Η σεξουαλικότητα στον καρκίνο Η σεξουαλικότητα είναι ένα πολύ προσωπικό ζήτηµα για όλους µας. Η σεξουαλική συµπεριφορά και η στάση απέναντι σε αυτή διαφέρει σηµαντικά από άτοµο σε άτοµο και διαµορφώνεται σύµφωνα µε τις περιστάσεις, αλλά και τα συναισθήµατα που έχει κάθε άτοµο σε διαφορετικές χρονικές στιγµές. Ο καρκίνος και η θεραπεία του επιδρούν σηµαντικά στη σεξουαλικότητα. Ωστόσο, κάθε άτοµο είναι µια µοναδική προσωπικότητα, και η σεξουαλικότητά του συνδέεται άµεσα µε τις µοναδικές προσωπικές ανάγκες και επιθυµίες του. Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα δεν περιλαµβάνει προκαθορισµένες συµπεριφορές για αυτό και δε χρειάζεται να ανησυχείτε για το τι θεωρείται «φυσιολογικό». Η γνώµη σας µπορεί να αλλάζει, να βρίσκετε νέες συµπεριφορές που σας ευχαριστούν και να επικοινωνείτε µε το σύντροφό σας µε νέους τρόπους. Αυτό που είναι σηµαντικό είναι να νιώθετε εσείς καλά µε αυτό που είστε και µε τους τρόπους που επιλέγετε να το µοιραστείτε αυτό µε τους άλλους. Μιλάµε για το σεξ Η σεξουαλική ζωή είναι κάτι που δε συνηθίζουµε να συζητάµε µε αγνώστους µια και πρόκειται για µια πολύ ιδιωτική συµπεριφορά. Για αυτό το λόγο, ίσως νιώθετε πως µια τέτοια συζήτηση θα έφερνε σε δύσκολη θέση και εσάς και το προσωπικό υγείας που φροντίζει για τη θεραπεία σας. Το σεξ, όµως, αποτελεί ένα πολύ σηµαντικό κοµµάτι στη ζωή των περισσότερων ανθρώπων, που προσφέρει αισθήµατα απόλαυσης, εγγύτητας και βοηθάει να καθορίσουµε ποιοι είµαστε. Έτσι, ακόµη και αν αισθάνεστε άβολα µε µια τέτοια συζήτηση, σκεφτείτε ότι συζητώντας για πιθανά προβλήµατα που αντιµετωπίζετε µπορείτε να βρείτε λύσεις που δε θα µπορούσατε να ανακαλύψετε αν δεν αποφασίζατε να µοιραστείτε τη δυσκολία σας! Συναισθηµατικές επιδράσεις στην ερωτική επιθυµία και τα κίνητρα για σεξ Η επιθυµία και τα κίνητρα για σεξ µας ωθούν στην ερωτική πράξη όταν έχουµε διεγερθεί σεξουαλικά. Η επιθυµία δεν είναι κάτι παγιωµένο, αλλάζει µε το πέρασµα των χρόνων. Για τη µείωση της σεξουαλικής επιθυµίας πολλοί παράγοντες µπορεί να ευθύνονται, όπως: - κόπωση, - στρες, - αλλαγές στη διάθεση (άγχος), - αλλαγές στις µεθόδους αντισύλληψης, - η έλλειψη ικανοποίησης από την εικόνα του σώµατος, - προβλήµατα στη σχέση µεταξύ των συντρόφων, - τραυµατικές σεξουαλικές εµπειρίες κατά το παρελθόν, - υπερβολική κατανάλωση ουσιών ή αλκοόλ, - αίσθηση ανίας σχετικά µε τη σεξουαλική ρουτίνα.
Η επιθυµία για σεξ επηρεάζεται σηµαντικά και από τον τρόπο που σκέπτεται κανείς γενικότερα. Εάν αισθάνεστε υπερβολικά θλιµµένοι, αγχωµένοι ή φοβισµένοι σχετικά µε τη γενικότερη σωµατική σας κατάσταση, τη θεραπεία σας ή τη σχέση σας µε το σύντροφό σας, είναι πιθανό να δυσκολευτείτε περισσότερο να νιώσετε σεξουαλική διέγερση. Πώς µπορεί ο καρκίνος και η θεραπεία του να επηρεάσουν τη σεξουαλικότητά µου; Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πώς ο καρκίνος και η θεραπεία του µπορούν να επηρεάσουν τη σεξουαλικότητα, αλλά ίσως χρειαστεί να προσαρµοστείτε σε κάποιες αλλαγές ή να υιοθετήσετε νέες συµπεριφορές που θα προσφέρουν και σε εσάς και στο σύντροφο σας σεξουαλική ευχαρίστηση. Η διάγνωση καρκίνου δε συνεπάγεται την απώλεια της σεξουαλικότητας σας µε υποστήριξη και καλή επικοινωνία µε το σύντροφο θα µπορείτε και πάλι να απολαµβάνετε µια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή. Ο καρκίνος µπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλικότητα, µεταβάλλοντας: - τη φυσιολογική ικανότητα να παρέχει και να δέχεται κανείς σεξουαλική ικανοποίηση, - τις σκέψεις και τα συναισθήµατα που τρέφει για το σώµα του, - συναισθήµατα, όπως ο φόβος, η θλίψη, ο θυµός και η χαρά, - τους ατοµικούς ρόλους και τις σχέσεις. Εάν προκύψει κάποιο πρόβληµα σε µία από τις παραπάνω περιοχές, υπάρχει πιθανότητα να επηρεάσει αρνητικά και τις υπόλοιπες, µια και όλα τα παραπάνω συνδέονται στενά µεταξύ τους. Εάν εσείς ή ο σύντροφός σας πάσχετε από καρκίνο, είναι σηµαντικό να γνωρίζετε ότι κάποιες αλλαγές θα είναι µόνο προσωρινές. Και αν ακόµη είναι µακροχρόνιες ή µόνιµες, µπορείτε να βρείτε τρόπους να προσαρµόσετε ανάλογα τις σεξουαλικές σας τεχνικές ή να ανακαλύψετε νέες. Κόπωση Πολλοί άνθρωποι µε διάγνωση καρκίνου αναφέρουν ότι αισθάνονται εξαντληµένοι και στραγγισµένοι από ενέργεια για πολλούς µήνες ή ακόµη και χρόνια. Το αίσθηµα αυτό µπορεί να προκύπτει είτε από την ίδια τη φύση του καρκίνου είτε από τη θεραπεία, προκαλώντας µείωση ή και απώλεια του σεξουαλικού ενδιαφέροντος κατά τη διάρκεια ή µετά το τέλος της θεραπείας. υσαρµονία στη σεξουαλική επιθυµία Σε πολλές σχέσεις, ο ένας σύντροφος µπορεί να εκδηλώνει εντονότερα το ενδιαφέρον του για σεξ από τον άλλο. Ο καρκίνος µπορεί να µεγεθύνει το πρόβληµα αυτό, δηµιουργώντας εκνευρισµό και στους δύο συντρόφους. Χειρουργικές επεµβάσεις
Στις γυναίκες Αν έχετε υποβληθεί σε επέµβαση στην περιοχή των εσωτερικών ή εξωτερικών γεννητικών οργάνων, λόγω των ανατοµικών αλλαγών, κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης, µπορεί να προτιµάτε ο σύντροφός σας να είναι πιο ήπιος στις κινήσεις του ή να µην επιθυµείτε ακόµη το σεξ µε διείσδυση. Μπορείτε να δοκιµάσετε διαφορετικές στάσεις, βρίσκοντας την πιο άνετη για εσάς. Ακόµη, οι αλλαγές µετά την επέµβαση µπορεί να επηρεάσουν την εµπειρία του οργασµού, αλλά µπορείτε και πάλι να βρείτε τρόπο να βιώσετε σεξουαλική κορύφωση. Επίσης, σε πιθανή αφαίρεση των µαστών, αλλάζει σηµαντικά η εικόνα του σώµατος γεγονός που µπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλικότητά σας µειώνοντας την αίσθηση της θηλυκότητάς σας, ενώ σε πιθανή αφαίρεση των ωοθηκών, όπου το σώµα σας εισέρχεται πλέον στη φάση της εµµηνόπαυσης, µπορεί να νιώσετε ανάλογες αλλαγές στη διάθεση σας, γενικά, αλλά και στη σεξουαλική σας επιθυµία ειδικότερα. Στους άνδρες Η αφαίρεση του προστάτη είναι πολύ πιθανό να επηρεάσει την ικανότητα πρόκλησης και διατήρησης της στύσης σας ή και την εκσπερµάτιση. Αυτό µπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στην αίσθηση της σεξουαλικής σας διέγερσης και κορύφωσης. Κατά την αφαίρεση των όρχεων, εάν αφαιρεθεί µόνο ο ένας όρχις δεν επηρεάζεται η φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία αν και κατά τη φάση της ανάρρωσης η σεξουαλική επαφή είναι καλό να γίνεται µε ήπιο τρόπο. Στην περίπτωση αφαίρεσης και των δύο όρχεων µπορεί να επηρεαστεί η ικανότητα στύσης και πιθανά να επηρεαστεί η αίσθηση αρρενωπότητας σας. Άλλες επεµβάσεις Οι επεµβάσεις σε περιπτώσεις καρκίνου της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου µπορεί να έχουν ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία ειλεοστοµίας, γεγονός που µπορεί να επηρεάσει τόσο την ικανότητα διατήρησης της σεξουαλικής διέγερσης όσο και τη σεξουαλική κορύφωση, ενώ κάποιες ερωτικές στάσεις µπορεί να µην είναι πλέον τόσο άνετες και ευχάριστες όσο πριν. Ακόµη, η αφαίρεση λεµφικού ιστού µπορεί να προκαλέσει πρήξιµο της περιοχής, το οποίο επηρεάζει ανάλογα την εικόνα του σώµατος και δυσκολεύει το άγγιγµα της συγκεκριµένης περιοχής κατά τη σεξουαλική επαφή. Ακτινοθεραπεία Η κόπωση που προκαλείται από την ακτινοθεραπεία δε µειώνεται µε την ξεκούραση και µπορεί να διαρκέσει για αρκετές εβδοµάδες ή µήνες. Σε αυτή τη φάση, το σεξ µπορεί να είναι το τελευταίο πράγµα που σκέφτεστε ή στην πραγµατικότητα το σώµα σας µπορεί να είναι τόσο καταβεβληµένο που να µην είναι εφικτή η σεξουαλική διέγερση. Επιδράσεις στις γυναίκες
Ακτινοθεραπεία στην περιοχή της λεκάνης Η εφαρµογή της µεθόδου στη συγκεκριµένη περιοχή επηρεάζει τη λειτουργία των ωοθηκών και µειώνει την παραγωγή των θηλυκών ορµονών. Αυτό προκαλεί συµπτώµατα εµµηνόπαυσης, όπως εξάψεις και εναλλαγές στη διάθεση. Σε µακροχρόνιες θεραπείες, η µείωση των ορµονών µπορεί συνακόλουθα να προκαλέσει αποδυνάµωση των οστών (οστεοπόρωση) και καρδιακά προβλήµατα. Εάν έχετε ήδη περάσει την εµµηνόπαυση είναι πιθανότερο να µην νιώσετε τόσο έντονα τα συµπτώµατα που αναφέρονται παραπάνω. Η περιοχή του κόλπου επηρεάζεται εξίσου από την ακτινοθεραπεία. Κατά τις πρώτες θεραπείες και για λίγες εβδοµάδες µετά, η περιοχή του κόλπου µπορεί να είναι ερεθισµένη και υπερευαίσθητη. Μακροπρόθεσµα, ο ερεθισµός και η ενόχληση που δηµιουργεί µπορεί να οδηγήσουν σε δηµιουργία ουλών, στενεύοντας την περιοχή του κόλπου και µειώνοντας την ελαστικότητά της. Επιδράσεις στους άνδρες Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή της λεκάνης µπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική λειτουργία. Κάποιοι άνδρες µπορεί να αισθανθούν οξύ πόνο κατά την εκσπερµάτιση, εάν έχει προηγηθεί πρόσφατα ακτινοθεραπεία. Ωστόσο, λίγες εβδοµάδες µετά το πέρας της θεραπείας ο πόνος αυτός υποχωρεί. Αδυναµία της σεξουαλικής λειτουργίας Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή της λεκάνης µπορεί να µειώσει την δυνατότητα στύσης. Μεγάλο ποσοστό ανδρών αναφέρει προβλήµατα στη δηµιουργία ή διατήρηση της στύσης µετά από ακτινοθεραπεία. Κάποιοι ασθενείς µπορεί να παρατηρήσουν πως η στύση τους είναι λιγότερο ανεπτυγµένη από ό, τι πριν τη θεραπεία και αυτό πιθανά να χειροτερεύσει µετά από 1-2 χρόνια. Αυτό οφείλεται σε βλάβες νεύρων ή στην καταστροφή αιµοφόρων αγγείων που πριν τροφοδοτούσαν την περιοχή του πέους κατά τη στύση. Η φαρµακοθεραπεία, ωστόσο, µπορεί να βοηθήσει σε αυτή την παρενέργεια της ακτινοθεραπείας. Στειρότητα Και για τα δύο φύλα, η ακτινοθεραπεία στην περιοχή της λεκάνης ή σε άλλα µέρη του σώµατος που συνδέονται έµµεσα µε τα αναπαραγωγικά όργανα, µπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα. Εάν προκύψει αυτό, η στειρότητα πιθανότατα θα είναι µόνιµη. Χηµειοθεραπεία Οι κοινές παρενέργειες της χηµειοθεραπείας, όπως η αίσθηση ότι είστε άρρωστοι, η αδυναµία, η κατάθλιψη, η κόπωση και η έλλειψη ενέργειας, µπορούν να µειώσουν
την επιθυµία σας για σεξ. Ωστόσο, είναι δυνατό οι παρενέργειες αυτές να αντιµετωπιστούν φαρµακευτικά. Μετά το πέρας της χηµειοθεραπείας, η σεξουαλική σας επιθυµία αποκαθίσταται σταδιακά. Ωστόσο, αν κατά τη θεραπεία σας παρατηρήσατε απώλεια µαλλιών ή βάρους µπορεί να µη νιώθετε καλά µε τον εαυτό σας και το σώµα σας. Επιδράσεις στις γυναίκες Στις γυναίκες, η χηµειοθεραπεία µπορεί να µειώσει την παραγωγή ορµονών από τις ωοθήκες, µε αποτέλεσµα αλλαγές στον κύκλο της περιόδου ή και διακοπή αυτής. Ωστόσο, ακόµη και µε τις διαταραχές αυτές εξακολουθείτε να έχετε τη δυνατότητα να µείνετε έγκυος, γεγονός που θα πρέπει να συζητήσετε µε το γιατρό σας στην περίπτωση που επιθυµείτε ή είναι αναγκαίο να σκεφτείτε µια µέθοδο αντισύλληψης. Γενικότερα, συστήνεται να χρησιµοποιείτε κάποια µέθοδο αντισύλληψης κατά τη διάρκεια όσο και για ένα χρόνο µετά το πέρας της θεραπείας σας. Κόπωση Το αίσθηµα της κόπωσης σε συνδυασµό µε τις ορµονικές διαταραχές µπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη σεξουαλική σας επιθυµία καθώς και τα επίπεδα διέγερσης κατά τη σεξουαλική επαφή. Μπορείτε να απευθυνθείτε στο γιατρό σας στην περίπτωση που σκέφτεστε ότι επιθυµείτε να αντιµετωπίσετε φαρµακευτικά αυτό το πρόβληµα. Συµπτώµατα πρόωρης εµµηνόπαυσης Τα συµπτώµατα αυτά µπορεί να περιλαµβάνουν εξάψεις, ευερεθιστότητα, διαταραχές στον ύπνο και ξηρότητα του κόλπου. Για το τελευταίο θα µπορούσατε να ζητήσετε τη συµβουλή του γιατρού σας για τη συνταγογράφηση κάποιου βοηθητικού σκευάσµατος. Επιδράσεις στους άνδρες Κάποιοι άνδρες παρατηρούν πως η σεξουαλική τους επιθυµία τείνει να µειώνεται κατά τη διάρκεια των θεραπειών τους, κυρίως λόγω του αισθήµατος κόπωσης και αδυναµίας που την ακολουθεί. Ωστόσο, το σύµπτωµα αυτό τείνει να αποκαθίσταται µετά το τέλος του κύκλου θεραπείας. Στειρότητα Κάποιες µορφές χηµειοθεραπείας µπορεί να προκαλέσουν στειρότητα σε άνδρες και γυναίκες. Αυτό µπορεί να είναι µόνιµο ή παροδικό, ανάλογα µε τα φάρµακα που λαµβάνετε. Ίσως είναι σηµαντικό για εσάς και το σύντροφό σας να συζητήσετε για αυτό το θέµα µε το γιατρό σας προτού αρχίσετε χηµειοθεραπεία.
Στις γυναίκες, κάποια φάρµακα µπορεί να επιδρούν στις ωοθήκες εµποδίζοντας τις να παράγουν ωάρια, είτε µόνιµα είτε για κάποιο διάστηµα. Συνήθως, όσο πιο νέα είστε, τόσο πιθανότερο είναι να ανακτήσετε το φυσιολογικό σας κύκλο µετά το τέλος της θεραπείας και να είστε σε θέση να αποκτήσετε παιδί. Στους άνδρες, η χηµειοθεραπεία µπορεί να µειώσει τον αριθµό των σπερµατοζωαρίων ή την κινητικότητά τους. Η παρενέργεια αυτή µπορεί να είναι µόνιµη ή παροδική. Ακόµη, όµως, και όταν είναι παροδική µπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια πριν σταθεί δυνατό να αποκατασταθεί πλήρως η γονιµότητά σας. Ορµονοθεραπεία Στις γυναίκες, η ορµονοθεραπεία µπορεί να έχει λιγότερες παρενέργειες από τη χηµειοθεραπεία αλλά µπορεί να προκαλέσει συµπτώµατα παρεµφερή της εµµηνόπαυσης, όπως, ερεθισµό του κόλπου ή ξηρότητα, στένωση του κόλπου και µείωση της σεξουαλικής επιθυµίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, η σεξουαλική επιθυµία επανέρχεται µετά το τέλος της θεραπείας. Στους άνδρες, η ορµονοθεραπεία που αποσκοπεί στη µείωση της τεστοστερόνης, µπορεί να επηρεάσει σηµαντικά τη σεξουαλικότητα. Μειώνεται σηµαντικά η επιθυµία για σεξ ή ακόµη, η δυνατότητα στύσης ή η διατήρησης αυτής. Μπορεί ακόµη, να µειωθεί η ποσότητα του σπέρµατος, η τριχοφυΐα και η µυϊκή δύναµη. Παράλληλα, µπορεί να παρατηρηθεί πρήξιµο και ερεθισµός στο στήθος. Σε περίπτωση αφαίρεσης των όρχεων, µπορεί να αισθανθείτε την αρρενωπότητά σας µειωµένη, ωστόσο είναι σηµαντικό να θυµάστε ότι ούτε η επέµβαση ούτε η δεδοµένη µορφή θεραπείας µπορούν να µειώσουν τον ανδρισµό σας. Συναισθηµατικές αντιδράσεις Τα συναισθήµατά σας µπορούν να ασκήσουν σηµαντική επίδραση στη σεξουαλικότητά σας και στη σεξουαλική σας συµπεριφορά. Η διάγνωση καρκίνου συνήθως προκαλεί έντονες συναισθηµατικές αντιδράσεις που µπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια της σεξουαλικής επιθυµίας. Ο φόβος, το άγχος, ο πόνος, ο θυµός και η ζήλεια αποτελούν σηµαντικά εµπόδια της σεξουαλικής διέγερσης, ενώ ασθενείς που υπέστησαν αλλαγές στη σωµατική τους εικόνα λόγω της νόσου ή της µορφής της θεραπείας µπορεί να φοβούνται επίσης την απόρριψη από το σύντροφο. Τα φυσιολογικά συναισθήµατα της καθηµερινότητας µπορεί να ενισχυθούν σε τέτοιο βαθµό που να σας κάνουν τελικά να νιώθετε εξουθενωµένοι, χωρίς ενδιαφέρον για σεξουαλική δραστηριότητα. Κάποια άτοµα, µπορεί να νιώσουν ακόµη και ενοχές που ενδιαφέρονται για τη σεξουαλική τους ζωή όταν θα έπρεπε να είναι µόνο ευγνώµονες που ζουν. Ωστόσο, τα συναισθήµατα αυτά µπορεί να σας καταβάλλουν, ιδιαίτερα αν σκέφτεστε πως αν τα εκφράσετε θα επηρεάσετε αρνητικά τους οικείους σας. Η σεξουαλική επαφή, ωστόσο, µπορεί να αποτελέσει µια υγιή διέξοδο τέτοιων συναισθηµάτων και να βοηθήσει στη µείωση της έντασης που πιθανά αισθάνεστε. Ακόµη, µπορεί να βοηθήσει στην απόσπαση από αρνητικά συναισθήµατα και στην πιο ειλικρινή επικοινωνία µεταξύ των συντρόφων.
Αλλαγές στους ρόλους Ο καρκίνος ή η θεραπεία του συνήθως αλλάζουν το ρόλο που κατέχει το άτοµο στην οικογένειά του. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή µετά από κάποια επέµβαση ίσως δεν έχετε την απαραίτητη ενέργεια να ασχοληθείτε µε προηγούµενες ασχολίες. Πιθανά αυτό να προκαλέσει αισθήµατα, όπως του ότι δεν είστε πλέον ενεργό µέλος της οικογένειας, ότι έχετε χάσει τον έλεγχο της ζωής σας ή ότι έχετε χάσει τη θέση που κατείχατε πριν στις ζωές τον οικείων σας. Ίσως, αυτό να έχει ανάλογη επίδραση και στη σεξουαλική σας αυτοεκτίµηση. Αλλαγή σχεδίων Μελλοντικά σχέδια µπορεί να έχουν ήδη αλλάξει λόγω της εµφάνισης του καρκίνου και της θεραπείας του. Τα ζευγάρια συνηθίζουν να σχεδιάζουν πράγµατα για να εµπλουτίζουν τη σχέση τους και τη σεξουαλική τους ζωή (π.χ., οργάνωση ελεύθερου χρόνου και αναζήτηση ιδιωτικού χώρου). Ένας καρκίνος είναι φυσικό να καταρρίπτει τέτοια σχέδια και είναι φυσιολογικό να θρηνήσετε για µια τέτοια απώλεια. Επικοινωνία και πληροφόρηση Τα προβλήµατα σεξουαλικής φύσεως που προκύπτουν µετά τη διάγνωση καρκίνου ποικίλλουν και µπορεί να είναι µόνιµα ή παροδικά, ενώ µπορεί να ενισχύονται και από άλλα στοιχεία, όπως η αίσθηση απώλειας ελέγχου, απώλεια κάποιου µέλους του σώµατος, ο θυµός και το πένθος. Ωστόσο, η στήριξη από οικείους µπορεί να είναι πολύ βοηθητική. Ο καρκίνος δε χρειάζεται να σηµάνει το τέλος της σεξουαλικής σας ζωής. Η επικοινωνία είναι σηµαντικός παράγοντας για την υγιή σεξουαλικότητα σε µια σχέση. Εσείς και ο σύντροφός σας µπορείτε να διαχειριστείτε τις αλλαγές που προκύπτουν, ανακτώντας έτσι µέρος του ελέγχου και της αυτοεκτίµησης που πιθανά αισθάνεστε ότι έχετε χάσει. Ο σύντροφός µου πάσχει από καρκίνο Είναι σηµαντικό για το σύντροφό σας να γνωρίζει πως παρά τον καρκίνο και τη θεραπεία στην οποία υποβάλλεται και παρά τις όποιες αλλαγές στη διάθεση ή το σώµα τους, εσείς συνεχίζετε να τον βρίσκετε ελκυστικό και να τον αγαπάτε. Είναι πιθανό να χρειαστείτε κι εσείς λίγο χρόνο µέχρι να συνηθίσετε στις αλλαγές που παρατηρείτε στο σώµα του συντρόφου σας ή στη διαρκή εναλλαγή των συναισθηµάτων που ακολουθούν την εµπειρία του καρκίνου. Το να υπενθυµίζετε στον εαυτό σας πως ο σύντροφός σας εξακολουθεί να έχει πολλά προτερήµατα και αξίες πιθανότατα να σας βοηθήσει να αποδεχθείτε τις αλλαγές. Προσπαθήστε να επικοινωνήσετε µε το σύντροφό σας. Ίσως αισθάνεστε περίεργα αν πιστεύετε πως ο σύντροφός σας δεν είναι έτοιµος για σεξ ή ότι µια τέτοια δραστηριότητα µπορεί να τον πονέσει. Είναι φυσικό τέτοιες σκέψεις να επηρεάζουν και τη δική σας διάθεση για σεξ. Το στάδιο αυτό, όµως, είναι παροδικό. Το πιθανότερο είναι να νιώσετε καλύτερα αν, µαζί µε το σύντροφό σας, αντιµετωπίσετε την κατάσταση µε το ρυθµό που τον κάνει να αισθάνεται πιο άνετα. Μπορείτε να
είστε κοντά του, αφήνοντάς του ωστόσο το χώρο και το χρόνο που έχει ανάγκη. Αν δεν είναι έτοιµος για σεξουαλική επαφή είναι εξίσου σηµαντικό να µοιραστείτε τα συναισθήµατα που έχετε µε άλλους τρόπους, π.χ., ένα χάδι ή ένα φιλί. Μπορεί, ακόµη, να ανησυχείτε πως η θεραπεία που ακολουθεί ο σύντροφός σας µπορεί να επηρεάσει κι εσάς. Είναι σηµαντικό να γνωρίζετε πως αν ο σύντροφός σας υποβάλλεται σε ακτινοθεραπεία δεν θα εκπέµπει ραδιενέργεια όταν γυρίσει σπίτι. Αν υποβάλλεται σε χηµειοθεραπεία και επιθυµείτε να έχετε σεξουαλική επαφή µέσα σε 48 ώρες µετά τη θεραπεία, προτιµήστε τη χρήση κάποιου προφυλακτικού ή γαντιών για να αποφύγετε να έρθετε σε επαφή µε τις χηµικές ουσίες που ενεργούν στο σώµα του συντρόφου σας. Σε καµία περίπτωση, ο σύντροφός σας δε µπορεί να σας µεταδώσει καρκίνο. Αντιδράσεις στις αλλαγές Η ευελιξία σας στις αλλαγές διευκολύνει τη διατήρηση της υγιούς σεξουαλικότητας σας, δίνοντάς σας την ευκαιρία να αναθεωρήσετε και να µετατρέψετε προς όφελός σας τους παράγοντες που σχετίζονται µε τη σεξουαλική σας ζωή (νέες σεξουαλικές στάσεις ή συνήθειες). Κάποιες φορές ο σύντροφός σας ίσως έχει µεγαλύτερη δυσκολία από εσάς όσον αφορά στη σεξουαλική σας επαφή. Μπορεί να φοβάται ότι θα σας πονέσει ή θα σας βλάψει µε κάποιο τρόπο ή ακόµη, µπορεί να φοβάται λανθασµένα πως µπορεί να «κολλήσει» καρκίνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Τέλος, µπορεί να φοβάται τις αλλαγές που βλέπει στη σωµατική σας εικόνα ή να βιώνει τη µείωση της σεξουαλικής σας επιθυµίας ως απόρριψη προς εκείνον. Η συναισθηµατική εγγύτητα µε το σύντροφο µπορεί και να αυξηθεί µέσω της ικανοποιητικής επικοινωνίας, ακόµη και όταν η σεξουαλική επαφή καθαυτή δεν είναι εφικτή. Ένας καρκινοπαθής δε χρειάζεται να εγκαταλείψει τη σεξουαλική του ζωή. Η υγιής σεξουαλική αυτοεκτίµηση σχετίζεται µε το να είσαστε ειλικρινείς µε τον εαυτό σας. Είσαστε ελεύθεροι να επιλέγετε τον τρόπο µε τον οποίο εκφράζετε τα συναισθήµατά σας και να αποφασίζετε ποια σεξουαλική συµπεριφορά σας ταιριάζει και µε ποιο τρόπο, όταν θελήσετε, µπορείτε να µοιραστείτε τον εαυτό σας µε κάποιον άλλο.