Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης Στερεάς Ελλάδας Η υλοποίηση της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ελλάδα Λαμία 22 Μαρτίου 2012
Η πρωτοβουλία JESSICA: Οργάνωση & Λειτουργία Η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας JESSICA στην ΕΕ Η εφαρμογή της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ελλάδα 1
Η πρωτοβουλία JESSICA JESSICA: Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas (Κοινή Ευρωπαϊκή υποστήριξη για βιώσιμες επενδύσεις σε αστικές περιοχές). Το JESSICA είναι μια από τις κοινές πρωτοβουλίες που προωθήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ, με σκοπό να καταστήσουν την πολιτική αυτή πιο αποτελεσματική και βιώσιμη. Ο μηχανισμός JESSICA βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, της ΕΤΕπ και της Τράπεζας Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) και σκοπός του είναι η στήριξη βιώσιμων επενδύσεων για την ανάπτυξη και αναζωογόνηση αστικών περιοχών. Αποτελεί καινοτόμο και αποτελεσματικό εργαλείο για την προώθηση της αστικής ανάπτυξης, καθώς: εξασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη αειφορία της επενδυτικής δραστηριότητας, διότι οι συνεισφορές πόρων των διαρθρωτικών ταμείων είναι ανακυκλούμενες συνδυάζει επιχορηγήσεις, δάνεια και άλλα χρηματοδοτικά μέσα, δημιουργεί ισχυρότερα κίνητρα για την επιτυχή υλοποίηση των έργων αστικής ανάπτυξης μοχλεύει πρόσθετους πόρους για έργα αστικής ανάπτυξης, εστιάζοντας στην αειφορία και στην ανακύκλωση των πόρων αξιοποιεί τη χρηματοοικονομική και διοικητική εμπειρία ειδικευμένων οργανισμών, όπως η ΕΤΕπ, η Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλοι διεθνείς και εθνικοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί προωθεί τις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και την αξιοποίηση αδρανούς δημόσιας περιουσίας 2
H διάθεση των πόρων της πρωτοβουλίας JESSICA Ταμείο Συμμετοχών Ταμείο που δημιουργείται με σκοπό να επενδύει σε περισσότερα από ένα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης Ταμεία που επενδύουν σε συμπράξεις δημόσιουιδιωτικού τομέα και σε άλλα έργα που περιλαμβάνονται σε ολοκληρωμένα σχέδια βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. 3
Βασικά χαρακτηριστικά έργων που δύναται να χρηματοδοτηθούν μέσω της πρωτοβουλίας JESSICA Ένταξη σε Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπτυξης (ΟΣΑΑ). Η ένταξη σε ΟΣΑΑ δεν αποτελεί τυπική προϋπόθεση αλλά ουσιαστική. Θα εξετάζεται η συνοχή και συμπληρωματικότητα των προτεινομένων έργων / δράσεων με το υπόλοιπο ΟΣΑΑ. Μόχλευση, προσέλκυση λοιπών κεφαλαίων. Η κινητοποίηση και άλλων κεφαλαίων, ιδιωτικών ή δημόσιων, αποτελεί μία από τις ουσιαστικές και θεμελιώδεις συνιστώσες του JESSICA. Η προσέλκυση των κεφαλαίων είναι δυνατόν αν γίνεται τόσο σε επίπεδο έργου όσο και σε επίπεδο ΤΑΑ. Η κινητοποίηση κεφαλαίων δεν θα πρέπει να αναφέρεται ως δυνατότητα αλλά θα πρέπει να υπάρχει εκδηλωμένο ενδιαφέρον από ιδιωτικούς φορείς για συμμετοχή τους στο έργο. Εισφορά σε είδος δημόσιων φορέων. Η εισφορά ακινήτων είναι επιλέξιμη και μάλιστα μειώνει την Δημόσια Συμμετοχή. Οικονομική απόδοση, βιωσιμότητα. Το έργο πρέπει να είναι οικονομικά αποδοτικό και να διασφαλίζεται η επιστροφή των κεφαλαίων JESSICA. Το έργο θα συνοδεύεται από τεχνικοοικονομική ανάλυση, όπου θα τεκμηριώνονται τα αναμενόμενα οικονομικά αποτελέσματα και η οικονομική βιωσιμότητά του. Η απόδοση του έργου πρέπει να είναι τέτοια που να φαίνεται ότι δεν είναι δυνατόν να αναληφθεί από ιδιωτικούς φορείς. Ωρίμανση. Σημαντικό παράγοντα επιλογής ενός έργου αποτελεί η καλή προετοιμασία του. Πέρα από την τεκμηρίωση και το αναλυτικό επιχειρησιακό σχέδιο του έργου, απαιτείται και η ολοκλήρωση των διοικητικών διαδικασιών για την έναρξη της υλοποίησής του (εγκρίσεις, άδειες κλπ). Θα πρέπει να έχουν γίνει οι ενέργειες για την διαμόρφωση του πλαισίου υλοποίησης του έργου, να υπάρχουν οι απαιτούμενες τεχνικές μελέτες και οι απαιτούμενες εγκρίσεις / άδειες, είτε να έχουν εξασφαλισθεί, είτε να βρίσκονται στα τελευταία στάδια έγκρισής τους. 4
Η σχέση της απόδοσης και του τρόπου χρηματοδότησης των έργων Μη επιθυμητό έργο Επιθυμητό έργο Έργα/ επενδύσεις ιδιωτικού τομέα Κερδοφόρα Όριο απόδοσης για χρηματοδότηση από ιδιωτικούς φορείς 0 Έργα που δεν υλοποιούνται γιατί δεν αποδίδουν κέρδη ούτε στον ιδιωτικό τομέα, ούτε θεωρούνται επιθυμητά από το κοινωνικό σύνολο Έργα JESSICA Δημόσιες επενδύσεις/ επιχορηγήσεις Οριακά Ζημιογόνα 0 5
Ενδεικτικά έργα στα οποία μπορεί να διοχετευθούν οι πόροι του JESSICA Αστικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της ύδρευσης και αποχέτευσης, διαχείρισης απορριμμάτων, της ενέργειας κ.λπ. Ανάπτυξη χώρων ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, για τουρισμό ή άλλες αειφόρους χρήσεις. Επαναξιοποίηση εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών εκτάσεων, συμπεριλαμβανομένης της αποξήλωσης εγκαταστάσεων και της εξυγίανσης. Δημιουργία χώρων γραφείων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για τους τομείς της πληροφορικής και/ή της έρευνας και ανάπτυξης. Ανάπτυξη πανεπιστημιακών κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών, βιοτεχνολογικών και άλλων εξειδικευμένων εγκαταστάσεων. Ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. 6
Η πρωτοβουλία JESSICA: Οργάνωση & Λειτουργία Η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας JESSICA στην ΕΕ Η εφαρμογή της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ελλάδα 7
Η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας JESSICA στην ΕΕ (1/2) 30 Σημαντικότερα στοιχεία 19 22 1.89 δις ο συνολικός προϋπολογισμός 22 πρωτοβουλίες JESSICA σε 11 Κράτη Μέλη 11 10 30 Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης σε λειτουργία 4 1 1 0 0 2007 2008 2009 2010 2011 Τα πρώτα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται στην Εσθονία, στο Βραδεμβούργο (Γερμανία), στην Πολωνία και στη Λιθουανία Ενεργές πρωτοβουλίες Jessica Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης σε λειτουργία 8
Η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας JESSICA στην ΕΕ (2/2) 9
Η πρωτοβουλία JESSICA: Οργάνωση & Λειτουργία Η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας JESSICA στην ΕΕ Η εφαρμογή της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ελλάδα 10
Η εξέλιξη της εφαρμογής της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ελλάδα Υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ΕΤΕπ για έναρξη JESSICA Σύσταση Ταμείου Χαρτοφυλακίου JESSICA & Ορισμός μελών Επενδυτικού Συμβουλίου Επιλογή Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης 2η Επιχειρησιακή Συμφωνία για την ίδρυση του ΤΑΑ των Περιφερειών Αττικής, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων Δεκ 2008 Ιουλ 2010 Αυγ 2010 Μαρ 2011 Ιουλ 2011 Νοε 2011 Δεκ 2011 Φεβ 2012 Υπογραφή σύμβασης χρηματοδότησης για τη σύσταση Ταμείου Χαρτοφυλακίου JESSICA Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την επιλογή Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης 1η Επιχειρησιακή Συμφωνία για την ίδρυση του ΤΑΑ της Περιφέρειας Κρήτης Υπογραφή τριών τελευταίων Επιχειρ/κών Συμφωνιών για λοιπές Περιφέρειες Ίδρυση του ΤΑΑ Στερεάς Ελλάδας
Κατανομή των πόρων της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ελλάδα 20εκ. 10εκ. 15εκ. 15εκ. 20εκ. 10εκ. 10εκ. 40εκ. 15εκ. 50εκ. 28εκ. Κατανομή πόρων ΠΕΠ 15εκ. 12
Η αξιοποίηση της πρωτοβουλίας JESSICA στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας Διαχειριστική Αρχή Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού της Εφαρμογής Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Εισφορά 40εκ από ΠΕΠ Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας, Ηπείρου Άξονας 5 Ταμείο Συμμετοχών Jessica ΕΤΕΠ ΤΑΑ Στερεάς Ελλάδας Eurobank Αποπληρωμή πόρων από υλοποίηση έργων 2015- Δάνεια, μετοχικά κεφάλαια, εγγυήσεις για έργα 2012-2015 Έργα Αστικής Ανάπτυξης Στόχοι του Άξονα 5 του ΠΕΠ Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας και Ηπείρου Ένταξη της περιβαλλοντικής ευαισθησίας και μείωση της εξαρτώμενης οικονομικής ανάπτυξης από καύσιμες πηγές ενέργειας Αναβάθμιση φυσικών και πολιτιστικών πόρων προς όφελος της τοπικής ευημερίας και της αειφόρου ανάπτυξης και αξιοποίηση «ευκαιριών» σε τομείς όπως ο εναλλακτικός τουρισμός και ο πολιτισμός Προώθηση συγκεκριμένων προγραμμάτων έργων προστασίας του περιβάλλοντος κατά βασική κατηγορία προβλημάτων Βελτίωση της ποιότητας ζωής και αύξηση της ελκυστικότητας των αστικών κέντρων Συμπλήρωση - εκσυγχρονισμός των κοινωνικών υποδομών ώστε να λειτουργεί στην Περιφέρεια ένα πλήρες πλέγμα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών λαμβάνοντας υπόψη την τάση για πληθυσμιακή γήρανση. 13