Άγγελος Λ. Νικηφοριάδης Διδάκτορας Πολιτικός Μηχανικός Σχεδιασμός - Επιμέλεια - Εκτύπωση Ù ÔÁÚ ÊÈÎfi ÂÚÁ ÛÙ ÚÈ - ÂÎ fiûâè - È ÊËÌ ÛÂÈ Ευρυβιάδου 7 & 9, Κ. Τούμπα 546 38 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 926629, Fax: 2310 905443 www.gramma.gr, info@gramma.gr ISBN: 978-960-98832-1-4 Α Έκδοση: 2009 Απαγορεύεται η ανατύπωση μέρους ή του συνόλου του βιβλίου, καθώς και η αντιγραφή του με οποιoνδήποτε τρόπο, φωτοτυπικό ή ηλεκτρονικό, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
ΑΓΓΕΛΟΣ Λ. ΝΙΚΗΦΟΡΙΑ ΗΣ ιδάκτορας Πολιτικός Μηχανικός ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ Ο ΟΥΣ
Πρόλογος Το βιβλίο Συστήματα αναχαίτισης οχημάτων σε οδούς, του Δ ρα Πολιτικού Μηχανικού κ. Άγγελου Νικηφοριάδη αποτελεί σημαντική συμβολή στη βιβλιογραφία στην επιστημονική περιοχή της Οδοποιίας και πολύτιμο βοήθημα για τους Μηχανικούς που ασχολούνται με την Οδοποιία και την Οδική Ασφάλεια. Διακρίνεται για την πληρότητα, τη σαφήνεια, την επιστημονική ακρίβεια και για τη δυνατότητα άμεσης πρακτικής εφαρμογής των αναπτυσσόμενων θεμάτων. Γ. Κανελλαΐδης Καθηγητής Ε.Μ.Π. -5-
Περιεχόμενα ΜΕΡΟΣ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ...19 1. Ιστορική εξέλιξη...19 1.1 Περίοδος 1930 1940...20 1.2 Περίοδος 1950 1960...22 1.3 Περίοδος 1960 1993...24 1.4 Περίοδος μετά το 1993... 27 2. Ελληνικές τεχνικές προδιαγραφές και οδηγίες...28 2.1 Τεχνικές οδηγίες μεταλλικών στηθαίων έτους 1960...28 2.2 Χρονική περίοδος 1970 1988...29 2.3 Τεχνική προδιαγραφή μεταλλικών στηθαίων έτους 1988...31 2.4 Στηθαία σκυροδέματος...32 2.5 Προσαρμογή στο ευρωπαϊκό πρότυπο EN 1317...33 Βιβλιογραφία...34 ΜΕΡΟΣ 2: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ EN 1317...37 1. Γενικά...37 2. Ορολογία...37 3. Τεχνικές προδιαγραφές οχημάτων δοκιμών...39 4. Διαδικασία δοκιμών πρόσκρουσης...41 4.1 Διαμόρφωση πεδίου δοκιμών...41 4.2 Ειδικός εξοπλισμός οχήματος δοκιμής...42 4.3 Συστήματα αναχαίτισης οχήματος...43 4.3.1 Στηθαία ασφάλειας οδών...43 4.3.2 Συστήματα απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης...44 4.3.3 Απολήξεις και συναρμογές στηθαίων ασφάλειας...44 4.4 Καταγραφή δεδομένων δοκιμής πρόσκρουσης...44 4.4.1 Ακρίβεια μετρήσεων πρόσκρουσης...45 4.4.2 Χαρακτηριστικά μέσων οπτικής καταγραφής...47 5. Κωδικοποίηση στηθαίων ασφάλειας οδών...49 5.1 Ικανότητα συγκράτησης οχημάτων...51 5.2 Σφοδρότητα πρόσκρουσης...52 5.3 Λειτουργικό πλάτος...54 5.4 Λοιπά κριτήρια αποδοχής...55 5.4.1 Συμπεριφορά στηθαίου ασφάλειας...56 5.4.2 Συμπεριφορά οχήματος δοκιμής...56-7-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 5.5 Κινητική ενέργεια και θεωρητική μέση δύναμη πρόσκρουσης...59 5.6 Συναρμογές στηθαίων ασφάλειας...60 5.6.1 Κατηγορίες επίδοσης...61 5.6.2 Αφαιρούμενα στηθαία ασφάλειας...62 5.6.3 Απαιτήσεις κρίσιμης πρόσκρουσης...63 6. Κωδικοποίηση συστημάτων απορρόφησης ενέργειας...63 6.1 Κατηγορίες επίδοσης...65 6.2 Σφοδρότητα πρόσκρουσης...68 6.3 Συστήματα απορρόφησης ενέργειας γενικού τύπου...69 6.4 Κριτήρια αποδοχής...72 6.4.1 Συμπεριφορά συστήματος απορρόφησης ενέργειας...73 6.4.2 Συμπεριφορά οχήματος δοκιμής...73 6.4.3 Πλευρική μετατόπιση συστήματος απορρόφησης ενέργειας...75 7. Κωδικοποίηση απολήξεων στηθαίων ασφάλειας...76 7.1 Κατηγορίες επίδοσης...78 7.2 Σφοδρότητα πρόσκρουσης...80 7.3 Συστήματα απολήξεων γενικού τύπου...80 7.4 Κριτήρια αποδοχής...81 7.4.1 Συμπεριφορά απόληξης...81 7.4.2 Συμπεριφορά οχήματος δοκιμής...82 7.4.3 Πλευρική μετατόπιση απόληξης...83 8. Πιστοποίηση συμμόρφωσης...84 8.1 Δοκιμή αρχικού τύπου...85 8.2 Εργοστασιακός έλεγχος παραγωγής...86 8.3 Συνεχής επιτήρηση...86 9. Εμπειρίες από την εφαρμογή του προτύπου EN 1317...86 9.1 Ανάπτυξη νέων συστημάτων...87 9.2 Δοκιμές πρόσκρουσης...87 9.3 Σφοδρότητα πρόσκρουσης...88 9.4 Λειτουργικό πλάτος...88 9.5 Συντήρηση...88 10. Πρότυπα Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής...89 Βιβλιογραφία...90 ΜΕΡΟΣ 3: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΟΔΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ...91 1. Σκοπός...91 2. Ισχύουσες τεχνικές οδηγίες...92 3. Γενικές απαιτήσεις εφαρμογής...93 3.1 Στηθαία ασφάλειας οδών...94-8-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3.2 Συναρμογές στηθαίων ασφάλειας...94 3.3 Απολήξεις στηθαίων ασφάλειας...95 3.4 Συστήματα απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης...96 3.5 Διαμόρφωση περιβάλλοντα χώρου...98 3.6 Πρόσθετες κατασκευές...98 4. Κριτήρια εφαρμογής...99 4.1 Πιθανότητα εκτροπής οχήματος...99 4.2 Επικινδυνότητα θέσεων... 100 4.3 Κρίσιμες αποστάσεις... 102 5. Τοποθέτηση στηθαίων ασφάλειας οδών... 105 5.1 Στηθαία ασφάλειας στο έρεισμα της οδού... 105 5.1.1 Κατηγορία ικανότητας συγκράτησης στηθαίων ασφάλειας... 105 5.1.2 Θέση στηθαίων ασφάλειας στην οδό... 105 5.1.3 Μήκος στηθαίων ασφάλειας... 109 5.1.4 Διακοπές στηθαίων ασφάλειας... 111 5.2 Στηθαία ασφάλειας σε διαχωριστικές νησίδες... 114 5.2.1 Κατηγορία ικανότητας συγκράτησης στηθαίων ασφάλειας... 114 5.2.2 Θέση στηθαίων ασφάλειας στην οδό... 114 5.3 Στηθαία ασφάλειας σε γέφυρες και τοίχους αντιστήριξης... 121 5.3.1 Κατηγορία ικανότητας συγκράτησης στηθαίων ασφάλειας... 122 5.3.2 Λειτουργικό πλάτος στηθαίων ασφάλειας... 123 5.3.3 Μήκος στηθαίων ασφάλειας... 123 5.4 Στηθαία ασφάλειας σε εισόδους σηράγγων... 124 6. Τοποθέτηση απολήξεων στηθαίων ασφάλειας... 125 6.1 Απολήξεις στηθαίων ασφάλειας σε κεντρικές νησίδες... 126 6.2 Απολήξεις στηθαίων ασφάλειας σε πλευρικές νησίδες... 126 7. Τοποθέτηση συστημάτων απορρόφησης ενέργειας... 127 7.1 Κεντρικές διαχωριστικές νησίδες... 128 7.2 Πλευρικές διαχωριστικές νησίδες... 128 7.3 Είσοδοι σηράγγων... 130 Βιβλιογραφία... 131 ΜΕΡΟΣ 4: ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΣΤΗΘΑΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... 133 1. Εξέλιξη... 133 2. Διαμόρφωση μεταλλικών στηθαίων... 133 2.1 Επιμέρους τεμάχια... 134 2.1.1 Λεπίδες... 134 2.1.2 Ορθοστάτες... 135 2.1.3 Παρεμβλήματα... 137-9-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 2.1.4 Ειδικά τεμάχια... 138 2.1.5 Μέσα σύνδεσης... 138 2.2 Υλικά... 139 2.2.1 Χάλυβας... 139 2.2.2 Κατεργασία... 139 2.2.3 Επιψευδαργύρωση... 140 2.2.4 Επικάλυψη σωλήνων... 142 3. Έλεγχοι... 143 3.1 Έλεγχοι αρχικής πιστοποίησης... 143 3.2 Εργοστασιακοί έλεγχοι... 144 3.3 Επιβεβαιωτικοί έλεγχοι... 145 3.4 Έλεγχοι παραλαβής... 146 3.5 Μέθοδοι ελέγχων... 147 3.6 Αποτύπωση εμβλήματος και χρονολογίας παραγωγής... 148 4. Τοποθέτηση... 149 4.1 Μήκος στηθαίων... 149 4.2 Ύψος στηθαίων... 150 4.3 Στήριξη στηθαίων... 151 4.3.1 Τοποθέτηση ορθοστατών στο έδαφος... 152 4.3.2 Τοποθέτηση ορθοστατών σε τεχνικά έργα... 153 4.3.3 Τοποθέτηση αφαιρούμενων ορθοστατών... 154 4.3.4 Στερέωση σε κατακόρυφα δομικά στοιχεία... 156 4.4 Σύνδεση επιμέρους τεμαχίων... 157 5. Συντήρηση Επισκευή... 158 6. Συμβατικά συστήματα στηθαίων ασφάλειας... 159 6.1 Πεδίο εφαρμογής Κατασκευαστική διαμόρφωση... 160 6.1.1 Απλά μονόπλευρα μεταλλικά στηθαία... 160 6.1.2 Απλά αμφίπλευρα μεταλλικά στηθαία... 161 6.1.3 Ενισχυμένα μονόπλευρα μεταλλικά στηθαία... 162 6.1.4 Ενισχυμένα αμφίπλευρα μεταλλικά στηθαία... 162 6.2 Λειτουργία Επιδόσεις... 164 6.3 Διάταξη στηθαίων στην οδό... 168 6.3.1 Στηθαία στο έρεισμα οδών... 168 6.3.2 Στηθαία σε κεντρικές διαχωριστικές νησίδες οδών... 170 6.3.3 Στηθαία σε πλευρικές νησίδες οδών... 175 6.4 Απολήξεις... 175 6.5 Συναρμογές... 180 6.6 Στηθαία τεχνικών έργων... 182 6.6.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 182 6.6.2 Λειτουργία Επιδόσεις... 183 6.6.3 Διάταξη στηθαίων σε άκρα γεφυρών... 186-10-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6.6.4 Διάταξη στηθαίων σε κεντρικές διαχωριστικές νησίδες γεφυρών... 187 6.6.5 Προσαρμογή στηθαίων σε θωράκια γεφυρών... 190 6.6.6 Μεταβατικά τμήματα τεχνικών έργων... 191 6.6.7 Αρμοί συστολής διαστολής... 192 6.6.8 Κιγκλιδώματα... 193 6.6.9 Στηθαία σε άκρα οχετών... 195 6.6.10 Ηχοπετάσματα σε γέφυρες... 195 6.7 Αφαιρούμενα στηθαία σε διακοπές κεντρικών νησίδων... 196 6.8 Στηθαία με λεπίδα διατομής C... 198 6.9 Καμπύλωση αυλακωτών λεπίδων... 198 7. Εξελιγμένα συστήματα στηθαίων ασφάλειας... 200 7.1 Σύστημα Safety Rail... 200 7.1.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 201 7.1.2 Λειτουργία Επιδόσεις... 202 7.2 Σύστημα Super Rail... 203 7.2.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 203 7.2.2 Διάταξη... 204 7.2.3 Στηθαία τεχνικών έργων... 205 7.2.4 Λειτουργία Επιδόσεις... 206 7.3 Σύστημα Maxi Rail... 208 7.3.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 208 7.3.2 Λειτουργία Επιδόσεις... 209 7.4 Σύστημα Mega Rail... 210 7.5 Σύστημα Bridge-Guard... 211 7.6 Σύστημα Primus 2a... 212 7.6.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 213 7.6.2 Καθορισμός θέσης και αναγκαίου μήκους... 214 7.6.3 Επιδόσεις... 215 7.7 Σύστημα Systech... 216 7.7.1 Στηθαία Systech H4... 216 7.7.2 Στηθαία Systech H2... 217 7.8 Σύστημα P... 219 7.8.1 Στηθαία P16... 220 7.8.2 Στηθαία P13... 220 7.9 Σύστημα Tetra... 221 7.9.1 Στηθαία Tetra S16... 221 7.9.2 Στηθαία Tetra S13... 222 7.10 Σύστημα 3N... 223 7.10.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 224 7.10.2 Στηθαία τεχνικών έργων... 225 7.10.3 Λειτουργία Επιδόσεις... 226-11-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 7.11 Σύστημα High Safety Geometry Barrier... 227 7.11.1. Κατασκευαστική διαμόρφωση... 227 7.11.2 Λειτουργία Επιδόσεις... 228 7.12 Σύστημα KremsBarrier... 229 7.12.1 Μονόπλευρα στηθαία... 229 7.12.2 Αμφίπλευρα στηθαία... 233 7.12.3 Στηθαία τεχνικών έργων... 234 7.12.4 Διαμόρφωση KBB RH2B... 236 7.12.5 Διαμόρφωση KBB RH2A (H2-Tuning)... 237 7.13 Σύστημα Step... 238 7.14 Σύστημα Flex-Beam Plus... 240 7.15 Λοιπά ευρωπαϊκά συστήματα στηθαίων ασφάλειας... 240 7.16 Μεταλλικά στηθαία με επένδυση ξύλου... 246 7.17 Μετακινούμενα συστήματα στηθαίων ασφάλειας... 248 7.17.1 Στηθαία ITPC... 249 7.17.2 Σύστημα Gate-Guard... 250 7.17.3 Στηθαία BarrierGate... 251 8. Στηθαία ασφάλειας σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής... 252 8.1 Στηθαία με συρματόσχοινα (SGR01)... 252 8.2 Στηθαία χωρίς παρέμβλημα (SGR02, SGM02, SGR03, SGM03)... 254 8.3 Στηθαία με παρέμβλημα και αυλακωτή λεπίδα (SGR04, SGM04)... 255 8.4 Στηθαία με λεπίδα τριπλής αυλάκωσης (SGR09, SGM09)... 256 8.5 Στηθαία τεχνικών έργων... 258 Βιβλιογραφία... 258 ΜΕΡΟΣ 5: ΣΤΗΘΑΙΑ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ... 261 1. Εξέλιξη... 261 2. Τύποι και διατομές... 262 2.1 Στηθαία με διατομή New Jersey... 262 2.2 Στηθαία με διατομή Single Slop... 263 2.3 Στηθαία με διατομή Step... 264 3. Κατασκευή... 264 3.1 Θεμελίωση... 264 3.2 Στηθαία ασφάλειας με επιτόπου διάστρωση σκυροδέματος... 266 3.2.1 Σκυρόδεμα... 266 3.2.2 Οπλισμός... 266 3.2.3 Εργασίες κατασκευής... 267 3.2.4 Αρμοί... 268 3.3 Στηθαία ασφάλειας από προκατασκευασμένα στοιχεία... 269-12-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3.3.1 Διαμόρφωση στοιχείων... 269 3.3.2 Υλικά κατασκευής... 270 3.3.3 Τοποθέτηση συναρμολόγηση επιτόπου του έργου... 271 3.4 Έλεγχοι... 272 3.4.1 Υλικά κατασκευής... 272 3.4.2 Μορφή και διαστάσεις... 273 4. Απολήξεις... 274 5. Αποχέτευση επιφανειακών νερών... 275 5.1 Αμφίπλευρη διατομή στον άξονα οδού... 275 5.2 Διαμόρφωση διαχωριστικής νησίδας στον άξονα οδού... 276 5.3 Στηθαία στο άκρο της οδού... 279 6. Ειδικές διαμορφώσεις... 280 6.1 Αρμοί συστολής διαστολής σε τεχνικά έργα... 280 6.2 Διαχωριστικές νησίδες διαφορετικής υψομετρικής στάθμης... 281 6.3 Διακοπές Υποβιβασμοί... 283 6.4 Υπερκατασκευές... 284 7. Συντήρηση Επισκευή... 285 7.1 Στηθαία κατασκευαζόμενα με επιτόπου διάστρωση... 285 7.2 Στηθαία από προκατασκευασμένα στοιχεία... 286 8. Λειτουργία... 287 9. Δοκιμές πεδίου Επιδόσεις κατά EN 1317-2... 290 10. Πεδίο εφαρμογής... 292 11. Στηθαία ασφάλειας σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής... 294 11.1 Στηθαία New Jersey (SGM11a, SGM10a)... 295 11.2 Υψίκορμα στηθαία New Jersey (SGM11b)... 295 11.3 Στηθαία Single Slope... 296 11.4 Στηθαία T (SWC01)... 296 Βιβλιογραφία... 296 ΜΕΡΟΣ 6: ΣΥΝΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΘΑΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... 297 1. Εξέλιξη... 299 2. Βασικές αρχές διαμόρφωσης συναρμογών... 300 3. Συναρμογές μεταλλικών στηθαίων ασφάλειας... 301 3.1 Συναρμογή συμβατικών στηθαίων και Safety Rail... 301 3.2 Συναρμογή συμβατικών στηθαίων και Super Rail... 302 3.3 Συναρμογή συμβατικών στηθαίων και Mega Rail... 303 3.4 Συναρμογή συμβατικών στηθαίων και Vario-Guard... 303 4. Συναρμογές στηθαίων ασφάλειας από σκυρόδεμα... 304 4.1 Συναρμογές διατομών New Jersey... 304-13-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 4.2 Συναρμογές διατομών Step... 305 4.3 Συναρμογές διατομών New Jersey και Step... 306 5. Συναρμογές στηθαίων σκυροδέματος και μεταλλικών... 307 5.1 Στηθαία σκυροδέματος και συμβατικά μεταλλικά στηθαία... 307 5.2 Σύστημα συναρμογής Vario-Transition... 312 5.3 Σύστημα συναρμογής BeSt-Connect... 312 Βιβλιογραφία... 313 ΜΕΡΟΣ 7: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ... 315 1. Εξέλιξη... 315 2. Πεδίο εφαρμογής... 317 3. Συστήματα αδράνειας... 319 3.1 Βαρέλια από πλαστικό υλικό... 319 3.1.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 319 3.1.2 Υπολογισμός και διάταξη βαρελιών... 320 3.2 Κυψέλες υγρών... 323 3.3 Στοιχεία από ελαφροσκυρόδεμα... 324 4. Συστήματα παραμόρφωσης... 325 4.1 Αμφίπλευρα τηλεσκοπικά συστήματα... 326 4.1.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 326 4.1.2 Παλαιότερα συστήματα... 328 4.1.3 Οικογένεια συστημάτων QuadGuard... 329 4.1.4 Οικογένεια συστημάτων Tracc... 332 4.1.5 Σύστημα Quest... 333 4.1.6 Σύστημα ACS 100... 334 4.1.7 Σύστημα Tau... 335 4.1.8 Σύστημα Nomade... 337 4.1.9 Σύστημα SOV 110... 338 4.1.10 Σύστημα Compressor... 339 4.1.11 Σύστημα Brakemaster 350... 339 4.1.12 Σύστημα CAT-350... 340 4.2 Μη τηλεσκοπικά συστήματα... 340 4.2.1 Οικογένεια συστημάτων Vecu-Stop... 341 4.2.2 Σύστημα Savia... 344 4.2.3 Οικογένεια συστημάτων Straßen-Airbag... 345 4.2.4 Συστοιχίες πλαστικών κυλίνδρων... 347 4.2.5 Σύστημα React... 348 4.2.6 Σύστημα HEART... 350 4.3 Αρθρωτά τόξα... 351-14-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 4.4 Μονόπλευρα τηλεσκοπικά συστήματα Απολήξεις στηθαίων... 354 4.4.1 Παλαιότερα συστήματα... 355 4.4.2 Σύστημα ABC... 356 4.4.3 Σύστημα ET-Plus... 358 4.4.4 Σύστημα QuadTrend 350... 359 4.4.5 Λοιπά συστήματα σε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής... 360 Βιβλιογραφία... 362 ΜΕΡΟΣ 8: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΧΡΗΣΗ... 365 1. Εξέλιξη... 365 2. Πεδίο εφαρμογής... 365 3. Κριτήρια αποδοχής... 368 3.1 Μορφή και διαστάσεις... 370 3.2 Κατηγορίες επίδοσης... 371 3.3 Πλάτος κατασκευής και σχεδιασμού... 372 3.4 Παθητική προστασία... 374 3.5 Ανατροπή στηθαίων ασφάλειας... 374 4. Μεταλλικά στηθαία ασφάλειας... 374 4.1 Σύστημα Vecu-Sec... 376 4.2 Σύστημα Vario-Guard... 378 4.3 Σύστημα Limes T3... 379 4.4 Σύστημα Limes TS... 380 4.5 Σύστημα Limes Berlin... 381 4.6 Σύστημα SMS... 382 4.7 Σύστημα Barrier Guard 800... 384 4.8 Συστήματα χαμηλής ικανότητας συγκράτησης... 384 4.9 Συστήματα από χάλυβα και σκυρόδεμα... 385 4.10 Συναρμογές... 386 5. Στηθαία ασφάλειας από σκυρόδεμα... 387 6. Στηθαία ασφάλειας από πλαστικό υλικό... 388 6.1 Σύστημα Triton... 390 6.2 Σύστημα Water-Wall... 391 6.3 Σύστημα Guardian... 391 7. Συστήματα απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης... 391 7.1 Σταθερά συστήματα για έργα μεγάλης χρονικής διάρκειας... 391 7.1.1 Συστήματα αδράνειας... 392 7.1.2 Σύστημα παραμόρφωσης Great CZ... 392 7.1.3 Σύστημα παραμόρφωσης NEAT... 393 7.1.4 Σύστημα παραμόρφωσης Straßen-Airbag... 394-15-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 7.1.5 Σύστημα παραμόρφωσης QuadGuard CZ... 395 7.1.6 Σύστημα παραμόρφωσης React 350 Workzone... 396 7.2 Κινητά συστήματα για έργα μικρής χρονικής διάρκειας... 397 7.2.1 Πεδίο εφαρμογής... 398 7.2.2 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 399 Βιβλιογραφία... 403 ΜΕΡΟΣ 9: ΠΡΟΣΘΕΤΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ... 405 1. Γενικά... 405 2. Μέτρα προστασίας μοτοσικλετιστών... 405 2.1 Προσαρμογή προστατευτικής λεπίδας... 406 2.2 Μανδύες επένδυσης ορθοστατών... 409 3. Μέτρα προστασίας πεζών... 410 4. Αντανακλαστικά στοιχεία... 412 4.1 Μεμονωμένα αντανακλαστικά στοιχεία... 412 4.2 Οριοδείκτες... 413 4.3 Αντανακλαστικές ταινίες... 415 5. Αντιθαμβωτικά πετάσματα... 415 5.1 Κατασκευαστική διαμόρφωση... 416 5.2 Διάταξη στην οδό... 417 6. Διατάξεις ενημέρωσης για πρόσκρουση οχήματος... 419 7. Διατάξεις κατακόρυφης μετακίνησης στηθαίων... 420 8. Μεμβράνες παρεμπόδισης ανάπτυξης βλάστησης... 421 9. Διατάξεις μετωπικής ανάσχεσης οχημάτων... 422 9.1 Φράγματα ισόπεδων σιδηροδρομικών διαβάσεων... 423 9.2 Πλέγματα αποκλεισμού οδοστρώματος... 424 Βιβλιογραφία... 425 ΜΕΡΟΣ 10: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ... 427 1. Γενικά... 427 2. Αυστρία... 427 2.1 Κατηγορίες επίδοσης στηθαίων ασφάλειας... 428 2.2 Κατηγορίες επίδοσης συστημάτων απορρόφησης ενέργειας... 430 2.3 Κατάλογος πιστοποιημένων συστημάτων αναχαίτισης... 430 2.4 Πρότυπα και τεχνικές οδηγίες... 430 3. Γαλλία... 431 3.1 Κατηγορίες επίδοσης στηθαίων ασφάλειας... 431-16-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3.2 Κατηγορίες επίδοσης συστημάτων απορρόφησης ενέργειας... 433 3.3 Σήμανση συστημάτων αναχαίτισης... 433 3.4 Πρότυπα και τεχνικές οδηγίες... 434 4. Ιταλία... 435 4.1 Κατηγορίες επίδοσης στηθαίων ασφάλειας... 435 4.2 Κατηγορίες επίδοσης συστημάτων απορρόφησης ενέργειας... 436 4.3 Έγκριση τύπου... 437 5. Ηνωμένο Βασίλειο... 437 5.1 Κατηγορίες επίδοσης στηθαίων ασφάλειας... 438 5.2 Κατηγορίες επίδοσης απολήξεων στηθαίων ασφάλειας... 440 5.3 Κατηγορίες επίδοσης συστημάτων απορρόφησης ενέργειας... 440 5.4 Ζώνες συγκράτησης οχημάτων... 441 5.5 Κατάλογος πιστοποιημένων συστημάτων αναχαίτισης... 443 5.6 Πρότυπα και τεχνικές οδηγίες... 443-17-
Μέρος 1 Εισαγωγή 1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Θωράκια κατασκευασμένα από λιθοδομή σε καμπύλες ορεινών οδών εμφανίστηκαν στην οδοποιία πολύ πριν από την εμφάνιση των αυτοκινήτων. Θεωρούνται πρόδρομοι των σημερινών συστημάτων αναχαίτισης οχημάτων σε οδούς. Στην εικόνα 1.1 απεικονίζεται η κατασκευή μιας ορεινής οδού στη Γαλλία στα μέσα του 18ου αιώνα, στο άκρο της οποίας διακρίνεται η ύπαρξη λίθινου θωρακίου. ΕΙικόνα1.1: Πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Joseph Vernet του έτους 1774 με τίτλο «Εργασίες για τη διάνοιξη μιας μεγάλης οδού» (μουσείο Louvre, Παρίσι) Με την ευρεία χρήση των αυτοκινήτων αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων εξαιτίας πρόσκρουσης οχημάτων στις δενδροστοιχίες των οδών. Η ανάγκη προστασίας των παρόδιων εμποδίων αντιμετωπίστηκε στην αρχή με σκωπτική διάθεση. Χαρακτηριστική είναι η γελοιογραφία στην εικόνα 1.2 από γερμανικό έντυπο του έτους 1908. Παρά το γεγονός ότι η εξέλιξη της επιστήμης και της τέχνης αποτελεί μια συνεχή διαδικασία μέσα στο χρόνο, εντούτοις η ανάπτυξη των συστημάτων αναχαίτισης οχημάτων σε οδούς μπορεί να διακριθεί ιστορικά στις εξής περιόδους: πρώτες μεμονωμένες εφαρμογές στηθαίων ασφάλειας (περίοδος 1930 1940), περιορισμένη εφαρμογή των στηθαίων ασφάλειας και σύνταξη των πρώτων εθνικών τεχνικών προδιαγραφών σε διάφορα κράτη (περίοδος 1950 1960), ευρεία εφαρμογή, εξέλιξη και διαμόρφωση των συστημάτων στηθαίων ασφάλειας στα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη καθώς επίσης ανάπτυξη συστημάτων απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης (περίοδος 1960 1993), -19-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ σύνταξη ευρωπαϊκών προτύπων για τα συστήματα αναχαίτισης οχημάτων, αναμόρφωση των εθνικών τεχνικών προδιαγραφών στα ευρωπαϊκά κράτη και ανάπτυξη πλήθους συστημάτων (περίοδος από το 1993 μέχρι σήμερα). 1.1 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1930 1940 Εικόνα 1.2: Γελοιογραφία του έτους 1908 Στηθαία ασφάλειας από χάλυβα έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους σε οδούς των Ηνωμένων Πολιτειών στα μέσα της δεκαετίας του 1930 40. Είχαν σκοπό να προστατεύουν οχήματα που παρεκκλίνουν από την κανονική πορεία τους και προσκρούουν σε παρόδια εμπόδια με μικρή γωνία. Τα στηθαία αυτά αποτελούν τις πρώτες μορφές των σημερινών συστημάτων αναχαίτισης οχημάτων. Εικόνα 1.3: Σχέδιο κατασκευαστικής διαμόρφωσης στηθαίων ασφαλείας σύμφωνα με τις γερμανικές οδηγίες του έτους 1936-20-
ΜΕΡΟΣ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το έτος 1936, κατά τη διάρκεια κατασκευής των γερμανικών αυτοκινητόδρομων, εκδόθηκαν οι πρώτες τεχνικές οδηγίες στηθαίων ασφάλειας στη Γερμανία. Ήταν ξύλινα και στηριζόντουσαν σε πασσάλους από οπλισμένο σκυρόδεμα, όπως φαίνεται στην εικόνα 1.3. Τοποθετούνταν κυρίως σε καμπύλες αυτοκινητόδρομων με υψομετρική διαφορά των δυο κλάδων και μεγάλη επίκλιση προς το εσωτερικό, ώστε να αποτρέπεται η εκτροπή των οχημάτων στον αντίθετο κλάδο εξαιτίας του παγετού. Στην εικόνα 1.4 παρουσιάζεται γερμανικός αυτοκινητόδρομος το έτος 1936 με στηθαία ασφάλειας στη διαχωριστική νησίδα. Εικόνα 1.4: Ξύλινα στηθαία ασφάλειας με πασσάλους από οπλισμένο σκυρόδεμα στον αυτοκινητόδρομο Μονάχου παρά το Irschenberg Την ίδια περίοδο στις αλπικές οδούς των κρατών της Κεντρικής Ευρώπης γινόταν χρήση λίθινων πασσάλων για τη συγκράτηση οχημάτων από ενδεχόμενη πτώση, όπως φαίνεται στην εικόνα 1.5. Συχνά μεταξύ των πασσάλων συγκράτησης προσαρμοζόντουσαν ξύλινες δοκοί. Σε γέφυρες μεγάλων ποταμών την προστασία αναλάμβαναν χαλύβδινα κιγκλιδώματα. Εικόνα 1.5: Λίθινοι πάσσαλοι συγκράτησης οχημάτων σε αλπική οδό -21-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 1.2 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1950 1960 Από τα μέσα της δεκαετίας 1950 60, όταν άρχισε η ανάπτυξη και η εκτεταμένη χρήση των στηθαίων ασφάλειας κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, δυο υλικά κέρδισαν την προτίμηση των τεχνικών, ο χάλυβας και το σκυρόδεμα. Στην Ευρώπη εμφανίζονται για πρώτη φορά χαλύβδινα στηθαία ασφάλειας το 1955 σε οδό ταχείας κυκλοφορίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Η εικόνα 1.6 δείχνει τα πρώτα αυτά στηθαία, που μετά από πάροδο τριών ημερών απέδειξαν τη χρησιμότητά τους, αφού συγκράτησαν φορτηγό παρασκευής μεταφοράς θερμής ασφάλτου. Το έτος 1957 συντάχθηκαν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας τεχνικές οδηγίες για τα στηθαία ασφάλειας, οι οποίες προέβλεπαν τη χρήση δυο μορφών αυλακωτής λεπίδας, που προέρχονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες: διατομή Armco-Flex-Beam, γνωστή σαν διατομή Α, διατομή Bethlehem-Safety-Beam, γνωστή σαν διατομή Β. Παράλληλα, επέτρεπαν και τη χρήση των στηθαίων σκυροδέματος D.A.V. της Dywidag. Στην εικόνα 1.7 παρουσιάζονται οι μορφές των στηθαίων αυτών των τεχνικών προδιαγραφών. Τα στηθαία, χαλύβδινα ή σκυροδέματος, έφεραν λευκή βαφή, επειδή εκτός από το έργο συγκράτησης των οχημάτων είχαν αναλάβει και την οπτική καθοδήγηση των οδηγών. Για το λόγο αυτόν είχε επικρατήσει τότε η ονομασία «στηθαία καθοδήγησης». Εικόνα 1.6: Χαλύβδινα στηθαία ασφάλειας σε οδό ταχείας κυκλοφορίας του Ruhr, στην περιοχή του Bochum -22-
ΜΕΡΟΣ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ διατομή Armco-Flex διατομή Bethlehem στηθαία D.A.V. Εικόνα 1.7: Στηθαία οδών σύμφωνα με τις γερμανικές τεχνικές προδιαγραφές του έτους 1957 (διαστάσεις σε m) Με την πάροδο του χρόνου αποδεικνύεται η σημαντική συμβολή των στηθαίων στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Όμως η χρήση τους περιορίζεται σε τμήματα οδών με υψηλούς δείκτες τροχαίων ατυχημάτων. Οι εικόνες 1.8 δείχνουν αυτοκινητόδρομους την εποχή του 1960 εξοπλισμένους με στηθαία ασφάλειας. στηθαία σκυροδέματος D.A.V. στο δεξιό έρεισμα χαλύβδινα στηθαία ασφάλειας σε διαχωριστική νησίδα Εικόνα 1.8: Στηθαία ασφάλειας σε ευρωπαϊκούς αυτοκινητόδρομους την εποχή του 1960-23-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ 1.3 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1960 1993 Η κατασκευή νέων οδικών δικτύων στις ευρωπαϊκές χώρες, η ραγδαία αύξηση των οδικών μεταφορών και η γενική απαίτηση για βελτίωση της οδικής ασφάλειας, οδήγησε σε ευρεία εφαρμογή στηθαίων ασφάλειας μετά το 1960. Κατά την περίοδο αυτή σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες δοκιμές πρόσκρουσης οχημάτων με σκοπό να επιλεγούν τα καταλληλότερα συστήματα και να συνταχθούν οι αντίστοιχες εθνικές προδιαγραφές. Η πιο ευρεία σειρά δοκιμών πρόσκρουσης πραγματοποιήθηκε στο Sindelfingen της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας Γερμανίας σε δυο φάσεις, το 1962 64 και το 1966 68. Το πρόγραμμα περιλάμβανε συνολικά 141 δοκιμές πρόσκρουσης. Σκοπός της πρώτης σειράς δοκιμών (περίοδος 1962 64) αποτελούσε κατ αρχήν η σύγκριση στηθαίων ασφάλειας από διάφορα υλικά και στη συνέχεια η βελτίωση του πλέον κατάλληλου συστήματος. Στα πλαίσια αυτού του ερευνητικού προγράμματος, που περιλάμβανε 42 δοκιμές, αξιολογήθηκαν συστήματα από χάλυβα, σκυρόδεμα, αλουμίνιο καθώς επίσης συρματόσχοινα. Αποτέλεσμα των δοκιμών αυτών ήταν η επικράτηση συγκεκριμένων συστημάτων χαλύβδινων στηθαίων σαν τα πλέον αποτελεσματικά και αξιόπιστα. Τα στηθαία από σκυρόδεμα, αλουμίνιο καθώς επίσης τα συρματόσχοινα δεν επέδειξαν παρόμοια συμπεριφορά, χωρίς να παρουσιάσουν παράλληλα κάποιο πλεονέκτημα σε σχέση με τα χαλύβδινα στηθαία. Η δεύτερη φάση (περίοδος 1966 68) είχε σκοπό τη βελτίωση των επιλεγμένων χαλύβδινων στηθαίων ασφάλειας. Επίσης με βάση τα στηθαία αυτά αναπτύχθηκαν στηθαία γεφυρών, για την αξιολόγηση των οποίων πραγματοποιήθηκαν 13 πρόσθετες δοκιμές πρόσκρουσης, εκ των οποίων 9 με φορτηγά. Αργότερα ακολούθησε μια συμπληρωματική σειρά 11 πρόσθετων δοκιμών πρόσκρουσης. Ερευνητικά προγράμματα με εκτεταμένες δοκιμές πρόσκρουσης οχημάτων πραγματοποιήθηκαν και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι απαιτήσεις, που τέθηκαν την εποχή εκείνη κατά τις δοκιμές αξιολόγησης των διαφόρων συστημάτων, ήταν παρόμοιες με τις σημερινές: Τα στηθαία ασφάλειας έπρεπε να συγκρατούν τα πλέον βαριά οχήματα της εποχής, δηλαδή φορτηγά με μάζα 15 t, που προσκρούουν με ταχύτητα 70 km/h και γωνίες μέχρι 20 ο. Παράλληλα οι επιβάτες μικρών οχημάτων δεν έπρεπε να διατρέχουν κίνδυνο τραυματισμού. Τα επιβατικά αυτοκίνητα είχαν μάζα 1.000 1.300 kg, ταχύτητα 100 km/h και γωνία πρόσκρουσης 20 ο. Μετά την πρόσκρουση τα οχήματα έπρεπε να επιβραδύνονται ομαλά χωρίς να επανέρχονται ανεξέλεγκτα στο οδόστρωμα. Με βάση τα αποτελέσματα των δοκιμών πρόσκρουσης που πραγματοποιήθηκαν στα ευρωπαϊκά κράτη κατά τη δεκαετία 1960 70 συντάχθηκαν οι εθνικές προδιαγραφές, οι οποίες διατηρήθηκαν με διάφορες βελτιώσεις μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα. Στις εικόνες 1.9 παρουσιάζονται δοκιμές πρόσκρουσης οχημάτων αυτής της εποχής. -24-
ΜΕΡΟΣ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας 1965: Ενισχυμένα αμφίπλευρα μεταλλικά στηθαία, πρόσκρουση φορτηγού 10 t με ταχύτητα 67 km/h και γωνία 20 ο Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας 1966: Ενισχυμένα αμφίπλευρα μεταλλικά στηθαία, πρόσκρουση φορτηγού 15 t με ταχύτητα 60 km/h και γωνία 15 ο Ολλανδία 1967: Ενισχυμένα αμφίπλευρα μεταλλικά στηθαία, πρόσκρουση φορτηγού 3,5 t με ταχύτητα 85 km/h και γωνία 20 ο Γαλλία 1967: Ενισχυμένα αμφίπλευρα μεταλλικά στηθαία, πρόσκρουση επιβατικού οχήματος με ταχύτητα 105 km/h και γωνία 20 ο Εικόνα 1.9: Δοκιμές συστημάτων στηθαίων ασφάλειας σε διάφορα ευρωπαϊκά κράτη κατά τη δεκαετία 1960-70 -25-
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΔΟΥΣ Ενώ λοιπόν στην Ευρώπη επικράτησαν τα χαλύβδινα στηθαία ασφάλειας, στις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίστηκε η ανάπτυξη και εφαρμογή στηθαίων ασφάλειας από σκυρόδεμα με διάφορες διατομές. Η εμπειρία από την εφαρμογή αυτών των στηθαίων ήταν θετική. Το έτος 1976, ύστερα από μια εκτεταμένη σειρά δοκιμών, αποδείχθηκε ότι η διατομή New Jersey είχε σαφή υπεροχή σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες. Έτσι η διατομή αυτή καθιερώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήδη από το έτος 1974 είχε αρχίσει να εφαρμόζεται και στην Ευρώπη, πρώτα σε οδούς της Γαλλίας, κατόπιν του Βελγίου και της Μεγάλης Βρετανίας. Την εποχή αυτή πραγματοποιήθηκαν σε ευρωπαϊκές χώρες δοκιμές πρόσκρουσης σε στηθαία σκυροδέματος με διατομή New Jersey με πιο σημαντική τη δοκιμή του Transport and Road Research Laboratory (TRRL) στη Μεγάλη Βρετανία. Σκοπός των δοκιμών αυτών ήταν να διαπιστωθεί η συμπεριφορά των στηθαίων ασφάλειας από σκυρόδεμα με διατομή New Jersey σε περιπτώσεις πρόσκρουσης ευρωπαϊκών οχημάτων. Το έτος 1980 εκδόθηκαν στη Γαλλία οι πρώτες τεχνικές οδηγίες για τη χρήση αυτών των στηθαίων, ενώ το ίδιο έτος κατασκευάστηκαν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας τα πρώτα στηθαία με μονόπλευρη διατομή New Jersey σε μήκος 450 m επί της ομοσπονδιακής οδού B75 στη Βρέμη, τα οποία διατηρούνται μέχρι σήμερα, όπως φαίνεται στην εικόνα 1.10. Με την πάροδο του χρόνου οι διάφορες μορφές των στηθαίων σκυροδέματος με διατομή New Jersey συμπεριλήφθηκαν στις εθνικές τεχνικές προδιαγραφές και οδηγίες των ευρωπαϊκών κρατών. Εικόνα 1.10: Πρώτη εφαρμογή στηθαίων από σκυρόδεμα με διατομή New Jersey στη Γερμανία (έτος κατασκευής 1980) Την ίδια εποχή διαπιστώθηκε η ανάγκη προστασίας οχημάτων που εκτρέπονται από την πορεία τους και προσκρούουν σε παρόδια εμπόδια μετωπικά ή πλαγιομετωπικά, δηλαδή με γωνία μεγαλύτερη από 20 ο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες εγκαταλείφθηκε σταδιακά η χρήση βαρελιών με άμμο ή νερό για το σκοπό αυτόν και κατασκευάστηκαν τα πρώτα συστήματα, που απορροφούν την ενέργεια πρόσκρουσης χάρη στην παραμόρφωσή τους. Το πιο διαδεδομένο σύστημα αυτής της μορφής ήταν το σύστημα Great, που παρουσιάστηκε στην Ευρώπη το έτος 1978. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκε στην Ολλανδία το σύστημα Rimob. Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρα- -26-
ΜΕΡΟΣ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ τία Γερμανίας το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε με την τοποθέτηση αρθρωτών τόξων στις νησίδες εξόδου των αυτοκινητόδρομων για πρώτη φορά το έτος 1972. Βέβαια, οι προσπάθειες για την περαιτέρω βελτίωση των στηθαίων ασφάλειας, ιδιαίτερα των μεταλλικών, δεν σταμάτησαν. Μια σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε η αντικατάσταση της διατομής των ορθοστατών IPE100 από τη διατομή Σ100. Οι έρευνες άρχισαν το 1977 και ολοκληρώθηκαν το 1985. Περιλάμβαναν συνολικά 13 δοκιμές, που πραγματοποιήθηκαν από το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης. Αποτέλεσμα ήταν η επικράτηση των ορθοστατών αυτών σε μια σειρά ευρωπαϊκών κρατών, όπως Ελβετία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Γερμανίας, Σουηδία, Δανία και Νορβηγία. Επίσης αξιοσημείωτες εξελίξεις ήταν η μέριμνα για την προστασία των μοτοσικλετιστών σε περίπτωση πρόσκρουσής τους στα μεταλλικά στηθαία ασφάλειας καθώς επίσης η ανάπτυξη προσωρινών στηθαίων ασφάλειας (κινητά), η χρήση των οποίων προορίζεται για περιοχές εκτέλεσης οδικών έργων. Αξιοσημείωτη είναι η ανάπτυξη το έτος 1974 στη Σουηδία του χαλύβδινου ιστού ηλεκτροφωτισμού οδών με εξαγωνική διατομή, ο οποίος σε περίπτωση πρόσκρουσης οχήματος έχει τη δυνατότητα να παραμορφώνεται και να ανατρέπεται, κατά συνέπεια δεν αποτελεί κίνδυνο για την οδική ασφάλεια. 1.4 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1993 Την 1η Ιανουαρίου 1993 έγινε η ενοποίηση της αγοράς των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το άνοιγμα της εσωτερικής αγοράς και ο ελεύθερος ανταγωνισμός δεν επέτρεπε πλέον τον καθορισμό συγκεκριμένων συστημάτων αναχαίτισης για τις οδούς των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτά καθοριζόντουσαν μέχρι τότε από τις εθνικές τεχνικές προδιαγραφές. Κατόπιν αυτού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (Comité Européen de Normalisation) προχώρησε στη εκπόνηση του ευρωπαϊκού προτύπου EN 1317 για τα οδικά συστήματα αναχαίτισης, που περιλαμβάνει τα παρακάτω μέρη: EN 1317-1: Ορολογία και γενικά κριτήρια για τις μεθόδους δοκιμών, EN 1317-2: Κατηγορίες επιδόσεων, κριτήρια αποδοχής δοκιμών πρόσκρουσης και μέθοδοι δοκιμών για στηθαία ασφάλειας, EN 1317-3: Συστήματα απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης Κατηγορίες επιδόσεων, κριτήρια αποδοχής δοκιμών πρόσκρουσης και μέθοδοι δοκιμών για συστήματα απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης, ENV 1317-4: Κριτήρια αποδοχής δοκιμών πρόσκρουσης και μέθοδοι δοκιμών για απολήξεις και συναρμογές στηθαίων ασφάλειας, EN 1317-5: Κριτήρια ανθεκτικότητας στη διάρκεια ζωής και πιστοποίηση συμμόρφωσης, pren 1317-6: Οδικά συστήματα αναχαίτισης για πεζούς. Εκτεταμένη αναφορά και περιγραφή του ευρωπαϊκού προτύπου EN 1317 γίνεται στο Μέρος 2. Πρέπει να επισημανθεί ότι το ευρωπαϊκό πρότυπο δεν αποτελεί για τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τεχνική οδηγία ή προδιαγραφή. Απλά διαμορφώνει το τεχνικό πλαίσιο, με το οποίο οφείλουν να εναρμονιστούν οι εθνικές οδηγίες και προδιαγραφές. Κατόπιν αυτού τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς επίσης τα κράτη που ανήκουν στον ενιαίο ευρωπαϊκό -27-