ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Η περιοχή παρέμβασης αποτελείται από τους ακόλουθους δήμους: 1. Δήμος Βόρειας Κυνουρίας Ο δήμος Βόρειας Κυνουρίας είναι δήμος της Περιφέρειας Πελοποννήσου που συστάθηκε το 1998 με το Σχέδιο Καποδίστριας και παρέμεινε ανέπαφος από τον Καλλικράτη. Βρίσκεται στα ανατολικά της περιφέρειας και βρέχεται από τον Αργολικό Κόλπο. Ο πληθυσμός του είναι 12.825 κάτοικοι κατά την απογραφή 2001 και 10.380 κατά την απογραφή του 2011. Η έκταση του είναι 575,7 Km2. Αποτελείται από είκοσι έξι (26) Δημοτικά Διαμερίσματα και πενήντα εννέα (59) οικισμούς. Έδρα του δήμου είναι το Άστρος. Τα Δημοτικά Διαμερίσματα, οι οικισμοί του Δήμου Β. Κυνουρίας καθώς και στοιχεία που αφορούν την έκταση και τον πληθυσμό είναι οι ακόλουθοι : Πίνακας 1: Στοιχεία Δήμου Βόρειας Κυνουρίας ΔΗΜΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (τ.χλμ) ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ 1.063 ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 0 ΑΡΚΑΔΙΚΟ ΧΩΡΙΟ 32 ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΓ.ΑΝΔΡΕΑ 3 ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ 0 ΑΕΤΟΧΩΡΙ 33 ΒΑΘΗΑ 22 575,7 ΜΕΛΙΣΣΙΟ 3 ΑΓ.ΠΕΤΡΟΣ 949 ΜΟΝΗ ΜΑΛΕΒΗΣ 17 ΞΗΡΟΚΑΜΠΙ 78 ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ 93 ΑΣΤΡΟΥΣ ΑΣΤΡΟΣ 2.359 2

ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ 108 ΑΓ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ 32 ΒΑΡΒΟΓΛΗ 91 ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΛΟΥΚΟΥΣ 72 ΧΑΝΤΑΚΙΑ 12 ΒΕΡΒΕΝΩΝ ΒΕΡΒΑΙΝΑ 302 ΚΑΤΩ ΒΕΡΒΑΙΝΑ 238 ΑΝΩ ΔΟΛΙΑΝΑ 80 ΔΡΑΓΟΥΜΙ 15 ΚΑΜΙΝΑΡΙΟ 0 ΔΟΛΙΑΝΩΝ ΚΑΤΩ ΔΟΛΙΑΝΑ 780 ΚΟΥΒΛΗ 57 ΠΡΟΣΗΛΙΑ 144 ΡΟΥΝΑΙΙΚΑ 21 ΕΛΑΤΟΥ ΕΛΑΤΟΣ 80 ΚΑΡΑΤΟΥΛΑ ΚΑΡΑΤΟΥΛΑΣ 62 ΚΑΣΤΑΝΙΤΣΑ ΚΑΣΤΑΝΙΤΣΑ 402 ΚΑΣΤΡΙΟΥ ΚΑΣΤΡΙ 626 ΚΟΡΑΚΟΒΟΥΝΙ 710 ΚΟΡΑΚΟΒΟΥΝΙΟΥ ΝΕΟΧΩΡΙ 26 ΟΡΕΙΝΟ ΚΟΡΑΚΟΒΟΥΝΙ 40 ΚΟΥΤΡΟΥΦΩΝ ΚΟΥΤΡΟΥΦΑ 182 ΟΡΕΙΝΗ ΜΕΛΙΓΟΥ 46 ΜΕΛΙΓΟΥΣ ΑΓ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ 50 ΠΟΡΤΕΣ 15 ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΜΕΛΙΓΟΥ 771 ΜΕΣΟΡΡΑΧΗΣ ΜΕΣΟΡΡΑΧΗ 121 ΝΕΑΣ ΧΩΡΑΣ ΝΕΑ ΧΩΡΑ 65 ΞΗΡΟΠΗΓΑΔΟ 369 ΞΗΡΟΠΗΓΑΔΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ 31 ΠΛΑΚΑ 27 ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΣΤΡΟΥΣ ΠΑΡΑΛΙΟ ΑΣΤΡΟΣ 874 ΠΕΡΔΙΚΟΒΡΥΣΗ ΠΕΡΔΙΚΟΒΡΥΣΗ 121 ΜΟΝΗ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ 0 3

ΠΛΑΤΑΝΑΣ ΠΑΛΤΑΝΑ 63 ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ 0 ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΣ 325 ΠΡΑΣΤΟΣ 548 ΠΡΑΣΤΟΥ ΑΓ.ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ 89 ΜΟΝΗ ΕΟΡΤΑΚΟΥΣΤΗΣ 3 ΣΙΤΑΙΝΗΣ ΣΙΤΑΙΝΑ 195 ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟΛΟΣ 81 ΦΟΥΝΤΩΜΑ 62 ΧΑΡΑΝΔΡΟΥ ΧΑΡΑΔΡΟΣ 56 ΑΓ. ΑΣΩΜΑΤΟΙ 15 ΩΡΙΑΣ ΩΡΙΑ 158 ΣΥΝΟΛΟ (έτους 2001) 12.825 575,7 ΣΥΝΟΛΟ (έτους 2011) 10.380 575,7 2. Δήμος Νότιας Κυνουρίας Ο Δήμος Νότιας Κυνουρίας είναι δήμος του Νομού Αρκαδίας, της Περιφέρειας Πελοποννήσου, που δημιουργήθηκε με το σχέδιο Καλλικράτης. Προέκυψε από την συνένωση των δήμων Λεωνιδίου, Τυρού και της Κοινότητας Κοσμά. Η έκταση του Δήμου είναι 583,16 τ. χλμ., ο πληθυσμός του 9.001 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και 8.180 κάτοικοι με την απογραφή του 2011. Μετά την εφαρμογή του Ν. 3852/2010, αποτελείται από τρία (3) Δημοτικά Διαμερίσματα, δεκαοχτώ (18) Δημοτικές Ενότητες και τριάντα οχτώ (38) οικισμούς. Έδρα του δήμου ορίστηκε το Λεωνίδιο. Τα Δημοτικά Διαμερίσματα, οι Δημοτικές Ενότητες, οι οικισμοί του Δήμου Ν. Κυνουρίας καθώς και στοιχεία που αφορούν την έκταση και τον πληθυσμό είναι οι ακόλουθοι: 4

Πίνακας 2: Στοιχεία Δήμου Νότιας Κυνουρίας ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΕΚΤΑΣΗ (τ.χλμ) ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ 102,7 ΤΥΡΟΥ 88,6 ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 173 ΒΛΗΣΙΔΙΑ ΒΛΗΣΙΔΙΑ 42 ΦΥΛΑΤΙΚΑ 46 ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ 66 ΧΟΥΝΗ 16 ΛΕΩΝΙΔΙΟ 3224 ΛΕΩΝΙΔΙΟ ΒΑΣΚΙΝΑ 23 ΜΟΝΗ ΚΑΡΥΑΣ 2 ΜΑΡΙ ΜΑΡΙ 73 ΒΙΓΛΑ 20 ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ 304 ΠΕΛΕΤΑ ΠΕΛΕΤΑ 309 ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ 65 ΠΗΓΑΔΙ 291 ΠΗΓΑΔΙ ΛΑΓΓΑΡΙ 5 ΦΩΚΙΑΝΟ 19 ΠΛΑΤΑΝΑΚΙ ΠΛΑΤΑΝΑΚΙ 207 ΠΟΥΛΙΘΡΑ ΠΟΥΛΙΘΡΑ 598 ΠΥΡΓΟΥΔΙ 2 ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΗΣ 275 ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙ 90 ΣΑΜΠΑΤΙΚΗ 79 ΤΣΙΤΑΛΙΑ ΤΣΙΤΑΛΙΑ 365 ΠΕΡΑ ΜΕΛΑΝΑ 295 ΠΕΡΑ ΜΕΛΑΝΑ ΛΙΒΑΔΙ 34 ΠΕΤΡΑ 8 ΣΑΠΟΥΝΑΚΑΙΙΚΑ ΣΑΠΟΥΝΑΚΑΙΙΚΑ 209 ΠΑΡΑΛΙΑ 359 ΤΥΡΟΣ ΤΥΡΟΣ 211 5

ΑΓ.ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ 35 ΕΛΛΗΝΙΚΟ 44 ΚΡΥΟΝΕΡΙ 11 ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ 79 ΚΑΡΥΑΣ ΠΑΛΙΑΟΧΩΡΑ 0 ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΥΡΟΥ 831 ΚΟΣΜΑΣ ΚΟΣΜΑΣ 581 ΚΟΣΜΑ 85,22 ΜΟΝΗ ΕΛΩΝΗΣ ΜΟΝΗ ΕΛΩΝΗΣ 4 ΠΗΓΑΔΙ ΠΗΓΑΔΙ 6 ΣΥΝΟΛΟ (έτους 2001) ΣΥΝΟΛΟ (έτους 2011) 276,52 9.001 276,52 8.180 3. Δήμος Ευρώτα Ο Δήμος Ευρώτα είναι δήμος περιφέρειας Πελοποννήσου που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Έλους, Κροκεών, Σκάλας, Νιάτων και Γερόνθρων. Η έκταση του νέου Δήμου είναι 654,3 τ.χλμ και ο πληθυσμός του 19.803 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και 18.050 σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Αποτελείται από πέντε (5) Δημοτικά Διαμερίσματα, είκοσι πέντε (25) Δημοτικές Ενότητες και σαράντα (40) οικισμούς. Έδρα του δήμου ορίστηκε η Σκάλα. Τα Δημοτικά Διαμερίσματα, οι οικισμοί του Δήμου Β. Κυνουρίας καθώς και στοιχεία που αφορούν την έκταση και τον πληθυσμό είναι οι ακόλουθοι : 6

Πίνακας 3: Στοιχεία Δήμου Ευρώτα ΔΗΜΟΣ ΕΥΡΩΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΕΚΤΑΣΗ (τ.χλμ) ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΒΛΑΧΙΩΤΗΣ ΒΛΑΧΙΩΤΗΣ 2.373 ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ 23 ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 332 ΑΣΤΕΡΙ ΑΣΤΕΡΙ 315 ΕΛΟΥΣ 140,6 ΚΡΟΚΕΩΝ 160,9 ΣΚΑΛΑΣ 134,3 ΑΝΩ 1.602 ΓΛΥΚΟΒΡΥΣΗ ΓΛΥΚΟΒΡΥΣΗ ΚΑΤΩ 18 ΓΛΥΚΟΒΡΥΣΗ ΓΟΥΒΕΣ ΓΟΥΒΕΣ 250 ΜΑΚΡΙΝΑΡΑ 84 ΕΛΟΣ ΕΛΟΣ 920 ΜΥΡΤΕΑ ΜΥΡΤΕΑ 535 ΚΡΟΚΕΕΣ 1.320 ΚΡΟΚΕΕΣ ΑΣΗΜΙ 14 ΦΑΡΟΣ 65 ΒΑΣΙΛΑΚΙ 118 ΒΑΣΙΛΑΚΙ ΚΟΥΜΑΝΙΑ 131 ΧΑΝΙΑ 41 ΔΑΦΝΙ ΔΑΦΝΙ 969 ΛΑΓΙ 105 ΛΑΓΙ ΒΑΛΤΑΚΙ 45 ΓΛΩΣΣΑ 16 ΣΚΑΛΑ ΣΚΑΛΑ 2.917 ΤΡΙΝΗΣΑ 38 ΒΡΟΝΤΑΜΑΣ ΒΡΟΝΤΑΜΑΣ 757 ΓΡΑΜΜΟΥΣΑ ΓΡΑΜΜΟΥΣΑ 292 ΛΕΗΜΟΝΑΣ ΛΕΗΜΟΝΑΣ 334 7

ΑΓ. ΤΑΞΙΑΡΧΕΣ 64 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ 369 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ 265 ΦΙΛΗΣΙ 247 ΝΙΑΤΩΝ 181,6 ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑ 528 ΣΟΥΛΙ 91 ΝΙΑΤΑ ΝΙΑΤΑ 803 ΑΠΙΔΕΑ ΑΠΙΔΕΑ 666 ΚΡΕΜΑΣΤΗ ΚΡΕΜΑΣΤΗ 337 ΖΑΡΑΚΑΣ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 860 ΓΕΡΑΚΙ ΓΕΡΑΚΙ 1341 ΒΕΛΩΤΑ 31 ΓΕΡΟΝΘΡΩΝ 236,8 ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ 149 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑ 210 ΚΑΡΙΤΣΑ ΚΑΡΙΤΣΑ 228 ΣΥΝΟΛΟ (για το έτος 2001) 654,3 19.803 ΣΥΝΟΛΟ (για το έτος 2011) 654,3 18.050 4. Δήμος Μονεμβασιάς Ο Δήμος Μονεμβασιάς είναι δήμος της Περιφέρειας Πελοποννήσου που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Μονεμβασιάς, Μολάων, Ζάρακα, Ασωπού και Boιών. Η έκταση του νέου Δήμου είναι 908,2 τ.χλμ και ο πληθυσμός του 23.853 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και 22.000 κάτοικοι κατά την απογραφή τους έτους 2011. Αποτελείται από πέντε (5) Δημοτικά Διαμερίσματα, τριάντα οχτώ (38) Δημοτικές Ενότητες και ενενήντα (90) οικισμούς. Έδρα του δήμου ορίστηκαν οι Μολάοι. 8

Τα Δημοτικά Διαμερίσματα, οι οικισμοί του Δήμου Β. Κυνουρίας καθώς και στοιχεία που αφορούν την έκταση και τον πληθυσμό είναι οι ακόλουθοι : Πίνακας 4: Στοιχεία Δήμου Μονεμβασιάς ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΕΚΤΑΣΗ (τ.χλμ) ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ 209,00 ΜΟΛΑΩΝ 193,20 ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ 90 ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ ΑΓ. ΚΥΡΙΑΚΗ 84 ΓΕΦΥΡΑ 1.231 ΑΓΓΕΛΩΝΑ ΑΓΓΕΛΩΝΑ 518 ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 240 ΦΛΟΚΑ 77 ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ 557 ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ 188 ΒΕΛΙΕΣ ΒΕΛΙΕΣ 494 ΕΛΛΗΝΙΚΟ 177 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ 15 ΦΟΥΤΙΑ 123 ΛΙΡΑ 255 ΛΙΡΑ ΚΑΛΥΒΕΣ 6 ΤΕΡΙΑ 19 ΝΟΜΙΑ 47 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 84 ΑΓ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ 55 ΝΟΜΙΑ ΑΓ.ΦΩΚΑΣ 50 ΚΑΣΤΕΛΛΑ 7 ΞΙΦΙΑΣ 91 ΤΡΟΧΑΛΙΑ 33 ΤΑΛΑΝΤΑ ΤΑΛΑΝΤΑ 197 ΚΛΗΡΟΝΟΜΑΙΙΚΑ 22 ΜΟΛΑΟΙ ΜΟΛΑΟΙ 3.021 ΕΛΙΑ ΕΛΙΑ 480 ΚΟΥΠΙΑ ΚΟΥΠΙΑ 121 9

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ 555 ΠΑΚΙΑ ΠΑΚΙΑ 384 ΣΥΚΙΑ ΣΥΚΙΑ 1.036 ΒΟΙΩΝ 236,80 ΝΕΑΠΟΛΗ ΝΕΑΠΟΛΗ 2.727 ΠΑΡΑΔΕΙΣΙ 24 ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ 416 ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΓΚΛΑΦΙΑ 196 ΜΕΓΑΛΗ ΣΠΗΛΙΑ 76 ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ 764 ΒΑΛΤΑΚΙ 8 ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΡΑΚΑΣ 6 ΠΡΟΦ.ΗΛΙΑΣ 54 ΤΣΟΥΜΑΛΑ 4 ΑΓ.ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ 520 ΚΑΤΟΥΝΙΑ 10 ΑΓ.ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΚΟΝΤΡΑΦΟΥΡΝΙΑΡΙΚΑ 46 ΜΑΝΟΛΑΡΙΑΝΙΚΑ 20 ΣΚΛΑΒΟΥΝΑ 32 ΑΝΩ ΚΑΣΤΑΝΙΑ ΑΝΩ ΚΑΣΤΑΝΙΑ 97 ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ 431 ΕΛΙΚΑΣ 394 ΕΛΙΚΑΣ ΑΓ.ΜΑΜΑΣ 48 ΛΙΜΝΕΣ 1 ΜΑΡΑΘΙΑΣ 58 ΚΑΜΠΟΣ ΔΕΡΜΑΤΙΑΝΙΚΑ 571 ΑΔΙΑΚΟΠΟΣ 11 ΚΑΤΩ ΚΑΣΤΑΝΙΑ 112 ΚΑΣΤΑΝΙΑ ΒΑΡΚΟ 39 ΠΑΝΑΓΙΑ 25 ΛΑΧΙΟ ΛΑΧΙΟ 423 ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ 9 ΜΕΣΟΧΩΡΙ ΜΕΣΟΧΩΡΙ 113 ΑΓ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 192 ΠΑΝΤΑΝΑΣΑ ΠΑΝΤΑΝΑΣΑ 187 10

ΑΓ.ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ 13 ΚΡΥΟΒΡΥΣΗ 101 ΛΙΜΝΕΣ 20 ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ 26 ΦΑΡΑΚΛΟ ΦΑΡΑΚΛΟ 97 ΡΕΙΧΕΑ ΡΕΙΧΕΑ 436 ΜΠΕΛΕΣΑΙΙΚΑ 112 ΙΕΡΑΚΑΣ 120 ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ 27 ΙΕΡΑΚΑΣ ΑΡΙΑΝΑ 16 ΛΙΜΑΝΙ ΙΕΡΑΚΑ 77 ΖΑΡΑΚΑ 237,20 ΛΟΓΓΑΡΙ 0 ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ 159 ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ ΚΑΨΑΛΑ 11 ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ 134 ΠΑΡΑΛΙΑ 81 ΛΑΜΠΟΚΑΜΠΟΣ ΛΑΜΠΟΚΑΜΠΟΣ 84 ΠΙΣΤΑΜΑΤΑ 37 ΧΑΡΑΚΑΣ ΧΑΡΑΚΑΣ 244 ΠΑΠΑΔΙΑΝΙΚΑ ΠΑΠΑΔΙΑΝΙΚΑ 1.739 ΚΑΡΑΒΟΣΤΑΣΙ 26 ΠΛΥΤΡΑ 167 ΑΣΩΠΟΣ ΑΣΩΠΟΣ 1.253 ΑΣΩΠΟΥ 73,08 ΓΛΥΦΑΔΑ 19 ΔΑΙΜΟΝΙΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ 369 ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ 66 ΠΑΡΑΛΙΑ 74 ΦΟΙΝΙΚΙ ΦΟΙΝΙΚΙ 447 ΚΡΙΣΑ 27 ΣΥΝΟΛΟ (για το έτος 2001) 949,28 23.853 ΣΥΝΟΛΟ (για το έτος 2011) 949,28 22.000 11

Η περιοχή της Ανατολικής Πελοποννήσου, στην οποία χωροθετείται το προτεινόμενο έργο, αποτελεί ενιαία περιοχή προγραμματισμού και υλοποίησης αναπτυξιακών παρεμβάσεων. Η περιοχή αποτελεί την αγροτική ζώνη της ενδοχώρας τεσσάρων (4) πολύ σημαντικών αστικών κέντρων της Ανατολικής Πελοποννήσου: του Ναυπλίου, του Άργους, της Τρίπολης και της Σπάρτης (που κατατάσσονται με βάση τον χωροταξικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας ισοβαρή και αλληλοεξαρτώμενα με διοικητικό κέντρο την Τρίπολη), κέντρα με κοινή ιστορία, πολιτισμό και κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά, γεγονός στο οποίο και η περιοχή οφείλει ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής, ιστορικής αλλά και γεωγραφικής της συνέχειας και ενότητας. Αναπτύσσεται ανατολικά του κεντρικού οδικού άξονα της Πελοποννήσου, αντιμετωπίζοντας κοινά περιβαλλοντικά, χωροταξικά και αναπτυξιακά προβλήματα. Γεωγραφία Η περιοχή παρέμβασης διαμορφώνει σχηματικά ένα «πέταλο» ορεινών, ημιορεινών και πεδινών περιοχών με κοινά κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, που «αγκαλιάζει» τον ορεινό όγκο του Πάρνωνα, αναπτυσσόμενο κυρίως στις υπώρειές του, εφάπτεται στα δυτικά και νοτιοδυτικά με τον ορεινό όγκο του Ανατολικού Ταϋγέτου, και διαβρέχεται από τον Αργολικό κόλπο και το Μυρτώο πέλαγος στα νότια, ανατολικά και βορειοανατολικά του, γεγονός που παράλληλα με τη διενέργεια του συνόλου σχεδόν των συγκοινωνιών και μεταφορών της περιοχής μέχρι τη δεκαετία του 50 μέσω θαλάσσης - επέδρασε ουσιαστικά στον έντονο νησιωτικό χαρακτήρα και τη «νησιωτικού τύπου» αναπτυξιακή δομή και εξέλιξη των παραθαλάσσιων κυρίως αλλά και συνολικά των οικισμών της. 12

Χάρτης της περιοχής παρέμβασης ΔΗΜΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΕΥΡΩΤΑ Χωροταξική Διαχείριση - Συγκοινωνίες Με βάση το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού, στο κεφάλαιο κύριοι άξονες ανάπτυξης της Ηπειρωτικής Ελλάδας, το σύνολο της περιοχής αναπτύσσεται ανατολικά του Άξονα Κεντρικής Πελοποννήσου (Κόρινθος, Τρίπολη, Καλαμάτα), ενώ κεντρικό θέμα των φορέων της περιοχής και αντικείμενο συσπείρωσης αποτελεί η διεκδίκηση του Άξονα Νοτιοανατολικής 13

Πελοποννήσου (Άργος Άστρος Λεωνίδιο Μονεμβάσια Γύθειο) γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται η περιοχή, και ταυτόχρονα αποτελεί τη βάση συσπείρωσης του Αναπτυξιακού Σχεδιασμού. Στο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδιασμού, το θέμα που επίσης αποτελεί βάση συσπείρωσης των φορέων της περιοχής είναι η ανάπτυξη των λιμένων Λεωνιδίου, Μονεμβάσιας και Νεάπολης, που μαζί με το Γύθειο, θα ενώσουν απευθείας την Πελοπόννησο ακτοπλοϊκά με τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη. Κοινωνικά Οικονομικά Στοιχεία Η περιοχή παρέμβασης αποτελείται από τμήματα μιας ευρείας περιοχής σχεδιασμού με όλα τα κοινά χαρακτηριστικά της οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης που αναλυτικά περιγράφονται παρακάτω. Ταυτόχρονα, πάνω από το 80% του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής κατοικεί και αναπτύσσεται οικονομικά και κοινωνικά στην παραλιακή ζώνη ενώ έχει κοινωνικές αναφορές και καταγωγή στα ορεινά χωριά του Πάρνωνα. Η προτεινόμενη παρέμβαση συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό στην υλοποίηση του σχεδιασμού και του προγραμματισμού δράσεων ενίσχυσης της περιφερειακής ανάπτυξης, δημιουργώντας μια ενδογενή αναπτυξιακή διαδικασία βασιζόμενη σε ανενεργούς και υποαπασχολούμενους οικονομικούς πόρους. Τα παραπάνω γεωγραφικά, περιβαλλοντικά, χωροταξικά, κοινωνικοοικονομικά και ιστορικά στοιχεία διαμορφώνουν σήμερα την ενιαία περιοχή προγραμματισμού, όπως σε αυτήν οδήγησε μια μακροχρόνια συνεργασία της περιοχής, μέσω ανοιχτής διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης του συνόλου των φορέων της περιοχής, θέτοντας επικεφαλής την Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα. 14

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Πληθυσμός Μεταβολή Πληθυσμού Πληθυσμιακή Πυκνότητα Όπως προκύπτει από τον Πίνακα 5, το 1991 ο συνολικός πληθυσμός της περιοχής παρέμβασης ανέρχονταν σε 65.482 άτομα και αποτελούσε το 0,64% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, το 10,78% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Πελοποννήσου και το 32,58% του πληθυσμού των Νομών Αρκαδίας και Λακωνίας. Η πληθυσμιακή πυκνότητα ήταν 26,7 κάτ./ Km 2. Το 2001, ο συνολικός πληθυσμός της περιοχής παρέμβασης ανέρχονταν σε 67.883 άτομα και αποτελούσε το 0,62% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, το 10,62% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Πελοποννήσου και το 33,66% του πληθυσμού των Νομών Αρκαδίας και Λακωνίας. Η πληθυσμιακή πυκνότητα ήταν 27,7 κάτ./ Km 2. Το 2011, σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο συνολικός πληθυσμός της περιοχής παρέμβασης ανερχόταν σε 58.610 άτομα και αποτελούσε το 0,54% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, το 10,07% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Πελοποννήσου και το 33,22% του πληθυσμού των Νομών Αρκαδίας και Λακωνίας. Συγκριτικά με τα στοιχεία του 1991, ο πληθυσμός στην περιοχή παρέμβασης την δεκαετία 1991-2001 παρουσίασε ποσοστιαία αύξηση κατά 3,67% (2.401 άτομα), και η πληθυσμιακή πυκνότητα της περιοχής αυξήθηκε κατά 1 κάτ./ Κm 2. Αντίστοιχα, ο πληθυσμός στην περιοχή παρέμβασης την τελευταία δεκαετία 2001-2011 παρουσίασε ποσοστιαία μείωση κατά 13,66% (9.273 άτομα). 15

Πίνακας 5: Πραγματικός Πληθυσμός της Περιοχής Παρέμβασης/ Πυκνότητα Ποσοστιαία Συνολικός Συνολικός Συνολικός ΧΩΡΙΚΕΣ Επιφάνεια Πυκνότητα Πυκνότητα Μεταβολή Πληθυσμό Πληθυσμός Πληθυσμό ΕΝΟΤΗΤΕΣ (Km 2 ) (1991) (2001) Πληθυσμού ς (1991) (2001) ς (2011) (2011/2001) Σύνολο Χώρας 131.981,8 10.259.900 77,7 10.964.020 83,1 10.787.690-1,6 Περιφέρεια Πελ/ σου 15.490,0 607.428 39,2 638.942 41,2 581.980 8,9 Ν. Αρκαδίας 4.418,7 105.309 23,8 102.035 23,1 86.820-14,9 Ν. Λακωνίας 3.636,1 95.696 26,3 99.637 27,4 89.600-10,1 Περιοχή Παρέμβασης 2.448,80 65.482 26,7 67.883 27,7 58.610-13,7 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Απασχόληση - ανεργία - τομεακή κατανομή Απασχόληση Όπως προκύπτει από τον Πίνακα 6, η διάρθρωση της απασχόλησης στην περιοχή παρέμβασης κατά την περίοδο 2001-2011 χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία του πρωτογενούς τομέα. Πίνακας 6: Απασχόληση κατά Τομέα Δραστηριότητας (2011) Απασχολούμενοι ΧΩΡΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Δήμος Βόρειας Κυνουρίας Δήμος Νότιας Κυνουρίας Σύνολο Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας Δε δήλωσαν κλάδο οικονομικής δραστηριότητας 3.749 1.263 770 1.543 173 2.610 1.238 351 872 149 16

Δήμος Ευρώτα 8.770 5.918 610 1.705 537 Δήμος Μονεμβασιάς Περιοχή Παρέμβασης 8.066 4.468 858 2.518 222 23.195 12.887 2.589 6.638 1.081 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Όπως παρατηρείται από τον Πίνακα 6, η κύρια απασχόληση των κατοίκων της περιοχής παραμένει η αγροτική δραστηριότητα καθώς το 55,56% του ενεργού πληθυσμού της περιοχής παρέμβασης απασχολείται στον πρωτογενή τομέα. Συγκριτικά με το σύνολο της χώρας, την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τους Νομούς Αρκαδίας και Λακωνίας, η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα στην περιοχή παρέμβασης κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα επί της συνολικής απασχόλησης. Όσον αφορά την απασχόληση στο δευτερογενή τομέα, παρουσιάζει τα χαμηλότερα επίπεδα επί της συνολικής απασχόλησης (11,16%), τόσο στην περιοχή παρέμβασης, όσο και στις ευρύτερες χωρικές ενότητες (με το σύνολο της χώρας να εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό απασχόλησης 21,74%). Η απασχόληση στον τριτογενή τομέα είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με τον δευτερογενή τομέα, τόσο στην περιοχή παρέμβασης (28,62%) όσο και στις ευρύτερες χωρικές ενότητες. Όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 7, το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στην περιοχή παρέμβασης το 2011 αποτελεί το 34,68% του συνόλου του οικονομικά ενεργού και μη ενεργού πληθυσμού. Σε σύγκριση με το 2001, στην περιοχή παρέμβασης παρατηρείται σημαντική μείωση του ποσοστού του οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά 11,44%. Σε ό,τι αφορά τους άντρες, το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το 2011 σημειώνει επίσης σημαντική μείωση της τάξης του 4,85% σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 2001. 17

Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το 2011 είναι αυξημένο κατά 4,85% σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 2001. Πίνακας 7: Οικονομικά Ενεργός και Μη Πληθυσμός στην περιοχή παρέμβασης ΧΩΡΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Οικονομικώς Ενεργοί (2001-2011) ΣΥΝΟΛΙΚΑ 2011 2001 Mη Ενεργοί Οικονομικώς Ενεργοί Mη Ενεργοί Περιοχή Παρέμβασης 34,68% 65,32% 46,12% 53,88% ΧΩΡΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Οικονομικώς Ενεργοί ΑΝΤΡΕΣ 2011 2001 Mη Ενεργοί Περιοχή Παρέμβασης 49,22% 50,78% ΧΩΡΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Οικονομικώς Ενεργοί ΓΥΝΑΙΚΕΣ Οικονομικώς Ενεργοί Mη Ενεργοί 54,07% 45,93% 2011 2001 Mη Ενεργοί Περιοχή Παρέμβασης 50,78% 49,22% Οικονομικώς Ενεργοί Mη Ενεργοί 45,93% 54,07% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ανεργία Οι άνεργοι στην περιοχή παρέμβασης κατά το έτος 2001 αποτελούσαν το 7,77% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, όπως προκύπτει από τον Πίνακα 8, ενώ το 2011 το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώνεται στο 21,99%. Αντίστοιχα, πολύ σημαντικές αυξήσεις στο ποσοστό της ανεργίας παρατηρούνται μεταξύ των ετών 2001 και 2011 τόσο για τους άνδρες (11,51%), όσο και για τις γυναίκες (16,67%) στην περιοχή παρέμβασης. 18

Πίνακας 8: Ποσοστό Ανέργων στην περιοχή παρέμβασης στο σύνολο του Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού (2001-2011) ΧΩΡΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ 2001 2011 2001 2011 2001 2011 Περιοχή Παρέμβασης 7,61% 19,12 8,18% 24,85 7,77% 21,99 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ειδικές πληθυσμιακές ομάδες Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Αναπτυξιακής Πάρωνα, οι βασικές κατηγορίες ευπαθών κοινωνικών ομάδων στην περιοχή παρέμβασης (ιεραρχημένες σύμφωνα με τα μεγαλύτερα ποσοστά) έχουν ως ακολούθως: - Μακροχρόνια άνεργοι άνω των 45 ετών με χαμηλά τυπικά προσόντα - Άποροι / άτομα που βιώνουν φτώχεια ή απειλούνται από φτώχεια - Αρχηγοί μονογοεϊκών οικογενειών - Άτομα με ειδικές ανάγκες / άτομα με πνευματικές / ψυχικές διαταραχές - Μετανάστες / παλιννοστούντες - Άτομα με γλωσσικές, πολιτισμικές ή άλλες ιδιαιτερότητες (π.χ. τσιγγάνοι, κλπ.) - Άστεγοι - Εξαρτημένα άτομα Αναφορικά με τις τρεις πρώτες κατηγορίες που συγκεντρώνουν και τα περισσότερα ποσοστά στην περιοχή παρέμβασης παρατηρούνται τα εξής: Αναφορικά με τους μακροχρόνια ανέργους σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το ποσοστό τους ως ποσοστό του συνόλου των ανέργων αυξάνεται συνεχώς. Δεδομένου ότι το επίδομα ανεργίας στην Ελλάδα χορηγείται μόνο για 12 μήνες, είναι προφανές ότι αποκλείονται από αυτό οι μακροχρόνιοι άνεργοι. Ιδιαίτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν με την επαγγελματική τους αποκατάσταση και συνεπώς τη συνταξιοδότηση τους και οι άνεργοι άνω των 45 ετών (ιδίως αυτοί 19

με χαμηλά τυπικά προσόντα), εφόσον έχουν να ανταγωνιστούν νέους με εξαιρετικές σπουδές και προσόντα, φιλοδοξίες και έντονη διάθεση για δουλειά. Μια μεγάλη κατηγορία ανθρώπων που ζει σε συνθήκες ανέχειας και εξαθλίωσης είναι τα άτομα που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας, δηλαδή οι «φτωχότεροι των φτωχών». Σχετικά με τους αρχηγούς μονογονεϊκών οικογενειών (ιδίως στην περίπτωση που αυτοί είναι γυναίκες) λειτουργούν πολλαπλές διακρίσεις και ποικίλες μορφές αποστέρησης που οδηγούν με τη σειρά τους στην περιθωριοποίηση. Πρόκειται κυρίως για γυναίκες, ανύπαντρες μητέρες, οι οποίες μεγαλώνουν μόνες και με τεράστιες δυσκολίες τα παιδιά τους και στις περισσότερες περιπτώσεις δίχως επαρκείς οικονομικούς πόρους και δίχως αξιόλογη κοινωνική προστασία από την Πολιτεία. Περάν του γεγονότος αυτού, ο στιγματισμός τους φαίνεται αναπόφευκτός, ενώ η εκμετάλλευση την οποία κινδυνεύει να υποστεί μια τέτοια ομάδα προκειμένου να μπορέσει να επιβιώσει, είναι τεράστια. Το εύρος και η πολυπλοκότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι παραπάνω ευπαθείς κοινωνικές ομάδες σε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής (εκπαίδευση, εργασία, υγεία, στέγαση, ψυχαγωγία κ.α.) είναι ιδιαιτέρως σημαντικά. Οι προσπάθειες που έχουν γίνει έως και σήμερα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών δεν έχουν αποβεί καρποφόρες και αποδεικνύεται έτσι ότι οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού δεν προστατεύονται με επάρκεια. Παρόλο που η σύγχρονη κοινωνία και η Πολιτεία προσπαθεί να ενισχύσει κοινωνικά, νομικά και οικονομικά τις παραπάνω ομάδες, ωστόσο παρατηρείται έντονη προκατάληψη και στιγματισμός των ομάδων αυτών, συνεχής συρρίκνωση των δικαιωμάτων και των παροχών τους, έλλειψη και δυσλειτουργία των δομών και υποδομών βοήθειας, ελλιπής πρόσβαση σε υπηρεσίες και στην αγορά εργασίας, με επακόλουθο τη δραματική επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης. Μοιραία λοιπόν τα άτομά αυτά οδηγούνται στη φτώχεια αλλά και σε ένα λαβύρινθο άλλων αρνητικών και σοβαρών 20

συνεπειών όπως η εκδήλωση παραβατικών ή και εγκληματικών συμπεριφορών και γενικότερα στον Κοινωνικό Αποκλεισμό. Τομείς Δραστηριότητας Πρωτογενής Τομέας Ο πρωτογενής τομέας της περιοχής παρέμβασης παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα, τα οποία αναλύονται ως ακολούθως: 1) Οι ευνοϊκές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή για την ανάπτυξη της ποιοτικής παραγωγής (προϊόντα ΠΟΠ/ ΠΓΕ, βιολογικά προϊόντα, παραδοσιακά προϊόντα), 2) Η βασική καλλιέργεια της περιοχής, η ελαιοκαλλιέργεια, αποτελεί πηγή κύριου ή και συμπληρωματικού εισοδήματος (λόγω της μικρής ετήσιας απασχόλησης που απαιτεί) για την πλειοψηφία των κατοίκων της, 3) Η ύπαρξη τεχνογνωσίας στην παραγωγή τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, 4) Η διατήρηση σε μεγάλο βαθμό των τοπικών παραδοσιακών παραγωγικών τεχνικών και του τοπικού παραγωγικού οικοσυστήματος, 5) Η άριστη ποιότητα των τοπικά παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, με τρία (3) προϊόντα ΠΟΠ (Τσακώνικη Μελιτζάνα Λεωνιδίου, Ελαιόλαδο Κροκεών Λακωνίας και Μήλα Ντελίσιους Πιλάφας), δύο (2) εν δυνάμει προϊόντα ΠΟΠ (Βατικιώτικο Κρεμμύδι Νεάπολης και Αγκινάρα Ιρίων), δύο (2) προϊόντα ΠΓΕ (ελαιόλαδο Νομού Λακωνίας με την προϋπόθεση ότι τυποποιείται και Κρασί Τεγέας), και πλήθος προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας (ελαιόδεντρα, εσπεριδοειδή, κηπευτικά και αμπέλια.), 6) Η ύπαρξη σημαντικών εκτάσεων βοσκοτόπων και αυξημένων δυνατοτήτων άσκησης της βιολογικής κτηνοτροφίας, 7) Η ύπαρξη σημαντικών εκτάσεων δασών για την άσκηση της δασοκομίας. Τα μειονεκτήματα και οι αδυναμίες του πρωτογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η κυριαρχία της μικρής κλίμακας και ο κατακερματισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, 2) Τα έντονα χαρακτηριστικά εξάρτησης από τη μονοκαλλιέργεια της ελιάς στο μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής, όπως και από τις διακυμάνσεις στην τιμή του ελαιολάδου, 3) Ο υψηλός βαθμός εξάρτησης 21

του πρωτογενή τομέα από τις επιδοτήσεις, 4) Η γήρανση των κατόχων γεωργικών εκμεταλλεύσεων της περιοχής, 5) Η ανεπαρκής επιμόρφωση και κατάρτιση των αγροτών καθώς και η ελλιπής πληροφόρηση τους σχετικά με τους κανονισμούς που σχετίζονται με τον γεωργικό τομέα, 6) Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα της γεωργικής (φυτικής και ζωικής) παραγωγής, λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής, 7) Η έλλειψη οργανωμένων κτηνοτροφικών μονάδων, ειδικότερα στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας, 8) Το χαμηλό επίπεδο σταβλισμού και η έλλειψη υποδομών/ οργάνωσης των βοσκοτόπων, 9) Η έλλειψη σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, 10) Η αδυναμία οργάνωσης των παραγωγών σε ομάδες, 11) Τα σοβαρά προβλήματα στην τυποποίηση και την εμπορία βασικών αγροτικών προϊόντων της περιοχής, 12) Η περιορισμένη ανάπτυξη του δασικού τομέα και των δασικών προϊόντων, 13) Η έλλειψη κινήτρων για επενδύσεις. Οι απειλές κίνδυνοι όσον αφορά τον πρωτογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Οι καταστροφικές δασικές πυρκαγιές και τα έντονα και απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, 2) Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η έλλειψη υδατικών πόρων, 3) Η σταδιακή απαξίωση του γεωργικού επαγγέλματος, 4) Η έλλειψη σταθερής αναπλήρωσης των απασχολούμενων που εγκαταλείπουν την γεωργοκτηνοτροφία και η συνεχιζόμενη ηλικιακή επιβάρυνση αυτών που παραμένουν, 5) Η σταδιακή μείωση των επιδοτήσεων της Κοινής ΑΠ, 6) Η έλλειψη επιχειρηματικού πνεύματος και νοοτροπίας, 7) Η καθυστέρηση στην προσαρμογή των απασχολουμένων του πρωτογενή τομέα στη σύγχρονη τεχνολογία, 8) Η εξάντληση και μείωση της ποιότητας των υδατικών αποθεμάτων. Σημαντικές δυνατότητες παρουσιάζονται στον 1ογενή τομέα της περιοχής, οι οποίες αναλύονται ως ακολούθως: 1) Η στροφή των καταναλωτών, παγκοσμίως, προς προϊόντα υγιεινής και ποιότητας (π.χ. βιολογικά προϊόντα), 2) Η διείσδυση πιστοποιημένων προϊόντων (ΠΟΠ, βιολογικά) σε νέες αγορές, 3) Η αξιοποίηση των αγροτο-περιβαλλοντικών μέτρων της ΚΑΠ για την προστασία του ορεινού αγροτικού περιβάλλοντος της περιοχής, 4) Η 22

δυνατότητα ένταξης σε προγράμματα της 4 ης Προγραμματικής Περιόδου που αφορούν την ανάπτυξη και ανασυγκρότηση της υπαίθρου (σχέδια βελτίωσης, νέοι αγρότες, επενδύσεις στην εμπορία και τυποποίηση κλπ.), 5) Η αποτελεσματικότερη διαχείριση των μεγάλων εκτάσεων βοσκοτόπων (μέσω προγραμμάτων) που περικλείει η περιοχή, 6) Η δραστηριοποίηση των αγροτικών συνεταιρισμών και η δημιουργία νέων ανταγωνιστικών δικτυώσεων (τομεακών και διατομεακών) για την προβολή και προώθηση των τοπικών αγροτικών προϊόντων, 7) Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού ως γέφυρας διάθεσης των προϊόντων της περιοχής, 8) Η αξιοποίηση του πλούσιου δυναμικού της περιοχής σε αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά καθώς και της μελισσοκομίας. Δευτερογενής Τομέας Η συμβολή του δευτερογενή τομέα στην οικονομία της περιοχής παρέμβασης είναι περιορισμένη και αναφέρεται κυρίως στην αξιοποίηση των προϊόντων του πρωτογενή τομέα. Οι δυνάμεις πλεονεκτήματα όσον αφορά το δευτερογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η ύπαρξη σημαντικής αγροτικής παραγωγής με δυνατότητα μεταποίησης (ελαιόλαδο, βρώσιμη ελιά, σύκα, πατάτες, εσπεριδοειδή, οπωροκηπευτικά, οίνοι, αρωματικά φαρμακευτικά φυτά, κ.α., 2) Η ύπαρξη τεχνογνωσίας και παράδοσης στη μεταποίηση τοπικών παραδοσιακών κυρίως αγροτικών προϊόντων, 3) Η σημαντική τουριστική κίνηση της περιοχής που επιφέρει αύξηση της ζήτησης τυποποιημένων και συσκευασμένων προϊόντων. Οι αδυναμίες - μειονεκτήματα όσον αφορά το δευτερογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος λόγω της έλλειψης κινήτρων, ευαισθητοποίησης ενημέρωσης - συμβουλευτικής σε θέματα ΜΜΕ, 2) Η έλλειψη δεξιοτήτων και εξειδίκευσης στον τομέα της μεταποίησης τυποποίησης και στην διαχείριση λειτουργία ΜΜΕ, 3) Η έλλειψη υποδομών, 4) Η απουσία οργανωμένων δικτύων προώθησης των προϊόντων, 5) Το μικρό 23

μέγεθος των μονάδων και η αδυναμία προσαρμογής τους στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι προοπτικές ευκαιρίες όσον αφορά το δευτερογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων της 4 ης Προγραμματικής Περιόδου που αφορούν τη δημιουργία, εκσυγχρονισμό και επέκταση μονάδων μεταποίησης, και την εκπαίδευση σε θέματα διαχείρισης και λειτουργίας ΜΜΕ, 2) Η βελτίωση των υποδομών για τη βελτίωση της πρόσβασης στα αστικά κέντρα, 3) Η αξιοποίηση συστημάτων ολικής ποιότητας (ISO, HACCP, κλπ) ώστε να ενισχυθεί η βελτίωση της ποιότητας και της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων της μεταποίησης, 4) Η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και η βελτίωση των τεχνολογικών συστημάτων για τη βελτίωση και αύξηση της παραγωγής, 5) Ο προσανατολισμός σε συμπληρωματικές δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας (π.χ. δημιουργία επισκέψιμων μονάδων, κ.α.). Οι απειλές κίνδυνοι όσον αφορά το δευτερογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η συνεχής αύξηση του εθνικού και διεθνή ανταγωνισμού με ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και αναγνωρισιμότητας, 2) Η συνεχιζόμενη μετανάστευση του νέου ενεργού πληθυσμού και η αποδυνάμωση του εργατικού δυναμικού στον τομέα, 3) Η συνεχιζόμενη γήρανση του πληθυσμού, 4) Το ενδεχόμενο αρνητικών τάσεων (μείωση επιδοτήσεων) στην γεωργική παραγωγή με άμεσες συνέπειες στο δευτερογενή τομέα. Τριτογενής Τομέας Η συμβολή του τριτογενή τομέα στην οικονομία της περιοχής είναι σημαντική αλλά παρουσιάζει υψηλή συγκέντρωση στις δυναμικές της ζώνες και ελλείψεις στις ορεινές περιοχές. Οι δυνάμεις πλεονεκτήματα όσον αφορά τον τριτογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η πληθώρα ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων (αρχαιολογικός χώρος Τεγέας, Πύργος Τσικαλιώτη, Μυστράς, Κάστρο Μονεμβάσιας, κ.α.), 2) Το πλούσιο φυσικό περιβάλλον του ορεινού όγκου του Πάρνωνα και του Ταϋγέτου και των περιοχών NATURA 2000, 3) Το ήπιο κλίμα, η 24

πλούσια χλωρίδα και πανίδα και η ποιότητα των θαλασσών, 4) Η ευνοϊκή στάση του τοπικού πληθυσμού και των τοπικών φορέων για θέματα που άπτονται της τουριστικής ανάπτυξης, 5) Η ικανοποιητική προσπελασιμότητα εντός της περιοχής παρέμβασης όσο και προς τα ευρύτερα αστικά κέντρα, 6) Η υψηλή κοινωνική συνοχή που βασίζεται σε κοινές ιστορικές καταβολές και παραδόσεις. Οι αδυναμίες μειονεκτήματα όσον αφορά τον τριτογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η άνιση χωροταξική τουριστική ανάπτυξη και κατανομή τουριστικών υποδομών, 2) Η επικράτηση μονάδων διανυκτέρευσης χαμηλών κατηγοριών και χώρων εστίασης χαμηλής ποιότητας, κυρίως οικογενειακού χαρακτήρα, 3) Η χαμηλή πληρότητα των καταλυμάτων της περιοχής (μέση πληρότητα 24,93%), η έντονη εποχικότητα του τουριστικού προϊόντος και η μικρή μέση διάρκεια παραμονής, 4) Η προσέλκυση επισκεπτών χαμηλής εισοδηματικής τάξης και η αδυναμία κάλυψης των απαιτήσεων των επισκεπτών υψηλής εισοδηματικής τάξης, 5) Τα χαμηλά επίπεδα ποιότητας των τουριστικών υποδομών και υπηρεσιών, 6) Η στασιμότητα του τουριστικού προϊόντος λόγω των συμπληρωματικών εισοδημάτων από τον πρωτογενή τομέα, 7) Η απουσία στοχευμένης στρατηγικής τουριστικής ανάπτυξης και area marketing καθώς και η έλλειψη ενιαίου και ολοκληρωμένου τουριστικού προϊόντος, 8) Η εμφανής απουσία των φυσικών και πολιτιστικών πόρων από το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν, 9) Η έλλειψη δεξιοτήτων και εξειδίκευσης στον τομέα του τουρισμού και στη διαχείριση λειτουργία ΜΜΕ, 10) Η έλλειψη ολοκληρωμένης σήμανσης των φυσικών και πολιτιστικών πόρων, 11) Η ανεπάρκεια υποδομών για την προσβασιμότητα, την προστασία του περιβάλλοντος και διασύνδεση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής, 12) Η απουσία δράσεων και υποδομών εναλλακτικού τουρισμού. Οι προοπτικές - ευκαιρίες όσον αφορά τον τριτογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η αύξηση του ενδιαφέροντος παγκοσμίως για δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού, 2) Η διασύνδεση των προϊόντων της τοπικής παραγωγής με την παροχή υπηρεσιών, 3) Η αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων της 4 ης 25

Προγραμματικής Περιόδου που αφορούν τη δημιουργία, εκσυγχρονισμό και επέκταση μονάδων διανυκτέρευσης, εστίασης και παροχής υπηρεσιών, όπως και την εκπαίδευση σε θέματα ορθών πρακτικών και διαχείρισης και λειτουργίας ΜΜΕ, 4) Η βελτίωση των υποδομών εξυπηρέτησης των επισκεπτών τόσο για την άνετη πρόσβαση στην ενδοχώρα, όσο και για τη διασύνδεση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων αλλά και για την υποστήριξη τουριστικών δραστηριοτήτων. εναλλακτικών Οι απειλές - κίνδυνοι όσον αφορά τον τριτογενή τομέα στην περιοχή είναι: 1) Η «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού χωρίς παράλληλα την υποστήριξη της ανάπτυξης και των άλλων τομέων της οικονομίας με συνέπεια την υποβάθμισή τους, 2) Η αλλοίωση των στοιχείων της τοπικής παράδοσης και κληρονομιάς σε «τουριστικό προϊόν ευρείας κατανάλωσης», 3) Η ανεξέλεγκτη και άναρχη κατασκευή υποδομών διανυκτέρευσης χωρίς την τήρηση αυστηρών προδιαγραφών ποιότητας τόσο αναφορικά με το εξωτερικό και εσωτερικό περιβάλλον, όσο και με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, 4) Οι καθυστερήσεις στην κατασκευή υποδομών για την προσβασιμότητα, το περιβάλλον και διασύνδεση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής. Η οικονομική κρίση στην περιοχή παρέμβασης αποτυπώνεται στα ακόλουθα στοιχεία : από την 1-1-2011 μέχρι την 31-12-2011 σύμφωνα με τα στοιχεία των επιμελητηρίων (διαγραφές εγγραφές από τα μητρώα τους) για κάθε μία επιχείρηση που άνοιγε έκλειναν περίπου δύο. Συγκεκριμένα από την 1-1-2011 έως την 31-10-2011 σύμφωνα με επίσημα στοιχεία άνοιξαν 2.124 επιχειρήσεις και έκλεισαν 4.153. Η περιοχή παρέμβασης δηλαδή προσμετρά μείον 2.029 επιχειρήσεις. Επισημαίνεται ότι το νούμερο αυτό είναι ενδεικτικό, ως ένα σημείο της κατάστασης που επικρατεί, καθώς αρκετές είναι οι επιχειρήσεις, οι οποίες δεν προχωρούν στη διαγραφή τους από τα μητρώα των Επιμελητηρίων, για διάφορους λόγους. 26