Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στην ανάδειξη της πολιτισµικής πληροφορίας Πολυµέσα: Εργαλεία και Εφαρµογές Νίκος Βάρσος, Υπεύθυνος Τµήµατος Πολυµέσων MSc Ηλεκτρολόγου/Μηχανικού, ΜΒΑ nvarsos@ime.gr Παναγιώτης Αποστολέλλης, Προγραµµατιστής Πολυµέσων MSc, Ανθρωπο-Κεντρικά Συστήµατα H/Y panaga@ime.gr ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Εισαγωγή στον κόσµο των πολυµέσων Χαρακτηριστικά ενός συστήµατος πολυµέσων Ταξινόµηση Των Εφαρµογών Πολυµέσων Γιατί Είναι Τα Πολυµέσα Τόσο ηµοφιλή; Πεδία Εφαρµογής των Συστηµάτων Πολυµέσων Γνώσεις και τοµείς που απαιτούνται για την υλοποίηση µίας εφαρµογής πολυµέσων Μεθοδολογία Ανάπτυξης Εφαρµογών Πολυµέσων Εργαλεία Ανάπτυξης Παραδείγµατα Εφαρµογών ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΑ ΠΟΛΥΜΕΣΑ Τα πολυµέσα έφεραν πιο κοντά πέντε µεγάλες βιοµηχανίες: την πληροφορική τις τηλεπικοινωνίες την βιοµηχανία ήχου και video τις ηλεκτρονικές εκδόσεις καθώς και την τηλεόραση και τον κινηµατογράφο Μια σύντοµη απάντηση στην ερώτηση τι είναι τα ΠΟΛΥΜΕΣΑ; Είναι ένα σύνολο γνώσεων από διαφόρους τοµείς της τεχνολογίας Τι δεν είναι τα ΠΟΛΥΜΕΣΑ; µία ενιαία επιστήµη Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 1
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Multimedia Multi: προέρχεται από τη λατινική λέξη multus και σηµαίνει "πολυάριθµος", "πολλαπλός" Media: είναι ο πληθυντικός αριθµός της επίσης λατινικής λέξης medium που σηµαίνει "µέσο", "κέντρο". Πρόσφατα η λέξη medium άρχισε να χρησιµοποιείται και ως "ενδιάµεσος", "µεσολαβητής". Ο όρος media χρησιµοποιείται σε πολλούς τεχνικούς και επιστηµονικούς τοµείς µε διαφορετικές σηµασίες που έχουν όµως ένα κοινό σηµείο, σχετίζονται πάντοτε µε κάποιο είδος χειρισµού πληροφορίας: Αποθήκευση και επεξεργασία στην πληροφορική ιανοµή στων χώρο των µαζικών µέσων επικοινωνίας Μετάδοση στις τηλεπικοινωνίες Παραγωγή στον χώρο των εκδόσεων Πολυµέσα σηµαίνει "πολλαπλοί µεσολαβητές" ή "πολλαπλά µέσα" ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΕΣΩΝ Ως µέσα ορίζονται οι ανεξάρτητες µονάδες πληροφοριών που βασίζονται σε ένα από τα βασικά µοντέλα επικοινωνίας (κείµενο, εικόνες, ήχος, βίντεο) Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 2
Ποιους και πόσους τύπους πληροφορίας πρέπει να συνδυάζει ένα σύστηµα, για να µπορεί να χαρακτηρίζεται ως σύστηµα πολυµέσων; Στην πράξη έχει επικρατήσει ο όρος πολυµέσα να υπονοεί την ολοκλήρωση ενός τουλάχιστον διακριτού τύπου πληροφορίας και ενός συνεχούς. ΟΡΙΣΜΟΙ Πολυµέσα σηµαίνει: πολλαπλοί µεσολαβητές µεταξύ της πηγής και του παραλήπτη της πληροφορίας ή πολλαπλά µέσα µέσω των οποίων η πληροφορία αποθηκεύεται, µεταδίδεται, παρουσιάζεται ή γίνεται αντιληπτή. Ψηφιακά πολυµέσα είναι ο τοµέας που ασχολείται µε την ελεγχόµενη από υπολογιστή παρουσίαση πληροφοριών που συνδυάζουν κείµενο, εικόνα, ήχο, κίνηση, video καθώς και οποιουδήποτε άλλο µέσο ψηφιακής αναπαράστασης ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΟ (HYPERTEXT) Εµπνευστής του hypertext είναι ο Theodor Holme Nelson (1965) Αρχεία κειµένου, οργανωµένα µε µη γραµµική, µη σειριακή µορφή που παρέχουν η δυνατότητα στο χρήστη να κάνει τις επιλογές του σχετικά µε τη διαδροµή που θα ακολουθήσει για να φτάσει στην επιζητούµενη πληροφορία. ΥΠΕΡΜΕΣΑ (HYPERMEDIA) Ανάλογα των υπερκειµένων, η έννοια του υπερµέσου στηρίζεται στην οργάνωση των πληροφοριών οποιασδήποτε µορφής που επιτρέπει τη µη γραµµική ανάγνωσή τους ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ (INTERACTIVITY) Τρόποι παρουσίασης της πληροφορίας: Παθητική ή Γραµµική και Ενεργητική ή µη-γραµµική παρουσίαση Παρουσίαση της Πληροφορίας Βαθµοί προσαρµοστικότητας της παρουσίασης της πληροφορίας στις επιθυµίες του χρήστη Σειρά Ταχύτητα Μορφή Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 3
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Ελέγχονται από υπολογιστή. Η πληροφορία είναι σε ψηφιακή µορφή. Παρέχουν τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης µε τον χρήστη. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Αυτόνοµες εφαρµογές πολυµέσων για ένα χρήστη Εξειδικευµένα Συστήµατα Εκπαίδευσης (CBT - Computer Based Training) Συστήµατα Παροχής Πληροφοριών (POI- Points of Information) Συστήµατα Πωλήσεων (POS Points of Sales) Edutainment (education entertainment) ικτυωµένες Εφαρµογές Πολυµέσων για πολλούς χρήστες People-to-People Σεµινάρια Group Teleconferencing People-to-Systems Multimedia Server-Based Applications Ανεύρεση και επισκόπηση κάποιας πληροφορίας ικτυακό video-game Interactive τηλεόραση ιεκπεραίωση δοσοληψίας ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΟΛΥΜΕΣΑ ΤΟΣΟ ΗΜΟΦΙΛΗ; Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 4
Οι άνθρωποι θυµούνται: 20% από ότι βλέπουν 30% από αυτά που ακούν 50% ταυτόχρονα βλέπουν και ακούν 80% αυτών που βλέπει, ακούει και κάνει ταυτόχρονα ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Συνδυασµός ακουστικών και οπτικών εντυπώσεων. ιατηρούν το ενδιαφέρον σε υψηλό επίπεδο Αναγκάζουν τον χρήστη να επιλέγει και να υιοθετήσει έναν ενεργό ρόλο στην όλη διαδικασία. Εστιάζουν την προσοχή του χρήστη Ευελιξία και αλληλεπίδραση στην πρόσβαση στο περιεχόµενο Μια διαδικασία µε ρυθµό που προσαρµόζεται στις ανάγκες του καθενός Σηµαντική µείωση στο κόστος παραγωγής και διανοµής της πληροφορίας Ενοποίηση διαφορετικών τύπων πληροφορίας και µετατροπή της πληροφορίας σε γνώση Χειρίζονται κάθε είδους πληροφορία µε τρόπο αυτόµατο και βελτιστοποιηµένο. ΠΕ ΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ: Πληροφόρηση Παρουσίαση Εκπαίδευση Επιµόρφωση Ψυχαγωγία Παιχνίδια «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ» ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Οι τεχνολογίες πολυµέσων παρέχουν τη δυνατότητα Καλύτερης αξιοποίησης ιαχείρισης Και Προβολής της Ελληνικής πολιτιστικής κληρονοµιάς και συγχρόνως δίνουν νέες δυνατότητες δηµιουργίας και επικοινωνίας ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙ ΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ περιλαµβάνουν µεγάλο όγκο γνώσεων. µεταδίδονται µε ευχάριστο τρόπο στο χρήστη. Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 5
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ (ΚΙΟΣΚΙΑ) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Συναντώνται συχνά σε Εταιρείες Καταστήµατα Ξενοδοχεία Αεροδρόµια Οργανισµούς Μουσεία Εκθέσεις Τα συστήµατα αυτά ενηµερώνουν για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρονται καθιστούν την αναζήτηση ευχάριστη και κεντρίζουν την έµφυτη περιέργεια του χρήστη Τα πλεονεκτήµατα της χρήσης τέτοιων συστηµάτων: Μπορούν να προσφέρουν πληροφορία σε πολλές γλώσσες. Προσφέρουν ευέλικτες και συνεπείς υπηρεσίες όλο το 24ωρο. Οικονοµικά οφέλη, δεν απασχολούνται υπάλληλοι Εξασφαλίζεται ότι το πληροφοριακό υλικό που προσφέρεται είναι το πλέον πρόσφατο. Ο χρόνος εξυπηρέτησης είναι συνήθως πιο µικρός. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Τα διάφορα µέσα (ήχος, βίντεο κ.τ.λ.) διευκολύνουν την απόκτηση γνώσεων από τον εκπαιδευόµενο, κεντρίζοντάς του το ενδιαφέρον. Η µάθηση µέσω υπολογιστή γίνεται διασκέδαση και ψυχαγωγία. σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες επαγγέλµατα. εκπαίδευση των υπαλλήλων τους. παιδικά διδασκαλία της γραφής, της ανάγνωσης ή για τη διδασκαλία ξένων γλωσσών. εξ αποστάσεως εκπαίδευση (distance learning). ΠΟΤΕ ΕΝΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟ; όταν είναι πραγµατικά επεξεργασµένο τόσο στην εκπαιδευτική του διάσταση, όσο και στην τεχνολογική του διάσταση. Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 6
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Ι ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Μια εφαρµογή πολυµέσων εν µπορεί να θεωρηθεί σαν ένα απλό έργο ανάπτυξης λογισµικού Το κοινό στο οποίο απευθύνονται αυτές οι εφαρµογές είναι σε γενικές γραµµές λιγότερο εξοικειωµένο µε τους υπολογιστές σε σχέση µε τις κλασσικές εφαρµογές λογισµικού. Ο χρήστης µιας τέτοιας εφαρµογής δεν είναι διατεθειµένος να αφιερώσει χρόνο στην εκµάθηση του συστήµατος. Χρειάζονται συγγραφείς, γραφίστες, σχεδιαστές, ψυχολόγοι, εκπαιδευτικοί, ειδικοί του αντικειµένου που παρουσιάζεται, σκηνοθέτες, σεναριογράφοι... Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 7
Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 8
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ: - Προγραµµάτα σάρωσης (scaning software): Scan Wizard TWAIN Acquire - Προγραµµάτα ψηφιοποίησης βίντεο (digitizers): ULead Media Studio Apple imovie Pinnacle Studio - Προγράµµατα ηχογράφησης - ψηφιοποίησης ήχου: Windows Sound Recorder Macromedia SoundEdit - Λογισµικά αναγνώρισης οπτικού χαρακτήρα (OCR): Recognita Fine Reader Read IRIS - Εργαλεία εξαγωγής εικόνων από ψηφιακή φωτ. µηχανή: Apple iphoto Adobe PhotoShop Album ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ Επεξεργαστές κειµένου, λογιστικά φύλλα εργασίας και εργαλεία δηµιουργίας βάσεων δεδοµένων Εργαλεία δηµιουργίας και επεξεργασίας γραφικών και στατικών εικόνων (π.χ. φωτογραφιών) Προγράµµατα σχεδίασης διανυσµατικών γραφικών Προγράµµατα δηµιουργίας 3 αναπαραστάσεων Εργαλεία ψηφιακής επεξεργασίας ήχου Εργαλεία ψηφιακής επεξεργασίας βίντεο Εργαλεία δηµιουργίας κίνησης (animation) Λογισµικό συµπίεσης ήχου, εικόνας, βίντεο Επεξεργαστές κειµένου, λογιστικά φύλλα εργασίας και βάσεις δεδοµένων Microsoft Word Word Perfect MacWrite TextEdit Επεξεργαστές κειµένου, λογιστικά φύλλα εργασίας και βάσεις δεδοµένων Microsoft Excel Claris Works Επεξεργαστές κειµένου, λογιστικά φύλλα εργασίας και βάσεις δεδοµένων Microsoft Access FileMaker Pro Εργαλεία δηµιουργίας και επεξεργασίας γραφικών και στατικών εικόνων Adobe Photoshop PaintShop Pro Painter Προγράµµατα σχεδίασης διανυσµατικών γραφικών (vector graphics) Adobe Illustrator CorelDraw Adobe Streamline Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 9
Προγράµµατα δηµιουργίας τρισδιάστατων αναπαραστάσεων (3D models) 3D Studio Max Auto CAD Soft Image Maya Poser Εργαλεία ψηφιακής σύνθεσης και επεξεργασίας ήχου (sound editing) Sound Forge Cubase SoundEdit CoolEdit Peak Εργαλεία ψηφιακής επεξεργασίας βίντεο (video editing) Adobe Premiere Avid VideoShop Adobe AfterEffects Εργαλεία δηµιουργίας και διαχείρισης προσοµοίωσης κίνησης (animation) Macromedia Flash Macromedia Director Swish Λογισµικό συµπίεσης ήχου - εικόνας - βίντεο (compression software) Media Cleaner Sound Forge Graphic Converter Εργαλεία δηµιουργίας εφαρµογών πολυµέσων Γλώσσες προγραµµατισµού υψηλού επιπέδου (scripting languages) Εργαλεία δηµιουργίας και συντήρησης διαδικτυακών τοποθεσιών (web applications) Γραφικά περιβάλλοντα συγγραφής πολυµέσων (authoring tools) Γλώσσες προγραµµατισµού υψηλού επιπέδου (scripting languages) - Παραδοσιακές γλώσσες υψηλού επιπέδου (traditional high-order languages): Basic C Pascal Fortran Cobol - Aντικειµενοστρεφείς γλώσσες προγραµµατισµού (object-oriented languages): C++ Visual C Visual Basic Object Pascal Java Εργαλεία δηµιουργίας και συντήρησης διαδικτυακών τοποθεσιών (web applications) Macromedia Dreamweaver Microsoft FrontPage Γραφικά περιβάλλοντα συγγραφής πολυµέσων (authoring tools) Προγράµµατα παρουσιάσεων πολλαπλών µέσων (presentation tools) Συστήµατα συγγραφής βασισµένα σε κάρτα ή σελίδα (card-or-page based tools) Συστήµατα συγγραφής βασισµένα σε εικονίδια (icon based, event driven tools) Συστήµατα συγγραφής βασισµένα στο χρόνο (time based tools) Προγράµµατα παρουσιάσεων πολλαπλών µέσων (presentation tools) PowerPoint MORE Harvard Graphics Charisma Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 10
Συστήµατα συγγραφής βασισµένα σε κάρτα ή σελίδα (card-or-page based tools) Asymetrix Toolbook Hyper Card Super Card Συστήµατα συγγραφής βασισµένα σε εικονίδια (icon based, event driven tools) Macromedia Authorware Icon Author HSC Interactive Συστήµατα συγγραφής βασισµένα στο χρόνο (time based tools) Macromedia Director Macromedia Flash Action Bοηθητικά εργαλεία (utilities) - Προγραµµάτα σύλληψης εικόνας (screen grabber): Corel Capture Cameraman Hyper Snap - Προγράµατα αναπαραγωγής - διαχείρισης βίντεο: QuickTime Windows Media Player - Προγράµµατα δηµιουργίας βίντεο Ε.Π. (QTVR): QTVR Athoring Studio Photo Vista Stitcher - Εργαλεία συµπίεσης - αποσυµπίεσης ήχου: WinAmp Sound Jam Music Match Jukebox - Εργαλεία µετατροπής εικόνας (morphing): Morph Power Goo Ι ΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 11