Ανάπτυξη των Μητροπολιτικών Δικτύων στην Ελληνική Περιφέρεια και δίκτυα επόμενης γενεάς Ιωάννης Ζαχαρόπουλος, Ph.D. Μηχανικός Τηλεπικοινωνιών (*) Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτή την παρουσίαση είναι αυστηρά προσωπικές και σε καμία περίπτωση δεν εκφράζουν, ούτε υποκαθιστούν τις επίσημες απόψεις των επισήμων φορέων για το συγκεκριμένο θέμα, οι οποίες μπορεί να εκφράζονται με αποφάσεις τους ή επίσημες δημοσιεύσεις και/ή ανακοινώσεις τους
Περιεχόμενα Τα υφιστάμενα Οπτικά Μητροπολιτικά Δίκτυα Κρατικές επενδύσεις Βήματα προς περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση των Οπτικών Μητροπολιτικών Δικτύων Δίκτυα Επόμενης Γενεάς Επενδύσεις παρόχων Η συνεισφορά των νέων δικτύων στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών Ευκαιρίες και δυνατότητες για το ΤΕΙ Συμπεράσματα
Τα υφιστάμενα Οπτικά Μητροπολιτικά Δίκτυα Πως ξεκίνησε (το αρχικό σχέδιο): Μετά από κρατική ενίσχυση (100%) Αμιγώς κρατικό δίκτυο για την κάλυψη των διαφόρων δημοσίων υπηρεσιών και σημείων δημοσίου ενδιαφέροντος Στόχος: ο πάροχος-νικητής του ΣΥΖΕΥΞΙΣ να έχει πρόσβαση σε υποδομή οπτικών ινών ώστε να μπορεί να δώσει στο Δημόσιο καλύτερε υπηρεσίες Δεν υφίσταται θέμα ανταγωνισμού: δεν εκτοπίζονται (crowd-out) ιδιωτικές επενδύσεις Σε περίπτωση πώλησης υπηρεσιών σε παρόχους υφίσταται θέμα ανταγωνισμού Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού πρέπει να τεθούν υποχρεώσεις στον πάροχο-διαχειριστή Πώληση υπηρεσιών βάσει κόστους (Κοστοστρέφεια): ο πάροχος πρέπει να το αποδεικνύει άρα υπόκειται σε κοστολογικό έλεγχο Το δίκτυο να μην αποκλείει κανένα πιθανό ενδιαφερόμενο πάροχο-πελάτη του παρόχου νικητή δίκτυο ανοικτής πρόσβασης (open access) Μη διακριτική μεταχείριση (non discrimination)
MAN Δ. Σπάρτης 27,5Κμ (μαζί με τις νέες επεκτάσεις) Υπάρχει διαθεσιμότητα σε αγωγούς (κενούς προς εμφύσηση) Καθ όλο το μήκος Υπάρχει διαθεσιμότητα σε καλώδια οπτικών ινών 6x12=72 ινών (36 ζεύγη ινών) 2x12=24 ινών (12 ζεύγη ινών) 4 ινών (2 ζεύγη ινών) Σημεία δημοσίου ενδιαφέροντος 44+2 ασυρματικά+4 ευρύτερη περιοχή με επεκτάσεις Κάλυψη 35 KV OTE Όλα τα KV του ΟΤΕ: >150
MAN Δ. Σπάρτης (2) Επεκτάσεις Εντός πόλης
Α φάση Μήκος τάφρων: 18.200 m Μήκος οπτικών καλωδίων:~28000m 1 κύριος κόμβος 2 κόμβοι διανομής 5 κόμβοι πρόσβασης Προϋπολογισμός 1.040.000 Ευρώ Β φάση (επεκτάσεις) «Ακτινωτά» MAN Δ. Σπάρτης (3) Σύνδεση Μήκος (m) Κύριος Δακτύλιος 5000 Γραμμή σύνδεσης ΤΕΙ 5800 Γραμμή σύνδεσης Διοικητηρίου 2400 Γραμμές σύνδεσης με μεμονωμένους χρήστες (σύνολο) 5000 Συνολικό μήκος 18200 Σύνδεση Μήκος (m) Γραμμή επέκτασης E1 782 Γραμμή επέκτασης E2 775 Γραμμή επέκτασης E3 508 Γραμμή επέκτασης Κλαδάς 655 Γραμμή επέκτασης Συκαράκι 3286 Γραμμή επέκτασης Αμύκλες 2440 Γραμμές σύνδεσης με μεμονωμένα kv 886
MAN Δ. Σπάρτης (4) 19, 20 A27 C2 14, 17 A17 D17 D2 1, 2... A2 WA8 A8 A35 28, 31... ΑΣ47 15, 18... Κόμβος C2/D2/Α2 Σύλλογος Πολυτέκνων Κόμβος D17/Α17 - Κλειστό Γυμναστήριο Κόμβος Α8- Δημόσια Βιβλιοθήκη Κόμβος Α35-2ο Λύκειο Κόμβος Α27: 2ο Δημοτικό ή Γήπεδο
Βήματα προς περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση Εκκρεμεί ο καθορισμός διαχειριστή από το 2008 Πρόσφατη διαβούλευση: Τροποποιεί σημαντικά το αρχικό σχέδιο προσθέτοντας αλλαγές Ενισχύεται η χρήση των δικτύων προς τους άλλους παρόχους οι οποίοι καθίστανται πελάτες του παρόχου διαχειριστή Κρατικό υπό-έργο: Ο διαχειριστής θα παρέχει υπηρεσίες προς τον πάροχο-νικητή του ΣΥΖΕΥΞΙΣ Υπό-έργο χονδρικής: Οι άλλοι πάροχοι καθίστανται πελάτες του παρόχου-διαχειριστή Νέα επένδυση (κρατική ενίσχυση) Πρέπει να κοινοποιηθεί Θα εξεταστεί εάν κάνει crowd out Ο πάροχος-διαχειριστής θα προκύψει ως νικητής από ανοιχτό διαγωνισμό Θα τεθούν υποχρεώσεις τον πάροχο-νικητή-διαχειριστή
Βήματα προς περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση (2) Προηγούμενο έργο ΜΑΝ (κρατικόκλειστό δίκτυο x% (1-x)% Πάροχοςδιαχειριστήςνικητής Κρατικό υπόέργο (αυτοπαροχή Δημοσίου) Λιανικός πάροχος ΣΥΖΕΥΞΙΣ Δημόσιο Νέο έργο (κρατική ενίσχυση) y% (1-y)% Υπό-έργο χονδρικής Λιανικοί πάροχοι Τελικοί καταναλωτές, χρήστες, πελάτες Χρηματοροή Εισφορά σε πάγια/αξία, (BV injection)
Δίκτυα Επόμενης Γενεάς (Next Generation Access networks, NGA) Ορισμός ΕΕ Ενσύρματα δίκτυα Στο σύνολο ή εν μέρει από οπτικά στοιχεία (Fiber To The x-point, FTTx) Ικανά για υπηρεσίες με βελτιωμένα χαρακτηριστικά (π.χ. υψηλότερη χωρητικότητα) από τα υφιστάμενα δίκτυα χαλκού Αποτέλεσμα αναβάθμισης ήδη υφιστάμενου χάλκινου δικτύου Είναι μονόδρομος εξαιτίας της αλματώδους αύξησης της ζήτησης Διπλασιασμός της χωρητικότητας των τελικών χρηστών κάθε δύο χρόνια Οικονομικά των NGA Μεγάλες επενδύσεις λόγω απαιτουμένων κατασκευαστικών έργων: Μεγάλη αρχική επένδυση (CAPEX) ανά συνδεόμενο πελάτη διαφοροποίηση ανάλογα με την τεχνολογία/σενάριο ανάπτυξης Υποδομή NGA: μη επαναλήψιμο περιουσιακό στοιχείο (first mover advantage) Αβεβαιότητες-κίνδυνοι Ζήτηση-Έσοδα, μακρο-οικονομικό περιβάλλον κλπ.
NGA (2) Σημείο διανομής, Υπαίθρια καμπίνα (κατανεμητής), καφάο, KV Κεντρικός Κατανεμητής, MDF, Αστικό Κέντρο, ΑΚ, Local Exchange, LEx Τερματικό τμήμα, ακραίο δίκτυο Τεχνικά έργα υποδομής Κύριο δίκτυο (κύρια καλώδια) Δίκτυο πρόσβασης
NGA (3) FTTN ή FTTCab FTTH-P2MP ή GPON FTTH-P2P
NGA (4): Το λεξικό των FTTx Fiber To The Home (FTTH) Point-To-Point (P2P) Ίνα Μέχρι Το Σπίτι (ΙΜΤΣ) Σημείο-Προς-Σημείο (ΣΠΣ) Fiber To The Cabinet (FTTCab) ή Fiber To The Node (FTTN) Ίνα Μέχρι Τη Γειτονιά (ΙΜΤΓ) ή Ίνα Μέχρι Τον Υπαίθριο κατανεμητή (ΙΜΤΥ)
NGA (5) Fiber To The Building (FTTB) Ίνα Μέχρι Το Κτίριο (ΙΜΤΚ) Fiber To The Home (FTTH) ή Point-To-Multi-Point (PMP) ή Gigabit Passive Optical Network (G-PON) Ίνα Μέχρι Το Σπίτι (ΙΜΤΣ) ή Σημείο-Προς-Πολλά-Σημεία (ΣΠΠΣ) ή Παθητικό Οπτικό Δίκτυο (ΠΟΔ)
NGA (6): Είναι το VDSL η καταλληλότερη λύση για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της ζήτησης; Νόμος Nielsen: 50% αύξηση χωρητικότητας κάθε χρόνο (εμπειρικός νόμος), Συντηρητικότερο σενάριο: Διπλασιασμός χωρητικότητας κάθε 2 χρόνια, Συνεπώς η λύση VDSL2 έχει ημερομηνία λήξης και δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσει μακροχρόνια την αναμενόμενη εξέλιξη της ζήτησης, Αυτό είναι ακόμα πιο προφανές λαμβάνοντας υπ όψη τον αναγκαίο χρόνο για την εγκατάσταση του VDSL Επομένως, αφού η λύση VDSL δεν είναι τόσο κατάλληλη για το μέλλον γιατί οι περισσότεροι πάροχοι εγκατεστημένοι την επιλέγουν;
Τα οικονομικά των ΠΕΓ διαφοροποιούνται ανάλογα με την τεχνολογία/σενάριο ανάπτυξης αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχει μεγάλη αρχική επένδυση (CAPEX) ανά συνδεόμενο πελάτη και αυτό οδηγεί σε υψηλά συνολικά κόστη. Αυτό κάνει την υποδομή δικτύων ΠΕΓ ένα μη επαναλήψιμο περιουσιακό στοιχείο Το υψηλό CAPEX μπορεί να μειωθεί με συντονισμένες στρατηγικές μείωσης κατασκευαστικού κόστους και μπορεί επίσης να μειωθεί στις περιοχές υψηλής πυκνότητας νοικοκυριών (αστικά κέντρα) NGA (7): Οικονομικά των NGA
NGA (8): Ανταγωνισμός Συνήθως ένας πάροχος αναπτύσσει δίκτυο και οι άλλοι αγοράζουν υπηρεσίες από αυτόν Έτσι γίνεται και στα παραδοσιακά δίκτυα πρόσβασης που αποτελούνται από χαλκό «Χονδρικά» προϊόντα «Φυσική» πρόσβαση Χονδρική ευρυζωνική πρόσβαση
Η συνεισφορά των νέων δικτύων στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών Είναι κοινά αποδεκτό από μελέτες φορέων όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ και σχεδόν όλοι οι Διεθνείς Αναλυτές π.χ. ΜcKinsey κλπ. ότι μια περαιτέρω αύξηση της διείσδυσης της ευρυζωνικότητας κατά 10% αναμένεται να συνεισφέρει αύξηση 0,8-1,5 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ και αντίστοιχη αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγικότητας
Η συνεισφορά των νέων δικτύων στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών (2) Επίσημη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Dr. Martin Fornefeld, Gilles DeLaunay and Dieter Elixmann, The Impact of Broadband on Growth and Productivity. A study on behalf of the European Commission. Micus Management Consulting (2008). http://www.micus.de/pdf/bb-study/finalreport-micus-broadbandimpact.pdf
Η συνεισφορά των νέων δικτύων στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών (3)
Η συνεισφορά των νέων δικτύων στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών (4) McKinsey & Company, Mobile broadband for the masses, February 2009, http://www.mckinsey.com/clientservice/telecommunications/mobile_broadband.asp
Η συνεισφορά των νέων δικτύων στη βελτίωση των οικονομικών δεικτών (5) Παλαιότερο σχέδιο έργου FTTH (2Β ): 2/3 ιδιωτική επένδυση Υπόλοιπο 1/3 σχεδιαζόταν να έρχεται από κρατική ενίσχυση σε 7 χρόνια (περίπου 100Μ το έτος), η οποία σύμφωνα με την Κεϋνσιανή λογική στην παρούσα οικονομική συγκυρία προφανώς μόνο θετικά αποτελέσματα θα είχε. «Κεϋνσιανός» πολλαπλασιαστής: Ένα τέτοιο σχέδιο θα συνεισέφερε ταυτόχρονα σε πολλούς κλάδους: κατασκευαστές υποδομών και υπεργολάβους, ελληνικές βιομηχανίες συναφών υλικών-καλωδίων, παρόχους και προμηθευτές τους, εμπόρους ηλεκτρονικού εξοπλισμού, κλπ. Θέσεις εργασίας στους αντίστοιχους τομείς από τέτοια σχέδια θα αναμένονταν οι απαραίτητοι τζίροι σε αυτές τις αγορές οι οποίοι θα τροφοδοτούσαν και την ανάπτυξη και σε τελευταία ανάλυση και δημοσιονομικά έσοδα για το κράτος.
Ευκαιρίες και δυνατότητες για τους αποφοίτους και το ΤΕΙ Απόφοιτοι Έργα οπτικών ινών πάσης φύσεως Έργα ανάπτυξης οπτικών ινών Συντήρηση σε τοπική κλίμακα (τοπικές εταιρείες/υπεργολάβοι) Εσωτερική καλωδίωση (κάθετη) οπτικών ινών Τερματικά CPE χρηστών για FTTx δίκτυα ΤΕΙ Αρωγός/τεχνικός σύμβουλος έργων κρατικών ενισχύσεων στην γειτνιάζουσα περιοχή Παροχή χώρων data/center, υπηρεσιών συνεγκατάστασης και/ή φιλοξενίας εξοπλισμού Τεχνική υποστήριξη
Τα «καλά» νέα: Συμπεράσματα Τα δίκτυα οπτικών ινών και μάλιστα μέχρι τις οικίες των τελικών καταναλωτών είναι μονόδρομος λόγω της εκθετικής αύξησης της ζήτησης για χωρητικότητα Υπάρχει τρομερή υστέρηση άρα και μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης σε τομείς όπως Εσωτερική καλωδίωση (κάθετη) οπτικών ινών Τερματικά CPE χρηστών για FTTx δίκτυα Νέα έργα οπτικών ινών θα γίνουν Ισχυρά σχετιζόμενα με κατασκευαστικά έργα (έργα πολιτικού μηχανικού) Υπάρχουν προγράμματα ενισχύσεων/επιδοτήσεων για νέες εταιρείες Τα «κακά» νέα: Αυτές οι αναμενόμενες νέες επενδύσεις δε θα γίνουν μαζικά και εντοπισμένα (σε χώρο, σε χρόνο) Οικονομική κρίση: μειωμένες επενδύσεις από κράτος και ιδιωτική πρωτοβουλία Καθοριστικός ο ρόλος της πολιτείας/κράτους Να υπογράψει το νομοθετικό πλαίσιο δικαιωμάτων διέλευσης Να απελευθερωθούν από τη γραφειοκρατία άμεσα οι κρατικές ενισχύσεις των έργων MAN/FTTH Να καθορίσει σαφές νομικό πλαίσιο για την εσωτερική καλωδίωση με υποχρέωση για οπτική ίνα σε κάθε οικοδομή (παλαιά, νέα) Αυτά θα δώσουν θετικά μηνύματα στους φορείς της αγοράς
Υποστηρικτικό υλικό
NGA (8) Ορισμοί: Τεχνικά έργα υποδομής: φυσικές εγκαταστάσεις στον τοπικό βρόχο, υπόγεια ή υπέργεια εγκατεστημένα στοιχεία από πάροχο για τη φιλοξενία καλωδίων (χάλκινων ή οπτικών) π.χ. υπο-αγωγοί, αγωγοί, φρεάτια, ιστοί κλπ. Μητροπολιτικό σημείο παρουσίας (Metropolitan Point of Presence, MPoP ή οπτικός κατανεμητής, optical distribution frame, ODF): σημείο διαχωρισμού δικτύων πρόσβασης-κορμού. Ισοδυναμεί με τον κεντρικό κατανεμητή (MDF ή αστικό κέντρο ΑΚ) στην περίπτωση του χάλκινου δικτύου και καλύπτει π.χ. μια πόλη ή τμήμα πόλης Σημείο διανομής (υπαίθρια καμπίνα, καφάο, KV): ενδιάμεσος κόμβος απ όπου ένα ή περισσότερα καλώδια οπτικής ίνας προερχόμενα από το MPoP (κύρια καλώδια) χωρίζονται και κατανέμονται για να συνδέσουν τους χώρους των τελικών χρηστών (το τερματικό ή ακραίο τμήμα). Εξυπηρετεί εν γένει περισσότερα κτίρια ή σπίτια. Τοποθετείται στη βάση κτιρίου ή στο δρόμο. Φιλοξενεί κατανεμητή που περιλαμβάνει τα ακραία καλώδια, καθώς και πιθανό παθητικό εξοπλισμό, όπως οπτικούς διαχωριστές.
NGA (9) Ορισμοί (συνέχεια): Τερματικό τμήμα: τμήμα δικτύου πρόσβασης από το χώρο τελικού χρήστη μέχρι το πρώτο σημείο διανομής. Περιλαμβάνει κάθετη εσωτερική καλωδίωση κτιρίου και πιθανώς και οριζόντια FTTH (Fiber To The Home, ίνα μέχρι το σπίτι, ΙΜΤΣ): σύνδεση του χώρου τελικού χρήστη μέχρι το MPoP μέσω οπτικής ίνας. (συμπεριλαμβάνει και την περίπτωση της ίνας μέχρι το κτίριο (Fiber To The Building, FTTB) Από σημείο σε σημείο (Point-To-Point, P2P): μία ίνα ανά πελάτη μέχρι το MPoP Από σημείο προς πολλά σημεία (Point-To-Multi-Point, P2MP ή Παθητικό Οπτικό Δίκτυο, Gigabit Passive Optical Network GPON): οι ίνες πολλών πελατών (16, 32, 64) συνδέονται σε μία ίνα από το σημείο διανομής μέχρι το MPoP (επιμερισμός επιδόσεων) FTTH πολλαπλών ινών: όπου ο επενδυτής εγκαθιστά περισσότερες οπτικές ίνες (εφεδρείες) από όσες απαιτούνται για τους σκοπούς του ώστε να πουλήσει πρόσβαση σε πρόσθετες γραμμές οπτικής ίνας σε άλλους παρόχους, ιδίως υπό μορφή απαραβίαστων δικαιωμάτων χρήσης (Indefeasible Rights of Use, IRU).
NGA (10) Ορισμοί (συνέχεια): Συνεπένδυση: συνεπένδυση σε FTTH: συμφωνία μεταξύ ανεξάρτητων παρόχων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών με σκοπό την από κοινού εγκατάσταση δικτύων FTTH, ιδίως σε αραιοκατοικημένες περιοχές FTTN ή FTTCab ή VDSL (Fiber To The Node, Fiber To The Cabinet, Very High Subscriber Line, ίνα μέχρι τη γειτονιά, ΙΜΤΓ): η τεχνολογία η οποία διατηρεί το τερματικό (ακραίο) δίκτυο χαλκού και αναβαθμίζει τα κύρια καλώδια (MPoP-KV) με οπτική ίνα. Ταυτοχρόνως αντικαθιστά τις παλαιές καμπίνες (ή εγκαθιστά νέες δίπλα στις παλαιές) με σύγχρονες καμπίνες οι οποίες αποτελούν έναν ενεργό κόμβο οπτικο-ηλεκτρονικής (ΟΗ) μετατροπής και απαιτούν παροχή ηλεκτρικής ενεργείας
NGA (11)