ΤΕΥΧΟΣ 21 Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Π Ρ Ο Λ Η Π Τ Ι Κ Η Σ Ο Δ Ο Ν Τ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Η Σ Ο Ρ ΓΑ Ν Ω Σ Η Σ Ο Δ Ο Ν Τ Ι ΑΤ Ρ Ε Ι Ω Ν
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ: ΜΙΑ ΒΙΟ-ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ; Pr MICHEL GOLDBERG ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ, ΘΑ ΑΝΑΚΑΛΕΣΩ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΜΟΥ τον πίνακα του Paul Gauguin. Ο ίδιος ο τίτλος του συνιστά ένα ολόκληρο πρόγραμμα: Από πού ερχόμαστε; Ποιοι είμαστε; Πού πηγαίνουμε; Υπάρχουν και άλλες συνεισφορές, εκτός από αυτό το έργο, που προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις στις δυο πρώτες ερωτήσεις. Θα συμβουλευτούμε όμως την κρυστάλλινη σφαίρα μας, στην προσπάθεια να απαντήσουμε στην τρίτη ερώτηση: Πού πηγαίνουμε; Ποια μορφή θα έχει η οδοντική χειρουργική στο μέλλον, που το φαντάζομαι να βρίσκεται πολύ κοντά; 2 ΟΜΟΡΦΑ ΔΟΝΤΙΑ Ποιός δεν θυμάται τον διάσημο πίνακα του Jan Steen, Ο Τσαρλατάνος που μπορεί κανείς να δει στο Μουσείο Rijksmuseum του Άμστερνταμ. Ο τσαρλατάνος όρθιος πάνω στην εξέδρα δείχνει στο πλήθος που χαζεύει, στην άκρη μιας οδοντάγρας - που ήταν το περίφημο «βάλσαμο από ατσάλι» - το δόντι που μόλις έχει αφαιρέσει. Ο ασθενής φαίνεται ακόμα εξαντλημένος από τις ριπές του πόνου που αναγκάστηκε να υπομείνει (εικόνα 1). Από εκεί ερχόμαστε. Αγύρτες και τσαρλατάνοι είναι οι μεγάλοι μας πρόγονοι. Τα επόμενα χρόνια της προόδου μας οδήγησαν να κατεβούμε τα σκαλιά της ματαιοδοξίας και να ανέβουμε στις ακαδημαϊκές επάλξεις, να διαχωρίσουμε τον εαυτό μας από τους κουρείς- οδοντιάτρους, να αποκτήσουμε διπλώματα, πτυχίο brevet και μετά baccalauréat, να περάσουμε το στάδιο της προκαταρκτικής εκπαίδευσης, εκείνο της επιλογής των σπουδών της βιοιατρικής και να οδηγηθούμε στο μέλλον με μια περισσότερο προηγμένη κατάρτιση. Όλα αυτά τα επιτεύγματα μας έχουν οδηγήσει να αλλάξουμε την πρακτική μας, ενόσω σταδιακά η οδοντιατρική εξελίσσεται. Παλιότερα είχαμε ανακαλύψει τη χαρά της εφαρμογής της μηχανικής στην προσθετική και δώσαμε έμφαση στις κατασκευές αποκαταστάσεων, ως μια μορφή παροχής υπηρεσιών. Οι πρωτοπόροι ανάμεσά μας, κατευθύνουν τους κλινικούς στους τομείς της διάγνωσης και της πρόληψης, καθώς επίσης και στην εφαρμογή νέων μεθόδων χειρουργικής, περνώντας διαμέσου της βιολογίας που μας εξοικειώνει με την ευφυία της λειτουργίας των ιστών στην αναγεννητική οδοντιατρική. Είμαι πεπεισμένος ότι η οδοντιατρική που πρόκειται να ασκηθεί στο μέλλον δεν θα έχει μεγάλη σχέση με την οδοντιατρική πράξη του σήμερα. Οι μεγάλες οδοντιατρικές ειδικότητες είναι θεμελιωμένες σε συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις. Για μεγάλα χρονικά διαστήματα, η οδοντική χειρουργική ανταποκρινόταν στις ανάγκες που είχε δημιουργήσει η τερηδόνα και τα νοσήματα του περιοδοντίου ενώ η άσκηση της πρακτικής μας αποτελούσε μια οπισθοχώρηση στην οπισθοχώρηση, από τη μερική αποτυχία στην πλήρη αποτυχία, καταλήγοντας στην εξαγωγή και σαν υπέρτατη πλέον συγκάλυψη την προσθετική αποκατάσταση. Είναι αλήθεια ότι ένα μεγάλο κομμάτι της χειρουργικής είναι το αποτέλεσμα αποτυχιών της ιατρικής. Σε επείγουσες καταστάσεις, ο Dominique Larrey έκοβε το πόδι που δεν μπορούσε να σώσει ώστε να επιτρέψει στον ασθενή του να επιβιώσει στη μάχη. Διάγνωση και Πρόληψη Ποια είναι η ειδικότητα που είναι δομημένη σε παθολογικές καταστάσεις που μπορούν να ξεριζωθούν κατά 85%, αφού αναγνωριστεί η ασθένεια και χρησιμοποιηθούν τέτοιες μέθοδοι πρόληψης, όπως η σωστή χρήση της οδοντόβουρτσας μαζί με μια ποσότητα οδοντόκρεμας στο μέγεθος φουντουκιού; Θα πρέπει λοιπόν να κτίσουμε γύρω από αξιόπιστες μεθόδους διάγνωσης, αναγνώρισης και κατάταξης των ασθενών είτε σε μια ομάδα χαμηλού κινδύνου είτε στο 15% που είναι το ποσοστό υψηλού κινδύνου. Στο ποσοστό αυτό θα συγκεντρωθεί όλη η προσοχή και η εξειδικευμένη φροντίδα των κλινικών. Όσον αφορά την ομάδα χαμηλού κινδύνου, θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη της οι «υγιεινολόγοι» που εργάζονται μαζί με τους οδοντιάτρους σαν μια ομάδα, στα πλαίσια μιας κοινής δράσης υπό την ξεκάθαρη καθοδήγηση κλινικών έμπειρων στην πρόληψη. Θα πρέπει να γίνεται μια καλή στοματική εξέταση, να αξιολογείται η μικροβιακή χλωρίδα με τη βοήθεια της περιοδοντικής μύλης και να καταγράφεται το περιστατικό με μεθόδους μη επεμβατικής απεικόνισης. Θα πρέπει να συμπληρώνεται ένα ερωτηματολόγιο πάνω στη διατροφή και θα πρέπει να δίνονται βασικές ή πιο εξειδικευμένες οδηγίες διατροφής, ανάλογα με το επίπεδο του κινδύνου. Δεν θα πρόκειται πια για ασθενείς ή αρρώστους, ακόμα λιγότερο για «πελάτες». Θα πρέπει τα άτομα να παρακολουθούνται από τρίμηνο σε τρίμηνο, από χρόνο σε χρόνο, ώστε να διαπιστώνεται ότι ακολουθούν σωστά τους χρυσούς κανόνες της πρόληψης του οδοντοστοματικού συστήματος και να επιβεβαιώνεται «η συμμόρφωσή» τους. Μια ομάδα που είναι περιορισμένη σε ένα ποσοστό περίπου 15% θα αποτελέσει αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής. Με αναλύσεις των γονιδίων στα οποία είναι κωδικοποιημένες οι πρωτείνες της αδαμαντίνης και της οδοντίνης θα προσδιορίσουμε τις μεταβολές που αποτελούν την προέλευση της τερηδόνας και των νοσημάτων του περιοδοντίου. Με την ανάλυση των χημικών μορίων που σχετίζονται με τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις θα επιβεβαιώνεται η διάγνωση της κατάστασης του περιοδoντίου. Ο κλινικός διαθέτει ένα οπλοστάσιο που κυμαίνεται από το πιο απλό έως το περισσότερο πολύπλοκο. Προσθήκη ή αφαίρεση κυττάρων του στοματικού βλεννογόνου ή του σάλιου, προσθήκη ή αφαίρεση υγρού από την ουλοδοντική σχισμή θα αποτελούν θεραπευτικές πράξεις που θα επιτελούνται καθημερινά. Αυτή η ομάδα ασθενών που έχει θεωρηθεί ότι αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση τερηδόνας ή περιοδοντίτιδας θα παρακολουθούνται πληρέστερα. Αυτόν τον στόχο θα αναλάβουν οι οδοντίατροι, καθώς εργάζονται σε συνεργασία με την υπόλοιπη ιατρική ομάδα: διαιτολόγους, ενδοκρινολόγους, ειδικούς στην ιατρική απεικόνιση των δοντιών και των ιστών της στοματικής κοιλότητας και άλλους. Στο ίδιο πλαίσιο της πρόληψης περιλαμβάνεται και η ανίχνευση του καρκίνου του στοματικού βλεννογόνου, συμπεριλαμβανομένης και της βιοψίας εξαίρεσης και της παθολογοανατομικής εξέτασης. Η αναγεννητική οδοντιατρική σαν αποτέλεσμα της ευφυίας της λειτουργίας των ιστών Η ταχύτητα της εξέλιξης των γνώσεών μας θα μας οδηγήσει αναπόφευκτα σε αλλαγές στον τομέα της θεραπευτικής. Βρισκόμαστε στην καρδιά μιας εξέλιξης που συμβαίνει με τέτοια ταχύτητα, ώστε να είναι επαναστατική. Υπάρχει μια διπλή προοπτική: πρέπει από τη μια μεριά να αποκατασταθούν και /ή να αναγεννηθούν οι απώλειες των ιστών και από την άλλη μεριά να κτιστούν δόντια. Η ευφυία της λειτουργίας των ιστών σήμερα ανοίγει τις πόρτες της στην βιο-οδοντιατρική. Θα περιγράψουμε τις ριζικές αλλαγές που θα μεταμορφώσουν την ενδοδοντία και την επανορθωτική οδοντιατρική και παρόμοιες αλλαγές θα οδηγήσουν σε αναγεννητικές θεραπείες του περιοδοντίου (εικ. 2).
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Ας κοιτάξουμε πρώτα το σκοπό της ιστικής αποκατάστασης. Η εμφύτευση βιολογικά ενεργών μορίων επιτρέπει την αποκατάσταση του οδοντικού πολφού. Η εμφύτευση σφαιριδίων αγαρόζης εμποτισμένων με μόρια του εξωκυττάριου πλέγματος οδηγεί στο σχηματισμό μιας γέφυρας επανορθωτικής οδοντίνης, για την κάλυψη ενός σημείου αποκάλυψης του πολφού. Κάποια από αυτά τα μόρια έχουν ακόμα μεγαλύτερη δράση, οδηγώντας στην πλήρωση όλου του μυλικού πολφού. Άλλα έχουν σαν αποτέλεσμα την πλήρη επανασβεστίωση του μυλικού και του ριζικού πολφού. Οι οδοντίατροι που αύριο θα χρησιμοποιήσουν αυτές τις μεθόδους δεν θα χρειάζεται πλέον να εξασκήσουν τη βάρβαρη ενδοδοντία, αλλά θα προκαλούν την πλήρη ενασβεστίωση του δοντιού. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα αρχέγονα κύτταρα δέχονται ένα μήνυμα και οδηγούνται σε μια πορεία πολλαπλασιασμού και διαφοροποίησης. Στη συνέχεια, η ουσιαστική πρόοδος θα οδηγήσει στην ταυτοποίηση των υποδοχέων και στα μόρια που αναπαράγουν το σήμα που οδηγεί στην τελική διαφοροποίηση των αδιαφοροποίητων κυττάρων. Οι κλινικοί του μέλλοντος, με τη διαχείριση των υποδοχέων τύπου LAMP- 1, ή των παραγόντων μεταγραφής ή των μελών αναπαραγωγής της σήμανσης Wnt/ catenine ή ERK, αντί για τη μοριακή οδοντίνη θα χρησιμοποιούν αυτά τα μόρια σαν θεραπευτικά μέσα για την μερική ή ολική ενασβεστίωση του πολφού. Άλλες προσεγγίσεις σχετίζονται με την καλή χρήση των βλαστικών κυττάρων του πολφού. Μια τράπεζα κυττάρων θα δημιουργηθεί από τα νεογιλά δόντια που έχουν αποπέσει. Θα δούμε τους γονείς που ενδιαφέρονται για το μέλλον των παιδιών τους να φέρνουν τα αρχέγονα αυτά κύτταρα στο οδοντιατρείο. Στη θέση του μικρού ποντικού, τώρα έρχεται ο οδοντίατρος φορώντας μάσκα και ιατρική μπλούζα και αφαιρεί σε ειδικές συνθήκες το μικρό δοντάκι που κουνιέται. Ο επόμενος στόχος είναι να παραληφθούν τα κύτταρα του υπολειμματικού πολφού. Αμέσως τοποθετούνται σε υλικό καλλιέργειας και φυλάσσονται σε μια τράπεζα οδοντικών κυττάρων σε κουτιά ταξινομημένα ονομαστικά. Εδώ και χρόνια το εργαστήριο που συνεργαζόταν με το οδοντιατρείο ήταν ένα χυτήριο που κατασκεύαζε προσθετικές αποκαταστάσεις των δοντιών. Από δω και στο εξής θα είναι ένα εργαστήριο αφιερωμένο στην κυτταρική καλλιέργεια. Αυτά τα κύτταρα, όταν θα εμφυτευθούν σε κάποιο πολφό, γνωρίζουν πώς να ξεκινήσουν την αναπαραγωγή που καταλήγει στην ενασβεστίωση του πολφού. Αυτά τα πολυδύναμα κύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης κάποια χρόνια αργότερα στην περίπτωση της οστικής απώλειας για τον επανασχηματισμό οστού, όπως και για την αποκατάσταση της επιφάνειας του χόνδρου μιας άρθρωσης. Μπορούν να συνεισφέρουν το κυτταρικό υλικό που είναι απαραίτητο για την αναγέννηση των νευρώνων ή να διαθέσουν στον χειρουργό κύτταρα του μυοκαρδίου. Τα κύτταρα του τύπου των οδοντοβλαστών που έχουν καταστεί αθάνατα αν τεθούν στη διάθεση των βιο-οδοντολόγων, όταν τοποθετηθούν στη χειλική επιφάνεια των σπερμάτων των εμβρυικών τομέων έχουν τη δυνατότητα πόλωσης όπως και οι πραγματικοί οδοντοβλάστες. Με την παρουσία τους συντίθεται και εκκρίνεται ένα στρώμα νέας οδοντίνης. Αυτό σημαίνει ότι όταν εμφυτεύονται σε έκτοπη θέση, αυτά τα κύτταρα μπορούν να δημιουργήσουν ένα βιολογικό υλικό παρόμοιο με την οδοντίνη. Αν λοιπόν δώσουμε πίστη στα πρώτα αποτελέσματα αυτών των ερευνών, τα κύτταρα αυτά καλύπτοντας τον πυθμένα μια κοιλότητας μπορούν να δημιουργήσουν ένα ιδανικό υλικό πλήρωσης, που θα εναποτίθεται στη συνέχεια του τοιχώματος της οδοντίνης και θα αναγεννά με αυτό τον τρόπο την οδοντίνη που έχει χαθεί. Σε ότι αφορά στην γένεση ενός δοντιού στους ενήλικες, ας περιμένουμε ότι αυτές οι χίμαιρες του εργαστηρίου θα γίνουν πραγματικότητα. Η αντιπαράθεση ανάμεσα σε μερικά επιθηλιακά κύτταρα και μερικά μεσεγχυματικά κύτταρα δημιουργεί ένα οδοντικό σπέρμα. Διαβλέπεται στο εξής η πιθανότητα να τοποθετούνται σε ένα θρεπτικό υλικό αυτές οι συνδέσεις ή επανασυνδέσεις κυττάρων ή ακόμα καλύτερα μέσα σε ένα κατάλληλο υλικό καλλιέργειας. Το σπέρμα αναπτύσσεται και λίγο αργότερα μπορεί να εμφυτευθεί σε μια οστική κοιλότητα που έχει παρασκευαστεί στην γνάθο των ενηλίκων. Οι εικόνες που διαθέτουμε σήμερα δείχνουν το σχηματισμό ενός δοντιού, που έχει δημιουργηθεί από μια ρίζα. Το όνειρο συγκεκριμενοποιείται. Πλησιάζουμε στη στιγμή που θα μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια δόντια, κάνοντας να θεωρηθούν ξεπερασμένα τα μεταλλικά εμφυτεύματα και ακόμα περισσότερο οι προσθετικές αποκαταστάσεις. Εγκαταλείποντας τους χειρισμούς της πολυτέλειας, εγκαταλείποντας το χρυσό και τα κεραμικά ο βιο-οδοντολόγος, νέος δημιουργός, καθ ολοκληρία βιολόγος θα γνωρίζει πώς να δημιουργήσει δόντια παντού, όπου η παρουσία αυτών των οργάνων κρίνεται απαραίτητη. Διάγνωση, Πρόληψη, Αναγέννηση και Γένεση (δημιουργία), προς τα εκεί πηγαίνουμε. ÓÔÁ ÖÁÑÌÁÊÅÉÁ ΟΜΟΡΦΑ ΔΟΝΤΙΑ IAN - MAΡΤΙΟΣ 2010 Ιδιοκτησία: Εκδότης: Διεύθυνση: Τηλ.-Fax: Υπεύθυνη έκδοσης - σύνταξης: BELLES DENTS PRESS Σ. Καρανίκα Παλαιολόγου 20, Τ.Κ. 55 133 2310 486 547 Σ. Καρανίκα Υπεύθυνη σχεδίασης: Ε. Κυριακίδου ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr Made in Sweden Υπεύθυνοι τυπογραφικών εργασιών: Β. & Ε. ΜΠΑΜΠΑΗΣ ΕΠΕ Επικούρου 31 Τηλ.: 210 32 14 904 3 ΟΜΟΡΦΑ ΔΟΝΤΙΑ
MARKETING ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟΥ Ανάλυση της στρατηγικής «ιδανική λύση» «Πείστε τον ασθενή προκειμένου να του προσφέρετε την καλύτερη θεραπεία» Prof Daniel ROZENCWEIG ΧΑΡΗ ΣΤΟ ΛΕΓΕΙΝ (ΦΛΥΑΡΙΑ, ΨΗΣΤΗΡΙ) και την πειστικότητά του (επιρροή του), ένας επιτυχημένος, από πλευράς «πωλήσεων», οδοντίατρος μπορεί να εξασφαλίσει την αποδοχή του ασθενή που προβληματίζεται για μια δαπανηρή θεραπεία. Αλίμονο όμως, μετά από λίγο καιρό, η «αφύπνιση» του ασθενή μπορεί να επιφέρει δυσάρεστα συναισθήματα: «Μήπως πιάστηκα κορόιδο;», ή να τον κάνει να μετανιώνει: «Δεν έπρεπε να συμφωνήσω ελαφρά τη καρδία». Οποιαδήποτε προσθετική εργασία απαιτεί πολλά περισσότερα από μια απλή, αυθόρμητη συγκατάθεση. Η αιτιολόγηση της προτεινόμενης θεραπείας, η συνειδητοποίηση της πολυπλοκότητάς της, των δυσκολιών και άρα του κόστους που συνεπάγεται, είναι απαραίτητα στοιχεία για τη μελλοντική ηρεμία του ασθενή όσον αφορά στην απόφαση που πήρε. Ένας γνωστικός (σώφρων) οδοντίατρος υιοθετεί μια στρατηγική επικοινωνίας που μπορεί να του εξασφαλίσει εργασία χωρίς σύγκρουση και που μπορεί να κάνει τον ασθενή να νιώθει ευτυχής για τη λύση που επιλέχθηκε. Η ενσωμάτωση της στρατηγικής αυτής στο σύνολο των κλινικών υποχρεώσεων δεν είναι πάντα εύκολη. Προϋποθέτει την άρνηση της ανάλωσης από τη ρουτίνα. Η ανάλυση του αποτελέσματος που έχουμε, οι τροποποιήσεις που ακολουθούν κάθε νέα εμπειρία, είναι εγγύηση επιτυχίας. Το πώς αντιδρά ο συνομιλητής μας όταν εμείς επιχειρηματολογούμε, μας δίνει πληροφορίες για την επίδραση και την αποτελεσματικότητα του μηνύματος που στείλαμε. Μόνο μια συνεχής εξέλιξη μπορεί να εμπλουτίσει και να διαφοροποιήσει τις ικανότητές μας. Η καλύτερη λύση Σε μια κλινική κατάσταση, το πραγματικό μας πρόβλημα δεν είναι τόσο να βρούμε την καλύτερη λύση όσο το να κάνουμε τον ασθενή να τη δεχτεί. Οποιαδήποτε άλλη λύση είναι συμβιβασμός και ενέχει ρίσκο. Ρίσκο που μας αφορά άμεσα είτε το θέλουμε είτε όχι. Δεν γίνεται να αποποιηθούμε τελείως την ευθύνη μας απέναντι στον ασθενή, ακόμη κι αν μας επέβαλε την επιλογή του. Ας πάρουμε την περίπτωση της αντικατάστασης τεσσάρων τομέων που λείπουν όταν έχουμε δυο γερούς κυνόδοντες. Αποκλείοντας τα εμφυτεύματα, η ιδανική λύση σε αισθητικό, λειτουργικό, επίπεδο υγιεινής, ομιλίας, άνεσης, κ.λ.π. είναι μια μεταλλο-κεραμική γέφυρα έξι δοντιών. Η μερική οδοντοστοιχία με μεταλλικό σκελετό έχει άμεσα ή μακροπρόθεσμα μειονεκτήματα. Ακόμη χειρότερη είναι η ακρυλική μερική οδοντοστοιχία που, αναμφισβήτητα, αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για τη διατήρηση των υπολοίπων δοντιών. Όταν φτάσει εκείνη η ώρα, οι απαιτήσεις θα πολλαπλασιαστούν, τα παράπονα θα είναι δικαιολογημένα, και ένας μεγάλος αριθμός τους θα είναι αδύνατο να ικανοποιηθεί. Όπως είδαμε και πιο πάνω, είναι βασικό να αναλάβουμε την εκπαίδευση του ασθενή πριν τον φέρουμε αντιμέτωπο με την επιλογή της θεραπείας, έτσι ώστε η τελευταία να μην καθοριστεί από το ύψος της δαπάνης αλλά από την έννοια της αποφυγής προβλημάτων. Για να γίνει αυτό, ο οδοντίατρος εξοπλίζεται σταδιακά με υλικό παρουσιάσεων: - φωτογραφίες τυπωμένες σε χαρτί (ή κομμένες από περιοδικά), κατά προτίμηση σε διαφανείς θήκες μέσα σε ντοσιέ, - εκμαγεία με γέφυρες, μερική ακρυλική οδοντοστοιχία, μερική οδοντοστοιχία με μεταλλικό σκελετό που να μπορεί να τα κρατήσει ο ασθενής στα χέρια του για να τα παρατηρήσει από κοντά. Οι ψυχολόγοι συνιστούν, όταν υπάρχουν δυσκολίες στην επιλογή, να σημειώνουμε σε δυο στήλες τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, για να μπορέσουμε να τα αξιολογήσουμε συγκριτικά. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - Άμεση και μακροπρόθεσμη ικανοποίηση του ασθενή - Διασφάλιση των δοντιών και του περιοδοντίου - Αισθητική απόδοση - Βιο-λειτουργική και φωνητική αφομοίωση - Ικανοποίηση του οδοντιάτρου (προσωπική δημιουργία) - Φορέας φήμης για τον οδοντίατρο Η καλή λύση ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - Σημαντική δαπάνη - Παρατεταμένη διάρκεια θεραπείας - Δυσκολίες στην εκτέλεση - Αναγκαιότητα καλού οδοντοτεχνικού εργαστηρίου...ένας επιτυχημένος, από πλευράς «πωλήσεων», οδοντίατρος μπορεί να εξασφαλίσει την αποδοχή του ασθενή που προβληματίζεται για μια δαπανηρή θεραπεία. 4 ΟΜΟΡΦΑ ΔΟΝΤΙΑ
Βρεφικά - Παιδικά προϊόντα για τη φροντίδα των δοντιών Σας παρουσιάζουμε μια σειρά από ειδικά προϊόντα για τη φροντίδα και προστασία των νεογιλών δοντιών. Τα παρακάτω προϊόντα συνιστώνται ιδιαίτερα από τους παιδοδοντίατρους. Έτσι το παιδί μαθαίνει τη φροντίδα των δοντιών ήδη από τη βρφική ηλικία. Βάλσαμο για την Οδοντοφυία 15ml Βιοενεργό βάλσαμο για την οδοντοφυία. Με εκχυλίσματα Πρόπολης και Λακτοφερρίνη. Ανακουφίζει την ενόχληση από την οδοντοφυία. Βρεφική δακτυλική οδοντόβουρτσα Μαλακή από σιλικόνη χωρίς PVC. Βοηθά στον καθαρισμό και στο μασάζ των παιδικών δοντιών και ούλων. Τοποθετείστε στις τρίχες Baby Βάλσαμο ή πολύ μικρή ποσότητα (κόκκου ριζιού) Baby Οδοντόκρεμα. Οδοντόκρεμα τύπου Ζελέ 25ml Φυσική Στοματική Φροντίδα για βρέφη και παιδιά. Με εκχυλίσματα από πρωτόγαλα και απαλό άρωμα φρούτων. Από την ηλικία των 6 μηνών. Made in Belgium BioXtra Μητέρα Οδοντόκρεμα 75ml Ιδιαίτερη φροντίδα του στόματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οδοντόκρεμα για τις μέλλουσες μητέρες. Με βιοενεργά μόρια γάλακτος. Spiffies Ειδικά Μαντηλάκια για τον καθαρισμό των νεογιλών δοντιών. Διατίθενται σε 3 γεύσεις: μάνγκο, σταφύλι και πράσινο μήλο. Η χρήση τους είναι για παιδάκια 4 μηνών έως 5 ετών. Με φυσική αντιτερηδογόνο γλυκαντική ουσία ξυλιτόλη. Made in USA Tenders Βρεφικός Τύπος Οδοντόβουρτσας 90% βαμβάκι και 10% πολυεστέρας. Πολλαπλών χρήσεων. Made in USA ÓÔÁ ÖÁÑÌÁÊÅÉÁ ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr
MARKETING ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΣΕΛ. 4 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - Ταχύτητα εκτέλεσης - Μειωμένο κόστος Λύση συμβιβασμού ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - Κίνδυνος για τα δόντια και το περιοδόντιο - Λιγότερο καλή αισθητική απόδοση - Διατάραξη λειτουργιών - Τα αιτήματα του ασθενή δεν μπορούν να ικανοποιηθούν - Έλλειψη ικανοποίησης του οδοντιάτρου Η καλύτερη λύση είναι εκείνη που θα επιλέγαμε για τον εαυτό μας κάτω από τις ίδιες κλινικές συνθήκες. Μερικές φορές όμως είναι απαραίτητο να «λογοκρίνουμε» την καλύτερη λύση: όταν είναι προφανές ότι ο ασθενής δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί. Υποστηρίζοντας την καλή λύση Τι να κάνουμε για να συνεργαστεί πλήρως ο ασθενής κατά τη διαδικασία της λήψης της απόφασης; «Μια προσθετική εργασία δεν πρέπει μόνο να αντικαταστήσει τα δόντια που λείπουν αλλά και να διατηρήσει τα δόντια που μένουν.» Η αξιοπιστία της λύσης βασίζεται στην περιγραφή της ακολουθίας των σκέψεων που μας οδήγησαν σ αυτή την επιλογή. Μια στρατηγική εκπαίδευσης μπορεί να αρχίσει με τη χειρότερη λύση, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Μετά να προχωρήσει στα επόμενα κατά τον ίδιο τρόπο. Φυσικά, στην πορεία της περιγραφής αυτής, ο αριθμός των αρνητικών σημείων ελαττώνεται. Τέλος, ολοκληρώνουμε με την ιδανική λύση, χωρίς να παραλείψουμε λίγους πιθανούς περιορισμούς που μπορεί να παρουσιάσει. Τα μηνύματα που παρουσιάζουν τα περιοριστικά σημεία κερδίζουν την εμπιστοσύνη του ασθενή. Η δομή του κεφαλαίου της αξιοπιστίας περνά μέσα από αυτά, γιατί όλοι γνωρίζουν, καθώς όλοι έχουν ψάξει να βρουν το τέλειο προϊόν, ότι δεν υπάρχουν ποτέ 100% θετικά σημεία. Στις ταξινομήσεις που κάνουν π.χ. τα καταστήματα «FNAC»[4] ή «60 Millions de Consommateurs» («60 Εκατομμύρια Καταναλωτών»), ακόμη και οι πιο ακριβές τηλεοράσεις ή βίντεο, αναφέρουν πάντα μια αρνητική πλευρά σε κάποιο από τα χαρακτηριστικά που μελετήθηκαν. Παρουσίαση του «περιγραφικού σχεδίου θεραπείας» Ο σκοπός του επαγγέλματός μας είναι να θεραπεύει. Οι υπηρεσίες που ετοιμαζόμαστε να προσφέρουμε αντιστοιχούν σε κάποια αμοιβή που πρέπει να ανακοινώσουμε εκ των προτέρων, ακόμη κι αν καλύπτονται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Αυτή η προβλεπόμενη ένδειξη αμοιβής συνήθως ονομάζεται «προσφορά». Από τη μεριά μας, προτιμούμε την έκφραση «Αμοιβή που αντιστοιχεί στο σχέδιο θεραπείας». Το σχέδιο θεραπείας αξίζει να αναλυθεί για πολλούς λόγους: - Μια προσφορά που ανακοινώνεται χωρίς προετοιμασία, φαίνεται πάντα «ακριβή». - Για να αποφύγουμε αυτόν το σκόπελο, καλούμε τον ασθενή να γνωρίσει τα διαδοχικά στάδια και να ακολουθήσει έτσι τη διαμόρφωση της ίδιας του της θεραπείας. - Η συμμετοχή του είναι βαθύτερη, αν μπορέσει να παρακολουθήσει βήμα-βήμα την εξέλιξη των εργασιών. - Καταλαβαίνει τις δυσκολίες που πρέπει να ξεπεραστούν και τη σπουδαιότητα της δουλειάς που πρέπει να γίνει. - Μπορεί να συγκρίνει πόσο μεγαλύτερο είναι το κλινικό μέρος της δουλειάς σε σχέση με το εργαστηριακό. - Έχει συγκεκριμένες ενδείξεις των υποχρεώσεών μας και της δικής του ευθύνης. Ας δούμε τις προσφορές που δίνουν οι διάφοροι μάστορες, οι ηλεκτρολόγοι και κυρίως οι υδραυλικοί. Παρατηρούμε ότι όλα τα επαγγέλματα αυτά έχουν καταλάβει πολύ καλά το ρόλο που παίζει η αναλυτική περιγραφή των υλικών (εξαρτημάτων) στην αιτιολόγηση του ποσού που ζητούν. Έντυπα ενημέρωσης ασθενών ÈÝìáôá åíôýðùí: ÊÜèå çëéêßá Ý åé ôï âïýñôóéóìü ôçò ÕãéÞ áìüãåëá Óôïé åßá êáé Ìýèïé ôçò Êáêïóìßáò ôçò ÁíáðíïÞò ÆÞôù ôá äüíôéá ÕäáôÜíèñáêåò ÄéáôñïöÞ åõ áñßóôçóç Óôñåò êáé Üã ïò Óßåëïò Ç êáèçìåñéíþ ïäïíôïóôïìáôéêþ ðñüëçøç Ðåñéðïßçóç êáé áéóèçôéêþ Ôá ïýëá ÌÜóçóç ÃåíéêÞ õãåßá < Åéäéêü stand ãéá íá ôïðïèåôïýíôáé ôá Ýíôõðá Åíçìåñþóôå ôïõò áóèåíåßò óáò ãéá ôéò óýã ñïíåò äõíáôüôçôåò ôçò ïäïíôéáôñéêþò. Ôá åíçìåñùôéêü Ýíôõðá Ý ïõí üìïñöåò öùôïãñáößåò êáé ùñáßá óêßôóá, ðïëý åðåîçãçìáôéêü, ôùí äéáöüñùí ðáèþóåùí ôïõ óôüìáôïò êáé ôùí ïäïíôéáôñéêþí åñãáóéþí. Åßíáé ãñáììýíá óå áðëþ êáé êáôáíïçôþ ãëþóóá êáé âïçèüíå íá êáôáëüâïõí ïé áóèåíåßò ôá ðñïâëþìáôü ôïõò êáé íá áíôéëçöèïýí ôçí óêïðéìüôçôá ôùí èåñáðåéþí ðïõ ôïõò ðñïôåßíåôå. ÅíäïäïíôéêÞ èåñáðåßá Ç ïõëßôéäá êáé ç õãåßá óáò Ðåñéïäïíôßôéäá Áêßíçôç ÐñïóèåôéêÞ ÁéóèçôéêÞ ÏäïíôéáôñéêÞ Ãéá íá áîéïëïãþóåôå ôï áìüãåëü óáò ÂáêôçñéáêÞ Åíäïêáñäßôéäá ÏñèïäïíôéêÞ Åìöõôåýìáôá Ëåýêáíóç ÓöñÜãéóìá óôï öõóéêü ñþìá ôïõ äïíôéïý ¼øåéò ÐïñóåëÜíçò Εκπαιδευτικό εκμαγείο NÝá èýìáôá: ÓôïìáôéêÞ õãåßá ìåôü ôá 50 Ðñïóôáôåõôéêïß íüñèçêåò Åðåßãïíôá ïäïíôéáôñéêü ðåñéóôáôéêü ÓôïìáôéêÞ õãåßá êáé åãêõìïóýíç Áðïöñáêôéêü ïðþí êáé ó éóìþí ÓôïìáôéêÞ õãåßá ôçò ãõíáßêáò ÁóöÜëåéá óôï ïäïíôéáôñåßï ãéá ôïí Ýëåã ï ôçò äéáóðïñüò ôùí ìéêñïâßùí Laser óôçí ïäïíôéáôñéêþ Öñïíéìßôåò ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr ÔéìÞ: = C 55,00 ΝΕΑ ÔéìÞ: 100ôåì. = C 15,00 Το χειροποίητο εκμαγείο αποτελεί ένα τέλειο οπτικό βοήθημα για τη διδασκαλία των τεχνικών μεσοδοντίου καθαρισμού προς τους ασθενείς. Τα χρωματικά κωδικοποιημένα μεσοδόντια διαστήματα αντιστοιχούν με τα Μεσοδόντια Βουρτσάκια της TePe. ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr 6 ΟΜΟΡΦΑ ΔΟΝΤΙΑ
ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟΥ Έρευνα στα Ιμαλάια Η ζωή μοιάζει μ αυτήν την τρομπέτα. Αν δεν βάλεις κάτι, δεν θα βγάλεις τίποτα. Jazzman WILLIAM HANDY TASHI DELAI, TASHI DELAI, TASHI DELAI, φώναζαν οι αγρότες που έτρεχαν προς το μέρος μας από κάθε κατεύθυνση. (Σημαίνει, «Γεια σας», στη γλώσσα του Θιβέτ.) Tashi delai, Tashi delai, τραγουδούσαν όλοι. Μητέρες που κρατούσαν τα μωρά στην αγκαλιά τους, αγρότες με τσάπες στα χέρια, καλόγεροι με βυσσινί μακριά ράσα και παιδιά με όμορφα καστανά μάτια, που γελούσαν. Οι τρεις αρχηγοί του χωριού βγήκαν από τις καλύβες τους για να μας υποδεχτούν. Είχε ακουστεί από πολύ καιρό πριν εμείς έρθουμε, ότι ένας ξένος και δυο Θιβετιανοί από ένα άλλο χωριό επρόκειτο να έρθουν για να βοηθήσουν όσους υπέφεραν από πόνους. Στην περιοχή αυτή, ο κόσμος προσκλήθηκε να έρθει από μίλια μακριά, με τον ήχο αυλών που είχαν μήκος έως δώδεκα πόδια. Στήσαμε τις προσωρινές μας κλινικές χωρίς καθυστέρηση χρησιμοποιώντας ξύλινες σανίδες για την κατασκευή του χειρουργικού τραπεζιού και μεγάλα δοχεία με βραστό νερό για να αποστειρώνουμε τα χειρουργικά μας εργαλεία. Ενόσω πολύ γρήγορα άρχισαν να σχηματίζονται μακριές ουρές ασθενών που περίμεναν τη σειρά τους, μας πρόσφεραν σύμφωνα με τους κανόνες της φιλοξενίας, το αλμυρό Θιβετανικό τσάι, που η γεύση του είναι σαν θαλασσινό βρασμένο νερό με γάλα. Πολλές φορές μέσα σε μια μέρα, ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση του ηλίου, προσφέραμε ιατρική φροντίδα σε περισσότερους από εκατό ασθενείς. Φλεγμονές της κεφαλής και του τραχήλου, που συχνά δημιουργούσαν πολύ έντονο πόνο, ήταν οι πιο συνηθισμένες παθήσεις. Μέχρι και σήμερα ακόμα, το βρίσκω δύσκολο να καταλάβω πώς αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να ζουν τόσο πολύ καιρό, υποφέροντας από τέτοιους πόνους. Για πολλούς από αυτούς, αυτό που έχει ξεκινήσει μερικά χρόνια νωρίτερα σαν μια απλή κοιλότητα τερηδόνας σε κάποιο δόντι ή σαν μια μικρή φλεγμονή στα ούλα, στη συνέχεια είχε επεκταθεί στην κεφαλή ή στον τράχηλο προκαλώντας εκτεταμένη φλεγμονή. Χωρίς ηλεκτρισμό, όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις γίνονταν σε εξωτερικό χώρο, στο φως του ήλιου. Ένα ακροατήριο από βούβαλους του νερού, κατσίκες και ανθρώπους αναπόφευκτα υπήρχε, που από περιέργεια παρακολουθούσαν τις διαδικασίες. Σε πολλές περιπτώσεις ξεκινούσαμε με την εξαγωγή των δοντιών που ήταν κατεστραμμένα. Στη συνέχεια, οι άνθρωποι του χωριού κοίταζαν με έκπληξη αλλά και δυσπιστία καθώς προχωρούσαμε στη χειρουργική αφαίρεση κύστεων και σε μερικές περιπτώσεις όγκων και στη συνέχεια τοποθετούσαμε νέους ιστούς στις κοιλότητες που σχηματίζονταν. Όσοι κοίταζαν έπαιρναν κουράγιο, αφού κανείς σχεδόν δεν παραπονιόταν για πόνο. Όταν τελείωνα κάθε περιστατικό, ο Sonam, ο Θιβετιανός βοηθός μου, ρωτούσε τον ασθενή, «Αισθάνθηκες κάτι;» Περιστατικό μετά από περιστατικό, τα πλήθη έμεναν κατάπληκτα ακούγοντας την απάντηση: «Όχι, τίποτα απολύτως.» Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι για τους ανθρώπους αυτών των χωριών χρειαζόταν μόνο η μισή δόση αναισθητικού από αυτό που χρειάζονταν οι ασθενείς μου πίσω στην Αμερική. Αφού εργαζόμασταν ψηλά στα Ιμαλάια, όπου δεν υπήρχαν φαρμακεία ούτε ταχυδρομεία, ήμουν ευγνώμων για την σχετικά μικρή ανάγκη που παρουσιάστηκε για τη χορήγηση παυσίπονων φαρμάκων. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος ήταν σαν να έχουμε διπλάσια αποθέματα φαρμάκων. Αυτό ήταν ιδιαίτερα επιτακτικό όταν τα γενικά αναισθητικά που μεταφέραμε χάθηκαν μετά από ένα φοβερό ατύχημα σε ένα μονοπάτι μέσα στο βουνό. Επειδή βρισκόμασταν σε μια μακρινή περιοχή αισθανόμασταν τυχεροί που μπορούσαμε να έχουμε στη διάθεσή μας τόσο πολλούς τύπους θεραπείας. Στα Ιμαλάια, τα φάρμακα της Δυτικής ιατρικής ιδιαίτερα τα αντιβιοτικά σε συνδυασμό με τη χειρουργική χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης. Αλλά η αυτάρκεια στους δικούς τους τρόπους ιατρικής φροντίδας είναι πράγματι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που θα μπορούσαν οι άνθρωποι αυτοί να αποκτήσουν. Για το λόγο αυτό, όπου ήταν δυνατό, προτιμούσα να εστιαστώ σε απλές θεραπείες και διαδικασίες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πολύ καιρό αφού εμείς θα έχουμε φύγει. Για παράδειγμα, τα βασικά μέτρα για την πρόληψη των λοιμώξεων, όπως το πλύσιμο με σαπούνι και βραστό νερό και μια περισσότερο ισορροπημένη δίαιτα, για την πρόληψη των ασθενειών που προέρχονται από κακή διατροφή όπως η τύφλωση, θα αποδεικνύονταν ιδιαίτερα χρήσιμα γι αυτούς στο μέλλον. Ira M. Klemons, DDS, PhD Gel για την φροντίδα των εμφυτευμάτων Μακροπρόθεσμη προστασία των οδοντικών εμφυτευμάτων αποτελεσματική φροντίδα των ούλων Νέα καινοτόμος σύνθεση Προλαμβάνει τη βλεννογονίτιδαπεριεμφυτευματίτιδα Φροντίδα των ούλων και του στοματικού βλεννογόνου Παράγει την επούλωση και την αναγέννηση των ιστών Αδιάλυτο στο νερό Ελάττωση των βακτηριδίων-μικροβίων Τιμή: = C 12,00/τεμ. σωληνάριο 10ml ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr ÓÔÁ ÖÁÑÌÁÊÅÉÁ Οδοντόβουρτσες εμποτισμένες με οδοντόκρεμα ΝΕΟ Μετά την πρώτη χρήση τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν κανονικές οδοντόβουρτσες. Τιμή: = C 0,50 το τεμ. Διατίθεται σε stand 48 τεμαχίων. και σε Ortho ReadyBrush = C 0,60/τεμ. και ReadyBrush Junior = C 0,60/τεμ. ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ) plac@otenet.gr www.placcontrol.gr 8 ΟΜΟΡΦΑ ΔΟΝΤΙΑ
TePe Ïäïíôüâïõñôóåò ìå üíïìá (ïäïíôéüôñïõ) TePe Select - medium, soft, extra soft Ç ôñéãùíéêþ êåöáëþ ôçò Ý åé ðõêíþ åìöýôåõóç éíþí ãéá åõêïëüôåñï êáé áðïôåëåóìáôéêüôåñï êáèáñéóìü ôùí ðßóù äïíôéþí êáé âïçèü óôçí åëüôôùóç ôïõ áíôáíáêëáóôéêïý ôïõ åìåôïý. Ïé ßíåò ôçò êåöáëþò åßíáé óôï ßäéï åðßðåäï êáé åßíáé áðüëõôá áðïóôñïããõëåìýíåò. TePe Classic - medium, soft, extra soft Ïñèïãþíéá - ðáñáëëçëüãñáììç êåöáëþ ïäïíôüâïõñôóáò. Ïé ßíåò ôçò êåöáëþò âñßóêïíôáé óôï ßäéï åðßðåäï êáé åßíáé áðüëõôá óôñïããõëåìýíåò. Ç ëáâþ åßíáé ßäéá (åý ñçóôç êáé åñãïíïìéêþ üðùò ôçò Select). TePe Select Compact Kid - medium, soft, extra soft Ç ìéêñþ óõìðáãþò ôñéãùíéêþ êåöáëþ Ý åé ðõêíü åìöõôåõìýíåò ßíåò ãéá êáëýôåñï êáé áðïôåëåóìáôéêüôåñï êáèáñéóìü ôùí ðßóù äïíôéþí êáé åëüôôùóç ôïõ áíôáíáêëáóôéêïý ôïõ åìåôïý. Ç ëáâþ ñçóéìïðïéåßôáé åðßóçò áðü ôïõò åíþëéêåò áí ñåéáóôåß íá âïçèþóïõí óôï âïýñôóéóìá ôùí äïíôéþí ôá ðáéäéü ôïõò. ÐÑÏÓÖÏÑÁ ÏÄÏÍÔÏÂÏÕÑÔÓÅÓ TePe Select - Classic - Kids 150 ôåì. 500 ôåì. 1000 ôåì. = C 0,59 / ôåì. = C 0,56 / ôåì. = C 0,51 / ôåì. Ìðïñïýí íá ôõðùèïýí êáé ïé: TePe Proximal, Special Care, Impl/Ort, Interspace, Compact Tuft, Ïäïíôïóôïé éþí êáé Ý ïõí ôç äõíáôüôçôá íá áíáìåé èïýí ïé ðïóüôçôåò. Ãéá ðåñéóóüôåñåò ðëçñïöïñßåò åðéêïéíùíþóôå ìáæß ìáò. Made in Sweden ÔÇË. 800 11 75222 ( ÙÑÉÓ ÑÅÙÓÇ ÁÐÏ ÓÔÁÈÅÑÏ) pllac@otenet.gr www.placcontrol.gr
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΛΙΜΝΗ ΚΕΡΚΙΝΗ Η ζωή σε έναν ξεχωριστό παράδεισο Στη σκιά του όρους Μπέλες, 35 χιλιόμετρα δυτικά από τις Σέρρες, απλώνεται η τεχνητή ΛΙΜΝΗ ΚΕΡΚΙΝΗ. Παρά τις μεγάλες ανθρώπινες παρεμβάσεις μεταξύ 1930-1970, η διατήρηση υπολλειμάτων από τους υγρότοπους που υπήρχαν εκεί, η παρουσία μεγάλων, δασωμένων ορεινών όγκων σε μικρή απόσταση, η συνεχής ανανέωση των υδάτων της και η μεγάλη εποχιακή διακύμανση της στάθμης επέτρεψαν σημαντική ανάκαμψη της άγριας ζωής. ΣΗΜΕΡΑ Η ΚΕΡΚΙΝΗ ΚΑΤΑΤΑΣΣΕΤΑΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΥΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ και συγκαταλέγεται στον κατάλογο της Σύμβασης Ραμσάρ. Φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αναπαραγωγική αποικία υδρόβιων πουλιών της Ελλάδας, μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, με πολλές χιλιάδες φωλιές από 10 είδη και είναι πολύ σημαντικός ενδιάμεσος σταθμός και τόπος διαχείμασης για τα μεταναστευτικά πουλιά. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν καταγραφεί πάνω από 300 είδη πουλιών, 36 είδη ερπετών και αμφιβίων, περισσότερα από 30 είδη ψαριών στο υδάτινο σύστημα Κερκίνης-Στρυμόνα και τεράστια ποικιλία ειδών χλωρίδας. Από τα τέλη Φεβρουαρίου, μόλις το νερό σκεπάσει το έδαφος του δάσους και η περιοχή γίνει απροσπέλαστη απ τη στεριά και ασφαλής από χερσαία αρπακτικά, οι κορμοράνοι είναι οι πρώτοι που επιστρέφουν στα ξερά δένδρα και αρχίζουν τις γαμήλιες «επιδείξεις» τους. Στα μέσα Μαρτίου αρχίζουν να έρχονται οι λαγγόμες και σύντομα ύστερα από αυτές τα άλλα μεταναστευτικά πουλιά. Ως τα μέσα Απριλίου, η αποικία είναι γεμάτη με μια αναβράζουσα μάζα πουλιών που προσπαθούν να προσελκύσουν το ταίρι τους, να εδραιώσουν τις επικράτειες τους, να κτίσουν τις φωλιές τους και να απωθήσουν τους εισβολείς. Με εξαίρεση τους κορμοράνους, όλα τα άλλα είδη φωλιάζουν σε ζωντανά δένδρα. Οι σταχτοτσικνιάδες και οι αργυροτσικνιάδες, που είναι οι μεγαλύτεροι, φωλιάζουν στην κορυφή ή την περιφέρεια της κόμης, ενώ οι λαγγόνες, οι χαλκόκοτες, οι λευκοτσικνιάδες και οι νυχτοκόρακες φωλιάζουν καλυμμένοι μέσα στα ψηλότερα σημεία της φυλλωσιάς. Οι κρυπτοτσικνιάδες, οι μικρότεροι απ όλα τα άλλα πουλιά, κτίζουν φωλιές σε χαμηλότερα κλαδιά, ενώ οι χουλιαρομύτες προτιμούν ανοικτές θέσεις σε διάφορα ύψη και συχνά φωλιάζουν σε μικρές συγκεκριμένες ομάδες ή σε «γειτονιές», με τις φωλιές στριμωγμένες τη μια δίπλα στην άλλη. Οι πορφυροτσικνιάδες είναι από τους τελευταίους που φτάνουν και χτίζουν τις φωλιές τους χαμηλά μέσα στα πυκνότερα φυλλώματα. Στην κορύφωση της αναπαραγωγικής εποχής, η αποικία είναι τόπος ασταμάτητης, ξέφρενης δραστηριότητας. Μερικά πουλιά κλωσούν ακόμα, άλλα φρουρούν τα νεογέννητα, οι μεγαλύτεροι νεοσσοί φωνάζουν συνεχώς ή μετακινούνται στα κλαδιά, προκαλώντας άγριες αντιδράσεις από τους γείτονες τους, και ένας ασταμάτητος χείμαρρος πουλιών πηγαινοέρχονται στις περιοχές τροφοληψίας, διαγράφουν κύκλους πάνω από την αποικία ή επιστρέφουν στις φωλιές τους. Κάθε ζευγάρι κατέχει μια μικρή, αποκλειστική, απαραβίαστη επικράτεια μέσα στην ευρύτερη περιοχή της αποικίας, την οποία υπερασπίζεται και στην παραμικρή ενόχληση. Εκεί μπορεί να αναθρέψει τα μικρά του ανενόχλητο, μέσα σε ένα αδηφάγο πλήθος, όπου κάθε άλλο πουλί είναι πιθανός άρπαγας. Τα αυγά γεννιούνται ανά διαστήματα μιας ή δύο ημερών και η εκκόλαψη τους είναι ασύγχρονη, γιατί η επώαση αρχίζει με το πρώτο.