ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Mεταπτυχιακό πρόγραµµα του τµήµατος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης του Καποδιστριακού πανεπιστηµίου Αθηνών ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ιδάσκοντες: Μ. Ντάβου, Α.Αρµενάκης

2 ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ εργασία για το µάθηµα ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ του µεταπτυχιακού προγράµµατος του τµήµατος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης του Καποδιστριακού πανεπιστηµίου Αθηνών ιδάσκοντες: Μ. Ντάβου, Α.Αρµενάκης Μαρίλη ουζίνα, Νεκτάριος Σαρτζετάκης Η εικόνα του εξωφύλλου είναι η εικόνα που προσφέρει η επίσκεψη στο δωµάτιο hellas του IRC, µε ένα εικονικό πρόγραµµα κειµενικής επικοινωνίας όπως είναι το Microsoft

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 4 2. Η ΜΕΘΟ ΟΣ 8 3. ΑΝΑΛΥΣΗ 11 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 20 5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 21

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ποιοτική ανάλυση τριών δειγµατοληπτικών παρατηρήσεων σε κειµενικά εικονικά περιβάλλοντα επικοινωνίας αποπειράται να προσδιορίσει το επικοινωνιακό πλαίσιο στο ψηφιακό περιβάλλον εστιαζόµενη στη θεµατολογία, στους ταυτοποιητικούς µηχανισµούς και στους ρόλους που υποδύονται οι συµµετέχοντες. Η συγκεκριµένη µορφή επικοινωνίας αποδεικνύεται πιο περίπλοκη, και πιο ασαφής. Προσφέρει, όµως, περισσότερες δυνατότητες για την ικανοποίηση του επικοινωνιακού αιτήµατος.

5 Στόχος της συγκεκριµένης έρευνας είναι η ποιοτική ανάλυση της επικοινωνίας σε εικονικό (virtual) περιβάλλον και η απόπειρα προσδιορισµού των ιδιαίτερων ίσως χαρακτηριστικών που προσλαµβάνει αυτή η επικοινωνία σε σύγκριση µε την πρόσωπο µε πρόσωπο επικοινωνία (face to face). Κεντρικό ερώτηµα της έρευνας αποτελεί ο τρόπος µε τον οποίο διαµορφώνεται η επικοινωνία σε ένα κειµενικό εικονικό περιβάλλον (textual virtual environment) ελεύθερης πρόσβασης, όπου η επικοινωνία στερείται της ακουστικής και οπτικής της διάστασης, βασίζεται δε αποκλειστικά στη κειµενική της αποτύπωση. Η µονοδιάστατη φύση της υποχρεώνει τους συνοµιλητές στη γραπτή απόδοση αυτονόητων και ίσως αυθόρµητων προφορικών εκφράσεων, στη καθιέρωση µιας έγγραφης προφορικότητας όπου η ταχύτητα της πληκτρολόγησης ανταγωνίζεται την ταχύτητα της σκέψης, όπου η γραφή εµπλουτίζεται µε την αµεσότητα σε πραγµατικό χρόνο (real time) του προφορικού λόγου.η µη ορατότητα των συνοµιλητών επιτρέπει ταυτοτικούς πειραµατισµούς και υποχρεώνει στη γραπτή περιγραφή ενεργειών ή χαρακτηριστικών που ωστόσο παραµένουν ανεπαλήθευτα. Το γεγονός της ευρείας αποδοχής της διαµεσολαβηµένης κειµενικής επικοινωνίας µέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ίσως να ανταποκρίνεται στην ανάγκη επικοινωνίας χωρίς τις δεσµεύσεις της πρόσωπο µε πρόσωπο επικοινωνίας.

6 Η έρευνα µας για τα κειµενικά εικονικά περιβάλλοντα επικοινωνίας (textual virtual environments) οριοθετήθηκε στα Relay Chat Network. πλαίσια του Internet Internet Relay Chat Network (IRC) Το IRC, Internet Relay Chat Network είναι ένα πρόγραµµα (software) διαµεσολαβηµένης επικοινωνίας µε τη χρήση δικτύου υπολογιστών (computer mediated communication). Το γεγονός ότι είναι δωρεάν είναι ένα χαρακτηριστικό που το διαφοροποιεί από τα άλλα προγράµµατα επικοινωνίας. Ο κάθε χρήστης µπορεί να πάρει στην κατοχή του (να κατεβάσει - download) κάποιο πρόγραµµα σύνδεσης µε ένα IRC server, και να έχει πρόσβαση στις υπηρεσίες επικοινωνίας που προσφέρεται δωρεάν σε όλους τους χρήστες του Internet. To IRC ως πρόγραµµα επικοινωνίας είναι από τα παλιότερα που εµφανίζονται στο χώρο του Internet, και εκτός από το ότι είναι δωρεάν, έχει και άλλα χαρακτηριστικά που του προσφέρουν µια παγκοσµιότητα χρήσης. Το IRC είναι ένα πλήρες και αυτόνοµο κειµενικό περιβάλλον επικοινωνίας, αφού σε αυτό το περιβάλλον επικοινωνίας µπορούν να έχουν πρόσβαση όλοι όσοι είναι συνδεδεµένοι στο Internet, ανεξάρτητα από τις ταχύτητες σύνδεσης, τις δυνατότητες του υπολογιστή τους, και άλλους περιορισµούς που θέτουν άλλα προγράµµατα επικοινωνίας.

7 Όπως κάθε χώρος επικοινωνίας,έτσι και το IRC έχει τους δικούς του κανόνες και περιορισµούς που θέτονται για να διατηρηθεί οµαλή και εν µέρει ελεγχόµενη η λειτουργία του. Ο έλεγχος των όσων λέγονται και γίνονται µέσα σε αυτά τα δωµάτια ασκείται από τους εκάστοτε οικοδεσπότες (HOSTS) οι οποίοι παρακολουθούν, ακόµα και όταν δεν µετέχουν, τα τεκταινόµενα στο χώρο. Οι κανόνες και τα όρια του χώρου ανακοινώνονται σε όλους κάθε φορά που συνδέονται µε έναν IRC server. Η έννοια του χώρου αποκτά µια νέα διάσταση στα πλαίσια του κειµενικού ηλεκτρονικού επικοινωνιακού περιβάλλοντος. Η χωρική διάταξη, η τοποθέτηση των συνοµιλούντων µέσα στο χώρο και η αντικειµενική του σύλληψη δεν υφίσταται. Ίσως η σύλληψη του χώρου να πραγµατοποιείται στη φαντασία του κάθε ένα από τους συµµετέχοντες ή και να στερείται σηµασίας. Η επικοινωνία απαγκιστρώνεται χωρικά. Η προσέγγιση ενός τέτοιου χώρου εικονικής κειµενικής επικοινωνίας (textual virtual communication) και η ποιοτική ανάλυση του αποτελεί ένα καινούργιο εγχείρηµα. Η εργασία αυτή µέσα από την περιορισµένη παρατήρηση ενός συγκεκριµένου καναλιού IRC, αποσκοπεί στο να καταγράψει και να ερµηνεύσει τις επικοινωνιακές διεργασίες που πραγµατοποιήθηκαν σε τρεις τυχαίες συνοµιλίες. Αποπειρόµαστε να διερευνήσουµε τη θεµατολογία που αναπτύσσεται, την ονοµατοθεσία και τον προσδιορισµό της ταυτότητας των συνοµιλούντων, τους ρόλους που ενδύονται προκειµένου

8 να αποτιµήσουµε εντέλει την επικοινωνιακή διαδικασία και να επαληθεύσουµε ή να απορρίψουµε τις διατυπωµένες υποθέσεις µας.

9 2. Η ΜΕΘΟ ΟΣ ΕΙΓΜΑ Το δείγµα της συγκεκριµένης έρευνας συλλέχθηκε σε τυχαίες χρονικές περιόδους από ένα σταθερό κανάλι του ελληνικού IRC. Η επιλογή του συγκεκριµένου καναλιού υπήρξε σκόπιµη, δεδοµένου ότι πρόκειται για το πιο πολυσύχναστο ελληνικό κανάλι IRC,πράγµα που εγγυάται την αντιπροσωπευτικότητα του δείγµατος. Θεωρήσαµε επαρκές για την έκταση της συγκεκριµένης έρευνας το υλικό που συλλέχθηκε από τρεις ηµίωρες συνοµιλίες. ΥΛΙΚΟ Το ερευνητικό υλικό εκτείνεται σε εκατό σελίδες εκτυπωµένων διαλόγων που επισυνάπτονται αυτούσιες στο Παράρτηµα της εργασίας, περιλαµβάνει δε τρεις παρατηρήσεις τα χαρακτηριστικά των οποίων είναι τα εξής: 1 η Παρατήρηση Πραγµατοποιήθηκε: Πέµπτη 5 Μαρτίου, 1998 από τις 18:35 έως τις 19:05 Ενεργά µετέχοντα µέλη: 50 Αριθµός λέξεων κειµένου παρατήρησης: 4.738 2 η Παρατήρηση Πραγµατοποιήθηκε: Σάββατο 7 Μαρτίου, 1998 από τις 12:30 έως τις 13:00 Ενεργά µετέχοντα µέλη: 24 Αριθµός λέξεων κειµένου παρατήρησης: 3.585

10 3 η Παρατήρηση Πραγµατοποιήθηκε: Κυριακή 8 Μαρτίου, 1998 από τις 18:15 έως τις 18:50 Ενεργά µετέχοντα µέλη: 40 Αριθµός λέξεων κειµένου παρατήρησης: 3.996 Η γλώσσα του κειµενικού υλικού είναι κυρίως η ελληνική, δευτερευόντως η αγγλική, χρησιµοποιούνται όµως λατινικοί χαρακτήρες για τη µεταγραφή των ελληνικών λέξεων. Πρόκειται για τη διάλεκτο του ελληνικού Internet, τα επονοµαζόµενα greekglish. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Στα πλαίσια της µη συµµετοχικής παρατήρησης η διαδικασία που ακολουθήσαµε κάθε φορά για την συλλογή των στοιχείων ήταν: Είσοδος στο χώρο (δωµάτιο) συζήτησης #hellas του ελληνικού IRC από κάποιο server, χρησιµοποίηση ενός ονόµατος (Nickname) που να είναι γενικά αδιάφορο και να µην προκαλεί την προσοχή. Για αυτό το λόγο χρησιµοποιήθηκε δύο φορές το όνοµα egw και µια φορά το όνοµα OmoRfos, ονόµατα συνηθισµένα σε αυτό το χώρο. Με την χρήση του τελευταίου ονόµατος είχαµε και µια παρανόηση µε κάποιον άλλο µετέχοντα που νόµισε ότι ήµασταν κάποιος γνωστός του. Αλλά η όλη παρεξήγηση διευθετήθηκε ψιθυριστά (in whispers) µεταξύ µας, χωρίς να λεχθεί τίποτα στον κοινό χώρο συζήτησης. Η κάθε παρατήρηση είχε διάρκεια περίπου τριάντα λεπτών, και η είσοδος και έξοδος από το δωµάτιο γινόταν µε τον πιο διακριτικό τρόπο παρουσίας. Θα πρέπει εδώ να

11 τονίσουµε ότι αν και θα µπορούσαµε να είµαστε αόρατοι στο χώρο προτιµήσαµε να φαίνεται η παρουσία µας, απαρνούµενοι το ρόλο του αόρατου παρατηρητή. Αναλυτικά η διαδικασία που ακολουθήσαµε είναι σχετικά απλή. Κάθε µια από αυτές τις µέρες µπαίναµε στη συγκεκριµένη λίστα συζητήσεων (IRC) και στο συγκεκριµένο δωµάτιο (#hellas) όπου και µετά από παραµονή περίπου µισής ώρας, και προσπαθώντας να µην εµπλακούµε σε κάποια συζήτηση, αποθηκεύαµε σε ένα αρχείο όλα τα κείµενα των συζητήσεων που παρακολουθήσαµε σε αυτό το χρόνο και στη συνέχεια αµέσως βγαίναµε από το συγκεκριµένο χώρο. Κατά τη διάρκεια της παρατήρησης δεν κρατήθηκαν σηµειώσεις ή παρατηρήσεις, προτιµήσαµε όλη η διαδικασία ανάλυσης των δεδοµένων να γίνει µετά από την ολοκλήρωση της συλλογής όλων των παρατηρήσεων. Και αυτό γιατί, λόγω του πρωτότυπου της έρευνας αυτής, πιστεύουµε ότι θα ήταν πολύ εύκολο να περάσουµε σε εύκολα εν θερµώ συµπεράσµατα, δεδοµένης της πολυπλοκότητας του υλικού.

12 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Σε αυτό το µέρος της εργασίας θα παρουσιάσουµε τα δεδοµένα που αντλήσαµε από τις τρεις ηµέρες που διεξήγαµε την παρατήρηση. Τα δεδοµένα µας διακρίνονται σε ποσοτικά και ποιοτικά, αν µια τέτοια διάκριση είναι εφικτή. Ως ποσοτικά δεδοµένα παίρνουµε τα ονόµατα των ενεργά συµµετεχόντων στη κάθε παρατήρηση, και µε αυτό εννοούµε όσους µιλάνε ή εκτελούν κάποια άλλη επιτρεπόµενη ενέργεια (ανταλλαγή κάποιας εντολής ή σηµείωσης, άνοιγµα ενός fortune cookie, κλπ). Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει και για τις τρεις ηµέρες παρατήρησης τα ονόµατα των εκάστοτε ενεργά µετεχόντων, και τις ενέργειες που ο καθένας έχει επιτελέσει. 1 η Παρατήρηση 2 η Παρατήρηση 3 η Παρατήρηση Όνοµα Αρ. Εν. Όνοµα Αρ. Εν. Όνοµα Αρ.Εν. Achille 6 ricudis 110 Boombastick 7 faith 7 froggina 23 DiMMaN 73 Kouklos 6 HSOC 1 GRIZANO 18 Slash 12 Dama 145 PALALOS 5 AERATOS 34 FLAVOUR 46 PoPaY 50 Duke 48 Aleka 2 Arnissa 5 Fly-5 12 DeNvEr-X 14 vassilis 22 mastoras1 8 irena 2 kerk 6 DEUS 160 Dinos 11 Raven 4 Achoo 19 SEX_MAN 2 SMILE 97 Demonmas s 5 ainstain 14 bagos 3

13 nancyboy 11 baby 2 Ozzy 4 SDFG 8 Coolkid 2 lancelot 3 GUSGUNIS 45 adis 14 MetallicA 7 moroyli 42 ysar 5 _Crow 17 _Crow 5 OmoRfos 14 FLoyd7 5 NASA 14 LionKing 2 stavros 4 glyka 3 PAPIAS 4 Lion 4 Jester 4 Slash 9 manual 1 Digi 5 ELLHNAS 3 Boldtrick 4 has 8 spider 3 Quick_Demo 5 n Kanena 7 Kouklos 28 kerberos 6 MoDe-cOoL 9 STEDON 6 GFF 2 rockas 3 Arnissa 2 Fotis 17 AgentProvo 3 athan 3 cateur Agapi 8 thalia13 2 ERMHS 14 MaRiOs 6 NikosH 3 ektoras 5 tragedious 3 Stefanos 1 SMILE 26 Dancer 36 tragedious 3 Kuklwpas 28 xgeorge 3 Raiden_ 8 Quick_Dem 2 StArLoRd 6 on macgyver 16 FERRE 10 GIANNA 3 ioanna 2 PEOS 3 Eirini 3 Ioanna5 1 DimitraX 8 XASMA 13 ysar 6 htampaki 8 karnisovas 7 Rena 10 Iks 6 Greeneye 3 ph2136 4 Eleni 8 AsTaNaPaN 1 E POUTSARA 2 S koursaros 3 gor 3 skouliki 5 rockas 3 rita 2

14 Στη συνέχεια παρουσιάζουµε για κάθε µια από τις παρατηρήσεις τις αλλαγές ονοµάτων (Nicknames) που έγιναν, από τους µετέχοντες, κατά τη διάρκεια της. 1 η Παρατήρηση MoDe-cOoL is now known as koko. Sam-dzZz is now known as MoDe-cOoL koko is now known as Sam-dzZz. jom is now known as SADaxionia. Achille is now known as Kanena. Kanena is now known as Achille. elgreko is now known as Sharah VOULGAROKTONOS is now known as Eleni. koursaros is now known as rompinos. joan- is now known as joan1 nancyboy is now known as MUDRISZKI rompinos is now known as koursaros. Biohazard is now known as mst. mst is now known as mst_killa. MUDRISZKI is now known as NANCYBOY AERATOS is now known as PROFILAKT PROFILAKT is now known as PEOS PEOS is now known as AERATOS. mst_killa is now known as Biohazard piupiu is now known as piolin. piolin is now known as gor. 2 η Παρατήρηση irena is now known as PAPIAS. manouli is now known as nikoleta gotia is now known as WHITE 3 η Παρατήρηση

15 Plumber_ is now known as Plumber. _ is now known as Ozzy. knockdoo is now known as dimitris. dodos is now known as veta. DeNvEr-X-StArLoRd is now known as StArLoRd. Gary is now known as alexis-. vassilis is now known as Raiden_. Dancer is now known as Manos. SpaWn is now known as Beastie. Beastie is now known as Orion. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Βασικοί άξονες της ποιοτικής ανάλυσης του υλικού αποτέλεσαν η θεµατολογία των συζητήσεων, η ονοµατοθεσία, η ταυτότητα υποδυόµενοι ρολόι. των συµµετεχόντων και οι ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ιαπιστώσαµε πως συγκεκριµένα θέµατα µονοπωλούσαν την συζήτηση στην εκάστοτε παρατήρηση, ανάλογα µε την επικαιρότητα αλλά και τις διαθέσεις των συνοµιλούντων. (α) αθλητική επικαιρότητα Η θεµατολογία στην 3η παρατήρηση είναι αµιγώς αθλητική, επηρεασµένη από τον επικείµενο αγώνα µπάσκετ. Παρατηρούµε πως η συνθηµατολογία και ο ρυθµός της αποτυπώνονται γραπτά και εµπλουτίζονται από ηχοποιηµένες εκφράσεις καθώς και από βωµολοχίες συνυφασµένες µε την αθλητική συνθηµατολογία.

16 DiMMaN says: GO GO GO TI GOLA TI GOLARA TAN AFTI (β) τετριµµένες συζητήσεις Καθηµερινά θέµατα όπως η δουλειά, η κούραση, ο σχολιασµός ενός έργου ή στιγµιότυπα από µια βραδινή έξοδο εµφανίζονται και στα κειµενικά περιβάλλοντα επικοινωνίας. Host Dinos says: ti kaneis palikari Host Kouklos says: douleua mwre den mou les re magka TON TITANIOKO PWS TON BRHKES GUSGUNI? GUSGUNIS says: ta left mou pisw! Ίσως σε αυτή τη περίπτωση η επικοινωνία να µη διαφέρει από την δαµεσολαβηµένη τηλεφωνική της µορφή ή την άµεση διαπροσωπική της. ιακρίνεται οικειότητα και ίσως η γνωριµία των συνοµιλούντων να εκτείνονται και πέρα από τον ηλεκτρονικό τόπο συνάντησης. Μοιράζονται πέρα από εικονικές και πραγµατικές τους σκηνές, πράγµα που ίσως καθιστά το ηλεκτρονικό µέσο ως υποκατάστατο του τηλεφωνικού µέσου. (γ) ερωτικές συζητήσεις Η ποιότητα της ερωτικής συζήτησης κυµαίνετε από το διακριτικό και εγκεφαλικό παιχνίδι (Host DAMA µε

17 ricoudi στη τρίτη παρατήρησης) στην απροκάλυπτη και ίσως αδιάντροπη χρήση σεξουαλικών εκφράσεων και ονοµάτων και χαρακτηρισµών. Ιχνηλατούµε και λανθάνων ερωτικό παιχνίδι στους ψίθυρους (whispers) που ανταλλάσσουν µεταξύ τους. ricudinaki mou nomizeis oti tha mporouses na antekseis 2 leptakia xwris emena? Dama _OXI ric ma se parakalw Dama Ante kala me fwnazoun ligo mesa pleae? Dama ALLA MONO DYO... Το ερωτικό τους παιχνίδι δεν µπορεί να αποµονωθεί σε ένα µέρος της στιχοµυθίας τους. Από το συγκεκριµένο απόσπασµα διακρίνουµε την ύποπτη οικειότητα τους και την παιγνιώδη διάθεση τους, που αγγίζει τα όρια του έξυπνου φλερτ. Ο τρόπος µε τον οποίο η Dama προετοιµάζει την αναχώρηση της προδίδει, ίσως, τη γυναικεία της ταυτότητα, καλοπιάνοντας τον ricudi και κολακεύοντας τον ανδρικό εγωισµό του. Του ζητάει την άδεια....

18 faith says: POLY GAMIADES SHMERA!... Η πρώτη παρατήρηση περιλαµβάνει εντατική σεξουαλική υβριολογία. Το γεγονός ότι η συζήτηση ελάχιστα αποκλίνει αποδεικνύει ίσως τις διαθέσεις, την ηλικία και τα ενδιαφέροντα των συνοµιλούντων. Ωστόσο δεν αποκλείεται η γενικότερη εικονική ατµόσφαιρα να ευνοεί τέτοιου είδους συζητήσεις. Σηµειώνουµε ότι η λογοκρισία είναι περιορισµένη. Υποθέτουµε ότι συζήτηση παροµοίου επιπέδου δύσκολα πραγµατοποιείται σε διαπροσωπική επικοινωνία. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Η µη ορατότητα καθιστά δυνατή την επέµβαση στην πραγµατική στην πραγµατική ταυτότητα µε τον απλούστερο τρόπο: την ονοµατοθεσία. Το όνοµα µεταµφιέζει την ταυτότητα µεγεθύνοντας κάποιο χαρακτηριστικό (GOUSGOUNIS), προσδίδοντας ηπιότερα χαρακτηριστικά (morouli) ή µεταλλάσσοντας την πραγµατική ταυτότητα (skouliki, DEUS, AsTaNaPaNE). ιαπιστώνουµε µια ιδιαίτερη επινοητικότητα ως προς την ονοµατοθεσία, αλλά και έντονη τάση οικειοποίησης του ονόµατος και της ταυτότητας που αυτό υποδηλώνει. εν αποκλείεται η εν ψυχρώ αλλαγή ονόµατος, αλλά ούτε και η χρήση του πραγµατικού ονόµατος. Ωστόσο η προτίµηση που εµφανίζεται στη βραχυκύκλωση της ταυτότητας µέσω του ονόµατος προσδίδει ίσως στους συνοµιλούντες τη δυνατότητα να υποδυθούν ένα άλλο εγώ.

19... [regulator(him@port58.ath2.tc.hol.gr)] pios eisai? Ela nte poios malakas eimai? allo frouto OmoRfos whispers to ainstain: giati apokleietai? katse...den eisai o ricudis? ma den mporei kanenas allos den tha katalabaine auta pou lew swsta... ainstain whispers to OmoRfos: giati exo ta myala mou 14 a nai swsta oute esu katalabaineis... ara o ricudis eimai den eisai o ricudiiiiisssssss ainstain's identity:embola@ppp5.kil.forthnet.gr ouaaaaaaaa ti les re a, katalabaineis?

20 suggnwmh den to eixa katalabei... den to eixa katalabei..????????????? ara DEN EIMAI H DAMA!!!! OmoRfos whispers to ainstain: kala pistepse me... ouaaaaaaaaaaaa DEN EINAI H DAMA snifff snifffff ma...ma afou eimai... ainstain whispers to OmoRfos: de se pisteyo afou mou eipan oti eimai... afou... afou...... Το ταυτοποιητικό παιχνίδι κορυφώνεται τη στιγµή που η Dama αυτοαναρωτιέται για την ίδια της την ταυτότητα και την αυτο-αναιρεί, εµπλεκόµενη στη διαδικασία που ξεκίνησε ο ricudis. Τα όρια του σοβαρού και του παιχνιδιού είναι δυσδιάκριτα. Η αποδοχή όµως της ρευστής αυτής ταυτότητας είναι σαφής. Παράλληλα σε επίπεδο ψίθυρων (whispers)

21 αποτυπώνεται το φαινόµενο της ονοµαστικής κλωνοποίησης του OmoRfou που οδηγεί σε παρανόηση της ηλεκτρονικής του ταυτότητας. ΥΠΟ ΥΟΜΕΝΟΙ ΡΟΛΟΙ Πρωταγωνιστικοί, παρατηρητικοί και περιθωριακοί είναι οι ρόλοι που υποδύονται οι συµµετέχοντες. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος δεν περιορίζεται µόνο στους οικοδεσπότες που κατευθύνουν ή ελέγχουν τη συζήτηση, αλλά και σε έξυπνους ή δηµοφιλείς χρήστες. O ricudis στη δεύτερη παρατήρηση διαδραµατίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, ικανοποιώντας διαφορετικά αιτήµατα για επικοινωνία, της Dama και της frogina συγχρόνως και προκαλώντας τις αντιδράσεις της Dama. Οι περιθωριακοί ρόλοι διακρίνονται σε εκούσιους και ακούσιους. Παρατηρούµε την προσπάθεια που καταβάλουν ορισµένοι συµµετέχοντες για να προσεγγίσουν την προσοχή ή την αγανάκτηση τους όταν παραµελούνται. STEDON says: iparxei kanenas edo pou na poulaei xapia???????? spider says: GIATI ME KLANETE OLI SAS???????????????????????????????????? O παρατηρητικός ρόλος εντοπίζεται στους επισκέπτες που χωρίς να παρεµβαίνουν παρακολουθούν τη συζήτηση και επιλέγουν αν θα αποχωρήσουν ή αν θα εµπλακούν.

22

23 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η γραπτή προφορικότητα του επικοινωνιακού κώδικα στα κειµενικά εικονικά περιβάλλοντα (textual virtual environments) καθιστά πιο περίπλοκη την επικοινωνιακή διαδικασία. Τα σύµβολα του γραπτού λόγου πρέπει να χρησιµοποιηθούν κατάλληλα ώστε να αποτυπώσουν και το χρωµατισµό της φωνής και την έκφραση του προσώπου και την κίνηση του σώµατος και την σιωπή. Η απροσδιοριστία του χώρου και της ταυτότητας ακυρώνει δύο αναπόσπαστα στοιχεία της άµεσης διαπροσωπικής επικοινωνίας. Εποµένως η κειµενική εικονική επικοινωνία διαφοροποιείται από την πρόσωπο µε πρόσωπο επικοινωνία. Η ταυτότητα συγχέεται, οι ρόλοι εναλλάσσονται, νέοι κανόνες επιβάλλονται. Ίσως ο νέος αυτός τρόπος επικοινωνίας να ανταποκρίνεται στις επικοινωνιακές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Ίσως να προεκτείνει τους καθιερωµένους τρόπους επικοινωνίας. Ίσως να τους υποκαθιστά, ίσως να τους αντικαταστήσει. Η απροσδιοριστία και η διεύρυνση των επικοινωνιακών ορίων στα εικονικά περιβάλλοντα προσφέρει την ψευδαίσθηση της δυνατότητας κάλυψης των επικοινωνιακών αναγκών που η διαπροσωπική και η έως τώρα διαµεσολαβηµένη επικοινωνία δεν κάλυψε πλήρως. Η συνολική εντύπωση που αποκοµίζουµε, όµως, από την ποιοτική ανάλυση των επικοινωνιακών διεργασιών στα κειµενικά εικονικά περιβάλλοντα, είναι ότι

24 το επικοινωνιακό αίτηµα παραµένει µερικώς ανικανοποίητο.

25 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. John W. Creswell, Qualitative Inquiry and Research Design, SAGE, London 1998 2. Esther Dyson, A Design for Leaving in the Digital Age, Release 2.0, Broadway Books, New York 1997 3. Tony Feldman, an Introduction to digital media, Routledge London 1997 4. Steven Johnson, Interface Culture: How new technology transforms the way we create and communicate, HarperCollins, New York 1997 5. Thomas R. Lindlof, Qualitative Communication Research Methods, SAGE, London 1995 6. Celia Pearce, The Interactive book, Macmillan Technical Publishing, Indianapolis 1997 7. Sherry Turkle, Life on the Screen, Identity in the Age of the Internet, Simon & Schuster, New York 1995

26 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

27 Πέµπτη 5 Μαρτίου, 1998 18:35 έως 19:05 1η Παρατήρηση There are 123 users and 91 invisible on 20 servers 9 operator(s) online 70 channels formed I have 21 clients and 1 servers =+= Welcome to Gr-Irc-Net =+= =+= via _rea.edu.physics.uch.gr_ - Herakleion, Crete, Greece =+= For IRC Questions or Problems contact <bilias@edu.physics.uch.gr> BILIAS in irc _ Remember, this is a service not a right!._ =+= Rules and Regulations =+= o _NO BOTS ARE ALLOWED ON THIS SERVER._ o NO Net Split Riding. o NO Colliding of users. o NO Multiple clients. o NO Fake User IDs. o NO Flooding of users. o NO Massmodes, take-overs, net hack deops and network abuse. o User harassment of any sort is strictly FORBIDDEN. o Users using this server agree to follow the rules, or they will be banned from this server WITHOUT any notice. If you have any problems use Available ports: 6667 and 7000 _/server otrere.irc.gr_ Grizano has left the helen (pop_far@194.30.246.3) has joined the Host Achille kicked Gamieste out of the chat room, saying "Just Because". Gamieste has left the faith says: POLY GAMIADES SHMERA! Kouklos says: oloi oi gamiades edw mphkan shmera Slash says: nai gia! AERATOS says:

28 TIS POUTANAS EDO AERATOS says: TIS POUTANAS EDO AERATOS says: TIS POUTANAS EDO Duke says: oi malakes ennoeis Host Jester kicked AERATOS out of the chat room, saying "o3w". AERATOS has left the Fly-5 says: xaxaxaxa Slash says: H8RE H ANOI3H:) Duke says: parakalo mi floodarete Slash says: heh mastoras1 says: eides re faith Lion has left the MaNouLi (manouli@hellas.org) has joined the otan ta lega egw!!! Duke says: ego parakalo ki o jester dagkwnei Fly-5 says: poia anoiksh re????!! me egrafe!! Achoo (ph1933@gtpc6.edu.physics.uch.gr) has joined the johnny_ has left the Fly-5 says: exoume anoiksh???????????????????????? nikos- has left the

29 Achoo says: pw pw bans Fly-5 says: xmmmmmmmmmmmm Fly-5 says: xmmmmmmmmmmmm glyka (344@ug36.elec.gla.ac.uk) has joined the Giorgos (~User-B02@194.219.135.69) has joined the MaNouLi (manouli@hellas.org) has left the Manzarek has left the MoDe-cOoL is now known as koko. zampon (~User-C04@194.219.135.79) has joined the Slash has left the Slash (~slash@ppp1.kav.forthnet.gr) has joined the Sam-dzZz is now known as MoDe-cOoL. Duke says: perierga ops Host Slash says: :) Duke says: lete ;) Demonmass says: ouf fevgo Demonmass says: C ya faith says: xypnhsan fainetai ma gavles shmera... nancyboy says: hremia bros faith says: xexexe nancyboy says: hremia bros

30 Kouklos thn kanei matakia (matakia@tsatsos.math.auth.gr) has joined the SDFG says: skase prostixe Kouklos says: oloi oi gamiades edw hrthan shmera Duke says: <--- koko is now known as Sam-dzZz. Kouklos says: mpraboooo johnny_ (egerg@ppp001.kil.spark.net.gr) has joined the SDFG says: nai GUSGUNIS says: koukle :semna Kouklos has left the mastoras1 says: me ena doniti sto xeri lalalalalallalalalalala1 _Crow heretaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa pipes1 LEGER has left the SotirakiS (~stsimb@nana.forthnet.gr) has joined the pipes2 matakia says: kalhspera :) moroyli says: bakc! pipes3

31 _Crow says: ton kosmo tous anthropous kai ton Jester Duke says: deus! haha! dp has left the skata! moroyli says: back _Crow says: hahah Jesssssssssssssssssssssssssssss moroyli says: deus? Duke says: 'starw! Host NASA says: thanx clairoula mou moroyli says: ti re? _Crow has left the xaxaxa!!duke salparw dike mou1! Host NASA says: no op Fly-5 (nagomena.wav) Fly-5 just played nagomena.wav!fly-5 nagomena.wav [266 KBytes] moroyli? Duke says: RELO! makia! moroyli says: giati vrizeis pali? Demonmass says:

32 mpainei o enas vgainei o allos GUSGUNIS says: re DEUS pio siga tragouda...rta aytia mou re! Gwendolyn has left the xaxaxaxa duke1! SotirakiS says: RELO!! moroyli says: oppps.. Host Achille kicked Clairi out of the chat room, saying "den 8a bgazeis ta op pou sou dinw :P". Clairi has left the Clairi (thiie@194.42.43.23) has joined the has (ph2024@gtpc1.edu.physics.uch.gr) has joined the VAGELAROS has left the Demonmass says: apla kapios na iparxei na vlepei... ftyse re magka kamia petra!!xaxaxax1 moroyli says: apo poion pira op ego re paidia? Achoo says: ts Demonmass has left the AERATOS (~valis@venus.cs.teiher.gr) has joined the xaxaxaxax!!sorry gusguni exeis dikio1! mastoras1 says: hallo clairi Achoo says: papi kaneis? :)

33 alex (netronio@pc310.kil.spark.net.gr) has joined the moroyli says: anyway thnx... GUSGUNIS says: xexexe moroyli? GUSGUNIS says: i know SotirakiS (~stsimb@nana.forthnet.gr) has left the xaxaxaxaxaxa! GFF--- has left the to_koukli has left the MoDe-cOoL is gone. troo tora min me enohlite... grrr mourh se kobw1! moroyli says: re gamoto..min paizetaime ta modes... Diesel has left the moroyli says: varetihka... moroyli says: deus e? gusguni!!:) Achoo says: achille lamer ou! GUSGUNIS says: ela! xaxaxax! demis has left the

34 glyka says: LEGAKI AN EISAI MESA MILA MOU!!! tipota gelaw gusguni1! Host Jester says: poios malakas moirazei ops re pousth mou paksimadi (katoikia@pc312.kil.spark.net.gr) has joined the Fly-5 says: kala ti einai ayto edo to kanali!!?? GUSGUNIS says: xexexexexexexe GUSGUNIS says: paije mpala Digi (~gidi@digi.plessio.gr) has joined the jom (none@150.140.160.246) has joined the xalara!!:) moroyli says: makia? alex (netronio@pc310.kil.spark.net.gr) has left the makia! moroyli says: (flash..) ZIGOLO has left the se sena1 Host Slash says: hmmm faith says: re ante kofte to me ta ops ginestai malakes moroyli says: :)))))))))))))) Fly-5 says: ante re kleidoste ton chanserv pou paizetai me ta ops

35 greco has left the GUSGUNIS says: re mwro se mas tipota(kiss)? Mao (Ask@ppp1.edu.uch.gr) has joined the moroyli says: gus oxi re... kala egw ksou dinw filakia esy giati den mou dineis? noel has left the moroyli says: me tipota.. xaxaxaxax! z4rad has left the gus!! moroyli says: mono se 5-6 dino ego.. Fly-5 says: kante 50 atoma ops kai kofte to GUSGUNIS says: giati kale? noel (123@pc30.cc.duth.gr) has joined the Sexoualas has left the AERATOS says: kale gus eeeeee!!!eipame oxi na mas fas kai thn kopela!!xaxaxa!!katse kala1 Host Slash bored moroyli says: xixixixixixixixixixixixixix moroyli says: naikala.. jom is now known as SADaxionia.

36 VASO3 (netronio@pc313.kil.spark.net.gr) has joined the GUSGUNIS says: kala kala kane to conne! faith says: h dwste se olous op h se kanena xaxaxaxaxaxaxax!! Digi says: ANTE RE AEKARAAAAAAA moroyli says: re deus... moroyli says: ekei poy esai... pesmou! moroyli says: ftoyyyyyyyyyy has says: wi moroyli nai? Digi says: faith aytes einai poly palies epoxes Achille is now known as Kanena. sou katse? xaxaxaxax! sorry1 Host Clairi (thiie@194.42.43.23) has left the Host Kanena says: oriste se kanena SOULA (Netronio@pc314.kil.spark.net.gr) has joined the

37 xaxaxaxaxax!!kalo htan1 moroyli says: eeee..liog makira eisai re.. AERATOS says: [helen!pop_far@194.30.246.3] exo na kano sex 4 ores moroyli says: xixixixixixixixixixixixixix xaxaxaxaxaxaxxaxaxaxax! moroyli says: kalo leei.. moroyli says: oust! oxi re dipla eimaste1!!!! Duke says: HAHA MoDe-cOoL says: achille ahahahahahaha Fly-5 has left the NASA says: kaloooooooo Host Kanena says: modecool ema...:) GUSGUNIS says: kaloooooooooooooooooooooooooooooooooooo moroyli? moroyli says: deus? Vaggelis has left the moroyli says: kriti den eisai re? pesto!!! powernic (~tnikos@venus.cs.teiher.gr) has joined the

38 nai!!!hrakleio!! MoDe-cOoL says: ehehehe has says: EISASTE GELIOI OLOI moroyli says: eeee...ftoyyyyyyyyyyyyyy AERATOS says: gusgunis xexex moroyli says: snif... AERATOS says: [xgeorge!xgeorge@venus.cs.teiher.gr] OPA RE MEGALE!! moroyli says: xixixixixixixixixixixixixix Clepsydra (clepsydra@ppp88.dialup.eexi.gr) has joined the zxaxaxaxaxaxax1! glyka (344@ug36.elec.gla.ac.uk) has left the Host Jester says: egw pantws eimai Jester MoDe-cOoL says: op ston kanena re!!! esyu pou eisai? SDFG says: ante gamisou salonika? moroyli says: xixixixixixixixixixixixixix moroyli says: stin alli akri.. moroyli says: nai..

39 moroyli has been sending messages to you too rapidly, and is now being ignored. Duke says: ki ego eimai Malakas Host Kanena says: Jester kane kai sy /nick theos na teleiwnoume SDFG says: nai Host Kanena says: o 8eos GUSGUNIS says: m aeratos kala e eisai megalh koufala xaxaxa1!anebenw koritsaki mou se 15,eres!!! Duke exei erethistei Host Kanena says: kai kanenas allos Host Kanena says: axaxaxax se xalaei!>? xaxaxaxaxaxxaxa! Digi says: fainete apo xilimetra makria AERATOS says: gusgunis xeexxexexexxe Clepsydra says: korrrrrrrrrrrrr nancyboy says: a nancyboy says: a SDFG says: bnnnnnnnnnnnnnnnnnn xaxaxaxax!!ajkou erwthsh?

40 Duke psaxnei gomena gia gamo kalergis has left the SDFG says: pipinia Clepsydra says: moroyli : nai {{DIAS}} has left the DeNvEr-X has left the Duke says: (ktl sunafh) Duke says: na einai omorfi egw pantrevthka duke1! Mado has left the Duke says: na einai adinati rockas (~ternasa@ppp71.dialup.eexi.gr) has joined the Duke says: na exei megalo stithos ti na paw na kanw salonika? duke1! AgentProvocateur (~allrighty@ppp-208-19-51-76.ag.jetlink.net) has joined the Kanena is now known as Achille. Duke says: na einai sobari timia eugeniki NiCkoLaz (~HISS@port16.the1.hol.gr) has joined the xaxaxax!!emenaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Duke says: na einai kai xazh

41 SDFG has left the DeNvEr-X (~DeNvEr-X@ppp2.kat.forthnet.gr) has joined the Duke says: HAHAHAHAH rockas says... Hello All!!(;) erxomai kathe xrono panw na dw ti pezetai!!!!! Clepsydra says: moroyli : oxi prospa8ei! faith says: plousia kai wraia Achoo says: chanst xalara1!!! AgentProvocateur says: any girls here from california? faith says: xexexe gosutarw agria salonika!! NiCkoLaz (~HISS@port16.the1.hol.gr) has left the xaxaxaxaxxa1 Stelios_ has left the thanks@! Rafael (yotik@slip-32-100-25-211.la.us.ibm.net) has joined the Agapi (agapi@thales.math.auth.gr) has joined the Host Slash says: hi rockas Duke says: DEUS mallon kamia kerkurea tha bro AgentProvocateur (~allrighty@ppp-208-19-51-76.ag.jetlink.net)

42 has left the Rafael (yotik@slip-32-100-25-211.la.us.ibm.net) has left the Host Slash says: hows goin? xaxaxaxaxa!!giati rte magka ti exoune avtes? oi kerkyrees>? kalergis (user@195.167.23.199) has joined the johnny_ (egerg@ppp001.kil.spark.net.gr) has left the the (~lost@pc3.heraklion-city.gr) has joined the jimh (~saxlas@seismos.civil.auth.gr) has joined the elgreko (~thsalon@annex-ppp2.ccf.auth.gr) has joined the Sexoualas (~dkoumento@195.212.246.234) has joined the Duke says: AFOU EIMAI KERKUREOS RE MALAKA! MOGGOLA THA PARW? Agapi says: geiaaaaaa Duke says: koita re pramata Host Achille says: Agapi!:) AERATOS says: [helen!pop_far@194.30.246.3] panta me diplo profilaktiko XAXAXAXXAXA!!MALAKA MIA MOGGOLA GIA SENA THA HTHNA OTI THA ITHELES!!!!! MATS (ja991868@merlin.si.uqam.ca) has joined the plaka plaka! Agapi says: Achilleeeeeeeeeeeee Clepsydra says: