ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Έργο ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΙΣΧΥΟΣ 999 KW Ιδιοκτήτης ΑΝΙΟΝ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Ε.Ε. Θέση "ΝΤΑΟΥΣΟ-ΓΚΕΛΑ", Δ. ΣΗΤΕΙΑΣ Π.Ε. ΛΑΣΙΘΙΟΥ Χρονολογία ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΟΜΑΔΑ 4 η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α2 & ΟΜΑΔΑ 10 η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α2 ΜΕΣΗ ΟΧΛΗΣΗ Μελετητές Μαρία Σφακιανακή Χημικός Μηχανικός Α. Μ. Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Γ.Γ.Δ.Ε. 19097 Ημ. Λήξης 30/12/2014 Κατ. Πτυχίου 17, Τάξη Πτυχίου Α Κατ. Πτυχίου 27, Τάξη Πτυχίου Α Λευτέρης Χαρωνίτης Μηχανολόγος Μηχανικός Υπογραφή - Σφραγίδα Ανδρέας Μιαουδάκης Ηλεκτρολόγος Μηχανικός

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ... 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... I 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1.1 ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 1 1.2 ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 1 1.3 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ ΕΡΓΟΥ... 1 1.3.1 Γεωγραφικές συντεταγμένες έργου... 2 1.4 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΡΓΟΥ... 2 1.5 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΡΕΑ / ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 3 1.6 ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ... 3 1.7 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ Μ.Π.Ε.... 3 1.8 ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ... 4 2 ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 6 2.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ... 6 2.2 ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΕΙΤΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ... 6 2.3 ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ... 6 2.4 ΜΕΤΡΑ, ΔΡΑΣΕΙΣ, ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ.... 7 2.4.1 Οφέλη από υλοποίηση έργου... 7 2.4.2 Βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.... 7 2.4.3 Εποπτικός χάρτης... 8 3 ΓΕΝΙΚΑ... 9 3.1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ... 9 3.2 ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ... 9 3.3 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΝΕΡΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 12 4 ΣΤΟΧΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ 13 4.1 ΣΤΟΧΟΣ, ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ.... 13 4.2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ.... 14 4.3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 14 4.4 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ.... 14 5 ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΕ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΧΩΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ... 15 5.1 ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΑ ΟΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ... 17 5.2 ΌΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ.... 18 5.3 ΔΑΣΗ, ΔΑΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ.... 18 5.4 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ, ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΚΤΛ.... 18 5.5 ΘΕΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ.... 19 5.6 ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ... 19 5.6.1 Προβλέψεις και κατευθύνσεις του Γενικού, των Ειδικών και του οικείου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης.... 19 5.6.2 Γενικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης... 20 5.6.2.1 Οδικές υποδομές και Υπηρεσίες... 21 5.6.2.2 5.6.2.3 Θαλάσσιες μεταφορές και Λιμενικές Υποδομές και Υπηρεσίες... 21 Αερολιμενική υποδομή και Αεροπορικές Υπηρεσίες... 22 5.6.2.4 Υποδομές ενέργειας... 22 5.6.2.5 Αγροτικός τομέας... 22 5.6.2.6 Βιομηχανία (εξόρυξη μεταποίηση)... 22 5.6.3 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τη βιομηχανία... 23 5.6.3.1 Βασικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και στόχοι:... 23 i

ii 5.6.3.2 Προτεραιότητες σε επίπεδο κλάδων ή κατηγοριών βιομηχανίας... 23 5.6.3.3 5.6.3.4 Χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας... 23 Οργανωμένη χωροθέτηση της βιομηχανίας... 24 5.6.3.5 Πολιτική για τις χρήσεις γης και τη διάσπαρτη χωροθέτηση της βιομηχανίας... 24 5.6.4 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας... 24 5.6.4.1 5.6.4.2 Χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων... 24 Χωροθέτηση Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (Μ.ΥΗ.Ε.)... 24 5.6.4.3 Χωροθέτηση λοιπών εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές... 24 5.6.5 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τον τουρισμό... 25 5.7 ΘΕΣΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ.... 25 5.8 ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ.... 26 5.9 ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ.... 26 6 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 27 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 27 6.2 ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΧΩΝΕΥΣΗ.... 28 6.2.1 Εισαγωγή... 28 6.2.2 Περιγραφή της τεχνολογίας της αναερόβιας χώνευσης... 29 6.2.3 Τα βακτηρία στην αναερόβια χώνευση... 29 6.2.3.1 6.2.3.2 Υδρόλυση... 30 Αύξηση της οξύτητας (οξεογένεση)... 30 6.2.3.3 6.2.3.4 Σχηματισμός οξικών (οξικογένεση)... 30 Σχηματισμός μεθανίου (μεθανογένεση)... 30 6.2.4 Συνθήκες λειτουργίας της ΑΧ... 31 6.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ... 32 6.4 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ... 33 6.4.1 Σύστημα τροφοδοσίας πρώτων υλών.... 34 6.4.1.1 6.4.1.2 Τροφοδοσία στερεών πρώτων υλών... 34 Τροφοδοσίας υγρών πρώτων υλών.... 35 6.4.2 Δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης.... 35 6.4.3 Δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης.... 37 6.4.4 Μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ)-CHP... 38 6.4.5 Πυρσός εκτάκτου ανάγκης.... 38 6.4.6 Μετασχηματιστής χαμηλής-μέσης τάσης (Υποσταθμός)... 38 6.4.7 Σύστημα ξήρανσης χωνευμένου υπολείμματος.... 39 6.4.8 Δωμάτιο ελέγχου.... 39 6.4.9 Προκαταρκτική εκτίμηση του τρόπου σύνδεσης με το Δίκτυο ή το Σύστημα... 39 6.5 ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ... 40 6.5.1 Δεξαμενή χώνευσης με ενσωματωμένο χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης... 40 6.5.2 Δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης με ενσωματωμένο χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης 43 6.5.3 Μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ)... 44 6.5.3.1 Μηχανή εσωτερικής καύσης.... 44 6.5.3.2 Γεννήτρια... 45 6.5.4 Χώρος αποθήκευσης ενσιρώματος... 47 6.5.5 Υποσταθμός... 47 6.5.6 Μηχανολογικός εξοπλισμός.... 48 6.5.7 Τεχνικές λεπτομέρειες... 50 6.5.7.1 Προδιαγραφές σχετικά με την εφαρμογή / αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας... 50 6.5.7.2 6.5.7.3 Πληροφορίες για τις σωληνώσεις και τις οπές στα τοιχία για το πέρασμα αυτών... 51 Ακροφύσιο αναρρόφησης DN 100 και DN 150:... 51 6.5.7.4 Βάνα δειγματοληψίας 1,5... 52 6.5.7.5 Οπές στα τοιχία για όδευση του συστήματος θέρμανσης της δεξαμενής χώνευσης και της δεξαμενής δευτερογενούς χώνευσης... 52 6.5.7.6 6.5.7.7 Κατασκευή δικτύου σωληνώσεων... 52 Σύστημα συναγερμού διαρροής υγρών... 52 6.5.7.8 6.5.7.9 Αεροϋποστηριζόμενη μεμβράνη με συλλέκτη βιοαερίου... 52 Συσκευή ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης... 54

6.6 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ.... 55 6.6.1 Κτιριακές εγκαταστάσεις... 55 6.6.2 Συνδέσεις με οδικό δίκτυο και δίκτυα υποδομών.... 55 6.6.3 Χώροι στάθμευσης.... 55 6.7 ΦΑΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ... 55 6.7.1 Χρονοδιάγραμμα εργασιών και σταδίων κατασκευής... 55 6.7.2 Επιμέρους τεχνικά έργα του βασικού έργου.... 55 6.7.2.1 Υποστηρικτικές εγκαταστάσεις της κατασκευής... 55 6.7.2.2 6.7.2.3 Αναγκαία υλικά κατασκευής... 55 Εκροές υγρών αποβλήτων... 56 6.7.2.4 6.7.2.5 Πλεονάζοντα ή άχρηστα υλικά ή στερεά απόβλητα που θα παραχθούν... 56 Εκπομπές ρύπων στον αέρα... 56 6.7.2.6 6.7.2.7 Εκπομπές θορύβου και δονήσεων... 57 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας... 57 6.8 ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ... 57 6.8.1 Αναλυτική περιγραφή της λειτουργίας και της διαχείρισης του έργου... 57 6.8.2 Εισροές υλικών, ενέργειας και νερού κατά τη λειτουργία του έργου... 57 6.8.3 Εκροές υγρών αποβλήτων... 58 6.8.4 Εκροές στερεών αποβλήτων... 58 6.8.5 Εκπομπές ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου.... 58 6.8.6 Εκπομπές θορύβου και δονήσεων... 59 6.8.7 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας... 59 6.9 ΠΑΥΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ... 59 6.9.1 Εκτίμηση χρόνου ή συνθηκών παύσης λειτουργίας.... 59 6.9.2 Καθαίρεση μόνιμων κατασκευών, απομάκρυνση εξοπλισμού και υλικών και τρόποι διάθεσής τους. 59 7 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ... 61 8 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ... 63 8.1 ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ... 63 8.2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 63 8.3 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 68 8.4 ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 68 8.5 ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 69 8.5.1 Χλωρίδα... 70 8.5.2 Πανίδα... 71 8.5.3 Δασικές εκτάσεις... 71 8.6 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 71 8.6.1 Υφιστάμενες χρήσεις γης.... 71 8.6.2 Διάρθρωση και λειτουργιές του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.... 72 8.6.3 Πολιτιστική κληρονομιά... 72 8.7 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 72 8.8 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ... 73 8.8.1 Υποδομές χερσαίων, θαλασσιών και εναέριων μεταφορών... 73 8.8.1.1 Οδικό δίκτυο... 73 8.8.1.2 8.8.1.3 Λιμάνια... 74 Αεροδρόμια... 74 8.8.2 Συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών... 74 8.8.3 Δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών... 75 8.8.3.1 Ύδρευση - άρδευση... 75 8.8.3.2 8.8.3.3 Ηλεκτρική ενέργεια... 75 Τηλεπικοινωνίες... 75 8.9 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 75 8.10 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΕΡΑ... 75 8.11 ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΔΟΝΗΣΕΙΣ... 76 8.12 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ... 76 8.13 ΎΔΑΤΑ... 77 iii

iv 8.13.1 Υδρογεωλογικό Σύστημα Σητείας - Παλαικάστρου... 79 8.13.2 Ζήτηση νερού... 81 8.14 ΤΑΣΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ... 82 8.14.1 Ειδικές περιοχές... 84 8.14.2 Ρυθμιστικά Σχέδια, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης 84 8.14.2.1 Ανοικτής Πόλης... 84 8.14.2.2 8.14.2.3 Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ)... 85 Π.Ε. Λασιθίου... 86 8.14.3 Χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων... 86 8.14.4 Χωροθέτηση Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (Μ.ΥΗ.Ε.)... 87 8.14.5 Χωροθέτηση λοιπών εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές... 87 9 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ... 88 9.1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 88 9.1.1 Φάση κατασκευής... 88 9.1.2 Φάση λειτουργίας... 88 9.2 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 88 9.2.1 Φάση κατασκευής... 88 9.2.2 Φάση λειτουργίας... 88 9.3 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΑ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ, ΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 88 9.3.1 Φάση κατασκευής... 88 9.3.2 Φάση λειτουργίας... 89 9.4 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 89 9.4.1 Φάση κατασκευής... 89 9.4.2 Φάση λειτουργίας... 89 9.5 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 89 9.6 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ... 89 9.7 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ... 89 9.8 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 90 9.9 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΕΡΑ... 90 9.9.1 Φάση κατασκευής... 90 9.9.2 Φάση λειτουργίας... 90 9.10 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΘΟΡΥΒΟ Η ΑΠΟ ΔΟΝΗΣΕΙΣ... 90 9.11 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ... 90 9.12 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΥΔΑΤΑ... 90 9.12.1 Φάση κατασκευής... 90 9.12.2 Φάση λειτουργίας... 90 9.13 ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΕ ΠΙΝΑΚΕΣ... 91 10 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ... 93 10.1 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 93 10.1.1 Φάση κατασκευής... 93 10.1.2 Φάση λειτουργίας... 93 10.2 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 93 10.2.1 Φάση κατασκευής... 93 10.3 ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ... 93 10.4 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΑ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ, ΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 93 10.4.1 Φάση κατασκευής... 93 10.4.2 Φάση λειτουργίας... 93 10.5 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 94 10.5.1 Φάση κατασκευής... 94 10.5.2 Φάση λειτουργίας... 94 10.6 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 94 10.7 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ... 94 10.8 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ... 94 10.9 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΕΡΑ... 94

10.9.1 Φάση κατασκευής... 94 10.9.2 Φάση λειτουργίας... 94 10.10 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΘΟΡΥΒΟ Η ΑΠΟ ΔΟΝΗΣΕΙΣ... 95 10.11 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ... 95 10.12 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΑ ΥΔΑΤΑ... 95 10.12.1 Φάση κατασκευής... 95 10.12.2 Φάση λειτουργίας... 95 10.13 ΠΑΥΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ... 95 10.14 ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ... 95 11 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ... 97 11.1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ.... 97 11.1.1 Φάση Κατασκευής:... 97 11.1.2 Φάση Λειτουργίας:... 97 12 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ... 99 13 ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ... 101 v

1.1 Τίτλος του έργου 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα μελέτη αφορά την κατασκευή και λειτουργία Μονάδας Παραγωγής ηλεκτρικής Ενέργειας από βιοαέριο ισχύος 999 Kw και κομποστοποίησης βιομάζας στην θέση «Νταούσο - Γκέλα» του Δήμου Σητείας Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου. 1.2 Είδος και μέγεθος του έργου Ο Πίνακας 1.1 παρουσιάζει το είδος και το μέγεθος του έργου. Έργο Μέγεθος Πίνακας 1.1: Είδος - μέγεθος έργου Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με βιοαέριο ισχύος 999 Kw Μονάδα κομποστοποίησης βιομάζας Παράγωγη ηλεκτρικής ενέργειας 999 Kw - Παραγωγή λιπασμάτων και αζωτούχων ενώσεων με κομποστοποίηση βιομάζας / Μέση Όχληση 1.3 Γεωγραφική θέση και διοικητική υπαγωγή έργου Ο Πίνακας 1.2 περιέχει τη θέση και τη διοικητική υπαγωγή του έργου. Πίνακας 1.2: Γεωγραφική θέση έργου Θέση Διοικητική υπαγωγή «Νταουσό ή Γκέλα» Δήμος Σητείας, Περιφερειακής ενότητας Λασιθίου, Περιφέρειας Κρήτης 1

1.3.1 Γεωγραφικές συντεταγμένες έργου Στον πίνακα 1.3 απεικονίζονται οι γεωγραφικές συντεταγμένες του έργου. Πίνακας 1.3: Συντεταγμένες πολυγώνου κατά ΕΓΣΑ 87 Κορυφές Συντεταγμένες Κορυφών Α/Α Χ Υ Α 689432,891 3897729,741 Β 689436,755 3897694,954 Γ 689456,765 3897514,808 Δ 689478,173 3897468,101 Ε 689469,969 3897472,780 Ζ 689448,489 3897485,168 Η 689430,538 3897493,105 Θ 689412,581 3897503,892 Ι 689408,739 3897508,007 Κ 689390,644 3897522,213 Λ 689384,736 3897524,096 Μ 689366,242 3897534,703 Ν 689386,078 3897566,512 Ξ 689396,503 3897579,511 Ο 689400,249 3897594,898 Π 689391,603 3897619,412 Ρ 689365,001 3897661,736 Σ 689412,927 3897708,453 1.4 Κατάταξη έργου Στον πίνακα 1.4 απεικονίζεται η κατάταξή του έργου. Κατάταξη* Όχληση** ΣΤΑΚΟΔ Πίνακας 1.4: Κατάταξη όχληση έργου Α/Α:11,(Εγκαταστάσεις επεξεργασίας μη επικίνδυνων αποβλήτων προς παραγωγή βιοαερίου-εργασία R3 10.000t <Q<100.000 t / έτος) ΟΜΑΔΑ 4η, ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α2 A/A 12 α, Μεμονωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής εδαφοβελτιωτικών, ή και οργανοχουμικών λιπασμάτων (εργασία R3) από στερεά μη επικίνδυνα απόβλητα ή βιομάζα Q 50t/ημ, ΟΜΑΔΑ 4η, ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ A2 A/A 12 β, Μεμονωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής εδαφοβελτιωτικών, ή και οργανοχουμικών λιπασμάτων (εργασία R3) από υγρά μη επικίνδυνα απόβλητα Q <20t/ημ ΟΜΑΔΑ 4η, ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α2 Α/Α :6α (Ηλεκτροπαραγωγή με καύση βιοαερίου 0,5<Ρ<3ΜV) ΟΜΑΔΑ 10 η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α2 Α/Α :6β, (Εγκαταστάσεις παραγωγής βιοαερίου προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) ΟΜΑΔΑ 10η, Κατατάσσονται σύμφωνα με το Παράρτημα IV Α/Α 91 Παραγωγή λιπασμάτων και αζωτούχων ενώσεων Χαμηλή όχληση (κομποστοποίηση βιομάζας) Α/Α 303 γ. Σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με χρήση βιοαερίου > 0.5 MW Μέση Όχληση Συνολικά η μονάδα ανήκει στην Μέση Όχληση. 35111006 : Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς συμπαραγωγής και θερμότητας. 20595901: Παραγωγή βιοαερίου από αγροτικές πρώτες ύλες 2

* Σύμφωνα με την Υ.Α. 20741/2012 -ΦΕΚ 1565 Β /8-5-12 & Υ.Α.1958/2012 ΦΕΚ 21 Β /13-1-2012 ** Σύμφωνα με την Υ.Α. 3137/191/Φ.15/2012 -ΦΕΚ 11048 Β 1.5 Στοιχεία Φορέα / Κυρίου του έργου Στους πίνακες 1.5 και 1.6 απεικονίζονται τα στοιχειά του αιτούντος και του υπευθύνου επικοινωνίας: Επωνυμία Διακριτικός τίτλος Δήμος Πίνακας 1.5: Στοιχεία αιτούντος Βιοαέριο Κρήτης Ενεργειακή Ετερόρρυθμη Εταιρεία ΑΝΙΟΝ Βιοαέριο Κρήτης Ενεργειακή Ε.Ε. Ηρακλείου Διεύθυνση Πάροδος Ερμή 59 αριθμός 5 Τ.Κ. 71409 Τηλέφωνο 2810-323717 / 2810-300807 Φαξ 2810-300809 Ηλεκτρονική διεύθυνση info@anion.gr Ονοματεπώνυμο Πίνακας 1.6: Στοιχεία υπεύθυνου επικοινωνίας Ελευθέριος Χαρωνίτης Ταχυδρομική Γ. Μαράντη αρ. 2 διεύθυνση Τηλέφ. επικοινωνίας 2810-390569 / 6974311953 Φαξ 2810-390569 E-mail elcharonitis@gmail.com 1.6 Υπεύθυνοι για θέματα μελέτης Στον πίνακα 1.7 απεικονίζονται τα στοιχεία των μελετητών του έργου. Πίνακας 1.7: Στοιχεία μελετητών Μελετητής Ειδικότητα Κατηγορία Αρ. Πτυχίου Σφακιανάκη Μαρία Χημικός Μηχανικός Κατ. 27 & 17 19097 Χαρωνίτης Ελευθέριος Μηχανολόγος Μηχανικός - - Μιαουδάκης Ανδρέας Ηλεκτρολόγος Μηχανικός - - Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2810 390569 6974 311953 Fax: 2810 390569 1.7 Αντικείμενο της Μ.Π.Ε. Αντικείμενο της παρούσας Μελέτης είναι : Η πλήρης περιβαλλοντική και τεχνική περιγραφή του έργου. Η καταγραφή της κατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος της άμεσης και ευρύτερης περιοχής, με αναφορά στη χλωρίδα και πανίδα, καθώς και στην ανθρωπογενή δραστηριότητα και οχλούσες εγκαταστάσεις στην περιοχή του έργου. Η αναλυτική διερεύνηση και εξέταση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την λειτουργία της εν λόγω μονάδας καθώς και της δυνατότητας αποκατάστασης αυτών. 3

Παρουσίαση των επανορθωτικών μέτρων που θεωρούνται απαραίτητα για την εξάλειψη ή/ και ελαχιστοποίηση τους. Η τελική εκτίμηση της περιβαλλοντικής ισορροπίας στην περιοχή, με την λειτουργία της εγκατάστασης. Η αντιμετώπιση περιπτώσεων αστοχίας / δυσλειτουργίας της μονάδας. 1.8 Ισχύουσα νομοθεσία Το περιεχόμενο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθορίζεται από την Κοινή Υπουργική Απόφαση 69269/5387/1990 (ΦΕΚ 676Β/1990) για την "Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, καθορισμός περιεχομένου ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και λοιπών συναφών διατάξεων, σύμφωνα με τον Ν.1650/1986" και τις επιμέρους οδηγίες και διατάξεις που τη συνοδεύουν καθώς και τον νόμο 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α`/21.9.2011) "Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου περιβάλλοντος". Η μεθοδολογία, η τεκμηρίωση και τα πορίσματα της μελέτης είναι συμβατά με την ισχύουσα νομοθεσία η οποία είναι η ακόλουθη : Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ τ.α 160/18-10-1986): «Για την Προστασία του Περιβάλλοντος» Ευρωπαϊκή Οδηγία 91/271/ΕΟΚ: «Επεξεργασία των Αστικών Λυμάτων» KΥA 5673/400/97 (ΦΕΚ 192/Β/97): «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων» KΥA 114218/97 (ΦΕΚ 1016/Β/97): «Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων» Υγειονομική διάταξη Ε1β/221/65 (ΦΕΚ 138/Β/65): «Περί διαθέσεως λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων» Υγειονομική διάταξη Ε1β/3161/61 (ΦΕΚ 444/Β/61): «Οδηγία κατασκευής και λειτουργίας ιδιωτικών συστημάτων διαθέσεων λυμάτων (οικιακά λύματα οικοδομών κατοικιών)» Ν. 3010/2002 (ΦΕΚ τα 91/25-4-2002): Εναρμόνιση του Ν.1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και 96/61 Ε.Ε. διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις». ΚΥΑ Αριθ. Η.Π. 11014/703/Φ104 (ΦΕΚ τ.β 332/20-3-2003): Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 1650/1986 (Α 160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν. 3010/2002 «Εναρμόνιση του Ν. 1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ και άλλες διατάξεις». (Α 91) Υ.Α. Β 17081/2964/1996 - Συσκευές και συστήματα προστασίας που προορίζονται για χρήση σε εκρήξιμες ατμόσφαιρες ΚΥΑ 104248/ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ/Ο6-ΦΕΚ 663Β /26-5-2006): Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 4

(Α.Π.Ε) σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 1650/1986 (Α 160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν. 3010/2002 Ν. 3468/2006: «Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ129Α/27-06-2006). ΚΥΑ 13727 (724/2003): «Αντιστοίχιση των κατηγοριών των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων με τους βαθμούς όχλησης που αναφέρονται στα πολεοδομικά διατάγματα (ΦΕΚ 1087/Β / 03), όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ Δ6/Φ1/19500/4-1 1-2004- ΦΕΚ1671/Β /11-04-04). Νόμος υπ αριθμόν 4014/2011 (ΦΕΚ Α 209/21-1-2011): «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος» ΦΕΚ Β 21/13-1-2012: «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 4014/21.09.2011(Φ.Ε.Κ. Α 209/2011)» ΦΕΚ Β 1565/8-5-2012: «Τροποποίηση της 1958/13 1 2012 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Α 209)» (Β 21).» 5

2.1 Περιγραφή 2 ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η θέση της εγκατάστασης παραγωγής βρίσκεται στην θέση «Νταούσο - Γκέλα» του Δήμου Σητείας Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου, στην Περιφέρεια. Η συνολική έκταση του γηπέδου επί του οποίου θα αναπτυχθούν οι εγκαταστάσεις και οι δραστηριότητες της προτεινομένης μονάδας ανέρχεται σε 12.662,99 m 2 και βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας. Η μονάδα θα επεξεργάζεται αγροτοβιομηχανικά υπολείμματα και απόβλητα και θα παράγει βιοαέριο το όποιο θα καίει σε μια μηχανή εσωτερικής καύσης για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Παράλληλα από την επεξεργασία θα προκύπτει χωνεμένο υπόλειμμα το οποίο μετά από ξήρανση και ενσάκιση θα πωλείται ως εδαφοβελτιωτικό. Η μονάδα αποτελείται από 3 δεξαμενές χώνευσης (2 πρωτογενής και 1 δευτερογενής), από μια προδεξαμένη προσωρινής αποθήκευσης υγρών αποβλήτων, έναν χώρο προσωρινής αποθήκευσης οργανικών στερεών και έναν χώρο αποθήκευσης χωνεμένου υπολείμματος προς ξήρανση. Επίσης περιλαμβάνει μια μηχανή συμπαραγωγής (Σ.Η.Θ.) ηλεκτρισμού και θερμότητας με δυναμικότητα 0,99MW, η οποία είναι κόμπακτ εντός προκατασκευασμένου οικίσκου, ένα χώρο αντλιοστασίου και ελέγχου δεξαμενών, ένα πυρσό έκτακτης ανάγκης και ένα χώρο γραφείου. 2.2 Αποστάσεις από γειτονικές περιοχές Το γήπεδο βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας σε περιοχή στην οποία προβλέπονται μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής και μέσης όχλησης καθώς και μονάδες μέσης όχλησης οι οποίες συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα του πρωτογενή τομέα. Η μονάδα απέχει από το όριο της πόλεως Σητείας περίπου 800 μέτρα και από τον αιγιαλό περίπου 1600 μέτρα. Το γήπεδο βρίσκεται πλησίον της εθνικής οδού Ε75 και εφάπτεται με προτεινόμενο δρόμο πλάτους μεγαλύτερου των 15 μέτρων ο οποίος οδηγεί στην προτεινόμενη ΒΙΠΕ του ΓΠΣ του δήμου Σητείας. Η απόσταση του γηπέδου από το αεροδρόμιο Σητείας είναι περίπου 1000 μέτρα. Σε γειτονική απόσταση δεν υπάρχουν Ιερές Μονές, κατοικίες, τουριστικές μονάδες ούτε λατομικές ζώνες ή δραστηριότητες. Σε απόσταση 500 μέτρων δεν υπάρχουν ΠΟΤΑ, και άλλες περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα, θεματικά πάρκα, τουριστικοί λιμένες και άλλες θεσμοθετημένες ή διαμορφωμένες τουριστικά περιοχές. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν κυρίως βιοτεχνικές μονάδες και αγροτικές καλλιέργειες. Η εγκατάσταση απέχει περίπου 9 χιλιόμετρα από ζώνες κοινοτικής σημασίας psci (GR 4320006) και περίπου 10 χιλιόμετρα από ζώνες ειδικής προστασίας για την ορνιθοπανίδα SPA (GR 4320009). Οι αποστάσεις της εγκαταστάσεις από καταφύγια άγριας ζωής είναι 1,2 χιλιόμετρα (περιοχή Σκοπή Σητείας ΦΕΚ 1082/Β/1999) και 7,5 χιλιόμετρα (περιοχή Ρούσα εκκλησία ΦΕΚ 512/Β/2003). 2.3 Σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις 6 Από την λειτουργία της μονάδας δεν προκύπτουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η κατασκευή της μονάδας θα προκαλέσει μικρής έκτασης μεταβολές στο φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και θα αυξηθούν τα επίπεδα θορύβου στην περιοχή λόγω των εργασιών και των μηχανημάτων στο εργοτάξιο. Στην φάση λειτουργίας της μονάδας θα υπάρχουν μικρές εκπομπές αέριων ρύπων από την καύση του βιοαερίου, μικρή αύξηση του θορύβου από την

λειτουργία της μηχανής εσωτερικής καύσης και μικρή αύξηση της κίνησης των οχημάτων στην περιοχή. 2.4 Μέτρα, δράσεις, πρωτοβουλίες ενσωμάτωσης περιβαλλοντικής διάστασης. Η ιδία η λειτουργία της μονάδας αποτελεί μια δράση φιλοπεριβαλλοντική καθώς ανακυκλώνει υλικά τα οποία είθισται να «ρυπαίνουν» το φυσικό περιβάλλον και μέσω διαδικασιών παράγει παράγοντας ελάχιστους ρύπους -σε σχέση με τους συμβατικούς τρόπους παραγωγήςηλεκτρικό ρεύμα. Σε κάθε περίπτωση θα ληφθεί μέριμνα ώστε οι μικρές επιπτώσεις που έχει η μονάδα να ελέγχονται και να αμβλύνονται μέσω συστημάτων παρακολούθησης εκπομπών και θορύβου ενώ παράλληλα θα γίνει προσπάθεια να ελαχιστοποιούνται τα απαιτούμενα δρομολόγια μεταφοράς πρώτων υλών. 2.4.1 Οφέλη από υλοποίηση έργου Η μονάδα συνδυασμένης χώνευσης αντιπροσωπεύει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης οργανικών αποβλήτων με παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας (βιοαέριο) και με ουσιαστικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη: Παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Μείωση των οργανικών αποβλήτων. Μείωση εκπομπών αεριών θερμοκηπίου. Μείωση παθογόνων οργανισμών. Αυξημένη απόδοση λίπανσης. Μείωση οσμών και οπτικής ρύπανσης. Εξοικονόμηση χρημάτων για τους αγρότες. 2.4.2 Βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις. Λόγω της ιδιαιτερότητας της εγκατάστασης και της ύπαρξης ΓΠΣ στην περιοχή δεν ήταν δυνατό να υπάρξουν βιώσιμες λύσεις πέραν γηπέδων σε άμεση εγγύτητα με το προτεινόμενο λόγω της έγκρισης χρήσης γης. Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι εναλλακτικές θέσεις οι οποίες εξετάστηκαν να έχουν παρόμοιες επιδράσεις στην περιοχή. Το αγροτεμάχιο επιλέχθηκε λόγω της εγγύτητας του με το δίκτυο και της μη απαίτησης κατασκευής συνοδών έργων καθώς υπάρχουν όλες οι απαραίτητες υποδομές. Αποτέλεσμα αυτού είναι να αποτελεί την βέλτιστη οικονομοτεχνική λύση ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις του στο ανθρωπογενές και στο φυσικό περιβάλλον είναι μηδαμινές σε αντίθεση με τις θετικές οι οποίες είναι σημαντικές. 7

2.4.3 Εποπτικός χάρτης Θεση Γηπέδου Εικόνα 2.1: Εποπτικός χάρτης απόσπασμα ΓΠΣ Σητείας 8

3 ΓΕΝΙΚΑ 3.1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ Επωνυμία: Είδος μονάδας: Ισχύς/Μέγεθος: Θέση έργου: Πίνακας 3.1: Βασικά στοιχεία έργου ΑΝΙΟΝ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΤΕΡΡΟΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο 999 Kw Θέση "Νταουσό ή Γκέλα " Δ. Σητείας, Π.Ε. Λασιθίου Η εν λόγω μονάδα θα παράγει ηλεκτρικό ρεύμα το οποίο θα διοχετεύει στο δίκτυο της ΔΕΗ. Η πρωτογενής μορφή ενέργειας που θα χρησιμοποιηθεί από την εγκατάσταση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι το βιοαέριο που εκλύεται κατά τη ζύμωση οργανικών αποβλήτων. Το βιοαέριο που παράγεται κατά τη αναερόβια χώνευση θα χρησιμοποιηθεί σε μια μονάδα παραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας και η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα τροφοδοτεί το δίκτυο μεταφοράς. Το τακτικό απασχολούμενο προσωπικό αναμένεται να ανέλθει στους 7 εργαζόμενους. Η μονάδα θα λειτουργεί καθημερινά 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες το έτος. Οι εγκαταστάσεις της μονάδας θα αποτελούνται από 2 δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης, μια δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης, μια μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ), συστήματα τροφοδοσίας, χώρο υποσταθμού μέσης τάσης, δωμάτιο ελέγχου, πυρσό εκτάκτου ανάγκης, χώρο αποθήκευσης ενσιρώματος και σύστημα ξήρανσης χωνεμένου υπολείμματος. Η συνολική κάλυψη θα ανέλθει σε 2946,09 τ.μ. με επιτρεπόμενη τα 5065,19 τ.μ. Η συνολική δομημένη επιφάνεια θα είναι 2504,79 τ.μ. με επιτρεπόμενη τα 11.396,69 τ.μ Η συνολική ισχύς του εγκατεστημένου εξοπλισμού θα είναι περίπου 263,95 Kw. 3.2 Φάσεις κατασκευής Η αδειοδότηση του έργου ξεκίνησε με την διαδικασία υποβολής φακέλου για όρους σύνδεσης στο ΔΕΔΔΗΕ με αριθμό πρωτοκόλλου 24 / 8-1 -2014 Η διαδικασία αδειοδότησης της μονάδας περιλαμβάνει τα παρακάτω γενικά στάδια: 1. Διατύπωση προσωρινών όρων σύνδεσης με το δίκτυο της Δ.Ε.Η από τον ΔΕΔΔΗΕ. 2. Έγκριση περιβαλλοντικών όρων από αρμόδια υπηρεσία της περιφέρειας Κρήτης 3. Διατύπωση οριστικών όρων σύνδεσης με το δίκτυο της Δ.Ε.Η από τον ΔΕΔΔΗΕ. 4. Απαλλαγή από άδεια εγκατάστασης από την αρμόδια υπηρεσία της περιφέρειας Κρήτης 5. Έκδοση οικοδομικής άδειας από αρμόδια υπηρεσία της περιφέρειας Κρήτης 6. Υπογραφή σύμβασης σύνδεσης στο δίκτυο με τον ΔΕΔΔΗΕ. 9

7. Υπογραφή σύμβασης αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας και έκδοση άδειας λειτουργίας από την αρμόδια υπηρεσία. 8. Δοκιμαστική λειτουργία μονάδας. 9. Έναρξη εμπορικής λειτουργίας Ο Πίνακας 3.2 παρουσιάζει το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου ενώ ο Πίνακας 3.3 περιέχει το σχετικό διάγραμμα Gantt. Πίνακας 3.2: Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έργου Κατάθεση όρων σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ 08/01/2014 Χορήγηση όρων σύνδεσης από ΔΕΔΔΗΕ. 01/07/2014 Έκδοση απαιτούμενων αδειών μέχρι το στάδιο της άδειας οικοδομής 01/01/2015 Ολοκλήρωση του επενδυτικού έργου 01/10/2015 Δοκιμαστική λειτουργία μονάδας - απόκτηση άδειας λειτουργίας +20μερες 20/12/2015 Έναρξη εμπορικής λειτουργίας 21/12/2015 52 10

Πίνακας 3.3: Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έργου (διάγραμμα Gantt) Χρονοδιάγραμμα ΕΒΔΟΜΑΔΑ Μονάδα Βιοαερίου 1-24 25-48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 Κατάθεση φακέλου αδειοδότησης 1 Χορήγηση όρων σύνδεσης 1 1 Χορήγηση άδειας εγκατάστασης και οικοδομής 1 1 Εκσκαφές 1 Κατασκευή δεξαμενών 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Έλεγχος στεγανότητας δεξαμενών 1 1 1 1 1 1 Εγκατάσταση εξοπλισμού μονάδας βιοαερίου Εκσκαφές για τα δίκτα 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Τοποθέτηση σωληνώσεων Κατασκευή γεφυροπλάστιγγας, θέσης πλήρωσης, επιφάνειας αποθήκευσης πυρήνα και κατασκευή θεμελίων για ΜΣΗΘ, τροφοδότη στερεών, μετασχηματιστή και πυρσού Ηλεκτρολογικές εργασίες 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Κατασκευή μονάδας ξήρανσης καταλοίπων 1 1 1 Ασφαλτοστρώσεις δρόμων 1 1 1 1 1 Εγκατάσταση μετασχηματιστή 1 1 Παραλαβή 1 Εγκατάσταση ΜΣΗΘ 1 1 Εκκίνηση μονάδας βιοαερίου 1 Δοκιμαστκή περίοδος 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Εμπορική Λειτουργία 1 Χρονοδιάγραμμα 1-24 25-48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 Μονάδα Βιοαερίου ΕΒΔΟΜΑΔΑ

3.3 Πρώτες ύλες κατανάλωση νερού ενέργειας Για την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας απαιτείται η τροφοδοσία της μονάδας με τις πρώτες ύλες που παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 3.4: Τροφοδοσία πρώτων υλών Opuntia Ficusindica Πυρήνας Κατσίγαρος Συνολικό Νωπή μάζα τόνοιιέτος 33.500 3.000 13.500 50.000 Ενσιρωμένα προϊόντα τόνοιιέτος 31.155 2.790 33.945 Η μονάδα δεν θα χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια καθώς είναι παραγωγός και θα χρησιμοποίει τμήμα της παραγόμενης ενέργειας για ιδία χρήση. Οι ανάγκες σε νερό της μονάδας είναι μικρές και δεν θα υπερβαίνουν τους 5 τόνους ημερησίως. Η μονάδα δεν θα παράγει απόβλητα πλην των αεριών εκπομπών της ΜΕΚ καθώς όλες οι στερεές πρώτες ύλες θα γίνονται εδαφοβελτιώτικο θα ενσακίζονται και θα πωλούνται ενώ τα υγρά υπολείμματα αυτών θα ανακυκλώνονται στις δεξαμενές χώνευσης ή θα γίνονται υγρό εδαφοβελτιωτικό, θα αποθηκεύονται σε κατάλληλα βαρέλια και θα πωλούνται. Τα μόνα απόβλητα της μονάδας θα είναι αστικής φύσεως απόβλητα από το προσωπικό και τους επισκέπτες τα οποία αναλύονται στο αντίστοιχο κεφάλαιο της διαδικασίας παραγωγής. 12

4 ΣΤΟΧΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ 4.1 Στόχος, σημασία και αναγκαιότητα του έργου. Ο στόχος του έργου είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και εδαφοβελτιωτικού, αξιοποιώντας τα αγροτοβιομηχανικά απόβλητα και την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή της ευρύτερης θέσης εγκατάστασης του έργου. Η σημασία και η αναγκαιότητα του έργου είναι αυξημένη για τους εξής λόγους: α) Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξάνονται διαρκώς κατά την τελευταία δεκαετία τα σημαντικότερα εξ αυτών είναι το CO2 και το CH4. Η παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας είναι οι σημαντικότερες πηγές τέτοιων αερίων, μαζί με τη διάθεση των απορριμμάτων και τη γεωργία. Πρόσφατες προεκβολές δείχνουν ότι εάν εφαρμοστεί σταθερά το σχέδιο περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η Ελλάδα πιθανότατα θα εκπληρώσει το στόχο που έχει θέσει. β) Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιεί η μονάδα (κατσίγαρος, τυρόγαλο κτλ) χαρακτηρίζονται ρυπογόνες και μηδενικής αξίας καθώς διατίθενται στο ευρύτερο περιβάλλον της περιοχής, διεισδύουν στον υδροφόρο ορίζοντα, προκαλούν ποικίλα περιβαλλοντικά προβλήματα και τίθεται πλέον επιτακτικά η ανάγκη διαχείρισης αυτών με ορθολογικό τρόπο. γ) Παγκοσμίως, οι μη Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (συμβατικές πηγές) εξαντλούνται σταδιακά, κάνοντας φανερή την ύπαρξη ενός τεράστιου ενεργειακού προβλήματος. Για την λύση του προβλήματος, η λύση που είναι αποδεκτή, είναι η χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), οι οποίες ανανεώνονται μέσω του κύκλου της φύσης και θεωρούνται πρακτικά ανεξάντλητες. Έτσι η εγκατάσταση και λειτουργία μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιοαερίου συμβάλλει στην λύση του ενεργειακού προβλήματος. Στην Κρήτη πιο συγκεκριμένα βοηθά και στην διασπορά του δίκτυο ηλεκτρικής παράγωγης καθώς ουσιαστικά αποτελεί πραγματική μονάδα παραγωγής (δεν εξαρτάται από καιρικές συνθήκες). δ) Έχει διαπιστωθεί παγκοσμίως ότι ο ενεργειακός τομέας είναι ο πρωταρχικός υπεύθυνος για τη ρύπανση του περιβάλλοντος, καθώς σχεδόν το 95% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οφείλεται στην παραγωγή, το μετασχηματισμό και τη χρήση των συμβατικών καυσίμων. Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εξασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος, γιατί είναι «καθαρές» και φιλικές προς το περιβάλλον. Η εγκατάσταση και λειτουργία του σταθμού συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. ε) Με την λειτουργία του έργου θα υπάρξει συνεισφορά στο ενεργειακό ισοζύγιο σε εθνικό επίπεδο, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της εξάρτησης από το ακριβό και εισαγόμενο πετρέλαιο, τον λιγνίτη, το φυσικό αέριο κλπ. στ) Η μονάδα έχει ικανότητα παράγωγης υψηλής ποιότητας εδαφοβελτιωτικού σε χαμηλό κόστος το όποιο θα διοχετεύει στην ντόπια αγορά, μειώνοντας εισαγωγές μεταφορές (άρα και εκπομπές καυσίμων) αντιστοιχών προϊόντων από άλλες περιοχές. ζ) Με τη λειτουργία του έργου θα υπάρξει και οικονομική συνεισφορά στην τοπική κοινωνία η οποία θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Η κατασκευή της μονάδας θα δημιουργήσει πληθώρα προσωρινών θέσεων εργασίας στον οικοδομικό κλάδο, ενώ κατά την λειτουργία της μονάδας θα δημιουργηθούν περισσότερες από 7 νέες θέσεις 13

εργασίας στην μονάδα και θα αναπτυχθεί οικονομική δραστηριότητα γύρω από αυτήν (εμπορία εδαφοβελτιωτικού κτλ) συμβάλλοντας έτσι στο πρόβλημα της ανεργίας που είναι έντονο στις μέρες μας. 4.2 Ιστορική εξέλιξη του έργου. Η αδειοδότηση του έργου έχει ξεκινήσει με την υποβολή της σχετικής αίτησης προς τον ΔΕΔΔΗΕ για όρους σύνδεσης με αριθμό πρωτοκόλλου Α.Π.:24 / 8-1-2014, από την οποία όταν προσκομιστούν οι απαραίτητες εγκρίσεις θα λάβει όρους σύνδεσης. Η κατασκευή του έργου έχει υπολογιστεί να ξεκινήσει στις αρχές του 2015. 4.3 Οικονομικά στοιχεία του έργου Το προτεινόμενο έργο θα υλοποιηθεί σύμφωνα με τα παρακάτω οικονομικά στοιχεία: Ιδία κεφάλαια : 25% - Δανεισμός : 50% - Επιδότηση: 25% Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 4.500.000 περίπου. Τα έσοδα του σταθμού προέρχονται από τις πωλήσεις της παραγόμενης ενέργειας (περίπου 7.300.000 kwh/έτος). Σύμφωνα με το Ν. 3468/2006 όπως ισχύει, η τιμή πώλησης της παραγόμενης ενέργειας από μονάδες βιοαερίου ισούται με 0,22 /kwh για εγκατεστημένα συστήματα μικρότερα ή ίσα με 3000 kw. Συνεπώς ο ετήσιος τζίρος από τις πωλήσεις ενέργειας αναμένεται να είναι αντίστοιχα της τάξης των 1.600.000,00. 4.4 Συσχέτιση του έργου με άλλα έργα και δραστηριότητες. Γενικά οι συσσωρευτικές αρνητικές επιδράσεις κατά την εγκατάσταση πολλών μονάδων βιοαερίου στην ίδια περιοχή ανάγονται κυρίως στην έλλειψη πρώτων υλών και στην ανάγκη δημιουργίας καλλιεργειών ενεργειακών φυτών για την ανεύρεση πρώτης ύλης. Καθώς όμως αποτελεί νέα τεχνολογία δεν έχουν εγκατασταθεί άλλες αντίστοιχες μονάδες ενώ και τα υφιστάμενα αγροτοβιομηχανικά υπολείμματα επαρκούν για την λειτουργία περισσοτέρων της μιας μονάδων. Είναι σημαντικό για αυτό το λόγο να αναζητηθούν αντίστοιχα έργα που λειτουργούν ή έχουν λάβει άδεια παραγωγής στην ευρύτερη περιοχή του έργου και να διερευνηθεί αν αθροιστικά επιβαρύνουν το περιβάλλον. 14

5 ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΕ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΧΩΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Η προτεινομένη θέση της εγκατάστασης παραγωγής βρίσκεται στην θέση «Νταούσο - Γκέλα» του Δήμου Σητείας Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου, στην Περιφέρεια Κρήτης η οποία ανήκει στο δίκτυο μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Η συνολική έκταση του γηπέδου επί του οποίου θα αναπτυχθούν οι εγκαταστάσεις και οι δραστηριότητες της προτεινομένης μονάδας ανέρχεται σε 12.662,99 m 2 και βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας. Η ακριβής θέση προσδιορίζεται στους συνημμένους χάρτες και τοπογραφικά διαγράμματα της παρούσης. Στην εν λόγο περιοχή οι δραστηριότητες που ασκούνται είναι βιοτεχνικές και αγροτικές. Σε μεγάλη περίμετρο από το οικόπεδο κυριαρχούν καλλιέργειες ελαιοδέντρων και βιοτεχνικές μονάδες. Η προτεινόμενη θέση εγκατάστασης της μονάδας δεν εμπίπτει σε περιοχές Natura 2000, Ramsar, εθνικούς δρυμούς, διατηρητέα μνημεία της φύσης και σε περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Στην Εικόνα 5.1 απεικονίζεται ο χώρος που θα εγκατασταθεί η μονάδα, στην εικόνα 5.2 απεικονίζεται η θέση του οικοπέδου στον χάρτη του Λασιθίου και στην εικόνα 5.3 απεικονίζεται η θέση της μονάδας σε απόσπασμα του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας (ΦΕΚ 227/2006 ΑΑΠΘ και ΦΕΚ 477/2007 ΑΑΠΘ). Εικόνα 5.1: Απεικόνιση θέσης εγκατάστασης 15

Εικόνα 5.2: Χάρτης προσανατολισμού εγκατάστασης Εικόνα 5.3: Απόσπασμα από ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ Σητείας 16

5.1 Θεσμοθετημένα όρια περιοχής Η θέση εγκατάστασης της μονάδας απεικονίζεται στην Εικόνα 5. και Εικόνα 5.5 όπου παρουσιάζεται απόσπασμα του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας δυτικά και ανατολικά της θέσης εγκατάστασης στο οποίο απεικονίζονται τα όρια των γειτονικών οικισμών και όλα τα σημεία ενδιαφέροντος της γύρω περιοχής. Εικόνα 5.4:Απόσπασμα από ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ Σητείας ανατολικά θέσης εγκατάστασης Εικόνα 5.5: Απόσπασμα από ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ Σητείας δυτικά θέσης εγκατάστασης 17

5.2 Όρια περιοχών εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών. Γειτονικά της μονάδας δεν υπάρχει περιοχή απολύτου προστασίας της Φύσης. Πιο συγκεκριμένα απέχει περίπου 9 χιλιόμετρα από ζώνες κοινοτικής σημασίας psci (GR 4320006). Η περιοχή Σκοπή Σητείας (ΦΕΚ 1082/Β/1999) και η περιοχή Ρούσα εκκλησία (ΦΕΚ 512/Β/2003) αποτελούν καταφύγια άγριας ζωής και απέχουν 1,2 χιλιόμετρα και 7,5 χιλιόμετρα αντίστοιχα. Στην Εικόνα 5.6 που ακολουθεί αποτυπώνονται οι γειτονικοί του γηπέδου βιότοποι από το Natura viewer (πηγή: http://natura2000.eea.europa.eu/#) Εικόνα 5.6: Απόσπασμα από Natura Viewer 5.3 Δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις. Το γήπεδο βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας και έχει εκδοθεί χαρακτηρισμός έκτασης και τελεσιδικία από το αρμόδιο δασαρχείο η οποία επισυνάπτεται στο παράρτημα της μελέτης. Η εν λόγο έκταση έχει χαρακτηριστεί σε τμήμα της ως μη δασική από τη Δ/νση Δασών Λασιθίου σύμφωνα με την απόφαση με Α.Π. : 2662/18-07-2013. Στην εν λόγω απόφαση χαρακτηρίστηκε ως δασικό τμήμα 2.411,10 τ.μ. και ως χορτολιβαδικό τμήμα 2.034,85 τ.μ. Στην εν λόγο έκταση οι κατασκευές που θα γίνουν θα είναι έργα οδοποιίας, έργα περίφραξης και θα κατασκευαστεί ο χώρος αποθήκευσης ενσιρώμενου υπολείμματος καθώς και ό χώρος αποθήκευσης ανανεώσιμων πόρων. 5.4 Εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής, κοινής ωφέλειας κτλ. Το γήπεδο βρίσκεται πλησίον της εθνικής οδού Ε75 και εφάπτεται με προτεινόμενο δρόμο πλάτους μεγαλύτερου των 15 μέτρων ο οποίος οδηγεί στην προτεινόμενη ΒΙΠΕ του ΓΠΣ του δήμου Σητείας. Η απόσταση του γηπέδου από το αεροδρόμιο Σητείας είναι περίπου 1000 μέτρα. 18

5.5 Θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Η μονάδα έχει λάβει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρμόδιες αρχαιολογίες. Πιο συγκεκριμένα: Δεν υπάρχει αντίρρηση από την ΚΔ' Εφορεία Κλασικών Αρχαιοτήτων και την 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και την υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και τεχνικών έργων Κρήτης σύμφωνα με τις αποφάσεις με Α.Π. : 00449/23-04-2013, 976/28-06-2013 και 546/11-03-2013 αντίστοιχα οι οποίες επισυνάπτονται στο παράρτημα. Στα αποσπάσματα ΓΠΣ Σητείας του παρόντος κεφαλαίου απεικονίζονται οι σημαντικοί αρχαιολογικοί τόποι της ευρύτερης περιοχής και βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από την μονάδα. 5.6 Ισχύουσες χωροταξικές ρυθμίσεις 5.6.1 Προβλέψεις και κατευθύνσεις του Γενικού, των Ειδικών και του οικείου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης της Περιφέρειας Κρήτης θα πρέπει να υποστηρίζει και να αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της και τις ευκαιρίες αντίστοιχα, ώστε να αναδεικνύονται νέες μορφές ανάπτυξης, με δράσεις και πρωτοβουλίες που κατευθύνονται προς: την ανάδειξη και αναβάθμιση του ρόλου της Κρήτης με την ανάπτυξη λειτουργιών 'κέντρου' στη ΝΑ Μεσόγειο καθώς και 'κόμβο' διεθνούς σημασίας αξόνων με κατεύθυνση Ανατολή - δύση και Βορρά - Νότο στους τομείς της οικονομίας, του πολιτισμού και των επικοινωνιών. την ανάπτυξη συνεργασιών με χώρες της ευρύτερης περιοχής της μεσογειακής λεκάνης και ειδικότερα με την Κύπρο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική τη συνδυασμένη ανάδειξη των τομέων του Πολιτισμού και της προστασίας του Φυσικού Περιβάλλοντος, προσδίδοντας έμφαση στην πολυπολιτισμικότητα της Κρήτης, με τη δημιουργία δικτύων ολοκληρωμένων και πολλαπλών παρελθόντων αρχαιολογικών πάρκων - χώρων, καθώς και διεθνών εστιών πολιτιστικής παραγωγής (επιστημονική γνώση, σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία), με παράλληλες εφαρμογές νέων τεχνολογιών, την αναβάθμιση του ρόλου των Πόλεων της Κρήτης και την εξειδίκευση του διαπεριφερειακού και ενδοπεριφερειακού ρόλου τους, με παράλληλη δημιουργία ή και ενίσχυση υφισταμένων δικτύων συνεργασίας, με Πόλεις των γειτονικών Χωρών, που συνδέονται με τους επιλεγμένους αναπτυξιακούς άξονες, την ενίσχυση των μικρότερων αστικών κέντρων, που οργανώνουν τις νέες αναπτυξιακές ενότητες και υποενότητες, με αναβάθμιση του ρόλου τους και βελτίωση των υποδομών τους, την τόνωση της λειτουργίας των ορεινών και ημιορεινών χώρων και την ανάσχεση των φαινομένων μετακίνησης του πληθυσμού προς τις παράκτιες ζώνες, με συνδυασμένες δράσεις και με κατάλληλο σχεδιασμό των εσωτερικών δικτύων μεταφορών και του συστήματος συγκοινωνιών, τη διατύπωση συνολικής στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη, με έμφαση στην ανάπτυξη των δύο συνεργαζόμενων τομέων του Τουρισμού και της Γεωργίας, με την αξιοποίηση των τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων και με κατάλληλα μέτρα χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής, ανεξάρτητα από εξελίξεις στον 19

ευρύτερο διεθνή χώρο και τις ρυθμίσεις στον τομέα των πολιτικών ανταγωνισμού, όπως αυτές θα διαμορφωθούν την ενθάρρυνση της παραγωγής γεωργοπεριβαλλοντικών προϊόντων και ενίσχυση της μεταποιητικής δραστηριότητας σε προϊόντα του πρωτογενή τομέα (με τη μέθοδο των αυξημένων δημοσιονομικών μέτρων), με στόχο να αυξάνεται η προστιθέμενη αξία των προϊόντων και με κατεύθυνση την ποιότητα, σταθερότητα, τυποποίηση, εκμετάλλευση του θεσμού της ονομασίας προέλευσης και την επιθετική πολιτική προώθησής τους με αποτελεσματικά δίκτυα διανομών, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό τη στήριξη της παραγωγής «μεταποιητικών» προϊόντων ιδιαίτερα αυτών υψηλής τεχνολογίας και μικρού όγκου και βάρους (βιοτεχνολογία, πληροφορική), με τη βοήθεια της ερευνητικής δραστηριότητας των Ιδρυμάτων της Κρήτης και άλλων που είναι εγκατεστημένα στην επιλεγμένη περιοχή των αξόνων συνεργασίας και με τη θέσπιση ελκυστικών οικονομικών κινήτρων με στόχο: α) τη προσέλκυση νέων επενδύσεων και β) τη στήριξη και ενδυνάμωση των υφιστάμενων. την προώθηση επιχειρήσεων, με υποδομές και υπηρεσίες οι οποίες έχουν στενούς δεσμούς με τον τόπο, δηλαδή με δραστηριότητες που στηρίζονται στους ενδογενείς πόρους, με στόχο να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και την αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων στους κρίσιμους τομείς της αξιόπιστης κάλυψης της ηλεκτρικής ισχύος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού παραγωγής ενέργειας και της διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού, με ενίσχυση των τοπικών δυνατοτήτων, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις χωροταξικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους. Επισημαίνεται ότι ιδιαίτερα στις ΑΠΕ και τις τεχνολογίες που αναπτύσσονται γύρω από αυτές η Κρήτη θα μπορούσε να αποτελέσει κέντρο ανάπτυξης επιδεικτικών πιλοτικών και παραγωγικών εφαρμογών και μεταφοράς τεχνολογίας στις γύρω περιοχές. Την οργάνωση των αστικών κέντρων και γενικά του οικιστικού δικτύου να υποδεχθούν πληθυσμό - στόχο 700.000 περίπου κατοίκων για το έτος 2015. Η εγκατάσταση της μονάδας γίνεται εντός του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας (ΦΕΚ ΑΑΠΠ 29/2006) το όποιο έχει αποφασιστεί λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 6 του Ν. 2742/1999 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη και άλλες διατάξεις», το ΦΕΚ 1486/10-10-2003 «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης». Καθώς η χρήση που προτείνεται έχει συμπεριληφθεί στο εγκεκριμένο ΓΠΣ σημαίνει ότι συνάδει με τις προβλέψεις και τις κατευθύνσεις του γενικού και των ειδικών πλαισίων. 5.6.2 Γενικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης Για την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής στο σύνολο του εθνικού χώρου και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του στο διεθνές περιβάλλον, επιδιώκεται η πολυκεντρική οργάνωσή του, με το μετασχηματισμό του διπολικού μοντέλου σε πολυκεντρικό και τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλέγματος αστικών πόλων και αξόνων ανάπτυξης. Πόλοι ανάπτυξης της ηπειρωτικής χώρας, της Κρήτης και των πλησίον αυτών νησιών. Οι πόλοι ανάπτυξης κατατάσσονται σε τέσσερις ιεραρχημένες κατηγορίες ως εξής: 1. Μητροπολιτικά κέντρα 20

2. Πρωτεύοντες εθνικοί πόλοι 3. δευτερεύοντες εθνικοί πόλοι 4. Λοιποί εθνικοί πόλοι Αναφορικά με του πρωτεύοντες εθνικούς πόλους προβλέπονται για την Περιφέρεια η ολοκλήρωση του Άξονα Κρήτης. Ο Άξονας Κρήτης αναπτύσσεται κατά μήκος του βόρειου οδικού άξονα του νησιού, από τη Σητεία έως το Καστέλλι Κισσάμου, και σε αυτόν συναρθρώνεται ολόκληρη η αναπτυξιακή ενότητα της Κρήτης και των πλησίον αυτής νησιών. Συνδέεται λειτουργικά με άξονες ανάπτυξης της ηπειρωτικής χώρας (δυτικός και χερσαίος Ανατολικός), με το αναπτυξιακό νησιωτικό σύμπλεγμα Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και με διεθνείς θαλάσσιους άξονες. Χωρική διάρθρωση των στρατηγικής σημασίας δικτύων υποδομών και υπηρεσιών μεταφορών, ενέργειας και επικοινωνιών. Για τις βασικές μεταφορικές υποδομές της Περιφέρειας δίδονται οι εξής κατευθύνσεις: 5.6.2.1 Οδικές υποδομές και Υπηρεσίες Ολοκλήρωση και αναβάθμιση του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης (από Σητεία έως Καστέλλι Κισσάμου). Πύκνωση του οδικού δικτύου, σε πρώτη φάση, με τον αναβαθμισμένο, σε υποδομές και υπηρεσίες, Νότιο ανατολικό Άξονα της Κρήτης (και η σύνδεσή του με το Βόρειο). 5.6.2.2 Θαλάσσιες μεταφορές και Λιμενικές Υποδομές και Υπηρεσίες Ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του λιμένα του Ηρακλείου σε συνδυασμό με αυτό της Σούδας. Παράλληλα, ενίσχυση των λιμένων διεθνούς ενδιαφέροντος και εθνικής σημασίας (Σούδας) και των εξειδικευμένων λιμένων εμπορευματοκιβωτίων της Νότιας Κρήτης. Ο λιμένας του Ηρακλείου, στο χρονικό ορίζοντα εφαρμογής του Πλαισίου, κρίνεται σκόπιμο να επενδύσει περαιτέρω στην ανάπτυξη υποδομών ακτοπλοΐας, φιλοξενίας κρουαζιέρας (κυρίως) και θαλάσσιου τουρισμού. Η εμπορευματική του δραστηριότητα εξαρτάται από τη δημιουργία εξειδικευμένου κομβικού λιμένα εμπορευματοκιβωτίων (hub) στη νότια Κρήτη, την ενεργοποίηση του Αδριατικού / Ιόνιου Θαλάσσιου Αυτοκινητόδρομου των διευρωπαϊκών δικτύων Μεταφορών και από την αύξηση του όγκου αλλά και την αλλαγή του τρόπου διάθεσης και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων της Κρήτης. Συμπληρωματικό ρόλο προς αυτόν του λιμένα του Ηρακλείου, στις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές, μπορεί να επιτελέσουν οι λιμένες της Σούδας, του Ρεθύμνου και της Σητείας. Υπηρεσία (hub) για εμπορευματικές μεταφορές προτείνεται να υποστηριχθεί και από νέο σύνθετο εμπορικό επιβατικό λιμένα στο νότιο κεντρικό ή νότιο ανατολικό άξονα της Κρήτης, που θα λειτουργήσει ως νότια πύλη της χώρας. Αναβάθμιση των ακτοπλοϊκών υποδομών των λιμένων της ηπειρωτικής χώρας και της Κρήτης, με σκοπό την ενίσχυση ενδοπεριφερειακών και διαπεριφερειακών συνδέσεων, τη μείωση των θαλάσσιων αποστάσεων, την απόσπαση φορτίου από τις οδικές μεταφορές και την αποσυμφόρηση του συστήματος των λιμένων της Αττικής. Στο πλαίσιο αυτό, ειδικότερο ρόλο μπορεί να αναλάβουν οι λιμένες Καστελίου και Σούδας για την αναβάθμιση, μεταξύ άλλων, των συνδέσεων της 21

Κρήτης με τους λιμένες Καλαμάτας, Διακόφτι Κυθήρων, Γυθείου και Νεάπολης. Επίσης, το λιμάνι της Σητείας για την αναβάθμιση, μεταξύ άλλων, των συνδέσεων της Κρήτης με την Καρπάθο Κάσο και τη Ρόδο. Κατασκευή νέων ή αναβάθμιση υφιστάμενων, εξειδικευμένων και μη, λιμενικών υποδομών που ενισχύουν (σε συνδυασμό με εξειδικευμένες υπηρεσίες) την τουριστική ανάπτυξη της χώρας μέσω του κλάδου της κρουαζιέρας. Μεταξύ των πλέον πρόσφορων για την παροχή των πιο πάνω υπηρεσιών λιμένων προτεραιοτήτων συγκαταλέγονται και οι λιμένες του Ηρακλείου, των Χανίων, του Ρεθύμνου. 5.6.2.3 Αερολιμενική υποδομή και Αεροπορικές Υπηρεσίες Ενίσχυση του ρόλου του κύριου διεθνή αερολιμένα του Ηρακλείου Αντίστοιχα, απαιτείται η ενίσχυση των υποδομών και των υπηρεσιών των αερολιμένων Ηρακλείου (με την κατασκευή νέου διεθνούς αερολιμένα στο Καστέλι Πεδιάδος σε αντικατάσταση του ήδη υπάρχοντος) σε συνδυασμό με τους αερολιμένες των Χανίων και της Σητείας οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, Ρόδου, Κω και Κέρκυρας. 5.6.2.4 Υποδομές ενέργειας Κατασκευή σταθμού υγροποιημένου ή και συμπιεσμένου αερίου στην περιοχή Ηρακλείου Κρήτης. Χωρική διάρθρωση, εξειδίκευση και συμπληρωματικότητα των παραγωγικών τομέων. Κατωτέρω καταγράφονται οι βασικοί στόχοι επιδιώξεις και οι κατευθύνσεις για την ορθολογική οργάνωση και ανάπτυξη των κύριων παραγωγικών τομέων της οικονομίας, καθώς και για τη χωρική διάρθρωση, την εξειδίκευση και την εξασφάλιση της μεταξύ τους συμπληρωματικότητας. 5.6.2.5 Αγροτικός τομέας Διατήρηση της γεωργίας και της εντατικής κτηνοτροφίας, με παράλληλη προστασία της γεωργικής γης, ιδιαίτερα στις γόνιμες πεδινές περιοχές. Οι περιοχές αυτές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το Ηράκλειο Μεσσαρά Ιεράπετρα στην Κρήτη. 5.6.2.6 Βιομηχανία (εξόρυξη μεταποίηση) Διατήρηση της εξορυκτικής δραστηριότητας στις υφιστάμενες περιοχές εκμετάλλευσης και διασφάλιση της δυνατότητας επέκτασης σε περιοχές, όπου εντοπίζονται νέα κοιτάσματα ή νέα ορυκτά, με τήρηση των όρων προστασίας του περιβάλλοντος και των προϋποθέσεων λειτουργίας των γειτονικών δραστηριοτήτων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Κρήτη για το γύψο. Για τις νέες μονάδες επιδιώκεται η συγκέντρωση σε οργανωμένους υποδοχείς σε κατάλληλες θέσεις, παράλληλα με τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης. Οργανωμένοι χώροι προβλέπονται σε όλους τους νομούς, αλλά οι μεγαλύτερες ανάγκες για οργανωμένους υποδοχείς διαπιστώνονται στις ζώνες επιρροής των 22

μεγάλων αστικών κέντρων και κατά μήκος των αξόνων ανάπτυξης και συγκεκριμένα για την Περιφέρεια στον άξονα ανάπτυξης του Ηρακλείου. Επιδιώκεται η δημιουργία ενός ιεραρχημένου αστικού πλέγματος, και ειδικότερα ενισχύεται το δίπολο Ηράκλειο Χανιά ως εθνικός πόλος, σε διασύνδεση με τον περιβάλλοντα χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Μεσογείου. 5.6.3 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τη βιομηχανία Το Ειδικό Πλαίσιο στοχεύει στην ενίσχυση της συγκέντρωσης των βιομηχανικών μονάδων σε οργανωμένους υποδοχείς με στόχο την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι κατευθύνσεις, όπως απορρέουν από Παράρτημα της τελικής ΚΥΑ για την Περιφέρεια Κρήτης, είναι: 5.6.3.1 Βασικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και στόχοι: Η δυναμική της οικονομίας στηρίζεται στον τουρισμό και τη γεωργία, τομείς που βασίζονται σε αντίστοιχα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η μεταποίηση έχει δευτερεύοντα ρόλο, και ο αυξανόμενος διεθνής ανταγωνισμός μειώνει τα περιθώρια κλάδων που παλαιότερα βασίζονταν στη «γεωγραφική προστασία». Η αναπτυξιακή στρατηγική για την προγραμματική περίοδο 2007 2013 διατηρεί αυτόν το διτομεακό προσανατολισμό, ενώ δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην ανάδειξη του Ηρακλείου σε εμπορευματικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή, και στην ενίσχυση στην Περιφέρεια των τηλεπικοινωνιών, της ερευνητικής δραστηριότητας και των Α.Π.Ε.. Η βελτίωση του οδικού δικτύου και των λιμανιών έχουν επίσης προτεραιότητα. Στο πλαίσιο αυτό, οι προοπτικές της βιομηχανίας είναι σχετικά περιορισμένες αλλά υπαρκτές, βασισμένες στην τοπική αγορά, στα αγροτικά προϊόντα, και στην Ε.Τ.Α. 5.6.3.2 Προτεραιότητες σε επίπεδο κλάδων ή κατηγοριών βιομηχανίας Από κλαδική άποψη, η μεταποίηση δεν εμφανίζει ισχυρές εξειδικεύσεις, αν και μια αυξημένη παρουσία μονάδων μεταποίησης αγροτικών προϊόντων είναι υπαρκτή. Η ενθάρρυνση της τελευταίας αποτελεί εύλογη επιλογή, εφόσον συνδυαστεί με έμφαση στην ποιότητα και την εξωστρέφεια. Η διατήρηση ενός ιστού μονάδων εξυπηρέτησης της τοπικής αγοράς παραμένει αναγκαία και δυνατή, με δεδομένα το γεωγραφικό χαρακτήρα της Περιφέρειας. Στις πιο συμβατικές αυτές δραστηριότητες μπορεί να προστεθεί ένας αριθμός εξωστρεφών μονάδων υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα δραστηριοποιούνται σε τομείς αιχμής βασιζόμενες στην οικονομία της γνώσης και την Ε.Τ.Α., ιδιαίτερα στην περίμετρο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Η ύπαρξη μεγάλων αστικών κέντρων διευκολύνει μια τέτοια στρατηγική, που γενικά απαιτεί αστικό περιβάλλον. 5.6.3.3 Χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας Από χωρική άποψη, οι κύριες ζώνες ανάπτυξης της μεταποίησης θα είναι οι ευρύτερες περιοχής Ηρακλείου (άξονας Γουβιές Καστέλι) (περιοχή εντατικοποίησης) και Χανίων (περιοχή επέκτασης) και, με σαφώς μικρότερα μεγέθη, Ρεθύμνου και Αγίου Νικολάου. Η μεταποίηση αγροτικών προϊόντων με μονάδες μικρότερης κλίμακας μπορεί να έχει πιο πολυκεντρικό χαρακτήρα, εστιασμένη σε διάφορα τοπικά κέντρα. 23

5.6.3.4 Οργανωμένη χωροθέτηση της βιομηχανίας Είναι αναγκαία η αύξηση των οργανωμένων υποδοχέων, τόσο για μετεγκαταστάσεις όσο και για την εγκατάσταση νέων μονάδων, ιδιαίτερα λαμβανομένων υπόψη του σε πολλές περιοχές ευαίσθητου τοπίου καθώς και της σημαντικής και αυξανόμενης τουριστικής ειδίκευσης της νήσου. 5.6.3.5 Πολιτική για τις χρήσεις γης και τη διάσπαρτη χωροθέτηση της βιομηχανίας (α) Αποτροπή της παρόδιας ανάπτυξης μονάδων μεταποίησης στο βασικό οδικό δίκτυο των ισχυρών στοιχείων της χωρικής οργάνωσης της βιομηχανίας. (β) Η χωροθέτηση νέων μονάδων με βάση τις γενικές διατάξεις της νομοθεσίας περί εκτός σχεδίου δόμησης είναι μη αποδεκτή στις περιαστικές ζώνες των μεγαλύτερων κέντρων, στις αναπτυγμένες ή υπό ανάπτυξη παράκτιες ζώνες τουριστικού χαρακτήρα, και στις ζώνες εντατικής ή ποιοτικής γεωργίας. Στις ζώνες αυτές είναι αναγκαίος ο λεπτομερής σχεδιασμός. (γ) Η στήριξη της επιβίωσης/μετασχηματισμού των υπαρχουσών μονάδων, εκτός των περιοχών των σημείων (α) και (β) στις σημερινές τους θέσεις είναι σκόπιμη. δεν αναμένονται σοβαρά προβλήματα στην αγορά εργασίας με πηγή τη μεταποίηση. Οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες στη μεταποίηση είναι μέσης ή χαμηλής έντασης. Επιπλέον, συνήθως αντισταθμίζονται από τη μεγαλύτερη ανάπτυξη των δύο άλλων τομέων. δεν αποτελούν κύριο ζήτημα πολιτικής. 5.6.4 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας 5.6.4.1 Χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων Για τη χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων στην Κρήτη πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής ειδικά κριτήρια: 1. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδαφών σε επίπεδο πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. δεν μπορεί να υπερβαίνει το 4% ανά ΟΤΑ δηλαδή 0,53 τυπικές ανεμογεννήτριες / 1000 στρέμματα. 2. Κριτήρια ένταξης των αιολικών εγκαταστάσεων στο τοπίο: Εφαρμόζονται οι κανόνες τοπίου που ορίζονται στο Παράρτημα IV της απόφασης 49828 ΦΕΚ 2464/2008. 5.6.4.2 Χωροθέτηση Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (Μ.ΥΗ.Ε.) Με βάση τις εκτιμήσεις για το υδροηλεκτρικό δυναμικό της χώρας ανά υδατικό διαμέρισμα, η Περιφέρεια Κρήτης δεν περιλαμβάνεται στις περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη πυκνότητα εκμεταλλεύσιμου δυναμικού. 5.6.4.3 Χωροθέτηση λοιπών εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Άλλες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που ενέχουν κάποια επίπεδα εκμεταλλευσιμότητας, είναι η ηλιακή ενέργεια, η βιομάζα και το βιοαέριο. Στο χωροταξικό δεν εντοπίζεται αναφορά σε συγκεκριμένες ζώνες για την περιοχή που εξετάζεται. 24

5.6.5 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τον τουρισμό Με βάση το εγκεκριμένο Εθνικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό (ΦΕΚ 1138/Β/11-06-2009) για την περιοχή αναφοράς ορίζονται οι εξής κατηγορίες ζωνών: Κατηγορία Α: Περιοχές ήδη ανεπτυγμένες τουριστικά Κατηγορία Β1: Περιοχές αναπτυσσόμενες τουριστικά με περιθώρια ανάπτυξης μαζικού τουρισμού Κατηγορία Β2: Περιοχές αναπτυσσόμενες τουριστικά με περιθώρια ανάπτυξης ήπιων και εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Οι περιοχές αυτές είναι: ο ορεινός χώρος Κέντρο Δυτικής Κρήτης (Λευκά Όρη Ίδη) (Β2.14) και ο ορεινός χώρος Κεντρικής Κρήτης (Δίκτη) (Β2.15) Κατηγορία Ε: Νησιά και παράκτιες περιοχές και ειδικότερα, Ομάδα ΙΙ: Περιλαμβάνει 47 νησιά με σημαντική τουριστική δραστηριότητα ή νησιά που αναπτύσσονται τουριστικά, με ή χωρίς άλλη ιδιαίτερα δυναμική παραγωγική δραστηριότητα και εκμεταλλεύσιμους πόρους στα οποία συγκαταλέγεται και η Κρήτη. Κατηγορία ΣΤ: Ορεινές περιοχές. Εκτός από τις περιοχές Β.14 και Β.15 που προαναφέρθηκαν περιλαμβάνεις και άλλες ορεινές εκτάσεις στην Κρήτη. Κατηγορία Ζ: Πεδινές και ημιορεινές περιοχές. Πρόκειται για τις περιοχές, που δεν κατατάσσονται στον παράκτιο ή ορεινό χώρο. Συμπεριλαμβάνουν και τον πεδινό ή ημιορεινό χώρο της Κρήτης. Κατηγορία Η: Περιοχές του δικτύου Φύση 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Περιλαμβάνονται περιοχές στην Κρήτη που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Φύση (NATURA) 2000 και άλλες περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας όπως κηρυγμένοι ιστορικοί τόποι, καταφύγια άγριας ζωής, κ.λπ., όπως έχουν οριοθετηθεί σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Κατηγορία Θ: Παραδοσιακοί οικισμοί. Περιλαμβάνονται οι χαρακτηρισμένοι ως τέτοιοι, κατά τις κείμενες διατάξεις, οικισμοί στην Κρήτη. Κατηγορία Ι: Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία. Περιλαμβάνονται οι οροθετημένοι κατά τις κείμενες διατάξεις αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία της Κρήτης. Περιοχές συνεδριακού τουρισμού Περιοχές αστικού τουρισμού (Ηράκλειο, πόλη Χανίων, πόλη Ρεθύμνου) Περιοχές θαλάσσιου τουρισμού (Ηράκλειο σε συνδυασμό με τα Χανιά με ακτίνα επιρροής κυρίως στις Βόρειες ακτές της Κρήτης) Περιοχές αθλητικού τουρισμού και ειδικότερα για γκολφ 5.7 Θεσμικό καθεστώς σύμφωνα με εγκεκριμένα σχέδια. Το γήπεδο βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου ΓΠΣ Σητείας σε περιοχή στην οποία προβλέπονται μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής και μέσης όχλησης καθώς και μονάδες μέσης όχλησης οι οποίες συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα του πρωτογενή τομέα. Στην παρούσα μελέτη επισυνάπτεται έγγραφο της πολεοδομίας Σητείας το οποίο αφόρα στις επιτρεπόμενες χρήσεις στην περιοχή εγκατάστασης της μονάδας. 25

5.8 Ειδικά Σχέδια Διαχείρισης. Στην περιφέρεια Κρήτης τελεί υπό αναθεώρηση ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κρήτης ΠΕΣΔΑ (2006) Κρήτης(ΑΔΑ:ΒΛ4Τ7ΛΚ-ΛΙΩ). Στους βασικούς άξονες του προβλέπεται μεταξύ άλλων η βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων, η επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων και η αρχή της εγγύτητας οι οποίες συνάδουν με την συγκεκριμένη δραστηριότητα. Παράλληλα ισχύει το προσχέδιο διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Κρήτης. 5.9 Οργανωμένοι υποδοχείς δραστηριοτήτων. Σε απόσταση 500 μέτρων δεν υπάρχουν ΠΟΤΑ, και άλλες περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα, θεματικά πάρκα, τουριστικοί λιμένες και άλλες θεσμοθετημένες ή διαμορφωμένες τουριστικά περιοχές καθώς και λειτουργούσες επιφανειακά μεταλλευτικές εξορυκτικές ζώνες και δραστηριότητες. 26

6 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 6.1 Εισαγωγή Το περιγραφόμενο έργο αφορά την κατασκευή μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) με καύση βιοαερίου. Η παραγωγή του βιοαερίου βασίζεται στην τεχνολογία της αναερόβιας χώνευσης. Η μονάδα θα εγκατασταθεί στην θέση «Νταούσο ή Γκέλα» του Δ. Σητείας σε μισθωμένο γήπεδο συνολικού εμβαδού 12662.99 m 2. Σκοπός της προτεινόμενης επένδυσης είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το βιοάεριο που παράγεται από την ζύμωση οργανικών αποβλήτων με τα οποία τροφοδοτείται η μονάδα. Η μονάδα θα λειτουργεί με αυτοτροδοφοτούμενες πρώτες ύλες τις οποίες θα παραλαμβάνει από γειτονικές βιομηχανικές μονάδες (ελαιοτριβεία) καθώς και από ενεργειακές καλλιέργειες που θα παράγει σε μισθωμένη έκταση 670 στρεμμάτων. Οι εισερχόμενες πρώτες ύλες καθώς και οι ποσότητες τους περιγράφονται στον πίνακα 6.1 Το βιοαέριο που θα παράγεται θα χρησιμοποιείται σε μια μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος 999 Κw και θα τροφοδοτεί το δίκτυο μεταφοράς της ΔΕΗ. Ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα συνδεθεί με γραμμή ΜΤ 20 kv σε Υποσταθμό 150 kv/m.t., συμφωνά με τις προδιαγραφές Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε.). Πίνακας 6.1: Χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες Opuntia Ficusindica Πυρήνας Κατσίγαρος Συνολικό Νωπή μάζα τόνοιιέτος 33.500 3.000 13.500 50.000 Ενσιρωμένα προϊόντα τόνοιιέτος 31.155 2.790 33.945 Εικόνα 6.1: Σκαρίφημα χωροθέτησης μονάδας Η μονάδα αποτελείται από 3 δεξαμενές χώνευσης (2 πρωτογενούς και 1 δευτερογενούς), από μια προδεξαμένη προσωρινής αποθήκευσης υγρών αποβλήτων, έναν χώρο προσωρινής αποθήκευσης οργανικών στερεών και έναν χώρο αποθήκευσης χωνεμένου υπολείμματος προς ξήρανση. Επίσης περιλαμβάνει μια μηχανή συμπαραγωγής (Σ.Η.Θ.) 27

ηλεκτρισμού και θερμότητας με δυναμικότητα 999 ΚWe η οποία είναι κόμπακτ μορφής εγκατεστημένη εντός προκατασκευασμένου οικίσκου, ένα χώρο αντλιοστασίου και ελέγχου δεξαμενών, ένα πυρσό έκτακτης ανάγκης και ένα χώρο γραφείου. Στην Εικόνα 6.1 παρουσιάζεται ένα σκαρίφημα με τη χωροθέτηση της μονάδας. Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά οι εγκαταστάσεις της μονάδας και ο τρόπος λειτουργίας της. 6.2 Αναερόβια χώνευση. 6.2.1 Εισαγωγή Η αξιοποίηση της ενέργειας που παράγεται μέσω της τεχνολογίας της Αναερόβιας Χώνευσης (ΑΧ) από οργανικά απόβλητα δοκιμάζετε με επιτυχία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παγκοσμίως, χρησιμοποιώντας σαν πρώτη ύλη ένα μεγάλο φάσμα οργανικών αποβλήτων ή/και ενεργειακών φυτών, με κύρια προϊόντα το βιοαέριο και το οργανικό λίπασμα. Η παραγωγή του βιοάεριου γίνεται σε χωνευτές μέσα από την αναερόβια χώνευση οργανικών κυρίως αποβλήτων, όπως είναι τα λύματα των ελαιουργείων, σφαγείων, τυροκομείων καθώς και άλλων κτηνοτροφικών ή αγροτοβιομηχανικών μονάδων (χοιροστασίων, πτηνοτροφείων, βουστασίων, ιχθυοτροφεία κ.α.), από λύματα βιολογικών καθαρισμών καθώς και από την αποσύνθεση του οργανικού κλάσματος απορριμμάτων στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ). Η χημική σύσταση του βιοαέριο αποτελείται κυρίως από μεθάνιο (CH 4 ) 55-70% και διοξείδιο του άνθρακα (C0 2 ) 30-45%. Επίσης περιέχει ελάχιστες ποσότητες άλλων αερίων, όπως άζωτο, υδρογόνο, αμμωνία και υδρόθειο, και η κατώτερη θερμογόνος δύναμη του κυμαίνεται από 20 έως 25 MJ/m 3. Στην Εικόνα 6.2 παρουσιάζονται οι χρήσης του βιοαερίου. 28 Εικόνα 6.2: Χρήσεις Βιοαέριου (Πηγή:Ζ. Ζαφείρης / ΚΑΠΕ)

Το βιοαέριο μπορεί να τροφοδοτήσει μηχανές εσωτερικής καύσης (ΜΕΚ), καυστήρες αερίου ή αεριοστρόβιλους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μικρο-αεριοστροβίλους δυναμικότητος από 25kW έως 100kW για παραγωγή ενέργειας. Παράλληλα χρησιμοποιείται ως καύσιμο μεταφορών, αφού καθαριστεί και απομακρυνθούν τα σωματίδια H 2 S, ΝΗ 3, Η 2 Ο και αφού αναβαθμιστεί (με απομάκρυνση του CO 2 και προσθήκη προπανίου), όπως επίσης και να διοχετευτεί σε δίκτυο φυσικού αερίου. Τέλος το αναβαθμισμένο βιοαέριο αν αναμορφωθεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή βιο-υδρογόνου και δύναται να χρησιμοποιηθεί σε κυψέλες καυσίμου (fuell cell) για την αποθήκευση ενέργειας. Το χωνεμένο υπόλειμμα που παραμένει στον χωνευτή μετά την διαδικασία της ΑΧ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν οργανικό λίπασμα ή, με κατάλληλες τεχνικές οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν διαχωρισμό, ιζηματογένεση, αντίστροφη όσμωση να διαχωτιστεί σε στερεό εδαφοβελτιωτικό αρίστης ποιότητας και σε νερό άρδευσης. 6.2.2 Περιγραφή της τεχνολογίας της αναερόβιας χώνευσης Η διεργασία της Αναερόβιας Χώνευσης είναι μια αρκετά γνωστή και δοκιμασμένη τεχνολογία για την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων. Η ιστορία της χρονολογείται από το 1630 όταν επιστήμονες αντιλήφθηκαν ότι από αποσύνθεση οργανικής ύλης αναπτύσσονται καύσιμα αέρια. Το 1776 ο Α. Volta κατέληγε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ποσοτική σχέση μεταξύ του ποσού της οργανικής ύλης και του αερίου που παράγεται, συλλέγοντας αέριο σε ελώδεις περιοχές της λίμνης Κόμο στην Ιταλία. Το 1794 ο J. Dalton θα αποδείξει ότι το αέριο το οποίο παράγεται σε ελώδεις περιοχές είναι το μεθάνιο καθορίζοντας και την πυκνότητα του. Το 1808 από την αναερόβια χώνευση κοπριάς αγελάδων οριστικοποιείται ότι το αέριο το οποίο παράγεται είναι το μεθάνιο. Η πρώτη εφαρμογή αναερόβιας χώνευσης πραγματοποιήθηκε στο Exeter στην Αγγλία το 1895 και συγκεκριμένα οι λάμπες του δημοτικού φωτισμού της πόλης λειτουργούσαν από καύση βιοαερίου που προερχόταν από τα αστικά λύματα. Η αναερόβια χώνευση αναφέρεται στην αποσύνθεση οργανικής ύλης παρουσία μικροοργανισμών, τα οποία αναπτύσσονται σε περιβάλλον «απουσία οξυγόνου» και αποτελεί μια από τις παλαιότερες μεθόδους βιολογικής επεξεργασίας. Το προερχόμενο από την διεργασία της αναερόβιας χώνευσης βιοαέριο περιέχει μεθάνιο (CH 4 ) σε ποσοστό 50-70%, διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30-50% καθώς και ίχνη H 2,, O 2, H 2 S, N 2 και υδρατμών. 6.2.3 Τα βακτηρία στην αναερόβια χώνευση Το βιοαέριο είναι ένα μεταβολικό προϊόν βακτηριδίων του μεθανίου. Παράγεται από τη ζύμωση οργανικής ύλης σε αναερόβιο περιβάλλον, με την απουσία φωτός και οξυγόνου. Βακτηρία μεθανίου μπορούν να υπάρξουν μόνο κάτω από ιδανικές συνθήκες, δηλαδή αν η βιομάζα έχει μια επαρκή περιεκτικότητα σε υγρασία (> 50% H 2 O). Η αναερόβια αποσύνθεση/αποδόμηση των οργανικών ουσιών πραγματοποιείται σε τέσσερα βήματα: υδρόλυση, οξεογένεση, οξικογένεση και μεθανογένεση. Κατά τα πρώτα δύο βήματα, τα υλικά είναι υγροποιημένα και λιωμένα, ενώ η πραγματική μετατροπή σε μεθάνιο συμβαίνει στα δυο τελευταία στάδια. Τα επιμέρους στάδια δεν διαφέρουν μόνο όσον αφορά τους μικροοργανισμού που συμμετέχουν και παραγόμενα προϊόντα, αλλά επίσης και ως προς τις απαραίτητες περιβαλλοντικές συνθήκες. Παρακάτω αναλύονται τα βήματα της αποσυνθεσης των οργανικών ουσιών. 29

Υδατάνθρακες Λιπίδια Πρωτείνες Ζάκχαρα Λιπαρά Οξέα Αμινοξέα Ανθρακικα Οξέα Αλκοόλες Υδρογόνο Διοξείδιο του Άνθρακα Αμμωνία Οξικό Οξύ Διοξείδιο του Άνθρακα Υδρογόνο Μεθάνιο Διοξείδιο του άνθρακα ΥΔΡΟΛΥΣΗ ΟΞΕΟΓΕΝΕΣΗ ΟΞΙΚΟΓΕΝΕΣΗ ΜΕΘΑΝΟΓΕΝΕΣΗ Εικόνα 6.3: Βήματα αναερόβιας χώνευσης (Πηγή: Ιωάννης Σανδάλης «Παραγωγή βιοαέριου από αναερόβια χώνευση απορριμμάτων») 6.2.3.1 Υδρόλυση Κατά τη διάρκεια αυτής της αρχικής φάσης αποδόμησης, υψηλού μοριακού σχηματισμού ουσίες όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη χωρίζονται με τη βοήθεια εξοενζύμων σε χαμηλού μοριακού σχηματισμού υδατοδιαλυτές ουσίες. 6.2.3.2 Αύξηση της οξύτητας (οξεογένεση) Τα μονομερή και ολιγομερή, που σχηματίζονται κατά τη φάση της υδρόλυσης, απορροφούνται από τα ίδια βακτήρια, που είναι ενεργά κατά τη φάση της υδρόλυσης και αποδομούνται περαιτέρω. Το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων που προκύπτουν, αποτελείται από μικρής αλυσίδας καρβοξυλικά οξέα, αλκοόλες, υδρογόνο και διοξείδιο του άνθρακα ή όξινο ανθρακικό. Η σύνθεση των προϊόντων αποδόμησης που προκύπτουν, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον όγκο τροφοδοσίας των πρώτων υλών στη δεξαμενή και την τιμή του ph. Η ιδανική τιμή του ph για τους μικροοργανισμούς κατά την υδρόλυση και την οξεογένεση είναι μεταξύ 5,3 και 6,7. 6.2.3.3 Σχηματισμός οξικών (οξικογένεση) Οι οξικογενείς μικροοργανισμοί (ουσίες δημιουργίας οξικών) είναι οι συνδετικοί κρίκοι μεταξύ της οξίνισης και του σχηματισμού μεθανίου. Τα μεταβολικά προϊόντα των οξικογενών μικροοργανισμών μετατρέπονται σε χρήσιμα για τη μεθανογένεση στοιχεία όπως το οξικό οξύ, όξινο ανθρακικό, υδρογόνο και διοξείδιο του άνθρακα από τους οξικογενείς μικροοργανισμούς. Για λόγους κινητικών αντιδράσεων και για να μην παρεμποδίζονται από το προϊόν έκκρισης τους (υδρογόνο), οι μικροοργανισμοί - κατά τη διάρκεια αυτού του βήματος - πρέπει να συνυπάρχουν συμβιώνοντας με τους μεθανογενείς μικροοργανισμούς. Κατά τη διάρκεια αυτών των αντιδράσεων οι πρώτες ύλες προετοιμάζονται για το τελευταίο βήμα της αναερόβιας αποδόμησης, τη μεθανογένεση. 6.2.3.4 Σχηματισμός μεθανίου (μεθανογένεση) Τα βακτηρίδια μεθανίου ειδικεύονται σε ορισμένες ουσίες ως πρώτες ύλες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να μετατρέψουν μόνο μερικές ουσίες, όπως οξικό οξύ, μυρμηκικό οξύ, μεθανόλη και διοξείδιο του άνθρακα. Το υδρογόνο χρησιμοποιείται ως γενική ουσία και το διοξείδιο του άνθρακα χρησιμεύει ως πηγή άνθρακα και δέκτης ηλεκτρονίων. Πρέπει 30

να εξασφαλιστεί η μικρή απόσταση των συμβιωτικών μικροοργανισμών της οξικογένεσης και της μεθανογένεσης. Η ιδανική τιμή του ph για τους μικροοργανισμούς στην οξικογένεση και μεθανογένεση βρίσκεται μεταξύ 6,8 και 7,5. Το θερμοκρασιακό εύρος λειτουργίας των βακτηρίων μεθανίου είναι μεταξύ 5 και 70 C. Μεσόφιλες αντιδράσεις πραγματοποιούνται σε θερμοκρασίες 25-40 C και θερμόφιλες από 45-60 C. Μεταξύ άλλων, οι παρακάτω συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο για την μετατροπή σε μεθάνιο: η τιμή του ph του μίγματος των πρώτων υλών, η ποιότητα και η συνεχής παροχή θρεπτικών ουσιών, η επιφάνεια του μίγματος των πρώτων υλών στη δεξαμενή χώνευσης, οι αναστολείς στο μίγμα, ο όγκος τροφοδοσίας πρώτων υλών στη δεξαμενή χώνευσης, ο χρόνος παραγωγής του βιοαερίου από το μίγμα και ο χρόνος παραμονής του μίγματος στη δεξαμενή. μεθανογενήβακτηρίδια Οξυκό οξύ μεθάνιο διοξείδιο ττοάνθρακα μεθανογενήβακτηρίδια Υδρογόνο διοξείδιο ττοάνθρακα μεθάνιο ν ό (Πηγή: Ιωάννης Σανδάλης «Παραγωγή βιοαέριου από αναέροβια χώνευση απορριμμάτων») 6.2.4 Συνθήκες λειτουργίας της ΑΧ Η αναερόβια παραγωγή βιοαερίου πραγματοποιείται μέσω βιολογικής αποδόμησης της οργανικής ύλης από τα βακτήρια του μεθανίου, απουσία φωτός και οξυγόνου, σε καθορισμένη θερμοκρασία. Η θερμοκρασία ζύμωσης και ο χρόνος παραμονής είναι ουσιώδεις παράμετροι για την αναερόβια διαδικασία. Η προτεινόμενη εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου λειτουργεί εντός του εύρους της μεσόφιλης ζυμώσεως στους περίπου 40 C. Υπό την προϋπόθεση επαρκούς χρόνου παραμονής της βιομάζας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ζύμωσης, είναι δυνατή η επίτευξη της εξυγίανσης και της σταθεροποίησης του μίγματος των πρώτων υλών. Εικόνα 6.4: Σχετικοί ρυθμοί παραγωγής βιοαέριου ανάλογα με την θερμοκρασία και τον χρόνο παραμονής (Πηγή: Ιωάννης Σανδάλης «Παραγωγή βιοαέριου από αναερόβια χώνευση απορριμμάτων») 31

Η δοσολογημένη τροφοδοσία της βιομάζας (π.χ. ενεργειακές καλλιέργειες) στην λειτουργούσα εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου και άρα η παροχή θρεπτικών συστατικών για τα βακτηρίδια μεθανίου, οδηγεί στην παραγωγή ενεργειακά πλούσιου βιοαερίου. Η αναερόβια ζύμωση και η παραγωγή βιοαερίου, που προκύπτει από αυτή, ελέγχονται και κατευθύνονται μέσω της τροφοδοσίας των πρώτων υλών. Το βιοαέριο που προκύπτει περιέχει μεθάνιο έως και 75% κατ' όγκο. Περαιτέρω συστατικά, που αξίζει να αναφερθούν είναι το νερό και το υδρόθειο. Πριν από την καύση του ακατέργαστου αερίου στην μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, γίνεται αφαίρεση του νερού με φυσικό τρόπο και βιολογική αποθείωση. Η αφαίρεση του νερού από το βιοαέριο πριν από τη χρήση του για παραγωγή ενέργειας έχει ως στόχο τη διατήρηση της θερμιδικής του αξίας και συνεπώς, της αποτελεσματικότητάς του κατά τη διάρκεια της ενεργειακής του χρήσης, καθώς και την αποφυγή οποιασδήποτε απώλειας πίεσης στο εσωτερικό του συστήματος αγωγών του αερίου και την πρόληψη διάβρωσης. Για να γίνει η συμπύκνωση του περιεχόμενου νερού του ακατέργαστου φυσικού αερίου, ο αγωγός του αερίου ψύχεται και το νερό που εμπεριέχεται στο αέριο συμπυκνώνεται φυσικά κρατώντας τη θερμοκρασία ψύξης πάντα χαμηλότερη από τη θερμοκρασία υγροποιήσεως των υδρατμών. Το συμπύκνωμα έπειτα οδηγείται πίσω στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου όπου για την δέσμευση του υδρόθειου, διοχετεύεται αέρας στο ακατέργαστο αέριο. Το υποτυπώδες θειώδες άλας, το οποίο παραμένει στην επιφάνεια του μίγματος, αυξάνει τις λιπαντικές ιδιότητες του χωνευμένου υπολείμματος. 6.3 Περιγραφή λειτουργίας της μονάδας Η μονάδα βιοαερίου αποτελείται από το χώρο υποδοχής της πρώτης ύλης, το χώρο προαποθήκευσης, τις δεξαμενές χώνευσης (πρωτογενούς και δευτερογενούς), τη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας (ΣΗΘ), τον πυρσό εκτάκτου ανάγκης και το μετασχηματιστή τάσης. Στην Εικόνα 6.5 παρουσιάζεται ένα γενικό διάγραμμα ροής της λειτουργίας της εγκατάστασης. Υγρά Υποδοχή Πρώτης ύλης Προδεξαμενή Ενσίρωση Πρωτογενής Χώνευση Δευτερογενής Χώνευση Ξύρανση υπολειμάτων χώνευσης Στερεά Προς Ηλεκτρικό Δίκτυο Υποσταθμός ΣΗΘ Πυρσός Εκτάκτου Ανάγκης Πρώτη ύλη Θερμότητα Βιοαέριο Ηλεκτρική ενέργεια Εικόνα 6.5: Διάγραμμα ροής εγκατάστασης βιοαερίου Αρχικά οι πρώτες ύλες διαχωρισμένες από τα σημεία παραλαβής σε υγρές και στερεές φθάνουν στον χώρο υποδοχής. Οι στερεές πρώτες ύλες μεταφέρονται στο χώρο 32

ενσίρωσης από όπου με κατάλληλο σύστημα τροφοδοσίας τροφοδοτούν τις δεξαμενές πρωτόγεννους χώνευσης. Αντιστοίχως οι υγρές πρώτες ύλες μεταφέρονται μέσω αντλιών σε μία δεξαμενή αποθήκευσης (προδεξαμενή) από την οποία γίνεται επίσης τροφοδοσία των δεξαμενών πρωτόγεννους χώνευσης. Η δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης τροφοδοτείται από τις δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης. Από το χώρο ενσίρωσης το υγρό υπόλειμμα στραγγίσης τροφοδοτείται στις δεξαμενές χώνευσης. Το παραγόμενο βιοαέριο τόσο από την πρωτογενή όσο και από τη δευτερογενή χώνευση συλλέγεται αφού περάσει από ένα μηχανισμό αποθείωσης, ο οποίος είναι εγκατεστημένος στις οροφές των δεξαμενών, συλλέγεται και οδηγείται προς τη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Στην περίπτωση βλάβης της μονάδας συμπαραγωγής το βιοαέριο οδηγείται στο πυρσό καύσης εκτάκτου ανάγκης όπου γίνεται καύση του παραγόμενου αερίου με ασφαλή τρόπο. Θερμική ενέργεια μεταφέρεται από την μονάδα συμπαραγωγής προς τις δεξαμενές πρωτογενούς και δευτερογενούς χώνευσης για την θέρμανση τους καθώς η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης είναι μεσόφιλη και απαιτεί θερμοκρασία 25-40 o C περίπου. Η περίσσεια της θερμικής ενέργειας χρησιμοποιείται για την ξήρανση του χωνεμένου υπολείμματος και μελλοντικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί με την μέθοδο της τηλεθέρμανσης σε γειτονικές μονάδες ή οικισμούς. Η ηλεκτρική ενέργεια της μονάδας συμπαραγωγής μεταφέρεται προς τον μετασχηματιστή ανύψωσης τάσης για την διασύνδεση της μονάδας στο ηλεκτρικό δίκτυο μέσης τάσης. Επίσης ηλεκτρική ενέργεια διανέμεται στα διάφορα τμήματα της εγκατάσταση για την τροφοδοσία του μηχανολογικού εξοπλισμού της (αναδευτήρες, αντλίες, συστήματα τροφοδοσίας κ.λ.π.). Τα υπολείμματα από τη διαδικασία χώνευσης μεταφέρονται στο χώρο ξήρανσης. Μετά από τη διαδικασία αυτή τα υπολείμματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή λιπάσματος στερεής μορφής ή να χρησιμοποιηθούν ως εδαφοβελτιωτικό σε ιδίες αγροτικές εκτάσεις που χρήζουν εξισορρόπησης θρεπτικών ουσιών και αυτές των προμηθευτών της ως ανταπόδοση. Συνολικά η λειτουργία της μονάδας συμβάλει στην διαχείριση των αποβλήτων των ελαιουργείων της περιοχής το οποίο αποτελεί ένα διαιωνιζόμενο πρόβλημα. Ειδικότερα τα υγρά απόβλητα ελαιουργείων, αν και αποτελούν υποπροϊόντα επεξεργασίας του ελαιοκάρπου, συγκαταλέγονται στα κατ' εξοχήν βεβαρημένα από πλευράς ρυπαντικού φορτίου γεωργικά βιομηχανικά απόβλητα, διότι έχουν πάρα πολύ οργανικό φορτίο. δεδομένου ότι η σημερινή διαχείριση τους δεν κρίνεται επαρκής. Μετά την απαγόρευση διάθεσης των σε φυσικούς αποδέκτες (ρυάκια, ποταμοί, θάλασσα, κ.λπ.), με σκοπό την αποφυγή της ρύπανσης του περιβάλλοντος, η μέθοδος των δεξαμενών εξάτμισης έχει επικρατήσει λόγω του χαμηλού κόστους εφαρμογής. Ωστόσο, ειδικά σε τουριστικές περιοχές δημιουργεί προβλήματα από τις δυσμενείς οσμές που παράγονται, ενώ η πλημμελής κατασκευή των δεξαμενών (μη στεγανοποίηση) εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους ρύπανσης των υδροφορέων. 6.4 Τεχνική περιγραφή της εγκατάστασης Η εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου αποτελείται κυρίως από τα παρακάτω στοιχεία: Συστήματα τροφοδοσίας. Δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης. Δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης. Μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ)-CHP. Πυρσός εκτάκτου ανάγκης. Μετασχηματιστής χαμηλής-μέσης τάσης. 33

Σύστημα ξήρανσης χωνευμένου υπολείμματος. Δωμάτιο ελέγχου. Για την παραγωγή βιοαερίου (που θα χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο), μέσω της αναερόβιας επεξεργασίας βιομάζας, χρησιμοποιούνται οργανικές πρώτες ύλες τις οποίες παρουσιάζει ο Πίνακας 6.1. Οι υγρές πρώτες ύλες αντλούνται μέσω συστήματος αντλιών στις δεξαμενές χώνευσης. Οι στερεές πρώτες ύλες τροφοδοτούνται στις δεξαμενές χώνευσης, μέσω ειδικών τροφοδοτικών μηχανημάτων. Οι δεξαμενές χώνευσης και δευτερογενούς χώνευσης είναι κατασκευασμένες ως κυκλικές δεξαμενές από ενισχυμένο σκυρόδεμα, και διαθέτουν μεμβράνες κωνικού σχήματος για την αποθήκευση του βιοαερίου. Με αυτό τον τρόπο το παραγόμενο βιοαέριο μπορεί να συλλεχθεί απευθείας πάνω από τη στάθμη του μίγματος των δεξαμενών και να αποθηκευτεί εκεί προσωρινά, μέχρι τη χρήση του. Μια δεύτερη, αεροϋποστηριζόμενη μεμβράνη, επίσης κωνικού σχήματος, χρησιμοποιείται ως κάλυμμα προστασίας από τα καιρικά φαινόμενα. Το σχήμα της διατηρείται με πίεση αέρα, μέσω ενός φυσητήρα, ο οποίος παράγει πίεση περίπου 1,5mbar. Συσκευές ελέγχου υπερπίεσης και υποπίεσης εξασφαλίζουν τη σταθερή πίεση μεταξύ των δύο μεμβρανών. Στην δεξαμενή χώνευσης πραγματοποιείται αντιδράσεις μεσόφιλης ζυμώσεως σε θερμοκρασία περίπου 40 βαθμών Κελσίου. Το μίγμα των πρώτων υλών θερμαίνεται με τη χρήση ζεστού νερού, το οποίο προέρχεται από εξωτερική πηγή θερμότητας (ΣΗΘ). Αφού το μίγμα των πρώτων υλών παραμείνει στη δεξαμενή χώνευσης για κατάλληλο χρονικό διάστημα και έχει παράξει το βιοαέριο, αντλείται στη δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης, μέσω ενός κλειστού συστήματος σωληνώσεων. Από εκεί, και πάλι μέσω του συστήματος αντλιών - το μίγμα μεταφέρεται στο χώρο αποθήκευσης χωνευμένου υπολείμματος. Το χωνευμένο υπόλειμμα της εγκατάστασης παραγωγής βιοαερίου, το οποίο παραμένει μετά από την αναερόβια επεξεργασία, χρησιμοποιείται ως αγροτικό εδαφοβελτιωτικό και έτσι επιστρέφει στο βιολογικό κύκλο των αγροτικών εκτάσεων, οι οποίες προμηθεύουν την εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου με φυτικές πρώτες ύλες. Η ζύμωση του υποστρώματος, οδηγεί σε πλούσιο ενεργειακά βιοαέριο. Το παραγόμενο βιοαέριο οδηγείται στη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) ως καύσιμο, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με γεννήτριες. Από τη θερμότητα των καυσαερίων και του νερού ψύξης παράγεται ζεστό νερό με τη χρήση εναλλακτών θερμότητας. 6.4.1 Σύστημα τροφοδοσίας πρώτων υλών. Τα συστήματα τροφοδοσίας πρώτων υλών τροφοδοτούν τις δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης φροντίζοντας ο ρυθμό εισόδου της πρώτης ύλης να είναι ο κατάλληλος για τη διατήρηση της ΑΧ. Αποτελείται από του χώρους υποδοχής των πρώτων υλών (χώρος εναπόθεσης στερεών πρώτων υλών, χώρος αποθήκευσης ενσιρωμάτος και δεξαμενή προ-αποθήκευσης) και από τους τροφοδότες στις δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης. 6.4.1.1 Τροφοδοσία στερεών πρώτων υλών Το σύστημα τροφοδοσίας στερεών πρώτων υλών τροφοδοτεί την εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου με μη-αντλήσιμη βιομάζα, όπως τα ενσιρώματα οργανικών καλλιεργειών και την ελαιοπύρηνα κλπ. Το σύστημα τροφοδοσίας περιλαμβάνει χώρο αποθήκευσης, κινούμενο δάπεδο, ηλεκτροκίνητους κοχλίες (οριζόντιους και κάθετους κοχλίες, κλπ.) και ένα σύστημα ζύγισης. Οι ανανεώσιμοι πόροι μεταφέρονται στον οριζόντιο κοχλία από το χώρο αποθήκευσης μέσω του κινούμενου δαπέδου και στη συνέχεια τροφοδοτούνται στη δεξαμενή χώνευσης μέσω του καθοδικού κοχλία. 34

Εικόνα 6.6: Τροφοδότης στερεάς ύλης με κοχλία και αναδευτήρας Το σύστημα τροφοδοσίας είναι αυτοματοποιημένο, διότι η τροφοδοσία των πρώτων υλών στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου πρέπει να πραγματοποιείται αρκετές φορές την ημέρα σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η σταθερή και αδιάκοπη παραγωγή αερίου. 6.4.1.2 Τροφοδοσίας υγρών πρώτων υλών. Για την τροφοδοσία των υγρών πρώτων υλών στις δεξαμενές χρησιμοποιείται κατάλληλο αντλητικό συγκρότημά το οποίο αντλεί τις υγρές πρώτες ύλες από τη δεξαμενή προαποθήκευσης. 6.4.2 Δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης. Η δεξαμενές πρωτογενούς χώνευσης με χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης (αποθήκευση αερίου πάνω από την επιφάνεια του μίγματος) κατασκευάζεται ως κυκλική δεξαμενή από οπλισμένο σκυρόδεμα σύμφωνα με τις γενικά αναγνωρισμένες τεχνικές προδιαγραφές και σύμφωνα με το DIN 11622 «Σιλό ζύμωσης και δεξαμενές υγρής κοπριάς» και «Κανόνες διαχείρισης νερού εγκαταστάσεων παραγωγής βιοαερίου για αποθήκευση και επεξεργασία ζωικών ούρων, υγρής κοπριάς και στραγγισμάτων ενσίρωσης». Οι ανανεώσιμοι πόροι, τροφοδοτούνται στην εγκατάσταση παραγωγής χρησιμοποιώντας το σύστημα τροφοδοσίας στερεών πρώτων υλών. Η δεξαμενή χώνευσης είναι συνδεδεμένή με τη δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης μέσω αγωγού. Όταν τροφοδοτείται πρώτη ύλη προς ζύμωση στην δεξαμενή χώνευσης, η ίδια ποσότητα μίγματος μεταφέρεται με άντληση από την δεξαμενή χώνευσης στην δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης, μέσω του κλειστού συστήματος αγωγών. Αν η δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης είναι πλήρης, 35

το μίγμα αντλείται στον χώρο αποθήκευσης χωνευμένου υπολείμματος σύμφωνα με την ίδια αρχή. Εικόνα 6.7: Υποβρύχιος ρυθμιζόμενος αναδευτήρας Για να αποφευχθούν πλωτά στρώματα καθώς και για την ομογενοποίηση και την καλή κυκλοφορία του μίγματος, η δεξαμενή χώνευσης είναι εξοπλισμένή με ρυθμιζόμενους, υποβρύχιους, μηχανοκίνητους αναδευτήρες (Εικόνα 6.7). Αυτοί οι αναδευτήρες καθιστούν δυνατή την άντληση και την ανάδευση του περιεχομένου της δεξαμενής χώνευσης, ακόμη και για υψηλή περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία (Ξ.Ο.). Ο έλεγχος της θερμοκρασίας και οπότε της διαδικασίας στην δεξαμενή χώνευσης γίνεται με σύστημα θέρμανσης ανακυκλοφορίας ζεστού νερού. Σωλήνες PE διαμμέτρου 20mm που είναι στερεωμένοι με αποστάτες στο εσωτερικό τοίχωμα της δεξαμενής, λειτουργούν ως σύστημα θέρμανσης της δεξαμενής χώνευσης και τροφοδοτούνται με ζεστό νερό. Η απόσταση περίπου 10 εκ. από τον τοίχο εξασφαλίζει την ομοιόμορφη θέρμανση της δεξαμενής, χωρίς να δημιουργούνται στατικά προβλήματα. Η πλάκα θεμελίωσης είναι θερμομονωμένη προς το έδαφος με χρήση πλακών εξηλασμένης πολυστερίνης πάχους 5 εκ. και υψηλής αντοχής σε πίεση. Το επιχωματωμένο τμήμα του τοίχου μονώνεται με πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης πάχους 10 εκ. Το τμήμα του τοίχου που βρίσκεται πάνω από τη στάθμη του εδάφους μονώνεται επίσης με πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης πάχους 10 εκ. Οι πλάκες πολυστερίνης πάνω από την επιφάνεια του εδάφους στερεώνονται με περιμετρική ταινία γαλβανισμένου χάλυβα (80 mm x 0,8 mm) σε ολόκληρη την περίμετρο της δεξαμενής. Τέλος, ο τοίχος πάνω από το έδαφος καλύπτεται με τραπεζοειδή φύλλα αλουμινίου. Τα φύλλα είναι στερεωμένα στην περιμετρική ταινία χάλυβα με αυτοδιάτρητες βίδες Όλα τα σημεία διείσδυσης σωληνώσεων του τοίχου μπορούν να ελεγχθούν πλήρως οπτικά, είτε λόγω της κατασκευής τους πάνω από το έδαφος ή μέσω ενός φρεατίου κάτω από το έδαφος. Ανθεκτικά υλικά, όπως μπρούντζος και ειδικοί χάλυβες εξασφαλίζουν τη μόνιμη στεγανότητα της κατασκευής. Κάθε βαλβίδα διακοπής παροχής, η οποία έρχεται σε επαφή με το μίγμα, κατασκευάζεται εις διπλούν για λόγους ασφαλείας. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε παροχή σε σημείο διείσδυσης του τοίχου μπορεί να διακοπεί, ακόμη και αν 36

μία από τις βαλβίδες διακοπής (ρυθμιστικά) έχει σπάσει. Μία από τις δύο βαλβίδες διακοπής (ρυθμιστικά) κλειδώνει, ώστε να αποτρέπεται οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη χρήση. Οι αγωγοί τροφοδοσίας και εκκένωσης διαπερνούν τα τοιχώματα της δεξαμενής σε ύψος τουλάχιστον 4 μέτρα πάνω από τη βάση. Κάθε δεξαμενή περιβάλλεται από μεταλλική εξέδρα για να διευκολυνθεί η σωστή εφαρμογή των οπτικών ελέγχων και των άλλων μέτρων παρακολούθησης. Όλες οι εξέδρες συνδέονται μεταξύ τους. Κάθε δεξαμενή σκεπάζεται αεροστεγώς με διπλή μεμβράνη κώνικου σχήματος (υλικό άνω μεμβράνης: ύφασμα PVC υλικό κάτω μεμβράνης: PE υψηλής ελαστικότητας), η οποία στερεώνεται σε ειδική ράγα συγκράτησης. Μεταξύ των δύο μεμβρανών, δημιουργείται πίεση 1,5mbar με χρήση φυσητήρα και βαλβίδας υπερπίεσης. Αυτή η πολύ χαμηλή πίεση μεταφέρεται - μέσω της μεμβράνης PE στο χώρο αποθήκευσης αερίου της δεξαμενής χώνευσης, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία της πίεσης συστήματος του βιοαερίου. Το ακατέργαστο αέριο, το οποίο παράγεται από την αναερόβια διαδικασία, αποθηκεύεται με αυτήν την πίεση πάνω από την επιφάνεια του μίγματος. Ο έλεγχος της πίεσης του χώρου αποθήκευσης του βιοαερίου στη δεξαμενή χώνευσης πραγματοποιείται με τη βοήθεια κατάλληλων συσκευών ελέγχου ασφαλείας υπερπίεσης και υποπίεσης, οι οποίες εξασφαλίζουν ότι η υπερπίεση του βιοαερίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3mbar και η υποπίεση του βιοαερίου δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από 1mbar. Ο τρόπος που είναι κατασκευασμένη η μεμβράνη, έχει ως αποτέλεσμα το κάλυμμα από PVC να φαίνεται κωνικό από έξω. Ο χώρος κάτω από αυτόν τον αερο-υποστηριζόμενο κώνο επιτρέπει στη μεμβράνη ΡΕ να ανυψώνεται και να χαμηλώνει ανάλογα με την παραγωγή βιοαερίου και την κατανάλωση, ενώ παράλληλα το προστατεύει από τις καιρικές συνθήκες. Η μεμβράνη αποτελείται από μια δομή δύο στρώσεων εξαιρετικά ελαφριών πλαστικών φιλμ, χωρίς άκαμπτα ή μεταλλικά εξαρτήματα. Οι μεμβράνες παρέχουν επίσης προκαθορισμένο σημείο ρήξης με επαρκή συντελεστή ασφαλείας. Προσφέρουν απολύτως αξιόπιστη προστασία στις δεξαμενές από φθορές όλων των ειδών που μπορούν να δημιουργηθούν ως αποτέλεσμα πίεσης. Οι δυνάμεις που ασκούνται στα τοιχώματα της δεξαμενής λόγω της μεμβράνης είναι πολύ μικρές και ασκούνται ομοιόμορφα στον τοίχο της δεξαμενής.. Η θερμομόνωση της δεξαμενής χώνευσης είναι πυράντοχη. Η κατασκευή και η λειτουργία του χώρου αποθήκευσης βιοαερίου χαμηλής πίεσης πληρεί όλες τις απαιτήσεις ασφαλείας για τις εγκαταστάσεις παραγωγής βιοαερίου. Το ακατέργαστο αέριο αποθειώνεται βιολογικά μέσω της ελεγχόμενης χορήγησης αέρα στον χώρο αποθήκευσης του βιοαερίου. Αφού αφαιρεθεί το νερό από το βιοαέριο, με συμπύκνωση των υδρατμών, αυτό μεταφέρεται στη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ). Ιπτάμενες μικτές καλλιέργειες βακτηρίων δημιουργούν ίζημα στοιχειώδους θείου και θειικών αλάτων μέσω της οξείδωσης θειικού οξέος. Οποιοδήποτε συμπύκνωμα από τη διαδικασία αφύγρανσης του βιοαερίου οδηγείται εκ νέου στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου, χωρίς να αφήνει υπολείμματα 6.4.3 Δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης. Η δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης με χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης (αποθήκευση αερίου πάνω από την επιφάνεια του μίγματος) κατασκευάζεται ως κυκλική δεξαμενή από οπλισμένο σκυρόδεμα σύμφωνα με τις γενικά αναγνωρισμένες τεχνικές προδιαγραφές και σύμφωνα με το DIN 11622 «Σιλό ζύμωσης και δεξαμενές υγρής κοπριάς» και «Κανόνες διαχείρισης νερού εγκαταστάσεων παραγωγής βιοαερίου για αποθήκευση και επεξεργασία ζωικών ούρων, υγρής κοπριάς και στραγγισμάτων ενσίρωσης». Ο εξοπλισμός αυτών των δεξαμενών είναι ίδιος με αυτόν των δεξαμενών χώνευσης με επιτοίχιο σύστημα θέρμανσης, θερμομόνωση και αερο-υποστηριζόμενη μεμβράνη οροφής με ενσωματωμένο χώρο αποθήκευσης βιοαερίου χαμηλής πίεσης. Για 37

την ανάδευση η δεξαμενή είναι εξοπλισμένη με ρυθμιζόμενους, υποβρύχιους, μηχανοκίνητους αναδευτήρες. 6.4.4 Μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ)-CHP. Για την ενεργειακή μετατροπή του βιοαερίου σε ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα, χρησιμοποιείται γεννήτρια τύπου JGS 320 GS-C25 της εταιρείας GE Jenbacher GmbH & Co OHG, ηλεκτρικής ισχύος 999 kw. Η θερμική ισχύς της μονάδας ΣΗΘ είναι περίπου 1029 kw. Η μονάδα ΣΗΘ είναι εγκατεστημένη σε container, το οποίο είναι εξοπλισμένο με όλο τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό όπως αυτό που απεικονίζεται στην Εικόνα 6.8 Εικόνα 6.8: Μονάδα συμπαραγωγής Ηλεκτρικής και Θερμικής ενέργειας τοποθετημένη σε κατάλληλο Container Η εποικοδομητική διάταξη του κινητήρα καύσης αντιστοιχεί στην προβλεπόμενη ποσότητα παραγωγής βιοαερίου. Εάν ο κινητήρας παρουσιάσει βλάβη, το βιοαέριο αποθηκεύεται στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου, χωρίς να ενεργοποιηθεί το σύστημα ασφαλείας ελέγχου υπερπίεσης και υποπίεσης. Η περαιτέρω παραγωγή βιοαερίου θα μειωθεί, διακόπτοντας την τροφοδοσία της εγκατάστασης παραγωγής βιοαερίου, έως ότου αποκατασταθούν οι κανονικές συνθήκες λειτουργίας. 6.4.5 Πυρσός εκτάκτου ανάγκης. Ο πυρσός εκτάκτου ανάγκης χρησιμοποιείται για την καύση του βιοαερίου σε περίπτωση που υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου ή στη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας. Ο πυρσός έχει τη δυναμικότητα να καταναλώνει μέσω της καύσης όλο το ισοζύγιο βιοαερίου που παράγεται από την μονάδα διατηρώντας την ισορροπία στη λειτουργία της χώνευσης. Στην Εικόνα 6.9 παρουσιάζεται μια φωτογραφία του πυρσού εκτάκτου ανάγκης. 6.4.6 Μετασχηματιστής χαμηλής-μέσης τάσης (Υποσταθμός). Για τη σύνδεση της μονάδας βιοαερίου με το δίκτυο μέσης τάσης απαιτείται η χρήση μετασχηματιστή ανύψωσης. Ο μετασχηματιστής αυτός εγκαθίσταται σε μεταλλικό οικίσκο ο οποίος αποτελείται από το διαμέρισμα μέσης τάσης, το διαμέρισμα χαμηλής τάσης και διαμέρισμα του μετασχηματιστή. 38

Εικόνα 6.9: Πυρσός εκτάκτου ανάγκης 6.4.7 Σύστημα ξήρανσης χωνευμένου υπολείμματος. Το σύστημα ξήρανσης χωνεμένου υπολείμματος κατασκευάζεται από διάτρητες λαμαρίνες χάλυβα με επικάλυψη ειδικής σκόνης. Στο μηχανολογικό του εξοπλισμό περιλαμβάνονται κοχλίες μεταφοράς ξηρού υπολείμματος, σύστημα εξαερισμού, εναλλάκτες θερμότητας και σταθμός κίνησης με κινητό ιμάντα μεταφοράς. Το σύστημα τροφοδοτείται από τον χώρο αποθήκευσης χωνεμένου υπολείμματος. Η απαιτούμενη θερμική ενέργεια για τη λειτουργία του υποσταθμού προέρχεται από την μονάδα ΣΗΘ. 6.4.8 Δωμάτιο ελέγχου. Το δωμάτιο ελέγχου της μονάδας περιέχει τις κατάλληλες διατάξεις για το χειρισμό του μηχανολογικού εξοπλισμού της μονάδας. Διαθέτει σύστημα οπτικοποίησης και τηλεχειρισμού (SCADA) ολόκληρης της διαδικασίας της αναερόβιας χώνευσης και της συμπαραγωγής. 6.4.9 Προκαταρκτική εκτίμηση του τρόπου σύνδεσης με το Δίκτυο ή το Σύστημα Ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα συνδεθεί με γραμμή ΜΤ 20 kv σε Υποσταθμό 150 kv/m.t., συμφωνά με τις προδιαγραφές Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε.). Η απόσταση από τον υποσταθμό που θα συνδεθεί η προτεινόμενη εγκατάσταση ανέρχεται περί τα διακόσια εξήντα (260) μέτρα από τα όρια του γηπέδου. Θα γίνει επέκταση του δικτύου μέχρι τα όρια του οικοπέδου. Ο αγωγός μέσης τάσης θα είναι τύπου CU/XLPE/PVC 1x70mm2 και θα συνδέεται στους ακροδέκτες της κολώνας της Δ.Ε.Η. με ακροκιβώτια εξωτερικού χώρου, στηριγμένος σε ειδική κατασκευή από γαλβανισμένο μορφοσίδηρο (σιδηρογωνιά) διαστάσεων (40x40x4mm) με στηρίγματα αλουμινίου. Θα χρησιμοποιηθεί 1αγωγός /φάση. Η κάθοδος από την κολώνα θα γίνεται μέσω ειδικού καναλιού (2,5m) κατασκευασμένο από γαλβανισμένη λαμαρίνα πάχους 1,5mm βαμμένη με ηλεκτροστατική πολυεσταιρική βαφή φούρνου σε απόχρωση ώχρας τύπου 6734 EL4041 της AKZO NOBEL και 3 ή 4 στηριγμάτων 39

(ανάλογα το ύψος της κολώνας) κατασκευασμένων από μορφοσίδηρο (σιδηρογωνιά) διαστάσεων (30x30x3mm). Οι αγωγοί μέσης τάσης θα οδεύουν υπογείως σε κανάλι βάθους κατ ελάχιστον 1m μέχρι τον χώρο της κυψέλης μέσης τάσης του υποσταθμού, όπου και θα συνδέονται στα Αλεξικέραυνα Μέσης Τάσης της κυψέλης εισόδου Μέσης Τάσης με ακροκιβώτια εσωτερικού χώρου. Οι ελάχιστες προδιαγραφές που θα διέπουν την σύνδεση θα είναι: 1. Εγκατάσταση η οποία θα επενεργεί στον αυτόματο διακόπτη της διασύνδεσης(αδδ) του σταθμού ο οποίος θα περιλαμβάνει ηλεκτρονόμο ορίων τάσης, ηλεκτρονόμο ορίων συχνότητας, ηλεκτρονόμο ομοπολικής συνιστώσας της τάσης και ηλεκτρονόμο υπερεντάσεως. 2. Τοποθέτηση μέσου ορατής απόζευξης με διάταξη ασφάλισης σε θέση απομόνωσης, προσιτό ανά πάσα στιγμή σε αρμόδιους υπαλλήλους της ΔΕΗ, ώστε να εξασφαλίζεται η απομόνωση του σταθμού όταν πρόκειται να εκτελεστούν εργασίες στο δίκτυο. Στα πλαίσια έκδοσης των όρων σύνδεσης, ο Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. θα καθορίσει τους ακριβείς όρους σύνδεσης στο δίκτυο και στα πλαίσια της υπογραφής σύμβασης με τον Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. θα καθοριστούν οι ακριβείς τεχνικές προδιαγραφές τόσο της γραμμής σύνδεσης όσο και των μετρητικών διατάξεων και πιθανών προσθηκών και αναδιατάξεων που θα απαιτηθούν στον υποσταθμό. Ο Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. επίσης θα έχει την επίβλεψη κατασκευής των παραπάνω έργων σύνδεσης. 6.5 Τεχνικά στοιχεία της μονάδας 6.5.1 Δεξαμενή χώνευσης με ενσωματωμένο χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης Κατασκευή δεξαμενής: Πλάκα θεμελίωσης και τοίχοι από οπλισμένο σκυρόδεμα, στεγανοποιημένη, πλήρως θερμομονωμένη συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος θέρμανσης, κάλυψη με διπλή αεροστεγή αερο-υποστηριζόμενη μεμβράνη, με περιμετρική εξέδρα Διαστάσεις: εσωτερική διάμετρος: 30,00m, ύψος: 8,00 m Πρώτες ύλες: κατσίγαρος και ελαιοπυρήνα, ειδικές ενεργειακές καλλιέργειες Εξοπλισμός: Αναδευτήρες, χώρος αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης με αποθείωση, αγωγοί άντλησης, σύστημα ασφαλείας ελέγχου υπερπίεσης/υποπίεσης με υδατοπαγίδα και στάθμη ένδειξης Εφαρμοζόμενη μέθοδος: Μεσόφιλη Χρόνος παραμονής: 79,7 ημέρες Χρόνος λειτουργίας: Δευτέρα έως Κυριακή, όλο το εικοσιτετράωρο, όλο το χρόνο Οι δεξαμενές χώνευσης με χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης (αποθήκευση αερίου πάνω από την επιφάνεια του μίγματος) κατασκευάζονται ως κυκλικές δεξαμενές από οπλισμένο σκυρόδεμα σύμφωνα με τις γενικά αναγνωρισμένες τεχνικές προδιαγραφές και σύμφωνα με το DIN 11622 «Σιλό ζύμωσης και δεξαμενές υγρής κοπριάς» και «Κανόνες διαχείρισης νερού εγκαταστάσεων παραγωγής βιοαερίου για 40

αποθήκευση και επεξεργασία ζωικών ούρων, υγρής κοπριάς και στραγγισμάτων ενσίρωσης». Οι ανανεώσιμοι πόροι, τροφοδοτούνται στην εγκατάσταση παραγωγής χρησιμοποιώντας το σύστημα τροφοδοσίας στερεών πρώτων υλών Οι δεξαμενές χώνευσης είναι συνδεδεμένες με τη δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης μέσω αγωγού. Όταν τροφοδοτείται πρώτη ύλη προς ζύμωση στις δεξαμενές χώνευσης, η ίδια ποσότητα μίγματος μεταφέρεται με άντληση από την δεξαμενή χώνευσης στην δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης, μέσω του κλειστού συστήματος αγωγών. Αν η δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης είναι πλήρης, το μίγμα αντλείται στις δεξαμενές αποθήκευσης χωνευμένου υπολείμματος σύμφωνα με την ίδια αρχή Για να αποφευχθούν πλωτά στρώματα καθώς και για την ομογενοποίηση και την καλή κυκλοφορία του μίγματος, οι δεξαμενές χώνευσης είναι εξοπλισμένες με ρυθμιζόμενους, υποβρύχιους, μηχανοκίνητους αναδευτήρες (φωτογραφία 4.1). Αυτοί οι αναδευτήρες καθιστούν δυνατή την άντληση και την ανάδευση του περιεχομένου της δεξαμενής χώνευσης, ακόμη και για υψηλή περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία (Ξ.Ο.). Ο έλεγχος της θερμοκρασίας και οπότε της διαδικασίας στις δεξαμενές χώνευσης γίνεται με σύστημα θέρμανσης ανακυκλοφορίας ζεστού νερού. Σωλήνες PE διαμμέτρου 20mm που είναι στερεωμένοι με αποστάτες στο εσωτερικό τοίχωμα της δεξαμενής, λειτουργούν ως σύστημα θέρμανσης της δεξαμενής χώνευσης και τροφοδοτούνται με ζεστό νερό. Η απόσταση περίπου 10 εκ. από τον τοίχο εξασφαλίζει την ομοιόμορφη θέρμανση της δεξαμενής, χωρίς να δημιουργούνται στατικά προβλήματα. Η πλάκα θεμελίωσης είναι θερμομονωμένη προς το έδαφος με χρήση πλακών εξηλασμένης πολυστερίνης πάχους 5 εκ. και υψηλής αντοχής σε πίεση. Το επιχωματωμένο τμήμα του τοίχου μονώνεται με πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης πάχους 10 εκ. Το τμήμα του τοίχου που βρίσκεται πάνω από τη στάθμη του εδάφους μονώνεται επίσης με πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης πάχους 10 εκ. Οι πλάκες πολυστερίνης πάνω από την επιφάνεια του εδάφους στερεώνονται με περιμετρική ταινία γαλβανισμένου χάλυβα (80 mm x 0,8 mm) σε ολόκληρη την περίμετρο της δεξαμενής. Τέλος, ο τοίχος πάνω από το έδαφος καλύπτεται με τραπεζοειδή φύλλα αλουμινίου. Τα φύλλα είναι στερεωμένα στην περιμετρική ταινία χάλυβα με αυτοδιάτρητες βίδες Όλα τα σημεία διείσδυσης σωληνώσεων του τοίχου μπορούν να ελεγχθούν πλήρως οπτικά, είτε λόγω της κατασκευής τους πάνω από το έδαφος ή μέσω ενός ανθεκτικού σε παγετό φρεατίου κάτω από το έδαφος. Ανθεκτικά υλικά, όπως μπρούντζος και ειδικοί χάλυβες εξασφαλίζουν τη μόνιμη στεγανότητα της κατασκευής. Κάθε βαλβίδα διακοπής παροχής, η οποία έρχεται σε επαφή με το μίγμα, κατασκευάζεται εις διπλούν για λόγους ασφαλείας. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε παροχή σε σημείο διείσδυσης του τοίχου μπορεί να διακοπεί, ακόμη και αν μία από τις βαλβίδες διακοπής (ρυθμιστικά) έχει σπάσει. Μία από τις δύο βαλβίδες διακοπής (ρυθμιστικά) κλειδώνει, ώστε να αποτρέπεται οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη χρήση. Οι αγωγοί τροφοδοσίας και εκκένωσης διαπερνούν τα τοιχώματα της δεξαμενής σε ύψος τουλάχιστον 4 μέτρα πάνω από τη βάση. 41

Εικόνα 6.10: Εξαρτήματα οπτικού έλεγχου σωληνώσεων Η κάτω περιοχή του τοίχου της δεξαμενής απαιτεί άνοιγμα ανθρωποθυρίδας 700x800 mm για την εύκολη αφαίρεση των ιζημάτων άμμου μετά από αρκετά χρόνια λειτουργίας της εγκατάστασης. Κάθε δεξαμενή περιβάλλεται από μεταλλική εξέδρα για να διευκολυνθεί η σωστή εφαρμογή των οπτικών ελέγχων και των άλλων μέτρων παρακολούθησης. Όλες οι εξέδρες συνδέονται μεταξύ τους. Οι δεξαμενές σκεπάζονται αεροστεγώς με διπλή μεμβράνη κωνικού σχήματος (υλικό άνω μεμβράνης: ύφασμα PVC υλικό κάτω μεμβράνης: PE υψηλής ελαστικότητας), η οποία στερεώνεται σε ειδική ράγα συγκράτησης. Μεταξύ των δύο μεμβρανών, δημιουργείται πίεση 1,5 mbar με χρήση φυσητήρα και βαλβίδας υπερπίεσης. Εικόνα 6.11: Συσκευές ελέγχου υπερπίεσης - υποπίεσης Αυτή η πολύ χαμηλή πίεση μεταφέρεται - μέσω της μεμβράνης PE στο χώρο αποθήκευσης αερίου της δεξαμενής χώνευσης, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία της πίεσης συστήματος του βιοαερίου. Το ακατέργαστο αέριο, το οποίο παράγεται από την αναερόβια διαδικασία, αποθηκεύεται με αυτήν την πίεση πάνω από την επιφάνεια του μίγματος. Ο έλεγχος της πίεσης του χώρου αποθήκευσης του βιοαερίου στη 42

δεξαμενή χώνευσης πραγματοποιείται με τη βοήθεια κατάλληλων συσκευών ελέγχου ασφαλείας υπερπίεσης και υποπίεσης, οι οποίες εξασφαλίζουν ότι η υπερπίεση του βιοαερίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 mbar και η υποπίεση του βιοαερίου δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από 1 mbar. Ο τρόπος που είναι κατασκευασμένη η μεμβράνη, έχει ως αποτέλεσμα το κάλυμμα από PVC να φαίνεται κωνικό από έξω. Ο χώρος κάτω από αυτόν τον αερο-υποστηριζόμενο κώνο επιτρέπει στη μεμβράνη ΡΕ να ανυψώνεται και να χαμηλώνει ανάλογα με την παραγωγή βιοαερίου και την κατανάλωση, ενώ παράλληλα το προστατεύει από τις καιρικές συνθήκες. Εκτεταμένη εμπειρία με αεροϋποστηριζόμενες μεμβράνες, έχει δείξει ότι το χιόνι δεν παραμένει σε λεία εξωτερική μεμβράνη PVC κλίσης 30 μοιρών. Αποδείχθηκε ότι η πολύ χαμηλή πίεση αέρα 1,5 mbar είναι επαρκής ώστε να εξασφαλίσει άριστη αντίσταση έναντι των ισχυρών ανέμων και γενικά θυελλωδών καιρικών συνθηκών. Η μεμβράνη αποτελείται από μια δομή δύο στρώσεων εξαιρετικά ελαφριών πλαστικών φιλμ, χωρίς άκαμπτα ή μεταλλικά εξαρτήματα. Οι μεμβράνες παρέχουν επίσης προκαθορισμένο σημείο ρήξης με επαρκή συντελεστή ασφαλείας. Προσφέρουν απολύτως αξιόπιστη προστασία στις δεξαμενές από φθορές όλων των ειδών που μπορούν να δημιουργηθούν ως αποτέλεσμα πίεσης. Οι δυνάμεις που ασκούνται στα τοιχώματα της δεξαμενής λόγω της μεμβράνης είναι πολύ μικρές και ασκούνται ομοιόμορφα στον τοίχο της δεξαμενής. Αυτό σημαίνει ότι η κυκλική δεξαμενή σκυροδέματος δεν χρειάζεται να πληρεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η θερμομόνωση της δεξαμενής χώνευσης είναι πυράντοχη. Η κατασκευή και η λειτουργία του χώρου αποθήκευσης βιοαερίου χαμηλής πίεσης πληρεί όλες τις απαιτήσεις ασφαλείας για τις εγκαταστάσεις παραγωγής βιοαερίου. Το ακατέργαστο αέριο αποθειώνεται βιολογικά μέσω της ελεγχόμενης χορήγησης αέρα στον χώρο αποθήκευσης του βιοαερίου. Αφού αφαιρεθεί το νερό από το βιοαέριο, με συμπύκνωση των υδρατμών, αυτό μεταφέρεται στη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (CHP). Η παροχή αέρα για την αποθείωση του ακατέργαστου αερίου περιορίζεται στο 6% κατ όγκο (σε σχέση με την παροχή του ακατέργαστου αερίου) με κατάλληλη δοσολογία. Ιπτάμενες μικτές καλλιέργειες βακτηρίων δημιουργούν ίζημα στοιχειώδους θείου και θειικών αλάτων μέσω της οξείδωσης θειικού οξέος. Οποιοδήποτε συμπύκνωμα από τη διαδικασία αφύγρανσης του βιοαερίου οδηγείται εκ νέου στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου, χωρίς να αφήνει υπολείμματα. 6.5.2 Δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης με ενσωματωμένο χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης Κατασκευή δεξαμενής: Πλάκα θεμελίωσης και τοίχοι από οπλισμένο σκυρόδεμα, στεγανοποιημένη, πλήρως θερμομονωμένη, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος θέρμανσης, κάλυψη με διπλή αεροστεγή αερο-υποστηριζόμενη μεμβράνη, με περιμετρική εξέδρα Διαστάσεις: εσωτερική διάμετρος: 30,00m, ύψος: 8,00 m Πρώτες ύλες: Κατσίγαρος και ελαιοπυρήνα, ειδικές ενεργειακές καλλιέργειες Εξοπλισμός: Αναδευτήρες, χώρος αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης με αποθείωση, αγωγοί άντλησης, σύστημα ασφαλείας ελέγχου υπερπίεσης/υποπίεσης με υδατοπαγίδα και στάθμη ένδειξης Εφαρμοζόμενη μέθοδος: μεσόφιλη Χρόνος παραμονής: 39,9 ημέρες Χρόνος λειτουργίας: Δευτέρα έως Κυριακή, όλο το εικοσιτετράωρο, όλο το χρόνο 43

Οι δεξαμενές δευτερογενούς χώνευσης με χώρο αποθήκευσης αερίου χαμηλής πίεσης (αποθήκευση αερίου πάνω από την επιφάνεια του μίγματος) κατασκευάζονται ως κυκλικές δεξαμενές από οπλισμένο σκυρόδεμα σύμφωνα με τις γενικά αναγνωρισμένες τεχνικές προδιαγραφές και σύμφωνα με το DIN 11622 «Σιλό ζύμωσης και δεξαμενές υγρής κοπριάς» και «Κανόνες διαχείρισης νερού εγκαταστάσεων παραγωγής βιοαερίου για αποθήκευση και επεξεργασία ζωικών ούρων, υγρής κοπριάς και στραγγισμάτων ενσίρωσης». Ο εξοπλισμός αυτών των δεξαμενών είναι ίδιος με αυτόν των δεξαμενών χώνευσης με επιτοίχιο σύστημα θέρμανσης, θερμομόνωση και αερο-υποστηριζόμενη μεμβράνη οροφής με ενσωματωμένο χώρο αποθήκευσης βιοαερίου χαμηλής πίεσης. Για την ανάδευση οι δεξαμενές είναι εξοπλισμένες με ρυθμιζόμενους, υποβρύχιους, μηχανοκίνητους αναδευτήρες. 6.5.3 Μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) Η μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής (ΣΗΘ) ενέργειας βασίζεται σε ένα ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος (Η/Ζ) το οποίο αποτελείται από μια (1) μηχανή εσωτερικής καύσης (ΜΕΚ) του τύπου J 320 GS-C25 του οίκου JENBACHER σε συνδυασμό με μια ηλεκτρογεννήτρια της εταιρίας STAMFORD μοντέλο PE734C ονομαστικής ισχύος 999 kwe. Το Η.Ζ θα είναι εγκατεστημένο σε ειδικό container με τα κατάλληλα συστήματα απαγωγής θερμότητας Τα τεχνικά χαρακτηριστικά στης μονάδας ΣΗΘ περιγράφονται στο παρακάτω πίνακα: Πίνακας 6.2: Τεχνικά χαρακτηριστικά μονάδας ΣΗΘ Container ECOMAX 10 με κινητήρα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) Κατασκευαστής CHP του κινητήρα GE Jenbacher GmbH & Co OHG Τύπος: J 320 GS-C25 Θερμική ισχύς* P zu : 1029 kw Ηλεκτρική ισχύς** Pel: 999 kw Καύσιμο: Βιοαέριο 547 Nm 3 /h Όγκος των καυσαερίων: 5.311 Nm 3 /h Σύστημα απαγωγής Καμινάδα από χάλυβα 250 DIN καυσαερίων: Χρόνος λειτουργίας: Όλο το χρόνο, από Δευτέρα έως Κυριακή, όλο το * Θερμική ικανότητα που σχετίζεται με εικοσιτετράωρο την ποιότητα καυσίμου ** Ρεύμα ηλεκτρογεννήτριας σταθερής συχνότητας 6.5.3.1 Μηχανή εσωτερικής καύσης. H μηχανή εσωτερικής καύσης (ΜΕΚ) που θα εγκατασταθεί στη ΣΗΘ είναι το μοντέλο J 320 GS-C25 του οίκου GE Jenbacher. Πρόκειται για μια υψηλής απόδοσης ΜΕΚ βιοαερίου τετράχρονη σε διάταξη V. Τα βασικά χαρακτηριστικά της παρουσιάζονται στον πίνακα Β7.1 44 Πίνακας 6.3: Τεχνικά χαρακτηριστικά μονάδας ΣΗΘ Xαρακτηριστικό Μονάδα Τιμή Τύπος μηχανής J 320 GS-C25 Δομή V70 Αριθμός κυλίνδρων 20 Διάμετρος mm 135 Διαδρομή mm 170 Εκτόπισμα πιστονιού lit 48,67 Ονομαστική ταχύτητα rpm 1.500 Μέση ταχύτητα πιστονιού m/s 8,50

Συντελεστής συμπίεσης Epsilon 12,5 Ισχύς παύσης καυσίμου κατά ΙCFN kw 1.029 Ειδική κατανάλωση καυσίμου kwh/kwh 2,39 Ειδική κατανάλωση ελαίου g/kwh 0,30 Δυναμικότητα πλήρωσης ελαίου lit 342 Επίπεδο ηχητικής πίεσης (μηχανή, μέση τιμή 1 m) db(a) 117 Επίπεδο ηχητικής πίεσης απαερίων (μέση τιμή 1 db(a) 130 m) Ροή απαερίων (ξηρού) κατά μάζα kg/h 4.913 Ροή απαερίων (ξηρού) κατά όγκο Nm3/h 3.652 Μέγιστη αποδεκτή πίεση απαερίων μετά τη mbar 60 μηχανή Θερμοκρασία απαερίων σε πλήρες φορτίο C 457 Ροή αέρα καύσης κατά μάζα kg/h 4.871 Ροή αέρα καύσης κατά όγκο Nm3/h 3.768 Μέγιστη θερμοκρασία νερού ψύξης (intercooler) C 77.7 Μέγιστη πτώση πίεσης πριν το φίλτρο εισόδου αέρα mbar 10 Στην Εικόνα 6.12 παρουσιάζεται η ΜΕΚ που θα χρησιμοποιηθεί. Εικόνα 6.12: Μηχανή εσωτερικής καύσης τύπου J 320 GS-C25 του οίκου JENBACHER. 6.5.3.2 Γεννήτρια Η γεννήτρια που χρησιμοποιείται είναι το μοντέλο PE734C του οίκου STAMFORD. Όλες οι γεννήτριες STAMFORD συμμορφώνονται με το πρότυπο BS EN 60034 και με διάφορα εθνικά πρότυπα όπως τα BS5000, VDE 0530, NEMAMG1-32, IEC60034, CSA C22.2-100, AS1359. Η σειρά γεννητριών STAMFORD PE είναι μια σειρά σύγχρονων AC γεννητριών χωρίς ψήκτρες με περιστρεφόμενο πεδίο. Η διέγερση τους βασίζεται στην τεχνολογία Permanent Magnet Generator (PMG). Η διέγερση αποτελείται από ένα σύστημα υψηλής συχνότητας τοποθετημένο στο στροφείο το οποίο παρέχει συνεχή τροφοδοσία μέσω ενός αυτομάτου 45

ρυθμιστή τάσης (Automatic Voltage Regulator - AVR). H έξοδος του συστήματος αυτού τροφοδοτεί τον κύριο ρότορα μέσω ενός ανορθωτή πλήρους κύματος ο οποίος διαθέτει προστασία υπέρτασης. Οι γεννήτριες της σειράς PE διατίθεται με ένα ή δύο AVR. Κάθε AVR έχει σύστημα soft start και ενσωματωμένη προστασία έναντι παρατεταμένης υπερ-διέγερσης, η οποία θα απο-διεγείρει τη γεννήτρια μετά από 8 δευτερόλεπτα. Στους αυτόματους ρυθμιστές τάσης υπάρχει σύστημα προστασίας χαμηλής ταχύτητας περιστροφής (UnderSpeed protection - UFRO). Το σύστημα αυτό μειώνει την τάση εξόδου της γεννήτριας όταν η ταχύτητα περιστροφής της γεννήτριας πέσουν κάτω από ένα ρυθμιζόμενο όριο. Οι στάτορες της γεννήτριας έχουν τυλίγματα με βήμα 2/3 εξαλείφοντας τις αρμονικές τρίτης τάξης (3 η 5 η 15 η.) αποτελώντας βέλτιστη λύση για τροφοδοσία μη γραμμικών φορτίων. Ο σχεδιασμός βήματος 2/3 αποτρέπει το σχηματισμό δείνορευμάτων που συναντώνται σε τυλίγματα με μεγαλύτερο βήμα. Ένα σύστημα απόσβεσης ελαχιστοποιεί τις ταλαντώσεις κατά τον παραλληλισμό στο δίκτυο. Η σχεδίαση αυτή εγγυάται πολύ μικρή παραμόρφωση στην τάση εξόδου. Τα κινούμενα μέρη των γεννητριών της Stamford έχουν ζυγοσταθμιστεί σύμφωνα με το πρότυπο BS6861:Part 1 Grade 2.5 προσφέροντας ελάχιστες δονήσεις κατά τη λειτουργία. Στην Εικόνα 6.13 φαίνεται η γεννήτρια που θα χρησιμοποιηθεί. Εικόνα 6.13: H Γεννήτρια Stamford PE734C Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της χρησιμοποιούμενης γεννήτριας. Πίνακας 6.4: Τεχνικά χαρακτηριστικά της Γεννήτρια Stamford PE734C Κατασκευαστής Τύπος Ονομαστική Ισχύς Μέγιστος Ρυθμός περιστροφής Ρυθμός περιστροφής Βάρος Τάξη ραδιοπερεμβολών κατά VDE 0875 Stamford PE 734 C 1.335 kva 2250 rpm 1500 rpm 2967 Kg Ν 46

Απόδοση p.f. = 1,0 97,1% Απόδοση at p.f. = 0,8 96,1% Ονομαστική Ισχύς at p.f. = 1,0 999 KW Ονομαστική Ισχύς at p.f. = 0,8 989 KW Συχνότητα εξόδου 50 HZ Τάση εξόδου 400 V Συνολική Αρμονική Παραμόρφωση 1,5% Τάξη προστασίας IP 23 6.5.4 Χώρος αποθήκευσης ενσιρώματος Τα υγρά στραγγίσματα, που δημιουργούνται στον χώρο αποθήκευσης του ενσιρώματος, συλλέγονται από τις σχάρες αποστράγγισης που είναι τοποθετημένες στην πλάκα και οδηγούνται μέσω δικτύου σωληνώσεων σε φρεάτιο συλλογής. Από εκεί μεταφέρεται στην εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου. Η απομάκρυνση του αμόλυντου βρόχινου νερού αποτελεί αντικείμενο ξεχωριστής διαδικασίας, όσον αφορά την νομοθεσία για την προστασία υδάτων. Η τροφοδοσία της εγκατάστασης παραγωγής βιοαερίου με ανανεώσιμους πόρους διασφαλίζεται από την αποθήκευση των ανανεώσιμων πόρων στον χώρο αποθήκευσης ενσιρώματος. Κατασκευή: Εδαφόπλακα σιλού με πλευρικά τοιχία, στεγασμένη Κλίση: Διαμήκης και εγκάρσια κλίση προς τα φρεάτια αποστράγγισης. 6.5.5 Υποσταθμός Ο υποσταθμός θα είναι τοποθετημένος σε κατάλληλο μεταλλικό οικίσκο ο οποίος αποτελείται από 3 διαμερίσματα: Διαμέρισμα Μέσης Τάσης Διαμέρισμα Μ/Σ ισχύος Διαμέρισμα Χαμηλής Τάσης Οι συνολικές διαστάσεις του οικίσκου είναι: 4m x 2m x2.8 m Ο οικίσκος είναι κατασκευασμένος από γαλβανισμένη λαμαρίνα πάχους 2mm. Ο σκελετός είναι κατασκευασμένος από τετράγωνο γαλβανιζέ κοιλοδοκό διαστάσεων (50x50x3)mm, ενώ η βάση του από δοκό IPE140, κατάλληλα για τοποθέτηση σε βάση από μπετόν. Η οροφή του οικίσκου είναι δίριχτη, ενώ η επένδυσή της γίνεται από συμπαγή θερμομονωτικό πάνελ τύπου νεργκάλ με μόνωση πολυουρεθάνης πάχους 4cm. Ο βαθμός προστασίας του είναι IP55 ενώ του διαμερίσματος του Μ/Σ θα είναι IP43. Η βαφή του οικίσκου είναι ηλεκτροστατική με πολυεσταιρική πούδρα αντισκωρικής βαφής φούρνου σε απόχρωση ώχρας, τύπου 6734 EL4041 της AKZO NOBEL πάχους >120μm. Για τον αερισμό του χώρου προβλέπεται ανεμιστήρας με θερμοστάτη ψύξης χώρου 2.350m3/h κατανάλωσης 100W τύπος αξονικός πλαισίου HCFB/4-315H, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται εξαναγκασμένη κυκλοφορία αέρα. Ο φωτισμός στα διαμερίσματα του Υ/Σ εξασφαλίζεται με φωτιστικά φθορισμού 1x36W, τα οποία λειτουργούν με εσωτερικό διακόπτη ενώ προβλέπεται και ένας ρευματοδότης εργασίας 220V. Στο διαμέρισμα του Μ/Σ έχουν προβλεφθεί περσίδες διπλές για τον αερισμό του χώρου του Μ/Σ.Για την προστασία του Μ/Σ 47

από αύξηση της θερμοκρασίας και από έλλειψη ελαίου έχει προβλεφθεί σύστημα αυτοματισμού το οποίο διακόπτει την παροχή της Μέσης Τάσης στον Μ/Σ στην περίπτωση trip στον δεύτερο πλωτήρα του Buchholz ή στην δεύτερη επαφή του θερμομέτρου ενώ ταυτόχρονα δίνει εντολή στον οπτικοακουστικό συναγερμό. Αντίστοιχα η πρώτη επαφή του θερμομέτρου και ο πρώτος πλωτήρας του Buchholz δίνουν εντολή προειδοποίησης alarm. Ο οικίσκος θα αποτελείται από τρία ανεξάρτητα διαμερίσματα (Μέσης Τάσης, Μ/Σ ισχύος, Χαμηλής Τάσης). Η πρόσβαση σε κάθε διαμέρισμα θα γίνεται με εξωτερικά ανοιγόμενες θύρες στα σημεία χειρισμών. Η είσοδος και έξοδος των καλωδίων γίνεται από το κάτω μέρος του οικίσκου, γι αυτό και πρέπει να προβλεφθούν κατάλληλα ανοίγματα στη βάση του οικίσκου. Πριν την εγκατάσταση του οικίσκου θα σας δοθούν από την εταιρεία μας πλήρη και λεπτομερή σχέδια για την κατασκευή της βάσης του οικίσκου. Ο Υ/Σ θα είναι κατασκευασμένος σύμφωνα με τις προδιαγραφές IEC 439-1 και IEC-298 και συνοδεύεται από πλήρη τεχνικό φάκελο με ηλεκτρολογικά σχέδια, λίστα υλικών και πιστοποιητικά δοκιμών. Η κατασκευή του πίνακα μέσης τάσης θα είναι εναρμονισμένη με τα ακόλουθα πρότυπα: Κοινές προδιαγραφές για πίνακες μέσης τάσης IEC 60 694 Πίνακες μέσης τάσης με μεταλλικό περίβλημα (1 το 52kV) IEC 60 298 Διακόπτης φορτίου υψηλής τάσης AC IEC 60 265 Αποζεύκτης και γειωτής IEC 60 129 Αυτόματος διακόπτης ισχύος μέσης τάσης AC IEC 62271-100 Ρελέ μέσης τάσης AC IEC 60 470 Συνδυασμένοι διακόπτες με ασφάλειες, υψηλής τάσης IEC 60 420 Μετασχηματιστές έντασης IEC 60 044-1 Μετασχηματιστές τάσης IEC 60 044-2 Ασφάλειες υψηλής τάσης IEC 60 282-1 Ηλεκτρονόμοι προστασίας IEC 60 255 Ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα για μετρήσεις και όργανα ελέγχου IEC 60 801 Δείκτης προστασίας περιβλημάτων (IP) IEC 60 529 6.5.6 Μηχανολογικός εξοπλισμός. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά του μηχανολογικού εξοπλισμού της εγκατάστασης. Πίνακας 6.5: Συνολικός εγκαταστημένος μηχανολογικός εξοπλισμός Εξοπλισμός Κατασκευαστής Τύπος Αναδευτήρες δεξαμενής χώνευσης 1 Ταση (Volt) Ισχύ ς (kw) Αναδευτήρας γρήγορος 1 Arnold MD 250 18,5kW 400V 3AC 18,5 39A Αναδευτήρας γρήγορος 2 Arnold MD 250 18,5kW 400V 3AC 18,5 39A Αναδευτήρας αργός 3 Arnold AFG,110,260,52,5, 1B,A Ρεύμ α (A) 400V 3AC 12,6 27A 48

Αναδευτήρας αργός 4 Arnold AFG,110,260,52,5, 1B,A 400V 3AC 12,6 27A Easy Lift ELBE Hydraulik 230V AC 1,1 10A Αναδευτήρες δεξαμενής χώνευσης 2 Αναδευτήρας γρήγορος 1 Arnold MD 250 18,5kW 400V 3AC 18,5 39A Αναδευτήρας γρήγορος 2 Arnold MD 250 18,5kW 400V 3AC 18,5 39A Αναδευτήρας αργός 3 Αναδευτήρας αργός 4 Arnold Arnold AFG,110,260,52,5, 1B,A AFG,110,260,52,5, 1B,A 400V 3AC 12,6 27A 400V 3AC 12,6 27A Easy Lift ELBE Hydraulik 230V AC 1,1 10A Αναδευτήρες δεξαμενής δευτερογενής χώνευσης Αναδευτήρας γρήγορος 1 Arnold MD 250 18,5kW 400V 3AC 18,5 39A Αναδευτήρας αργός 2 Αναδευτήρας αργός 3 Arnold Arnold AFG,110,260,52,5, 1B,A AFG,110,260,52,5, 1B,A 400V 3AC 12,6 27A 400V 3AC 12,6 27A Easy Lift ELBE Hydraulik 230V AC 1,1 10A Ανεμιστήρες οροφής Ανεμιστήρας οροφής δεξαμενής χώνευσης 1 Ανεμιστήρας οροφής δεξαμενής χώνευσης 2 Ανεμιστήρας οροφής δεξαμενής δευτερογενής χώνευσης 1 Αντλίες κυκλοφορίας Αντλία κυκλοφορίας δεξαμενής χώνευσης 1 Αντλία κυκλοφορίας δεξαμενής χώνευσης 2 Αντλία κυκλοφορίας δεξαμενής δευτερογενής χώνευσης 1 Αντλία κυκλοφορίας ΜΣΗΘ Αντλία υποστρώματος 1 Αντλία υποστρώματος 1, κινητήρας Βαλβίδα κίνησης, πλευρά αναρρόφησης Βαλβίδα κίνησης, πλευρά πίεσης Ventur Ventur Ventur GSFG-2-133/62-012TEEx GSFG-2-133/62-012TEEx GSFG-2-133/62-012TEEx 400V 3AC 0,12 400V 3AC 0,12 400V 3AC 0,12 WILO Wilo Topstars 400V 3AC 0,41 WILO Wilo Topstars 400V 3AC 0,41 WILO Wilo Topstars 400V 3AC 0,41 WILO Wilo Topstars 400V 3AC 1,5 Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens Αντλία λυμάτων ενσιρώματος και ακάθαρτων υδάτων Αντλία λυμάτων ενσιρώματος και ακάθαρτων υδάτων Συμπύκνωμα αποστράγγισης 1 Αντλία συμπυκνώματος αποστράγγισης Συμπύκνωμα αποστράγγισης 2 SK 132S/4 400V 3AC 7,5 0,47 A 0,47 A 0,47 A 0,78 A 0,78 A 0,78 A 3,25 A 11,4 A 400V 3AC 0,12 0,6A 400V 3AC 0,12 0,6A WILO TP 80 E 230/40 400V 3AC 5,1 9,5A ESPA Acuaria 07N 3 230V AC 0,6 2,8A 49

Αντλία συμπυκνώματος αποστράγγισης Συμπύκνωμα αποστράγγισης 3 Αντλία συμπυκνώματος αποστράγγισης Προ δεξαμενή Αναδευτήρας προδεξαμενής Αντλία προδεξαμενής Βαλβίδα κίνησης Τροφοδότης στερεών 1 ESPA Acuaria 07N 3 230V AC 0,6 2,8A ESPA Acuaria 07N 3 230V AC 0,6 2,8A Criman TBM7,5 400V 3AC 7,5 Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens SK 132S/4 400V 3AC 5,5 15,8 A 11,1 A 400V 3AC 0,12 0,6A Υδραυλική αντλία Lammers 12AA 132 M-4 400V 3AC 15 Οριζόντιος κοχλίας τροφοδοτήσεως 1 Οριζόντιος κοχλίας τροφοδοτήσεως 2 Οριζόντιος κοχλίας τροφοδοτήσεως 3 Τροφοδότης στερεών 2 MixBox Αντλία τροφοδοσίας MixBox Αντλία εκφόρτωσης Αντλιοστάσιο Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens Getriebebau Nord Siemens SK132M/4 400V 3AC 7,5 SK 132S/4 400V 3AC 5,5 SK 100LA/4 400V 3AC 3 SK33F-132 M/4 400V 3AC 7,5 SK 3282AZBH VL- 132MH/4 TF SK 772,1F160M/4 TF 400V 3AC 7,5 28,6 A 14,8 A 11,4 A 14,4 A 14,4 A 400V 3AC 11 22A Συμπιεστής SBN 350/10/2/50D 400V 3AC 1,5 Πυρσός έκτακτης ανάγκης Συμπιεστής πυρσού έκτακτης ανάγκης 3,26 A C-Nox 400V 3AC 3,2 7,2A 6.5.7 Τεχνικές λεπτομέρειες 6.5.7.1 Προδιαγραφές σχετικά με την εφαρμογή / αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας Η ηλεκτρική ισχύς, η οποία παράγεται από τη MΣΗΘ, τροφοδοτείται στο δίκτυο τροφοδοσίας της εταιρείας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Η παραγόμενη θερμότητα χρησιμοποιείται ως θερμική διαδικασία για τη θέρμανση της μονάδας βιοαερίου. Οποιεσδήποτε τεχνικές ή εποχιακές μεταβολές στην θερμότητα της μονάδας παραγωγής βιοαερίου και των άλλων εγκαταστάσεων που απαιτούν θερμότητα, θα αντισταθμιστούν με χρήση μονάδων ψύξης έκτακτης ανάγκης. 50

6.5.7.2 Πληροφορίες για τις σωληνώσεις και τις οπές στα τοιχία για το πέρασμα αυτών Για την τεχνική λειτουργία της μονάδας βιοαερίου απαιτούνται στις δεξαμενές κάτω από τη στάθμη των υγρών οπές στα τοιχία για πέρασμα των σωληνώσεων, ώστε να είναι δυνατή η ομαλή λειτουργία της μονάδας. Αυτές οι οπές απαιτούνται σε όλες τις δεξαμενές της μονάδας. Η τεχνική διάταξη και σύνδεση των οπών αυτών περιγράφεται παρακάτω: 6.5.7.3 Ακροφύσιο αναρρόφησης DN 100 και DN 150: Το ακροφύσιο αυτό στεγανοποιείται κατάλληλα ανάλογα με τις απαιτήσεις με τη χρήση ανοξείδωτης φλάντζας στην οπή του τοιχίου, η οποία στεγανώνεται στο τοιχίο και στερεώνεται σε αυτό με χρήση στριφωνίων. Αμέσως μετά το ακροφύσιο αυτό και στην εξωτερική πλευρά της δεξαμενής ακολουθεί η μεταλλική βάνα ασφαλείας-διακοπής γρήγορου κλεισίματος. Αυτή η βάνα διακοπής συνδέεται μόνιμα με αγωγό αναρρόφησης ΡΝ 10. Αυτός ο αγωγός είναι συνδεδεμένος μόνιμα με μία 4-οδη βάνα, η οποία πάλι συνδέεται μόνιμα με το ακροφύσιο αναρρόφησης της μόνιμα εγκατεστημένης αντλίας έκκεντρου κοχλία. Η τεχνική διάταξη της βάνας εξασφαλίζει το γεγονός ότι ανά πάσα στιγμή μόνο ένας αγωγός αναρρόφησης θα συνδέεται με το ακροφύσιο αναρρόφησης της αντλίας έκκεντρου κοχλία. Δηλαδή δεν υπάρχει περίπτωση λόγω απροσεξίας να τρέξουν υγρά μέσω του αγωγού αναρρόφησης από την μία δεξαμενή στην άλλη. Η αντλία έκκεντρου κοχλία έχει μέγιστη δυνατότητα άντλησης 70 m³ ανά ώρα. Το ότι πρόκειται για αντλία έκκεντρου κοχλία (αντλία εκτόπισης), εξασφαλίζει το γεγονός ότι όταν δεν λειτουργεί η αντλία είναι αδύνατη η ροή υγρού μέσω αυτής (αυτοστεγανώμενη σε μη λειτουργία). Στην κατάντι πλευρά της αντλίας βρίσκεται τοποθετημένη άλλη μία 4-οδη βάνα. Με τη θέση του μοχλού της βάνας αυτής αποφασίζουμε αν θα αντλήσουμε υγρό στη δεξαμενή χώνευσης, δευτερογενούς χώνευσης ή αποθήκευσης χωνευμένου υπολείμματος. Η τεχνική διάταξη της βάνας αυτής εξασφαλίζει το γεγονός ότι μόνο ένας αγωγός προσαγωγής θα είναι συνδεδεμένος στο κατάντι στόμιο της αντλίας έκκεντρου κοχλία. Μέσω αυτών των αγωγών προσαγωγής αποκλείεται επίσης η ροή υγρών από τη μία δεξαμενή στην άλλη. Οι δεξαμενές είναι εξοπλισμένες με αισθητήρες στάθμης υγρών (στις δικές μας μονάδες χρησιμοποιούνται από το 1998 με αξιοπιστία), οι οποίοι ενεργοποιούν συναγερμό και απενεργοποιούν την αντλία όταν υπερβαίνεται η μέγιστη επιτρεπτή στάθμη υγρών. Ο συναγερμός προωθείται στο κινητό τηλέφωνο του ιδιοκτήτη της μονάδας και στα κινητά τηλέφωνα άλλων εξουσιοδοτημένων ατόμων. Στην κατάντι πλευρά της αντλίας υπάρχει εγκατεστημένος ένας διακόπτης μέγιστης πίεσης (με μανόμετρο), ο οποίος απενεργοποιεί την αντλία όταν προκύπτουν πιέσεις μεγαλύτερες από 2 bar. Έτσι αποφεύγεται με ασφάλεια το σπάσιμο των αγωγών προσαγωγής όταν βουλώσουν αυτοί. Το ακροφύσιο αναρρόφησης με την απευθείας συνδεδεμένη βάνα ασφαλείας-διακοπής γρήγορου κλεισίματος, οι 4-οδες βάνες (ανάντι και κατάντι πλευρά) και η αντλία είναι τοποθετημένα μεταξύ των δεξαμενών χώνευσης, δευτερογενούς χώνευσης και αποθήκευσης χωνευμένου υπολείμματος σε σημεία ώστε να αποκλείεται η πρόσκρουση οχήματος και με τρόπο ώστε να αποφεύγονται η βλάβες λόγω παγετού. Τα ακροφύσια, οι βάνες διακοπής, οι 4-οδες βάνες, οι αγωγοί σύνδεσης, η αντλία, οι αισθητήρες, ο διακόπτης πίεσης και η μονάδα ελέγχου αυτών τοποθετούνται από την εταιρεία MT- Energie GmbH. Η ομαλή λειτουργία του ηλεκτρκού διαχωρισμού των συναγερμών και η προώθηση αυτών ελέγχεται από την εταιρεία MT-Energie GmbH πρίν από την εκκίνηση της μονάδας. Η σωστή εγκατάσταση και λειτουργία πιστοποιείται από την εταιρεία MT-Energie GmbH μετά το πέρας των εργασιών κατασκευής. Η εταιρεία MT-Energie GmbH είναι πιστοποιημένη σύμφωνα με WHG. 51

6.5.7.4 Βάνα δειγματοληψίας 1,5 Για την λήψη δειγμάτων υποστρώματος κατά την διάρκεια λειτουργίας της μονάδας υπάρχει ορειχάλκινη σφαιρική βάνα 1,5, η οποία είναι τοποθετημένη και στεγανοποιημένη με ανοξείδωτη πλάκα και στριφώνια στο τοιχίο της δεξαμενής σε ύψος 0,5 m πάνω από τη στάθμη του διαμορφωμένου εδάφους. Αυτές οι βάνες βρίσκονται αντιπαγετικά τοποθετημένες στα μονωμένα ερμάρια θέρμανσης μεταξύ των δεξαμενών και κλείνονται επιπρόσθετα με τάπα 1,5. Η σωστή εγκατάσταση και λειτουργία πιστοποιείται από την εταιρεία MT-Energie GmbH μετά το πέρας των εργασιών κατασκευής. 6.5.7.5 Οπές στα τοιχία για όδευση του συστήματος θέρμανσης της δεξαμενής χώνευσης και της δεξαμενής δευτερογενούς χώνευσης Στη δεξαμενή χώνευσης και στη δεξαμενή δευτερογενούς χώνευσης τοποθετείται σύστημα θέρμανσης πολλαπλών βρόγχων, για την εξασφάλιση της ιδανικής θερμοκρασίας χώνευσης στις δεξαμενές. Οι βρόγχοι θέρμανσης διαπερνάνε τα τοιχία σε ύψος ενός μέτρου περίπου πάνω από τη στάθμη του διαμορφωμένου εδάφους και βρίσκονται αντιπαγετικά τοποθετημένοι σε μονωμένα ερμάρια μεταξύ των δεξαμενών. Το επιτοίχιο σύστημα θέρμανσης συμπεριλαμβανομένου του συστήματος στεγάνωσης των οπών των τοιχίων τοποθετείται από την εταιρεία MT-Energie GmbH. Η σωστή εγκατάσταση και λειτουργία πιστοποιείται από την εταιρεία MT-Energie GmbH μετά το πέρας των εργασιών κατασκευής. 6.5.7.6 Κατασκευή δικτύου σωληνώσεων Οι σωληνώσεις μεταξύ των δεξαμενών στις οποίες ρέει υπόστρωμα υπό πίεση κατασκευάζονται από σωλήνες PVC (ΡΝ10 = επιτρεπόμενη πίεση λειτουργίας 10 bar). Οι ενώσεις γίνονται με συγκολητές μούφες. Η πίεση λειτουργίας της μονάδας σε κανονική λειτουργία είναι 1 bar. Μόλις προκύψουν πιέσεις > 2 bar στη λειτουργία της μονάδας, η αντλία απενεργοποιείται αυτόματα. 6.5.7.7 Σύστημα συναγερμού διαρροής υγρών Στο δάπεδο του αντλιοστασίου εγκαθίσταται αισθητήρας υγρασίας, ο οποίος ενεργοποιεί συναγερμό σε περίπτωση διαρροής υγρών. Ο συναγερμός προωθείται στο κινητό τηλέφωνο του ιδιοκτήτη της μονάδας και στα κινητά τηλέφωνα άλλων εξουσιοδοτημένων ατόμων 6.5.7.8 Αεροϋποστηριζόμενη μεμβράνη με συλλέκτη βιοαερίου Για την συλλογή του παραγόμενου βιοαερίου οι δεξαμενές χώνευσης καλύπτονται από ειδικό κάλυμμα μεμβράνης με ενσωματωμένο συλλέκτη αερίου. Η μεμβράνη αυτή είναι αερουποστηριζόμενη. Η πίεση λειτουργίας είναι περίπου 2.0 mbar. Η κατασκευή φέρει σύστημα ασφαλείας υπερπίεσης το οποίο ενεργοποιείται για πίεση μεγαλύτερη από τα 3.5 mbar. Επίσης υπάρχει και σύστημα ασφαλίας υπό πίεσης με τιμή ενεργοποίησης το 1.0 mbar. Στο παρακάτω σχέδιο παρουσιάζεται ένα σκαρίφημα της εφαρμογής της αεροϋποστηριζόμενης μεμβράνης με συλλέκτη βιοαερίου στη δεξαμενή χώνευσης. 52

Μεμβράνη προστασίας από καιρικές συνθήκες Βαλβίδα πίεσης Συσκευές ασφαλείας υπερπίεσης και υποπίεσης Δείκτης στάθμης πλήρωσης Φυσητήρας στήριξης μεμβράνης Εικόνα 6.14: Αεροϋποστηριζόμενη μεμβράνη με συλλέκτη βιοαερίου Η ανοιχτή δεξαμενή είναι αεροστεγώς σφραγισμένη με δύο μεμβράνες κωνικού σχήματος και με ειδική ράγα στερέωσης αυτών. Μεταξύ των δύο μεμβρανών κωνικού σχήματος δημιουργείται πίεση περίπου 2.0 mbar από φυγόκεντρο φυσητήρα και βαλβίδα υπερπίεσης. Η πίεση αυτή ασκείται εσωτερικά της δεξαμενής και στη μεμβράνη συλλογής αερίου και έτσι καθορίζεται η πίεση του συστήματος βιοαερίου. Η μεμβράνη είναι κομμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργεί κάλυμμα σχήματος κώνου. Η περιοχή απευθείας κάτω από τον κώνο που είναι γεμισμένη με αέρα υποστήριξης προστατεύει την μεμβράνη συλλογής αερίου από τον καιρό. Εξαρτώμενη από την παραγωγή βιοαερίου στη δεξαμενή, η μεμβράνη αυτή μπορεί να ανεβαίνει ή να κατεβαίνει. Η στάθμη πλήρωσης αερίου φαίνεται στο σωλήνα δείκτη της στάθμης πλήρωσης ο οποίος βρίσκεται εξωτερικά της δεξαμενής. Αν ο κίτρινος δείκτης στάθμης βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του σωλήνα τότε η μεμβράνη συλλογής και αποθήκευσης αερίου είναι κενή. Αν ο κίτρινος δείκτης στάθμης βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του σωλήνα τότε η μεμβράνη συλλογής και αποθήκευσης αερίου είναι γεμάτη. Η μεμβράνη συλλογής αερίου και η μεμβράνη προστασίας από τις καιρικές συνθήκες στερεώνονται στην ειδικά ράγα στερέωσης μεμβρανών με τη βοήθεια λάστιχου που γεμίζεται με πεπιεσμένο αέρα. Στη κατασκευή, πριν το λάστιχο στερέωσης των μεμβρανών, τοποθετείται βαλβίδα ελέγχου του πεπιεσμένου αέρα. Η βαλβίδα αυτή εξασφαλίζει τη διατήρηση επαρκής πίεσης στο λάστιχο στερέωσης των μεμβρανών για τουλάχιστον 4 ώρες μετά από βλάβη του συστήματος παροχής πεπιεσμένου αέρα. Η πίεση του λάστιχου στερέωσης των μεμβρανών παρακολουθείται συνεχώς από διακόπτη πεπιεσμένου αέρα. Αν η πίεση πέσει κάτω από 4.0 bar, τότε ενεργοποιείται μια πλωτή επαφή. Επίσης τοποθετείται ένα σύστημα ανίχνευσης διαρροών γλυκόλης Ο ανιχνευτής αυτός εγκαθίσταται για να ανιχνεύσει τυχόν διαρροές στο λάστιχο στερέωσης των μεμβρανών. Ακόμα και μικρές διαρροές μπορούν να ανιχνευτούν εύκολα, καθώς προκαλούν φυσαλίδες αέρα στον ανιχνευτή διαρροών γλυκόλης. Επίσης εμποδίζει τη γραμμή παροχής που βρίσκεται πριν από αυτόν από παγετό. 53

Εικόνα 6.15: Συσκευή ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης 6.5.7.9 Συσκευή ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης Η συσκευή ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης αποτρέπει την δημιουργία ανεπίτρεπτων πιέσεων στις δεξαμενές. Η συσκευή ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης μπορεί να ρυθμιστεί σε μέγιστη υπερπίεση ανταπόκρισης 5 mbar και σε μέγιστη υποπίεση ανταπόκρισης 5 mbar. Για χρήση με το αεροϋποστηριζόμενο κάλυμμα μεμβράνης της ΜΤ, η συσκευή ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης πρέπει να ρυθμιστεί σε πίεση ανταπόκρισης υπερπίεσης 3.5 mbar και σε πίεση ανταπόκρισης υποπίεσης 1 mbar. Η παροχή αερίου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1000 m³/h. Αν αναμένεται μεγαλύτερη παροχή θα εγκατασταθούν επιπρόσθετες συσκευές υπερπίεσης. Στο παρακάτω σχέδιο παρουσιάζεται ένα σκαρήφημα της συσκευής ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης. Το τυποποιημένο μοντέλο της συσκευής είναι κατάλληλο για εγκατάσταση σε περιοχές με εκρηκτική ατμόσφαιρα. Υπάρχει πιθανότητα εξόδου βιοαερίου από τα ανοίγματα εξόδου της συσκευής ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης Μια σφαιρική ζώνη 3 μέτρων γύρω από την δεξαμενή και στο άνοιγμα εξόδου της συσκευής ασφαλείας υπερπίεσης/υποπίεσης είναι ζώνη προστασίας εκρήξεων. 54

6.6 Κατασκευές. 6.6.1 Κτιριακές εγκαταστάσεις Οι κύριες κατασκευές της μονάδος αφορούν την κατασκευή των δεξαμενών χώνευσης. Πρόκειται για τρεις κυκλικές δεξαμενές με εμβαδό 749,52 m 2 η κάθε μια, οι οποίες θα κατασκευαστούν από κατάλληλο οπλισμένο σκυρόδεμα. Επίσης θα κατασκευαστεί με τον ίδιο τρόπο η προδεξαμενή αποθήκευσης υγρής πρώτης ύλης η οποία έχει εμβαδό 38,47m 2. Τα υπόλοιπα κατασκευαστικά έργα αφορούν την κατασκευή εδαφόπλακών (βάσεις) για την τοποθέτηση της Μονάδας ΣΥΘ, του τροφοδότη στερεάς πρώτης ύλης, του αντλιοστασίου, και του υποσταθμού. Η συνολική κάλυψη του έργου παρουσιάζεται στο αντίστοιχο διάγραμμα κάλυψης που επισυνάπτεται στο παράρτημα. 6.6.2 Συνδέσεις με οδικό δίκτυο και δίκτυα υποδομών. Το γήπεδο βρίσκεται πλησίον της εθνικής οδού Ε75 και εφάπτεται με προτεινόμενο δρόμο πλάτους μεγαλύτερου των 15 μέτρων ο οποίος οδηγεί στην προτεινόμενη ΒΙΠΕ του ΓΠΣ του δήμου Σητείας. Θα κατασκευαστεί είσοδος έξοδος οχημάτων με νησίδα για την διευκόλυνση της κυκλοφορίας στο χώρο της μονάδας όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα κάλυψης 6.6.3 Χώροι στάθμευσης. Στον ακάλυπτο χώρο του γηπέδου προβλέπονται χώροι στάθμευσης για τις ανάγκες της μονάδας. 6.7 Φάση κατασκευής 6.7.1 Χρονοδιάγραμμα εργασιών και σταδίων κατασκευής Το χρονοδιάγραμμα των εργασιών για την κατασκευή του έργου παρουσιάζονται στο διάγραμμα Gant στο τμήμα 3.2 πίνακας 3.3 6.7.2 Επιμέρους τεχνικά έργα του βασικού έργου. 6.7.2.1 Υποστηρικτικές εγκαταστάσεις της κατασκευής Πριν την έναρξη των εργασιών θα γίνει περίφραξη του οικοπέδου οριοθετώντας το εργοτάξιο για λόγους ασφαλείας. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής υλικά επίχωσης θα αποτελέσουν τα υλικά των εκσκαφών ενώ τα περισσευούμενα αδρανή θα διατεθούν σε κατάλληλους χώρους που θα υποδειχθούν από τον αρμόδιο δήμο ή θα διατεθούν σε κατάλληλα αδειοδοτημένους χώρους. 6.7.2.2 Αναγκαία υλικά κατασκευής Για τις δομικές κατασκευές θα απαιτηθούν, περίπου: 55

2200m 3 οπλισμένου σκυροδέματος, 2500m 2 πάνελ πλαγιοκάλυψης, 2000m 2 ασφαλτοτάπητα ή κυβόλιθους 620m περίφραξη (1240m 2 δομικό πλέγμα περίφραξης) Υδραυλικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισμός. Τα υλικά αυτά θα προμηθευθούν από την εγχώρια αγορά σύμφωνα με τις προσφορές που θα υπάρξουν. 6.7.2.3 Εκροές υγρών αποβλήτων Οι εκροές υγρών αποβλήτων κατά τη φάση κατασκευής του έργου, θα είναι αστικά απόβλητα του προσωπικού και τυχόν υγρά απόβλητα από την συντήρηση μηχανημάτων. Οι αναμενόμενες ποσότητες δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν αλλά θα είναι μικρές. Για τις ανάγκες του προσωπικού θα χρησιμοποιηθεί φορητή χημική τουαλέτα. Τα απόβλητα ο θα συλλέγονται και θα δίδονται σε αδειοδοτημένες εταιρίες. Σε περίπτωση διαρροής καυσίμων ή ελαίων θα γίνεται χρήση προσροφητικών υλικών (άμμος, ροκανίδι ή ειδικό γεωύφασμα) για ελαχιστοποίηση του κινδύνου διασποράς και η διαχείριση των προσροφητικών υλικών θα γίνεται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. 6.7.2.4 Πλεονάζοντα ή άχρηστα υλικά ή στερεά απόβλητα που θα παραχθούν Τα κύρια πλεονάζοντα άχρηστα υλικά ή στερεά απόβλητα που θα παραχθούν είναι σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κατάλογο αποβλήτων: 15 01 01 Συσκευασία από χαρτί και χαρτόνι 15 01 02 πλαστική συσκευασία 15 01 03 ξύλινη συσκευασία 01 04 08 απόβλητα χαλίκια και σπασμένοι βράχοι 01 04 09 απόβλητα αμμώδη και αργιλώδη Τα απόβλητα των κωδικών 15 01 01, 15 01 02 και 15 01 03 θα συλέγονται σε ειδικό κάδο και θα παραδίδονται σε αδειοδοτημένες εταιρίες προς αξιοποίηση, μέσω εγκεκριμένων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης σύμφωνα με τον Ν. 2939/01 (ΦΕΚ 179 Α ). Τα απόβλητα των κωδικών 01 04 08 και 01 04 09 θα διαχείριζονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Κ.Υ.Α. 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ1312/Β /24-8-2010) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από τις εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις. 6.7.2.5 Εκπομπές ρύπων στον αέρα Κατά την διάρκεια της κατασκευής, θα υπάρξει επιβάρυνση της ατμόσφαιρας από τα καυσαέρια των οχημάτων και από την σκόνη που θα δημιουργείται από την κίνηση αυτών. Η ενδεχόμενη αύξηση της σκόνης λόγω των εργασιών και της κίνησης των μηχανημάτων θα αντιμετωπιστεί με τακτική διαβροχή του εδάφους και με επικάλυψη των οχημάτων μεταφοράς. 56

6.7.2.6 Εκπομπές θορύβου και δονήσεων Κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου οι οριακές τιμές εκπομπής θορύβου από τον εξοπλισμό του εργοταξίου ορίζεται να είναι 65dB(A) του δείκτη Leq/12ωρο. 6.7.2.7 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Κατά τη φάση της κατασκευής του έργου δεν προκύπτουν κανενός είδους εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. 6.8 Φάση λειτουργίας 6.8.1 Αναλυτική περιγραφή της λειτουργίας και της διαχείρισης του έργου Η λειτουργία της μονάδος βασίζετε στην αδιάλειπτη προμήθεια και τροφοδοσία κατ πρώτων υλών στους χωνευτήρες. Για το σκοπό αυτό θα υπάρχει υπεύθυνος τμήματος εφοδιαστικής αλυσίδας καθώς επίσης και υπεύθυνος ποιότητας. 6.8.2 Εισροές υλικών, ενέργειας και νερού κατά τη λειτουργία του έργου Η λειτουργία της μονάδος βασίζετε στην αδιάλειπτη προμήθεια και τροφοδοσία κατ πρώτων υλών στους χωνευτήρες σε ημερήσια βάση 365 μέρες το χρόνο. Ο παρακάτω πίνακας περιγράφει τις ανάγκες τροφοδοσίας της μονάδας. Opuntia Ficusindica Πυρήνας Κατσίγαρος Νωπή μάζα τόνοιιέτος 33.500 3.000 13.500 Ενσιρωμένα προϊόντα τόνοιιέτος Ενσιρωμένα προϊόντα τόνοιιημέρα 31.155 2.790 85,35 7,64 36,98 Η ηλεκτρική και θερμική ενέργεια που χρειάζεται η μονάδα για τη λειτουργίας της προέρχεται από την παραγωγή της. Με βάση την εγκατεστημένη ισχύ και θεωρώντας ετεροχρονισμό 0.4 συντελεστή φορτίου μηχανών 0.8 και ότι η μονάδα θα εργάζεται περί τις 365 ημέρες τον χρόνο 21,7 ώρες την ημέρα προκύπτει η συνολική ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας προσεγγιστικά με βάση τη σχέση: Ρ ολ = P * n * r * d * h = 263,95 x 0.4 x 0.8 x 365 x 21,7 = 668.997,11 Kw όπου Ρ ολ = Ολική Ισχύς P = Εγκατεστημένη Ισχύς n = Συντελεστής Ετεροχρονισμού r = Συντελεστής Χρήσης 57

d = Ημέρες Λειτουργίας h = Ώρες Λειτουργίας Η προβλεπόμενη ετήσια χρήση θερμικής ενέργειας υπολογίζεται να είναι περίπου 2798,88 MWh. Οι ανάγκες χρήσης νερού της μονάδας είναι κυρίως για τον καθαρισμό των χώρων και την υγιεινή του προσωπικού και τη διαδικασία παραγωγής. Η ημερήσια κατανάλωση δεν θα ξεπερνά τους 5 τόνους ημερησίως και επιμερίζεται σε 4.5 τόνους για την παραγωγή 350 λίτρα για το προσωπικό και 150 λίτρα για καθαριότητα. 6.8.3 Εκροές υγρών αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα της μονάδος είναι αστικής φύσεως και θα διατίθενται σε στεγανό βόθρο. Οι αναμενόμενες ποσότητες υγρών αποβλήτων είναι για το προσωπικό 50l/άτομο/ημέρα προσαυξημένο κατά 50% και για την καθαριότητα 150l/ημέρα ήτοι: 7x50*1,5+150=675 l /ημέρα Θα κατασκευαστεί στεγανός βόθρος διαστάσεων 5x3x2 χωρητικότητας 30m 3 επαρκεί για περίπου 44 ημέρες. που θα 6.8.4 Εκροές στερεών αποβλήτων Η μονάδα δεν θα παράγει στερεά απόβλητα πλην υλικών συσκευασίας και υλικών που προκύπτουν από συντήρηση εξοπλισμού και οικιακού τύπου απορρίμματα καθώς όλες οι στερεές πρώτες ύλες θα γίνονται εδαφοβελτιώτικο θα ενσακίζονται και θα πωλούνται. Οι κύριες εκροές στερεών αποβλήτων που θα προκύψουν είναι σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κατάλογο αποβλήτων: 15 01 01 Συσκευασία από χαρτί και χαρτόνι 15 01 02 πλαστική συσκευασία 15 01 03 ξύλινη συσκευασία Τα απόβλητα αυτά θα συλλέγονται σε ειδικούς κάδους και θα παραδίδονται σε αδειοδοτημένες εταιρίες προς αξιοποίηση, μέσω εγκεκριμένων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης σύμφωνα με τον Ν. 2939/01 (ΦΕΚ 179 Α ). Τα οικιακού τύπου απορρίμματα θα τοποθετούνται σε ειδικούς κάδους απορριμμάτων και θα απομακρύνονται είτε από συνεργεία αποκομιδής του οικείου Δήμου είτε από αδειοδοτημένο φορέα συλλογής/μεταφοράς στερεών αποβλήτων προκειμένου να διατεθούν σε εγκεκριμένο χώρο διάθεσης στερεών αποβλήτων. 6.8.5 Εκπομπές ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου. Οι εκπομπές ρύπων στον αέρα από τη λειτουργία του έργου οφείλονται κυρίως από τη λειτουργία της μονάδας ΣΗΘ. Οι εκπομπές της Μηχανής Εσωτερικής Καύσης (ΜΕΚ) που χρησιμοποιείσαι (μοντέλο J 320 GS-C25 του οίκου GE Jenbacher) συμφωνία με τα στοιχεία της κατασκευάστριας εταιρίας έχει τις ακόλουθες εκπομπές: Ροή απαερίων (υγρού) κατά μάζα: 5.311 kg/h 58

Ροή απαερίων (υγρού) κατά όγκο: 4.130 Nm 3 /h Ροή απαερίων (ξηρού) κατά μάζα: 4.913 kg/h Ροή απαερίων (ξηρού) κατά όγκο: 3.652 Nm 3 /h Θερμοκρασία απαερίων σε πλήρες φορτίο: 457 o C 6.8.6 Εκπομπές θορύβου και δονήσεων Κατά τη λειτουργία του έργου οι κύριες εκπομπές θορύβου προέρχονται από τη λειτουργία της μονάδας ΣΗΘ. Οι εκπομπές θορύβου της ΜΕΚ είναι 117db(A) και είναι τοποθετημένη σε κατάλληλα ηχομονωμένο κοντέινερ ώστε οι στάθμη θορύβου στο όριο του οικοπέδου να μην ξεπερνά τα 55dB(A). 6.8.7 Εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου δεν προβλέπονται εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας εκτός από το διαμέρισμα του μετασχηματιστή μέσης τάσης στο οποίο τηρούνται τα προβλεπόμενα στο ΦΕΚ 512/25-04-2002. 6.9 Παύση λειτουργίας αποκατάσταση 6.9.1 Εκτίμηση χρόνου ή συνθηκών παύσης λειτουργίας. Η λειτουργία της μονάδας θα είναι για τουλάχιστον 25 χρόνια. Ο χρόνος ζωής των εγκαταστάσεων της μονάδας είναι περίπου 80 έτη και αναμένετε η εγκατάσταση με αναβάθμιση / ανανέωση μηχανολογικού εξοπλισμού να λειτουργήσει για 50 χρόνια. 6.9.2 Καθαίρεση μόνιμων κατασκευών, απομάκρυνση εξοπλισμού και υλικών και τρόποι διάθεσής τους. Μετά την οριστική παύση λειτουργίας της εγκατάστασης θα γίνει αποκατάσταση του χώρου στην πρότερη του κατάσταση. Ο υφιστάμενος εξοπλισμός θα αξιοποιηθεί κατά το δυνατόν και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. 59

7 Εναλλακτικές λύσεις Λόγω της ιδιαιτερότητας της εγκατάστασης και της ύπαρξης ΓΠΣ στην περιοχή δεν ήταν δυνατό να υπάρξουν βιώσιμες λύσεις πέραν γηπέδων σε άμεση εγγύτητα με το προτεινόμενο λόγω της έγκρισης χρήσης γης. Οι ιδιαιτερότητες όμως της περιοχής λόγω της ύπαρξης του αεροδρομίου Σητείας καθώς και το γεγονός ότι δεν έχει προχωρήσει οι διαδικασία δανειοδότησης και προετοιμασίας υποδομών στους προτεινόμενους ΒΙΟΠΑ περιόρισε ακόμη περισσότερο της εναλλακτικές επιλογές. Οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν απορρίφθηκαν κυρίως λόγω της έλλειψης υποδομών και των έργων οδοποιίας που απαιτούνταν. Το αγροτεμάχιο επιλέχθηκε λόγω της εγγύτητας του με το δίκτυο και της μη απαίτησης κατασκευής συνοδών έργων καθώς υπάρχουν όλες οι απαραίτητες υποδομές. Αποτέλεσμα αυτού είναι να αποτελεί την βέλτιστη οικονομοτεχνική λύση ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις του στο ανθρωπογενές και στο φυσικό περιβάλλον είναι μηδαμινές σε αντίθεση με τις θετικές οι οποίες είναι σημαντικές. 61

8.1 Περιοχή μελέτης 8 Υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος Περιοχή μελέτης ορίζεται η περιοχή που υφίσταται σε άμεση σχέση με το έργο και σε απόσταση 500 μέτρων από αυτό. 8.2 Κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Το κλίμα του Δήμου Σητείας χαρακτηρίζεται μεσογειακό με γενικά χαρακτηριστικά την μεγάλη ηλιοφάνεια, το μικρό ύψος βροχοπτώσεων, τη χαμηλή σχετική υγρασία, τις υψηλές μέσες θερμοκρασίες το καλοκαίρι και τον ήπιο χειμώνα. Παρακάτω αναλύονται τα βασικά κλιματολογικά στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού Σητείας. Τα στοιχειά πρόεκυψαν από την εργασία του Δασκαλάκη Νικόλαου «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή». Στον πίνακα 8.1 απεικονίζονται τα γενικά μετεωρολογικά στοιχεία του σταθμού Σητείας. Για τον Μ. Σ. Σητείας διατέθηκαν στοιχεία από την ΕΜΥ (μετεωρολογικές παρατηρήσεις θερμοκρασίας του αέρα) πλέον της 30ετίας, από το 1960 έως το 2001, συνολικά 42 έτη. Ο Πίνακας 8.1 δείχνει ότι ο πιο ψυχρός μήνας του έτους είναι ο Ιανουάριος με μέση ελάχιστη θερμοκρασία 9,5 ο C, μέση μηνιαία θερμοκρασία 12,2 ο C και μέση μέγιστη 15,2 ο C. Ο πιο θερμός μήνας του έτους είναι ο Ιούλιος με μέση μηνιαία θερμοκρασία 25,9 ο C μέση μέγιστη 28,6 ο C και μέση ελάχιστη 22,4 ο C. Στην Εικόνα 8.2 παρουσιάζονται οι χρονοσειρές της μέσης, μέσης ελάχιστης και μέσης μέγιστης θερμοκρασίας αέρα κατ έτος. Στην Εικόνα 8.3 παρουσιάζονται οι χρονοσειρές των κυλιόμενων μέσων όρων τριακονταετίας. 63

Πίνακας 8.1: Γενικά κλιματολογικά στοιχεία Μ.Σ Σητείας. Εικόνα 8.1: Κατανομή θερμοκρασιών ανά μήνα Μ.Σ. Σητεία Πηγή: Δασκαλάκης Νικόλαος «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή» 64

Εικόνα 8.2: Χρονοσειρές θερμοκρασιών Μ.Σ. Σητείας (Πηγή: Δασκαλάκης Νικόλαος «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή») Εικόνα 8.3: Κυλιόμενοι Μ.Ο. θερμοκρασιών 30 ετίας Μ.Σ. Σητείας (Πηγή: Δασκαλάκης Νικόλαος «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή») 65

Στις ακόλουθες εικόνες παρουσιάζονται η ετήσια βροχόπτωση και η κατανομή των βροχοπτώσεων ανά μήνα. Εικόνα 8.4: Ετήσια Βροχόπτωση ανά έτος Μ.Σ. Σητείας (Πηγή: Δασκαλάκης Νικόλαος «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή») Εικόνα 8.5: Κυλιόμενος Μ.Ο. βροχόπτωσης Μ.Σ. Σητείας (Πηγή: Δασκαλάκης Νικόλαος «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή») 66

Στον πινάκα 8.2 και στην Εικόνα 8.6 παρουσιάζονται τα ποσοστά εμφάνισης ανέμου ανά διεύθυνση και ένταση. Η μέση ένταση των ανέμων είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό της 0-4 Beaufort, ενώ μικρό είναι το ποσοστό για άνεμους μέσης έντασης >6 Beaufort. Πίνακας 8.2: Ποσοστά ανέμου ως προς ένταση και κατεύθυνση ανά έτος. Εικόνα 8.6: Ποσοστά ανέμου ως προς ένταση και κατεύθυνση. (Πηγή: Δασκαλάκης Νικόλαος «Κλιματικές Αλλαγές και επιδράσεις στην φυτική παραγωγή») 67

8.3 Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Η μορφολογία της περιοχής είναι πεδινή με ήπιες κλίσεις. Η κλάση της ποικιλίας του τοπίου είναι Γ δηλαδή το ανάγλυφο έχει κλίσεις κυρίως έως 16,5 ο, τα πρανή και οι βραχώδης σχηματισμοί είναι μικροί και σχεδόν απαρατήρητοι. Η βλάστηση είναι συνεχής χωρίς ξέφωτα και χωρίς υποροφο ενώ υπάρχουν εποχιακοί ξεροπόταμοι και μικρά ρέματα και ίσως διαβρώσεις ή αποθέσεις. 8.4 Γεωλογικά τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά Στην περιοχή της Σητείας εμφανίζονται οι βασικές αλπικές ενότητες της Κρήτης, που είναι οι «Πλακωδών Ασβεστολίθων», «Φυλλιτών Χαλαζιτών», «Τρίπολης» και «Μαγκασά». Επίσης, περιλαμβάνει μεγάλες ιζηματογενείς σειρές από τις μεταλπικές ενότητες και ειδικότερα πετρώματα των περιόδων «μειόκαινο», «πλειόκαινο» και «πλειστόκαινο» Η ενότητα των «Πλακωδών Ασβεστόλιθων», γνωστή και ως «Plattenkalk» ή ως «Μάνης Κρήτης» είναι η σχετικά αυτόχθονη της Κρήτης με την έννοια ότι βρίσκεται τοποθετημένη στη βάση του οικοδομήματος των αλλεπάλληλων τεκτονικών καλυμμάτων που δομούν τη μεγαλόνησο. Μία ποικιλία διαφορετικών γεωλογικών σχηματισμών εντάσσονται σε αυτήν την ενότητα, συμπεριλαμβανομένων μεταδολομιτών, μαρμάρων, μετακλαστιτών, στρωματολιθικού δολομίτη, πλακωδών μαρμάρων και μεταφλύσχη, όμως στην περιοχή της Σητείας αντιπροσωπεύεται από τους καθαυτούς πλακώδεις ασβεστόλιθους. Ειδικότερα, πρόκειται για πελαγικούς, λεπτοστρωματώδεις μεταμορφωμένους ασβεστόλιθους (μάρμαρα) με πυκνά και εντόνως αισθητά τα επίπεδα στρώσεως. Η ενότητα των Φυλλιτών Χαλαζιτών περιλαμβάνει μεταμορφωμένα πετρώματα κυανοσχιστολιθικού τύπου και βρίσκεται τεκτονικώς επωθημένη πάνω στην προηγούμενη. Εκτός από μεταμορφωμένα, τα πετρώματα της ενότητας αυτής είναι και εντόνως τεκτονισμένα. Τα πετρώματα έχουν ηλικία σχηματισμού από το ανώτερο πέρμιο έως το κάρνιο και έχει διαπιστωθεί ηλικία μεταμόρφωσης κυανοσχιστολιθικού τύπου με γλαυκοφανή, καρφόλιθο και χλωριτοειδή ηλικίας Ανω Ολιγοκαίνου/Κάτω Μειοκαίνου (~20 εκατ. χρόνια). Τα πετρώματα της ενότητας Τρίπολης, τα οποία διακρίνονται σε τρείς κύριες κατηγορίες: την αργιλοσχιστολιθική σειρά τα ασβεστολιθικά πετρώματα και τον φλύσχη. Η αργιλοσχιστολιθκή σειρά (στρώματα Ραβδούχα) έχουν ηλικία Άνω Τριαδικό και αποτελείται από αργιλικούς σχιστόλιθους και ιζήματα μαζί με μαύρους δολομίτες, η οποία όμως δεν εμφανίζεται στην περιοχή της Σητείας. Οι ασβεστόλιθοι έχουν ηλικία σχηματισμού από το μέσο Τριαδικό έως το ανώτερο Ηώκαινο, έχουν σχηματιστεί σε περιβάλλον ρηχής θάλασσας (νηρητικοί) και περιέχουν πλήθος χαρακτηριστικών απολιθωμάτων. Παρουσιάζουν δε πολύ έντονα φαινόμενα καρστικής διάβρωσης φιλοξενώντας σχεδόν το σύνολο των καρστικών γεωμορφών όπως τα σπήλαια και τα φαράγγια, ενώ δημιουργούν τους υδροφόρους ορίζοντες της περιοχής. Η επαφή τους με την αργιλοσχιστολιθική σειρά είναι στα περισσότερα σημεία τεκτονική (ρήγμα αποκόλλησης) παρόλο που εντάσσονται στην ίδια ενότητα. Στη μετάβαση από την κλαστική στην ανθρακική σειρά παρατηρούνται λεπτά στρώματα δολομιτών που 68

παρεμβάλλονται μεταξύ σχιστολίθων. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα πετρώματα του φλύσχη που αποτελούνται από ψαμμίτες, κροκαλλοπαγή, αργίλους και άμμους, που δημιουργήθηκε στο ανώτερο Ηώκαινο. Η ενότητα της Μαγκασά αντιστοιχεί στην ενότητα Πίνδου της υπόλοιπης Κρήτης. Περιλαμβάνει πελαγικούς ανοιχτόχρωμους ασβεστόλιθους (μικρολατυποπαγείς και ωολιθικούς) οι οποίοι έχουν ηλικία σχηματισμού από το μέσο Ιουρασικό έως το ανώτερο Ηώκαινο. Σύμφωνα με το νέο χάρτη ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας του Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού, ΕΑΚ-2000 όπως αυτός τροποποιήθηκε με την Υ.Α. Δ17α/115/9/ΦΝ275/2003, το σύνολο της νήσου κατατάσσεται στην κατηγορία ΙΙ Ζωνών Σεισμικής Επικινδυνότητας (μέση σεισμική επικινδυνότητα). Η αναμενόμενη σεισμική επιτάχυνση για την κατηγορία ΙΙ δίνεται από τη σχέση: Α = α. g όπου g: επιτάχυνση βαρύτητας και α: 0,24 για τη ζώνη ΙΙ σεισμικής επικινδυνότητας. Στην Εικόνα 8.7 απεικονίζεται ο γεωλογικός χάρτης της περιοχής και στην Εικόνα 8.8 ο χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας. Εικόνα 8.7: Γεωλογικός χάρτης ευρύτερης περιοχής. 8.5 Φυσικό Περιβάλλον Τα φυσικό περιβάλλον της περιοχής μελέτης όπως απεικονίζεται και στο συνημμένο σχέδιο χρήσεων γης, περιλαμβάνει κυρίως γεωργικές εκτάσεις και εκτάσεις φυσικής 69

βλάστησης, σκληροφυλλική βλάστηση, σύνθετα συστήματα καλλιέργειας, ελαιώνες καθώς και χώρους οικοδόμησης και βιομηχανικές ή εμπορικές ζώνες. Εικόνα 8.8: Χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας. 8.5.1 Χλωρίδα Η Σητεία παρουσιάζει ιδιαίτερο χλωριδικό ενδιαφέρον. Το σύνολο της περιοχής ανήκει στην Μεσογειακή Ζώνη Βλάστησης με κυρίαρχες τη φρυγανική. Οι εναλλαγές στην βλάστηση είναι μικρές με κάποιες λίγες εξαιρέσεις σε περιοχές όπως στο Φοινικόδασος του Βάι και γύρω από αυτό καθώς και σε κάποια φαράγγια με έντονη παρουσία νερού, τουλάχιστον κατά τους χειμερινούς μήνες (φαράγγι Ζάκρου, Ξηρόκαμπου, Χοχλακιών). Σημαντική, όσον αφορά στη διαμόρφωση της χλωρίδας, είναι και η ύπαρξη μεγάλων εκτάσεων ελαιόδεντρων, αμπελώνων και άλλων δενδρωδών καλλιεργειών. Στην περιοχή μελέτης κυριαρχούν τα ελαιόδεντρα και μικρές εκτάσεις με φρύγανα κα αυτοφυή βλάστηση. Στις εικόνες του παραρτήματος απεικονίζονται η βορειοδυτική, η νοτιοδυτική, η βορειοανατολική και η νοτιοανατολικη περιοχή γειτονικά της μονάδας. 70

8.5.2 Πανίδα Πτηνά που παρατηρούνται στην ευρύτερη περιοχή στης Σητείας είναι ο λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta), ο αρτέμης (Colonectris diomedea), ο θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis), ο υδροβάτης (Hydrobates pelaficus), ο καλαμόκιρκος (Circus aeruginosus), ο αιγαιόγλαρος (Larus audiouinii) και ο κοκκινοκέφαλος (Lanius sanator sanator). Από τα αρπακτικά και πτωματοφάγα πτηνά, τα πιο χαρακτηριστικά είναι ο μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), ο χρυσαετός ή βιτσίλα (Aquila chrysaetos), ο πετρίτης (Falco peregrinus), η γερακίνα (Buteo buteo), το κιρκινέζι (Falco naumanni), το όρνιο (Gyps fulvus) και ο γυπαετός (Gypaetus barbatus). Όσον αφορά στα θηλαστικά έχουν καταγραφεί 14 είδη στην περιοχή της Σητείας, τα τέσσερα από οποία είναι κητώδη, όπως τα αυστηρά προστατευόμενα ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus) και μεσογειακή φώκια (Monachus monachus), το Ζωνοδέλφινο (Stenella coruleoalba) και το κοινό δελφίνι (Delphinus delphis). Από τα χερσαία θηλαστικά τα πιο χαρακτηριστικά είναι ο λαγός (Lepus europaeus), η νυφίτσα (Mustela nivalis), το κουνάβι (Martes foina bumites), ο ασβός (Meles meles), και ο ακανθοποντικός (Acomys minous), ενώ μέσα στα σπήλαια συναντούνται οι νυκτερίδες Pipistrellus savii που είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος. Στην περιοχή συναντούνται και τα τρία είδη αμφιβίων της Κρήτης, ο πράσινος φρύνος (Bufo viridis), ο δεντροβάτραχος (Hyla arborea cretensis), ενδημικό είδος στη Κρήτη και ο κοινός λιμνοβάτραχος (Rama ridibunda). Από τα πιο σημαντικά ερπετά της περιοχής είναι η ποταμοχελώνα (Mauremis caspica), που παρατηρείται σε ρυάκια στο φοινικόδασος του Βάι, στο φαράγγι στη μονή Τοπλού και κυρίως στην Κάτω Ζάκρο. Επίσης, η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta αναπαράγεται στις αμμώδεις παραλίες στου φοινικόδασους του Βάι, στον Κουρεμένο και στον Ξερόκαμπο. Πολύ σημαντικά είδη για την περιοχή είναι οι σαύρες Podarcis cretensis και το λιακόνι (Chalcides ocellatus).τα φίδια της περιοχής είναι η δενδρογαλιά (Coluber gemonensis),ι το σπιτόφιδο (Elaphe situla), το και το αγιόφιδο (Telescopus fallax). Στην περιοχή μελέτης του έργου λόγω των ανθρώπινων επεμβάσεων δεν παρατηρούνται ιδιαίτερα είδη πανίδας. 8.5.3 Δασικές εκτάσεις Στην περιοχή δεν υπάρχουν δασικοί χάρτες αλλά λόγω του ΓΠΣ και των δραστηριοτήτων που υπάρχουν σε γειτονικά γήπεδα έχουν αποχαρακτηριστεί αρκετά τμήματα της ευρύτερης περιοχής. Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής ενδιαφέροντός είναι εκτάσεις μου δεν εμπίπτουν στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας αλλά υπάρχουν τμήματα κυρίως κοντά σε ρέματα ή πρανή τα οποία χαρακτηρίζονται ως δασικά καθώς και εκτάσεις με φυσική βλάστηση οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί χορτολιβαδικές. 8.6 Ανθρωπογενές Περιβάλλον 8.6.1 Υφιστάμενες χρήσεις γης. Η περιοχή μελέτης ανήκει στο ΓΠΣ Σητείας και στην περιοχή επιτρέπονται χρήσεις ΑΠΕ χαμηλής και μέσης όχλησης καθώς και χρήσει μέσης όχλησης που προωθούν τον πρωτογενή τομέα. Στην ευρύτερη περιοχή οι χρήσεις που κυριαρχούν είναι αγροτικές και βιοτεχνικές. 71

8.6.2 Διάρθρωση και λειτουργιές του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Σε απόσταση περίπου 800 μέτρων από την μονάδα βρίσκεται η πόλη της Σητείας έδρα του ομώνυμου δήμου ο οποίος αποτελεί συνένωση των δήμων Ιτάνου, Λεύκης και Σητείας. Ο Δήμος Σητείας έχει έκταση 633,22 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 18.550 κατοίκους σύμφωνα με την απογράφη του 2011. Αποτελείται από 3 δημοτικές ενότητες: Τη δημοτική ενότητα Σητείας, τη δημοτική ενότητα Ιτάνου, και τη δημοτική ενότητα Λευκής Δήμος Σητείας Περιφέρεια Περιφερειακή Ενότητα Πληθυσμός Υψόμετρο Πίνακας 8.3: Χαρακτηριστικά Δ. Σητείας Κρήτης Λασιθίου 18.550 κάτοικοι 31 μέτρα 8.6.3 Πολιτιστική κληρονομιά Η Κρήτη χαρακτηρίζεται από την παρουσία σημαντικότατων αρχαιολογικών μνημείων και ευρημάτων της προϊστορικής, κλασικής, βυζαντινής και νεότερης περιόδου, τα οποία συμβάλλουν στην προσέλκυση επισκεπτών καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Στη περιοχή μελέτης του έργου δεν υπάρχουν ιδιαίτερα αρχαιολογικά ευρήματα που να βρίσκονται στον Διαρκή Κατάλογο των Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδας. 8.7 Κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφερικής ενότητας Λασιθίου για το έτος 2007 ανήλθε σε 18.915 ευρώ σε τρέχουσες τιμές με αποτέλεσμα να καταλαμβάνει την 8 η θέση στην Ελλάδα. Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά κλάδο για το 2007 ήταν 73,9 % για τον τριτογενή τομέα, 13,5 % για τον δευτερογενή τομέα και 12,6 % από τον πρωτογενή τομέα. Στο νομό Λασιθίου παράγεται το 0,8% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ελλάδος. Στο Λασίθι παράγεται το 1,5% του συνολικού γεωργικού προϊόντος της χώρας. Είναι η 6η παραγωγός περιοχή ελαιόλαδου στη χώρα με 4,8% το 2004, η 6η στην παραγωγή πατάτας με 5% το 2004 και 7η στην παραγωγή ντομάτας. Σύμφωνα με την ΕΛ. ΣΤΑΤ το 2008 η περιφερική ενότητα Λασιθίου είχε ποσοστό ανεργίας 3,8 %. Πίνακας 8.4: Δείκτες ευημερίας Π.Ε. Λασιθίου (Βάση δεδομένων «Οι νομοί της Ελλάδας») 72 ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΤΟΣ Π.Ε. ΛΑΣΙΘΙΟΥ Μ.Ο. ΧΩΡΑΣ ΑΕΠ κατά κεφαλή 2001 14,8 χιλ. (8 ος ) 12,9 Κατά κεφαλή αποταμιευτικές καταθέσεις 2002 6,64 χιλ (20 ος ) 9,32 Δηλ. εισόδημα ανά φορολογούμενο 2003 11,0 χιλ. (19 ος ) 12,5 Φόρος εισοδήματος ανά φορολογούμενο 2003 0,66 χιλ. (30 ος ) 1,08 Φυσική αύξηση πληθυσμού / 1000 κατοίκους 2002-1,81 (25 ος ) -0,01 Μαθητές δευτ/μιας εκπαίδευσης / 1000 κατοίκους 2002-63 (32 ος ) 66 Μαθητές δημοτικού / 1000 κάτοικους 2002 65 (10 ος ) 59 Συμμετοχή στα συνολικά μεγέθη της χώρας ΑΕΠ 2002 0,80 % (31 ος ) Φορολογούμενοι 2003 0,70 % (38 ος ) Δηλ. εισόδημα 2003 0,60 % (36 ος ) Φόρος εισοδήματος 2003 0,40 % (35 ος ) Αποταμιευτικές καταθέσεις 2003 0,60 % (35 ος )

Η γεωργία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στον Ν. Λασιθίου και στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Σητείας, η οποία είναι μία κατ' εξοχή αγροτική περιοχή, με κύριο κλάδο παραγωγής την καλλιέργεια ελαιόδεντρων και την εκμετάλλευση θερμοκηπίων. Στην συνολική γεωργική γη του Ν. Λασιθίου συμφωνά με στοιχεία της ΕΣΥΕ (2008) οι ετήσιες καλλιέργειες του νομού καταλαμβάνουν 4.244 στρέμματα, τα αμπέλια 6.366 στρέμματα οι δενδρώδεις καλλιέργειες 14.528 στρέμματα και οι λοιπές καλλιέργειες 7.316 στρέμματα. Παράλληλα υπάρχουν περίπου 155.000 στρέμματα σε αγρανάπαυση. Ο αριθμός των ελαιόδεντρων στον νομό Λασιθίου είναι περίπου 7.000.000 ενώ υπάρχουν περίπου 67 ελαιοτριβεία. Σε ακτίνα 22.5 χιλιομέτρων από την μονάδα βρίσκονται περίπου 28 ελαιοτριβεία στα οποία αντιστοιχεί το 50% της παράγωγης του νομού Λασιθίου. 8.8 Τεχνικές υποδομές 8.8.1 Υποδομές χερσαίων, θαλασσιών και εναέριων μεταφορών Τα δίκτυα μεταφορών περιλαμβάνουν: Το οδικό δίκτυο που επιμερίζεται στο πρωτεύον διανομαρχιακό δίκτυο, στο πρωτεύον επαρχιακό δίκτυο και στο δευτερεύον δίκτυο που αφορά στη διασύνδεση περιοχών αγροτικού ή/και αποκεντρωμένου χαρακτήρα. Τα λιμάνια και ειδικότερα, το βασικό ρόλο που επιτελούν ως προς τις θαλάσσιες μεταφορές δραστηριότητες (επιβατικό, τουριστικό, εμπορικό λιμάνι, αλιευτικό καταφύγιο). Τα αεροδρόμια και ειδικότερα, τις βασικές τους χρήσεις (επιβατικό ή/και στρατιωτικό αεροδρόμιο). 8.8.1.1 Οδικό δίκτυο Το βασικό οδικό δίκτυο της Π.Ε. περιλαμβάνει τον εθνικό δρόμο Ηρακλείου Αγ. Νικολάου Σητείας (ΒΟΑΚ) και το Νότιο οδικό άξονα Σητείας Ιεράπετρας Άνω Βιάννου, όπως και τον οδικό άξονα Παχειάς Άμμου Ιεράπετρας. Ο ρόλος των αξόνων αυτών είναι κυρίαρχος, καθώς ο ΒΟΑΚ και ο ΝΟΑΚ αποτελούν το βασικό δίκτυο σύνδεσης των Νομών της Κρήτης μεταξύ τους.στο πρωτεύον δίκτυο της Π.Ε. κατατάσσονται επίσης οι άξονες που συνδέουν τα κέντρα των οικιστικών ενοτήτων μεταξύ τους και με τους ΒΟΑΚ και ΝΟΑΚ. Στο δευτερεύον οδικό δίκτυο περιλαμβάνονται οι βασικότεροι άξονες σύνδεσης των οικισμών μεταξύ τους καθώς και με το πρωτεύον οδικό δίκτυο. Με την Απόφαση ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/95 (ΦΕΚ-293/Β/17-4-95) στο Πρωτεύον Επαρχιακό Οδικό δίκτυο της Π.Ε. Λασιθίου κατατάσσονται τα παρακάτω τμήματα (αυτά που αφορούν την περιοχή μελέτης: Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 28 στο τμήμα του: Ιεράπετρα Μακρύγιαλος Ανάληψη Πηλαλήματα - Λιθίνες - Πισκοκέφαλο - Σητεία. Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 41 στο τμήμα του: Ζάκρος Κελλάρια Χοχλακιές -Παλαιόκαστρο. Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 42 στο τμήμα του: Σητεία Αγ. Φωτιά - Παλαιόκαστρο. 73

Επαρχιακός Δρόμος με αριθμό 47 στο τμήμα του: Μονή Τοπλού (από Επαρχ. Οδό 42) Βάι - Ερμούπολη. Οι υπόλοιποι δρόμοι που χαρακτηρίστηκαν με το ΒΔ-31/6-2-56 Επαρχιακοί και δεν αναφέρονται στον ανώτερο κατάλογο ή τμήματα των Επαρχιακών δρόμων που αναφέρονται σε αυτήν και αντικαταστάθηκαν με νέες χαράξεις κατατάσσονται στο δευτερεύον Επαρχιακό Οδικό Δίκτυο της Π.Ε. Λασιθίου. 8.8.1.2 Λιμάνια Το λιμάνι της Σητείας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης της Σητείας και ειδικότερα στην ανατολική πλευρά της παλαιάς πόλης. Το λιμάνι είναι συνδεμένο καθημερινά με τον Πειραιά ακτοπλοϊκώς και είναι σε θέση να εξυπηρετεί όλα τα μεγάλα επιβατηγά πλοία. Υπάρχει επίσης τακτική ακτοπλοϊκή γραμμή που εξυπηρετεί την άγονη γραμμή Πειραιά Κυκλάδων Αγίου Νικολάου Σητείας Κάσσου Καρπάθου Ρόδου, που γίνεται μιά φορά την εβδομάδα. Κατά καιρούς έχουν γίνει προσπάθειες καθιέρωσης συχνότερης μόνιμης ακτοπλοϊκής γραμμής με F/B, που να συνδέει τα δύο αυτά λιμάνια με τον Πειραιά με ενδιάμεση προσέγγιση σε λιμάνι των Κυκλάδων, όμως η αμφίβολη οικονομικότητα της γραμμής αυτής, ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες διέκοπτε τις προσπάθειες. Το λιμάνι Σητείας διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους έκτασης 5000 2 m (υπαίθριος χώρος, χερσαία ζώνη) και 765 2 m (στεγασμένος χώρος). Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του λιμανιού περιλαμβάνουν το Λιμενικό Σταθμό, το Τελωνείο και το Λιμενικό Πρατήριο. Όπως φαίνεται από τα χαρακτηριστικά της λειτουργίας του λιμανιού Σητείας, η σημερινή συνεισφορά του στη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση, τόσο της πόλης της Σητείας, όσο και γενικότερα της Ανατολικής Κρήτης, είναι σχετικά μικρή. Η συνεισφορά αυτή μπορεί να αυξηθεί με την κατασκευή των έργων βελτίωσης του λιμένα, την καθιέρωση πυκνότερων δρομολογίων επιβατικών πλοίων και την περαιτέρω ανάπτυξη του διαμετακομιστικού εμπορίου. 8.8.1.3 Αεροδρόμια Ο Δημοτικός Αερολιμένας Σητείας, βρίσκεται στην περιοχή Μπόντα του Δήμου Σητείας, σε απόσταση 1 km από το κέντρο της πόλης. Είναι το τρίτο διεθνές αεροδρόμιο της Κρήτης και από το 2003 λειτουργεί ο νέος διάδρομος προσγείωσης/απογείωσης αεροσκαφών, με μήκος 2.100 m και πλάτος 60 m με ζώνες ασφαλείας +/- 75 m, υποστηριζόμενος από 3 νέους τροχόδρομους και 2 νέους χώρους στάθμευσης αεροσκαφών για μεγάλα και μικρά αεροσκάφη. Σκοπός του νέου διαδρόμου είναι να καλύπτει τις ανάγκες του νησιού, διευκολύνοντας τις προσγειώσεις αεροσκαφών σε περίπτωση εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών. Στον αερολιμένα γίνονται ήδη τρεις πτήσεις εβδομαδιαίως (Δευτέρα Τετάρτη Σάββατο) από Αθήνα με αεροσκάφη χωρητικότητας 50 ατόμων. Το αεροδρόμιο λειτουργεί κανονικά και εξυπηρετεί όλους τους προορισμούς σαν διεθνές αεροδρόμιο, καθώς και πτήσεις charter. 8.8.2 Συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών Στην περιοχή μελέτης υπάρχει ο βιολογικός καθαρισμός Σητείας, ο ΧΥΤΑ Σητείας και ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΣΜΑΥ) Σητείας. Ο ΧΥΤΑ Σητείας λειτουργεί από τα μέσα του 2000 και αρχικά εξυπηρετούσε το δ. Σητείας. Το κύτταρο του ΧΥΤΑ έχει αναπτυχθεί σε έκταση 21 στρεμμάτων. Το γήπεδο εγκατάστασης του ΧΥΤΑ έχει έκταση 40 περίπου στρεμμάτων και ανήκει στην εδαφική 74

περιφέρεια του οικισμού Ρούσα Εκκλησιά, στο δήμο Σητείας και βρίσκεται στη θέση Παναγιά. Στο ΧΥΤΑ Σητείας ολοκληρώθηκαν εντός του 2008 τα έργα αναβάθμισής του, τα οποία περιελάμβαναν την κατασκευή των αναγκαίων υποδομών που θα υποστηρίξουν την υγειονομική ταφή των απορριμμάτων (γεφυροπλάστιγγα, μονάδα επεξεργασίας στραγγισμάτων, κτίριο διοίκησης κ.λπ). Με την ολοκλήρωση των έργων αυτών, ο ΧΥΤΑ, πέρα από το δήμο Σητείας, και περιστασιακά το δήμο Μακρύ Γιαλού. Η εναπομένουσα διάρκεια ζωής του ΧΥΤΑ εκτιμάται σε περίπου 0,5 έτος. Στην παρούσα φάση, φορέας λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι ο δήμος Σητείας. Ο ΣΜΑΥ Σητείας βρίσκεται πλησίον του ΧΥΤΑ Σητείας. Ο εν λόγω ΣΜΑΥ λειτουργεί από το Σεπτέμβριο του 2010 και δέχεται τους μπλε κάδους του δήμου Σητείας της Π.Ε. Λασιθίου. 8.8.3 Δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών 8.8.3.1 Ύδρευση - άρδευση Στην περιοχή μελέτης αρμόδια είναι η δημοτική επιχείρηση ύδρευσης και αποχέτευσης Σητείας. Τα κυριότερα προβλήματα των υφιστάμενων δικτύων αφορούν τη συντήρηση και τον εμπλουτισμό τους, καθώς και την αντικατάσταση των παλαιών δικτύων που έχουν κατασκευασθεί από τσιμεντοσωλήνες και παρουσιάζουν διαρροές από διάρρηξη ή εμφράξεις από τη συσσώρευση αλάτων. Παράλληλα οι ανάγκες για άρδευση είναι πολύ μεγάλες, μιας και διαθέτει ιδιαίτερα ανεπτυγμένο πρωτογενή τομέα, ενώ εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο συστήματα εντατικής καλλιέργειας. Το πιο σημαντικό αρδευτικό έργο στην περιοχή μελέτης είναι του Λιμένος Σητείας. 8.8.3.2 Ηλεκτρική ενέργεια Στην περιοχή μελέτης λόγω της ανάπτυξης βιοτεχνικών μονάδων υπάρχει σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο (περίπου 100 μέτρα) δίκτυο μέσης τάσης της ΔΕΗ κατά μήκους της εθνικής οδού Ε 75. 8.8.3.3 Τηλεπικοινωνίες Στην περιοχή μελέτης λόγω της ανάπτυξης βιοτεχνικών μονάδων υπάρχει σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο (περίπου 100 μέτρα) δίκτυο τηλεπικοινωνιών κατά μήκους της εθνικής οδού Ε 75. 8.9 Ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον Στην περιοχή μελέτης λόγω των εγκατεστημένων χρήσεων (γεωργία, βιομηχανία) η ποιότητα του αέρα είναι σε εξαιρετικά επίπεδα λόγω των λίγων εγκατεστημένων μονάδων που υπάρχουν στην περιοχή. Η ύπαρξη αεροδρόμιου στην ευρύτερη περιοχή, τα έργα υποδομών και η εγγύτητα με την πόλη της Σητείας συμβάλλουν στην αύξηση του θορύβου. Παράλληλα οι ανθρώπινες επεμβάσεις κυρίως λόγω των αγροτικών καλλιεργειών έχουν τροποποίηση το φυσικό περιβάλλον σε σημαντικό βαθμό. 8.10 Ατμοσφαιρικό περιβάλλον ποιότητα αέρα Στην περιοχή μελέτης λόγω των εγκατεστημένων χρήσεων (γεωργία, βιομηχανία) η ποιότητα του αέρα είναι σε εξαιρετικά επίπεδα λόγω των λίγων εγκατεστημένων μονάδων που υπάρχουν στην περιοχή. Παράλληλα στα πλαίσια χαρτογράφησης της ατμοσφαιρικής 75

ρύπανσης από το Υπεκα σε κανένα από τους χάρτες εκτίμησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (οριακή τιμή βενζολίου, μονοξειδίου του άνθρακα, διοξείδιο του αζώτου, όζον, αιωρούμενα σωματίδια κτλ) στην περιοχή μελέτης δεν ξεπερνιούνται τα κατώτερα όρια εκτίμησης (καμία υπέρβαση <LAT). 8.11 Ακουστικό περιβάλλον - δονήσεις Στην περιοχή μελέτης λόγω των εγκατεστημένων χρήσεων (γεωργία, βιομηχανία) και της γειτνίασης με την εθνική οδό Ε75 καθώς και το αεροδρόμιο Σητείας παρατηρούνται υψηλές στάθμες θορύβου ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της τουριστικής σεζόν όποτε και αυξάνεται η κίνηση στον αερολιμένα και στο οδικό δίκτυο. 8.12 Ηλεκτρομαγνητικά πεδία Στην περιοχή μελέτης δεν παρατηρούνται ακτινοβολίες από ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Στα πλαίσια του προγράμματος «Ερμής» το οποίο υλοποιείται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έχει τοποθετηθεί σταθμός 24ώρης μέτρησης ακτινοβολίας σε απόσταση περίπου 2000 μέτρων από την θέση εγκατάστασης της μονάδας και στην Εικόνα 8.9 απεικονίζεται το γράφημα ισοδύναμης πυκνότητας ροής ισχύος. Εικόνα 8.9: Διάγραμμα ισοδύναμης πυκνότητας ροής ισχύος 76