Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Αγίων Αναργύρων Υπεύθυνος Εργ. Κέντρου: Ιωάννης Θεοχαρόπουλος ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α) ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο καθοδικός παλμογράφος είναι ένα από τα πιο χρήσιμα ηλεκτρονικά όργανα μέτρησης και χρησιμοποιείται ευρύτατα σε πολλούς τομείς της έρευνας και της τεχνολογίας. Το όργανο αυτό παρέχει οπτική απεικόνιση κυματομορφών και μπορεί να μετρήσει τάση, χρόνο και διαφορά φάσης μεταξύ δύο εναλλασσόμενων τάσεων. Τα περισσότερα όργανα που μετρούν τάσεις χρησιμοποιούν μηχανικά μέσα, έχουν μεγάλη αδράνεια και δεν μπορούν να παρακολουθήσουν γρήγορες μεταβολές και, για το λόγο αυτό, δε μετρούν στιγμιαίες τιμές τάσης αλλά μέσες ή ενεργές τιμές. Αντίθετα, στον καθοδικό παλμογράφο δεν υπάρχουν μηχανικά κινούμενα μέρη. Το «κινητό» μέρος είναι η δέσμη των ηλεκτρονίων, που έχει αμελητέα «αδράνεια» και γι' αυτό είναι σε θέση να απεικονίζει γρήγορες μεταβολές της τάσης. Το κυριότερο εξάρτημα κάθε παλμογράφου είναι ο σωλήνας καθοδικών ακτίνων ή καθοδικός σωλήνας, που ως προς την αρχή λειτουργίας του μοιάζει με εκείνον της συσκευής τηλεόρασης (Σχ. ). Αποτελείται από ένα γυάλινο σωλήνα κενού, ο οποίος στο ένα άκρο του έχει μία κάθοδο (Κ), ενώ κατά το άλλο άκρο του διευρύνεται, σχηματίζοντας χοάνη και καταλήγει σε μία σχεδόν επίπεδη φθορίζουσα επιφάνεια, την οθόνη (Ο). Η παραγωγή των ηλεκτρονίων οφείλεται στη θερμιονική εκπομπή της καθόδου (Κ), που θερμαίνεται από το νήμα (Ν). Τα ηλεκτρόνια αυτά έλκονται από την άνοδο (Α) που έχει σχήμα κυλίνδρου ή δίσκου με μια μικρή τρύπα στη μέση, και βρίσκεται σε δυναμικό θετικό κατά μερικές χιλιάδες Volt ως προς την κάθοδο. Αμέσως μετά την κάθοδο υπάρχει ένα μεταλλικό πλέγμα (G), σε μεταβλητό αρνητικό δυναμικό ως προς την κάθοδο, που αφ' ενός συγκεντρώνει τα ηλεκτρόνια προς το κέντρο της ανόδου και αφ' ετέρου, με κατάλληλη ρύθμιση του αρνητικού δυναμικού, ελέγχει την ένταση της ηλεκτρονικής δέσμης. Μια βοηθητική άνοδος (Α) μεταξύ ανόδου και καθόδου βρίσκεται σε ενδιάμεσο θετικό μεταβλητό δυναμικό και με τη ρύθμιση του δυναμικού αυτού επιτυγχάνεται η εστίαση της δέσμης πάνω στην οθόνη. 'Οσα ηλεκτρόνια περάσουν μέσα από την τρύπα της ανόδου σχηματίζουν μία λεπτή δέσμη, η οποία, όταν συναντήσει την οθόνη, διεγείρει το φθορίζον υλικό της με αποτέλεσμα το σχηματισμό μιας φωτεινής κηλίδας. Μετά την άνοδο υπάρχει ένα ζευγάρι από οριζόντια πλακίδια (Υ) και ένα ζευγάρι κατακόρυφα πλακίδια (Χ), που είναι τοποθετημένα έτσι, ώστε η δέσμη των ηλεκτρονίων να περνάει ανάμεσά τους όπως φαίνεται στο σχήμα. Αν μεταξύ των πλακιδίων Χ εφαρμοστεί μία συνεχής διαφορά δυναμικού, το ηλεκτρικό πεδίο που δημιουργείται είναι οριζόντιο και προκαλεί μία αντίστοιχη οριζόντια απόκλιση της κηλίδας πάνω στην οθόνη, ανάλογη της τάσης που εφαρμόζεται στα πλακίδια Χ. Αντίστοιχα, εφαρμογή μιας συνεχούς διαφοράς δυναμικού μεταξύ των πλακιδίων Υ, προξενεί μία κατακόρυφη απόκλιση της ηλεκτρονικής δέσμης και συνεπώς και της φωτεινής κηλίδας και πάλι ανάλογη της εφαρμοζόμενης τάσης. Επομένως, αν σχεδιάσουμε μία κατάλληλη κατακόρυφη (ή οριζόντια) κλίμακα πάνω στην οθόνη, θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα πλακίδια Υ ( ή Χ) του παλμογράφου για τη μέτρηση τάσεων (βολτόμετρο). Προφανές είναι τώρα ότι, αν στα πλακίδια Χ ( ή Υ) εφαρμοστεί μία εναλλασσόμενη τάση, η φωτεινή κηλίδα θα πηγαινοέρχεται δεξιά-αριστερά (πάνω-κάτω), ακολουθώντας πιστά τις αυξομειώσεις της τάσης. Όταν η συχνότητα της εναλλασσόμενης τάσης είναι μικρή, το μάτι μας
προλαβαίνει να παρατηρήσει την ταλάντωση της κηλίδας. Όταν όμως η συχνότητα είναι μεγάλη (μεγαλύτερη των 3 Hz) δεν προφταίνουμε να δούμε τις διαδοχικές θέσεις της κηλίδας και το μόνο που θα βλέπουμε είναι μία οριζόντια (κατακόρυφη) γραμμή. Η κυματομορφή (τάση) που θέλουμε να μελετήσουμε εφαρμόζεται εν γένει στα πλακίδια Υ, ενώ αντίθετα, στα πλακίδια Χ εφαρμόζουμε συνήθως «σάρωση» (δηλαδή μια πριονωτή τάση), για να «αναπτύξουμε» στο χρόνο την κυματομορφή των πλακιδίων Υ. Β- ΚΥΚΛΩΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΙΟΝΩΤΗΣ ΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΣΚΑΝΔΑΛΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΑ Η πλήρης κατανόηση της λειτουργίας του παλμογράφου βασίζεται στην κατανόηση του μηχανισμού με τον οποίο πραγματοποιείται η απεικόνιση και η ακινητοποίηση της κυματομορφής του σήματος στην οθόνη του παλμογράφου. Ο μηχανισμός αυτός συνίσταται από δυο υποσυστήματα, αυτό της παραγωγής πριονωτής τάσης και αυτό του σκανδαλισμού ή συγχρονισμού. Σχηματικά ο συνολικός μηχανισμός παριστάνεται στο σχήμα, όπου έχουμε συνδέσει το προς μελέτη σήμα στα πλακίδια κατακόρυφης απόκλισης. Στο σχήμα 3 παρουσιάζεται αντίστοιχο διάγραμμα για παλμογράφο διπλής δέσμης Σχήμα : Σχηματική αναπαράσταση του μηχανισμού απεικόνισης σε παλμογράφο μονής δέσμης
Σχήμα 3: Διάγραμμα του μηχανισμού απεικόνισης σε παλμογράφο διπλής δέσμης ΚΥΚΛΩΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΙΟΝΩΤΗΣ ΤΑΣΗΣ Όπως είδαμε παραπάνω στα πλακίδια κατακόρυφης απόκλισης εφαρμόζεται το σήμα που θα απεικονιστεί, ενώ στα πλακίδια οριζόντιας απόκλισης μια εσωτερικά παραγόμενη πριονωτή τάση. Σχήμα : Κυματομορφή πριονωτής τάσης Καθώς η τάση αυξάνει με το χρόνο η κηλίδα αρχίζει να κινείται ομαλά προς τα δεξιά και μετά από χρόνο Τ, ο οποίος ονομάζεται περίοδος σάρωσης, επιστρέφει στο αρχικό σημείο. Η περίοδος της σάρωσης καθορίζει και τον αριθμό των αντίστοιχων περιόδων του σήματος εισόδου, οι οποίες θα εμφανιστούν στην οθόνη του παλμογράφου. Για παράδειγμα, εάν η περίοδος Τ είναι τέσσερεις φορές μεγαλύτερη από την περίοδο του εφαρμοζόμενου σήματος, τότε θα απεικονιστούν τέσσερεις κύκλοι του. Για να ρυθμίζουμε την περίοδο σάρωσης υπάρχει ο επιλογέας βάσης-χρόνου (time-base) στον παλμογράφο, με τον οποίο ουσιαστικά ρυθμίζεται η ταχύτητα οριζόντιας σάρωσης της οθόνης. Ο επιλογέας είναι βαθμολογημένος σε sec/cm, msec/cm και μsec/cm. Σχήμα 5: Οδήγηση της κηλίδας από την πριονωτή τάση και απεικόνιση της κυματομορφής ΚΥΚΛΩΜΑ ΣΚΑΝΔΑΛΙΣΜΟΥ Για να δούμε στην οθόνη του παλμογράφου σταθερή εικόνα κάποιου σήματος, πρέπει η σάρωση να αρχίζει την ίδια χρονική στιγμή της περιόδου του σήματος. Σε αντίθετη περίπτωση, η κυματομορφή θα φαίνεται σαν να κινείται στην οθόνη του παλμογράφου. Για την αποφυγή του παραπάνω προβλήματος, απαιτείται ένα κύκλωμα το οποίο θα συγχρονίζει την εφαρμογή της πριονωτής τάσης και το σήμα εισόδου. Αυτό είναι το κύκλωμα σκανδαλισμού (TRIGGER) που λειτουργεί ως εξής: στην είσοδο του υπάρχει ένα κύκλωμα δειγματοληψίας το οποίο συνδέεται είτε με το προς απεικόνιση σήμα, είτε με κάποιο άλλο εξωτερικό σήμα που αποτελεί την πηγή σκανδαλισμού. Στον παλμογράφο υπάρχει κατάλληλος επιλογέας (SOURCE) που επιλέγει την 3
πηγή του σκανδαλισμού. Οταν η στάθμη εισόδου στο κύκλωμα σκανδαλισμού φτάσει σε κάποια καθορισμένη τιμή, τότε η έξοδος του δίνει έναν παλμό. Αυτός διεγείρει το κύκλωμα πριονωτής τάσης δίνοντας εντολή για την παραγωγή της και έτσι η κηλίδα αρχίζει να σαρώνει οριζόντια την οθόνη του παλμογράφου, ξεκινώντας την ίδια χρονική στιγμή της περιόδου του υπό παρατήρηση σήματος. Στο σχήμα 6 φαίνεται η χρονική σχέση των κυματομορφών του σήματος εισόδου, της εξόδου του κυκλώματος σκανδαλισμού και της πριονωτής τάσης. Σχήμα 6: Συγχρονισμός του κυκλώματος παραγωγής πριονωτής τάσης Γ.ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟ Α) Απεικόνιση μιας κυματομορφής Έχουμε οπτική απεικόνιση μιας κυματομορφής στην οθόνη του παλμογράφου Β) Απεικόνιση δυο κυματομορφών Έχουμε ταυτόχρονη οπτική απεικόνιση δυο κυματομορφών στην οθόνη του παλμογράφου Γ) Μέτρηση συνεχών τάσεων Ο αριθμός των κατακόρυφων διαιρέσεων στην οθόνη του οργάνου, σε συνδυασμό με την ένδειξη του Volts/Div δίνει τιμές τάσης Κά (VOLTS / DIV ) ό ά = Δ)Μέτρηση ημιτονικών τάσεων Ο αριθμός των κατακόρυφων διαιρέσεων στην οθόνη του οργάνου, σε συνδυασμό με την ένδειξη του Volts/Div δίνει τιμές τάσης Κά (VOLTS / DIV ) ό ά =
Ε) Μέτρηση μεταβαλλόμενων τάσεων Ο αριθμός των κατακόρυφων διαιρέσεων στην οθόνη του οργάνου, σε συνδυασμό με την ένδειξη του Volts/Div δίνει τιμές τάσης Κά (VOLTS / DIV ) ό ά = ΣΤ) Μέτρηση περιόδου ή συχνότητας O χρόνος που περνά μεταξύ δύο σημείων μιας κυματομορφής δίνεται από την σχέση Ο ό ό = ( SEC / DIV ) ό Από την παραπάνω μέτρηση χρόνου, ίσου προς την περίοδο Τ της κυματομορφής, βρίσκεται και η συχνότητα: f=/t Ζ) Μέτρηση διαφοράς φάσεως ημιτονικών σημάτων με την ίδια συχνότητα Η διαφορά φάσης μπορεί να μετρηθεί με έναν από τους παρακάτω τρόπους: ΜΕΘΟΔΟΣ : Τα δύο σήματα απεικονίζονται ταυτόχρονα στην οθόνη του παλμογράφου, όπως φαίνεται στο σχήμα 7. Ως πηγή σκανδαλισμού λαμβάνεται το σήμα που προηγείται σε σχέση με το άλλο. Η διαφορά φάσης δίνεται από τη σχέση: όπου d είναι η απόσταση μεταξύ των δύο κορυφών, και D η απόσταση που αντιστοιχεί σε μία περίοδο. ΜΕΘΟΔΟΣ : Απενεργοποιούμε την εσωτερική σάρωση Στην οθόνη του παλμογράφου θα πάρουμε το παρακάτω διάγραμμα: 5
A vx Voxy y Στην κατακόρυφη απόκλιση συνδέουμε το σήμα: v X = Vo t, Στην οριζόντια απόκλιση συνδέουμε το σήμα που προηγείται v y = Vo ( t + ). Στο σημείο Α όπου μηδενίζεται η οριζόντια απόκλιση, τιμή: στην κάθετη απόκλιση το σήμα έχει v y = Vo sin Από την παρακάτω σχέση υπολογίζουμε τη διαφορά φάσης ά έ v y V K _ Τ = = o = Μ έ _ Κά _ Α ό Vo Vo Η) Μέτρηση άγνωστης συχνότητας Ακολουθείται ή ίδια διαδικασία με αυτή για τη μέτρηση της διαφοράς φάσης, μόνο που εδώ επειδή διαφέρουν οι συχνότητες θα εμφανιστούν σχήματα Lissajous. Η άγνωστη συχνότητα (fy) υπολογίζεται από τη σχέση: όπου nx είναι ο αριθμός των λοβών στον οριζόντιο άξονα και ny ο αντίστοιχος αριθμός στον κατακόρυφο άξονα. Αν η μία συχνότητα είναι ακέραιο πολλαπλάσιο της άλλης, τότε στην οθόνη του παλμογράφου εμφανίζονται κλειστά σχήματα. Μερικά παραδείγματα δίνονται στο παρακάτω σχήμα. 6
Aναφορές: ) http://alex.eled.duth.gr/kekkeris/course/cont0.html ) http://www.ee.teihal.gr/labs/electronics/web/exc.htm 3) http://www.vlsi.ee.upatras.gr/~karagian/oscilator.pdf ) https://www.cs.tcd.ie/courses/baict/bac/jf/labs/scope/oscilloscope.html 5) https://www.cs.tcd.ie/courses/baict/bac/jf/labs/scope/ 6) http://egnatia.ee.auth.gr/~achrono/fusikh/fusikh5.htm 7) ΟΕΔΒ: Εργαστηριακός οδηγός Β Λυκείου Θετικής Κατεύθυνσης MΕΡΟΣ Α ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ ΔΙΠΛΟΥ ΙΧΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΒ380 Κανάλι Περιοχή Περιοχή Κανάλι Περιοχή Περιοχή 3 Περιέχει βασικές ρυθμίσεις γενικής λειτουργίας όπως επίσης και τον διακόπτη ΟΝ/ΟFF INTENSITY : Ελέγχει την ένταση (φωτεινότητα) της δέσμης FOCUS: Ελέγχει την εστίαση της δέσμης TRACE ROTATION: Εσωτερική βίδα ρύθμισης της γωνιακής απόκλισης της δέσμης από τον οριζόντιο άξονα POWER: Διακόπτης λειτουργίας 7
Περιοχή PROBE ADJUST: Ακροδέκτης αυτοελέγχου του παλμογράφου και ρύθμισης εξωτερικού σηματολήπτη για έλεγχο της ακρίβειάς του. Η περιοχή αφορά τις ρυθμίσεις της κάθετης απόκλισης της δέσμης. Περιέχει δυο υποπεριοχές οι οποίες αφορούν τις δύο δέσμες ή κανάλια του παλμογράφου. Για κάθε δέσμη υπάρχουν αυτόνομες ρυθμίσεις εκτός από τις παρακάτω κοινές ρυθμίσεις DUAL CH CH ADD: Εμφανίζει και τα δύο κανάλια (DUAL), ή το καθένα ξεχωριστά (CH ή CH), ή τα προσθέτει (ADD). CHOP/ALT: Συγχρονίζει τη δέσμη για την ταυτόχρονη παρατήρηση δύο καναλιών ΑLT : Eναλλάξ ( Για γρήγορα σήματα με σάρωση >0.5ms) CHOP:Τμηματικά (Για αργά σήματα με σάρωση <0.5ms) Στο παρακάτω σχήμα έχουμε ταυτόχρονη και τμηματική απεικόνιση δυο σημάτων CH INVERT/NORM : Αντιστρέφει ή όχι την κυματομορφή του δεύτερου καναλιού. Με ταυτόχρονη χρήση του πλήκτρου ADD, οι κυματομορφές των δύο καναλιών αφαιρούνται. Οι ρυθμίσεις αφορούν την δέσμη (κανάλι ) του παλμογράφου Κανάλι (X) POSITION: Ρυθμίζει την κατακόρυφη θέση της ηλεκτρονικής δέσμης. X5MAG: Παρουσιάζει το πλάτος της δέσμης πολλαπλασιασμένο επί 5. VOLTS/DIV: Υπάρχουν δύο ομοαξονικά «κουμπιά» ( υποδοχές ) για τον έλεγχο αυτόν. Όταν θέλουμε να μετρήσουμε το πλάτος του σήματος, το εσωτερικό κουμπί πρέπει να είναι κλειδωμένο τέρμα δεξιά. Το εξωτερικό κουμπί έχει την ένδειξη Volts/Div και ανάλογα με τη θέση που θα τεθεί προσδιορίζει την τάση που θα αντιστοιχεί σε κάθε τετραγωνάκι της οθόνης του παλμογράφου. GND: Η θέση GND δείχνει τη στάθμη του μηδενός AC/DC: Η θέση AC είναι για να παρατηρούμε εναλλασσόμενα σήματα. Η θέση DC είναι για να παρατηρούμε σήματα που περιέχουν κάποια DC( συνεχή) συνιστώσα. Το σήμα του σχήματος είναι εναλασσόμενο με συνεχή συνιστώσα. Στη θέση DC παρατηρούμε το ήμα με τη συνεχή συνιστώσα ενώ στη δεύτερη περίπτωση, στη θέση AC, παρατηρούμε μόνο την εναλλασσόμενη συνιστώσα. 8
Κανάλι (Y) Οι ρυθμίσεις αφορούν την δέσμη (κανάλι ) του παλμογράφου και είναι ίδιες με αυτές του καναλιού Περιοχή 3 CH(X): Ομοαξονική είσοδος του καναλιού. POSITION: Ρυθμίζει την κατακόρυφη θέση της ηλεκτρονικής δέσμης X5MAG: Παρουσιάζει το πλάτος της δέσμης πολλαπλασιασμένο επί 5. VOLTS/DIV: Υπάρχουν δύο ομοαξονικά «κουμπιά» ( υποδοχές ) για τον έλεγχο αυτόν. Όταν θέλουμε να μετρήσουμε το πλάτος του σήματος, το εσωτερικό κουμπί πρέπει να είναι κλειδωμένο τέρμα δεξιά. Το εξωτερικό κουμπί έχει την ένδειξη Volts/Div και ανάλογα με τη θέση που θα τεθεί προσδιορίζει την τάση που θα αντιστοιχεί σε κάθε τετραγωνάκι της οθόνης του παλμογράφου. GND: Η θέση GND δείχνει τη στάθμη του μηδενός AC/DC: Η θέση AC είναι για να παρατηρούμε εναλλασσόμενα σήματα. Η θέση DC είναι για να παρατηρούμε σήματα που περιέχουν κάποια DC συνιστώσα. CH(Υ): Ομοαξονική είσοδος του καναλιού. Η περιοχή αυτή αφορά τις ρυθμίσεις οριζόντιας απόκλισης και σάρωσης της δέσμης, καθώς και τον έλεγχο του σκανδαλισμού(triggering), ώστε να σχηματίζεται σταθερή εικόνα στην οθόνη. OMAΔΑ BAΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ POSITION: Ρυθμίζει την οριζόντια θέση της ηλεκτρονικής δέσμης LEVEL: Σταθεροποιεί την εικονιζόμενη κυματομορφή, επιλέγοντας κατάλληλο σημείο συγχρονισμού. Αυτό επιτυγχάνεται με σύγκριση της στιγμιαίας τιμής της τάσης που απεικονίζεται, με μια ρυθμιζόμενη τάση DC. SEC/DIV: Ανάλογα με τη θέση που έχει τεθεί, προσδιορίζει τον χρόνο που χρειάζεται η δέσμη για να κινηθεί κατά μήκος ενός τετραγώνου της οθόνης. Oρίζει δηλαδλή την περίοδο της πριωνοτής τάσης που καθορίζει τη σάρωση Παράλληλα λειτουργεί και ως διακόπτης απενεργοποίησης της εσωτερικής σάρωσης όταν τεθεί στη θέση ΧΥ X0MAG: Πολλαπλασιάζει επί 0 την οριζόντια ταχύτητα σάρωσης. Έτσι, 9
διαιρεί με τον ίδιο αριθμό, την τιμή που έχει επιλεγεί στο SEC/DIV. TV-H/TV-V: Χρησιμοποιείται για την παρατήρηση σύνθετων σημάτων έγχρωμης τηλεόρασης. ΟΜΑΔΑ SWEEP MODE (ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΑΡΩΣΗΣ) SLOPE: Επιλέγει την τοποθέτηση του σημείου συγχρονισμού της δέσμης στο μέτωπο ανόδου ή στο μέτωπο καθόδου του σήματος που εικονίζεται. Στο σήμα του σχήματος δεξιά είναι το μέτωπο ανόδου ενώ αριστερά το μέτωπο καθόδου Ανάλογα με τη θέση του διακόπτη θα πάρουμε μια από τις δυο μορφές SWEEP MODE: Επιλέγει τον τρόπο που η οριζόντια κίνηση της δέσμης (Σάρωση) θα συγχρονιστεί με την προς απεικόνιση κυματομορφή. LOCK/SINGLE: Αν πατηθούν και τα δύο πλήκτρα (LOCK ), το σημείο συγχρονισμού της δέσμης «κλειδώνει» στη πρώτη θέση που θα ικανοποιήσει τα κριτήρια που έχουν επιλεγεί με τους ελέγχους LEVEL και SLOPE. Αν τεθούν και τα δύο εκτός (SINGLE), τότε η δέσμη συγχρονίζεται μόνο την πρώτη φορά που θα ικανοποιηθούν τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν. Η θέση SINGLE είναι χρήσιμη για τη μελέτη μεταβατικών καταστάσεων και απαιτεί «αποθήκευση» της κυματομορφής, είτε σε ψηφιακό κύκλωμα μνήμης, αν ο παλμογράφος μας διαθέτει τέτοια δυνατότητα, είτε με «φωτογράφηση». Με το πλήκτρο RESET ξεκλειδώνουμε το σημείο συγχρονισμού. AUTO/NORM: Θέση AUTO: Στη θέση αυτή η σάρωση γίνεται αυτόματα, είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει σήμα σκανδαλισμού, με αποτέλεσμα στην οθόνη του παλμογράφου να εμφανίζεται πάντα η γραμμή σάρωσης. Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη θέση του διακόπτη. Θέση NORM: Η σάρωση γίνεται μόνο στην περίπτωση που υπάρχει σήμα σκανδαλισμού. Οταν δεν υπάρχει σήμα, τότε δεν θα εμφανιστεί η γραμμή σάρωσης στην οθόνη του παλμογράφου. Η θέση αυτή είναι χρήσιμη σε παρατηρήσεις σημάτων χαμηλής συχνότητας (<5Hz). TRIG D: Το LED αυτό ανάβει όταν ικανοποιούνται τα κριτήρια συγχρονισμού. Επομένως, για να έχουμε σταθερή εικόνα, θα πρέπει να ρυθμίζουμε τη σάρωση με τέτοιο τρόπο, ώστε η ένδειξη αυτή να είναι πάντοτε αναμμένη. OMAΔΑ 3 TRIGGER SOURCE (ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΗΓΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ) Με τα πλήκτρα αυτά, επιλέγουμε την πηγή του σήματος που θα χρησιμοποιηθεί για το συγχρονισμό της δέσμης. CH,CH,ALT: Αν πιεστεί μόνο το πλήκτρο CH, τότε η δέσμη συγχρονίζεται με το σήμα που δέχεται ο 0
παλμογράφος στο πρώτο κανάλι. Αντίστοιχα, αν πιεστεί το CH, συγχρονίζεται με το δεύτερο κανάλι. Αν τα δύο κανάλια δέχονται σήματα των οποίων οι συχνότητες δεν έχουν αρμονική σχέση, τότε θα βλέπουμε καθαρά μόνο την κυματομορφή του καναλιού που έχουμε επιλέξει. Αν όμως πιέσουμε και τα δύο πλήκτρα (λειτουργία ALT), τότε η δέσμη συγχρονίζεται εναλλάξ με τα δύο κανάλια, και φαίνονται οι κυματομορφές καθαρά, ακόμα και αν δεν έχουν αρμονική σχέση. LINE: Σαν πηγή συγχρονισμού επιλέγεται η τάση του ηλεκτρικού δικτύου (50 Hz). Χρησιμοποιείται για την μέτρηση της κυμάτωσης στα τροφοδοτικά κλπ. EXT: Με το πλήκτρο αυτό, επιλέγουμε για το συγχρονισμό μια εξωτερική τάση, η οποία εφαρμόζεται στον αντίστοιχο ομοαξονικό ακροδέκτη του παλμογράφου. Συνήθως συνδέεται με ξεχωριστό καλώδιο σε αντίστοιχο βύσμα που διαθέτουν οι γεννήτριες κυματομορφών. Χρησιμοποιείται σε σύνθετα σήματα, όπου ο εσωτερικός συγχρονισμός είναι δύσκολο να επιτευχθεί. OMAΔΑ : COUPLING (ΣΥΖΕΥΞΗ) Πίσω πλευρά Το σήμα που θα επιλεγεί για το συγχρονισμό της δέσμης, μπορεί να υποστεί κάποιου είδους επεξεργασία πριν οδηγηθεί στα κυκλώματα οριζόντιας σάρωσης. DC/AC: Στη θέση AC, το σήμα διέρχεται από συζευκτικό πυκνωτή, ο οποίος απομακρύνει την DC συνιστώσα, αν υπάρχει. Στη θέση DC, ο πυκνωτής παρακάμπτεται. Χρησιμοποιείται στην αντίστοιχη θέση, εφόσον το σήμα που θέλουμε να απεικονιστεί περιέχει DC συνιστώσα. TV/NORM: Για την παρατήρηση των σύνθετων κυματομορφών που περιέχονται στο σήμα VIDEO, το σήμα φιλτράρεται (TV), και αναδεικνύονται οι παλμοί οριζόντιου και κατακόρυφου συγχρονισμού. Ο έλεγχος αυτός συνεργάζεται με τον TV-H/TV-V, ώστε να επιλεγούν οι αντίστοιχες συχνότητες οριζόντιας TV-H, ή κατακόρυφης TV-V σάρωσης του τηλεοπτικού σήματος. Στην πίσω πλευρά υπάρχουν τα εξής. Είσοδος τροφοδοσίας. TRIGER SIGNAL OUTPUT Έξοδος σήματος σκανδαλισμού 3. Z AXIS INPUT Είσοδος διαμόρφωσης φωτεινότητας ΜΕΡΟΣ Β ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ Οι παρακάτω οδηγίες αφορούν την προετοιμασία που πρέπει να γίνεται σε ένα παλμογράφο πρίν από την είσοδο άγνωστου σήματος. ΠΕΡΙΟΧΗ INTENSITY : ΣΤΟ ΜΕΣΟ FOCUS: ΣΤΟ ΜΕΣΟ TRACE ROTATION: POWER: OFF PROBE ADJUST: -
ΠΕΡΙΟΧΗ 3 ΚΑΝΑΛΙ DUAL CH CH ADD: CH ΜΕΣΑ, CH ΕΞΩ CHOP/ALT: ΕΞΩ CH INVERT/NORM :ΕΞΩ POSITION: ΣΤΟ ΜΕΣΟ X5MAG: ΕΞΩ VOLTS/DIV: Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΠΤΗΣ ΤΕΡΜΑ ΔΕΞΙΑΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟ GND: ΕΞΩ AC/DC: DC (ΕΞΩ) CH(X): Συνδέουμε το βύσμαbnc για την εισαγωγή του σήματος. ΚΑΝΑΛΙ 5 ΠΕΡΙΟΧΗ 5 POSITION: ΣΤΟ ΜΕΣΟ X5MAG: ΕΞΩ VOLTS/DIV: GND: ΕΞΩ AC/DC: DC (ΕΞΩ) CH(Υ): - ΒΑΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ OMAΔΑ BAΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ POSITION: ΣΤΟ ΜΕΣΟ LEVEL:ΣΤΟ ΜΕΣΟ SEC/DIV:.Στη θέση msec X0MAG: ΕΞΩ TV-H/TV-V: ΕΞΩ ΟΜΑΔΑ SWEEP MODE SLOPE: ΕΞΩ SWEEP MODE: ΕΞΩ LOCK/SINGLE/AUTO/NORM: ΜΟΝΟ ΤΟ AUTO ΜΕΣΑ, ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΞΩ. TRIG D: ΑΝΑΒΕΙ ΟΤΑΝ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ OMAΔΑ 3 TRIGGER SOURCE ALT CH CH: CH ΜΕΣΑ, ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΞΩ LINE: ΕΞΩ EXT: ΕΞΩ OMAΔΑ : COUPLING DC/AC ΕΞΩ TV/NORM ΕΞΩ
ΑΝΟΙΓΜΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ Όταν ανοίξουμε τον παλμογράφο θα πάρουμε την οριζόντια γραμμή σάρωσης ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ Περιστρέφουμε τον διακόπτη POSITION έως έρθει το ίχνος στη μέση της οθόνης Συνδέουμε τον σηματολήπτη του καναλιού στο σημείο PROBE ADJUST, ρυθμίζουμε το VOLTS/DIV του καναλιού στο.vκαι το SEC/DIV στο.ms. Ρυθμίζουμε το Level μέχρι να επιτευχθεί συγχρονισμός και να ανάψει η αντίστοιχη λυχνία TRIG D. Αν όλα είναι εντάξει θα πρέπει να δούμε στην οθόνη τους τετραγωνικούς παλμούς του σχήματος. Προσέχουμε ώστε ο διακόπτης στον σηματολήπτη να είναι στη θέση Χ ΑΥΤΟ ΕΛΕΓΧΟΣ 3 ΡΥΘΜΙΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΗΠΤΗ (PROBE) Αν οι τετραγωνικοί παλμοί είναι παραμορφωμένοι, ρυθμίζουμε το trimmer στο ΒΝC με το κατσαβιδάκι των παρελκομένων ώστε ο τετραγωνικός παλμός να είναι απόλυτα γεωμετρημένος ΡΥΘΜΙΣΗ ΔΕΣΜΗΣ Ρυθμίζουμε. Την απόκλιση της δέσμης, αν αυτό είναι απαραίτητο με το ειδικό κατσαβίδι που βρίσκεται στα παρελκόμενα του παλμογράφου. Με το κατσαβίδι αυτό περιστρέφουμε την βίδα TRACE ROTATION που βρίσκεται στην περιοχή. Την ένταση της φωτεινής δέσμης με το διακόπτη INTENSITY και την εστίαση με το διακόπτη FOCUS 3
Συνοπτικές οδηγίες για την εκκίνηση και επαναφορά του παλμογράφου Μπορούμε να συνοψίσουμε τις παραπάνω αναλυτικές οδηγίες στις εξής συνοπτικές οδηγίες όταν πρέπει να επαναφέρουμε τον παλμογράφο σε κατάσταση εκκίνησης. Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον. Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά 3. Όλα τα κουμπιά προς τα έξω. Πατάμε το κουμπί CH και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Κάνοντας τα παραπάνω βήματα θα έχουμε τον παλμογράφο σε κατάσταση μέτρησης. Τα παραπάνω είναι χρήσιμα ιδιαίτερα όταν έχουμε αποπροσανατολιστεί μετά από το πάτημα πολλών κουμπιών. ΜΕΡΟΣ Γ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΒ600 Ακολουθούν οδηγίες προσδιορισμού της κυματομορφής σήματος προερχόμενο από τη γεννήτρια σημάτων του εργαστηρίου ΦΕ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ 3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΥΜΑΤΟΜΟΡΦΗΣ ΑΜPLITUDE: ΣΤΟ ΜΕΣΟ DC OFFSET: ΤΕΡΜΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ POWER OUT: ΕΞΩ KYMATΑΤΟΜΟΡΦΗ: ΗΜΙΤΟΝΟΕΙΔΗΣ CH INVERT/NORM :ΕΞΩ ΑΔΡΗ ΡΥΘΜΙΣΗ FREQUENCY RANGE ( ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ): XK MΙΚΡΟΜΕΤΡΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ
ΣΥΝΔΕΣΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ Με καλώδιο BNC συνδέουμε το SIGNAL OUT της γεννήτριας με την είσοδο στο κανάλι του παλμογράφου. Προσοχή: φροντίζουμε να συνδέουμε τις γειώσεις μεταξύ τους και τα σήματα μεταξύ τους. Αν κάνουμε αντίθετη σύνδεση τα σήματα θα γειωθούν 5 ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΗΜΑΤΟΣ Μετακινούμε τα position οριζόντιας και κατακόρυφης απόκλισης, μέχρι να δούμε στην οθόνη του παλμογράφου κάποια φωτεινή δέσμη. 6 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΗΜΑΤΟΣ 7 ΟΠΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ Χρησιμοποιώντας τους διακόπτες VOLTS/DIV και SEC/DIV διαμορφώνουμε την εικόνα του σήματος, έτσι ώστε να εμφανίζονται με 5 περίοδοι στην οθόνη του παλμογράφου. Αν χρειαστεί ρυθμίζουμε την ένταση και την εστίαση της δέσμης με τους περιστροφικούς διακόπτες INTENSITY και FOCUS ΜΕΡΟΣ Δ Ο ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ O παλμογράφος έχει ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών προκειμένου να καλύπτει τις ανάγκες μετρήσεων ενός εργαστηρίου ηλεκτρονικών. Για τις ανάγκες του εργαστηρίου φυσικών επιστημών οι βασικές καταστάσεις του παλμογράφου και οι αντίστοιχες χρήσεις του φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. ΚΑΝΑΛΙ (Χ) ΚΑΝΑΛΙ (Υ) ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΑΡΩΣΗ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Παρατήρηση και μετρήσεις συχνότητας και πλάτους σε σήμα από γεννήτρια συχνοτήτων Μελέτη μεταβατικών σημάτων σε χρονοκυκλώματα ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ - ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ 5
ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ - ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Ταυτόχρονη παρατήρηση δυο σημάτων όπως ρεύμα και τάσ σε ένα χρονοκύκλωμα Μελέτη φαινομένων επαγωγή Μέτρηση σταθερών τάσεων Μέτρηση πλάτους εναλλασσόμενου σήματος (Η μέτρηση γίνεται στον άξονα χ) - ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Μελέτη φαινομένων επαγωγή Μέτρηση σταθερών τάσεων Μέτρηση πλάτους εναλλασσόμενου σήματος ( Η μέτρηση γίνεται στον άξονα Ψ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝ Ο ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝ Ο Δημιουργία διαγραμμάτων Lissajous ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗ 6
ΜΕΡΟΣ Ε ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΥ. ΜΕΤΡΗΣΗ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΤΑΣΗΣ Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου 3 5 6 Απενεργοποιούμε την εσωτερική σάρωση Κεντράρουμε την κηλίδα της οθόνης Συνδέουμε την άγνωστη συνεχή τάση στο κανάλι Ρυθμίζουμε την βαθμονόμηση του καναλιού Από την κατακόρυφη απόκλιση της κηλίδας υπολογίζουμε την άγνωστη τάση Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Θέτουμε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Volts/Div. ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΛΑΤΟΥΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗΣ ΤΑΣΗΣ Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου 3 5 6 Απενεργοποιούμε την εσωτερική σάρωση Κεντράρουμε την κηλίδα της οθόνης Συνδέουμε την άγνωστη συνεχή τάση στο κανάλι Ρυθμίζουμε την βαθμονόμηση του καναλιού Από την κατακόρυφη γραμμή υπολογίζουμε την άγνωστη τάση Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Θέτουμε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Volts/Div 7
3. ΜΕΛΕΤΗ ΚΥΜΑΤΟΜΟΡΦΗΣ Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου Ρυθμίζουμε την οριζόντια γραμμή 3 Συνδέουμε την άγνωστη συνεχή τάση στο κανάλι Ρυθμίζουμε τη σάρωση 5 6 Ρυθμίζουμε την βαθμονόμηση του καναλιού Υπολογίζουμε το πλάτος 6 Υπολογίζουμε την περίοδο Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο SEC/Div σε συνδυασμό με το πλήκτρο μικρομετρικής ρύθμισης LEVEL έως ότου σταθεροποιηθεί η εικόνα στην οθόνη και ανάψει η ένδειξη TRIG D. Φροντίζουμε στην οθόνη να είναι διακριτές -3 περίοδοι. Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Volts/Div έως ότου έχουμε ικανοποιητικό πλάτος Χρησιμοποιούμε την ένδειξη του πλήκτρου Volts/Div και την πολλαπλασιάζουμε με το πλήθος των υποδιαιρέσεων που μετράμε στην οθόνη στην κατακόρυφη διεύθυνση Χρησιμοποιούμε την ένδειξη του πλήκτρου SEC/Div και την πολλαπλασιάζουμε με το πλήθος των υποδιαιρέσεων που μετράμε στην οθόνη στην οριζόντια θέση για μια περίοδο του σήματος. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ LISSAJOUS Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου Απενεργοποιούμε την εσωτερική σάρωση Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH, CH, και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Θέτουμε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση XY 8
3 Κεντράρουμε την κηλίδα της οθόνης 5 6 Συνδέουμε τo ένα σήμα στο κανάλι Συνδέουμε τo άλλο σήμα στο κανάλι Κεντράρουμε ξανά την κηλίδα αν χρειαστεί 6 Αναλύουμε το διάγραμμα της οθόνης Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical Γειώνουμε τα σήματα πατώντας τα πλήκτρα GND και των δυο καναλιών, ρυθμίζουμε και επαναφέρουμε. 5. ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΠΑΓΩΓΗΣ : ΜΕΛΕΤΗ ΚΥΜΑΤΟΜΟΡΦΗΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΙΝΗΤΗΡΑ Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου Ρυθμίζουμε την οριζόντια γραμμή 3 5 Συνδέουμε τον κινητήρα στο κανάλι Ρυθμίζουμε τη σάρωση Ρυθμίζουμε την βαθμονόμηση του καναλιού Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH, και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο SEC/Div. Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Volts/Div έως ότου έχουμε ικανοποιητικό πλάτος 6. ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΠΑΓΩΓΗΣ : ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗΣ ΤΑΣΗΣ ΣΤΑ ΑΚΡΑ ΠΗΝΙΟΥ Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH, και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Απενεργοποιούμε την εσωτερική σάρωση Θέτουμε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ 3 Κεντράρουμε την κηλίδα της οθόνης Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο POSITION Horizontal και Vertical 5 Συνδέουμε το πηνίο στο κανάλι Πλησιάζουμε τον ευθύγραμμο μαγνήτη και παρατηρούμε την απόκλιση της κηλίδας Ρυθμίζουμε την κατακόρυφη βαθμονόμηση ώστε η μετακίνηση της 6 Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Volts/Div 9
κηλίδας να είναι ευδιάκριτη 7. ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΠΑΓΩΓΗΣ 3: ΜΕΛΕΤΗ ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΗΣ Πραγματοποιούμε τις εργασίες εκκίνησης του παλμογράφου Απενεργοποιούμε την εσωτερική σάρωση Συνδέουμε το δευτερεύον πηνίο στο κανάλι Ανοιγοκλείνουμε το διακόπτη στο κύκλωμα του πρωτεύοντος και παρατηρούμε τις αποκλίσεις της κηλίδας Ρυθμίζουμε την κατακόρυφη βαθμονόμηση ώστε η μετακίνηση της κηλίδας να είναι ευδιάκριτη 5 6 Όλα τα περιφερειακά περιστροφικά κουμπιά στο μέσον Όλοι οι κεντρικοί περιστροφικοί διακόπτες στη θέση με τους εσωτερικούς τέρμα δεξιά Όλα τα κουμπιά προς τα έξω Πατάμε το κουμπί CH, και το κουμπί AUTO στη περιοχή SWEEP MODE Θέτουμε το διακόπτη SEC/DIV: στη θέση ΧΥ Χρησιμοποιούμε το πλήκτρο Volts/Div 0