονίκη. Το πρόγραμμα στις δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού έχει ήδη ξεκινήσει. Γίνονται παρεμβάσεις προαγωγής υγείας και κινητοποίησης κρατουμένων, αλλά και των ίδιων των εργαζομένων στις φυλακές. 2002 Ξεκινάει η συμμετοχή σε τρία προγράμματα Equal του α κύκλου (Ανάδραση-Ιστός: πρόγραμμα για τους αιτούντες άσυλο, Νέμεσις: πρόγραμμα για τα δικαιώματα και την ομαλή ένταξη των φυλακισμένων και αποφυλακισμένων, Forum για την κοινωνική συνοχή: πρόγραμμα καταπολέμησης της ξενοφοβίας και του ρατσισμού) Ξεκινάει η εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών: Γόνιμος Χώρος Στήριξης και Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων. 2003 Τα προγράμματα εντός συνόρων συμμετέχουν στο άτυπο δίκτυο για το trafficking καθώς και στο ελληνικό forum για το «Aids & Mobility». Γίνονται αποστολές στις διάφορες πύλες εισόδου μεταναστών και προσφύγων και παρέχονται νομικές, ψυχολογικές και υγειονομικές υπηρεσίες. Το Διοικητικό Συμβούλιο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αποφασίζει να ανοίξει την συζήτηση για την «επόμενη μέρα» των Εντός Συνόρων Προγραμμάτων του. Την 1η Δεκέμβρη τα προγράμματα Δημόσιας Υγείας διοργανώνουν καμπάνια ενημέρωσης για την παγκόσμια Ημέρα κατά του Aids. 2004 Ολοκληρώνεται η εσωτερική διερεύνηση και αξιολόγηση των ελληνικών προγραμμάτων από το Διευθυντή Αποστολών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) και η χαρτογράφηση του «τοπίου» των παροχών και των προγραμμάτων στην ελληνική επικράτεια. Το Διοικητικό Συμβούλιο των ΓΧΣ παραλαμβάνει το Μάρτιο 2004 μία πρόταση για τη δημιουργία ανεξάρτητης οργάνωσης η οποία θα περιλαμβάνει τα μέχρι τότε Εντός Συνόρων Προγράμματα της Οργάνωσης αλλά θα ενισχύσει και άλλες αποκλεισμένες ομάδες. Τον Ιούνιο 2004 η Γενική Συνέλευση των ΓΧΣ αποφασίζει να δώσει «πράσινο φως» για τη δημιουργία του νέου φορέα και εγκρίνει την εφάπαξ χρηματοδότησή του για την έναρξη λειτουργίας του και τη βιωσιμότητά του για ένα έτος. Το νέο σωματείο με την επωνυμία «PRAKSIS» ανακοινώνεται με επιστολή του Προέδρου των ΓΧΣ, Κώστα Παπαϊωάννου, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιείται συνέντευξη Τύπου για την ανακοίνωση της νέας Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης. Αποφασίζεται ο πλήρης διαχωρισμός του νέου φορέα τόσο διοικητικά όσο και οργανωτικά. Διαχωρίζονται οι δράσεις ενώ συμφωνείται ότι επικοινωνιακά, ούτε οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν αποποιούνται το παρελθόν τους ούτε και η PRAKSIS τις ρίζες και την απαρχή της. Τον Οκτώβριο 2004 η PRAKSIS αποκτά επίσημη καταστατική μορφή και εγγραφή στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Η PRAKSIS έχει ήδη ξεκινήσει τη συνεργασία με 6 σχήματα Αναπτυξιακών Συμπράξεων για τη συμμετοχή της στο Β κύκλο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας Equal. Διοργανώνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά ως PRAKSIS πλέον η ενημερωτική καμπάνια ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Aids. 2005 H PRAKSIS συνεχίζει να συμμετέχει σε εγκεκριμένες Αναπτυξιακές Συμπράξεις. Ξεκινάει η υλοποίηση του προγράμματος «ΣΤΕΓΗ» που α πευθύνεται σε νεοεισερχόμενους αιτούντες άσυλο και προάγει την αυτόνομη διαβίωσή τους σε προστατευμένα διαμερίσματα. Διοργανώνεται η καθιερωμένη εκστρατεία ενημέρωσης κατά του Aids. H PRAKSIS βραβεύεται ως Νησίδα Ποιότητας από την «Κίνηση Πολιτών» και παραλαμβάνει το βραβείο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κύριο Κάρολο Παπούλια. 2006 Λειτουργεί το πρόγραμμα Υποδοχής Αποφυλακισμένων στην Αθήνα (με ιδίους πόρους) Ξεκινάει η εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών «ΠΡΑΞΙΣ ΕΝΤΑΞΗΣ» με ομάδα στόχου 200 άτομα (μονογονεϊκές οικογένειες, φυλακισμένοι, αποφυλακισμένοι, μετανάστες και πρόσφυγες). Η καθιερωμένη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στην Παγκόσμια Ημέρα κατά του Aids αποκτά πανελλαδική εμβέλεια. Προσκαλούνται και άλλες οργανώσεις και δημιουργείται ένα τετραήμερο εκδηλώσεων και ενημέρωσης που προσπαθεί να αγγίξει όλες τις ηλικίες και όλα τα επίπεδα του πληθυσμού. Η οργάνωση χρηματοδοτείται για το πρόγραμμα Παιδιά της Διπλανής Πόρτας και για το Κέντρο Νομικής Αρωγής στη Θεσσαλονίκη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. 2007 Η PRAKSIS συμμετέχει στο πρώτο απευθείας χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα από την Ε.Ε (πρόγραμμα DAPHNE) με την επωνυμία: ACT FOR CHILDREN Σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, η PRAKSIS υλοποιεί στα Χανιά και την Κω μία πρωτότυπη ενέργεια με τίτλο «Η πόλη μου με Ποδήλατο», καθώς και την πρωτοποριακή καμπάνια ενημέρωσης των νέων «ΠΡΩ- ΤΑ ΡΩΤΑ». Η οργάνωση αναλαμβάνει δράση για την αποκατάσταση των πυρόπληκτων πληθυσμών σε Ηλεία και Εύβοια. Σε συνεργασία με το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη υλοποιεί το πρόγραμμα «Επόμενη Μέρα». H PRAKSIS βραβεύεται για δεύτερη συνεχή χρονιά ως Νησίδα Ποιότητας από την «Κίνηση Πολιτών» και παραλαμβάνει το βραβείο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κύριο Κάρολο Παπούλια. Διοργανώνεται η μεγαλύτερη καμπάνια ενημέρωσης για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Aids με σύνθημα «Η αγκαλιά μεταδίδει αγάπη το προφυλακτικό ασφάλεια» 2008 Η PRAKSIS λειτουργεί πλέον οκτώ προγράμματα πυρήνες: 2 Πολυιατρεία (Αθήνα Θεσσαλονίκη) 2 Κέντρα Νομικής Αρωγής (Αθήνα Θεσσαλονίκη), 2 Προγράμματα Δημόσιας Υγείας (Αθήνα Θεσσαλονίκη), 1 Κέντρο Υποδοχής Αποφυλακισμένων στην Αθήνα και 1 Πρόγραμμα «Παιδιά της Διπλανής Πόρτας» στη Θεσσαλονίκη Ταυτόχρονα υλοποιούνται ήδη 18 συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από τα ελληνικά Υπουργεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ΠΡΩΤΑ ΡΩΤΑ καθιερώνεται ως νεανική καμπάνια ενημέρωσης με τη διοργάνωση πρωτότυπων εκδηλώσεων με αφορμή παγκόσμιες ημέρες, θεματικά απογεύματα και τη διοργάνωση πανελλαδικής εκστρατείας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Περισσότερες λεπτομέρειες για τη δράση μας και τα αποτελέσματά της για το διάστημα Οκτώβριος 2007 Σεπτέμβριος 2008 θα βρείτε σε αυτήν την ετήσια αναφορά δράσης. Καλή Ανάγνωση!
8 9 «Εμπνεόμαστε από τις αρχές που βάζουν στο κέντρο τον Άνθρωπο. Τον Άνθρωπο που υποφέρει, που στερείται τα δικαιώματά του ή εκείνον που διανύει μια κρίσιμη περίοδο της ζωής του και προ σπαθεί να ανακτήσει την αξιοπρέπειά του. Τις αρχές εκείνες όπου το ενδιαφέρον για τον Άνθρωπο μετασχηματίζεται σε πράξεις για το συνάνθρωπο.» Τζανέτος Αντύπας, Πρόεδρος ΔΣ PRAKSIS
10 11 Κείμενα, συνεντεύξεις, συγκέντρωση υλικού Δημήτρης Ρουμπής Φωτογραφίες Θεμάτων Βαγγέλης Παράβας (εθελοντική συμμετοχή) Φωτογραφίες θεμάτων «Επόμενη Μέρα» και «Ασυνόδευτοι στον Αγ. Ανδρέα» Αρχείο PRAKSIS ΠΟΛΥΙΑΤΡΕIΑ ΑΘHΝΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗΣ Όλες οι μαρτυρίες είναι αληθινές και πραγματοποιήθηκαν κατόπιν συναίνεσης των ατόμων που εμφανίζονται. Ευχαριστούμε θερμά όλους αυτούς που πήραν μέρος στη φωτογράφηση και μας έδωσαν την προσωπική τους μαρτυρία, τους διερμηνείς που συμμετείχαν εθελοντικά, τα στελέχη και τους εθελοντές της PRAKSIS που συνέβαλαν στη συγκέντρωση του υλικού καθώς και το φωτογράφο Βαγγέλη Παράβα για το ανθρώπινο βλέμμα του. «Είναι περίεργο, αλλά συνήθως, γινόμαστε ευαισθητο ποιη μένοι και αλληλέγγυοι πολίτες όταν οι άν θρω - ποι που υποφέρουν είναι πολύ μακριά. Συμπάσχου - με όταν βλέπουμε στην τηλεόραση τον πόλεμο στο Αφγανιστάν ή την ακραία φτώχεια στην Αφρική. Αντίθετα, όταν οι ίδιοι άνθρωποι, εξαιτίας όλων αυτών των σύνθετων προβλη μάτων, έρχονται δίπλα στην πόρτα μας αδιαφορούμε επιδεικτικά. Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια. Βρίσκονται όμως, πολύ πιο κοντά απ ότι νομίζουμε.» Δημήτρης Ρουμπής, Υπεύθυνος Τύπου PRAKSIS Από το 2006, δεν είναι καν ανοικτός ο μεροληπτικός και προβληματικός νόμος που υπήρχε για την παραχώρηση άδειας παραμονής και εργασίας σε αλλοδαπούς. Εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 500.000 οικονομικούς «μετανάστες χωρίς χαρτιά» στην Ελλάδα. Η ύπαρξη μεταναστών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα είναι άμεσα συ νυ φα σμέ νη με τη «μαύρη εργασία», την εκμετάλλευση, τους μισθούς εξαθλίωσης και τη διαρροή χρηματικών πόρων από τα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης, σημαίνει ότι περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι, που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, δεν έχουν δωρεάν πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και δεν μπορούν ή δεν ξέρουν να πάνε στο νοσοκομείο. Πολλές φορές δυσκολεύονται να συνεννοηθούν με το ιατρικό προσωπικό. Οι κακές συνθήκες διαβίωσης επιβαρύνουν την ατο μική υγεία, γεγονός το οποίο θέτει σε κίνδυνο και τη δημό σια υγεία.
12 ΠΟΛΥΙΑΤΡΕIΑ ΑΘHΝΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗΣ 13 «Έρχομαι στο Πολυιατρείο της PRAKSIS γιατί βοηθάει και τους ανθρώπους που δεν είναι από την Ελλάδα. Είμαι 6 μήνες στη χώρα σας μαζί με την οικογένειά μου. Στο νοσοκομείο δεν είναι εύκολο να πάμε μόνοι μας γιατί δεν μιλάμε τη γλώσσα και δε μας καταλαβαίνουν. Γι αυτό και ερχόμαστε πρώτα εδώ να δούμε γιατρό, που μας εξετάζει με τη βοήθεια «τατζουμάν» (μεταφραστή). Αν χρειαστεί να πάμε στο νοσοκομείο, μας γράφει τι έχουμε στα Ελληνικά σε ένα χαρτί για να το δώσουμε στο νοσοκομείο. Μου βρήκαν σοβαρό πρόβλημα υγείας, που προέρχεται από τις συνθήκες διαβίωσής μας. Αν δεν το αντιμετωπίσω άμεσα, μου είπε η γιατρός ότι κινδυνεύω όχι μόνο εγώ αλλά και ολό κληρη η οικογένειά μου. Όλα θα πάνε καλά μου είπε. Την εμπιστεύομαι.» Sara, 28 ετών, Αφγανιστάν Την συναντήσαμε στο πολυϊατρείο Αθήνας την ώρα της εξέτασής της. «Η ελεύθερη πρόσβαση στην περίθαλψη είναι δικαίωμα όλων μας. Πέρα από το θέμα της δωρεάν πρόσβασης, είναι πολύ σημαντικό για ανθρώπους που δεν μιλάνε τη γλώσσα και έχουν μια τελείως διαφορετική κουλτούρα να έχουν μια καλή ενημέρωση για τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ωστόσο, οι Γιατροί στην PRAKSIS δεν είμαστε απλά «τροχονόμοι», παραπέμποντας κόσμο στα νοσοκομεία. Σε αρκετές περιπτώσεις ασθενών γίνεται συνεχής παρακολούθηση και αγωγή υγείας, όπως με την κυρία Σάρα. Έχω δει ανθρώπους που έχουν βοηθηθεί πολύ. Με γεμίζει το «ευχαριστώ» τους. Είναι όλοι τους ευγνώμονες που υπάρχουν γιατροί και τους εξετάζουν δωρεάν. Πολλοί θεωρούν δεδομένη την πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Κάποιοι άλλοι, όμως, δεν την είχαν ποτέ.» V. Paravas Valbona Selimaj, Ιατρός PRAKSIS Το γεγονός οτι έρχεται απο μία άλλη χώρα, την ευαισθητοποιεί απέναντι στους αλλοδαπούς πληθυσμούς και την ανάγκη τους να έχουν περίθαλψη σε ένα ξένο για αυτούς περιβάλλον.
14 ΠΟΛΥΙΑΤΡΕIΑ ΑΘHΝΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗΣ 15 * Περίοδος Καταγραφής Οκτώβριος 2007 Σεπτέμβριος 2008 Ιατρικής υπηρεσία Θεσσαλονίκης Κυριότερες χώρες προέλευσης εξυπηρετούμενων Αλβανία 49% (1917 ασθενείς) Γεωργία 25% (957 ασθενείς) Ρωσία 6% (228 ασθενείς) Ελλάδα 5,5% (216 ασθενείς) Βουλγαρία 4,6% (179 ασθενείς) Αρμενία 3% (122 ασθενείς) Αφγανιστάν 2,2% (86 ασθενείς) Ιατρικής υπηρεσία Αθήνας Κυριότερες χώρες προέλευσης εξυπηρετούμενων Αφγανιστάν 39% (2193 ασθενείς) Μπανγκλαντές 10% (551 ασθενείς) Αιθιοπία 5% (272 ασθενείς) Ιράν 3,7% (202 ασθενείς) Σομαλία 3,6% (201 ασθενείς) Νιγηρία 2,3% (125 ασθενείς) Ιράκ 2,2% (122 ασθενείς) Πακιστάν 2,1% (114 ασθενείς) Βουλγαρία 1,5% (82 ασθενείς) Ερυθραία 1,3% (72 ασθενείς) Κατανομή τμημάτων ιατρικής υπηρεσίας Φαρμακείο 42% (4.186 ασθενείς) Γενικό Ιατρείο 33% (3.288 ασθενείς) Οδοντιατρείο 17% (1.690 ασθενείς) Γυναικολογικό Ιατρείο 8% (800 ασθενείς) «Στη Θεσσαλονίκη εξυπηρετούμε κυρίως γυναίκες μεγαλύτερες των 40 ετών, η πλειοψηφία των οποίων εργάζονται ως οικιακοί βοηθοί ή στη φύλαξη ηλικιωμένων. Σκληρές δουλειές χωρίς ασφάλιση. Θεωρούμε σημαντική την πληροφόρησή τους σχετικά με την αυτασφάλιση που θα τους δώσει το δικαίωμα να είναι ασφαλισμένες και να μην αγωνιούν για τα ένσημα που χρειάζονται για την συνέχιση της άδειας διαμονής τους.» Στεφανία Πανταζή, Συντονίστρια Προγραμμάτων Θεσσαλονίκης «Στην Αθήνα κατά κύριο λόγο εξυπηρετούμε ανθρώπους από Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες. Στην πλειονότητά τους είναι άνθρωποι που εγκατέλειψαν ξαφνικά και βίαια την πατρίδα τους. Έρχονται στη χώρα μας ζητώντας πολιτικό άσυλο. Η εμπειρία του διωγμού είναι καθοριστική και επιφέρει προβλήματα και δυσκολίες στην προσαρμογή τους. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ευχάριστο, από το να βλέπουμε ότι οι άνθρωποι που εξυπηρετούμε εντάσσονται σταδιακά στο κοινωνικό σύνολο.» Αναστασία Τσουφάκη, Συντονίστρια Προγραμμάτων Αθήνας Νοσήματα Γενικού Ιατρείου Αθήνας Νοσήματα Αναπνευστικού συστήματος 19% Νοσήματα Μυοσκελετικού συστήματος 17,7% Παθολογικά Νοσήματα 14,2% Νοσήματα Πεπτικού συστήματος 13,3% Έλεγχοι / Εξετάσεις 7,7% Νοσήματα Νευρικού & Αισθητηρίων Οργάνων 7,6% Νοσήματα Ουροποιογεννητικού 5,6% Δερματολογικά νοσήματα 4,3% Λοιμώδη νοσήματα 4% Νοσήματα Κυκλοφορικού 1,9% Ενδοκρινολογικά νοσήματα 1,7% Τραυματισμοί & Δηλητηριάσεις 1,7% Επείγοντα 0,5% Άλλα 0,4% Νοσήματα Γενικού Ιατρείου Θεσσαλονίκης Παθολογικά Νοσήματα 22,8% Νοσήματα Νευρικού & Αισθητηρίων Οργάνων 14% Ενδοκρινικά Νοσήματα 11,5% Νοσήματα Μυοσκελετικού Συστήματος 10,7% Έλεγχοι / Εξετάσεις 9,2% Νοσήματα Δέρματος 8,6% Νοσήματα Αναπνευστικού 7,9% Επείγοντα 6,3% Νοσήματα Πεπτικού 3,1% Νοσήματα Κυκλοφορικού 2,3% Νοσήματα Ουροποιογεννητικού 2,1% Κακώσεις και Δηλητηριάσεις 0,5% Άλλα 1,1% Πίνακας Ιατρικών Πράξεων Αθήνα Θεσ/νίκη Σύνολο Γενικό Ιατρείο 2.207 1.081 3.288 Οδοντιατρείο 1.069 621 1.690 Γυναικολογικό Ιατρείο 669 131 800 Φαρμακείο 1.672 2.514 4.186 Σύνολο 5.617 4.347 9.964 Οδοντιατρείο Αθήνα Θεσ/νίκη Σύνολο Ποσοστό Ενδοδοντικές 464 174 638 38% Εμφράξεις 305 267 572 34% Έλεγχοι 159 36 195 11,5% Εξαγωγές 63 107 170 10% Περιοδοντικές 58 28 86 5% Η καρδιά της PRAKSIS χτυπά στα δύο Πολυιατρεία της στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Στους δύο αυτούς αυτόνομους χώρους, παρέχεται εδώ και 12 χρόνια, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη σε συνανθρώπους μας που δεν έχουν πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Οι υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν από εξειδικευμένους εθελοντές και στελέχη της οργάνωσης χωρίς καμία διάκριση εξαιτίας εθνικής καταγωγής, γλώσσας, θρησκείας, χρώματος, φύλου ή μορφωτικού επιπέδου. Στα Πολυιατρεία της PRAKSIS λειτουργούν οργανωμένα και πλήρως εξοπλισμένα γενικά ιατρεία, γυναικολογικά ιατρεία, οδοντιατρεία και φαρμακεία. Παράλληλα, στην Κοινωνική Υπηρεσία Αθήνας & Θεσσαλονίκης καταγράφονται οι ανάγκες που υπάρχουν, προκειμένου να υπάρξει ολιστική παρέμβαση και αντιμετώπιση στη ρίζα των προβλημάτων των πληθυσμών, που αποκλείονται καθημερινά από βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. M. Stafilidou Χορήγηση Φαρμακευτικής Αγωγής PRAKSIS 35% Χορήγηση Φαρμακευτικής Αγωγής από άλλον φορέα 65% Ηλικιακή Κατανομή Ασθενών Αθήνα <25 ετών 43,5% 26 50 ετών 51% >50 ετών 5,5% Παρατηρήσεις Ηλικιακή Κατανομή Ασθενών Θεσσαλονίκη <25 ετών 14% 26 50 ετών 27% >50 ετών 60% Γυναικολογικό Ιατρείο 1. Το οδοντιατρείο Θεσσαλονίκης από τον Ιούλιο 2008 αλλά και το γυναικολογικό ιατρείο Θεσσαλονίκης καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς λειτουργούν σε εθελοντική βάση. 2. Τα στατιστικά διαφοροποιούνται σημαντικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη στην ηλικιακή κατανομή, το φύλο, τις χώρες προέλευσης και τα νοσήματα. 3. Από τον στατιστικό πίνακα Ιατρικών Πράξεων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη συμπεραίνεται πως δέχονται δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη 10.000 άτομα τον χρόνο. 4. Περίοδος καταγραφής των ανωτέρω στατιστικών στοιχείων αναφέρεται η περίοδος Οκτώβριος 2007 έως Σεπτέμβριος 2008. Συνολικός αριθμός ασθενών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη: 800 Γυναικολογικά 46% (369 ασθενείς) Μαιευτικά 54% (431 ασθενείς) Άλλα 20 9 29 1,5% Σύνολο 1.069 621 1.690 100 Φαρμακεία Σύνολο ασθενών που χορηγήθηκε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη 4.186 Συνολική Αξία 188.190 Συνολικός Αριθμός Τεμαχίων (αποτίμηση αποθεμάτων) 16.530 Συνολική Αξία φαρμάκων που υπάρχουν σε Αθήνα και Θεσ/νίκη 494.483,15 Φαρμακεία Πίνακας Ιατρικών Πράξεων Αθήνα Θεσ/νίκη Σύνολο Χορήγηση Φαρμακευτικής Αγωγής PRAKSIS 812 647 1.459 Χορήγηση Φαρμακευτικής Αγωγής από άλλον φορέα 860 1.867 2.727 Σύνολο ασθενών Φαρμακείου 1.672 2.514 4.186
16 ΠΟΛΥΙΑΤΡΕIΑ ΑΘHΝΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝIΚΗΣ 17 «Πολλοί θεωρούν δεδομένη την πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Κάποιοι άλλοι, όμως, δεν την είχαν ποτέ.» Παραπομπές ιατρικής υποστήριξης Κοινωνικής Υπηρεσίας Αθήνας: 1.641 άτομα Εθνικό Σύστημα Υγείας (1.487 άτομα) 90,5% Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης (59 άτομα) 3,5% Δημοτικά Ιατρεία (52 άτομα) 3% Διαγνωστικά Κέντρα (24 άτομα) 1,4% Άλλο (19 άτομα) 1% Παραπομπές ιατρικής υποστήριξης Κοινωνικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης: 340 άτομα Εθνικό Σύστημα Υγείας (121 άτομα) 35,5% Εθελοντές Ιδιώτες Ιατροί (106 άτομα) 31% Κοινωνική Πρόνοια (76 άτομα) 22% ΙΚΑ (13 άτομα) 4% Δημοτικά Ιατρεία (8 άτομα) 2,3% Άλλες ΜΚΟ (8 άτομα) 2,3% Άλλες Υπηρεσίες (8 άτομα) 2,3% «Στη κοινωνική υπηρεσία παίρνουμε το κοινωνικό ιστορικό των ανθρώπων σε ηλεκτρονική μορφή. Ο κάθε εξυπηρετούμενος έχει τη δική του κάρτα. Καταγράφουμε στοιχεία, κάνουμε μία διερεύνηση για να ανακαλύψουμε όλες τις ανάγκες. Οι περισσότεροι έρχονται για να δουν γιατρό ή για να βρουν σπίτι. Συνήθως προκύπτουν και άλλα θέματα όπως η εύρεση εργασίας, πληροφόρηση για έκδοση εγγράφων ή θέματα ψυχολογικής υποστήριξης. Επίσης, από εδώ κλείνονται ραντεβού στα νοσοκομεία, δίνουμε πληροφορίες για σίτιση, εκμάθηση ελληνικών και δράσεις άλλων ΜΚΟ. Ακόμη και πού μπορούν να κάνουν μπάνιο. Καθημερινά βλέπουμε πάρα πολλά. Για παράδειγμα προχθές ήρθε ένα παιδάκι τόσο καμμένο που διαγράφονταν τα πλευρά του. Και από εκείνη τη στιγμή γινόμαστε εμείς υπεύθυνοι για να βρούμε μια λύση σε κάθε πρόβλημα.» Ελευθερία Σίντρου, εθελόντρια Κοινωνική Λειτουργός PRAKSIS S. Tsakiris «Στα φαρμακεία της PRAKSIS χορηγούμε φάρμακα σε ασθενείς που δεν θα μπορούσαν να τα προμηθευτούν διαφορετικά. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί και δείχνουν ότι καλύπτεται μια ανάγκη ζωτικής σημασίας για ένα κομμάτι του πληθυσμού που ζει αποκλεισμένο. Για παράδειγμα, φέτος στην PRAKSIS, σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη χορηγήθηκε δωρεάν φαρμακευτική αγωγή σε περισσότερους από 4.100 ασθενείς συνολικής αξίας 188.000 ευρώ. Αυτό δε θα γινόταν πράξη, αν δεν υπήρχαν εκατοντάδες ευαισθητοποιημένοι πολίτες, φαρμακεία και εταιρείες που κάνουν δωρεά στην οργάνωση φάρμακα τα οποία δεν χρειάζονται πια. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις ανθρώπους που θέλουν να προσφέρουν ανακούφιση, να προσέρχονται στα πολυϊατρεία μας για να μας δώσουν τα φάρμακα που δεν χρειά ζονται πια ή δεν τα χρησιμοποιούν. Το πιο σημαντικό στη χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής είναι να κατανοήσουν οι ασθενείς τον τρόπο λήψης των φαρμάκων. Πρόκειται όμως για ανθρώπους με τελείως διαφορετική κουλτούρα λόγω των συνθηκών που ζούσαν μέχρι πρότινος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να υιοθετήσουν δικές μας απλές συνήθειες. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Μου έκανε τρομερή εντύπωση που υπάρχουν ασθενείς, οι οποίοι δεν ξέρουν καν τι είναι το θερμόμετρο και πώς χρησιμοποιείται. Ακόμη, οι περισσότερες γυναίκες από το Αφγανιστάν είναι αναλφάβητες και ούτε γνωρίζουν ελληνικά. Για να κατανοήσουν πώς πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους, αναγκαστήκαμε να μάθουμε εμείς κάποιες εκφράσεις στα φάρσι, όπως «μπατας χαζά» που σημαίνει «μετά το φαγητό» ή «σομπ-τσασθσαμπ» που είναι το «πρωί-με ση μέριβράδυ». Μάλιστα αστειεύονται μαζί μας ότι αντί να μαθαίνουν αυτές ελληνικά μαθαίνουμε εμείς φάρσι!» Ηλίας Δάλλας, Νοσηλευτής, Υπεύθυνος Φαρμακείου PRAKSIS «Ένας ασθενής κάποια στιγμή μου είπε: είμαι 10 χρόνια στην Ελλάδα και είστε η μόνη που με ρωτήσατε τόσες φορές αν κατάλαβα αυτό που μου είπατε. Επίσης, η μόνη που από την πρώτη στιγμή μου είπατε τι μπορείτε να κάνετε και τι όχι για να με βοηθήσετε.» Φωτεινή Κελεκτσόγλου, Κοινωνικός Λειτουργός PRAKSIS ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Στα μεγάλα αστικά κέντρα πληθυσμοί, όπως άποροι, άστεγοι, τσιγγάνοι-roma, μετανάστες, αιτούντες άσυλο, τοξικοεξαρτημένοι ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Η ανέχεια, ο αποκλεισμός, o ρατσισμός και η απόρριψη, δημιουργεί ένα νέο υπόγειο κόσμο στις δυτικές κοινωνίες. Έναν τέταρτο κόσμο. Η πραγματικότητα είναι σκληρή για χιλιάδες ανθρώπους που καθημερινά υποστεγάζονται σε καταυλισμούς και εγκαταλειμμένα κτήρια χωρίς τις στοιχειώδεις υποδομές. Παιδιά που μεγαλώνουν στο δρόμο, οικογένειες που ζουν χωρίς ρεύμα και πόσιμο νερό, άνθρωποι για τους οποίους ένα καθημερινό πιάτο φαΐ και ένα κρεβάτι δεν είναι δεδομένα. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης, όπως είναι φυσικό, δημιουργούν εστίες μόλυνσης. Η ανάπτυξη μεταδοτικών λοιμώξεων θέτει καθημερινά σε κίνδυνο τόσο τους ανθρώπους που διαβιούν στους χώ ρους αυτούς όσο και το ευρύτερο σύνολο.
18 ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ 19 «Συνήθως ακολουθούμε την τακτική του «χτενίσματος» μιας περιοχής. Έχουμε από πριν πληροφορίες ότι σε μια συγκεκριμένη περιοχή (συνήθως κοντά στην Ομόνοια) διαβιούν άτομα σε άθλιες συνθήκες. Πηγαίνουμε στα μαγαζιά και ρωτάμε. Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσουμε τα σπίτια και τα κτίρια που στεγάζονται δεκάδες άνθρωποι, συνήθως αλλοδαποί, σε άθλιες συνθήκες. Μιλάμε για ερείπια. Σοβάδες που πέφτουν, χωρίς ρεύμα, και το πάτωμα πλημμυρισμένο από το νερό της βροχής γιατί δεν υπάρχει μπαλκονόπορτα. Οι ίδιοι οι «ένοικοι» τα ονο μάζουν «rat hotels» (ξενοδοχεία ποντικών). Εύκολα καταλαβαίνει κανείς γιατί! Σίγουρα το επίπεδο υγιεινής είναι πολύ χαμηλό και εγκυμονεί κινδύνους. Συχνά η ατομική υγιεινή εξαρτάται και από τη χώρα προέλευσης και την κουλτούρα του κάθε λαού. Ωστόσο, μπορείς εύκολα να διακρίνεις ότι αυτοί οι άνθρωποι επιθυμούν να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ενημέρωση και παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Με τα προγράμματα Δημόσιας Υγείας έχεις τη δυνατότητα να παρέμβεις συνολικά και να αλλάξεις την καθημερινότητα πολλών συνανθρώπων μας που ζουν σε συνθήκες πραγματικά απαράδεκτες.» Γιώργος Μπουκουβάλας, οδοντίατρος εθελοντής, street worker PRAKSIS. Συμμετέχει σε ενέργειες Δημόσιας Υγείας γιατί πιστεύει ότι μπορεί να βελτιώσει τη ζωή πολλών ανθρώπων. V. Paravas
20 ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ 21 Μια οπτική της υγείας σε συλλογικό επίπεδο Τα προγράμματα της Δημόσιας Υγείας έχουν ως βασικό στόχο την Αγωγή και Προαγωγή της Υγείας των πληθυσμιακών ομάδων με τις οποίες ασχολείται η PRAKSIS. Η υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών είναι αποτέλεσμα συνεργασίας εξειδικευμένων διεπιστημονικών ομάδων αποτελούμενες από ιατρούς, υγειονομικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Στόχος των προγραμμάτων της Δημόσιας Υγείας είναι: η καταγραφή και η αποτίμηση θεμάτων δημόσιας υγείας (όπως κακές συνθήκες υγιεινής, κίνδυνοι για την ανάπτυξη μεταδοτικών ασθενειών) και η «μαζική» ενημέρωση διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, (όπως κρατούμενοι και αποφυλακισμένοι, ROMA, πρόσφυγες και μετανάστες, χρήστες τοξικών ουσιών, θύματα trafficking και άλλοι) για θέματα πρόληψης. Οι δράσεις Δημόσιας Υγείας της PRAKSIS πραγματοποιούνται με παρεμβάσεις στο δρόμο (street work), σε άτυπους και μόνιμους καταυλισμούς, στις φυλακές καθώς και σε κοινότητες θεραπείας εξαρτημένων ατόμων. Για τα προγράμματα Δημόσιας Υγείας η PRAKSIS συνεργάζεται με: άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις συλλόγους και κοινότητες μεταναστών, προσφύγων, ROMA κ.ά. αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες επιστημονικές κοινότητες εξειδικευμένες δομές, όπως τα προγράμματα «Διάβαση» και «Ιθάκη» του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) V. Paravas Στην Αθήνα Στο πλαίσιο του προγράμματος Αγωγή Υγείας-Παρέμβαση* που εντάσσεται στο πρόγραμμα της Δημόσιας Υγείας πραγματοποιήθηκαν 6 street work: Στη περιοχή Αχαρνών σε σπίτι που διαμένουν άτομα Αφγανικής καταγωγής Στην περιοχή του Αγ. Δημητρίου σε σπίτι μισογκρεμισμένο που διαμένουν άτομα Ρουμανικής καταγωγής Στο λόφο Σκουζέ σε σπίτια που διαμένουν Roma Στη περιοχή του Νομισματοκοπείου στο Χαλάνδρι σε καταυ λισμούς Roma Κοντά στα νεόκτιστα Ασπροπύργου σε καταυλισμούς Roma Στην περιοχή της Αθήνας σε σπίτι που διαμένουν Roma. Επίσης στην Αθήνα, εθελοντές γιατροί της PRAKSIS πραγματοποίησαν ενημερώσεις με θέμα τις πρώτες βοήθειες, τις ηπατίτιδες και την επίδραση των ουσιών σε άτομα που μόλις είχαν ξεκινήσει τη διαδικασία απεξάρτησης. Στη Θεσσαλονίκη Πραγματοποιήθηκαν σεμινάρια Αγωγής Υγείας στο Συμβουλευτικό Κέντρο ΙΘΑΚΗ-ΚΕΘΕΑ που αφορούσαν στην ενημέρωση για Ηπατίτιδες, Aids, Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα και Αποστήματα. Τα σεμινάρια αυτά είχαν συνολικά 66 παρουσίες. Σε συνεργασία με τους υπεύθυνους του Προγράμματος «Παιδιά της Διπλανής Πόρτας» στο διάστημα αυτό έγιναν 6 ενημερώσεις στα παιδιά για την ατομική υγιεινή, τις αλλεργίες, τη βία, τη στοματική υγιεινή, τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και την προσωπική ασφάλεια. Πραγματοποιήθηκε επίσης πρόγραμμα ελέγχου εμβολιασμού αθίγγανων σε 16 οικογένειες. Στις Δικαστικές Φυλακές Διαβατών πραγματοποιήθηκε ενημέρωση με θέμα τις Ηπατίτιδες. Την ενημέρωση παρακολούθησαν 15 άτομα. Στο πλαίσιο EQUAL ΔΙΚΑΔΙ-ROM** Δίκτυο για την καταπολέμηση των διακρίσεων, εξυπηρετήθηκαν στα Ειδικά Γραφεία, 37 Ρομά, εκ των οποίων 22 είχαν κοινωνικό αίτημα και 15 ιατρικό. 9 στις 10 εξυπηρετούμενες ήταν γυναίκες ηλικίας από 18 45 ετών. Επίσης, οι εθελοντές και τα στελέχη της PRAKSIS συνεργάστηκαν και διευθέτησαν αιτήματα των Ρομά, πέρα από τα στενά όρια των Ειδικών Γραφείων. Επικοινώνησαν, επισκέφτηκαν και συνεργάστηκαν με Ρομά από οικισμούς και Ιατροκοινωνικά Κέντρα στη Δράμα, τη Ξάνθη, τις Σερρες και το Βόλο. Στο πλαίσιο του EQUAL NOSTOS** που έχει ως στόχο τα θύ ματα διεθνικής σωματεμπορίας (trafficking), η PRAKSIS συμμετείχε στη συγκέντρωση υλικού και την παραγωγή οδηγού με τις εκπαιδευτικές μεθόδους που εφαρμόστηκαν στην εκπαίδευση στελεχών φορέων που υποδέχονται θύματα διεθνικής σωματεμπορίας. Τέλος διαμορφώθηκαν πακέτα εκπαίδευσης των ίδιων των θυμάτων στη γλώσσα και την απόκτηση δεξιοτήτων για την πρόσβαση στην αγορά εργασίας. * Η «Αγωγή Υγείας-Παρέμβαση» πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Σχεδίων Δράσης ΜΚΟ. Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα 53 ** Στο πλαίσιο EQUAL ΔΙΚΑΔΙ-ROM. Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα 52 ΚΕΝΤΡΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ Οι Ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες αποδεικνύονται καθημερινά ανεπαρκείς να διαχειριστούν και να εξυπηρετήσουν τον μεγάλο αριθμό των αλλοδαπών πολιτών που επιθυμούν να νομιμοποιηθούν και να κάνουν χρήση των νόμιμων δικαιωμάτων τους. Παράλληλα, η έλλειψη πληροφόρησης σε άλλες γλώσσες πλην των Ελληνικών αποκλείει μέρος του πληθυσμού από τις διαδικασίες και δημιουργεί κυκλώματα «επιτήδειων» που παρέχουν απλές υπηρεσίες έναντι αδράς αμοιβής. Χωρίς χαρτιά, χωρίς πληροφόρηση για τα βασικά δικαιώματα που τους δίνει ο νόμος. Σε μια χώρα με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά χορήγησης προσφυγικού ασύλου στην Ευ ρώπη. Άνθρωποι που δυσκολεύονται να συμπληρώσουν μια απλή αίτηση σε μια δημόσια υπηρεσία. Άνθρωποι μετέωροι ανάμεσα στην επιθυμία για νομιμότητα και τη δυσκολία να ενταχθούν σε ένα σύ στημα που επιμένει να τους αγνο εί, τοποθετώντας τους ακόμη πιο βαθιά στο περιθώριο.
22 ΚΕΝΤΡΟ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ 23 «Νοσηλευόμουν σε νοσοκομείο για 6 μήνες με σοβαρό πρόβλημα υγείας. Όταν ήρθε η ώρα να πάρω εξιτήριο, το νοσοκομείο ήρθε σε επαφή με την PRAKSIS. Εκεί μου είπαν ότι βοηθούν ανθρώπους σαν εμένα. Κι έτσι έγινε. Βγαίνοντας από το νοσοκομείο, πήγα κατευθείαν σε διαμέρισμα της PRAKSIS στα Κάτω Πατήσια. Δε χρειάστηκε να πάω καθόλου σε δημόσιες υπηρεσίες. Τα παιδιά της PRAKSIS φρόντισαν για τα χαρτιά μου. Με βοήθησαν πολύ. Μου έβγαλαν ΑΦΜ, άδεια εργασίας και κάρτα ανεργίας μέχρι να βρω δουλειά. Είμαι οικοδόμος και ξέρω να οδηγώ. Και σε χωράφια μπορώ να δουλέψω. Αγαπάω την Ελλάδα και θέλω να μάθω ελληνικά γρήγορα.» Ludin N., 50 ετών, Αφγανιστάν. Μέσω του Κέντρου Νομικής Αρωγής έβγαλε τα απαραίτητα έγγραφα για να εργαστεί. Τώρα μαθαίνει Ελληνικά και ελπίζει να βρει σύντομα δουλειά. «Όπως στην περίπτωση του κ. Λουντίν, πολλές φορές πραγματοποιούνται κατευθείαν επαφές με δημόσιες υπηρεσίες για να εκδοθούν τα χαρτιά νομιμοποίησης άμεσα, όπως δελτίο αιτήσαντος ασύλου, ΑΦΜ, κάρτα ανεργίας κλπ, ώστε να έχουν οι άνθρωποι με προβλήματα υγείας δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Όσοι προέρχονται από άλλες χώρες και συνήθως δε γνωρίζουν Ελληνικά, δυσκολεύονται πολύ με τη γλώσσα στις συναλλαγές τους με το δημόσιο. Πολλές φορές παίρνουν χαρτιά και αιτήσεις από διά - φορες υπηρεσίες και έρχονται σε εμάς για μετάφραση. Έχουν ανάγκη να είναι νόμιμοι. Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν είναι ότι όταν πηγαίνουν στην εφορία για να βγάλουν ΑΦΜ, τους ζητάνε το μισθωτήριο το οποίο πιστοποιεί τον τόπο διαμονής τους. Για εμάς τους Έλληνες η διαδικασία αυτή είναι αυτονόητη, για αυτούς τους ανθρώπους όμως, εξαιρετικά δύσκολη, αφού αρκετοί ιδιοκτήτες διαμερισμάτων δεν τους δίνουν καν μισθωτήριο ή φιλοξενούνται σε σπίτια φίλων.» Ελένη Σωτηροπούλου, Κοινωνικός Επιστήμονας PRAKSIS. Καθημερινά έρχεται σε επαφή με ανθρώπους που βρίσκονται σε αδιέξοδο. V. Paravas
24 ΚΕΝΤΡΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ 25 Παρατηρήσεις Οι ωφελούμενοι στα κέντρα Νομικής Αρωγής της PRAKSIS είναι κυρίως μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Το αίτημα των πρώτων, είναι η ενημέρωση τους για την διαδικασία έκδοσης άδειας παραμονής και το αίτημα των δεύτερων είναι η έκδοση άδειας εργασίας. Όσον αφορά την έκδοση άδειας παραμονής για τους μετανάστες, αναμένουμε νέα νομοθεσία, γιατί η προθεσμία κατάθεσης δικαιολογητικών σύμφωνα με τον τελευταίο μεταναστευτικό νόμο 3536/07, έχει περάσει. Τα αιτήματα για τους μετανάστες είναι κυρίως για οικογενειακή συνένωση, άδεια παραμονής για ανθρωπιστικούς ή εξαιρετικούς λόγους και η διαγραφή από το βιβλίο των ανεπιθύμητων. Υπάρχουν προβλήματα με την έκδοση άδειας εργασίας για τους αιτούντες άσυλο στη Θεσσαλονίκη. Πιο συγκεκριμένα η Διεύθυνση εργασίας στη Θεσσαλονίκη κάνει χρήση του αρ. 4, παρ. 1, εδ. γ του Ν. 189/98 όπου αναφέρεται ότι για να εκδοθεί άδεια εργασίας σε αιτούντα άσυλο πρέπει να «έχει ερευνηθεί η αγορά εργασίας για το συγκεκριμένο επάγγελμα και δεν έχει εκδηλωθεί σχετικό ενδιαφέρον από ημεδαπό, πολίτη της Ε.Ε., αναγνωρισμένο πρόσφυγα, ομογενή». Έτσι λοιπόν, αποκλείεται το σύνολο των αιτούντων άσυλο από την έκδοση άδειας εργασίας με αποτέλεσμα να αναγκάζονται σε παράνομη εργασία για να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους ανάγκες. Νομικό καθεστώς εξυπηρετούμενων Κέντρου Νομικής Αρωγής Αθήνας Άτομα Ποσοστό Αιτούντες άσυλο 764 56% Εκτός Νομικού Πλαισίου 494 36% Μετανάστες 42 3% Αποφυλακισμένοι 34 2,5% Ευρωπαίοι πολίτες 30 2% Μετανάστες (Βεβαιώση Κατάθεσης) 13 1% Αρχική Αίτηση Ασύλου 5 0,2% Ανασφάλιστοι 2 0,1% Ομογενείς 3 0,2% Πρόσφυγες 3 0,2% Νομικό καθεστώς εξυπηρετούμενων Κέντρου Νομικής Αρωγής Θεσσαλονίκης Άτομα Ποσοστό Εκτός Νομικού Πλαισίου 209 42% Μετανάστες 100 20% Έλληνες 75 15% Αιτούντες άσυλο 61 12% Ομογενείς 45 10% Ευρωπαίοι πολίτες 4 1% ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ 10 Κυριότερες Χώρες καταγωγής εξυπηρετούμενων στο Κέντρο Νομικής Αρωγής Αθήνας Αφγανιστάν 48% Μπαγκλαντές 9,5% Αιθιοπία 3,5% Πακιστάν 3% Ερυθραία 2,5% Νιγηρία 2,5% Ελλάδα 2% Σενεγάλη 1,5% Μολδαβία 1% Κένυα 1% Στα Κέντρα Νομικής Αρωγής της PRAKSIS, οι εξυπηρετούμενοι μπορούν δωρεάν να: Λάβουν πληροφόρηση, ενημέρωση και συμβουλές για νομικά ζητήματα, διαδικασίες και δικαιώματα (π.χ. διαδικασία νομιμοποίησης αλλοδαπών, έκδοση άδειας εργασίας κ.ά.) Έχουν διασύνδεση με αρμόδιους και ειδικούς φορείς (δημόσιους και ιδιωτικούς) Έχουν συνεχή και σταθερή υποστήριξη και παρακολούθηση των αιτημάτων τους από εξειδικευμένα στελέχη προκειμένου να ξεπεράσουν τον «δαίδαλο» της γραφειοκρατίας. Τα κυριότερα αιτήματα αφορούν στην έκδοση βιβλιαρίων απορίας, έκδοση και ανανέωση της ροζ κάρτας για τους αιτούντες άσυλο, ενημέρωση για τις διαδικασίες νομιμοποίησης, παραμονή ατόμων για ανθρωπιστικούς λόγους, έκδοση και ανανέωση της άδειας εργασίας ή ανεργίας, πληροφόρηση για τα δικαιώματα που δίνει ο νόμος στους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες σε φάρσι, αραβικά, τουρκικά, αγγλικά και γαλλικά. 10 Κυριότερες Χώρες καταγωγής εξυπηρετούμενων στο Κέντρο Νομικής Αρωγής Θεσσαλονίκης Αλβανία 32% Γεωργία 22% Ελλάδα 14,5% Βουλγαρία 8,5% Αφγανιστάν 5,1% Αρμενία 4,5% Ρωσία 3,5% Σενεγάλη 2,4% Σομαλία 2% Νιγηρία 1% Συνολικός αριθμός εξυπηρετούμενων στο Κέντρο Νομικής Αρωγής Αθήνας: 1.387 Άνδρες: 1.131, 81% Γυναίκες: 256, 19% Συνολικός αριθμός εξυπηρετούμενων στο Κέντρο Νομικής Αρωγής Θεσσαλονίκης: 494 Άντρες: 190, 38% Γυναίκες: 304, 62% Μεγάλο μέρος του πληθυσμού στην Ελλάδα (εκτιμάται σε 20% συνολικά) ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Για κάποιες πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. τσιγγάνοι ROMA, μετανάστες) το ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο. O κοινωνικός αποκλεισμός, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και η μόνιμη απόρριψη περιορίζουν της επιλογές επιβίωσης ολόκληρης της οικογένειας, η οποία κάποιες φορές εξασφαλίζεται από το «μεροκάματο» του παιδιού στο δρόμο. Η παιδική εργασία παίρνει συγκεκριμένες διαστά σεις στην Ελλάδα καθώς η κοινωνία αναπτύσσει εύκολα ανοχή απέναντι σε σκληρές εικόνες, όπως είναι η εικόνα ενός παιδιού στο δρόμο, συνήθως διαφορετικής πληθυσμιακής ομάδας, π.χ. οι τσιγγάνοι. Δεν υ πάρχει καμία επίσημη κοινωνική πολιτική του κράτους που να ασχολείται με τα παιδιά που εργά ζονται στους δρόμους των πό λεων, επι βεβαιώνοντας ότι «μερι κά παι διά υποχρεώνονται να δου λεύ ουν, γιατί ολόκληρη η κοι νω νία συνεχίζει να παίζει»
26 ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ 27 «Θέλω να βρω μια δουλειά. Αυτό είναι όλο. Ό,τι δουλειά να ναι, εγώ δεν τη φοβάμαι τη δουλειά. Αλλά τι να κάνω αφού δεν με παίρνουν πουθενά; Όλο μου λένε ότι θα με πάρουν τηλέφωνο και δεν με παίρνουν. Μπορεί να φταίει που είμαι από Αλβανία, δεν ξέρω. Δεν μου αρέσει που τα παιδιά μου δουλεύουν στο δρόμο, αλλά πώς θα ζήσουμε;» Μαρία Κ., Μητέρα παιδιών που δουλεύουν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης «Ξυπνάμε στις 9 και παίζουμε έξω στη γειτονιά. Μετά πηγαίνουμε για δουλειά κατά τις 2 στις καφετέριες. Στις 5 πάμε σπίτι και το απόγευμα πάλι παίζουμε. Το βράδυ γύρω στις 9 ξαναπάμε για δουλειά, μέχρι τις 2 στην παραλία. Κουραζόμαστε λίγο όταν δουλεύουμε. Ο κόσμος όμως, μας δίνει λεφτά. Κάθε μέρα μαζεύουμε 8 10 ευρώ. Θα θέλαμε να σταματήσουμε. Όταν μεγαλώσουμε θέλουμε να έχουμε ένα μαγαζί από εκείνο που βάζουν τις ρόδες (σ.σ. συνεργείο αυτοκινήτων).» Λάμπρος και Φώτης, αδέρφια 8 και 9 ετών αντίστοιχα, με καταγωγή Ρομά από την Αλβανία, που εργάζονται πουλώντας συνήθως χαρτομάντιλα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. V. Paravas
28 ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ 29 Οκτώβριος 2007 Σεπτέμβριος 2008 Παιδιά που προσεγγίστηκαν 128 Παρεμβάσεις στο δρόμο (street work) 108 Παιδιά που συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες στο δρόμο 72 Παιδιά που συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες στο χώρο υποδοχής παιδιών 56 Επαφές με οικογένειες 159 Οικογένειες που συνεργάστηκαν με το Πρόγραμμα 56 Παιδιά που εγγράφηκαν στο σχολείο 26 Ενημερώσεις των οικογενειών για τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα 84 «Μερικά παιδιά υποχρεώνονται να δουλεύουν, γιατί ολόκληρη η κοινωνία συνεχίζει να παίζει.» Εδώ και χρόνια, η PRAKSIS υλοποιεί στη Θεσσαλονίκη, το πρόγραμμα «Παιδιά της Διπλανής Πόρτας» για την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας. Το πρόγραμμα στηρίζει τα παιδιά που εργάζονται στους δρόμους της πόλης και τις οικογένειες τους, παρέχοντας δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ψυχοκοινωνικές, παιδαγωγικές και νομικές υπηρεσίες. Προτεραιότητα δίνεται στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση τόσο του παιδιού όσο και της οικογένειάς του. Τα παιδιά και οι γονείς τους προσεγγίζονται από τους εθελοντές και τα στελέχη της PRAKSIS στους δρόμους της πόλης μέσω επιτόπιων παρεμβάσεων (street work), ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί καθημερινά το Κέντρο Υποστήριξης και Δημιουργικής Απασχόλησης Ημέρας Παιδιών, στο οποίο τα παιδιά συμμετέχουν σε ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, γνωρίζοντας μια διαφορετική πραγματικότητα από αυτή του δρόμου. Ο χώρος αυτός είναι πλέον σημείο συνάντησης και για τους γονείς τους. Παράλληλα, επιδιώκεται η εγγραφή των παιδιών στο σχολείο και η παρακολούθηση της σχολικής τους πορείας. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Act for children», με αντικείμενο την προσέγγιση και στήριξη παιδιών που εργάζονται στους δρόμους, η PRAKSIS συμμετέχει στην ανταλλαγή καλών πρακτικών με Άγγλους εταίρους. Οι πόροι του προγράμματος έχουν εξασφαλισθεί εξ ολοκλήρου στο πλαίσιο του προγράμματος DAPHNE από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο πλαίσιο της δράσης «Act for Children», δημιουργήθηκε ένα εγχειρίδιο μεθοδολογίας street work. V. Paravas Χρηματοδότηση Μέρος του προγράμματος «Παιδιά της Διπλανής Πόρτας» χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα DAPHNE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και από τα Σχέδια Δράσης ΜΚΟ «Στους δρόμους της Πόλης» Προϋπολογισμός DAPHNE 100.550 (Φεβρουάριος 2007 Φεβρουάριος 2008) Σχέδια Δράσης ΜΚΟ «Στους δρόμους της Πόλης» 22.975 (Μάρτιος 2007 Μάρτιος 2008). Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα 53. «Ευθύνη έχουμε όλοι μας για την παιδική εργασία. Ως πολίτες συνήθως, δε μπαίνουμε σε σκέψεις γιατί το παιδί είναι στο δρόμο ή ποιά είναι τα δικαιώματα που στερείται όσο βρίσκεται εκεί. Δε συνειδητοποιούμε τις συνέπειες για το ίδιο το παιδί. Απλά κρίνουμε την οικογένεια και δεν εξετάζουμε τους παράγοντες που βγάζουν ένα παιδί στο δρόμο. Νομίζουμε ότι δεν μας αφορά, ή ότι δε μπορούμε να κάνουμε κάτι γι αυτό. Κι όμως, μπορεί ο καθένας να υποστηρίξει τα παιδιά αυτά δείχνοντας τους καταρχήν σεβασμό. Στο ερώτημα τι μπορεί να χρειάζεται ένα παιδί στο δρόμο, τι έχει ανάγκη ας σκεφτεί ο καθένας τι μπορεί να έχει ανάγκη και τι να χρειάζεται το δικό του παιδί. Αν συμφωνούμε στο ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, τότε και όλα τα παιδιά πρέπει να είναι ίσα.» Όλγα Μπαμπάνη, Ψυχολόγος PRAKSIS «Μέσω της κοινωνικής εργασίας στο δρό μο (street work) ανιχνεύουμε καταρ χήν τις συνθήκες ζωής των παιδιών, διε ρευ νούμε αν είναι θύματα trafficking, εξα κριβώνουμε με ποιους συμβιώνουν, σε τι κατάσταση βρίσκεται η υγεία τους, αν πηγαίνουν σχολείο κ.ά. Στη φάση αυτή της διερεύνησης δημιουργούμε σιγά σιγά μαζί τους μια σχέση εμπιστοσύνης. Βοηθάμε τους γονείς με τις δια δι κασίες νομιμοποίησης στη χώρα, ψά χνου με μαζί τους για δουλειά, συνοδεύουμε αυτούς και τα παιδιά, όποτε χρειάζεται, σε διάφορες ιατρικές και άλλες υπηρεσίες, τους παρέχουμε πληροφορίες για νομικά, εκπαιδευτικά και ζητήματα υγείας. Για τα παιδιά ο βασικός μας στόχος είναι να ενταχθούν στις εκπαιδευτικές διαδικασίες πράγμα που θα τα βοηθήσει στην πιο ομαλή κοινωνικοποίησή τους, γι αυτό φροντίζουμε να ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή τους και να καλλιεργούμε μια θετική στάση απέναντι στο σχολείο. Συνοδεύουμε τα παιδιά στην εκπαιδευτική διαδικασία καθ όλη τη σχολική χρονιά, από την εγγραφή τους στα σχολεία, τη συνεργασία με τους δασκάλους τους, μέχρι και την ενίσχυση στα μαθήματά τους.» Παρασκευή Λιλή, Ψυχολόγoς PRAKSIS ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ Δικαίωμα στη δεύτερη ευκαιρία «Δε φυλακίζονται πλέον ατομικοί παραβάτες αλλά συστηματικά εγκλείονται στα σωφρονιστικά καταστήματα ομάδες πληθυσμού. Οι φυλακές μετεβλήθησαν σε θεσμούς κοινωνικής πειθαρχίας όχι των κακών ανθρώπων αλλά των προβληματικών τάξεων. Ο απάνθρωπος και υπο-κοσμικός τρόπος λειτουργίας των φυλακών δεν επιτρέπει ούτε ειδική ούτε γενική πρόληψη και δε (δια)νοείται καν «κοινωνική επανένταξη». Κι όμως οι φτωχές φυλακές και οι φυλακές για φτωχούς παραμένουν ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια της εξουσίας. Διακρίσεις στην εργασία, διακρίσεις στην εκπαίδευση ως απαγορεύσεις ή ως αδυναμία άσκησης των δικαιωμάτων αυτών, όχι μόνον είναι συνταγματικά ανεπίτρεπτες, αλλά και συν δέ ο ντας το σωματικό περιορισμό με τον ψυχικό και τον πνευματικό υποβαθμίζουν τον κρατούμενο σε δούλο.»* Η εμπειρία της φυλακής συνδέεται πλέον μόνο με το στίγμα. Κα θη με ρι νά ο πρώην κρα τούμενος έρχεται σε ε πα φή με μια κοινωνία που τον απορρί πτει και του αρνείται οποιο δή ποτε δικαί ω μα στη δεύ - τερη ευκαιρία. * Γιάννης Πανούσης Καθηγητής Εγ κλη μα τολογίας, 31-06-2008
30 ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ 31 «Βρίσκομαι πέντε μήνες έξω από τη φυλακή και έρχομαι στην PRAKSIS για να με βοηθήσουν με φάρμακα για την ασθένειά μου. Έχω πολύ σοβαρό πρόβλημα με τα νεφρά μου. Επίσης, με βοηθούν να βλέπω έναν ιδιώτη γιατρό που με βοηθά εθελοντικά και μου κάνει εξετάσεις, μου γράφει φάρμακα και με βλέπει κάθε εβδομάδα. Δεν μπορώ να επιστρέψω στη χώρα μου, γιατί η κατάστασή μου είναι κρίσιμη. Δεν υπάρχει εκεί αυτή η τεχνολογία που με στηρίζει τώρα. Πρέπει να κάνω αιμοκάθαρση κάθε τρεις ημέρες, ώστε να αφαιρείται νερό από το αίμα μου. Δεν μπορώ να το αποφύγω. Αν επιστρέψω στη χώρα μου, θα πεθάνω» Α., Αποφυλακισμένος. Επισκέπτεται το Κέντρο Υποδοχής Αποφυλακισμένων για να δει ψυχολόγο, γιατρό και να πάρει τα φάρμακά του. «Καθημερινά βλέπουμε πως όλα τα προβλήματα είναι αλυσιδωτά, ειδικά για κάποιον που μόλις αποφυλακίστηκε. Στην περίπτωση του Α. για παράδειγμα, το ιατρικό του πρόβλημα συνδέεται άμεσα με την έκδοση νόμιμων εγγράφων για την παραμονή του στη χώρα και σίγουρα συμβάλλει στη δυσκολία εύρεσης εργασίας. Η συγκεκριμένη άδεια παραμονής, θα πρέπει να εκδοθεί για εξαιρετικούς λόγους κι αυτό γιατί κρίνουμε ότι πρόκειται για κατάσταση επείγουσα. Έχει περίπου ένα μήνα στη διάθεσή του πριν επιδεινωθεί η υγεία του. Αν δε γίνει αυτό, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει θα διογκωθεί, με κατάληξη άσχημη.» Νίκη Μπάρδη, ψυχολόγος PRAKSIS. Θεωρεί πως δε μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν. Ο τρόπος, όμως, που θα διαχειριστούμε τον εαυτό μας και τους άλλους, σίγουρα μπορεί να βελτιωθεί με την κατάλληλη υποστήριξη. V. Paravas
32 ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ 33 «Οι φτωχές φυλακές και οι φυλακές για φτωχούς παραμένουν ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια της εξουσίας.» Γιάννης Πανούσης, Εγκληματολόγος V. Paravas Αριθμός ωφελουμένων 34 αποφυλακισμένοι 1 μητέρα κρατούμενου 1 σύζυγος κρατούμενου Φύλο ωφελουμένων Γυναίκες 6 Άνδρες 28 Σύνολο 34 Ηλικιακό φάσμα ωφελουμένων 18 25 ετών 1 26 35 ετών 13 36 45 ετών 11 46 ετών 9 Χώρα καταγωγής ωφελουμένων Άτομα Ελλάδα 13 Ιράν 5 Βουλγαρία 2 Αλβανία 2 Αφγανιστάν 2 Μπαγκλαντές 1 Ρουάντα 1 Ουζμπεκιστάν 1 Ανγκόλα 1 Ουκρανία 1 Μολδαβία 1 Τανζανία 1 Πακιστάν 1 Ρουμανία 1 Ιράκ 1 Η PRAKSIS, αναγνωρίζοντας τις αυξημένες ανάγκες για υποστήριξη που παρουσιάζει η ομάδα των αποφυλακισμένων, κυρίως κατά την πρώτη δύσκολη περίοδο της αποφυλάκισής τους και δεδομένης της ανυπαρξίας υποδομών για τη στήριξή τους, λειτουργεί στην Αθήνα το «Κέντρο Υποδοχής Αποφυλακισμένων». Βασικός στόχος του «Κέντρου» είναι η παροχή υπηρεσιών και η ανάπτυξη κατάλληλων δικτύων, προκειμένου να επιτευχθεί αποτελεσματική (επαν)ένταξη των αποφυλακισμένων ανδρών και γυναικών ανεξάρτητα από την εθνική τους ταυτότητα. Παράλληλα, υποστηρίζεται και το οικογενειακό τους περιβάλλον όταν υπάρξει ανάλογο αίτημα. Πρόκειται για προσέγγιση ολιστικής παρέμβασης, με τη μορφή της εξατομικευμένης στήριξης, καθώς η κάθε περίπτωση αποφυλακισμένου αντιμετωπίζεται ξεχωριστά ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των Σχεδίων Δράσης ΜΚΟ του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, λειτουργεί το πρόγραμμα «Διεύρυνση Οριζόντων», το οποίο στηρίζει τους αποφυλακισμένους και τις οικογένειές τους στη Β. Ελλάδα, σε συνεργασία με τον Δήμο Εχεδώρου. Στο πλαίσιο της υλοποίησης του προγράμματος «Διεύρυνση Οριζόντων»* στη Θεσσαλονίκη εξυπηρετήθηκαν 12 αποφυλακισμένοι. 6 αιτήματα αφορούσαν σε νομική συμβουλευτική, 4 σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, 4 σε υποστήριξη για επαγγελματική αποκατάσταση και 2 σε ψυχολογική στήριξη. «Επειδή υπάρχουν τρομακτικές ελλείψεις στη σωφρονιστική πολιτική και έ ντονος ρατσισμός απέναντι στους ανθρώπους που έχουν μπει φυλακή, τα αιτήματα είναι συνήθως ποικίλα και αλληλένδετα. Στο Κέντρο Υποδοχής Αποφυλακισμένων της PRAKSIS καταγράφεται το ιστορικό, γίνεται μία πρώτη διερεύνηση και από εκεί και πέρα, ανάλογα με τα αιτήματα που ο ίδιος θα προβάλλει, γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες και προσπάθειες για τη διευθέτησή τους. Τα κυριότερα θέματα με τα οποία ασχολούμαστε είναι νομικά, ιατρικά, εργασιακά και ψυχολογικής υποστήριξης.» Νίκη Μπάρδη, ψυχολόγος PRAKSIS «Οι αποφυλακισμένοι είναι μια ευπαθής ομάδα που συνήθως έρχεται αντιμέτωπη με μία σειρά από προβλήματα: τα νομικά και τα εργασιακά είναι κάποια μόνο από αυτά. Η (επαν)ένταξη των ατόμων αυτών αποτελεί μία προβληματική που θα πρέπει να αρχίσει να μας απασχολεί περισσότερο. Οι κρατούμενοι και κατά συνέπεια οι εν δυνάμει αποφυλακισμένοι, δε θα πρέπει να κρίνονται ως μία ειδική κατηγορία ανθρώπων, αλλά ως φορείς των κοινωνικών μας χαρακτηριστικών. Άλλωστε ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά πολιτισμού σε μία κοινωνία αποτελεί ο τρόπος αντιμετώπισης αυτών που βιώνουν τον «κοινωνικό αποκλεισμό». Καλούμαστε να ενημερώσουμε και να βοηθήσουμε τα άτομα αυτά, θεωρώντας ότι βασικό μέλημά μας είναι η δυνατότητα της «δεύτερης ευκαιρίας», η οποία μπορεί να επιτευχθεί, αρκεί να συνεισφέρουμε όλοι μας. Στην PRAKSIS, τα αιτήματα που έρχονται είναι πολλά και η διαδικασία για τη διευθέτησή τους ιδι αί - τερα δύσκολη. Απώτερος στόχος της δράσης μας είναι η προώθηση προτάσεων πολιτικής για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης, παρέμβασης και μεταχείρισης.» Μαρία Μουδάτσου, ψυχολόγος PRAKSIS * Η «Διεύρυνση Οριζόντων» πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Σχεδίων Δράσης ΜΚΟ. Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα 53. ΣΤΕΓΗ Σε πολλά μέρη του πλανήτη μαίνονται πολεμικές συγκρούσεις, εμφύλιες διαμάχες και παραβιάζονται καθημερινά και βάναυσα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν κάθε χρόνο τη χώρα τους. Σήμερα, οι επιπτώσεις αυτές, γίνονται αισθητές στην Ελλάδα με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Η Ελλάδα, ως πύλη εισόδου της Ευρώπης, καλείται να διαχειριστεί εσωτερικά πλέον τις συνέπειες των κρίσεων που ξεσπούν σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Άνθρωποι και οικογένειες ταλαιπωρημένοι, ξεριζωμένοι από την ίδια τους την πατρίδα, φτάνουν στη Δύση αναζητώντας ασφά λεια. Αυτό όμως που τους περιμένει, είναι ακατάλληλα κέν τρα υποδοχής, γρα φει ο κρα τι κός δαίδαλος περι φρόνηση, καθώς και το μικρότερο ποσοστό χορήγησης ασύ λου στην Ευρώπη. Η έλλειψη χρη μά των τους ο δηγεί στο δρόμο και σε ακα τάλληλα κτή ρια στα οποία υ πο στε γά ζο νται μαζικά. Δε γνω ρί ζουν ελ λη νικά, δε μπορούν να μάθουν τα δικαιώματα τους. Ο φόβος τους εγ κλω βίζει.
34 ΣΤΕΓΗ 35 «Εδώ το σχολείο είναι καλύτερο από το Αφγανιστάν. Πέρυσι πήγα τη μισή χρονιά στην έκτη δημοτικού και τώρα είμαι στην πρώτη γυμνασίου. Έχω φίλους στο σχολείο. Εφτά αγόρια κι ένα μόνο κορίτσι. Όλοι Έλληνες. Παίζουμε ποδόσφαιρο και μπάσκετ. Το καλοκαίρι πήγαινα συχνά με τον καλύτερό μου φίλο με το λεωφορείο για μπάνιο. Στο Αφγανιστάν δεν έχουμε θάλασσα. Εδώ μάθαμε να κολυμπάμε. Στο σπίτι παίζω σκάκι με τον αδερφό μου το Χουσεϊν. Δεν παίζουμε καθόλου ξύλο μεταξύ μας. Αλήθεια. Όλοι κάνουμε δουλειές, όμως μόνο εγώ και ο μπαμπάς μου μαγειρεύουμε. Ρύζι, κρέας, πίτα, μπιφτέκια. Ο μπαμπάς μας φροντίζει πολύ. Δεν φωνάζει και είναι πολύ καλός. Μας πηγαίνει στο πάρκο. Στο σπίτι, του αρέσει να ακούει το ράδιο. Η μικρή μου η αδερφή, Ζαχαρά, δεν τον αφήνει στιγμή. Ακόμη μαζί κοιμούνται. Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω αστυνομικός για να βοηθάω ανθρώπους. Να κάνω καλά πράγματα.» Αλί Ζαμάνι, 14 ετών. Ζει από τον Οκτώβριο του 2007, μαζί με τον μπαμπά του και τα τέσσερα αδέρφια του, σε διαμέρισμα της PRAKSIS στο Περιστέρι. «Στο Αφγανιστάν ήμουν στρατιωτικός. Αναγκάστηκα να εγκαταλείψω τη χώρα μου πριν 13 χρόνια γιατί κινδύνευε η ζωή μου. Πήγα στο Ιράν, όπου έκανα οικογένεια. Τελικά δε με αναγνώρισαν ως πολιτικό πρόσφυγα και αναγκαστήκαμε να φύγουμε και πάλι. Ήρθαμε στην Ελλάδα πριν από 13 μήνες. Ταξίδεύαμε με τα πέντε παιδιά ένα μήνα και τρείς μέρες. Με κάθε τρόπο. Με τα πό δια, μέσα σε φορτηγά, με βάρκα. Φτάνοντας στην Ελλάδα όμως, εγώ και η γυναίκα μου χωρίσαμε. Είναι ακόμα πιο δύσκολα τώρα. Δουλεύω σε μια ζυθοποιεία και ο μισθός μου ίσα ίσα μας φτάνει για τα βγάλου με πέρα. Τίποτα παραπάνω. Ανησυχώ πολύ για το μέλλον και τα παιδιά μου. Τις νύχτες δε μπορώ να κοιμηθώ από τις σκέψεις. Εγώ δε θα είμαι πάντα εκεί. Θα πρέπει να μορφωθούν για να μπορούν να στη ριχτούν στον εαυτό τους για ένα καλό μέλλον. Ευτυχώς έχουν φιλοδοξίες. Ο Χουσεϊν και η Φατιμά θέλουν να γίνουν γιατροί, ο Χασάν μηχανικός και ο Αλί αστυνομικός. Χρειάζεται χρόνος για να ξεπεράσουμε ότι άσχημο έγινε στο παρελθόν. Στο μέλλον ίσως ξαναπαντρευτώ. Τώρα με χρειάζονται τα παιδιά μου. Δεν έχω επιθυμίες για τον εαυτό μου. Μόνο για αυτά ελπίζω.» Χαμιντ Ζαμάνι, 36 ετών, Αφγανιστάν. Μεγαλώνει μόνος του τα πέντε παιδιά του. «Ο κ. Ζαμάνι δίνει καθημερινά το δικό του αγώνα με αξιοπρέπεια και κουράγιο, να εργαστεί στην Ελλάδα χωρίς να γνωρίζει τη γλώσσα και να επανακτήσει την αίσθηση της ασφάλειας σε μια ελεύθερη και δημοκρατική χώρα, όπως οι υπόλοιποι πρόσφυγες. Αξιοθαύμαστος είναι γιατί δε δια πραγματεύ τηκε ούτε λεπτό την αποκλειστική φροντίδα των 5 παιδιών του, όταν αναγκαστικά βρέθηκε αρχηγός μονογονεϊκής οικογένειας.» V. Paravas Νικολέτα Γιαννακοπούλου, Ψυχολόγος PRAKSIS. Το πιο σημαντικό για εκείνη είναι να τους κάνει να νιώσουν ασφαλείς για να μπορέσουν να διεκδικήσουν ξανά τη ζωή τους.
36 ΣΤΕΓΗ 37 ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓ. ΑΝΔΡΕΑ Το πρόγραμμα Στέγη συγχρηματοδοτείται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κατά 25% και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων κατά 75%. Προϋπολογισμός (Δεκέμβριος 2007 Δεκέμβριος 2008): 135.000 Ηλικίες 1 6: 10 άτομα 7 17: 7 άτομα 18 29: 32 άτομα 30 45: 8 άτομα 46 65: 5 άτομα 66 : 1 άτομο Χώρες καταγωγής φιλοξενούμενων Αφγανιστάν: 41 Σομαλία: 7 Ερυθραία: 5 Σουδάν: 3 Ιράν: 2 Μαρόκο: 2 Ρουάντα: 1 Ιράκ: 1 Μπαγκλαντές: 1 M. F. Konstantinides «Ένας ολόκληρος κόσμος κάτω από μια Στέγη.» Από Οκτώβριο 2007 έως το Σεπτέμβριο του 2008 Έχουν φιλοξενηθεί 63 άτομα, εκ των οποίων 35 άντρες, 11 γυναίκες και 17 παιδιά. 10 παιδιά είναι μέχρι 6 ετών Από τις 10 οικογένειες που έχουν φιλοξενηθεί, 6 είναι μονογονεικές (4 γυναίκες με παιδί και 2 άντρες με παιδί) Ανάμεσα στους φιλοξενούμενους υπάρχουν 3 πιστοποιημένα θύματα βασανιστηρίων. Ωστόσο πολλοί έχουν αναφέρει κακοποίηση στη χώρα τους χωρίς όμως να έχουν την επίσημη πιστοποίηση Στα διαμερίσματα της PRAKSIS διαμένουν 4 άτομα με πρόβληματα αναπηρίας. Δύο με ακρωτηριασμό των κάτω άκρων, ένας με ακρωτηριασμό στο ένα πόδι, ένας με πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη, εξαιτίας του οποίου έχει πρόβλημα κίνησης στα πόδια. Επίσης, διαμένουν 4 ακόμη άτομα με άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως για παράδειγμα καρδιοχειρουργημένοι. 11 παιδιά παρακολούθησαν μαθήματα σε σχολεία και παιδικούς σταθμούς όπου έχουν ενταχθεί με τη βοήθεια των στελεχών και των εθελοντών της PRAKSIS. Αρκετές είναι οι έγκυες γυναίκες που έχουν φιλοξενηθεί προκειμένου να γεννήσουν ομαλά. Η PRAKSIS παρέχει αυτόνομη και αυτοδιαχειριζόμενη στέγαση σε νεοεισερχόμενους αιτούντες άσυλο, μέσω του προγράμματος ΣΤΕΓΗ. Πρόκειται για διαμερίσματα που μισθώνονται από την οργάνωση σε διάφορες περιοχές της Αττικής, στα οποία φιλοξενούνται άνθρωποι που πρόσφατα έφτασαν στη χώρα μας προερχόμενοι από εμπόλεμες ζώνες ή που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν βιαία τη πατρίδα τους λόγω παραβίασης των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Προτεραιότητα δίνεται στους πιο ευάλωτους πληθυσμούς όπως ασυνόδευτες γυναίκες, μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες, πιστοποιημένα θύματα βασανιστηρίων και ανθρώπους με χρόνια προβλήματα υγείας. Στόχος της PRAKSIS είναι, μέσω της προσωρινής στέγασης που μπορεί να φτάσει και το ένα έτος, να κάνει τους φιλοξενούμενους να αισθανθούν ασφαλείς στο νέο τους περιβάλλον και να προχωρήσουν ομαλά και γρήγορα στην ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία μέσα από την παροχή μιας σειράς υπηρεσιών όπως δωρεάν ιατροφαρμακευτική κάλυψη, έκδοση απαραίτητων εγγράφων, εγγραφή των παιδιών στο σχολείο, εκμάθηση Ελληνικών, προώθηση στην αγορά εργασίας. «Το πρόγραμμα ΣΤΕΓΗ καλύπτει μια σειρά από πολύ βασικές ανάγκες των αιτούντων άσυλο. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στα προστατευόμενα διαμερίσματα της PRAKSIS, οι άνθρωποι ενισχύονται από επαγγελματίες σε όλους τους βασικούς τομείς της ζωής τους (εργασιακά, νομικά, ιατρικά θέματα και ψυχολογική στήριξη) με τελικό στόχο να είναι σε θέση να συνεχίσουν ανεξάρτητοι και αυτόνομοι τη ζωή τους. Τη σημαντικότητα του προγράμματος αυτού την καταλαβαίνει κανείς βλέποντας τη διαφορά στη ζωή των ίδιων των φιλοξενούμενων. Όταν πρωτοέρχονται είναι φοβισμένοι, ανασφαλείς, χωρίς να μιλούν τη γλώσσα, χωρίς να έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον, στέγη, δουλειά. Λίγο μετά την αποχώρησή τους από το σπίτια ξαναέρχονται για να μας ευχαριστήσουν, στα ελληνικά, στέκονται καλά στα πόδια τους με τη δική τους νόμιμη εργασία και το δικό τους σπίτι. Η ικανοποίηση που νιώθουμε είναι πολύ μεγάλη.» Βασίλης Θεοδωρόπουλος, Κοινωνικός Λειτουργός PRAKSIS «Μπαίνω στα σπίτια τους και αυτόματα με βάζουν στη ζωή τους. Από μικρά πράγματα, μπορώ να καταλάβω την κουλτούρα τους. Από τα παπούτσια τους και τον τρόπο που τοποθετούν τα ρούχα τους μέχρι τα φαγητά που μαγειρεύουν. Μου δείχνουν φωτογραφίες και μου μιλάνε για την γυναίκα και τα παιδιά τους που είναι ακόμη στην πατρίδα τους. Ανοίγονται γιατί μας εμπιστεύονται. Γινόμαστε η οικογένειά και οι φίλοι τους που δεν έχουν εδώ.» Μαρία Καλδέλη, ψυχολόγος, κοινωνική διαμεσολαβήτρια PRAKSIS Την τελευταία δεκαετία υπάρχει αυξανόμενη ένταση και αστάθεια στις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Περσικού Κόλπου. Ο άμαχος πληθυσμός, ευάλωτος και απροστάτευτος, είναι αυτός που δέχεται τις μεγαλύτερες συνέπειες. Η πίεση, ο φόβος για την επιβίωση και η έλλειψη ευκαιριών εκτοπίζουν ολόκληρες οικογένειες. Χιλιάδες ανήλικοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις οικογένειές τους. Το ταξίδι επίπονο, εξαντλητικό. Στο δρόμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αλλά αντίστροφα. Χωρίς άλλη ελπίδα, χωρίς επιλογή, χωρίς χαρτιά. Φόβος στα σύνορα, μετα φορά με φορτηγά, πέρασμα από βουνά, διανυκτέρευση στο κρύο, πληρω μή χιλιάδων δολαρίων στους δουλέμπορους. Κάποιοι δε θα αντέξουν αυτή τη δοκιμασία. Για όσους φτάνουν τελικά, η Δύση δεν είναι αυτό που περιμένουν. Τους υποδέχονται με καχυποψία. Στοιβάζονται σε ακατάλληλα κέντρα υποδοχής, με προβλήματα υγείας που δεν α ντι μετωπίζονται, και φυλα κί ζο νται για μεγάλο διά στη μα. Ποιός όμως θυ μά ται ότι πρό κειται απλά για παιδιά;