CB ΔΕΛΤΙΟ Σελίδα : 1 ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Αρ. αναθεωρημένης έκδοσης : 1 Ημερομηνία : 21/4/2006 Αντικαθιστά : 0/0/0 ΥΓΡΟ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2 LIQ.) 9-999-9-015 ón 1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ/ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ/ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Εμπορική επωνυμία : ΥΓΡΟ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2 LIQ.) Αριθμός ΔΔΑ : 9-999-9-015 Χημικός τύπος : CO2 Προσδιορισμός εταιρείας : Air Liquide Hellas ΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΙ -19300 ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ΕΛΛΑΣ Tel:210 5582700 - Fax:210 5579630 ΘΕΣ/ΚΗ 2310 723800 Σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης : +30210 5582700 2 ΣΥΣΤΑΣΗ / ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Ουσία / Παρασκεύασμα : Ουσία. Ονομασία συστατικού Περιεχόμενα Αρ. CAS Αρ. Ε.Ε. Αρ. ευρετηρίου Ταξινόμηση Διοξείδιο του άνθρακα (υπό ψύξη). : 100 124-38-9 204-696-9 ----- Δεν περιέχει άλλα συστατικά ή ακαθαρσίες που μπορούν να αλλάξουν την κατάταξη του προϊόντος. 3 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Προσδιορισμός κινδύνων : Υγροποιημένο αέριο υπό ψύξη. Η επαφή με το προϊόν δύναται να προκαλέσει εγκαύματα ή κρυοπαγήματα. Σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει ασφυξία. 4 ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Μέτρα πρώτων βοηθειών - Εισπνοή : Σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει ασφυξία. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν απώλεια συνείδησης/προσανοτολισμού. Το θύμα μπορεί να μην έχει επίγνωση της ασφυξίας. Μικρές συγκεντρώσεις CO2 προκαλούν επιτάχυνση της αναπνοής (λαχάνιασμα) και πονοκέφαλο. Μεταφέρατε το θύμα σε ασφαλή περιοχή φορώντας αυτόνομη αναπνευστική συσκευή. Κρατείστε το θύμα ζεστό και σε ανάπαυση. Καλέστε γιατρό. Κάνετε τεχνητή αναπνοή άν σταματήσει να αναπνέει. - Επαφή με τα μάτια/επαφή με το : Αμέσως ξεπλύνετε τα μάτια με άφθονο νερό για τουλάχιστον 15 λεπτά. δέρμα Σε περίπτωση κρυοπαγήματος ψεκάστε με νερό για τουλάχιστον 15 λεπτά. Βάλτε έναν αποστειρωμένο επίδεσμο.αναζητείστε ιατρική βοήθεια. - Κατάποση : Η κατάποση δεν θεωρείται πιθανή οδός έκθεσης. 5 ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Κατηγορία ανάφλεξης Ειδικοί κίνδυνοι : Αφλεκτο. : Η έκθεση σε πυρκαγιά μπορεί να οδηγήσει σε ρηξη/έκρηξη τα δοχεία που το περιέχουν. Επικίνδυνα προϊόντα καύσης : Κανένα. Μέσα κατάσβεσης - Κατάλληλα μέσα πυρόσβεσης : Μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα γνωστά μέσα πυρόσβεσης. Air Liquide Hellas ΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΙ -19300 ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ΕΛΛΑΣ Tel:210 5582700 - Fax:210 5579630 - ΘΕΣ/ΚΗ 2310 723800

CB ΔΕΛΤΙΟ Σελίδα : 2 ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Αρ. αναθεωρημένης έκδοσης : 1 Ημερομηνία : 21/4/2006 Αντικαθιστά : 0/0/0 ΥΓΡΟ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2 LIQ.) 9-999-9-015 5 ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ (συνεχίζεται) Ιδιαίτερες μέθοδοι Ειδικός προστατευτικός εξοπλισμός για πυροσβέστες : Εάν είναι δυνατόν σταματήστε τη ροή του προϊόντος. Μετακινείστε το δοχείο μακριά ή ψύξτε με νερό από μια προστατευμένη θέση. Σε περίπτωση φωτιάς μην καταβρέχετε με νερό το δοχείο. Από μια προστατευμένη θέση, ρίξτε νερό στο χώρο γύρω από το δοχείο για να περιορίσετε την έκταση της πυρκαγιάς. : Σε κλειστό χώρο χρησιμοποιείστε αυτόνομη αναπνευστική συσκευή. 6 ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ Προσωπικά προληπτικά μέτρα Περιβαλλοντικά προληπτικά μέτρα Μέθοδοι καθαρισμού : Εκκενώστε την περιοχή. Χρησιμοποιείστε προστατευτικό ρουχισμό. Φορέστε ατομική αναπνευστική συσκευή όταν εισέλθετε στην περιοχή εκτός και εάν ο αέρας αποδειχθεί ότι είναι ασφαλής. Εξασφαλίστε τον απαιτούμενο εξαερισμό. : Προσπαθήστε να σταματήσετε τη διαρροή του αερίου. Αποτρέψτε την είσοδό του σε υπονόμους, υπόγεια και ορύγματα, ή οποιοδήποτε μέρος όπου η συσσώρευσή του μπορεί να είναι επικίνδυνη. : Εξαερίστε την περιοχή. 7 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Γενικά Αποθήκευση Μεταχείριση : Δοχεία, που περιέχουν ή περιείχαν εύφλεκτες ή εκρηκτικές ουσίες, δεν πρέπει να αδρανοποιούνται με υγρό Διοξείδιο του Ανθρακα. Πρέπει να αποκλειστεί η δημιουργία σωματιδίων στερεού CO2. Το συστημα πρέπει να είναι γειωμένο, ωστε να αποκλειστεί η δημιουργία ηλεκτροστατικού φορτίου. : Φυλάξτε το δοχείο σε καλά αεριζόμενο χώρο με θερμοκρασία κάτω από 50 C. : Αποτρέψτε την είσοδο νερού μέσα στο δοχείο. Εμποδίστε την αναστροφή της ροής προς το εσωτερικό του δοχείου. Χρησιμοποιείστε μόνο τον εξοπλισμό που είναι ειδικά καθορισμένος για αυτό το προϊόν, την πίεση παροχής του και τη θερμοκρασία του. Εάν υπάρχει αμφιβολία επικοινωνήστε με τον προμηθευτή σας. Συμβουλευθείτε τις οδηγίες χειρισμού που δίνονται από τον προμηθευτή. 8 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΙΟΝ/ ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Προσωπική προστασία Όρια επαγγελματικής έκθεσης : Εξασφαλίστε τον απαιτούμενο εξαερισμό του χώρου. Προστατέψτε τα μάτια, το πρόσωπο και το δέρμα από σταγόνες υγρού. : Ελλάδα: Οριακή τιμή έκθεσης: 5000 ppm Ανώτατη οριακή τιμή έκθεσης: 30000 ppm 9 ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Φυσική κατάσταση στους 20 C : Υγροποιημένο αέριο. Χρώμα : Αχρωμο. Οσμή : Η παρουσία του δεν προδίδεται από καμία οσμή. Μοριακό βάρος :44 Σημείο τήξης [ C] : -56.6 Θερμοκρασία βρασμού [ C] : -78.5 (s) Κρίσιμη θερμοκρασία [ C] :30 Πίεση ατμού [20 C] : 57.3 bar Σχετική πυκνότητα, αέριο (αέρας=1) : 1.52 Σχετική πυκνότητα, υγρό (νερό=1) : 1.03 Διαλυτότητα σε νερό [mg/l] : 2000 Air Liquide Hellas ΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΙ -19300 ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ΕΛΛΑΣ Tel:210 5582700 - Fax:210 5579630 - ΘΕΣ/ΚΗ 2310 723800

CB ΔΕΛΤΙΟ Σελίδα : 3 ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Αρ. αναθεωρημένης έκδοσης : 1 Ημερομηνία : 21/4/2006 Αντικαθιστά : 0/0/0 ΥΓΡΟ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2 LIQ.) 9-999-9-015 9 ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ (συνεχίζεται) Ορια αναφλεξιμότητος [όγκος % στον : Αφλεκτο. αέρα] Άλλες πληροφορίες : Αέριο/ατμός βαρύτερο από τον αέρα. Μπορεί να συσσωρευτεί σε κοιλότητες επί ή κάτω από το επίπεδο του εδάφους. 10 ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Σταθερότητα και αντίδραση : Σταθερό υπό κανονικές συνθήκες. Διαρροές υγρού μπορεί να προκαλέσουν ευθραυστότητα σε δομικά υλικά. 11 ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πληροφορίες τοξικότητας : Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλεί άμεσα εκδηλούμενη κυκλοφοριακή ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα είναι πυρετός, ναυτία και τάση εμετού, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια αισθήσεων. 12 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πληροφορίες οικολογικών συνεπειών : Μπορεί να συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, όταν ελευθερώνεται σε μεγάλες ποσότητες. Μπορεί να προκαλέσει βλάβη από πάγωμα στη βλάστηση. Παγκόσμιος παράγων υψηλής :1 θερμοκρασίας [CO2=1] 13 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ (ΕΞΑΛΕΙΨΗ) Γενικά : Μην το απορρίπτετε σε χώρους όπου η συσσώρευσή του μπορεί να είναι επικίνδυνη. Η απόρριψη στην ατμόσφαιρα μεγάλων ποσοτήτων πρέπει να αποφεύγεται. Επικοινωνήστε με τον προμηθευτή εφόσον απαιτούνται οδηγίες. 14 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ Αρ. Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών : 2187 Αρ. δείκτη κινδύνου :22 - ADR/RID Σωστή ονομασία αποστολής : ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ, ΥΓΡΟ ΥΠΟ ΚΑΤΑΨΥΞΗ - Κατηγορία ADR :2 - ADR/RID Κωδικός ταξινόμησης :3 A Άλλες πληροφορίες μεταφοράς : Αποφύγετε τη χρήση οχημάτων όπου το διαμέρισμα του οδηγού δεν είναι απομονωμένο από τον χώρο του φορτίου. Βεβαιωθείτε ότι ο οδηγός του οχήματος έχει λάβει γνώση του πιθανού κινδύνου του φορτίου και ξέρει τί πρέπει να κάνει σε περίπτωση ατυχήματος ή έκτακτης ανάγκης. Πριν μεταφέρετε τα φορτία με το προϊόν βεβαιωθείτε ότι: - Τα δοχεία είναι καλά στερεωμένα. - Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει επαρκής εξαερισμός. - συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανονισμούς. 15 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Ταξινόμηση Ευρωπαϊκής Κοινότητας : Δεν περιέχεται στο παράρτημα Ι. Δεν ταξινομείται ως επικίνδυνη ουσία/παρασκεύασμα. Ετικετοποίηση Ε.Ε. : Δεν απαιτείται σήμανση Ε.Ε. Σύμβολο(α): : Κανένα. Air Liquide Hellas ΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΙ -19300 ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ΕΛΛΑΣ Tel:210 5582700 - Fax:210 5579630 - ΘΕΣ/ΚΗ 2310 723800

CB ΔΕΛΤΙΟ Σελίδα : 4 ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Αρ. αναθεωρημένης έκδοσης : 1 Ημερομηνία : 21/4/2006 Αντικαθιστά : 0/0/0 ΥΓΡΟ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2 LIQ.) 9-999-9-015 15 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ (συνεχίζεται) Πρόταση / Προτάσεις R: Πρόταση / Προτάσεις S: : Κανένα. : Κανένα. 16 ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Προκαλεί ασφυξία σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Μπορεί να προκαλέσει κρυοπαγήματα. Το δοχείο να διατηρείται σε καλά αεριζόµενο µέρος. Μην αναπνέετε αέρια/αναθυµιάσεις/ατµούς/εκνεφώµατα (η κατάλληλη διατύπωση καθορίζεται από τον παραγωγό). Βεβαιωθείτε ότι έχουν ληφθεί υπόψη όλοι οι κανονισμοί, εθνικοί/τοπικοί. Ο κίνδυνος ασφυξίας συχνά παραβλέπεται και πρέπει να τονισθεί κατά την εκπαίδευση του χρήστη. Αυτό το Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας δημιουργήθηκε σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες οι οποίες έχουν εντάξει αυτές τις Οδηγίες στην Εθνική τους Νομοθεσία. Πριν αυτό το προϊόν χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε καινούργια διαδικασία ή πείραμα, πρέπει να διεξαχθεί λεπτομερής μελέτη συμβατότητας των υλικών και ασφάλειας. Τα στοιχεία που αναγράφονται σε αυτό το κείμενο θεωρούνται σωστά μεχρι τη στιγμή της εκτύπωσής του. Αν και δόθηκε η δέουσα προσοχή κατά την προετοιμασία αυτού του κειμένου, δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για τυχόν τραυματισμό ή ζημιά που προκύπτουν από τη χρήση του. Τέλος εγγράφου Air Liquide Hellas ΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΙ -19300 ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ΕΛΛΑΣ Tel:210 5582700 - Fax:210 5579630 - ΘΕΣ/ΚΗ 2310 723800

BOREAL PROCESS Crushed Grapes Cooling System

Presentation of BOREAL BOREAL is an innovative and patented grape chilling and inerting solution developed by Air Liquide Italy BOREAL : Enables to cool the crushed grapes in a continuous way with Liquid CO 2 (or LN 2 ) during its transfer from the crusher to the winepress or the fermenting tank while protecting the crushed grapes from oxidization thus improving the quality potential of the wine 2

Presentation of BOREAL Why Cooling Grapes? Cooling whole or crushed grapes in a quick, harmonious nonmechanical method increases the potential for quality wines by Eliminating or greatly reducing stress on the fruit and the must Using grapes at a lower temperature from the beginning enables the winemaker to maintain control over the start of fermentation and maceration before fermentation Cooler fermentations result in clearer and more aromatic wine Cooler fermentations can reduce the level of SO 2 use Inerting the grapes and must protects from possible and dangerous oxidation 3

Presentation of BOREAL Principle The grapes are pumped from the crusher and enter into the cooling vessel. Liquid CO 2 is injected through up to five liquid valves to cool the crushed grapes by direct contact The thermal exchange is quick and CO 2 separation takes place in the same vessel. CO 2 is vaporized and exhausted at the top of the vessel through a vent valve. The level and pressure controls of the vessel enable to balance the grapes inlet flow with the cooled crushed grapes outlet flow. 4

Presentation of BOREAL Flow Sheet 5

Presentation of BOREAL Description There are five injection points of liquid CO 2, each one controlled by the control command unit. A temperature range around the grapes desired cooling temperature activates sequentially the LCO 2 valves. Opening or closing the liquid valves depend on the difference between crushed grapes temperature set-point and measured temperature in the cooling vessel. The temperature control immediately reduces the temperature of the grapes by up to 18 to 20 degrees, e.g. grape temperature of 28 C at reception in winery and 10 C after cooling. The temperature of the cooled grapes (8 to 16 C) depends on the type of wine making 6

Presentation of BOREAL Description The cooling vessel works in pressure and continuously. The vent valve controls the internal pressure and enables to push the cooled crushed grapes in the winepress, settling or fermenting tanks. The pressure for transferring the grapes is adapted to the outlet pipe pressure drop from the cooling vessel to the next process stage. Besides, the cooled crushed grapes do not contain CO 2 gas. Therefore speed in the outlet pipe is rather low and the crushed grapes have little mechanical stress. There is no need to install a pump at the vessel outlet. Typical pressure drop is around 0,2 0,3 bar. 7

Presentation of BOREAL Description After a working day, the equipment has to be washed with water in order to drain internal must deposit and the injectors have to be cleaned. The vessel is equipped with 2 safety valves at 4 bars, and a mechanical pressure switch at 3,5 bars that puts the equipment in positive safety with liquid and gas valves closed and vent valve open. 8

Presentation of BOREAL Description 9

Presentation of BOREAL Injection Each injection valve is of 3-ways valve type with one way for LCO 2 and the second way for CO 2 gas. When a liquid injection valve is closed, the valve injects CO 2 gas in order not to clog the injector installed in the vessel with crushed grapes seeds. The number of liquid injection valves is limited by the internal pressure. The higher the pressure is, the more the liquid injection valves are closed. Maximum vessel pressure is 4 bars. Boreal Injector LCO2 GCO2 10

Presentation of BOREAL Injectors 11

Presentation of BOREAL Technical characteristics Maximum pressure : 4 bars Internal total capacity : 1350 liters Overall Dimensions and Features Width Height Weight Capacity KW 1300 x 1300 mm 4300 mm 450 Kg / 1500 Kg with water 3 (excluding gaseous CO2 consumption) 12

Presentation of BOREAL Size D900 4300 1700 mm 1300 1300 13

Presentation of BOREAL Volume D900 Total volume = 1 350 L Volume under level 0 = 390 L 1500 mm 0 350 V = 220 L V = 480 L 750 1100 Maximum grapes volume = 870 L V = 170 L 14

Performances of BOREAL 2 cooler sizes : D900 & D1100 mm D900 with 5 mm injectors : Maximum cooling capacity : LCO 2 = up to 400,000 kcal/h Crushed grape flow = up to 30 m 3 /h D1100 with 6 mm injectors : Maximum cooling capacity : LCO 2 = up to 570,000 kcal/h Crushed grape flow = up to 50 m 3 /h Minimum temperature for processed grapes = 3 to 4 C Liquid consumption : LCO 2 = 11 to 12 kg/ton per degree, e.g. ΔT = 15 C / 165 180 kg/ton 15

Performances of BOREAL Relation between grapes flow-rate and temperature decrease : D900 with 5 mm injectors : Nominal flow rate = 20 t/h : ΔT maxi = 20 C Maximum flow rate = 30 t/h : ΔT maxi = 10-11 C D1100 with 6 mm injectors ; estimation of : Nominal flow rate = 30 t/h : ΔT maxi = 19 C Flow rate = 40 t/h : ΔT maxi = 12-13 C Maximum flow rate = 50 t/h : ΔT maxi = 9 C 16

Consumption - Utilities Liquid CO 2 consumption : LCO 2 = 11 to 12 kg/ton per degree, e.g. ΔT = 15 C / 165 180 kg/ton LCO 2 flow rate per 5 mm injector = ca 1 t/h CO 2 LCO 2 flow rate per 6 mm injector = ca 1,7 t/h CO 2 Gaseous CO 2 consumption : CO 2 = 50 kg/h Power supply 400 V, 50Hz, 3-phases Add auxiliary power supply for LCO 2 vaporization 17

PLC and Touch screen Presentation of automatism and Touch screen 18

Presentation of Touch screen 19

Vocabulary Main valve CO2 gas EVRG Main valve CO2 liquid EVRL 5 liquid injection valves EVL1 to EVL5 (EV1 to EV5) Butterfly vent valve EVF Valves inlet product EVP1 & outlet product EVP2 20

Running modes of the BOREAL 3 possible running modes : Batch mode Continuous mode with temperature control based on free grapes flow rate Continuous mode with temperature control by adjusting grapes flow rate 1 mode Deactivate 1 mode Manual 1 mode Ready 1 mode Stop 1 mode Final empty 21

Deactivate mode Active mode when the electrical cabinet is powered up EVRG, EVRL, and EVL1 5 closed Product inlet and outlet valves EVP1 EVP2 closed Vent valve EVF open Temperature and level control deactivated Pump activation disabled (on contact) 22

Manual mode From the block diagram : Temperature control sequence deactivated, and closure of EVL1 5 EVRG and EVRL open Using the panel, the operator can: adjust all the EVs, activate or deactivate the level control, adjust the percentage opening of valve EVF, if the level control sequence is deactivated. The following safety mechanisms protect the unit: Pump disabled if EVP1 is closed High pressure in the cooler closes all the valves and switches the system to deactivate mode Low temperature closes the liquid valves 23

STOP mode or Stop Cycle Stop Cycle = stop of working cycle in progress STOP mode or the red Stop Cycle button = activate the safety mode after a normal operating cycle (Batch or Continuous), or after a malfunction has been observed : EVRG remains open EVRL and EVL1 5 closed Product inlet and outlet valves EVP1 EVP2 closed Vent valve EVF open Temperature and level control deactivated Pump activation disabled (on contact) Go in Manual mode to reset PLC memories 24

Continuous mode with free flow rate Temperature control loop Maximum 5 liquid valves to inject LCO2 Opening or closing liquid valves depend on the temperature between temperature set-point and low & high temperatures values Opening or closing valves sequence managed with time-outs 3 temperature values to enter 5 valve CO2 open T high 4 valve CO2 open 3 valve CO2 open T set 2 valve CO2 open 1 valve CO2 open T low 25

Continuous mode with free flow rate Level and pressure control loop 600-700 LAH The level control enables to balance the same crushed grapes flow rate between outlet and inlet Delta 50 400-500 40 EVF The level is regulated by the vent valve of CO 2 gas (EVF) When level is high, vent valve closes according to parameter set When level is low, vent valve opens according to parameter set Delta 1 Lsv 200-250 20-50 LMax LMin LAL 0 % open 40% open 50-70 LLAL 10-20 26

Continuous mode with free flow rate Temperature setting Closing of liquid valves + EVRL if T too low Alarm if temperature too high Level setting Maximum level = closure of the product inlet valve EVP1 and the pump being disabled Low level = closure of both tangential liquid valves (if set up) Very low level = closure of all the liquid valves Exhaust ramp = opening speed of vent valve for controlling the depressurisation (product projection) Delta level = authorisation to open the liquid valves EVLi 27

Continuous mode with free flow rate Pressure management The number of liquid injection valves open is limited by the internal pressure 4 Bar 3-3,5 Bar PSV open PAHH PAH The higher the pressure is, the more the number of liquid injection valves is reduced Working Pressure 1 2 P4 P3 P2 The very high pressure PAHH closes all liquid injection valves 3 4 P1 Maximum vessel pressure is 4 bars 5 0 Bar x = Max EVL open 28

Continuous mode with free flow rate Possibility to let the outlet product valve EVP2 closed at the system start-up in order to reach the correct cooling temperature Choice of customer Videos : ex. of regulation Vidéo3 (pressure EVLi) Vidéo4 (level EVF) 29

Continuous mode with free flow rate How to adjust control parameters when the grapes temperature between inlet and outlet is high? We may need to use 4 or 5 liquid injection valves Some grapes juice or products can escape at top of the vessel together with CO2 gas exhaust Therefore the level set-point can be lowered in order to leave some more gaseous space and allow more decantation Pressure and vibration can also increase with the number of liquid injection valves We may limit the number of liquid injection valves by PLC 30

Continuous mode with free flow rate Process behavior NON EQUILIBRIUM Caused by increase/decrease of inlet flow crushed grapes and, consequently, increase/decrease flow liquid CO2 Consequence of level increase, Consequence of level decrease, Opening valve CO2 gas Level EQUILIBRIUM Reach of mass balance inlet-outlet crushed grapes Pressure in the cooler Level Flow outlet crushed grapes 31

Continuous mode with adjusted flow rate Continuous mode with temperature control by adjusting grapes flow rate Installation of a frequency inverter adapted to pump characteristics Temperature control : if the temperature is not reached, the inverter reduces the grapes flow rate according to a reduction factor in the inverter speed and to time-outs 32

Batch mode Batch Mode = 3 consecutive sequences Filling step (start of pump) to the desired level Cooling (stop pump and EVF 100% open) to the desired temperature Empty (partially) : product drainage to a level Ready Mode Operating Mode Batch Filling sequence Ready for another batch or for final empty Safety on pressure : Closing all liquid valves if P Cooling sequence Closing valve used for emptying if P > P empty Final Draining Stop 33

Final Empty mode Select 1 to 3 liquid valves for empty Maximum pressure for empty : controls the closing of used liquid valves Re-start pressure : re-opens the used liquid valves Stop on Time-out, Stop cycle, or Sensors of product presence Ramp on opening of vent valve Videos Démo2 & Détecteurs 34

Recovery level When? When the product temperature is sufficiently low, all the EVLs are closed. The pressure in the cooler could drop to such a value that the must can no longer be driven increase of level How? (recovery level function activated or not) Fix a maximum level value beyond which one EVL opens Possibility to open a second EVL if the level still increases. Opening / closing on a «Delta» value End of sequence when the level reduces of a «Delta» value (or if minimum level adjustment is reached) Re-start of temperature control if the temperature increases Video Démo1 35

Cyclic level empty When? If the flow rates to be treated are important, there is a risk of stratification : skin and seeds are not driven by gas. Risk of deposit on the walls. Visible during the emptying. How? (Cyclic level empty function activated or not) This comprises lowering the "max regulation level" value to the "empty level" value according to the criteria of speed, and retain this new value for a time lapse Minimum level adjustment >= Very low level Reiteration of the function on cyclic empty duration 36

Faults and alarms Faults >> Reset on blue Button on electrical panel : Emergency stop, Safety pressure switch, Inspection door open Low instrument air pressure, Option : CO 2 ambient (2nd threshold) Alarms >> Reset in Alarms Page Low temperature, Probes fault, High product temperature Low level, high level, high pressure, Transmitters fault Ambient exhaust fan, De-stemmer in stop mode Options : Pre-heater CO 2 (Low T, High T, Probe fault, pre-heater water low level) Low CO 2 pressure + Transmitter fault CO 2 ambient (1st threshold), 2nd Emergency stop 37

Interfaces with customer and options Interfaces with customer : De-stemmer running Pump running authorisation Machine downstream authorisation (press, fermenting tank) Product discharge Alarm transfer relay Process options : Frequency inverter 4th cooling temperature probe Pre-heater temperature probe : water or CO 2 Pressure of CO 2 38

Passwords Operator password Setting of T, Level parameters Air Liquide password Setting of liquid injection valves, General Data and Analogue Data Super User password Modification of passwords Setting of all parameters 39

Choice of display language & locking Language selection The operator can change the screen display language by selecting the desired language from the Utilities menu Locking : Once the super-password or the language has been entered, to prevent any subsequent alteration to the passwords or language, be sure to click on END RUNTIME in the Utilities menu 40

P&I Installation scheme 41

Recommendations Set correct level set-points with good opening parameters of the vent valve EVF Install the good product piping diameter, if possible straight with large elbows & maximum length of 40 to 50 m Possibility of de CO 2 gas injection in the product piping with hand valve Install a by-pass of Boréal (inlet and outlet) in case of blockage of Boréal or too big flow rate to treat Install a plastic part to visualize the product outlet in case of stainless steel pipe 42

Safety Purge liquid and gaseous CO 2 lines after each prolonged stop Purge the liquid CO 2 distribution ring each day Careful : risk of safety valve opening on Boreal liquid line if prolonged unuse Add an extra emergency stop near the cooler when the electrical panel is installed far away from cooler Before opening the inspection door, after complete shut down of the Boreal and washing, check with a portable CO 2 sensor the absence of CO 2 in the cooling vessel When the cooling vessel is installed indoor or if there is risk of accumulation in lower space near the cooling vessel, the working area has to be equipped with a CO 2 ambient sensor connected to the electrical panel of the Boreal 43

Safety Fix the gas and liquid CO 2 supply hoses to safety cables to prevent from loose hose Risk of disconnection of the product outlet hose due to pressure increase : Add the automatic product survey with sensors to prevent the grapes outlet hose from loose hose when there are no more grapes coming out from Boreal and CO2 gas coming in the outlet hose. If an operator can watch over the Boreal outlet hose, and tell to a second operator to stop Boreal from electrical panel when there are no more grapes coming out, then the automatic survey may be not necessary 44

Washing of the BOREAL Water washing after each working day : Wash the vessel internal with water to dissolve sugar deposit Open the hand valves at cooler bottom + water supply valve In Manual mode : activate EVLAV to open solenoid valves Open product outlet valve EVP2 to drain water Dismount the 5 injectors for cleaning to avoid future clogging by seeds Be careful to put back the injectors in the right position after dismounting 45

Maintenance of the BOREAL Washing of the Boreal : Besides the daily rinsing with water, it may be necessary to proceed to a complete cleaning with an atomized jet of water or alternatively with a continuous pressured jet of water, in order to prevent the stagnation of the worked products and the formation of possible moulds or incrustations Water without adding detergents No jet directly on the valves or on the control and management devices. Wear suitable individual protection 46

Maintenance of the BOREAL Preventive maintenance : Daily visual inspection of safety valves, valves, gas and product piping, fixations and gaskets Visual control of instrumentation (valves, sensors) Daily washing of injectors Annual inspection of safety devices 47

Over view RP03 CO2/N 48

Industrial Merchant Grape and must Cooling and Protection November 2009

Outline Air Liquide Application in the Customer process Winery objectives Principle of AL solutions Winery benefits Description of AL solutions Customer Case Discussion November 2009 2

Air Liquide, the world leader in gases for industry, health and the environment Present in 75 countries 43,000 employees Revenue 13.1 Billion 1 million 2008 customers November 2009 3

The world leader in gases for Industry Health Environment For a wide range of industrial processes: energy, metals, food, chemicals, pharmaceuticals, automotive For hospitals For homecare patients For hygiene and disinfection For reducing polluting emissions For producing the energies of tomorrow November 2009 4

AL solutions for wine... all along your process 1 Grape and must cooling and protection solutions, from reception to fermentation Other AL solutions include inerting, rummaging, November oxygenation, 2009 CO2 adjustment, 5

Winery objectives Preserve the grapes quality until fermentation in order to improve wine quality By: Cooling the grapes down and maintaining them at a low temperature Limitating the oxidation of the grapes For this result Juice obtained from grapes cooled down and protected against oxidation Juice obtained from unprotected grapes November 2009 6

AL solutions for cooling and protecting grapes 1- Based on CO2 cryogenic cooling and inerting properties, applied with different AL designed equipments CO2 under the form of Dry ice or of Liquid CO2 (Aligal Freeze 2) A strong cooling source and an inerting gas: Cooling power Inerting power 1kg dry ice / snow can give -150kcal (or - 627.8 kjoule) releases 500 liters of gas 1kg LCO 2 can give -75kcal (or - 313.9 kjoule) releases 500 liters of gas November 2009 7

AL solutions for cooling and protecting grapes 2- Applying at different stages of the process Harvest * Big snower * Reception * Snower & piping * In line LCO 2 injection Crusher * Dry ice * Alrid Press Carboflash * Boreal * Maceration Fermentation November 2009 8

Winery benefits from AL solutions Maintenance of wine quality A more aromatic and structured wine with more stable color, limitation of browning Comply with the wine legislation Reduce SO2 dosage Better control of the temperature for fermentation or maceration, better clarification of wine Optimization of production schedules Some solutions are managed automatically. They are easy to use and generate consistent product quality Cost saving (no grape loss, electricity saving) The improved organoleptic quality allowing to gain market share or to sell at a premium price. November 2009 9

AL Solution 1: Dry ice Points of application In grape harvest bin, at reception, before de-stemmer/crusher, before press, in maceration or fermentation tank Performance Good enough blanketing effect but not homogeneous Low cooling effect: can decrease temperature by a few ºC only Advantages Multiple points of use easy to use no capex Drawbacks Non regular performance High using cost Needs manpower November 2009 Short term storage Not safe handling 10

AL Solution 2: Snowers Small snower Piping & snower Big snower November 2009 11

AL Solution 2: Snowers Points of application In grape harvest bin, at reception, before de-stemmer/crusher, before press, in maceration or fermentation tank Performance Good enough blanketing effect but not homogeneous Low cooling effect: can decrease temperature by a few ºC only Advantages Multiple points of use easy to use no capex Flexible source (on-site prod.) Drawbacks Non regular performance High using cost Needs manpower Not safe handling November 2009 12

AL Solution 3: Alrid Alrid crown AL patented technology Point of application After the crusher (or grape transfer pump) Performance No cooling effect Good blanketing effect Advantages small, easy to install easy to use automatic very low Capex low opex safe using decreases the pressure drop in the transfer piping November 2009 13

AL Solution 4: LCO2 In line injection Advantages High cooling power AL patented technology Precise monitoring of temperature Reproducible results After crusher (grape transfer pump) November 2009 Point of application Performance High cooling power: Grape flow ΔT max 70 tonne/hour 5 ºC 35 tonne/hour 10 ºC Very good blanketing effect Complete protection of the grape harvest Can be applied to high grape flux Can treat several grape reception lines 2 functioning modes: cooling + inerting, inerting alone Automatic Secured use Easy to use, easy to clean Needs limited space for installation Requires limited manpower Quite low capex, low opex 14