ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ Μιχάλης Χαροκόπος ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΣΤ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ Τμήμα Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων
Η υπερεθνική διάσταση: Ευρωπαϊκή Ένωση και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού ü Πράσινη Βίβλος για την ενέργεια: «Προς μία ευρωπαϊκή στρατηγική για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού» ü Αύξηση ενεργειακής εξάρτησης ΕΕ: Η ΕΕ ως δέσμιος Γκιούλιβερ ü 87% εισαγωγών φ/α ΕΕ από τρεις χώρες: Ρωσία, Νορβηγία και Αλγερία ü Ανάδειξη διάστασης ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού σε ΕΕ
Η υπερεθνική διάσταση: Ευρωπαϊκή Ένωση και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού ü Οδηγία 2004 για μέτρα διασφάλισης εφοδιασμού με φυσικό αέριο Κεντρικός ρόλος κ-μ ΕΕ Χαλαρό πλαίσο συντονισμού ü Κανονισμός 2010 Διασύνδεση ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού με υποδομές Εισαγωγή κανόνα για την υποδομή ν-1 Κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης
Η υπερεθνική διάσταση: Ευρωπαϊκή Ένωση και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού Σχέδιο για την ενεργειακή ένωση: ü Ενεργειακή ασφάλεια, αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη ü Πλήρως ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας ü Ενεργειακή απόδοση ü Απαλλαγή της οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές ü Έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα è Στόχος: Διασφάλιση ασφαλούς, βιώσιμης, ανταγωνιστικής και οικονομικά προσιτής ενέργειας σε ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα
Η υπερεθνική διάσταση: Ευρωπαϊκή Ένωση και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού Θέσπιση ενωσιακού μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών: Ø Απόφαση 2017 για υποχρέωση ex ante ενημέρωσης ² Τα κ-μ οφείλουν να ενημερώσουν την Επιτροπή: (α) για την πρόθεσή τους να εισέλθουν σε διαπραγματεύσεις για διακυβερνητικές συμφωνίες στους τομείς του φυσικού αερίου και του πετρελαίου και (β) για τη συμφωνία πριν το τέλος των διαπραγματεύσεων ² Η Επιτροπή οφείλει να ενημερώσει για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των συμβατικών κειμένων και για τυχόν αμφιβολίες εντός πέντε εβδομάδων από τη γνωστοποίηση των κειμένων.
Η υπερεθνική διάσταση: Ευρωπαϊκή Ένωση και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού Περιορισμοί σε ενεργειακή πολιτική ΕΕ Διαφορετικό ενεργειακό μείγμα ανάγκες κ-μ Διασύνδεση εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής με ευρύτερο πλαίσιο συστήματος εξωτερικής πολιτικής Έλλειψη κυρίαρχης συνεκτικής ιδέας
Η ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι των γειτόνων της στα Δυτικά Βαλκάνια και στη Μεσόγειο Ø Διαμόρφωση κανονιστικού πλαισίου κατά το πρότυπο της εσωτερικής αγοράς ενέργειας Ø Ανάπτυξη δικτύων κατά τρόπον ώστε να πληρούν τα κριτήρια που θα τους επιτρέψουν να ενταχθούν στο ευρύτερο δίκτυο της ΕΕ. Ø Εξαγωγή προτύπου αγοράς ενέργειας ΕΕ
Η ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι των γειτόνων της στα Δυτικά Βαλκάνια και στη Μεσόγειο v Ενεργειακή Κοινότητα Διαμόρφωση ενός σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου για: ü Προσέλκυση επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα ü Πρόσβαση σε σταθερό και συνεχή ενεργειακό εφοδιασμό ü Ανάπτυξη ανταγωνιστικής αγοράς ενέργειας ü Αξιοποίηση οικονομιών κλίμακος
Η ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι των γειτόνων της στα Δυτικά Βαλκάνια και στη Μεσόγειο Ø Επέκταση ενεργειακού μοντέλου σε ΝΑ Ευρώπη: εξαγωγή προτύπου εσωτερικής αγοράς ενέργειας Ø Στόχος η δημιουργία ολοκληρωμένης αγοράς σε τομείς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου Ø Σύνδεση με προ-ενταξιακή διαδικασία Ø Έλλειμμα σε εφαρμογή: όρια σε πραγματική υλοποίηση μεταρρυθμίσεων
Η ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι των γειτόνων της στα Δυτικά Βαλκάνια και στη Μεσόγειο Ευρω-μεσογειακή εταιρική ενεργειακή σχέση Ø Χαλαρότερο θεσμικό πλαίσιο αλλά διατήρηση στόχου εξαγωγής προτύπου εσωτερικής αγοράς ενέργειας Ø Πρόταση επέκτασης Ενεργειακής Κοινότητας σε Μαγκρέμπ Ø Πρότυπο ΕΕ ασύμβατο με πολιτικό σχεδιασμό παραγωγών/ εξαγωγέων ενέργειας (Αλγερία) Ø Μεσογειακό σχέδιο για την ηλιακή ενέργεια (Mediterranean solar plan) Ø Μεσογειακός ενεργειακός δακτύλιος
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Εξέλιξη πρωτογενούς ενεργειακής ζήτησης 1980-2035 (mtoe) OECD/IEA
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Ποιοτικά χαρακτηριστικά διεθνούς ενεργειακής ζήτησης ü Μετατόπιση προς Ανατολάς ü Μείωση μεριδίου χωρών ΟΟΣΑ ü Αύξηση ζήτησης σε Κίνα (έως μέσα 2020) Ινδία ü Ενίσχυση θέσης φ/α σε διαπεριφερειακό εμπόριο ü Φ/Α 25% διεθνούς ενεργειακού μείγματος έως 2035 ü Ανάδειξη ρόλου ΥΦΑ
4500 Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Εξέλιξη διεθνούς παραγωγής - κατανάλωσης φ/α 2004-2018 (bcm), ΒΡ 2019 4000 PRODUCTION CONSUMPTION 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Ποιοτικά χαρακτηριστικά διεθνούς παραγωγής φ/α (ΒΡ 2019) MIDDLE EAST, 17.8% N. AMERICA, 27.2% ASIA - PACIFIC, 16.3% S. & C. AMERICA, 4.6% EUROPE, 6.5% CIS, 21.5% AFRICA, 6.1%
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Ποιοτικά χαρακτηριστικά διεθνούς κατανάλωσης φ/α (ΒΡ 2019) MIDDLE EAST, 14.4% N. AMERICA, 26.6% ASIA - PACIFIC, 21.4% CIS, 15.1% EUROPE, 14.3% S. & C. AMERICA, 4.4% AFRICA, 3.9%
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Αποθέµατα φυσικού αερίου (tcm) (BP 2019) 1,6 0,2 0,6 38,9 1,1 19,5 6,1 4,3 2,1 3,6 31,9 5,9 24,7 5,3 1,3 2,8 2,4 1,9 11,9 6,3 2,4
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Εξέλιξη παραγωγής 2008-2035 (bcm) 800 750 700 650 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 779 709 647 608 618 575 303 264 222 185 126 136 147 155 137 80 84 45 2008 2015 2020 2025 2030 2035 ΑΛΓΕΡΙΑ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΗΠΑ ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ΚΑΤΑΡ ΚΙΝΑ ΝΙΓΗΡΙΑ OECD/IEA
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση 600 Εμπορικές ροές εισαγωγές (bcm) 500 LNG PIPELINES 400 300 200 100 0 BP 2019
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση 250 Εμπορικές ροές εξαγωγές (bcm) 200 PIPELINES LNG 150 100 50 0 BP 2019
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Προσδιοριστικές μεταβλητές μίας ενιαίας αγοράς ü Αντισυµβατικό φυσικό αέριο (προσφορά) ü Είσοδος νέων παραγωγών (προσφορά) ü Διαθέσιµα κοιτάσµατα (προσφορά) ü Πορεία παγκόσµιας οικονοµίας (ζήτηση)
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Eξέλιξη τιμών 2010 2017 ($/MMBtu) 18 16 JAPAN 14 12 GERMANY 10 8 6 NBP UK 4 2 HH USA 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 BP 2018
Φυσικό αέριο: Παγκόσμια και περιφερειακή διάσταση Προς σύγκλιση τιμών ($/MMΒtu); 18 16 14 12 10 Ευρώπη ΗΠΑ Κίνα/ Ινδία Κορέα/ Ιαπωνία Μέση Ανατολή Πρώην Σοβ. Ένωση 8 6 4 2 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 NERA Economic Consulting
Κύπρος - Ισραήλ - Αίγυπτος Κύπρος Ισραήλ απομονωμένα ενεργειακά συστήματα Ανακάλυψη αποθεμάτων φ/α 3,5 τρισ. κ.π. σε Αφροδίτη Γεωτρήσεις ΕΝΙ σε 6-9/ ENI Total 11/ Exxon Mobil Qatar Petr. 10 Κατασκευή τερματικού ΥΦΑ Κατασκευή δια-συνδετήριου αγωγού EASTMED με Ελλάδα Ευρώπη LNG/ CNG/ FLNG Αξιοποίηση ανενεργών υποδομών Αιγύπτου (Βυθοτεμάχιο 12- Idku) Μεταβολή δεδομένων με κοίτασμα Zohr (30 τρισ. κ.π.) Euro-Asia Interconnector
Χάρτης λεκάνης της Λεβαντίνης! Πηγή: U.S. Geological Survey
Πηγή: IISS Χάρτης βυθοτεµαχίων ισραηλινής ΑΟΖ
Χάρτης 12 βυθοτεµαχίων κυπριακής ΑΟΖ Ministry of Energy, Trade, Industry and Tourism of the Republic of Cyprus/ Energy Service
Ο αγωγός EASTMED