Δημιουργία ιστοσελίδας ορειβατικού συλλόγου με χρήση του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου Joomla

ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Δημιουργία ιστοσελίδας ορειβατικού συλλόγου με χρήση του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου Joomla ΠΤΥΧ ΙΑ ΚΗ Ε ΡΓΑΣΙΑ Δαδαλιάρης Ιωάννης (ΑΜ: Τ-2340) Επιβλέπων: <κ. Βέντζας Δημήτριος, καθηγητής> ΛΑΡΙΣΑ 2015

«Εγώ ο Δαδαλιάρης Ιωάννης, δηλώνω υπεύθυνα ότι η παρούσα Πτυχιακή Εργασία με τίτλο «Δημιουργία ιστοσελίδας ορειβατικού συλλόγου με χρήση του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου Joomla είναι δική μου και βεβαιώνω ότι: Σε όσες περιπτώσεις έχω συμβουλευτεί δημοσιευμένη εργασία τρίτων, αυτό επισημαίνεται με σχετική αναφορά στα επίμαχα σημεία. Σε όσες περιπτώσεις μεταφέρω λόγια τρίτων, αυτό επισημαίνεται με σχετική αναφορά στα επίμαχα σημεία. Με εξαίρεση τέτοιες περιπτώσεις, το υπόλοιπο κείμενο της πτυχιακής αποτελεί δική μου δουλειά. Αναφέρω ρητά όλες τις πηγές βοήθειας που χρησιμοποίησα. Σε περιπτώσεις που τμήματα της παρούσας πτυχιακής έγιναν από κοινού με τρίτους, α- ναφέρω ρητά ποια είναι η δική μου συνεισφορά και ποια των τρίτων. Γνωρίζω πως η λογοκλοπή αποτελεί σοβαρότατο παράπτωμα και είμαι ενήμερος(-η) για την επέλευση των νομίμων συνεπειών»

Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή Τόπος: Ημερομηνία: ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 1. 2. 3.

Περίληψη Σκοπός της πτυχιακής εργασίας είναι η δημιουργία μια ιστοσελίδας για έναν ορειβατικό σύλλογο. Οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να ενημερωθούν για τις εκδρομές και τις δράσεις του συλλόγου, για το πρόγραμμα των εκδρομών καθώς και πρόσβαση σε φωτογραφικό υλικό των προηγούμενων αναβάσεων. Όσον αφορά τα εγγεγραμμένα μέλη θα έχουν την δυνατότητα επιπλέον να έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικό- ενημερωτικό υλικό (πρώτες βοήθειες, προσανατολισμό, μετεωρολογία κλπ) και επιπλέον να ενημερώνονται μέσω newsletter για τις προσεχώς εκδρομές, τυχόν τροποποιήσεις του προγράμματος, έκτακτες συνελεύσεις κλπ. Τέλος τα μέλη του συλλόγου θα μπορούν να δηλώσουν μέσω της ιστοσελίδας, συμμετοχή για την επόμενη προγραμματισμένη εκδρομή. -i-

Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον καθηγητή μου, κύριο Βέντζα Δημήτριο, καθηγητή του τμήματος Μηχανικών Πληροφορικής Τ.Ε., για την βοήθεια του σε όλη την διάρκεια της πτυχιακής εργασίας και για τις συμβουλές που μου έδωσε όλο αυτό το διάστημα που εργαστήκαμε μαζί.. -iii-

Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ...I ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...III ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... V 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 3 2.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 3 2.2 Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ... 3 2.3 ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 4 2.3.1 Δυαδική μορφή... 4 2.3.2 Μορφή παρουσίασης... 4 2.3.3 Τι είναι δομή περιεχομένου... 4 2.4 ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ... 5 2.5 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 6 3 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 7 3.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ;... 7 3.1.1 Τι προσφέρει το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου;... 7 3.1.2 Δυνατότητες του Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου... 7 3.1.3 Ασφάλεια ενός Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου... 8 3.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 8 3.3 ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ;... 9 3.4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 10 4 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ... 11 4.1 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ WEB CMS... 11 4.2 Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 12 4.3 ΜΕΡΗ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 13 4.3.1 Management System... 14 -v-

4.3.2 Collection System... 14 4.3.3 Publishing System... 15 5 ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 17 5.1 ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ... 17 5.2 ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ... 17 5.2.1 Πλεονεκτήματα ανοιχτού κώδικα... 18 5.2.2 Μειονεκτήματα ανοιχτού κώδικα... 20 5.2.3 Δημοφιλέστερα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου ανοικτού κώδικα... 21 5.3 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 22 5.3.1 Apache HTTP Server... 22 5.3.2 PHP... 23 5.3.3 MySQL... 24 6 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ JOOMLA... 26 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 26 6.2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ JOOMLA... 26 6.3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ JOOMLA... 27 6.4 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ... 28 7 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ... 30 7.1 ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΜΙΣΤΗΣ XAMPP... 30 7.1.1 Τι είναι το Xampp;... 30 7.1.2 Εγκατάσταση τοπικού διακομιστή Xampp... 31 7.2 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ PHPMYADMIN... 35 7.2.1 Τι είναι το phpmyadmin;... 35 7.2.2 Δημιουργία βάσης δεδομένων... 36 7.3 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ JOOMLA... 38 8 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ... 43 8.1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ... 43 8.2 ΡΥΘΜΙΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ... 44 8.3 ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΡΟΤΥΠΟΥ (TEMPLATE)... 45 8.4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ... 46 -vi-

8.4.1 Διαχείριση κατηγοριών... 46 8.4.2 Διαχείριση άρθρων... 47 8.5 ΜΕΝΟΥ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ... 48 8.6 ΠΡΟΣΘΕΤΑ... 50 8.6.1 icagenda... 50 8.7 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ... 53 9 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 61 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 63 -vii-

1 Εισαγωγή Η παρούσα πτυχιακή εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια των σπουδών μου στο τμήμα Τεχνολογίας Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Τ.Ε.Ι. Λάρισας και πραγματοποιήθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Βέντζα Δημήτριου. Στόχος της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας είναι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη μίας ιστοσελίδας ειδικού ενδιαφέροντος με το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου Joomla, που θα παρέχει στους επισκέπτες τη δυνατότητα να ενημερωθούν για την ίδρυση και τη λειτουργία του Ορειβατικού Συλλόγου. Οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να ενημερωθούν για τις εκδρομές και τις δράσεις του συλλόγου, για το πρόγραμμα των εκδρομών καθώς και πρόσβαση σε φωτογραφικό υλικό των προηγούμενων αναβάσεων. Στα επόμενα κεφάλαια που ακολουθούν παρουσιάζεται το σύστημα διαχείρισης Joomla που έχουμε επιλέξει για την πτυχιακή εργασία,αναφέρονται τα πλεονεκτήματά του, η χρήση του, τα χαρακτηριστικά του, γίνεται σύγκριση με άλλα αντίστοιχα συστήματα διαχείρισης καθώς επίσης περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία και ο τρόπος εγκατάστασης του. Τέλος θα δούμε τα στάδια που χρειάστηκαν για το σχεδιασμό και την δημιουργία της ιστοσελίδας του Ορειβατικού συλλόγου. -1-

2 Περιεχόμενο και διαχείριση περιεχομένου 2.1 Η έννοια του περιεχομένου Ο λόγος κατασκευής των υπολογιστών ήταν δυνατότητα για επεξεργασία πολλών δεδομένων. Με τον όρο δεδομένα αναφερόμαστε σε μικρά τμήματα πληροφορίας τα οποία δεν είναι εύκολο να γίνουν κατανοητά από τους ανθρώπους αλλά για τους υπολογιστές. Με την πάροδο του χρόνου όλο και περισσότεροι χρήστες ζητάνε από τους υπολογιστές να επεξεργαστούν περιεχόμενα. Το περιεχόμενο αποτελεί πληροφορία ό- πως και τα δεδομένα αλλά διατηρεί μία δομή η οποία είναι κατανοητή από τους ανθρώπους και έχει σαφές και ολοκληρωμένο νόημα. Το περιεχόμενο δεν είναι μόνο δεδομένα αλλά είναι πληροφορία και δεδομένα μαζί. Περιεχόμενο είναι πληροφορία που έχει μια ετικέτα δεδομένων έτσι ώστε ένας υπολογιστής να μπορεί να οργανώσει την συλλογή, την διαχείριση και την έκδοση του. Ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου θεωρείται πετυχημένο εφόσον μπορεί να ε- φαρμόσει μεθοδολογίες δεδομένων χωρίς να χάνει το νόημα και την συνοχή της πληροφορίας. 2.2 Η λειτουργικότητα αποτελεί περιεχόμενο Με τον όρο λειτουργικότητα (functionality), εννοούμαι όλες τις διαδικασίες που γίνονται στον υπολογιστή. Η λειτουργικότητα που προσφέρει μια εφαρμογή υπολογιστών που πραγματοποιεί μια ανθρώπινη διαδικασία σε μια σειρά από συναλλαγές μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή χρησιμοποιώντας μια διεπαφή (interface). Σε μία επιχείρηση, λειτουργικότητα είναι οι ο τρόπος με τον οποίο παράγει έργο χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή. -3-

Όπως αναφέραμε η έννοια της διαχείρισης περιεχομένου αναφέρεται στη συλλογή, διαχείριση και προβολή του περιεχομένου. Έτσι λοιπόν μπορούμε να ορίσουμε το περιεχόμενο ως πληροφορία που εμπλουτίζεται με δεδομένα και προορίζεται για μια συγκεκριμένη χρήση. Στην συνέχεια μπορούμε να επεκτείνουμε τον ορισμό του περιεχομένου ώστε να περιέχει και τη λειτουργικότητα που εμπεριέχεται σε αντικείμενα ή μπλοκ κώδικα. 2.3 Μορφή και δομή περιεχομένου 2.3.1 Δυαδική μορφή Τα αρχεία των υπολογιστών είναι ένας τρόπος για να αποθηκεύουμε δυαδικά δεδομένα. Για αυτόν το λόγο η δυαδική μορφή αναφέρεται και ως μορφή αρχείων. Στα περισσότερα αρχεία εικόνων αποθηκεύονται στην αρχή του αρχείου δεδομένα όπως το είδος του, το μέγεθος και ο τύπος αρχείου. Επίσης τα αρχεία κειμένου κωδικοποιούνται συνήθως κατά ASCII ή κατά Unicode. Όπως συμπεραίνουμε η κωδικοποίηση δεδομένων είναι μια από τις σημαντικότερες πληροφορίες ώστε η κάθε εφαρμογή να ξέρει πώς να ερμηνεύσει τα δυαδικά δεδομένα 2.3.2 Μορφή παρουσίασης Εκτός από την κωδικοποίηση ενός αρχείου ο ορισμός μορφή χρησιμοποιείται κα με την έννοια της παρουσίασης. Παραδείγματος χάριν όταν πρόκειται για κείμενο με την έννοια μορφή συμπεριλαμβάνουμε χαρακτηριστικά όπως είναι η έντονη γραφή, τα πλάγια γράμματα, ή το υπογραμμισμένο κείμενο. Είναι βασικό η παρουσίαση του περιεχομένου να διαχωρίζεται από το περιεχόμενο έτσι ώστε να μπορούμε να παράγουμε διάφορες μορφές παρουσίασης του ιδίου περιεχομένου. 2.3.3 Τι είναι δομή περιεχομένου Δομή περιεχομένου είναι ο τρόπος που τοποθετούμε τις πληροφορίες. Περιλαμβάνει τμήματα και μέρη μιας βάσης περιεχομένου καθώς και πληροφορίες που τα συσχε- -4-

τίζουν. Η δομή είναι βασική ιδιότητα του περιεχομένου καθώς η σωστή χρήση της δομής διευκολύνει την μορφοποίηση του περιεχομένου. Αν μια βάση περιεχομένου είναι καλά δομημένη τότε: Το περιεχόμενο της διαιρείται σε καλά ορισμένες κατηγορίες τις οποίες καλούμε τύπους περιεχομένου (content types). Μέσα σε κάθε κατηγορία τα τμήματα περιεχομένου διαιρούνται σε διαχειρήσιμα μπλοκ τα οποία ονομάζουμε συστατικά περιεχόμενου (content components). Κάθε τέτοιο μπλοκ διαιρείτε στην συνέχεια σε ένα καθορισμένο σύνολο τμημάτων τα οποία ονομάζουμε στοιχεία (elements). Κάθε στοιχείο σχετίζεται με άλλα στοιχεία του ίδιου ή και διαφορετικού συστατικού περιεχομένου. 2.4 Το περιεχόμενο στην κατασκευή ιστοσελίδων Όταν αναφερόμαστε σε περιεχόμενο εννοούμε κείμενα, φωτογραφίες και οτιδήποτε άλλο προσδίδει στον επισκέπτη της ιστοσελίδας την ιδιότητα του αντικειμένου. Όμως πάνω από όλα, περιεχόμενο σημαίνει καλογραμμένα κείμενα, ενώ οι φωτογραφίες, τα βίντεο και οτιδήποτε άλλο είναι συμπληρωματικά. Οι διαχειριστές ιστοσελίδων θα πρέπει να έχουν υπόψη πως μόνο η ποιότητα του περιεχομένου θα καθορίσουν την επιτυχία της ιστοσελίδας τους.. Επιπλέον όλες οι μηχανές αναζήτησης καταχωρούν σε βάση δεδομένων το περιεχόμενο (κείμενο content) που βρίσκουν τις σελίδες της ιστοσελίδας. Αυτό σημαίνει, ότι χρειάζονται περισσότερες λέξεις στις σελίδες και λιγότερα εντυπωσιακά γραφικά. -5-

2.5 Διαχείριση περιεχομένου Με τον όρο διαχείριση περιεχομένου αναφερόμαστε στο σύνολο των διαδικασιών και τεχνολογιών που υποστηρίζουν τη συλλογή, τη διαχείριση, και τη δημοσίευση των πληροφοριών σε οποιαδήποτε μορφή ή μέσο. Η πληροφορία αυτή συνήθως αναφέρεται ως περιεχόμενο ή ακριβέστερα ως ψηφιακό περιεχόμενο. Το ψηφιακό περιεχόμενο μπορεί να πάρει μορφή κειμένου, όπως έγγραφα, αρχεία πολυμέσων, αρχεία ήχου, βίντεο, ή οποιοδήποτε άλλο τύπο. Η διαχείριση περιεχομένου είναι μια συλλογική διαδικασία. Συνήθως περιλαμβάνει τους εξής βασικούς ρόλους και τις ευθύνες: Δημιουργός : είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία και επεξεργασία του περιεχομένου. Επιμέλεια : υπεύθυνη για το συντονισμό του μηνύματος περιεχομένου και το ύφος της παράδοσης, καθώς της μετάφρασης και τοπικής προσαρμογής. Εκδότης : είναι υπεύθυνος για την αποδέσμευση του περιεχομένου για χρήση. Διαχειριστής :είναι υπεύθυνος για τη εκχώρηση δικαιωμάτων πρόσβασης σε φακέλους και αρχεία στις ομάδες χρηστών. Επίσης βοηθούν στην υποστήριξη των ομάδων αυτών Επισκέπτης: είναι αυτός που διαβάζει ή αλλιώς παίρνει το περιεχόμενο μετά τη δημοσίευσή του Μια κρίσιμη πτυχή της διαχείρισης περιεχομένου είναι η ικανότητα να διαχειρίζεται τις εκδόσεις του περιεχομένου με την εξέλιξή του. Συγγραφείς και εκδότες πρέπει να δημιουργούν νέες εκδόσεις ώστε να διορθώνουν τυχόν αδυναμίες των προηγούμενων. -6-

3 Συστήματα διαχείρισης περιεχομένου 3.1 Τι είναι το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου; Το Content Management System (CMS) είναι μία μορφή λογισμικού για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που αυτοματοποιεί τις διαδικασίες δημιουργίας, οργάνωσης, ελέγχου και δημοσίευσης περιεχομένου. Τα περισσότερα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου έχουν την δυνατότητα να διαχειριστούν περιεχόμενο στις εξής μορφές: κείμενα, εικόνες, βίντεο, πρότυπα σχεδίασης, βάσεις δεδομένων κ.α. Το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου είναι λογισμικό το οποίο επιτρέπει στον οποιονδήποτε, ακόμα και αν δεν έχει αρκετές γνώσεις προγραμματισμού και γλώσσας HTML, να δημιουργήσει και να σχεδιάσει εύκολα την ιστοσελίδα του. 3.1.1 Τι προσφέρει το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου; To Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου προσφέρει γραφικό περιβάλλον το οποίο δίνει άμεση πρόσβαση στο περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Επίσης η δημιουργία και η επεξεργασία ενός περιεχομένου (κειμένου και φωτογραφιών) μπορεί να γίνει με έναν γραφικό κειμενογράφο παρόμοιο με αυτόν που χρησιμοποιείται στους επεξεργαστές κειμένου. Η πληροφορία οργανώνεται αποδοτικά σε κατηγορίες και υποκατηγορίες και παρουσιάζεται με τρόπο φιλικό στο χρήστη αλλά και στο διαχειριστή. 3.1.2 Δυνατότητες του Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου Το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου στηρίζεται στον αντικειμενοστραφή προγραμματισμό και μας παρέχει μια σειρά από αρθρώματα (modules) και εφαρμογές -7-

(plugins) τα οποία μας προσφέρουν καλύτερη λειτουργικότητα. Παράλληλα, η κοινότητα που ασχολείται με αυτό προσφέρει συνεχώς καινούργιες λύσεις και δυνατότητες ώστε να καλύψουν τις ανάγκες μας 3.1.3 Ασφάλεια ενός Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου Όπως και κάθε λογισμικό που υπάρχει στην αγορά, έτσι και τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου παρουσιάζουν ορισμένα σφάλματα, τα οποία μόλις εντοπιστούν διορθώνονται από τους προγραμματιστές τους. Στην συνέχεια βγαίνει νέα έκδοση για να διορθώσει και να βελτιώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του συστήματος. 3.2 Πλεονεκτήματα των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Σημαντικό πλεονέκτημα θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε το μειωμένο κόστος την διατήρηση και συντήρηση μίας ιστοσελίδας και την αύξηση του εισοδήματος χάριν στην επιτυχημένη παρουσία της ιστοσελίδας αυτής. Ακόμη, με την βοήθεια των συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου μπορεί να αυξηθεί κατακόρυφα η ποιότητα μίας ιστοσελίδας με την χρήση υψηλής ποιότητας προτύπων σχεδίασης, που θα δίνουν μία δυναμική εικόνα για τον ιδιοκτήτη τους. Επίσης σημαντικό πλεονέκτημα θεωρείται ο μικρότερος χρόνος εκπαίδευσης ενός ατόμου όταν για κάποιο έργο χρησιμοποιεί τα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου. Με τις έτοιμες φόρμες εισαγωγής, μορφοποίησης και προεπισκόπησης, που υπάρχουν, δεν απαιτούνται πλέον ειδικές γνώσεις προγραμματισμού και σχεδίασης ιστοσελίδων. Με απλές γνώσεις χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, που είναι πλέον απαραίτητες στους εργαζόμενους κάθε τομέα της παραγωγής, αλλά και γενικότερα στην καθημερινή ζωή, μπορεί κάποιος να δημιουργήσει μία εντυπωσιακή, λειτουργική και ενημερωμένη ιστοσελίδα. -8-

Με βάση την προηγούμενη διατύπωση, ένα σημαντικό αποτέλεσμα των συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου είναι και η μείωση του αριθμού των ατόμων που απαρτίζουν το τεχνικό τμήμα, οι οποίοι χρειάζονται για την σωστή λειτουργία και συντήρηση των CMS. Επιπλέον έχουμε την δυνατότητα να αυτοματοποιήσομε τις διεργασίες ρουτίνας. Θα μπορούσαμε δηλαδή να εφαρμόσουμε την ίδια μορφοποίηση σε όλες τις ιστοσελίδες μας. Οι επιλογές και γενικότερα η πλοήγηση γίνεται επίσης αυτόματα δίνοντας ένα επιπλέον πλεονέκτημα στην επιχείρηση Τέλος, παρέχεται μεγαλύτερη ομοιομορφία και συνοχή, βελτιωμένο σύστημα πλοήγησης, αυξημένη ευελιξία και επιτάχυνση της διαδικασίας αλλαγών και δημιουργίας νέων σελίδων. 3.3 Που χρησιμοποιούνται τα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου; Τα CMS μπορούν να χρησιμοποιηθούν για: Ειδήσεις (εφημερίδες, περιοδικά κ.λπ.) Παρουσιάσεις εταιριών και προσωπικού Καταλόγους προϊόντων Παρουσιάσεις προϊόντων Online υποστήριξη Αγγελίες και ανακοινώσεις Παρουσιάσεις και προβολή γεωγραφικών περιοχών Διαφημίσεις Δελτία Τύπου Συλλόγους Χάρτες, κατευθύνσεις, οδηγίες Παρουσίαση Εικόνων -9-

3.4 Κατηγορίες Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Υπάρχουν έξι κύριες κατηγορίες CMS, με τα αντίστοιχα πεδία χρήσης: Web CMS (WCMS) Enterprise CMS (ECMS) Document management system (DMS) Mobile content management system Component content management system Media content management system Learning Content Management System (LMS) -10-

4 Συστήματα διαχείρισης περιεχομένου για το διαδίκτυο Τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου για το διαδίκτυο είναι ειδικές περιπτώσεις συστημάτων. Αποτελούν λογισμικό δημιουργημένο ως διαδικτυακή εφαρμογή που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία και διαχείριση HTML περιεχομένου. Χρησιμοποιείται για τη διαχείριση και τον έλεγχο μιας μεγάλης, δυναμικής συλλογής διαδικτυακού υλικού (HTML έγγραφα, βίντεο και εικόνες). Συνήθως παρέχουν εργαλεία σε χρήστες με μικρή ή ανύπαρκτη τεχνική γνώση σε γλώσσες σήμανσης ή προγραμματισμού ώστε να μπορεί και αυτό το τμήμα χρηστών να δημιουργεί και να διαχειρίζεται το περιεχόμενο με σχετική ευκολία. Τα περισσότερα συστήματα χρησιμοποιούν μια βάση δεδομένων για την αποθήκευση και ένα επίπεδο παρουσίασης για την εμφάνιση περιεχομένου στους επισκέπτες της ιστοσελίδας βάσει ενός συνόλου από πρότυπα (templates).επίσης τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου για το διαδίκτυο διαφέρουν από τα εργαλεία συγγραφής ιστοσελίδων (π.χ. το Adobe Dreamweaver ή το Microsoft FrontPage ). 4.1 Δυνατότητες των web cms Αυτοματοποιημένα πρότυπα (templates) Πρότυπα που μπορούν να εφαρμοστούν αυτόματα σε νέο και υπάρχον περιεχόμενο. Εύκολα επεξεργάσιμο περιεχόμενο Αφού το περιεχόμενο είναι διαχωρισμένο από την παρουσίαση της ιστοσελίδας, γίνεται πιο εύκολο και γρήγορο στην επεξεργασία και διαχείριση. Τα -11-

περισσότερα λογισμικά για τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου περιλαμβάνουν WYSIWYG εργαλεία που επιτρέπουν σε άτομα χωρίς τεχνικές γνώσεις να δημιουργήσουν / επεξεργαστούν περιεχόμενο. Αναβαθμίσεις για την υποστήριξη διαδικτυακών προτύπων Τα «ενεργά» CMS αναβαθμίζονται τακτικά ώστε να συμπεριλάβουν νέα χαρακτηριστικά και να υποστηρίξουν τρέχοντα web πρότυπα. Διαχείριση ροής εργασίας (workflow management) H ροή εργασίας είναι η διαδικασία δημιουργίας κύκλων με σειριακά και παράλληλα καθήκοντα που πρέπει να ολοκληρώσει το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου. Για παράδειγμα, ο δημιουργός καταθέτει ένα άρθρο το οποίο δε δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα μέχρι να το επεξεργαστεί ένας συντάκτης και τελικά να το εγκρίνει ο αρχισυντάκτης Διαχείριση εγγράφων Τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου μπορούν να παρέχουν τρόπους διαχείρισης του κύκλου ζωής ενός εγγράφου από την αρχή της δημιουργίας του, αναθεωρήσεις, δημοσίευση, αποθήκευση, ως την καταστροφή του. 4.2 Η πορεία των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Με την μεγάλη αποδοχή των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό είναι πλέον εμφανές ότι το μέλλον του διαδικτύου σε ότι αφορά περιεχόμενο και πληροφορίες που πρέπει να ανανεώνονται τακτικά, ανήκει στα προγράμματα διαχείρισης περιεχομένου, αφού προσφέρουν πολλά πλεονεκτήματα, ταχύτητα και ευκολίες στη χρήση τους. Όμως τι μορφή θα έχουν τα προγράμματα αυτά και πως θα διαμορφωθεί η αγορά τους; Το μέλλον στον τομέα των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου και -12-

συγχρόνως και των συστημάτων διαχείρισης διαδικτυακού περιεχομένου καθορίζεται από δύο κύριους παράγοντες. Πρόκειται για τους ίδιους παράγοντες που επηρεάζουν το μέλλον γενικά του κλάδου της τεχνολογίας των πληροφοριών δηλαδή οι τωρινές και μελλοντικές ανάγκες των υποψήφιων πελατών καθώς και η τεχνολογία που θα είναι διαθέσιμη την ώρα που θα παρουσιαστούν οι ανάγκες αυτές. Αυτές οι δύο δυνάμεις οδηγούν την εξέλιξη των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου και για τον λόγο αυτό οι προβλέψεις μας θα στηριχτούν καταρχάς στην αναγνώριση αυτών των αναγκών και κατά επέκταση στην τάση ενοποίησης που παρατηρείται γενικότερα στον τομέα των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου. 4.3 Μέρη ενός Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου Τα βασικά μέρη ενός Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου είναι τα εξής: Το σύστημα συλλογής (Collection System). Είναι συχνό το φαινόμενο να καταθέτουμε περιεχόμενο στην αποθήκη του συστήματος διαχείρισης πριν το επεξεργαστούμε. Tο σύστημα διαχείρισης (Management System). Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο ο χρήστης να πληκτρολογεί δεδομένα σε web forms. Αυτό το περιεχόμενο αποθηκεύεται στην αποθήκη δεδομένων. Τo σύστημα δημοσίευσης (Publishing System). Η αποθήκη δεδομένων πολλές φορές μένει στον κόμβο που δημιουργεί, και δεν μπορεί να διαχωριστεί με σαφή τρόπο από το σύστημα που δημοσιεύει τον κόμβο. -13-

4.3.1 Management System Το σύστημα διαχείρισης σε ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου είναι υπεύθυνο για την μακροχρόνια αποθήκευση των συστατικών περιεχομένου καθώς και για κάθε είδους αρχείο που χρησιμοποιείται. Περιέχει την αποθήκη περιεχομένου, τη ροή διαχείρισης καθώς και δυνατότητες διαχείρισης. Στο πιο υψηλό επίπεδο αφαίρεσης μας δίνει την δυνατότητα να γνωρίζουμε τι έχουμε συλλέξει και πια η διάταξη του. Ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου πρέπει να είναι ικανό να μας πληροφορεί για τα ακόλουθα: Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο, δηλαδή τι είδους συστατικά περιεχομένου έχουν συλλεχθεί και σε πιο στάδιο του κύκλου ζωής τους βρίσκονται. Πόσο καλά αρχικοποιημένο είναι το υλικό μας και αν μπορεί να δημιουργηθεί συμφόρηση. Πως χρησιμοποιούμε τα συστατικά στις δημοσιεύσεις και πιο περιεχόμενο δεν χρησιμοποιείται ή είναι έτοιμο για διαγραφή. Ποιος έχει πρόσβαση και πού στο περιεχόμενο και ποιος έχει συνεισφέρει περισσότερο. 4.3.2 Collection System Ένα σύστημα συλλογής είναι αρμόδιο για όλες τις διεργασίες που γίνονται προτού η πληροφορία γίνει έτοιμη για δημοσίευση. Μετατρέπει την ακατέργαστη πληροφορία σε καλά οργανωμένο περιεχόμενο. Παρακάτω βλέπουμε τα στάδια της συλλογής που είναι: Συγγραφή (Authoring): Δημιουργείται το περιεχόμενο εξ ολοκλήρου από την αρχή. -14-

Απόκτηση (Acquisition): Συλλέγεται το περιεχόμενο από διαφορετικές υπάρχουσες πηγές. Μετατροπή (Conversion): Απομακρύνονται οι μη απαραίτητες πληροφορίες από το περιεχόμενο και όταν χρειάζεται αλλάζει και η μορφή του. Συσσώρευση (Aggregation): Επεξεργαζόμαστε το περιεχόμενο, το διαιρούμαι σε τμήματα και το ανακατασκευάζουμε με τα απαραίτητα δεδομένα. Υπηρεσίες Συλλογής (Collection Services): Είναι αλγόριθμοι και συναρτήσεις που βοηθούν στη διαδικασία συλλογής. Παραδείγματος χάρη μια υπηρεσία συλλογής είναι οι web forms στις οποίες εισάγουμε περιεχόμενο. 4.3.3 Publishing System Το σύστημα δημοσίευσης είναι αρμόδιο για την εξαγωγή περιεχομένου από την αποθήκη δεδομένων και την αυτόματη δημιουργία δημοσιεύσεων Ένα σύστημα δημοσίευσης περιλαμβάνει: Φόρμες δημοσιεύσεων : Προγράμματα που δημιουργούν δημοσιεύσεις αυτόματα. Υπηρεσίες δημοσιεύσεων : Ένα σύνολο εργαλείων που ελέγχουν τι έχει δημοσιευτεί και πώς έχει δημοσιευτεί. Συνδέσεις : Μέθοδοι και εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να εισάγουν δεδομένα από συστήματα έξω από το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου. Δημοσιεύσεις ιστού : Η πιο συνηθισμένη έξοδος για ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου Άλλες δημοσιεύσεις : Διαφορετικές δημοσιεύσεις από τις ιστού όπως ηλεκτρονικές δημοσιεύσεις και δημοσιεύσεις εκτύπωσης. -15-

5 Διαθέσιμα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου Τα διαθέσιμα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου που συναντάμε είναι δυο ειδών. Υπάρχουν τα κλειστού κώδικα συστήματα και τα ανοιχτού κώδικα. Για την υλοποίηση αυτής της πτυχιακής μας θα χρησιμοποιήσουμε σύστημα ανοιχτού κώδικα. 5.1 Κλειστού κώδικα Στα κλειστού κώδικα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου υπάρχουν και πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Στα πλεονεκτήματα συγκαταλέγονται η εμπορική υ- ποστήριξη που είναι σαφώς προσδιορισμένη, συνήθως είναι ετοιμοπαράδοτο, υπάρχει καλύτερη τεκμηρίωση και εκπαίδευση και τέλος υπάρχει μεγάλη ασφάλεια στο σύστημα. Αντίθετα στα μειονεκτήματα του κλειστού κώδικα μπορούμε να κάνουμε αναφορά στο κόστος το οποίο μπορεί να είναι και πολύ μεγάλο πολλές φορές. Αυτό το κόστος μπορούμε να το διαχωρίσουμε στο βασικό, στο κόστος παραμετροποίησης και στο κόστος ολοκλήρωσης με τα υπάρχοντα εταιρικά και εμπορικά συστήματα. 5.2 Ανοικτού κώδικα Τα λογισμικά ανοιχτού κώδικα θεωρούνται όλο και περισσότερο σαν ένα βασικό κομμάτι της αγοράς. Αυτό ενισχύεται από την ανάπτυξη του διαδικτύου καθώς και από την καθιέρωση του Apache και της Linux στην αγορά. Η υποστήριξη από μεγάλους προμηθευτές όπως η IBM έχει περαιτέρω σταθεροποιήσει την θέση των εφαρμογών ανοιχτού κώδικα στο σημείο που πλέον ο επιχειρηματικός κόσμος βλέπει τώρα τα λογισμικά ανοιχτού κώδικα σαν μία βιώσιμη επιλογή. Στον τομέα των Συστημάτων Διαχείρισης Διαδικτυακού Περιεχομένου υπάρχει μια αρκετά ισχυρή ανάπτυξη σε λύσεις ανοιχτού κώδικα ίσως λόγω των πολύ υψηλών τιμών των αντίστοιχων εμπορικών. -17-

5.2.1 Πλεονεκτήματα ανοιχτού κώδικα Χαμηλό κόστος Ο κώδικας των συστημάτων αυτών διατίθεται δωρεάν και τυχόν εμπορική υποστήριξη πάνω στο σύστημα παρέχεται σε τιμές πολύ ανταγωνιστικές. Για να κάνουμε μια σύγκριση αρκεί να παρατηρήσουμε ότι τα εμπορικά ΣΔΠ κοστίζουν από μερικές χιλιάδες ευρώ έως και εκατομμύρια ειδικά όταν παρέχουν επαγγελματικές υπηρεσίες. Βέβαια δεν είναι όλα τα ΣΔΠ ανοιχτού κώδικα εντελώς δωρεάν. Υπάρχουν περιπτώσεις ό- που διανέμονται δωρεάν αλλά για να προμηθευτούμε άδεια χρήσης για εμπορικό σκοπό πρέπει να πληρώσουμε ένα ποσό το οποίο φυσικά είναι αρκετά πιο φτηνό από τα εμπορικά ΣΔΠ. Ευκολία προσαρμογής Στα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου τα οποία είναι ανοιχτού κώδικα έχουμε πλήρη πρόσβαση στον κώδικα του συστήματος. Το γεγονός αυτό μας δίνει μεγάλη ευελιξία καθώς μπορούμε να πραγματοποιήσουμε ότι αλλαγές χρειαζόμαστε ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες που μπορεί να έχουμε. Ανοιχτές πλατφόρμες Τα ανοιχτού κώδικα συνήθως έχουν κατασκευαστεί με εργαλεία και γλώσσες προγραμματισμού επίσης ανοιχτού κώδικα όπως είναι PHP, η Perl, Python, Java και Unix. Tο να εργαζόμαστε σε αυτά τα περιβάλλοντα εξαλείφει την εξάρτηση μας από προγράμματα που είναι ανεπτυγμένα από συγκεκριμένους κατασκευαστές. Συνεργασία μεταξύ των οργανισμών Η δυνατότητα να διανέμουμε ελεύθερα κώδικα δίνει τη δυνατότητα στους οργανισμούς που αναπτύσσουν συστήματα να συνεργαστούν. Δηλαδή αλλαγές που έχει κάνει μια εταιρία για την βελτιστοποίηση ενός συστήματος διαχείρισης περιεχομένου μπορούν να δοθούν σε μια άλλη εταιρία και το αντίστροφο. -18-

Ευκολία ενσωμάτωσης Ο συνδυασμός των ανοιχτών πλατφόρμων και η ευκολία τροποποίησης των ΣΔΠ ανοιχτού κώδικα καθιστούν τη διαδικασία ενσωμάτωσης τους στο σύστημα μιας επιχείρησης ευκολότερη από ότι στα εμπορικά ΣΔΠ. Δυνατότητα δοκιμής πριν την κατασκευή του κόμβου Δίνεται η δυνατότητα να κατεβάσουμε ένα πλήρες αντίγραφο ενός ελεύθερου ΣΔΠ και να το δοκιμάσουμε εκτενώς ώστε να διαπιστώσουμε αν καλύπτει τις ανάγκες μας και να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη του κόμβου Γρήγορη επίλυση προβλημάτων Όταν διαπιστώνεται ένα ελάττωμα σε ένα εμπορικό ΣΔΠ, η μόνη μας επιλογή είναι να το αναφέρουμε στον κατασκευαστή του συστήματος και να περιμένουμε να το φτιάξει. Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος έως ότου εκδοθεί μια καινούργια έκδοση η οποία να διορθώνει το ελάττωμα. Με ένα open-source ΣΔΠ υπάρχουν δυο επιλογές με τις ο- ποίες μπορούμε γρήγορα να επιλύσουμε το πρόβλημα. Είτε να αναφέρουμε το ελάττωμα στην κοινότητα οπότε συνήθως αρκούν μερικές μέρες έως ότου το πρόβλημα επιλυθεί. Είτε να λύσουμε το πρόβλημα μόνοι μας. Έχοντας πλήρη πρόσβασης τον κώδικα μπορούμε να επέμβουμε και να πραγματοποιήσουμε όσες αλλαγές επιθυμούμε. Διάρκεια στο μέλλον Όπως γνωρίζουμε η αγορά κατακλύζεται από εκατοντάδες κατασκευαστές εμπορικών ΣΔΠ. Οι ειδικοί της αγοράς επισημαίνουν ότι σε κάποιο χρονικό διάστημα θα επικρατήσουν λίγοι κατασκευαστές και οι υπόλοιποι θα σταματήσουν την παραγωγή και προφανώς την υποστήριξη για τα ΣΔΠ που μέχρι πρότινος παρήγαγαν. Έτσι σε περίπτωση που αναπτύξουμε τον κόμβο μας πάνω σε ένα εμπορικό ΣΔΠ το ο- ποίο σταματήσει την λειτουργία ανάπτυξης τότε προφανώς θα έχουμε πολύ σημαντικό πρόβλημα υποστήριξης. Σε περίπτωση τώρα που αναπτύξουμε τον κόμβο μας βάσει ενός ΣΔΠ ανοιχτού κώδικα ακόμα και αν σταματήσει η παραγωγή του θα είμαστε ελεύθεροι να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε και να βελτιώνουμε το ΣΔΠ μόνοι μας. -19-

5.2.2 Μειονεκτήματα ανοιχτού κώδικα Πρώτα από όλα πρέπει να δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι ενώ τα ανοικτού κώδικα ΣΔΠ είναι δωρεάν αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κοστίζουν και τίποτα. Μεγάλο μέρος της προσπάθειας αλλά και του κόστους αναφέρεται στην υλοποίηση καθώς και στην διαδικασία τροποποίησης. Είναι πιθανόν να μη μπορούν να υποστηρίξουν δημιουργία μεγάλων κόμβων Τα περισσότερα ανοικτού κώδικα ΣΔΠ εστιάζουν σε μικρές ή μεσαίες υλοποιήσεις και δεν έχουν τα χαρακτηριστικά των εμπορικών που απευθύνονται σε μεγάλες επιχειρήσεις. Έλλειψη εμπορικής υποστήριξης Τα ανοικτού ΣΔΠ πάσχουν από έλλειψη εμπορικής υποστήριξης γεγονός το οποίο δεν συμβαίνει στα εμπορικά ΣΔΠ. Μικρότερη ωριμότητα Η πλειοψηφία των ΣΔΠ που βασίζονται σε κοινότητες αποτελούν λιγότερο ώριμα συστήματα από τα ανάλογα εμπορικά. Αυτό συμβαίνει λόγο του έντονου ανταγωνισμού που υπάρχει μεταξύ των εμπορικών ΣΔΠ. Ελλιπής χρηστικότητα Πολλά έχουν γραφεί για την ελλιπή χρηστικότητα των open - source εφαρμογών. Συγκεκριμένα για τα ΣΔΠ αυτό αποτελεί μια σημαντική αδυναμία καθώς αυτά πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από το προσωπικό μιας εταιρίας το οποίο πιθανόν δεν θα έχει τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι τα open - source ΣΔΠ εστιάζουν κυρίως στην αρχιτεκτονική και στα χαρακτηριστικά του συστήματος σε βάρος της χρηστικότητας καθώς θεωρούν δεδομένη την εμπειρία των χρηστών. -20-

Ελλιπής τεκμηρίωση (documentation) Τα περισσότερα ανοικτού κώδικα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου, βασισμένα σε κοινότητες, παρέχουν τεκμηρίωση και πληροφορίες υποστήριξης οι οποίες δεν αρκούν. Η επαρκής τεκμηρίωση απαιτεί άξιους συγγραφείς και μεγάλες πηγές δεδομένων χαρακτηριστικά στα οποία δεν ανταποκρίνονται συνήθως οι εφαρμογές ανοιχτού κώδικα. Κίνδυνος υπέρ-επένδυσης (over-investment) Όπως γνωρίζουμε η πρόσβαση στον κώδικα των ανοικτού κώδικα συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου είναι ελεύθερη και η οποιαδήποτε εταιρία μπορεί να πραγματοποιήσει αλλαγές. Η δυνατότητα αυτή εισάγει τον κίνδυνο της υπέρ-επένδυσης πάνω στην ανάπτυξη του προϊόντος. Δηλαδή οι προγραμματιστές μιας εταιρίας να παρασυρθούν και να επικεντρωθούν στη βελτιστοποίηση του ΣΔΠ σε βάρος αυτής καθαυτής της ε- φαρμογής. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα μπορεί να θεωρηθεί μειονέκτημα. 5.2.3 Δημοφιλέστερα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου ανοικτού κώδικα -21-

5.3 Τεχνολογίες Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου Τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα αναπτύσσονται με τις αντίστοιχες τεχνολογίες ανοικτού κώδικα και οι πιο συνηθισμένες είναι οι εξής 5.3.1 Apache HTTP Server O Apache HTTP server είναι ένας εξυπηρετητής του παγκόσμιου ιστού. Είναι ίσως ο πιο δημοφιλής εξυπηρετητής κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι αποκτάτε δωρεάν και μπορεί να εγκατασταθεί σε όλα τα λειτουργικά συστήματα όπως τα Windows, το Unix, τα Linux και το Mac OS. Βασική λειτουργία του Apache είναι να παράγει και να αποστέλλει, με τη βοήθεια του πρωτοκόλλου HTTP, ιστοσελίδες στους χρήστες όταν γίνεται κλήση από κάποιο πρόγραμμα φυλλομετρητή. Επίσης ο Apache χρησιμοποιείται και σε τοπικά δίκτυα σαν διακομιστής συνεργαζόμενος με συστήματα διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων, όπως MySQL. Είναι μια πλατφόρμα πάνω στην οποία τόσο τα άτομα όσο και οι εταιρίες μπορούν να δημιουργούν αξιόπιστα συστήματα, είτε για πειραματικούς είτε και για πιο κρίσιμους σκοπούς. Το λογισμικό Apache υπάρχει για να παρέχει ισχυρές και εμπορικής ποιότητας ε- φαρμογές οι οποίες αναφέρονται σε πολλούς τύπους Υπεύθυνοι για την ανάπτυξη και εξέλιξη του Apache είναι μια κοινότητα χρηστών και όλη η διαδικασία πραγματοποιείται κάτω από την επίβλεψη του Ιδρύματος Λογισμικού Apache. Ιστορικά η πρώτη του έκδοση, γνωστή ως NCSA HTTPd (HTTP daemon), δημι- ουργήθηκε από τον Robert McCool και κυκλοφόρησε το 1993. Η περίοδος έναρξης της δημιουργίας του προγράμματος χρονολογείται στις αρχές του 1990, ως ένα έργο του -22-

National Center for Supercomputing Applications (NCSA). Το 1994 ο Robert McCool αποχώρησε από το NCSA με αποτέλεσμα το NCSA HTTPd να μείνει σχεδόν εγκαταλειμμένο, πέρα από κάποιες διορθώσεις (patches) που ανέπτυσσαν και διένειμαν εκτός από τον McCool και άλλοι προγραμματιστές. Το Ίδρυμα Λογισμικού Apache ανέλαβε από το 1995 έως και σήμερα την περαιτέρω ανάπτυξη του. O Apache υποστηρίζει μεγάλο πλήθος λειτουργιών πολλές από τις οποίες παρέχονται με την μορφή επεκτάσεων (modules) και επεκτείνουν τις δυνατότητες του πυρήνα του Apache. Μερικές λειτουργίες των επεκτάσεων μπορεί να αφορούν την υποστήριξη από τον Apache κάποιων γλωσσών προγραμματισμού όπως η Perl, η Python, η Tcl, και η PHP. Άλλες επεκτάσεις ασχολούνται με την ασφάλεια και την ταυτοποίηση των χρηστών εκ των οποίων οι πιο δημοφιλής είναι mod_access, mod_auth, mod_digest και mod_auth_digest. Για την ασφαλή επικοινωνία χρησιμοποιείται (SSL και TLS) το mod_ssl, για ανακατευθύνσεις διευθύνσεων χρησιμοποιεί το mod_rewrite, για, καταγραφές mod_log_config, συμπίεση αρχείων μέσω του mod_gzip τα οποία διατίθενται είτε από το Apache Software Foundation είτε από τρίτες εταιρίες λογισμικού. 5.3.2 PHP Η PHP είναι μια scripting γλώσσα που αρχικά είχε σχεδιαστεί για την παραγωγή δυναμικών ιστοσελίδων. Έχει εξελιχθεί στο να περιλαμβάνει μια γραμμή εντολών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε standalone γραφικών εφαρμογών. Ενώ PHP δημιουργήθηκε αρχικά από τον Rasmus Lerdorf το 1995, η κύρια εφαρμογή της PHP είναι τώρα παράγεται με την ομάδα της PHP και χρησιμεύει ως το de facto πρότυπο για την PHP, διότι δεν υπάρχει επίσημων προδιαγραφών. Η PHP είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη, γενικού σκοπού scripting γλώσσα η οποία είναι ειδικά κατάλληλη για ανάπτυξη web και μπορεί να ενσωματωθεί στην HTML. Είναι γενικά για να εκτελείται σε έναν web server, λαμβάνοντας ως PHP κώδικα και να δημιουργήσει ιστοσελίδες ως παραγωγή. Μπορεί να αναπτυχθεί σε web servers και σε σχεδόν κάθε λειτουργικό σύστημα και πλατφόρμα δωρεάν. Είναι εγκατεστημένη σε πάνω από 20 εκατομμύρια ιστοσελίδες και 1 εκατ. web servers. Η PHP 5 ήταν ένα μεγάλο βήμα μπροστά για τη γλώσσα, αν και όχι τόσο μεγάλο όσο η μετάβαση από την PHP 3 στην PHP 4. Η PHP 5 προσφέρει scripts για αντικε- -23-

ιμενοστραφή προγραμματισμό (object-oriented). Επίσης, υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από συναρτήσεις για αντικείμενα (objects)που τα κάνει πολύ πιο ευέλικτα και εύκολα στη χρήση τους. Ακόμη, τα αντικείμενα αντιμετωπίζονται πάντα ως αναφορές (references) ώστε να βοηθηθούν οι προγραμματιστές που δυσκολεύονται να εργαστούν με τα αντικείμενα. Η PHP χρησιμοποιεί μια μίξη από διερμήνευση και μεταγλώττιση έτσι ώστε να μπορέσει να δώσει στους προγραμματιστές τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό απόδοσης και ευελιξίας. Στο παρασκήνιο, η PHP μεταγλωττίζει το script σε μια σειρά από εντολές (instructions), που είναι γνωστές με τον όρο opcodes, οι οποίες εντολές εκτελούνται μία-μία μέχρι να τελειώσει το script. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από τις παραδοσιακές γλώσσες που μεταγλωττίζονται, όπως είναι η C++, όπου ο κώδικας μεταγλωττίζεται σε εκτελέσιμο κώδικα μηχανής, ενώ η PHP μεταγλωττίζει εκ νέου το script κάθε φορά που αυτό απαιτείται. 5.3.3 MySQL Η MySQL είναι ένα σύστημα διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων (RDBMS) το οποίο μετρά περισσότερες από 14 εκατομμύρια εγκαταστάσεις. Έλαβε το όνομά του από την κόρη του Μόντυ Βιντένιους, την Μάι. Το πρόγραμμα τρέχει έναν εξυπηρετητή (server) παρέχοντας πρόσβαση πολλών χρηστών σε ένα σύνολο βάσεων δεδομένων. Η βάση δεδομένων MySQL έχει γίνει η πιο δημοφιλής βάση δεδομένων ανοιχτού λογισμικού εξαιτίας της σταθερά υψηλής απόδοσής της, της αξιοπιστίας της και της ευκολίας της χρήσης της. Χρησιμοποιείται παγκοσμίως τόσο από μεμονωμένους δημιουργούς διαδικτυακών χώρων όσο και από πολλούς από τους μεγαλύτερους και τους πιο ραγδαία αναπτυσσόμενους οργανισμούς για την εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος. Επίσης, χρησιμοποιείται για τη δημιουργία διαδικτυακών χώρων με μεγάλο όγκο δεδομένων, κρίσιμων συστημάτων για τη λειτουργία εταιρικών εφαρμογών και πακέτων λογισμικού μεγάλων εταιρειών. Η MySQL δεν είναι μόνο η πιο δημοφιλής βάση δεδομένων ανοιχτού λογισμικού, αλλά έχει γίνει και η επιλεγμένη βάση δεδομένων για τη νέα γενιά εφαρμογών που βασίζεται στο LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP/Perl/Python). -24-

Η MySQL τρέχει σε περισσότερες από 20 πλατφόρμες συμπεριλαμβανομένων του Linux, των Windows, του OS/X, του HP-UX, του AIX και του Netware, παρέχοντας στο χρήστη όλη την απαιτούμενη ευελιξία. Με τη βοήθεια της PHP μπορούμε να συνδεθούμε σε έναν οποιοδήποτε MySQL Server στον οποίο έχουμε λογαριασμό, να πάρουμε δεδομένα από ήδη υπάρχουσες βάσεις, να εισάγουμε δεδομένα σε πίνακες βάσεων, να ανανεώσουμε κάποια υπάρχοντα δεδομένα, να φτιάξουμε νέες βάσεις και νέους πίνακες και γενικά να κάνουμε οτιδήποτε γίνεται με μια MySQL βάση δεδομένων. -25-

6 Το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου Joomla 6.1 Εισαγωγή Το Joomla είναι ένα ανοιχτού κώδικα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου το οποίο έχει χαρακτηριστεί από τους δεκάδες χιλιάδες χρήστες του ως το καλύτερο CMS στον κόσμο, διότι έχει τεράστιες δυνατότητες αλλά και ταυτόχρονα εξαιρετικά ευέλικτο και φιλικό περιβάλλον εργασίας και διαχείρισης. Το όνομα Joomla είναι μια φωνητική γραφή της γλώσσας Σουαχίλι (Swahili) στην οποία η λέξη "jumla" σημαίνει "όλοι μαζί". Επέλεξαν αυτό το όνομα για να αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της Κοινότητας και την ομάδα ανάπτυξης του έργου. Η πρώτη έκδοση του Joomla ανακοινώθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2005. Αυτή ήταν μια νέα ονομασία της έκδοσης Mambo σε συνδυασμό με διορθώσεις κάποιων σφαλμάτων στο περιβάλλον διαχείρισης και στον κώδικα ασφαλείας της. Το Joomla κυκλοφορεί και διανέμετε υπό την GNU General Public License.Η GNU General Public License (Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU) (GNU GPL ή απλά GPL) είναι πιθανόν η περισσότερο δημοφιλής άδεια χρήσης ελεύθερου λογισμικού, και είναι η άδεια που προστατεύει το μεγαλύτερο ποσοστό του ελεύθερου λογισμικού που υπάρχει μέχρι σήμερα. 6.2 Χαρακτηριστικά του Joomla Είναι ένας πλήρης μηχανισμός διαχείρισης της βάσης δεδομένων της ιστοσελίδας -26-

Παρέχει νέα, προϊόντα ή υπηρεσίες, τμήματα και ενότητες πλήρως επεξεργάσιμα και εύχρηστα. Οι θεματικές ενότητες μπορούν να προστεθούν από τους συντάκτες. Διαθέτει ένα πλήρως επεξεργάσιμο περιεχόμενο και περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των θέσεων του αριστερού, του κεντρικού και του δεξιού μενoύ. Χρησιμοποιεί τον browser για να ανεβάζει εικόνες στη βιβλιοθήκη για την χρήση τους σε οποιοδήποτε σημείο του site Έχει δυναμικό forum,, poll, voting για άμεσα επί τόπου αποτελέσματα. Τρέχει σε Linux, FreeBSD, MacOSX server, Solaris και AIX 6.3 Στοιχεία του Joomla Τα κυριότερα κομμάτια του συστήματος διαχείρισης Joomla είναι Δημόσιο τμήμα (Front-end) Το δημόσιο τμήμα είναι ουσιαστικά ότι εμφανίζεται στον φυλλομετρητή του τελικού χρήστη. Τα άρθρα, τα μενού, οι φωτογραφίες και γενικά όλα τα στοιχεία της ιστοσελίδας που θέλουμε να εμφανίζονται στον χρήστη βρίσκονται στο δημόσιο τμήμα. Περιοχή διαχείρισης (Backend) Η περιοχή διαχείρισης είναι ο πίνακας ελέγχου του Joomla. Μέσα από εκεί ο διαχειριστής κάνει όλες τις τροποποιήσεις που αφορούν την ιστοσελίδα. Μπορεί να προσθέσει περιεχόμενο, να εμφανίσει ή να αποκρύψει στοιχεία, δημιουργεί ομάδες χρηστών και να τους δίνει δικαιώματα και γενικά ότι έχει σχέση με το Joomla. Μενού Η πλοήγηση του χρήστη στην ιστοσελίδα γίνεται με την χρήση των μενού. Η δημιουργία τους γίνεται δυναμικά και συνδέονται με αντικείμενα του Joomlα. (ενότητες, άρθρα, σύνδεσμοι). Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των μενού σε μια ιστοσελίδα Joomla. -27-

Εφαρμογές (Components) Οι εφαρμογές χρησιμοποιούνται για να μπορεί το Joomla να επεκτείνεται. Άλλες είναι εμπορικές και άλλες ελεύθερης διανομής. Μερικές από αυτές είναι εφαρμογές για e- shop, για slide φωτογραφιών κτλ. Ενθέματα (Modules) Τα ενθέματα είναι κουτιά μέσα στα οποία εμφανίζεται το περιεχόμενο, οι εφαρμογές, τα πρόσθετα και άλλα αντικείμενα που εμφανίζονται στο δημόσιο τμήμα (Front End). Πρόσθετα (Plugins) Τα πρόσθετα είναι κομμάτια κώδικα τα οποία εκτελούν κάποιες ειδικές λειτουργίες, όπως για παράδειγμα μία μηχανή αναζήτησης. Διαθέσιμα πρότυπα (templates) Υπάρχουν χιλιάδες πρότυπα (templates) διαθέσιμα για το Joomla. Τα περισσότερα από αυτά μπορούμε να τα μεταφορτώσουμε δωρεάν από το δίκτυο και να αλλάξουμε την εμφάνιση του ιστοσελίδας μας όπως επιθυμούμε. 6.4 Σύγκριση των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Για το πιο είναι το καλύτερο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου σίγουρα οι απόψεις διίστανται και η επιλογή του καταλληλότερου εξαρτάται από τις διαφορετικές ανάγκες του καθενός. Εμείς θα κάνουμε μία αναφορά στα τρία δημοφιλέστερα. Το Joomla έχει πλούσια χαρακτηριστικά από τη κατασκευή του. Προτείνεται για πιο σύνθετες ιστοσελίδες όπου έχουμε δύσκολες απαιτήσεις. Προσφέρεται για την δημιουργία portal και απευθύνεται συνήθως σε πιο έμπειρους χρήστες που απαιτούν μία -28-

ιδιαίτερη σχεδίαση στην ιστοσελίδα τους και αναζητούν κάτι περισσότερο από ένα απλό ιστολόγιο. Για το joomla υπάρχουν πάρα πολλά modules, plugins καθώς και templates.τα οποία μπορούν να εγκατασταθούν εύκολα και να το μετατρέψουν σε ένα πολύ δυνατό σύστημα διαχείρισης και παρουσίασης του περιεχομένου. Προσφέρει δυναμική διαχείριση της αρχικής σελίδας, του περιεχομένου καθώς και της διαμόρφωσης μενού, ενθεμάτων και πρόσθετων. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν έχει κάποιο σύστημα για σχολιασμό αλλά αυτό λύνεται εύκολα με την προσθήκη κάποιου plugin, Το Joomla είναι φιλικό με τις μηχανές αναζήτησης ενεργοποιώντας το Search Engine Friendly τον πίνακα διαχείρισης. Το Wordpress από την κατασκευή του είναι μια blogging πλατφόρμα, με πολύ καλό σύστημα διαχείρισης των σχολίων με την οποία μπορείτε να ξεκινήσετε τη δημοσίευση και ανάρτηση των άρθρων σας στο ιστολόγιό σας. Τα άρθρα έχουν χρονολογική ταξινόμηση. Απευθύνεται συνήθως σε αρχάριους, οι οποίοι δεν έχουν γνώση σχεδιασμού και κατασκευής ιστοσελίδων αλλά τους ενδιαφέρει μόνο η διαχείριση του περιεχομένου, δηλαδή η ανάρτηση άρθρων. Από την αρχική εγκατάσταση του δεν διαθέτει κάποιο menu πλοήγησης, αν και αυτό λύνετε με κάποιο plugin. To Drupal είναι κατάλληλο για σύνθετες εγκαταστάσεις διαχείρισης περιεχομένου και κάθετες εφαρμογές. Η εξατομικευμένη φύση των θεματικών παραλλαγών του και η σύνθετη και ευέλικτη αρχιτεκτονική του απαιτεί εξειδικευμένους σχεδιαστές και προγραμματιστές. Το Drupal, μετά από επαγγελματική προσαρμογή, παραμένει το πιο εργονομικό και εύχρηστο σύστημα για τον τελικό χρήστη. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι πλεονεκτεί του Joomla στο ότι μπορεί να εκτελεστεί σε διάφορες πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων των λειτουργικών συστημάτων Windows, Mac OS X, Linux, ή οποιασδήποτε πλατφόρμας που υποστηρίζει είτε το διακομιστή ιστοσελίδων Apache HTTP Server, είτε το Internet Information Services, καθώς επίσης και τη γλώσσα προγραμματισμού PHP -29-

7 Εγκατάσταση και παραμετροποίηση Η εγκατάσταση του Joomla προϋποθέτει πως τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής που αναλύσαμε σe προηγούμενο κεφάλαιο, δηλαδή η MySQL,ο Apache και η PHP θα πρέπει να έχουν εγκατασταθεί σωστά στον υπολογιστή μας. Αν έστω και ένα από αυτά λείπει δε θα μπορούμε να προχωρήσουμε στην εγκατάσταση του Joomla. 7.1 Τοπικός διακομιστής Xampp 7.1.1 Τι είναι το Xampp; Η λέξη Xampp είναι το ακρωνύμιο των λέξεων X (αναφέρεται στο «cross-platform» που σημαίνει λογισμικό ανεξάρτητο πλατφόρμας), Apache HTTP εξυπηρετητής, MySQL, PHP, Perl. Το XAMPP είναι ένα ελεύθερο λογισμικό το οποίο περιέχει ένα εξυπηρετητή ιστοσελίδων το οποίο μπορεί να εξυπηρετεί δυναμικές ιστοσελίδες τεχνολογίας PHP/MySQL. Μπορεί να τρέξει σε Microsoft Windows, Linux, Solaris, and Mac OS X και χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα για την σχεδίαση και ανάπτυξη ιστοσελίδων με την τεχνολογίες όπως PHP, JSP και Servlets. Το Xampp προϋποθέτει μόνο τα λογισμικά συμπίεσης αρχείων zip, tar, 7z ή exe κατά την διάρκεια της εγκατάστασης. Το Xampp έχει δυνατότητα αναβάθμισης σε νέες εκδόσεις του εξυπηρετητή ιστοσελίδων http Apache, της βάσης δεδομένων MySQL, της γλώσσας PHP και Perl. Το Xampp συμπεριλαμβάνει επίσης τα πακέτα OpenSSL και το phpmyadmin. Επίσημα οι σχεδιαστές του XAMPP προόριζαν το λογισμικό ως εργαλείο ανάπτυξης και δοκιμής ιστοσελίδων τοπικά στον υπολογιστή χωρίς να είναι απαραίτητη η σύνδεση στο διαδίκτυο. Για να είναι δυνατή η χρήση του, πολλές σημαντικές λειτουργίες ασφάλειας έχουν απενεργοποιηθεί. Στην πράξη το XAMPP ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και για την φιλοξενία ιστοσελίδων -30-

7.1.2 Εγκατάσταση τοπικού διακομιστή Xampp Το Xampp μπορούμε να το κατεβάσουμε από την διεύθυνση https://www.apachefriends.org/index.html το οποίο παρέχεται δωρεάν. Εικόνα 7.1 : ιστοσελίδα Xampp Στην καρτέλα download επιλέγουμε την έκδοση για Windows Εικόνα 7.2 : Επιλογή έκδοσης και λειτουργικού συστήματος -31-

Μόλις ολοκληρωθεί η λήψη του αρχείου μας, συνεχίζουμε με την εγκατάσταση της Εικόνα 7.3 : Εγκατάσταση Xampp Στην συνέχεια μας ζητάει να επιλέξουμε ποια χαρακτηριστικά θέλουμε να εγκαταστήσουμε. Εικόνα 7.4 : Επιλογή χαρακτηριστικών -32-

Κατόπιν επιλέγουμε φάκελο εγκατάστασης και ξεκινάει η διαδικασίας της εγκατάστασης. Εικόνα 7.5 : Επιλογή φακέλου εγκατάστασης Βλέπουμε την πρόοδο εγκατάστασης Εικόνα 7.6 : Πρόοδος εγκατάστασης -33-

Μόλις ολοκληρωθεί η εγκατάσταση μας εμφανίζει την επιλογή εάν θέλουμε να ξεκινήσει η εφαρμογή Εικόνα 7.7 : Τέλος εγκατάστασης Στην συνέχεια μας εμφανίζει τον πίνακα του XAMPP Εικόνα 7.8 : Πίνακας ελέγχου Xampp -34-

Εμείς επιλέγουμε Apache και MySQL και πατάμε Start για να ξεκινήσουμε τις διαδικασίες του Apache και του MySQL. Και τελικά σαν αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας εμφανίζεται η παρακάτω εικόνα Εικόνα 7.9 : Εκκίνηση Apache και MySQL Πλέον μπορούμε να ξεκινήσουμε την δημιουργία της βάσης δεδομένων μας με το phpmyadmin 7.2 Περιβάλλον phpmyadmin 7.2.1 Τι είναι το phpmyadmin; Το phpmyadmin είναι ένα σύνολο από php scripts με το οποίο διαχειριζόμαστε τις βάσεις δεδομένων που έχουμε μέσο web. Το phpmyadmin μπορεί να διαχειριστεί ένα ολόκληρο mysql server ή ακόμα και απλές βάσεις δεδομένων όπου ο κάθε χρήστης έχει ένα λογαριασμό και μπορεί να δημιουργήσει και να διαχειριστεί τις δικές του βάσεις -35-

δεδομένων. Υποστηρίζει 47 γλώσσες μεταξύ των οποίων και τα Ελληνικά και είναι λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Οι δυνατότητες του PhpMyAdmin είναι οι εξής: Δημιουργεί και να διαγράφει βάσεις δεδομένων. Δημιουργεί, τροποποιεί, διαγράφει, αντιγράφει και μετονομάζει πίνακες. Κάνει συντήρηση της βάσης. Προσθέτει, διαγράφει και τροποποιεί πεδία πινάκων. Εκτελεί Sql ερωτήματα Διαχειρίζεται κλειδιά σε πεδία. Φορτώνει αρχεία κειμένου σε πίνακες. Δημιουργεί και διαβάζει πίνακες (που προέρχονται από dump βάσης). Εξάγει δεδομένα σε μορφή CVS, Latex, XML. Διαχειρίζεται πολλούς διακομιστές. Διαχειρίζεται τους χρήστες MySQL και τα δικαιώματά τους. Ελέγχει την αναφορική ακεραιότητα των δεδομένων των πινάκων. Δημιουργεί PDF γραφικών του layout της βάσης δεδομένων. Εκτελεί αναζητήσεις σε όλη τη βάση ή μέρος αυτής. Υποστηρίζει πίνακες InnoDB και ξένα κλειδιά. Υποστηρίζει MySQLi, μια βελτιωμένη επέκταση της MySQL 7.2.2 Δημιουργία βάσης δεδομένων Αφού έχουμε ξεκινήσει τον Apache server και την MySQL με το τοπικό διακομιστή μας, πληκτρολογούμε την διεύθυνση http://localhost/phpmyadmin. -36-

Εικόνα 7.10 : Πίνακας ελέγχου phpmyadmin Πηγαίνουμε στην καρτέλα Βάσεις Δεδομένων Εικόνα 7.11 : Καρτέλα Βάσεις Δεδομένων -37-

Γράφουμε το Όνομα της βάσης που θέλουμε να δημιουργήσουμε, στην περίπτωσή μας eoslarisas και στην συνέχεια το κουμπί δημιουργία. Μόλις δημιουργηθεί η βάση μας εμφανίζεται στην λίστα. 7.3 Εγκατάσταση Joomla Μετά την εγκατάσταση του τοπικού server και τη δημιουργία της βάσης δεδομένων, πρέπει να εγκαταστήσουμε και το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου Joomla. Πηγαίνουμε στην διεύθυνση http://www.joomla.org/download.html και κατεβάζουμε την τελευταία έκδοση. Εικόνα 7.12 : Site Joomla Εικόνα 7.13 : Επιλογή έκδοσης -38-

Αφού ολοκληρωθεί η λήψη πηγαίνουμε στον φάκελο εγκατάστασης του Xampp και βρίσκουμε τον φάκελο με όνομα htdocs. Στην συνέχεια δημιουργούμε έναν καινούργιο φάκελο με το όνομα της ιστοσελίδας που θέλουμε να δημιουργήσουμε δηλαδή eoslarisas. Εκεί μέσα αποσυμπιέζουμε τα αρχεία του Joomla Εικόνα 7.14 : Αρχεία εγκατάστασης Joomla Στο πρόγραμμα περιήγησης πληκτρολογούμε localhost/eoslarisas -39-

Εικόνα 7.15 : Joomla Επιλέγουμε γλώσσα και αφού συμπληρώσουμε όλα τα πεδία μου μας ζητάει πηγαίνουμε στην επόμενη καρτέλα. Εικόνα 7.16 : Σύνδεση βάσης δεδομένων -40-

Και τέλος οριστικοποίηση ρυθμίσεων και εγκατάσταση/ Εικόνα 7.17 : Οριστικοποίηση και εγκατάσταση Βλέπουμε την πρόοδο εγκατάστασης του Joomla Εικόνα 7.18 : Πρόοδος εγκατάστασης Joomla -41-

Αφού έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση μας εμφανίζει το σχετικό μήνυμα και κατόπιν μας ζητάει να αφαιρέσουμε τον φάκελο εγκατάστασης. Εικόνα 7.19 : Ολοκλήρωση εγκατάστασης και αφαίρεση του φακέλου εγκατάστασης Στην συνέχεια μπορούμε να δούμε την αρχική σελίδα της ιστοσελίδας μας Εικόνα 7.20 : Αρχική σελίδα Joomla μετά την εγκατάσταση -42-

8 Δημιουργία ιστοσελίδας Ορειβατικού συλλόγου 8.1 Διαχείριση ιστοσελίδας Μετά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης του Joomla, είμαστε έτοιμοι να την διαμορφώσουμε όπως εμείς θέλουμε. Όλες οι διαδικασίες γίνονται από την σελίδα διαχείρισης. Για να εισέλθουμε στην σελίδα διαχείρισης πληκτρολογούμε την διεύθυνση localhost/eoslarisas/administrator. Εικόνα 8.1 : Είσοδος Διαχείρισης της ιστοσελίδας Δίνουμε το όνομα διαχειριστή και το κωδικό που είχαμε ορίσει κατά την εγκατάστασης και μας μεταφέρει στον πίνακα διαχείρισης -43-

Εικόνα 8.2 : Πίνακας διαχείρισης 8.2 Ρύθμιση γλώσσας Σαν αρχική γλώσσα το Joomla έχει την Αγγλική. Το πρώτο μας βήμα είναι να εγκαταστήσουμε την ελληνική γλώσσα. Πηγαίνουμε στην καρτέλα extension manager και επιλέγουμε Language Manager Εικόνα 8.3 : Ρύθμιση γλώσσας -44-

Από το κουμπί Install Language βρίσκουμε τα ελληνικά και τα εγκαθιστούμε. Στην συνέχεια στις επιλογές installed-site και installed-administrator Θέτουμε την ελληνική γλώσσα ως προεπιλεγμένη ώστε η ιστοσελίδα μας και ο πίνακας ελέγχου αντίστοιχα να είναι πλέον στην ελληνική γλώσσα. Εικόνα 8.4 : Προεπιλεγμένη γλώσσα τα ελληνικά 8.3 Προσθήκη προτύπου (Template) Για την ιστοσελίδα μας επιλέξαμε το δωρεάν πρότυπο jm-services από την διεύθυνση https://www.joomla-monster.com/, αφού είδαμε ότι είναι συμβατό με την έκδοση του Joomla. Για την προσθήκη του προτύπου πηγαίνουμε Επεκτάσεις -> Διαχείριση επεκτάσεων. Προσθέτουμε το αρχείο μας και στην συνέχεια «μεταφόρτωση και εγκατάσταση. Εικόνα 8.5 : Προσθήκη προτύπου -45-

8.4 Περιεχόμενο ιστοσελίδας Η διαχείριση περιεχομένου περιλαμβάνει την διαχείριση άρθρων και την διαχείριση κατηγοριών. 8.4.1 Διαχείριση κατηγοριών Στη διαχείριση κατηγοριών ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει κατηγορίες ώστε να κατηγοριοποιεί τα άρθρα που έχει δημιουργήσει. Για δημιουργήσουμε κατηγορίες πηγαίνουμε στην καρτέλα Περιεχόμενο -> Διαχείριση κατηγοριών -> Προσθήκη νέας κατηγορίας Εικόνα 8..6 : Προσθήκη νέας κατηγορίας Οι κατηγορίες που δημιουργήσαμε για τον ορειβατικό σύλλογο είναι οι εξής: Ο σύλλογος Δραστηριότητες -46-

Πρόγραμμα Ανακοινώσεις Εκπαιδευτικό υλικό Σχολές Φωτογραφίες Αποθήκη υλικών Links 8.4.2 Διαχείριση άρθρων Στη διαχείριση άρθρων ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει άρθρα ώστε να τα δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα. Για δημιουργήσουμε άρθρα πηγαίνουμε στην καρτέλα Περιεχόμενο -> Διαχείριση άρθρων -> Προσθήκη νέου άρθρου Εικόνα 8.7 : Προσθήκη νέου άρθρου Μερικά από τα άρθρα που δημιουργήσαμε είναι: Ιστορία του συλλόγου Διοικητικό συμβούλιο -47-

Καταφύγιο Πρόγραμμα Δραστηριότητες Σχολή Ορειβασίας Αρχαρίων Σχολή Ορειβασίας Μέσου Επιπέδου Σχολή Αναρρίχησης Βράχου Αρχαρίων Σχολή Αναρρίχησης Βράχου Μέσου Επιπέδου Σχολή Ορειβατικού Σκι 8.5 Μενού πλοήγησης Το μενού πλοήγησης παρέχει τη δυνατότητα στον χρήστη να επισκέπτεται όλο το περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Το μενού της ιστοσελίδας μας περιέχει: Αρχική σελίδα : είναι ένας σύνδεσμος που μας μεταφέρει στην αρχική σελίδα της ιστοσελίδας Σύλλογος : Ο σύλλογος έχει τρεις υποκατηγορίες-υποσυνδέσμους Η ιστορία : αναφέρει την ιστορία του συλλόγου Διοικητικό συμβούλιο : αναφέρει τα ονόματα που ανήκουν στο διοικητικό συμβούλιο Καταφύγιο Κισσάβου : αναφέρει πληροφορίες για το καταφύγιο και την τοποθεσία του Δραστηριότητες : Οι δραστηριότητες του συλλόγου είναι οι εξής: Ορειβασία Αναρρίχηση Χιονοδρομία -48-

Ορεινό τρέξιμο Πρόγραμμα : σύνδεσμος που μας μεταφέρει στο πρόγραμμα του συλλόγου Ανακοινώσεις : εμφανίζονται όλες οι ανακοινώσεις του συλλόγου Εκπαιδευτικό υλικό : περιέχει μια λίστα από εκπαιδευτικά άρθρα όπως μετεωρολογία, πρώτες βοήθειες προσανατολισμό κ.α. Σχολές : Στα πλαίσια εκπαιδεύσεως, ο σύλλογος διοργανώνει σε συνεργασία με την Ελληνική Oμοσπονδία Ορειβασίας - Αναρρίχησης τις εξής σχολές : Σχολή Ορειβασίας Αρχαρίων Σχολή Ορειβασίας Μέσου Επιπέδου Σχολή Αναρρίχησης Βράχου Αρχαρίων Σχολή Αναρρίχησης Βράχου Μέσου Επιπέδου Σχολή Ορειβατικού Σκι Φωτογραφίες : ο χρήστης μπορεί να δει μια σειρά από φωτογραφίες από τις τελευταίες εκδρομές που έχει πραγματοποιήσει ο σύλλογος Εικόνα 8.8 : Μενού -49-

8.6 Πρόσθετα Στην ιστοσελίδα μας μπορούμε να εγκαταστήσουμε διάφορα πρόσθετα τα όποια θα μας βοηθήσουν να την κάνουμε πιο εύχρηστη αλλά και να επεκτείνουμε τις δυνατότητες της 8.6.1 icagenda Το κύριο πρόσθετο που χρησιμοποιήσαμε είναι το icagenda, μία εφαρμογή που μπορούμε να δημιουργούμε events, στην περίπτωσή μας εκδρομές ώστε τα εγγεγραμμένα μέλη του συλλόγου να μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή στην εκάστοτε εκδρομή. Εικόνα 8.9 : Πίνακας Διαχείρισης icagenda -50-

Από την επιλογή Events δημιουργούμε την επόμενη εκδρομή Εικόνα 8.10 : Δημιουργία εκδρομής Εφόσον έχουμε δημιουργήσει την επόμενη εκδρομή, ο επισκέπτης στην σελίδα μας, μπορεί να δει τις πληροφορίες Εικόνα 8.11 : Πληροφορίες τρέχουσας εκδρομής -51-

Πατώντας στο κουμπί «Δηλώστε συμμετοχή» μας προτρέπει να συνδεθούμε στην ιστοσελίδα με τα στοιχεία μας, διότι η δυνατότητα αυτή είναι μόνο για τα εγγεγραμμένα μέλη του συλλόγου και τα στοιχεία πρόσβασης δίνονται από τον ίδιο τον σύλλογο κατά την εγγραφή τους. Εικόνα 8.12 : Φόρμα εισόδου Εάν δώσουμε λάθος στοιχεία ή αν δεν είμαστε μέλος του συλλόγου, εμφανίζει το μήνυμα ότι δεν υπάρχει σωστή αντιστοίχιση μεταξύ του ονόματος χρήστη και του κωδικού πρόσβασης. Εικόνα 8.13 : Λανθασμένα στοιχεία πρόσβασης Εμείς εφόσον είμαστε μέλη και εισέλθουμε με τα στοιχεία μας κανονικά, επιλέγουμε 1-2 θέσεις συμμετοχής στην εκδρομή και αφού αποδεχτούμε τους όρους συμμετοχής, ο- λοκληρώνουμε την εγγραφή μας -52-

Εικόνα 8,14 : Αποδοχή όρων και ολοκλήρωση εγγραφής 8.7 Παρουσίαση ιστοσελίδας -53-

Εικόνα 8.15 : Αρχική σελίδα (πάνω μέρος) Εικόνα 8.16 : Πίνακας ανακοινώσεως και Ημερολόγιο εκδρομών -54-

Εικόνα 8.17 : Αποθήκη υλικών και εκπαιδευτικά άρθρα Εικόνα 8.18 : Κάτω μέρος σελίδας (footer) -55-

Εικόνα 8.19 : Εμφάνιση εκδρομής στο ημερολόγιο Εικόνα 8.20 : Πληροφορίες συμμετοχής -56-

Εικόνα 8.21 : Όροι συμμετοχής για τις εκδρομές Εικόνα 8.22. Πληροφορίες για την Αναρρίχηση -57-

Εικόνα 8.23 : Πληροφορίες για τη σχολή αναρρίχησης βράχου αρχαρίων Εικόνα 8.24 : Λίστα διαθέσιμων υλικών για δανεισμό -58-

Εικόνα 8.25 : Λίστα εκπαιδευτικών άρθρων Εικόνα 8.26 : Φωτογραφικό υλικό αναβάσεων -59-