Medical Express Έτος 21 ο / Τεύχος 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΚΕΜΠ ΚΡ 385/1989 PRESS X+7 PRESS POST P O S T ISSN 1106-3157 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ e-mail: info@pitsilidis.gr > ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ Ψωρίαση: Πολλές ελπίδες... > ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ - Έχουμε πίστη στο δηλητήριο > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Σπονδυλοδεσία ή ιατροδεσία; > Θ. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Βέβαιη αβεβαιότητα CAMILLO PORTA Νέα εποχή στη μάχη κατά του καρκίνου ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Ασθενείς σε ομηρία Επισκεφτείτε τη νέα μας ιστοσελίδα www.medicalexpress.gr Username και Password στη σελίδα των περιεχομένων
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Medical Express ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ: Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, Fax: 210-89.41.551, www.pitsilidis.gr, e-mail: info@pitsilidis.gr www.medicalexpress.gr username: abcd / password: 1234 ΚΩΔΙΚΟΣ: 011985 16 22 EDITORIAL Σπονδυλοδεσία ή ιατροδεσία; 8 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Βέβαιη αβεβαιότητα 14 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 16 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Ασθενείς σε ομηρία 22 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Νέα εποχή στη μάχη κατά του καρκίνου 34 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ ΨΩΡΙΑΣΗ: Πολλές ελπίδες... 38 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 42 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Έχουμε πίστη στο δηλητήριο 58 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔIEYΘYΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος Μιχάλης Πιτσιλίδης ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔIEYΘYΝΣΗ Ειρήνη Πιτσιλίδη OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Νικολέττα Παπαϊωάννου ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή, Βιβέττα Λαϊνιώτη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη Ανυπόγραφα άρθρα: Copyright Medicart SA Αποκλειστικά δικαιώματα για την Ελλάδα Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 6 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
E D I T O R I A L Σπονδυλοδεσία ή ιατροδεσία; Του Μιχάλη Πιτσιλίδη pitsilidis@gmail.com Υπάρχει ένα βασίλειο στην ιατρική που είναι τόσο σκοτεινό και απρόσιτο που ακόµα και η Μέση Γη των παραµυθιών του Τόλκιν µοιάζει µπροστά του µε αυλή νηπιαγωγείου Yπάρχει ένα βασίλειο στην ιατρική που είναι τόσο σκοτεινό και απρόσιτο που ακό- µα και η Μέση Γη των παρα- µυθιών του Τόλκιν µοιάζει µπροστά του µε αυλή νηπιαγωγείου. Όχι, δεν πρόκειται για το βασίλειο των φαρ- µάκων επειδή οι κανόνες που διέπουν τη συνταγογράφηση και χρήση των φαρµάκων γίνονται αντιληπτοί από ειδικούς και άλλων επιστηµονικών αντικειµένων (π.χ. φαρµακοποιοί). Ο πιο σκοτεινός και απόκρυφος χώρος είναι αυτός των οστικών µοσχευµάτων που χρησιµοποιούνται σε ορθοπεδικές επεµβάσεις. Όποιος τρίτος αποπειραθεί να ελέγξει τη λειτουργία του συγκεκριµένου τοµέα προσκρούει σε ένα τοίχο µυστικότητας που µπορεί να διαπεραστεί µόνο από αποφασισµένους. Όπως θα φανεί παρακάτω, οι δηµόσιες υπηρεσίες των ΗΠΑ διαθέτουν πολλούς τέτοιους ανθρώπους, σε αντίθεση µε την Ελλάδα που το είδος σπανίζει... Τα οστικά µοσχεύµατα χρησι- µοποιούνται σε επεµβάσεις αρθρώσεων και σπονδυλικής στήλης µε πιο γνωστή τη σπονδυλοδεσία, κατά την οποία το µόσχευµα εισάγεται ανάµεσα στους σπονδύλους για να περιοριστεί η επώδυνη κινητικότητα τους. Υπάρχουν πολλών ειδών µοσχεύµατα: κάποια είναι φτιαγµένα από συνθετικά υλικά, άλλα προέρχονται από οστικό υλικό του ίδιου του ασθενούς ή από ζώα (ξενοµοσχεύµατα). Τα πιο εξελιγµένα τεχνολογικά είναι αυτά 8 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
E D I T O R I A L Τα έσοδα της εταιρείας MEDTRONIC από το INFUSE υπολογίζονται σε περίπου 800 εκατ. δολάρια ετησίως. που περιέχουν τις περίφημες «οστικές μορφογενετικές πρωτεΐνες» (BMPs). Η πιο διάσημη μεταξύ αυτών είναι η INFUSE της Αμερικανικής εταιρείας MEDTRONIC, στην οποία μάλιστα, με βάση τις υφιστάμενες αποδείξεις, έχει αποδοθεί το ανώτατο επίπεδο σύστασης χρήσης (Level of Evidence A) (http://www.eexot.gr/userfiles/files/ost ika_mosxeymata.pdf). Το γεγονός της ανακήρυξης της INFUSE σε πρωταθλήτρια ήταν μάλλον αναμενόμενο, αφού την περίοδο 2002-2009 δημοσιεύθηκαν, σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, περισσότερες από 10 κλινικές μελέτες, οι οποίες υποστήριξαν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του. Το αποτέλεσμα ήταν η χρήση του INFUSE να εκτοξευθεί στα ύψη και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι με προβλήματα στη μέση ή στον αυχένα να υποβάλλονται σε ορθοπεδικές επεμβάσεις σταθεροποίησης των σπονδύλων τους με έγχυση αυτού του θαυματουργού προϊόντος υψηλής βιοτεχνολογίας, σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα. Τα έσοδα της εταιρείας MEDTRONIC από το INFUSE υπολογίζονται σε περίπου 800 εκατ. δολάρια ετησίως. Στην Ελληνική αγορά, η τιμή είναι κοντά στα 1.500r ανά κυβικό εκατοστό (!!!) με το γιατρό να χρησιμοποιεί από 1-5 ml, ανάλογα με την ανάγκη. Τίνος ανάγκη όμως; Όχι των ασθενών πάντως... Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ Στις 25 Οκτωβρίου, μετά από καταγγελίες και μία σειρά ερευνών που ξεκίνησε το 2009 στο Journal Sentinel/MedPage Today ο δημοσιογράφος John Fauber, η Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ εξέδωσε ένα συγκλονιστικό πόρισμα, πρωτοφανές στα ιατρικά χρονικά. Διαπιστώθηκε ότι οι επιστημονικές μελέτες με τις οποίες τεκμηριώθηκε η ανωτερότητα του INFUSE ήταν προϊόν δόλου και απάτης και ότι 13 δήθεν συγγραφείς των επιστημονικών ανακοινώσεων δεν ήταν παρά «κράχτες» που είχαν λάβει συνολικά, από τη μακροχρόνια «συνεργασία» τους με την MEDTRONIC, ποσόν 210 εκατ. δολαρίων, για να υπερτονίσουν τα οφέλη και να υποτιμήσουν τις βλάβες του προϊόντος (http://www.finance.senate.gov/newsro om/chairman/release/?id=b1d112cb- 230f-4c2e-ae55-13550074fe86). Μέσα από τις 2.311 σελίδες του πορίσματος αναδύεται ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα παραποίησης της επιστήμης και χρηματισμού γιατρών στην ιστορία της κλινικής ιατρικής. Επικεφαλής της έρευνας ήταν οι Γερουσιαστές Chuck Grassley και Max Baucus. Ο Baucus δεν μάσησε τα λόγια του και μετά την έκδοση του πορίσματος δήλωσε: «Οι ενέργειες της Medtronic διαρρηγνύουν τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ ασθενών και ιατρικής περίθαλψης. Οι ασθενείς όλου του κόσμου αξίζουν ένα σύστημα υγείας περισσότερο διάφανο και τίμιο, χωρίς τέτοιου είδους συμπαιγνίες» 10 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
E D I T O R I A L Η χειραγώγηση της επιστήμης εκτείνεται και στην μεθοδευμένη απόκρυψη σημαντικότατων παρενεργειών. (http://www.medpagetoday.com/pain Management/BackPain/35551). Οι «συμπαιγνίες» στις οποίες αναφέρεται ο Baucus εκτείνονται σε όλο το φάσμα της ιστορίας του INFUSE, από την έγκρισή του έως την απόκρυψη των παρενεργειών του. Το προϊόν εγκρίθηκε από τις αρχές των ΗΠΑ το 2002. Ένα από τα μέλη της γνωμοδοτικής επιτροπής έγκρισης, το οποίο υποστήριξε με θέρμη τις κλινικές αρετές του INFUSE, ήταν ο ειδικός σε επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης Hal Mathews, o οποίος δήλωσε ότι η γνώμη του είναι αδέκαστη και ότι δεν διατηρεί οικονομική σχέση με τη Medtronic. Η έρευνα της Επιτροπής όμως αποκάλυψε (σ.18) ότι o Mathews πληρωνόταν ως σύμβουλος της Medtronic ήδη από το 2001 και ότι ακόμα και η ομιλία του προς την επιτροπή έγκρισης ήταν γραμμένη από την εταιρεία! Η σχέση επισημοποιήθηκε το 2007, όταν η Medtronic, σε αναγνώριση των υπηρεσιών του, τον έχρισε αντιπρόεδρο του τμήματος ιατρικών και κλινικών υποθέσεων! Τέτοια ιατρική δεοντολογία Η χειραγώγηση της επιστήμης εκτείνεται και στην μεθοδευμένη απόκρυψη σημαντικότατων παρενεργειών. Το 2011 ο Eugene Carrage, χειρουργός από το Πανεπιστήμιο του Stanford, δημοσίευσε μία μελέτη σύμφωνα με την οποία το INFUSE ευθύνεται για την πρόκληση στειρότητας στο 5-10% περίπου των αντρών που υποβάλλονται σε οσφυϊκή σπονδυλοδεσία. Η παρενέργεια αυτή αναφέρεται και στο φύλο οδηγιών του INFUSE, όμως οι υπεύθυνοι της Medtronic, βασιζόμενοι στην πρώτη μεγάλη κλινική μελέτη του INFUSE, την αποδίδουν στη χειρουργική τεχνική και όχι στο προϊόν αυτό καθεαυτό. Σύμφωνα με τον Dr. Carrage (http://www.nytimes.com/2011/05/25/busi ness/25spine.html?_r=0) οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ψευδείς και προέκυψαν από μία λαθροχειρία των υπεύθυνων της κλινικής μελέτης οι οποίοι αντί να εκτιμήσουν τη συχνότητα αυτής της παρενέργειας συγκρίνοντας αυτούς που έλαβαν με αυτούς που δεν έλαβαν INFUSE, «προτίμησαν» να τη μετρήσουν ανάλογα με τη χειρουργική τεχνική που χρησιμοποιήθηκε, αποτρέποντας έτσι τεχνηέντως να συνδεθούν τα περιστατικά στειρότητας με τη χρήση του INFUSE. Λεπτομέρεια: σύμφωνα με τον Fauber δύο από τους τέσσερις συγγραφείς της μελέτης έλαβαν από τη Medtronic στο διάστημα 1998 έως 2010 ο ένας 6,4 εκατομμύρια δολάρια και ο άλλος 31 εκατομμύρια. Ο «κύριος 31 εκατομμύρια» είναι ο ορθοπαιδικός Thomas Zdeblick ο οποίος ήταν και ο εκδότης του επιστημονικού περιοδικού το οποίο δημοσίευσε την κλινική μελέτη (http://www.jsonline.com/watchdog/watchd ogreports/80036277.html). Η λέξη «συμπαιγνία» που χρησιμοποίησε ο Baucus μάλλον υπολείπεται της πραγματικότητας. Επίσης, παρά το γεγονός ότι το INFUSE είχε εγκριθεί από το FDA στις ΗΠΑ μόνο για στη συγκεκριμένη ένδειξη της οσφυϊκής σπονδυλοδεσίας, πολλοί γιατροί είχαν επεκτείνει τη χρήση στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, παρά το γεγονός ότι είχαν αναφερθεί σοβαρότατα προβλήματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, την κατάποση ή την ομιλία, συμπίεση των αεραγωγών, αναπνευστική καταστολή, βλάβες στο νευρικό σύστημα αλλά και θάνατοι! Στην Ελλάδα τηρείται σιγή ιχθύος γύρω από το συγκλονιστικό αυτό θέμα. Το μόνο που απέδωσε η δημοσιογραφική έρευνα είναι ότι το INFUSE είναι από εκείνα τα προϊόντα που συχνά πετιώνται στον κουβά, στα ορθοπαιδικά χειρουργεία των κρατικών νοσοκομείων, είναι δηλαδή ανάμεσα στα περίφημα «κουβανέζικα» που έχουν ρημάξει τα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ οι σπονδυλοδεσίες με αυτό το υλικό αποτελούν ρουτίνα 12 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
E Ξ Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Α Βέβαιη αβεβαιότητα Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου t.papavasiliou@pitsilidis.gr Η Ευρώπη φάσκει και αντιφάσκει, εμείς φάσκουμε και αντιφάσκουμε και μέσα σ αυτό το κλίμα προσπαθούμε να στηρίξουμε κάπου τις ελπίδες μας και να... επιβιώσουμε μέχρι νεωτέρας Hαβεβαιότητα των τελευταίων ετών τείνει να γίνει ρουτίνα, ενώ το διεθνές σκοτσέζικο ντουζ μας κάνει να νιώθουμε τη μία στιγμή πως «καθαρίσαμε» και την άλλη πως... τζάμπα τριβόμασταν τόσο καιρό. Οι γεμάτες υποστήριξη, αγάπη και προδέρμ δηλώσεις των ευρωπαίων εταίρων πριν από την ψήφιση των μέτρων, μετατράπηκαν σε «θα δούμε», «ναι μεν, αλλά» αμέσως μετά την περιπετειώδη ψήφισή τους, επιτείνοντας την αβεβαιότητα και προκαλώντας έναν επιπλέον εκνευρισμό, τόσο στην κυβέρνηση, όσο και στους πολίτες. Οι πρόσφατες παρατηρήσεις της Μέρκελ που υποστήριξε πως «βασικός υπαίτιος για τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας είναι η ίδια η χώρα και όχι η ευρωπαϊκή πολιτική που ακολουθείται», κάνοντας λόγο για ένα «υδροκέφαλο κράτος», δεν απέχουν από την πραγματικότητα. Το κατσάδιασμα όμως τη δεδομένη στιγμή (περίοδος εσωτερικής έντασης λόγω του νέου πακέτου μέτρων) και αμέσως μετά τις δηλώσεις συμπαράστασης προς τον ελληνικό λαό κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα, σε συνδυασμό με ανάλογες αντιφατικές δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, προκαλούν σκαμπανεβάσματα εντός, εκτός κι επί τα αυτά, που κάθε άλλο παρά βοηθούν την κατάσταση. Την ίδια ώρα, στην ελληνική Βουλή όλοι «τρώγονται» με όλους και το μπαλάκι των ευθυνών ακολουθεί μια τρελή πορεία, χωρίς να αποκλείεται κάποια στιγμή να καταλήξει ακόμη και στους...αρειανούς, οι οποίοι θα αναγκαστούν να αναλάβουν τελικά την ευθύνη για τα δεινά που περνά η χώρα μας. Σκηνές απείρου κάλλους με αριστερές κόντρες για την κατάργηση των προνομίων των υπαλλήλων της Βουλής, με κορώνες περί ξεπουλήματος και, γενικά, μια τρομακτική ασυνέπεια λόγων και έργων από όλες τις παρατάξεις. Βουλευτές, χρόνια βολεμένοι θυμούνται την ύστατη στιγμή να επαναστατήσουν και να διαφοροποιηθούν από τις πολιτικές που χρόνια υποστήριζαν, θεωρώντας πως έτσι, παύουν να αποτελούν μέρος προβλήματος, θεωρίες συνωμοσίας και άλλα λόγια να αγαπιόμαστε, όσον αφορά τις εναλλακτικές προτάσεις εξόδους από την κρίση. Κι όλα αυτά, με φόντο εκατό και πλέον χιλιάδες πολίτες να διαμαρτύρονται ειρηνικά έξω από τη Βουλή για το μέλλον που άλλοι τους καθορίζουν, ενώ στην συνέχεια η ειρηνική διαδήλωση θα μετατραπεί σε πόλεμο δακρυγόνων, μολότοφ και κυνηγητό στους δρόμους της Αθήνας. Είναι τουλάχιστον απογοητευτικό να βλέπεις αυτές τις αντιφατικές εικόνες, την ώρα που θα έπρεπε όλοι να προσπαθούν να βρουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης. Θα περίμενε κανείς πως οι μικροκομματισμοί, οι ανούσιες αντιπαραθέσεις, οι προβοκατόρικες δηλώσεις και αντιδράσεις, δεν θα είχαν καμία θέση σε μια χώρα που περνά δύσκολα και θα πρεπε όλοι να δουλέψουν σκληρά και κυρίως μαζί για να μπορέσουν να έρθουν καλύτερες μέρες. Οι οριζόντιες λύσεις της τελευταίας στιγμής, θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν τόσο καιρό δεν ήμασταν κάθετοι υποστηριχτές ενός φαύλου κύκλου που μας έφτασε μέχρι εδώ. Η Ευρώπη φάσκει και αντιφάσκει, εμείς φάσκουμε και αντιφάσκουμε και μέσα σ αυτό το κλίμα προσπαθούμε να στηρίξουμε κάπου τις ελπίδες μας και να...επιβιώσουμε μέχρι νεωτέρας. Για την ώρα, το μόνο βέβαιο είναι αβεβαιότητά μας... 14 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α > Νέες προοπτικές για τους πάσχοντες από διαβήτη τύπου ΙΙ Νέα ελπιδοφόρα μηνύματα έρχονται από τη Γερμανία στους ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ. Μελέτη που παρουσιάστηκε στην 48η ετήσια συνάντηση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη μελέτη του διαβήτη (EASD Annual Meeting of the European Association for the Study of Diabetes), η οποία πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο, έδειξε ότι στη θεραπεία με βιλνταγλιπτίνη (Galvus ) ανταποκρίθηκε υψηλότερο ποσοστό ασθενών, σε σχέση με αυτούς που λάμβαναν άλλες αντιδιαβητικές θεραπείες. Από τη μελέτη EDGE (Effectiveness of Diabetes control with vildagliptin and vildagliptin/metformin), στην οποία συμμετείχαν 45.000 ασθενείς, η μέση μείωση της Γλυκοζυλιωμένης Αιμοσφαιρίνης (HbA1c) ήταν 1,19%, σε όλους όσοι λάμβαναν βιλνταγλιπτίνη σε σχέση με μέση μείωση 0,99% σε όλους όσοι λάμβαναν τις υπόλοιπες από του στόματος θεραπείες. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς δεν παρουσίασαν σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας άλλα προβλήματα, όπως περιφερικό οίδημα, υπογλυκαιμία, γαστρεντερικά συμβάντα ή πρόσληψη βάρους. «Η μελέτη EDGE _ μία από τις μεγαλύτερες μελέτες που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής στον διαβήτη τύπου ΙΙ_ παρέχει στους ασθενείς και τους γιατρούς πραγματικά στοιχεία σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα του Galvus», δήλωσε ο Timothy Maloney, Global Business Franchise Head, Primary Care της Novartis. Στον διαβήτη τύπου ΙΙ η ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης του αίματος με μία και μόνο θεραπεία γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ωστόσο, η προσθήκη θεραπειών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένης της υπογλυκαιμίας, της πρόσληψης βάρους και των γαστρεντερικών προβλημάτων. Η μελέτη EDGE δείχνει την αποτελεσματικότητα της βιλνταγλιπτίνης στην καθημερινή κλινική πράξη σε συνδυασμό με άλλες αντιδιαβητικές θεραπείες, που χορηγούνται από το στόμα, χωρίς όμως να παρατηρούνται ανεπιθύμητες ενέργειες. Σχετικά με τη μελέτη EDGE Η μελέτη EDGE, η οποία διεξήχθη με χορηγία της Novartis, διήρκεσε 12 μήνες. Σε αυτή έλαβαν μέρος ασθενείς από 27 χώρες και 5 γεωγραφικές περιοχές (Ανατολική Ασία, Ευρώπη, Ινδία, Λατινική Αμερική και Μέση Ανατολή). Οι ασθενείς θεωρήθηκαν κατάλληλοι για τη μελέτη μετά από την επιλογή πρόσθετης θεραπείας από τον γιατρό τους βάσει των αναγκών τους. Οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου ΙΙ εντάχθηκαν σε μία από τις εξής δύο ομάδες: Βιλνταγλιπτίνη σε συνδυασμό με άλλο αντιδιαβητικό φάρμακο το οποίο επίσης χορηγείται από το στόμα. Άλλοι συνδυασμοί αντιδιαβητικού φαρμάκου που χορηγείται από το στόμα, συμπεριλαμβανομένης της σουλφονυλουρίας, της θειαζολιδινεδιόνης, της γλινίδης, του αναστολέα της α-γλυκοσιδάσης ή της μετμορφίνης, αλλά εξαιρουμένων των αναστολέων της DPP-4 ή μιμητικών ή αναλόγων του GLP-1. > GlaxoSmithKline Δωρεά [420.000 στο Σύλλογο Φλόγα για τη συνέχιση του προγράμματος Κατ Οίκον Νοσηλείας Η GlaxoSmithKline ανακοίνωσε την περαιτέρω ενίχυση του Συλλόγου ΦΛΟΓΑ με δωρεά [420.000 για τη συνέχιση του προγράμματος Κατ Οίκον Νοσηλείας για παιδιά με νεοπλασίες στην Αττική για 3 επιπλέον χρόνια. Το πρόγραμμα Κατ Οίκον νοσηλείας υλοποιείται από τον Ιούνιο του 2009 από τη ΦΛΟΓΑ σε συνεργασία με τα 2 παιδιατρικά νοσοκομεία στην Αθήνα «Π. & Α. Κυριακού» και «Αγία Σοφία», με την αποκλειστική υποστήριξη της GlaxoSmithKline. Η συνολική υποστήριξη της GlaxoSmithKline ανέρχεται σε [800.000. Στο πλαίσιο του προγράμματος Κατ Οίκον Νοσηλείας, 6 νοσηλευτές διενεργούν καθημερινά επισκέψεις στα σπίτια των παιδιών για τους σκοπούς της νοσηλευτικής τους 16 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α φροντίδας. Έως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 10.580 επισκέψεις σε όλη την Αττική, εξυπηρετώντας όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά με νεοπλασίες που πληρούν τα κριτήρια για νοσηλεία στο σπίτι. Συνολικά έως σήμερα, το πρόγραμμα έχει εξυπηρετήσει 360 παιδιά βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής αυτών και των οικογενειών τους. Παράλληλα, εκτιμάται ότι το πρόγραμμα έχει αποφέρει μείωση έως και 40% στις επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία των παιδιατρικών νοσοκομείων, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο αναμονής για τα παιδιά που χρήζουν νοσοκομειακής περίθαλψης, καθώς και την ποιότητα αυτής. «Πριν από 3,5 χρόνια δεσμευτήκαμε να υποστηρίξουμε το Σύλλογο ΦΛΟΓΑ για τα παιδιά με νεοπλασίες, με την υλοποίηση του πρωτοποριακού για τα ελληνικά δεδομένα προγράμματος Κατ Οίκον Νοσηλείας. Σήμερα, γνωρίζουμε την πραγματική αξία που προσφέρει το πρόγραμμα στην καθημερινότητα και ποιότητα ζωής των παιδιών και των οικογενειών τους και η δέσμευσή μας παραμένει έμπρακτη και ουσιαστική για τη συνέχιση του προγράμματος. Στην GlaxoSmithKline, αισθανόμαστε υπερήφανοι που συνεισφέρουμε σε αυτό το τόσο αξιόλογο κοινωνικό έργο για παιδιά που το έχουν ανάγκη», ανέφερε η υπεύθυνη Δημοσίων Υποθέσεων της GlaxoSmithKline Ελλάδας, Λένα Λυμπεροπούλου. «Οι καθημερινές επισκέψεις των παιδιών στο νοσοκομείο εξοντώνουν ψυχικά, οικονομικά και σωματικά τις οικογένειες. Η «Κατ Οίκον Νοσηλεία», ένα πρόγραμμα πολυδάπανο > Cialis 5mg - Νέα ένδειξη: Για την Καλοήθη Υπερπλασία του Προστάτη (ΚΥΠ) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμάκων (EMA) ενέκρινε νέα θεραπευτική ένδειξη για το Cialis 5mg στη θεραπεία των σημείων και συμπτωμάτων της Καλοήθους Υπερπλασίας του Προστάτη (ΚΥΠ). Το Cialis κυκλοφορεί στην Ελλάδα από την εταιρία ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ-ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε τα τελευταία 9 χρόνια. Είναι διαθέσιμο σε μορφές κατ επίκληση (Cialis 10mg & Cialis 20mg) και καθημερινής χορήγησης και ήταν έως σήμερα εγκεκριμένο μόνο για τη θεραπεία της Στυτικής Δυσλειτουργίας. Η καθημερινά χορηγούμενη μορφή του Cialis (Cialis 2,5mg & Cialis 5 mg) κυκλοφορεί στη χώρα μας από το 2008. Με τη νέα του ένδειξη, το Cialis 5 mg, αποτελεί το μοναδικό φαρμακευτικό σκεύασμα στην Ευρώπη, που προσφέρει στους άντρες, που πάσχουν ταυτοχρόνως από Στυτική Δυσλειτουργία και ΚΥΠ, θεραπεία και για τις δύο παθήσεις με ένα χάπι! Σχετικά με τη Στυτική Δυσλειτουργία και την Καλοήθη Υπερπλασία του Προστάτη Στυτική Δυσλειτουργία είναι η κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται ελλειμματική σκληρότητα στο πέος, λόγω πλημμελούς αιμάτωσης παρά την ύπαρξη σεξουαλικού ερεθίσματος. Είναι κοινή πάθηση και εμφανίζεται έως και στο 50% των αντρών ηλικίας 40-70 ετών.[1] Η Καλοήθης Υπερπλασία εμφανίζεται με τη διόγκωση του προστάτη, που με τη σειρά της προκαλεί συμπτώματα στο κατώτερο ουροποιητικό σύστημα, όπως: Επείγουσα και συχνή ούρηση Διακοπτόμενη ούρηση Αδύναμη ροή ούρων Αίσθημα πλημμελούς κένωσης της κύστεως Νυχτουρία Την τελευταία 10ετία, επιδημιολογικές μελέτες συγκλίνουν στο συμπέρασμα, ότι οι δύο παθήσεις συνυπάρχουν σε σημαντικό αριθμό αντρών, ενώ υπάρχουν επαρκή δεδομένα, ώστε να αναπτυχθούν θεωρίες για κοινούς παθογενετικούς μηχανισμούς.[2] [3] [4] [1] Feldman HA et al. Impotence and its medical and psychosocial correlates: results of the Massachusetts Male Aging Study. J Urol. 1994;151(1):54-61. [2] Rosen R, Altwein J, Boyle P, Roger SK, Lukacs B, Meuleman E, et al. Lower urinary tract symptoms and male sexual dysfunction: the multinational survey of the aging male (MSAM-7). Eur Urol. 2003;44(6):637-649. [3] Brookes ST, Link CL, Donovan JL, and McKinlay JB. Relationship between lower urinary tract symptoms and erectile dysfunction: results from the Boston Area community Health Survey. J Urol 2008;179:250-255. [4] Gacci M, et al. Critical analysis of the relationship between sexual dysfunctions and lower urinary tract symptoms due to benign prostatic hyperplasia. Eur Urol 2011; 60:809-825. 17 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α και πρωτοποριακό για τα Ευρωπαικά δεδομένα, έρχεται να δώσει ανάσα στα παιδιά με καρκίνο και τους γονείς τους. Η GlaxoSmithKline από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε το πρόγραμμα βρίσκεται δίπλα στη ΦΛΟ- ΓΑ για να καλύπτει άμεσα κάθε απαίτηση, έτσι ώστε κανένα παιδί να μην στερηθεί τις άριστες υπηρεσίες νοσηλείας και υποστήριξης που απλόχερα του παρέχονται. Η ανακοίνωση για την παράταση της «Κατ Οίκον Νοσηλείας» από την GlaxoSmithKline για δεύτερη τριετία έγινε δεκτή από γονείς και παιδιά με ενθουσιασμό και ευγνωμοσύνη. Εμείς στο Δ.Σ. της Φλόγας, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε από την πλευρά μας, προκειμένου να ευχαριστήσουμε τον χορηγό μας, είναι να υποσχεθούμε ότι θα εξακολουθήσουμε να εφαρμόζουμε το πρόγραμμα με την ίδια υπευθυνότητα και σεβασμό στους πόρους που μας εμπιστεύεται, προς όφελος των παιδιών», ανέφερε η Πρόεδρος της Φλόγας, Μαρία Τρυφωνίδη. > PFIZER Εγκαινιάζει τον πρώτο διαδικτυακό χώρο για την υγεία του πυελικού εδάφους για επαγγελματίες υγείας Η Pfizer εγκαινιάζει τη λειτουργία του www.bladdermed.gr, ενός νέου διαδικτυακού τόπου ενημέρωσης και υποστήριξης για επαγγελματίες υγείας. Στόχος του BLADDERMED είναι να παρέχει στους επαγγελματίες υγείας εργαλεία, ενημερωτικό υλικό και υπηρεσίες για την καλύτερη διαχείριση των ασθενών στους τομείς της υγείας του πυελικού εδάφους και της ουρολογίας. Το BLADDERMED δημιουργήθηκε σε συνεργασία με μια ομάδα κορυφαίων επαγγελματιών στους τομείς της ουρολογίας και της γυναικολογίας από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες και σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας που δραστηριοποιούνται στην υγεία του πυελικού εδάφους να ενισχύσουν τις κλινικές δεξιότητές τους στην αντιμετώπιση παθήσεων όπως το σύνδρομο υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης (OAB) και η ακράτεια. Τα συμπτώματα του συνδρόμου OAB είναι συχνά τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες και αυξάνονται με την ηλικία [i], σε πολλές περιπτώσεις όμως η συμμόρφωση με τη θεραπεία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.[ii] Η λειτουργία ενός ενιαίου διαδικτυακού τόπου που συγκεντρώνει ενημερωτικό υλικό και εξειδικευμένες πληροφορίες, υπόσχεται, με αυτόν τον τρόπο, να διευκολύνει και να βελτιώσει τη διαχείριση των ασθενών σε αυτόν τον τομέα. Οι κύριες ενότητες του BLADDERMED περιλαμβάνουν: Εξειδικευμένες πληροφορίες για την υγεία του πυελικού εδάφους παρουσιάσεις και σημαντικά στιγμιότυπα συζητήσεων για τη διαχείριση των διαταραχών της υγείας του πυελικού εδάφους. Ερωτηματολόγια ασθενών που διευκολύνουν τη διάγνωση του συνδρόμου υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης (OAB) και της επιτακτικού τύπου ακράτειας (UUI).[iii] Εργαλεία επικοινωνίας με τους ασθενείς με στόχο τη διευκόλυνση της επικοινωνίας του επαγγελματία υγείας με τον ασθενή. Βίντεο με επιλεγμένα στιγμιότυπα όπου παρουσιάζονται χειρουργικές μέθοδοι και επεμβάσεις στους τομείς της ουρολογίας και της γυναικολογίας. «Το BLADDERMED συγκεντρώνει μια σειρά εργαλείων και ιατρικών πληροφοριών σε έναν ενιαίο διαδικτυακό κόμβο παρέχοντας στους κλινικούς ιατρούς μια πολύτιμη πηγή υποστήριξης που θα συμβάλει τόσο στην ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης, όσο και στη βελτίωση των εκβάσεων των ασθενών με σύνδρομο υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης και επιτακτικού τύπου ακράτεια σε όλη την Ευρώπη», επισημαίνει ο Καθηγητής Christopher Chapple, Consultant Urological Surgeon, Royal Hallamshire Hospital, Sheffield, Ηνωμένο Βασίλειο. Το περιεχόμενο θα ενημερώνεται τακτικά ενώ κατά τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν νέες προσθήκες, όπως ιατρικό ενημερωτικό υλικό και παρουσιάσεις δεδομένων από σημαντικά συνέδρια και εκδηλώσεις. [i]milsom I et al. A Cross-Sectional, Population-Based, Multinational Study of the Prevalence of Overactive Bladder and Lower Urinary Tract Symptoms: Results from the EPIC Study. Eur Urol. 2007;6(suppl):4-9 [ii] Shaya FT et al. Persistence With Overactive Bladder Pharmacotherapy in a Medicaid Population. Am J Manag Care. 2005;11(4 suppl):s121-s129 [iii] Irwin, D.E et al. Symptom Bother and Health Care Seeking Behavior among Individuals with Overactive Bladder. Eur Urol. 2008; 53: 1029 1039 18 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α > ΕΒΕΑ Pharmaceutical Forum Team Μοχλός ανάπτυξης η κλινική έρευνα Εποικοδομητική και με πλήρη ατζέντα ήταν η συνάντηση που πριν από λίγες μέρες ο Υπουργός Οικονομίας κ. Γιάννης Στουρνάρας με τον πρόεδρο του EPhForT (ΕΒΕΑ Pharmaceutical Forum Team) κ. Διονύση Φιλιώτη και τον γ.γ. του EPhForT, καθηγητή κ. Χάρη Λαμπρόπουλο. Ο κ. Φιλιώτης είχε την ευκαιρία να θέσει στον υπουργό Οικονομίας ορισμένα θέματα, τα οποία μπορεί να συμβάλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη του φαρμακευτικού κλάδου και κατ επέκταση στην ανάπτυξη της χώρας, πράγμα που είναι το ζητούμενο στην παρούσα συγκυρία. Προς την κατεύθυνση αυτή, ζήτησε οι δαπάνες των κλινικών μελετών να ενταχθούν στις δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, και συνεπώς να εκπίπτουν φορολογικώς σύμφωνα με τις διατάξεις της Λ 1 περ. ια του άρθρου 31 του Ν.2238/1994. Η εν λόγω ρύθμιση θα προσφέρει επιπλέον κίνητρα στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις για να εμπλουτίσουν το ερευνητικό τους χαρτοφυλάκιο στη χώρα μας, αναδεικνύοντας τη διεξαγωγή κλινικών μελετών σε σημαντικό μοχλό ανάπτυξης. Την περίοδο 2010 2011, έχουν εγκριθεί από τον ΕΟΦ κλινικές μελέτες συνολικού προϋπολογισμού 84 εκατ. ευρώ ποσό το οποίο αν η Πολιτεία διευθετήσει τα υφιστάμενα γραφειοκρατικά εμπόδια μπορεί να ανέλθει σε 400 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Η κλινική έρευνα είναι μια από τις πιο παραγωγικές επενδύσεις. Τα οφέλη της είναι πολυσήμαντα, καθώς εξασφαλίζει ταχεία πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες, άρα σε καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, συμβάλλει στη μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, ενώ παράλληλα ενισχύει την εθνική οικονομία με την εισροή σημαντικών κεφαλαίων από το εξωτερικό, εισάγει ερευνητική τεχνογνωσία, προσφέρει νέες θέσεις εργασίας, διαρκή εκπαίδευση & αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού σε εξειδικευμένους τομείς. Ο υπουργός Οικονομίας κ. Γιάννης Στουρνάρας αναγνώρισε πως η ρύθμιση αυτή μπορεί να συμβάλει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων στον τομέα της κλινικής έρευνας φαρμάκων, που έχει άμεσα ανάγκη η ελληνική οικονομία και πως θα αναθέσει στο επιτελείο του την περαιτέρω προετοιμασία για την εφαρμογή της. Επιπλέον, στη συνάντηση συζητήθηκε ένα σημαντικό, ειδικό θέμα, που αφορά τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου μετά την εφαρμογή του PSI+. Ο κ. Φιλιώτης ζήτησε η προκύπτουσα χρεωστική διαφορά να εκπίπτει είτε εφάπαξ είτε σε δόσεις. Ακόμη, στην περίπτωση όπου η ζημία της απομείωσης των ομολόγων των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, λόγω της συμμετοχής τους στο PSI, καθώς και η ζημία λόγω της αποτιμήσεως αυτών στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου, καλυφθεί από οιονδήποτε τρίτο στο πλαίσιο συμβατικής του υποχρέωσης ή εξ ελευθεριότητας, να εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδα της διαχειριστικής περιόδου κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η κάλυψη. Ο κ. Φιλιώτης τόνισε ότι είναι ζήτημα επιβίωσης των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, οι οποίες έχοντας πίστη στην αξιοπιστία και φερεγγυότητα της Ελληνικής Δημοκρατίας, κατακράτησαν τα ομόλογα αυτά, υπέστησαν αναίτια το PSI, ενώ είχαν την δυνατότητα προεξοφλώντας αυτά, να αναγνωρίσουν πλήρως ως φορολογικώς εκπιπτόμενο έξοδο στην διαχειριστική περίοδο που αυτά προεξοφλήθηκαν, το κόστος της προεξοφλήσεως. Είναι ζήτημα βιωσιμότητας και φορολογικής δικαιοσύνης, όχι μόνο προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, αλλά προς όλο τον επιχειρηματικό κόσμο και ένα ηχηρό μήνυμα ανάκτησης της θρυμματισμένης πίστης προς την αξιοπιστία της Ελληνικής Δημοκρατίας από τους προμηθευτές εσωτερικού και εξωτερικού, όπως επίσης και προς τους εν δυνάμει επενδυτές, ότι η Ελληνική Φορολογική Νομοθεσία εκσυγχρονίζεται και δεν τιμωρεί με υπερφορολόγηση τις επιχειρήσεις. Όπως ήταν φυσικό, στη συνάντηση έγινε εκτενής συζήτηση για την εν γένει φαρμακευτική πολιτική και τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης. Ο κ. Φιλιώτης διαβεβαίωσε τον υπουργό Οικονομίας ότι οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις είναι αρωγοί της κυβέρνησης στον εξορθολογισμό της δαπάνης, η οποία ήδη μειώθηκε από 5,6 δις το 2009 σε 3,8 δις το 2011. 20 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Ασθενείς σε... ομηρία Της Νεκταρίας Καρακώστα Tα πάνω-κάτω στη φαρμακευτική περίθαλψη χιλιάδων ασφαλισμένων έχει φέρει το νέο δελτίο τιμών, που έχει οδηγήσει σε τραγικές ελλείψεις φαρμάκων από την αγορά, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές. στη φαρμακευτική περίθαλψη χιλιάδων ασφαλισμένων έχει φέρει το νέο «Aλαλούμ» δελτίο τιμών που μέχρι στιγμής έχει εκδοθεί 4 (!) φορές, αλλά αποσύρθηκε και τις τέσσερις, καθώς περιείχε σωρεία λαθών. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, οι τιμές που έχουν προβλεφθεί για ορισμένα σκευάσματα είναι πολύ χαμηλές, με αποτέλεσμα οι φαρμακευτικές εταιρείες να ζητούν διορθώσεις για τουλάχιστον 600-700 από αυτά, προτού προβούν σε τιμολογήσεις. Το πρόβλημα είναι ότι όσο περιμένουν το διορθωτικό δελτίο, οι εταιρείες διέκοψαν τη διάθεση φαρμάκων προς τις φαρμακαποθήκες, με αποτέλεσμα η αγορά να έχει «στεγνώσει», και τα ράφια των φαρμακείων (των ιδιωτικών φαρμακείων, των φαρμακείων νοσοκομείων και εκείνων του ΕΟΠΥΥ), να εμφανίζουν ελλείψεις ακόμη και σε βασικά σκευάσματα. Έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, καταγράφονταν σοβαρές ελλείψεις, σε περίπου 600 σκευάσματα, ορισμένα από τα οποία αφορούν σε σοβαρές παθήσεις, όπως ο καρκίνος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η κυστική ίνωση, ο διαβήτης, η νόσος του Πάρκινσον. Το αποτέλεσμα είναι 1 στους 8 ασθενείς που πηγαίνουν στο φαρμακείο ή στο νοσοκομείο για να πάρουν τα φάρμακά τους, να φεύγουν χωρίς αυτά... Κι όλα αυτά, τη στιγμή που για ορισμένα νοσήματα, ακόμη και μία μόνο παράλειψη δόσης μπορεί να πάει πολύ πίσω ασθενή στη θεραπεία του και να επιδεινώσει σημαντικά την κατάστασή του. Οι δε μεταμοσχευμένοι ασθενείς, όχι απλώς πρέπει να παίρνουν καθημερινά τα φάρμακά τους, αλλά και σε συγκεκριμένες ώρες. «Οι ασθενείς είναι αυτή τη στιγμή όμηροι! Οι φαρμακευτικές εταιρείες χρησιμοποιούν τους ασθενείς, για να μπορέσουν να πληρωθούν. Πρέπει να βρεθούν άλλα μέτρα, ώστε να γίνει η εξόφληση από το κράτοςοι εταιρείες μπορούν να κάνουν αγωγή στο κράτος, να προσφύγουν στο ευρωπαϊκό δικαστήριο. Είναι όμως απαράδεκτο να μπαίνουν οι ασθενείς σε δίλημμα ζωής ή θανάτου. Για πολλούς ασθενείς, η έγκαιρη λήψη της θεραπείας τους είναι πράγματι θέμα ζωής και θανάτου», τονίζει η κυρία Καίτη Αποστολίδου, μέλος ελληνικών & διεθνών οργανώσεων και επιτροπών ασθενών με καρκίνο. 22 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 212 / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012