^_^ M = :) M (*_*)J >_<F :) Ασφαλής Πλοήγηση στο Διαδίκτυο
Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο Το διαδίκτυο είναι ένα σπουδαίο εργαλείο που προσφέρει πολλές ευκαιρίες για ενημέρωση, δημιουργία και ανάπτυξη. Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών 8-15 ετών στην Ελλάδα χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή (85%). Ο κύριος λόγος είναι για να παίξουν, να κατεβάσουν παιχνίδια αλλά και για αναζήτηση πληροφοριών για τα μαθήματα, για αποστολή/λήψη e-mail και για δραστηριότητες που έχουν σχέση με τα ενδιαφέροντά τους. Παρ όλα αυτά η ευρεία διάδοσή του δεν είναι χωρίς συνέπειες. Το διαδίκτυο μπορεί να κρύβει κινδύνους για τα παιδιά που το χρησιμοποιούν. Το έντυπο αυτό περιέχει βασικές συμβουλές και οδηγίες για Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Συντάχθηκε με τη συνεργασία της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στο πλαίσιο προγράμματος εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της εταιρίας ΛΑΒΑ Α.Ε. Οι Έλληνες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο κυρίως για: αναζήτηση πληροφοριών ανάγνωση ελληνικών ειδήσεων ανάγνωση ξένων ειδήσεων ανάγνωση e-mail download τραγουδιών on-line παιχνίδια συνομιλίες μέσω chat 9% 37% 23% 5% 33% 21% 21% Ενδεικτικά για την Ελλάδα: Περισσότερες πληροφορίες & ειδικές συμβουλές Ανοιχτή γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο: http://www.safeline.gr Ελληνικός κόμβος ασφαλούς διαδικτύου: www.safeinternet.gr Οργανισμός προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών: http://www.chatdanger.com Ιστότοπος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: www.cyberkid.gr Πανελλήνιο σχολικό δίκτυο: www.sch.gr Μονάδα Εφηβικής Υγείας, Β Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων: www.youth-health.gr Ελληνική Εταιρία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο: www.hasiad.gr Πάνω από 4 εκατ. κάτοικοι έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο 30 εκατ. βίντεο προβάλλονται το μήνα από το Youtube 4 εκατ. κάτοικοι έχουν λογαριασμούς σε υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης Ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος που κάποιος είναι online είναι περίπου 10 ώρες Πάνω από 500.000 αναζητήσεις πραγματοποιούνται καθημερινά Αυξάνεται συνεχώς η χρήση διαδικτύου μέσω κινητών Πηγή: Google Greece Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο 03
Κίνδυνοι στο Διαδίκτυο Τα παιδιά θεωρούν τη χρήση του υπολογιστή και του διαδικτύου δεδομένη και οικεία, καθώς μεγαλώνουν με την ύπαρξη του διαδικτύου και των δυνατοτήτων που προσφέρει. Όσο σημαντικές όμως είναι οι πληροφορίες που προσφέρει, τόσο σημαντική πρέπει να είναι και η προστασία από κινδύνους που μπορεί να κρύβει η χρήση του. Έκθεση σε ιούς, μαζική αποστολή μηνυμάτων (spam) και κακόβουλο λογισµικό, δηλαδή προγράµµατα που παραβιάζουν την ασφάλεια του υπολογιστή και µπορούν να υποκλέπτουν προσωπικά δεδομένα. Προσωπικά δεδομένα, κλοπή ταυτότητας, διαδικτυακές απάτες: είτε επειδή δεν έχει ληφθεί προφύλαξη και προσωπικά στοιχεία βρίσκονται διαθέσιμα στο διαδίκτυο είτε μέσω κακόβουλου λογισμικού, κάποιος μπορεί να υποκλέψει την ταυτότητα ενός χρήστη και να εκτελέσει παράνοµες δραστηριότητες. Ανεπιθύμητο περιεχόμενο: τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν σε υλικό που είναι είτε ακατάλληλο είτε ανάρμοστο για την ηλικία τους ή και παράνομο περιεχόμενο. Ψηφιακή παρενόχληση: εκδηλώνεται με τη μορφή επαναλαμβανόμενων μηνυμάτων με προσβλητικό ή εκφοβιστικό περιεχόμενο, την κακόβουλη δημοσίευση φωτογραφιών ή τη διάδοση φημών σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή άλλες ιστοσελίδες με μοναδικό σκοπό την παρενόχληση. Εθιστική συμπεριφορά και συμπτώματα εξάρτησης: Η υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο ή διαδικτυακά παιχνίδια μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό, όπου άλλες δραστηριότητες παραμελούνται ή εγκαταλείπονται όπως το διάβασμα, οι φυσικές δραστηριότητες, οι κοινωνικές επαφές και φιλίες. Τι πρέπει να φροντίσουν οι γονείς Οι γονείς δεν θα πρέπει να προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από τον υπολογιστή και το διαδίκτυο. Μπορούν να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους να τα χρησιμοποιούν σωστά και με ασφάλεια. Είναι σημαντικό να γίνονται συζητήσεις για το διαδίκτυο και η οικογένεια να δείχνει ενδιαφέρον για την ενασχόληση του παιδιού με το διαδίκτυο. Είναι απαραίτητο να συμφωνούνται κανόνες για τη χρήση του διαδικτύου και για τον χρόνο που μπορεί να αφιερώσει το παιδί μπροστά στον υπολογιστή. Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει ότι πρέπει να διαχειρίζεται υπεύθυνα τα προσωπικά του στοιχεία και ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τα αποκαλύπτει σε τρίτους. Χρησιμοποιήστε μηχανές αναζήτησης με λειτουργίες γονικού ελέγχου (parental control) Πάρτε την πρωτοβουλία να επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες που ενδιαφέρουν το παιδί σας, διαβάστε προσεκτικά τους όρους χρήσης. Κάθε σελίδα έχει τα δικά της όρια ηλικίας, όρους χρήσης, επιλογές ασφαλείας. Μιλήστε ανοιχτά στο παιδί σας για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Ενθαρρύνετέ τα να αναπτύξουν κριτικό πνεύμα και να μην εμπιστεύονται όλες τις πληροφορίες ή τις σελίδες στο διαδίκτυο. Ενημερώστε το παιδί σας ότι αυτός με τον οποίο μιλάει στο διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτός που φαίνεται. Δημιουργήστε προφίλ και κάντε του αίτημα φιλίας στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Σε κάθε περίπτωση, συμβουλεύστε τον πώς να επιλέγει το όνομα (username) και το συνθηματικό (password). Επίσης επιλέξτε μαζί του κάποια φωτογραφία που δεν θα προσβάλλει το παιδί και δεν θα δελεάσει κάποιον κακόβουλο χρήστη. Συμβουλέψτε το παιδί σας ότι αν δει κάποιο ύποπτο βίντεο ή κάτι που θα το φέρει σε δύσκολη θέση, να σας το πει αμέσως και ότι αυτό δεν είναι κάτι που θα σας θυμώσει ή θα επιφέρει σε εκείνα τιμωρία. Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο 05
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο Εγκατάστησε πρόγραμμα προστασίας από ιούς (Antivirus) και πρόγραμμα προστασίας λογισμικό (Antimalware), τα οποία θα πρέπει να είναι ενημερωμένα για όλες τις τρέχουσες απειλές. Χρησιμοποίησε firewall, με το οποίο μπορείς να παρακολουθείς και να εντοπίζεις τυχόν ασυνήθιστη συμπεριφορά ενός επιμέρους προγράμματος. Περιορίζοντας τις διαθέσιμες πληροφορίες για τον εαυτό σου ή την οικογένειά σου, μειώνεις τις πιθανότητες να πέσεις θύματα άγνωστων δραστών. Δεν είναι σωστό να κάνεις φίλους τους πάντες σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Μην δίνεις τον κωδικό σε φίλους σου γιατί εσύ θα είσαι υπεύθυνος για όποια δραστηριότητα κάνει. Αν κάποιος σε αντιμετωπίζει με αγένεια ή είναι απότομος, δεν είσαι υποχρεωμένος να απαντήσεις. Θα δει ότι δεν έχει αποτελέσματα και θα σταματήσει τα προσβλητικά μηνύματα. Ποτέ μην ανοίγεις μήνυμα από κάποιον που δεν γνωρίζεις. Διάγραψε περίεργα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνύματα κειμένου από ανθρώπους που δεν γνωρίζεις. Google yourself. Χρησιμοποίησε μια μηχανή αναζήτησης ανά τακτά διαστήματα και πραγματοποίησε αναζήτηση με το όνομά σου ή το ψευδώνυμό που χρησιμοποιείς στο διαδίκτυο. Βάλε τη φαντασία σου να δουλέψει όταν δημιουργείς κωδικούς πρόσβασης. Μη δημιουργείς κωδικούς που εύκολα μπορεί κανείς να φανταστεί (ημερομηνία γέννησης κ.ά.). Αν δεις κάτι στο διαδίκτυο ή λάβεις ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μήνυμα κειμένου που σε κάνει να αισθανθείς άβολα, κλείσε τον υπολογιστή ή το τηλέφωνο και ζήτα συμβουλές από έναν αξιόπιστο ενήλικα. Δεν χρειάζεται να είσαι «πάντα συνδεδεμένος»! Σε περίπτωση που έχεις πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω διαδικτύου, πρέπει να κάνεις τα εξής: Απόφυγε να απαντήσεις στις απειλές του δράστη. Απαντώντας επιθετικά, προκαλείς νέες απειλές και την ικανοποίηση στον δράστη ότι η παρενόχληση λειτουργεί. Άλλαξε λογαριασμό e-mail ή «κατέβασε» τη σελίδα δικτύωσής σου και, αν είναι εφικτό, δημιούργησε νέους λογαριασμούς. Διατήρησε αποδεικτικά της δράσης, συμπεριλαμβάνοντας όσα περισσότερα στοιχεία μπορείς, όπως ημερομηνίες και ώρες, λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και λοιπά. Καλό θα είναι τα στοιχεία αυτά να υπάρχουν και σε εκτυπωμένη μορφή. Αφαίρεσε από τις λίστες των «φίλων» αυτόν που σε παρενόχλησε και ρύθμισε το προφίλ κοινωνικής δικτύωσης ώστε να είναι «απόρρητο», αν δεν είναι ήδη. Εάν ο θύτης είναι γνωστό σου πρόσωπο, σε αυτήν την περίπτωση ζήτησέ του να σβήσει τα μηνύματα και να αποκαταστήσει την αλήθεια σε περίπτωση διάδοσης φημών. Είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι γονείς του παιδιού για τη συμπεριφορά του. Σε περίπτωση που η παρενόχληση πραγματοποιηθεί σε κάποια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. facebook, Hi5) κάνε αναφορά για το περιστατικό στους διαχειριστές της. Μην κρατάς τους εκφοβισμούς για τον εαυτό σου. Πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρεις το περιστατικό σε έναν ενήλικα, είτε πρόκειται για τους γονείς σου είτε για κάποιον εκπαιδευτικό ή άλλο κοντινό και έμπιστο άτομο, και, φυσικά να το καταγγείλεις, ακόμα και μόνος σου, καλώντας στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στο 210 4744. Ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο 07
ΛΑΒΑ Μεταλλευτική & Λατομική Α.Ε. 19,3 χλμ. Λεωφ. Μαρκοπούλου 19002 Παιανία Αττική Τηλ.: 210 289842 email: lava@lafarge.gr www.lava.gr