ΙΕΚ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Διαθεματική εργασία Σχεδίαση και Ανάπτυξη Δυναμικής Ιστοσελίδας με χρήση Joomla Νίκος Κλαυδιανός-Γιάννης Τραντάς- Μάριος Μπέσας Υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Γιαννακούλη Βενετία 19/6/2014 0
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ευχαριστίες Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ 1.1 Τι είναι Ελεύθερο Λογισμικό(FreeSoftware)? 1.1.1 Οι βασικές ελευθερίες του ελευθέρου λογισμικού 1.1.2 Άδειες του ελευθέρου λογισμικού 1.1.3 Λογισμικό ανοιχτού κώδικα 1.2 Τι ονομάζουμε σύστημα διαχείρισης περιεχομένου? 1.2.1 Χαρακτηριστικά συστήματος CMS 1.2.1 Οι βασικοί παράγοντες επένδυσης σε ένα σύστημα CMS 1.3 Τι είναι Joomla? 1.3.1 Χαρακτηριστικά του Joomla Διαχείριση χρηστών Διαχειριστής Μέσων Διαχειριστής γλώσσας Διαχειριστής επαφών Δημοσκοπήσεις Έρευνα Web Link Management Διαχείριση Περιεχομένου Διαχειριστής Menu Πρότυπο Διαχείρισης Χαρακτηριστικά του συστήματος 1.3.2 Η δομή του Joomla Σύστημα Χρηστές Μενού Περιεχόμενα Εξαρτήματα Επεκτάσεις 1.4 Οι διαφορές του Joomla με το WordPress 1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ 2.1 Σκοπός της υλοποίησης 2.2 Μετατροπή τοπικού Η/Υ σε Web Server Εγκατάσταση Xampp 2.2.1 Εγκατάσταση XAMPP 2.3 Εγκατάσταση του Joomla Βήμα 1 ο Βήμα 2ο Βήμα 3ο Βήμα 4ο Βήμα 5ο Βήμα 6ο Βήμα 7ο Βήμα 8ο Βήμα 9ο ΠΡΟΣΟΧΗ!!! 2.4 Σχεδίαση του Joomla website για το «Open Source Laboratory» - Περιοχή Διαχείρισης (Back End) 2.5 Σχεδίαση του Joomla website για το «Open Source Laboratory» - Δημόσιο Τμήμα (Front End) 2.6 Domain Name και Web Host ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 3.1 Δυσκολίες κατά τη σχεδίαση και υλοποίηση 3.2 Χρήση και λειτουργίες του Open Source Laboratory Σύνοψη/Επίλογος Βιβλιογραφία 2
Ευχαριστίες Για την ολοκλήρωση της εργασίας θα θέλαμε να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στη κυρία Βενετία που σε κάθε απορία που υπήρξε, μας βοηθούσε με τον καλύτερο και σαφή τρόπο ώστε να μην υπάρξουν κενά στα ερωτήματα μας. 3
Εισαγωγή Το θέμα της εργασίας μας είναι η σχεδίαση και ανάπτυξη δυναμικής ιστοσελίδας με χρήση Joomla. Η ιστοσελίδα που θα δημιουργήσουμε είναι ένα Εργαστήριο Πληροφορικής Ανοιχτού Κώδικα για τις ανάγκες του τμήματος ΤΕΠ στο δημόσιο ΙΕΚ και εκεί θα αναρτηθούν όλες οι εργασίες των συναδέλφων μας καθώς και τα προγράμματα που θα μας δοθούν και θα διατεθούν μέσο της ιστοσελίδας σε οποιοδήποτε χρηστή επιθυμεί να τα κατεβάσει. Επίσης, στο 1 ο κεφάλαιο υπάρχουν πληροφορίες για το τι είναι ελεύθερο λογισμικό,τι είναι σύστημα διαχώρισης περιεχομένου και τι είναι joomla καθώς και τα χαρακτηριστικά του. Στο 2 ο κεφάλαιο περιγράφετε ο σκοπός της υλοποίησης της εργασίας καθώς και οι οδηγοί εγκατάστασης του XAMPP και του Joomla, όπως επίσης και τις επιλογές του μενού του Joomla. Στο 3 ο κεφάλαιο περιγράφονται τα συμπεράσματα όπως και οι δυσκολίες και λειτουργιές κατά την υλοποίηση της ιστοσελίδας. Τέλος, δίνετε η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για την εργασία. 4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ 1.1 Τι είναι Ελεύθερο Λογισμικό(FreeSoftware)? Ελεύθερο Λογισμικό (FreeSoftware) είναι ο αυθεντικός όρος για λογισμικό που σέβεται την ελευθερία και υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για τους οποίους η ορολογία αυτή εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σήμερα. Ελεύθερο Λογισμικό υποδηλώνει ελευθερία και στη μετάφραση υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα σε ελευθερία και τιμή αγοράς. Στα Γαλλικά, το Ελεύθερο Λογισμικό γίνεται «logicielslibre» και στα Ισπανικά «softwarelibre». Η λέξη Ελεύθερο στο Ελεύθερο Λογισμικό αναφέρεται στην ελευθερία του χρήστη, όχι στην αγοραία τιμή. Με αυτή την έννοια που χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του '80, ο πρώτος τεκμηριωμένος πλήρης ορισμός εμφανίζεται δημοσιευμένος στο GNU'sBulletin, τόμος 1 αρ. 1, τον Φεβρουάριο του 1986. 1.1.1 Οι βασικές ελευθερίες του ελευθέρου λογισμικού Το Ελεύθερο λογισμικό παρέχει στους χρήστες την ελευθερία να εκτελούν, αντιγράφουν, διανέμουν, μελετών, τροποποιούν και βελτιώνουν το Ελεύθερο λογισμικό. Για την ακρίβεια, αναφέρεται σε τέσσερις βασικές ελευθερίες: Την ελευθερία να εκτελείτε το πρόγραμμα για οποιονδήποτε σκοπό (ελευθερία 0) Την ελευθερία να μελετάτε τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος και να το προσαρμόζετε στις ανάγκες σας (ελευθερία 1). Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα είναι προϋπόθεση για να ισχύει κάτι τέτοιο Την ελευθερία να αναδιανέμετε αντίγραφα του προγράμματος ώστε να βοηθάτε το συνάνθρωπο σας. (ελευθερία 2) 5
Την ελευθερία να βελτιώνετε το πρόγραμμα και να δημοσιεύετε τις βελτιώσεις που έχετε κάνει στο ευρύ κοινό, ώστε να επωφεληθεί ολόκληρη η κοινότητα (ελευθερία 3). Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα είναι προϋπόθεση για να ισχύει κάτι τέτοιο Για να ισχύουν πρακτικά οι τέσσερις βασικές ελευθερίες, και να μπορούμε να δημοσιεύετε βελτιωμένες εκδόσεις, θα πρέπει να έχετε πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του προγράμματος. 1.1.2 Άδειες του ελευθέρου λογισμικού Μία σημαντική μέθοδος τροποποίησης ενός προγράμματος είναι η συγχώνευση του με διαθέσιμες ελεύθερες υπορουτίνες και υποπρογράμματα (modules). Εάν η άδεια του προγράμματος αναφέρει ότι δεν έχετε το δικαίωμα να το συγχωνεύσετε με ένα υπάρχον υποπρόγραμμα, για παράδειγμα εάν απαιτεί να είστε εσείς αυτός που κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα (copyright holder) για οποιονδήποτε κώδικα έχετε προσθέσει, τότε η άδεια είναι πολύ περιοριστική ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ελεύθερη (δηλαδή άδεια ελεύθερου λογισμικού). Ωστόσο, μερικοί κανόνες που αφορούν τον τρόπο με τον οποίο διανέμεται το ελεύθερο λογισμικό είναι αποδεκτοί όταν δεν συγκρούονται με τις τέσσερις βασικές ελευθερίες. Για παράδειγμα, στην άδεια αντιγραφής (copyleft) όταν αναδιανέμετε κάποιο πρόγραμμα, δεν μπορείτε να προσθέσετε περιορισμούς ώστε να μειώσετε από τον χρήστη τις τέσσερις βασικές ελευθερίες. Αυτός ο κανόνας δεν συγκρούεται με τις βασικές ελευθερίες, αλλά τις προστατεύει. Οι περισσότερες άδειες ελεύθερου λογισμικού βασίζονται στα πνευματικά δικαιώματα (copyright) και υπάρχουν όρια ως προς το είδος των απαιτήσεων που μπορούν να επιβληθούν μέσω αυτών. Εάν μία άδεια βασισμένη στα πνευματικά δικαιώματα σέβεται την ελευθερία με βάση την παραπάνω περιγραφή, είναι απίθανο να έχει κάποιο άλλο πρόβλημα που δεν είναι αναμενόμενο (αν και αυτό συμβαίνει περιστασιακά). Ωστόσο, κάποιες άδειες ελεύθερου λογισμικού είναι βασισμένες σε συμβόλαια και τα συμβόλαια μπορούν να επιβάλλουν ένα πολύ μεγαλύτερο εύρος περιορισμών. Αυτό 6
σημαίνει πως υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μία τέτοια άδεια μπορεί να είναι απαράδεκτα περιοριστική και ανελεύθερη. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως κριτήρια σαν και αυτά που υπάρχουν στον ορισμό του ελεύθερου λογισμικού απαιτούν προσεκτική σκέψη για την ερμηνεία τους. Για να αποφασιστεί κατά πόσο μία συγκεκριμένη άδεια κατατάσσεται ως άδεια ελεύθερου λογισμικού, την κρίνουμε για το κατά πόσο πληροί το πνεύμα και την πληρότητα των κριτηρίων. Εάν μία άδεια επιβάλλει παράλογους περιορισμούς, την απορρίπτουμε, ακόμα και αν δεν τους αναμέναμε στα κριτήρια. Πολλές φορές ή απαίτηση κάποιας άδειας δημιουργεί ένα ζήτημα που απαιτεί εκτενή σκέψη, συμπεριλαμβανομένων και συζητήσεων με δικηγόρο, πριν αποφασίσουμε αν η απαίτηση είναι αποδεκτή. Όταν καταλήγουμε σε ένα συμπέρασμα για ένα καινούργιο θέμα, συχνά ανανεώνουμε αυτά τα κριτήρια για να είναι πιο εύκολο να δούμε εάν συγκεκριμένες άδειες είναι δεκτές ή όχι. 1.1.3 Λογισμικό ανοιχτού κώδικα Η Πρωτοβουλία Ανοιχτού Κώδικα (OSI - Open Souce Initiative) καθορίζει τον ανοικτό κώδικα ως λογισμικό που παρέχει τα ακόλουθα δικαιώματα και υποχρεώσεις: Καμιά αμοιβή δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ή άλλων δεν επιβάλλεται στην αναδιανομή του ανοιχτού κώδικα. Διαθεσιμότητα του πηγαίου κώδικα. Δικαίωμα να δημιουργηθούν τροποποιήσεις και παράγωγες εργασίες. Μπορεί να απαιτείται οι τροποποιημένες εκδόσεις να διανέμονται ως η αρχική έκδοση συν οι τροποποιήσεις (διακριτά). Καμία διάκριση ενάντια σε πρόσωπα ή ομάδες. Καμία διάκριση ενάντια στα πεδία της προσπάθειας. Όλα τα δικαιώματα που χορηγούνται πρέπει να διατηρούνται στις αναδιανεμημένες εκδόσεις. Η άδεια εφαρμόζεται στο πρόγραμμα συνολικά, αλλά και σε κάθε ένα από τα συστατικά του. Η άδεια δεν πρέπει να περιορίζει άλλο λογισμικό, επιτρέποντας κατά 7
συνέπεια την διανομή λογισμικού ανοικτού κώδικα και κλειστού κώδικα μαζί. Διαφορές ελευθέρου λογισμικού με λογισμικό ανοιχτού κώδικα Η κύρια διαφορά είναι ότι ο όρος Ελεύθερο Λογισμικό εστιάζει στις ελευθερίες που παρέχονται στο χρήστη μέσω της αδειοδότησης, ενώ το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα δίνει έμφαση στο τεχνικό σημείο της διαθεσιμότητας του πηγαίου κώδικα και της δυνατότητας συνεργατικής ανάπτυξης. 1.2 Τι ονομάζουμε σύστημα διαχείρισης περιεχομένου? Ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου ( CMS) είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του περιεχομένου ενός δικτυακού τόπου. Συνήθως, ένα CMS αποτελείται από δύο στοιχεία: την εφαρμογή διαχείρισης περιεχομένου (CMA) και το περιεχόμενο της αίτησης παράδοσης (CDA). Το στοιχείο CMA επιτρέπει στον διαχειριστή περιεχομένου ή συγγραφέα, ο οποίος δεν γνωρίζει γλώσσα προγραμματισμού HTML (Hypertext Markup Language), να διαχειριστεί την δημιουργία, την τροποποίηση, και την αφαίρεση περιεχομένου από μια τοποθεσία Web χωρίς να χρειάζεται την εμπειρία ενός Webmaster. Το στοιχείο CDA χρησιμοποιεί και μεταγλωττίζει τις πληροφορίες αυτές για να ενημερώσετε την τοποθεσία Web. 1.2.1 Χαρακτηριστικά συστήματος CMS Τα χαρακτηριστικά ενός συστήματος CMS ποικίλλουν, αλλά οι περισσότεροι περιλαμβάνουν διαδικτυακή έκδοση, σχήμα διαχείρισης,έλεγχο αναθεώρησης, ευρετηρίασης, αναζήτησης και ανάκτησης. Το χαρακτηριστικό της διαδικτυακή έκδοση επιτρέπει στα άτομα να χρησιμοποιήσουν ένα πρότυπο ή ένα σύνολο από πρότυπα που έχουν εγκριθεί από τον οργανισμό, καθώς και τους οδηγούς και άλλα εργαλεία για να δημιουργήσουν ή να τροποποιήσουν το περιεχόμενο του Web 8
Το χαρακτηριστικό της λειτουργία διαχείρισης επιτρέπει τα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων τα νόμιμα ηλεκτρονικά έγγραφα και σαρωμένα έγγραφα να μορφοποιηθούν σε HTML ή μορφή Portable Document Format (PDF) για την τοποθεσία Web Το χαρακτηριστικό του έλεγχου της αναθεώρησης επιτρέπει στο περιεχόμενο να ενημερωθεί με μια νεότερη έκδοση ή να αποκατασταθεί σε μια προηγούμενη έκδοση. Επίσης παρακολουθεί τις αλλαγές που έγιναν στα αρχεία από τα άτομα Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό είναι ευρετηρίαση, αναζήτηση και ανάκτηση. Ένα CMS δημιουργεί ευρετήρια για όλα τα δεδομένα μέσα σε μια οργάνωση, τα άτομα μπορούν να ψάξουν με λέξεις-κλειδιά που ανακτά το CMS. Ένα σύστημα CMS μπορεί επίσης να παρέχει εργαλεία για one-to-one marketing. One-to-one marketing είναι η ικανότητα ενός Web site για να προσαρμόσει το περιεχόμενο και τη διαφήμιση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του χρήστη, χρησιμοποιώντας πληροφορίες που παρέχονται από το χρήστη ή συλλέγονται από την. Για παράδειγμα, αν επισκεφθείτε μια μηχανή αναζήτησης και αναζητήσετε για "ψηφιακή φωτογραφική μηχανή," τα διαφημιστικά banner θα διαφημίσουν τις επιχειρήσεις που πωλούν ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές αντί των επιχειρήσεων που πωλούν τα προϊόντα κήπο. 1.2.1 Οι βασικοί παράγοντες επένδυσης σε ένα σύστημα CMS Δύο παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν ένας οργανισμός αποφασίσει να επενδύσει σε ένα CMS, είναι οι ακόλουθοι: το μέγεθος ενός οργανισμού και γεωγραφική διασπορά πρέπει να θεωρηθεί ειδικά αν ένας οργανισμός είναι απλωμένα σε διάφορες χώρες. Για τους οργανισμούς αυτούς, η μετάβαση στο CMS είναι πιο δύσκολη. πρέπει να εξεταστεί η ποικιλία των ηλεκτρονικών εντύπων των δεδομένων που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο ενός οργανισμού. Εάν ένας οργανισμός χρησιμοποιεί τα έγγραφα κειμένου, γραφικών, βίντεο, 9
ήχου, και τα διαγράμματα για να μεταφέρουν πληροφορίες, το περιεχόμενο θα είναι πιο δύσκολο να διαχειριστεί. 1.3 Τι είναι Joomla? Το Joomla είναι ένα βραβευμένο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου (CMS), το οποίο σας επιτρέπει να κατασκευάσετε ισχυρές ιστοσελίδες και online εφαρμογές. Πολλές πτυχές, συμπεριλαμβανομένης της ευκολία χρήσης του και της επεκτασιμότητας του, έχουν κάνει το Joomla το πιο δημοφιλές λογισμικό στο διαδίκτυο. 1.3.1 Χαρακτηριστικά του Joomla Το Joomla έχει πολλά χαρακτηριστικά, τα σημαντικότερα είναι τα ακόλουθα : Διαχείριση χρηστών Το Joomla έχει ένα σύστημα καταγραφής που επιτρέπει στους χρήστες να ρυθμίσουν τις προσωπικές επιλογές. Υπάρχουν εννέα ομάδες χρηστών με διάφορους τύπους δικαιωμάτων σχετικά με το τι επιτρέπεται στους χρήστες να έχουν πρόσβαση, να επεξεργαστούν, να δημοσιεύουν και να διαχειριστούν. Ο έλεγχος ταυτότητας είναι ένα σημαντικό μέρος της διαχείρισης χρηστών και της υποστηρίξεις πολλαπλών πρωτοκόλλων από το joomla, συμπεριλαμβανομένων των LDAP, OpenID, ακόμη και το Gmail. Αυτό επιτρέπει στους χρήστες να χρησιμοποιούν τα υφιστάμενα στοιχεία του λογαριασμού τους για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας εγγραφής. Διαχειριστής Μέσων Ο Διαχειριστής μέσων είναι το εργαλείο για την εύκολη διαχείριση αρχείων ή φακέλων πολυμέσων και μπορείτε να διαμορφώσετε τις ρυθμίσεις τύπου MIME για να χειριστεί οποιοδήποτε τύπο αρχείου. Ο διαχειριστής μέσων, είναι ενσωματωμένη στο εργαλείο του άρθρου Editor, ώστε να μπορείτε να πάρετε τις εικόνες και άλλα αρχεία ανά πάσα στιγμή. 10
Διαχειριστής γλώσσας Υπάρχει διεθνής υποστήριξη για πολλές γλώσσες του κόσμου και κωδικοποίηση UTF-8. Διαχειριστής επαφών Ο Διαχειριστής Επικοινωνία βοηθά τους χρήστες σας για να βρουν το σωστό πρόσωπο και τα στοιχεία επικοινωνίας τους. Υποστηρίζει επίσης πολλαπλές μορφές επικοινωνίας Δημοσκοπήσεις Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τους χρήστες σας, είναι εύκολο να δημιουργήσετε δημοσκοπήσεις με πολλαπλές επιλογές. Έρευνα Διευκολύνει την πλοήγηση των χρηστών στα πιο δημοφιλή στοιχεία αναζήτησης και παρέχει στον διαχειριστή στατιστικά στοιχεία της αναζήτησης. Web Link Management Παρέχουν πόρους σύνδεσης για τους χρήστες του site είναι απλή και μπορείτε να τα ταξινομήσετε σε κατηγορίες, ακόμη και μετρούν κάθε κλικ. Διαχείριση Περιεχομένου Το απλοποιημένο κλιμακωτό σύστημα των του Joomla κάνει την οργάνωση του περιεχομένου σας πανεύκολη. Μπορείτε να οργανώσετε το περιεχόμενό σας με όποιον τρόπο θέλετε και όχι απαραίτητα το πώς θα είναι στο Web site σας. Οι χρήστες μπορούν να βαθμολογήσουν άρθρα, e-mail ή αυτόματα αποθηκεύσετε ένα PDF (με υποστήριξη UTF-8 για όλες τις γλώσσες). Οι διαχειριστές μπορούν να αρχειοθετήσετε περιεχόμενο για φύλαξη, κρύβεται από τους επισκέπτες της ιστοσελίδας. Στις δημόσιες τοποθεσίες Web, υπάρχει ενσωματωμένη απόκρυψη e-mail που προστατεύει τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από κακόβουλη 11
χρήση. Η δημιουργία περιεχομένου είναι απλή με τον επεξεργαστή WYSIWYG, δίνοντας ακόμη και στους αρχάριους χρήστες τη δυνατότητα να συνδυάσετε κείμενο, εικόνες με ένα ελκυστικό τρόπο. Μόλις έχετε δημιουργήσει τα άρθρα σας, υπάρχουν μια σειρά από προ-εγκατεστημένες μονάδες για να δείτε τα πιο δημοφιλή άρθρα, τα τελευταία νέα στοιχεία, newsflashes, σχετικά άρθρα, και πολλά άλλα. Διαχειριστής Menu Ο Διαχειριστής menu σας επιτρέπει να δημιουργήσετε όσα menu και menu items χρειάζεστε. Μπορείτε να δομήσετε ιεραρχικά το μενού σας (και ένθετα τα menu items) εντελώς ανεξάρτητα από τη δομή του περιεχομένου σας. Πρότυπο Διαχείρισης Πρότυπα στο Joomla είναι ένας ισχυρός τρόπος για να κάνετε το site σας να φανεί ακριβώς με τον τρόπο που θέλετε. Το επίπεδο του οπτικού ελέγχου πηγαίνει ένα βήμα, επιτρέποντάς σας να προσαρμόσετε κάθε μέρος των σελίδων σας. Χαρακτηριστικά του συστήματος Ταχεία φόρτωση της σελίδας είναι δυνατή με τη σελίδα προσωρινής αποθήκευσης, και σελίδα συμπίεσης GZIP. Εάν ο διαχειριστής του συστήματός σας πρέπει να αντιμετωπίσει ένα ζήτημα, η λειτουργία εντοπισμού σφαλμάτων και την αναφορά σφαλμάτων είναι ανεκτίμητη. Το στρώμα FTP επιτρέπει τη λειτουργία των αρχείων (όπως την εγκατάσταση των Extensions) χωρίς να χρειάζεται να κάνει όλους τους φακέλους και τα αρχεία εγγράψιμα, κάνοντας τη ζωή διαχειριστή του δικτυακού τόπου πιο εύκολη και αυξάνοντας την ασφάλεια του site σας. Οι διαχειριστές μπορούν γρήγορα και αποτελεσματικά να επικοινωνούν με τους χρήστες μέσω προσωπικών μηνυμάτων ή όλους τους χρήστες του site μέσω του συστήματος της μαζικής αλληλογραφίας 12
1.3.2 Η δομή του Joomla Τo joomla αποτελείται κυρίως από άρθρα, εφαρμογές, επεκτάσεις. Αναλυτικότερα παρουσιάζονται παρακάτω τα σημαντικότερα στοιχεία της δομής του Joomla!: Σύστημα Το σύστημα περιέχει: Πληροφορίες για το ίδιο το σύστημα όπως ποια έκδοση χρησιμοποίει ο χρήστης,ποια έκδοση php, joomla είναι εγκατεστημένη. Γενικές ρυθμίσεις. Εκκαθαρίσεις της μνήμης cache. Χρηστές Οι χρήστες περιέχουν : Διαχείριση χρηστών όπου δημιουργούνται καινούργιοι χρηστές. Επίπεδα πρόσβασης όπου δίνετε η ανάλογη πρόσβαση στους χρηστές. Ομάδες, σημειώσεις χρηστών. Μενού Τα μενού περιέχουν : το κύριο μενού το όποιο περιέχει όλα τα άρθρα τα έχουμε δημιουργήσει και ανεβάσει στην ιστοσελίδα που έχουμε φτιάξει. επίσης το μενού έχει και τα περιεχόμενα κάποιων επεκτάσεων που έχουμε κατεβάσει και εγκαταστήσει. Περιεχόμενα Τα περιεχόμενα περιέχουν: Διαχείριση άρθρων όπου μπορούμε να διαχειριστούμε, δημιουργήσουμε και επεξεργαστούμε ένα άρθρο. Διαχείριση κατηγοριών όπου μπορούμε να διασειστούμε και να 13
επεξεργαστούμε της κατηγορίες άρθρων. Εξαρτήματα Tα εξαρτήματα περιέχουν: Τα εξαρτήματα περιέχουν όλα τις επεκτάσεις εφαρμογές κατηγορίες που έχουμε στην ιστοσελίδα μας πχ : smart search,επαφές,κάποια επέκταση για forum και αλλά πολλά. Επεκτάσεις Οι επεκτάσεις περιέχουν: Διαχειριστής ενότητας(module) όπου κάποιος μπορεί να διαχειριστή τις ενότητες της ιστοσελίδας πχ login form,main menu κλπ. Διαχειριστής πρόσθετων(plugin) όπου κάποιος μπορεί να επεξεργαστεί μια λειτουργία στην ιστοσελίδα δηλαδή να προσθέσει ένα κουμπί διαβάστε περισσότερα ή ένα κουμπί αποσύνδεσης. Διαχειριστής προτύπων(template) όπου κάποιος μπορεί να αλλάξει το background και την διαμόρφωση της ιστοσελίδας του. Διαχειριστής γλώσσας όπου κάποιος μπορεί να προσθέσει και να εγκαταστήσει όσες γλώσσες θέλει στην ιστοσελίδα. 1.4 Οι διαφορές του Joomla με το WordPress To WordPress είναι ένα σύγχρονο σύστημα διαδικτυακών δημοσιεύσεων και διαχείρισης περιεχομένου. Το WordPress είναι για απλές και το Joomla για σύνθετες ιστοσελίδες. Το Joomla χρησιμοποιείτε κυρίως από επαγγελματίες ενώ το WordPress συνήθως από άτομα χωρίς μεγάλη γνώση για τα CMS. Το WordPress έχει την υψηλότερη φιλικότητα προς τον χρήστη απ' ότι το Joomla. Το Joomla περιέχει χωρίς αμφιβολία υψηλής απόδοσης συστήματα, αλλά πολλές από αυτές τις δυνατότητες μπορούν να εφαρμοστούν με αντίστοιχα plug-ins στο WordPress. Με την ευχρηστία 14
του, το WordPress φαίνεται να είναι μια καλύτερη επιλογή για τους περισσότερο νέους χρήστες. Το Joomla είναι ανώτερο τεχνικά σύστημα διαχείρισης περιεχομένου. Το Joomla προορίζεται για την ανάπτυξη προηγμένων CMS ενώ το WordPress έχει ως στόχο τη δημιουργία απλών blogs, που συνήθως δημοσιεύσετε το δικό σας περιεχόμενο. Ένα από αυτά τα σύνθετα χαρακτηριστικά, είναι η πολυπλοκότητα κατηγοριοποίησης περιεχομένου. Το WordPress μπορεί να δημιουργήσει μια απλή ιστοσελίδα με λιγότερη προσπάθεια σε σχέση με το Joomla. Σε περίπτωση που το σχέδιο της ιστοσελίδας περιλαμβάνει πολυπλοκότητα και χρήση τεχνολογίας με τα τελευταία χαρακτηριστικά, τότε η χρήση του Joomla θα είναι καταλληλότερη για να ολοκληρώσετε το έργο σας. Το Joomla επιτρέπει μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, μαζί με πολλαπλές προεκτάσεις, καθώς ο σχεδιασμό του επικεντρώνεται στην ανάπτυξη πολύπλοκων ιστοσελίδων. Το WordPress προσφέρει περισσότερα οφέλη SEO (Search Engine Optimisation). Αν και όλα εξαρτώνται από το περιεχόμενο που κάποιος τοποθετεί μέσα σε μία ιστοσελίδα, το WordPress είναι γνωστό ότι είναι πιο φιλικό ως προς τις μηχανές αναζήτησης, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα επισκεψιμότητας. Το Joomla περιέχει ένα σύνολο εργαλείων και χαρακτηριστικών που το κάνουν δύσκολο σε κάποιον αρχάριο να το χειριστεί, ενώ το WordPress είναι διαχειρίσιμο με πολύ μεγαλύτερη ευκολία. 15
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ 2.1 Σκοπός της υλοποίησης Ο σκοπός τις εργασίας μας είναι να δημιουργήσουμε μια ιστοσελίδα που θα είναι ένα Εργαστήριο Πληροφορικής Ανοιχτού Κώδικα για τις ανάγκες του τμήματος ΤΕΠ στο δημόσιο ΙΕΚ και να ενημερώσουμε τους επισκέπτες μας σχετικά με το ελεύθερο λογισμικό καθώς και να τους προσφέρουμε προγράμματα ελευθέρου λογισμικό με την δυνατότητα λήψεις τους. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του website μας έγινε με την βοήθεια του XAMMP και τις εγκατάστασης του Joomla στον τοπικό υπολογιστή που βοήθησε στην εξοικείωση μας με το Joomla καθώς δημιουργήθηκαν και οι οδηγοί εγκατάστασης του Joomla και του XAMPP όπου θα ενημερωθείτε αναλυτικότερα παρακάτω όπως και για το πώς έγινε υλοποίηση του website μας. 2.2 Μετατροπή τοπικού Η/Υ σε Web Server Εγκατάσταση Xampp Το πρώτο βήμα πριν τη σχεδίαση του website για το «Εργαστήριο Ελεύθερου Λογισμικού και Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων» ήταν η εξοικείωσή μας με το σύστημα διαχείρισης Joomla! Πριν να ανεβάσουμε το Joomla! website σε ένα απομακρυσμένο server, πραγματοποιήσαμε τοπική εγκατάσταση του Joomla! στον τοπικό μας Η/Υ, ώστε να εξοικειωθούμε με την εφαρμογή. Για να μπορέσουμε, όμως να εγκαταστήσουμε το Joomla! στον τοπικό μας Η/Υ, έπρεπε πρώτα να τον μετατρέψουμε σε web server, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει την πλατφόρμα του Joomla!. Η μετατροπή του τοπικού Η/Υ σε web server, γίνεται με τη χρήση ειδικών πακέτων, που περιέχουν Apache, MySQL και PHP, προγράμματα δηλαδή απαραίτητα για να λειτουργήσει το Joomla!. Ένα τέτοιο πακέτο που περιέχει όλα αυτά τα συστατικά είναι το XAMPP. Εμείς καταλήξαμε στην χρήση του XAMPP διότι ήμασταν ήδη εξοικειωμένοι στην χρήση του από τα μαθήματα που διδασκόμαστε στο ΙΕΚ 16
2.2.1 Εγκατάσταση XAMPP Για να κάνουμε τον τοπικό Η/Υ μας server ακολουθάμε τα εξής βήματα: 1) Αρχικά κατεβάζουμε το πρόγραμμα XAMPP από οποιοδήποτε browser 2) Ξεκινάμε την εγκατάσταση του 3) Πατάμε next στην αρχική οθόνη του setup Εικόνα 1 4) Ελέγχουμε αν όλα τα πεδία είναι επιλεγμένα όπως βλέπετε στην εικόνα το σημείο «α», αν ναι τότε πατάμε το next στο σημείο «β». 17
Εικόνα 2 5) Βάζουμε το destination folder όπου θέλουμε να κάνουμε install το xampp «α» και έπειτα πατάμε το next για να συνεχίσουμε. 18
Εικόνα 3 6) Τέλος κάνουμε το install και εφόσον τελειώσει πατάμε finish. 2.3 Εγκατάσταση του Joomla Για την εγκατάσταση του joomla στο τοπικό Η/Υ μας ακολουθάμε τα εξής βήματα: Βήμα 1 ο Αρχικά κατεβάζουμε από το site του joomla το joomla version 3.2 Βήμα 2ο Αφού βεβαιωθούμε ότι υπάρχει εγκατεστημένο το Xampp στο Η/Υ μας, πάμε μέσο της αναζήτησης στο pc μας και ανοίγουμε το Xampp/ control panel. Εκεί πατάμε start στο apache και στην MySQL, έπειτα κατεβάζουμε το παράθυρο του control panel. Βήμα 3ο 19
Από τον Υπολογιστή μου μπαίνουμε στο φάκελο του xampp και έπειτα ανοίγουμε τον φάκελο htdocs, όπου: a) δημιουργούμε ένα φάκελο joomla b) πάμε στις λήψεις και πατάμε δεξί κλικ στο package του joomla που μόλις κατεβάσαμε,πατάμε εξαγωγή όλων και διαλέγουμε τον φάκελο του joomla που δημιουργήσαμε (το path είναι αυτό ->C:\xampp\htdocs\joomla) Βήμα 4ο a) πληκτρολογούμε το εξής: localhost/joomla αυτό θα μας πάει απευθείας για να κάνουμε εγκατάσταση το joomla b) ανοίγουμε ένα άλλο παράθυρο και αυτή την φορά πληκτρολογούμε localhost/phpmyadmin (εδώ θα δημιουργήσουμε έναν χρηστή και μια βάση δεδομένων που θα χριστούν για τα παρακάτω βήματα της εγκατάστασης του joomla) c) εφόσον μπούμε στην διεύθυνση του βήματος 4.b πατάμε στην επιλογή βάσεις δεδομένων και δίνουμε ένα όνομα για παράδειγμα: mysite και πατάμε δημιουργία, λίγο παρακάτω θα δούμε ότι δημιουργήθηκε η βάση μας, έπειτα πάμε στην επιλογή χρηστές και πατάμε προσθήκη χρηστή. d) Συμπληρώνουμε το όνομα, κωδικοποίηση e) Λίγο πιο κάτω στης βάσεις δεδομένων για τον χρηστή : επιλεγούμε το κουτάκι που λέει πλήρη δικαιώματα σε όνομα μπαλαντέρ f) Και στα γενικά δικαιώματα επιλεγούμε το κουτάκι που λέει επιλογή όλων και έπειτα πατάμε στο τέλος εκτέλεση g) Θα δούμε ότι ο χρήστης μας δημιουργήθηκε επιτυχώς h) Στην επιλογή χρηστές βρίσκουμε τον χρηστή που μόλις δημιουργήσαμε και πατάμε επεξεργασία δικαιωμάτων i) Πάμε στον δεύτερο πινάκα που λέει δικαιώματα βάσεις δεδομένων και πατάμε προσθήκη δικαιωμάτων στην ακόλουθη βάση και διαλέγουμε την βάση δεδομένων που είχαμε φτιάξει στην αρχή και πατάμε εκτέλεση. Είμαστε πλέον έτοιμοι να ξεκινήσουμε την εγκατάσταση του joomla! 20
Βήμα 5ο a) επιλεγούμε την γλωσσά που θέλουμε b) όνομα site: δίνουμε ένα όνομα στο site c) περιγραφή: μπορούμε να δώσουμε μια περιγραφή ώστε το site μας να βρίσκεται πιο εύκολα από τις μηχανές αναζήτησης d) adminemail: εδώ δίνετε το email που θέλετε να χρησιμοποιήσετε e) adminusername: γράφετε το όνομα που θέλετε να χρησιμοποιήσετε ως admin f) adminpassword : βάζετε τον κωδικό που θέλετε να χρησιμοποιήσετε g) και πατάτε επόμενο Βήμα 6ο a) Σαν hostname βάζετε : host b) σαν username βάζετε : root c) σαν databasename βάζετε : το όνομα στης βάσης δεδομένων που δημιουργήσαμε πριν ή αν έχετε χρησιμοποιήσει κάποιο δικό σας όνομα d) σαν table prefix βάζετε : db_ e) πατάτε next Βήμα 7ο στην οριστικοποίηση τα αφήνετε όπως είναι και πατάτε next. Βήμα 8ο Ελέγξτε αν είναι όλα όπως τα είχατε βάλει στα προηγούμενα βήματα και πατήστε στην επιλογή εγκατάσταση. Βήμα 9ο Εφόσον η εγκατάσταση έγινε επιτυχώς πατήστε της επιλογή της αφαίρεσης του φάκελου εγκατάστασης και είστε έτοιμοι να δημιουργήσετε το δικό σας site!. 21
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Αν η εγκατάσταση κολλήσει στην δημιουργία βάσης δεδομένων την ώρα της εγκατάστασης πατήστε ακύρωση και κάντε το εξής: πηγαίνετε στο φάκελο που έχετε το joomla και ανοίγετε installation->sql->mysql και ανοίγετε το αρχείο joomla.sql. Έπειτα πατάτε Ctrl+h,στην <<εύρεση του:>> βάζουμε ENGINE=InnoDB και στο <<αντικατάσταση με:>> βάζουμε ENGINE=MyIsam πατάμε αντικατάσταση όλων, κάνουμε αποθήκευση και κλείνουμε το αρχείο και ξανακάνουμε την εγκατάσταση 2.4 Σχεδίαση του Joomla website για το «Open Source Laboratory» - Περιοχή Διαχείρισης Η δημιουργία της ιστοσελίδας μας έγινε με τα εξής βήματα : Από τη διαχείριση προτύπων (Template Manager) διαλέγουμε ποιο πρότυπο θέλουμε να εμφανίζεται στην ιστοσελίδα μας καθώς και στη περιοχή διαχείρισης, εφόσον επιλέξουμε πρότυπο το ανοίγουμε και πάμε στην επιλογή προηγμένα όπου και κάνουμε τα εξής : Σαν χρώμα πρότυπου επιλεγούμε το μαύρο ( #0f0f0f), το χρώμα πρότυπου είναι το χρώμα που θα έχει το «θέμα» της ιστοσελίδας Σαν χρώμα υπόβαθρου επιλεγούμε ένα ανοιχτό γκρι (#d0d3d4), το χρώμα υπόβαθρου είναι το χρώμα που επιλεγούμε για φόντο της ιστοσελίδας μας Σαν λογότυπο βάζουμε ένα λογοτύπου που θα ταιριάζει με το θέμα της ιστοσελίδας μας Σαν Ρευστή Σελιδοποίηση χρησιμοποιούμε την στατική, η ρευστή σελιδοποίηση είναι για το πώς θα φαίνεται η ιστοσελίδα ρευστά ή στατικά Από της επεκτάσεις ανοίγουμε τη διαχείριση επεκτάσεων και από την επιλογή που έχει για να ταξινομήσουμε τα αποτελέσματα επιλεγούμε το «sort by popularity» και θα το βγάλει στα πρώτα μιας και είναι από τα πιο δημοφιλή αλλιώς από στη μηχανή αναζήτησης γραφούμε «kunena» και το κατεβάζουμε και το εγκαθιστούμε, αυτή θα είναι και η 22
εφαρμογή που θα χρησιμοποιήσουμε σαν forum Επίσης, από την μηχανή αναζήτησης βρίσκουμε και κατεβάζουμε το ένθεμα «simple email form», εφόσον το κατεβάσουμε πηγαίνουμε μέσο της μεταμόρφωσης αρχείου εγκαταστάσεις και αφού επιλέξουμε το πακέτο που κατεβάσαμε το εγκαθιστούμε. Και τέλος πάλι από την μηχανή αναζήτησης βρίσκουμε το ένθεμα «GTranslate» και το κάνουμε εγκατάσταση. Από το μενού πάμε στην επιλογή main menu και δημιουργούμε τα εξής : Ένα στοιχειό μενού «projects» με είδος στοιχείου μενού άρθρα»κατάλογος κατηγοριών Ένα στοιχειό μενού «downloads» με είδος στοιχείου μενού διαδικτυακή σύνδεσμοι» λίστα όλων των κατηγοριών Ένα στοιχειό μενού «forum» στο οποίο σαν είδος στοιχείου μενού βάζουμε το «kunena forum» που κατεβάσαμε Ένα στοιχειό μενού «Contact us» στο οποίο σαν είδος στοιχειό μενού θα βάλουμε το άρθρο» κύριο άρθρο» Από τις επεκτάσεις μπαίνουμε στην διαχείριση ενθεμάτων και εκεί κάνουμε απόσυρση στις επεκτάσεις Search, Breadcrumbs, Image module, Popular Tags, User Menu, Login Form. Όποτε φροντίζουμε να είναι δημοσιευμένες οι επεκτάσεις GTranslate, Simple Email Form, Main Menu, Latest Articles Ανοίγουμε την επέκταση GTranslate στο «Look» επιλεγούμε «drop down list», παρακάτω που υπάρχει μια λίστα με γλώσσες επιλεγούμε σ όλες την επιλογή «no» εκτός από την ελληνική και την αγγλική γλωσσά και σαν «θέση» επιλεγούμε την «position-0» του πρότυπου που έχουμε επιλέξει για την ιστοσελίδα μας. Έπειτα, από το μενού της επέκτασης GTranslate πάμε στη «σύνδεση μενού» εκεί αποεπιλέγουμε όλα τα πεδία εκτός από το πεδίο «Home» στο Main Menu. Αποθηκεύουμε και πάνω δεξιά στην 23
ιστοσελίδα μας έχει εμφανιστεί η επιλογή γλώσσας Ανοίγουμε την επέκταση Simple Email Form στο «Send Results To» γραφούμε το email που θα στέλνονται τα mail, στη «θέση» βάζουμε position-1 του πρότυπου που χρησιμοποιούμε. Έπειτα πάμε μέσο του μενού στην «σύνδεση μενού» και αποεπιλέγουμε όλα εκτός από το Contact Us στο Main Menu αποθηκεύουμε και κλείνουμε. 2.5 Σχεδίαση του Joomla website για το «Open Source Laboratory» - Δημόσιο Τμήμα Η δημιουργία του δημόσιου τμήματος της εργασίας μας έγινε ως εξής : Τίτλος: ο τίτλος του website μας είναι o «ΙΕΚ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» και καταλήξαμε σ αυτόν διότι περιέχει τα σημαντικότερα σημεία στην εργασία μας, όπως ότι είναι ελεύθερου λογισμικού και ότι είναι από το ΙΕΚ Νέας Ιώνιας. Λογότυπο: Το λογότυπο είναι το SmartOne και αναπτύχτηκε από το JoomlaTemplates.me 2.6 Domain Name και Web Host Το webhost όπου είναι ανεβασμένη η ιστοσελίδα μας είναι το www.justhost.com Και το domain name της ιστοσελίδας είναι www.iek-opensourcelab.org Καταλήξαμε σ αυτό το domain name διότι αυτό το όνομα αντιστοιχεί στις ιδιότητες του website μας. 24
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 3.1 Δυσκολίες κατά τη σχεδίαση και υλοποίηση Τα μόνα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε κατά την σχεδίαση και υλοποίηση του website ήταν κατά την εγκατάσταση του Joomla στο τοπικό μας υπολογιστή όπου υπήρχε κάποιο λάθος στον κώδικα στα πακέτα εγκατάστασης, η λύση βρέθηκε επιτυχώς και περιγράφεται και πιο πάνω στο ενότητα της εγκατάστασης του Joomla 3.2 Χρήση και λειτουργίες του Open Source Laboratory Στην ιστοσελίδα μας ο χρήστης θα έχει την δυνατότητα να κάνει εγγραφή χρηστή στο forum και να συζήτηση με άλλους χρήστες ή να έκφραση κάποιο ερώτημα του. Επίσης θα έχει την δυνατότητα να κατεβάσει open source λογισμικό που θα έχει διατεθεί στο ανάλογο menu της ιστοσελίδας. Ο κάθε χρήστης θα μπορεί να μελετήσει τις εργασίες που έχουν δημιουργήσει οι συνάδελφοι. Τέλος, υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στην ελληνική και αγγλική γλωσσά. 25