Ω Ω Ω Ω Δ Γ Ε Γ : (1998-2010) : 48 : 2012

Χ Ω Ω Ω Ω Γ Γ Χ Ω Ω Δ Ω Γ Ε Γ ΧΩ : Ω (1998-2010) ΓΓ : 48 : : Γ υ 2012 1

Πρό ογος Ε αρ σ ίες Θα α α υ α α α α α α α α α α α α α α π υ υ. υπ, α π α α α πα α α α αυ α π α α π. π α α α υ α π π α υ α φ α υ. Θα α πα α υ α φ α, α, π α α α α α υ υ α π α π α α π α α α α α υ πα α φ αφ π υ πα υ α α., α υ α φ α υ πα α α α υ υ π υ υ π φ αυ α. 2

Σ Χ α α α α 3

Περί η η υ α α α α α υ α υ α υ α π α α απ α π 1998 Ν 2010. α α α υ α, α α π υ π υ α π α π, π α φα π π α υ α α υ α α απ π υ υ υ φ α α υ α α α α π α α απ. α υ α π υ π υ πα α π α π υ π α απ α α υ α π υ π φ α απ υ πα π α α. π α α υ α α α υ α. α α Ν α αφ π α α α π α φ α α υ φ α απ. π α φ π υ α 198 α/α αφ, π 70 α αφ αφ α α υ υ, 20 α υ, 45 α υ α, 63 α. υ α α α π α υ π, π απ α απ. π π α α α π φ, π π, α π α α υ α. π υ α α π υ αφ α α α α α υ α, π α π, αυ υ α φ υ α α α α α α α α α, α υ π π α α π α α α π α. α π α α SPSS. 4

α α υ π α α α π α α α πα α α α α : α) π α π π α α υ α α απ, υ π α υ, α υ α α π υ, ) α α α α απ α π υ α α α α α α απ α α π υ υ α α υ α, ) α α α α απ π α υ α υ πα α, ) α α α α π α α υ απ π α π π π α υ π, ) π α α α α α π π α α απ υ α π α, ) π α π α α π α π α π υ υ α υ α α υ, ) υπ π α α π α α, α α α υ α α υ, π υ απ, φ α εcadam (1996), Δ υ α π υ π Ε. απ π α, π απ φ α υ α π υ π φ α απ.. απ α πα α υ α α α υ α, πα α α α π α α π α α α υ α, α υ π π υ π φ υ υ, α π π, πα α π, ) φ, α α υ π α α α απ α α υφ υπ υ α, α ) α α π υ π π α π απ π π α α υ α, α π α α α Tilly (1994) α α ad hoc. 5

Abstract The aim of this work is to map and analyze the profile of local protest events related to existing or planned waste installations in Crete, Greece, from 1998 to 2010. The provided conceptual and theoretical framework derives from social movement, and especially political process theory, and is aimed to highlight the opportunities and threats to collective action, the type of protest events and the diversity of challenged group responses. The harmonization of Greece to the European environmental legal framework for waste management as well as the financial opportunities given by the E.U. to the member Ν states has been a crucial factor influencing the emergence and character of protest events. Studies which present the consequences from the implementation of the E.U. waste management orders in other European countries are also mentioned. The method applied is protest event analysis. A total of 198 articles were used to locate events in the four local daily newspapers, one for each of the four counties in Crete; 70 articles are related to the protests in Rethymnon, 20 in Lasithi, 45 in Herakleion, and finally, 63 regarding Chania. All mentions were coded using a coding instrument composed of three parts. The first provides information about the place, the time and the source of the protest. The second section refers to the number of the activists, their profile and the kind of action taken. Finally, in the third part the activistsσ demands, the target of the protest and the responses of the challenged groups are analyzed. Statistical analysis was carried out with SPSS. The main conclusions of this dissertation are: a) given the legal framework, waste related protests in Crete usually target the state, the municipalities and other local authorities; b) protest repression by the authorities depends on the number of the actions taken and is not related to the number of organizations that participated to the protest; c) on waste management matters the authorities tend not to give in; d) 6

local environmental protests on waste offer support for theories highlighting the lack of citizensσ trust to the authorities and expert scientists; e) the claims about the creation of local networks and the absence of environmental NGOs are confirmed; f) protestersσ action is directed to the media in order to communicate their claims to the public; g) the data support political procedure theory in two respects; i) by showing that municipalities are instrumental in the organization of protests which, according to McAdam (1996) constitute Δthe powerful institutional ally by the side of the activistsε, ii) by illustrating the important role of EU political and economic opportunities which serve as determining factors, as well as iii) the important interactions and relations between political parties and activists.; h) the type of waste installation (existing, under construction, or planned) has a significant impact on the repertoire of actions and the targets of the protest. Overall, the varied growth of local environmental movements across the four counties of the island of Crete has in some cases (e.g. Kouroupitos) led to TillyΣs (1994) ad hoc and single issue, community based movements. 7

Περ ε ό ε α φά αιο 1 : ισα ή... 12 φά αιο : ιβ ιο αφι ή Α ασ ό σ... 13.. Ο ί ο ας ια α ία... 13.. ο ι ές αι α ι ή ς ια α ίας... 16.. ια α ία αι ά ος... 17.. Α ι άσ ις σ οθέ σ ο ά ασίας Α ο ι ά... 20.. ιβα ο ι ή ια α ία αι οι ι ά ι ή α α... 22 φά αιο 3: ο οθ ι ό αίσιο,, αι ο ι ές οι ό ς σ ή... 27 3.1. ο οθ ι ό αίσιο ια ί ισ ς Α ο ι ά σ αϊ ή Έ σ..... 28 3.. ο οθ ι ό αίσιο ια ί ισ ς Α ο ι ά σ ά α... 34 3.3. Η α άσ ασ σ ά α... 39 3.4. Η α άσ ασ σ ή... 40 3.4. Η ια α ία σ ο ο ό θύ ο... 45 3.4. Η ια α ία σ ο ο ό ασιθίο... 52 3.4. Η ια α ία σ ο ο ό Η α ίο... 56 3.4. Η ια α ία σ ο ο ό α ί... 62 φά αιο 4: θο ο ο ία & Α ά σ ο έ... 69 4.1. Α ά σ ο ό ια α ίας... 69 4.. ια ύ α σ ς ια α ίας... 74 4. α ά ο ς ι ο οί σ ς... 80 4. Α α ό ς ι ώσ ις... 82 8

4. ό ιο άσ ς... 87 4. ο ίς ς άσ ς... 93 4. Ο ά σ ς άσ ς αι α ισ ός ι ύ... 97 4. ο άσ ις ια α ο έ... 100 4. ο α ού οι... 101 4. Α ι άσ ις ο α ού ο έ... 105 φά αιο 5: άσ α α... 110 ιβ ιο αφία... 125 α ά α... 131 Πί α ας Π ά ί α ας 3.1 ί σ α ο ί α ος ό ο ής Α σ ή... 42 ί α ας 3. φισ ά α έ α ια ί ισ ς ώ Α οβ ή σ ιφέ ια ή ς... 43 ί α ας 4.1 ή ι ο οί σ ς... 83 9

Πί α ας Γρα η ά ιά α α 2.1 Η ι οι ια ή ια ι ασία ς ια α ίας... 15 ιά α α 4.1. ό α ι ο οιήσ... 76 ιά α α 4.2. α ύθ σ ος ο οία ί ο α αι ή α α ο ς οι ια α ό οι σ σ ά σ ο έ ος ια α ίας... 77 ιά α α 4.3. ο ός ο σ ιώθ α οι ια α ί ς σ σ έσ ο έ ος... 79 ιά α α 4.4. ή ι ο οί σ ς... 81 ιά α α 4.5 ή ι ο οί σ ς α ά ο ό... 81 ιά α α 4.6. ή ι ο οί σ ς α ά ο ό... 84 ιά α α 4.7 ο φές άσ ς... 88 ιά α α 4.8 α ι ές αι βα ι ές ο φές άσ ς... 90 ιά α α 4.9. α ι ές αι βα ι ές ο φές άσ ς α ά ο ό... 91 ιά α α 4.10. α ι ές αι βα ι ές ο φές άσ ς α ά ο ό... 92 ιά α α 4.11. ο ίς άσ ς... 94 ιά α α 4.12. ο ίς άσ ς α ά ο ό... 95 ιά α α 4.13. Α ιθ ός φο έ ο σ ί α σ α ο ό α ια α ίας... 97 ιά α α 4.14. άσ ς α ο έ σ α σ ασίας α ά ο ό... 98 ιά α α 4.15. ό ασ ι ο οιού α ά ο ό... 100 ιά α α 4.16 ο έ οι ο ίς οι ο οίοι ο α ού αι α ό ο ς ι ο οιού ο ς... 102 ιά α α 4.17 ο έ οι ο ίς αι ή ς ι ο οί σ ς... 103 ιά α α 4.18 ο έ οι ο ίς οι ο οίοι ο α ού αι α ό ο ς ι ο οιού ο ς α ά ο ό... 104 ιά α α 4.19. Α ι άσ ις ο α ού ο έ σ σ έσ ις ο φές άσ ς... 105 ιά α α 4.20. Α ι άσ ις ο α ού ο έ α ά ο ό... 106 10

Πί α ας Ε ό ι ό α 3.. φισ ά ς ο ά ς ασίας α ο ι ά σ ή... 44 ι ό α 3.. ο όφοι α α α βά ο ο Α σ ο α ο ά ια α ό οι ια ο θά α ο ώ α ό α ο ά ια ο ς ό ύ α σ ς... 46 ι ό α 3.. ά οι οι ο σ σ έ ί ο ο ό ο ια α ό οι ια α α ο ι α οφό α ο ού έσα α ό ο ιό ο ς... 47 ι ό α 3.. ά σ ι ο ής α οί α ο ά ο ο ά θύ ο. ί ι α ια ο θέ α ο Α... 49 ι ό α 3.. ά οι οι ο σ σ έ ί ο ο ό ο ια α ό οι ια α α ο ι α οφό α ο ού έσα α ό ο ιό ο ς... 50 ι ό α 3.. ύσ φο έ Α ίο ι ο άο α ά ς αφο άς α ο ι ά ς Ι ά ας σ ο Α Α ίο ι ό αο... 54 ι ό α 3.. έ σ έ α ό ιφέ ια ή ς α οί ς Α ίας α βά ας σ ο ό α φ άσο ια α ία ο ς αι α ίθ σ ο ς σ ο οί σ ο Α... 58 ι ό α 3.. ά οι οι ή ισ ο ής, ο βώ αι ασ ίο ο α ι ού σ οθέ σ ο οσ ασίο α ο ι ά σ α ίφα... 61 ι ό α 3.. ο ία ια α ίας α οί Α ίο σ ο ς ό ο ς α ί... 64 ι ό α 3.. Α ι άσ ις α οί Α ίο σ ο ο α ια ό βού ιο. α α ισ ι ή ί αι α έ βασ ς ασ ο ίας... 66 ι ό α 3.. ο ι ό σ ίο ο CΠΠ ώ α ύ ι ο ά όθ σ ο ο ο ού σ α α ο ή ς α όφασ ς ο αϊ ού ι ασ ίο... 68 ι ό α 4.1. Α ο ισ ός ς θ ι ής ο ού Η α ίο - α ίο α ό ο ς ά οι ο ς ς Α ίας α βά ας, ια α ό οι σ ιο ία Α... 93 ι ό α 4.2. Ά ς ς ασ ο ίας σ α βά ο ο ή α ο Α ίο ια α ο ό α ς α ά ς ο ο ο ού... 96 ι ό α 4.3. ά οι οι ς Α ίας α βά ας «ο ιο ού» ο ί ιο ο σ ιά ι ο ο α ια ό σ βού ιο σ ο ό α ιθ ί έ ιβα ο ι ώ ι ώσ ο Α... 107 ι ό α 4.4. Ά ς ς ασ ο ίας α ο α ύ ο ά οι ο ο Α ίο ο σ ί σ α ά ο ο ο ού.....108 ι ό α 4.5. Ά ς ς ασ ο ίας α ο α ύ ο α οί ο ς ο Α ίο ο σ ί α σ α ά ο ο ο ού... 108 ι ό α 4.6. Ά ς ς ασ ο ίας σ α βά ο α οί ο ς ο Α ίο ο σ ί α σ α ά ο ο ο ού... 109 11

φ α 1 : α 1.1. α π α α απ α α α α. π α α α α α α α αφ α α α α α α υ α. π φα α α πα α α π π α α. α α α υ α α απ α π π υ α α Ν υ πα Έ α υπ α α υ υ υ α αφ α υπ π υ πα. υ π, α α.. π α α απ φ υ α υ α α π α υ απ φα, α π α υ α υπ π. Ό α, α πα α, α.. α α α α ( π ), π α π α α υ α α, απ υ ( αφ π ), π υ α α αυ π π. π αυ υ α, π α α α υ α α α υ α. Έπ α απ υ πα α α α α α απ, π α α α α α α α α α α α α α υ α π υ αφ π α υπ α φα α α π 1998 Ν 2010. α α αφ α απ υ α υ π π υ, π π Γ α α υ α α π α α υ α α υ α. 12

φ α 2: αφ α π 2.1. α α α υ α Ό π α α υ υ α α υ α α υπ. α π π φα α α α πα α α α α αυ α α α α α υ α αφ π υ α π α Θ α. υ π π α α α υ α α π α α απ π υ, απ α πα π α α α υ υ. πα απ πα α, α α α απ π π α α α α π π α ( π α υπ ) α π υ πα α α π υ υ υ α α α, π α π α α φ υ α α υ.,, π υ α π π α φ υ α. α α αυ α α α υ α. Έ α α α υ α α υ Della Porta α Diani: Δ α α υ α α α π φ π α π, α π α α α Ε (Della Porta α Diani, 2010:287). α α α Taylor α Van Dyke: Δ α α υ υ π υ α φ υ π υ α α, α, αυ, π α α π α α π πα π α α υ α Ε (Taylor α Van Dyke, 2004:268)., φ α υ Della Porta α Diani (2010), υπ α π πα α α α α α υ α α π α,, α π π α α α υ απ π α π. π π α π π υ α α α α υ π υ π υ 13

π α. α α υ α φ υ α α α π α π π υ Γα πα α, π α α π α πα α υπ φ. α υ 60 α υ 70 υ υα π φ υ φ, π π α π α α υ. φ α Tilly (2007: 22) π υ α π α π α π α π φα, π υ α π α. 20 α α, π α αφ Tilly, α απ α υπ α α π α π. φ α α υ, αυ α φ α φ α υ Tarrow α Tilly (2007) π π υ π Γα πα α α υ α υ π. α α α απ υ υ υ υ υ υ α α π α ( ) α α. α α φ α α υ α π α α υ α : π, α, α α, φ α α, υ υπ αφ, υ α α, π φ, π, α. π π α α α α υ. Γ α Tarrow (1998) α α α π π α α υ π υ α π π υ π υ υ α α υ υ. π α π υ α π υ α Tarrow α α α α α πα π υ υ π α π α υ α α απ π υ α α α υ. Della Porta α Diani (2010) υπ υ α α υ α α α α α α π α π α α α υ, α απα α, π α π υ αφ π α α α υ α α υ α α απ υ υ υ α. α απ α, α α υ π α υ υ π α 14

υ, π α π υ υ α. α α, π, π α π α α α α π υ α π απ α α α υ α αυ π υ π α π υ α α α. Della Porta α Diani α αφ υ φ α Lipsky: Δ α α υ α απ π π α υ Ε., α Tilly (2007), π α α π α υ υ α α: υ, π π υ υ υ α π υ υ. π α α α υ α α α 2.1. π α α α α α α υ α. Della Porta α Diani, 2010 : 294 15

2.2. α α α α υ α Della Porta α Diani (2010) α υ α π υ π υ α α υ α. α, π υ φα α α α α υ α π υ α πα α α α, α α α φ. α α α υ. Ό α α υ α α υ π α π α. αυ α α π, α π α π πα α α υ α υ α α α α υ α. α φ α, α πα α, π, υ υπ αφ α α υα. π α α π α φ α Δα αε π α α φ φ, α π π α α α α υ α α π α α. φ π φ α α Δ υπ α αε, α π α Ν π α υ Δπ π Ε. αυ α υ α, π α φα α υ α υ υ. Ό α α α υ α φ α α α, α α απ π υ υ α α υ α. α απ α υ, φ φα α α π π, απ.α. (Della Porta α Diani 2010). α α π α α υ α απ υ α α υ υ α αυ πα π. πα α π υ π υ φα υ υ απα α α α α απα α α απ φα α α α π υ. αυ α, π υ α π υ απ α. Γ α αυ π π π α α π α α π α α, α α υ π, α α α π α α υ α α υ, π α υ υ π α. 16

Tarrow (1998) α α α α υ α α. Έ, α α υ α, π α α α α, π α π φ, απα α υ π υ α α φ α αφ α π. π α,, φα α α απ υ α, αφ υ α α α π υ. υ φ υ α αυ π υ α α α α Tarrow υ α. α α α α υ α υ υ, α α α α υ. π α υ α α α α α α απ α., α Tarrow φ α α πα π. α α απ α α υ αφ α π α υ π φα α π π α α α α. α υ απ α α π υ α υ π υ α α π αφ. υ α, π υ π α υ α φ, α υ α. α α πα α α α πα π α α α α απ. 2.3. α α υ α α υ υ α α α α, απ αφ α υ α α υ υα πα α α απ. υ π, α α υπ α α υ α α π π α υ υα α α απ υ α. φ α Tarrow (1998: 54-55) υπ υ α π υ α π υ π π α α υ π α α 17

α α υ α: α) π α υ α, ) α α ( ) π, ) α α υ π α ) α. α, McAdam (1996) υπ π υ α α π φα α φ υ υ : α) α α υ π υ α, ) α α α α π π α π υ, ) πα υ α απ υ α υ υ π υ π α ) α α π υ υ α α α. Goldstone α Tilly (2001:181-185) υ α π φ α απ. υ απ α α φ υ α α π υ. απ α α, π α α π α π π α α α υ π α π υ α α υ α α υ α απ, π α α π α π π α υπ α π υ α υ απα. αυ α, α υ α υ α α α, α υπ π α π υ α α α υ α α υ υ α π υ υ. φ α (Kousis 2001) α π α, υ α. υ α π φα α π π π α π υ π α π α α απ π. υ υ α α π πα α π υ α α υ υ α α π α α π υ πα α α α α φ α π α α π α, πα α π πα α υ υ α υ υπ α υ. φ α υ Goldstone α Tilly (2001), α π π υ α α α υ α α α α π α πα α α α α α α υ. α α α υ α α α π υ α α α α α α απ υ υ. υ α 18

( α Tilly, 2008:354-355) υ υ α α απ α α π υ υ υ α α υ α α π υ α, π υ π α υ π α α α α απα. π π α, π α α α α α α απα. α απ α α υ α α α α απ π υ π α. φ α ( α Tilly, 2008:353), α α α π φ α α υ υ φ α α α α φ α υ υ, α απ α υ α π α υπ α α. Ό α α α υ α α α α α α π υ υ α α υ φ α, απ υ υ α π α α α υπ α π α α αυ α αφ πα α πα α α. π π α απ α α π υ α υ π α. υ υ α α, υ π α υ, α α α α π α α απ π π απ υ υα υ α υ π φ α υ, π υ υπ υ α α υπ υ 1 α π φ α πα α α α α α α. Έ υ υ π π α απ α α πα α α α α π α α α α α ( α Tilly, 2008:364-365). 1-19

2.4. χ π α α απ α α π α α απ α α α α π υ π α α α α α (2009), π π πα α απα υ α α α απ α α α υ α υ π υ Δ π αυ υε (Not In My Back Yard/ ) φ α π α α. υ π υ π α υ α π α α α α απ π π α υ α α π α α υ υ α υ α α α α α α α υ π α. φ α, π υ α α α α απ α π υ υ υ υ, α α α α φ π υ υ π α α α α π υ. φα, α α α π α αυ π υ απ α α αφ α Δ π π Γ Ε (locally unwanted/undesirable land use- LULUs), φ π α α Δ π αυ υε α α υ α. α α α π υ π α απ υ α α υ α α υ φυ υ α υ π α α υ α, α υ α α α π υ π υ υπ π, α υ α α π α α α π υ α, α υ π α α αυ π υ απ φα υ. αφ α, φ α υ π α α α α α (2009), π Δ π αυ υε α α υ α α α α α α α. υπ υ Δ απ φ α π 20

α α Ε. π π υ, π π υ α α υ α α α πα φ α α α φ α π υ π α α φ. Θα π π αυ α υπ υ πα α α α NIMBY α α υ α α π α π υ α π π, α α α α α α, π α α α α π υ. υ,, π α υ. Όπ α αφ υ π α α α α α, φ α Burningham α α υ π φ, π υ α απ φ υ υ α α α π υ π α α υ α, α υφ υ υ π α α υ π α απ π. α απ π υ α υ α π α α α υ π α α α α α α α α α α α π υ α α π π υ π α α φ υ π α α απ. α υπ υ α π π υ α α π, α α π α α αφ π π Γ (δuδus), π α π π, α υπ α π π π υ α α απ. α υ π π α α υ α υ απ υ π α α α α α (2009:954-955) α υπ α δuδus α α α π π α α υ α α π α α α υ α α α, α π α π πα α υ α α π π π α α α. αυ α, υ υ π π α υ π. Stone (2010), α α α π φ α π π πα α α α φ α, 2 (Build bsolutely othing nywhere ear nyone) α α φ α α υ α. υ π α α π α 2 απ π α π α α α. 21

π α α υ α π π υ α α α υ π α, π απ α π υ α α α α π α α απ α π α π. 2.5. α α α υ α α α α π π α α α υ υ α π α. α απ α, α π α π φ υ π π α, α υ α α α π α α α α. π υ, α, α υ υ α πα υ υ α α α υ α υ υ α α α υ α υ π φ π, α π π α α α π α. α α υ α α υ υ α π υ α π α. α, φ π,, υ α α α α. Θ α α α π α α α υ π α α υ απ. Θ π α α / υ α & (The structure of opportunities & constraints), π (Resource Mobilization), υ αυ α (Collective Identity-New Social Movements), (Social Networks), α α (Environmental Justice) α α (State Reactions) α υ α α α α υ π π α α α υ α. Ί π α α α αυ π α α / υ α, π α α α υ π α α (Kousis, 2007&1999&2003, Roots, 2006.α.). Tilly (2007: 19) α π α α α α φ υ υ α π. υ υ α α α α α αφ υ α π π α υ π α 22

υ α α υ φ α π υ υ. α υ φα α α π π α α α α φ - απ α. υ α, Tilly (2007:20-21) α α α α α απ : α) α π π α α π υ ( α α), ) αφ υ υα π ( π α ) α ) πα α, α, υ υ, υ υ ( π ). Tilly (1994) α 3 α π. α πα α, α ad hoc α α (communitarian). π π π π α π α υ α α ad hoc α α, α π α φ π υ υ α πα α. Γ α (Kousis, 2003) π α α υ π π α π υ α φ υ απ α α α α υ 1970 α. πα υ α υ α α απ π υ υ α α υ. α αυ υ π α, α π πα π α α π π α π α α. α υ α π υ, α π α (2007) π α α φα α α α υ 1970, π υ α α α υ π α α π φ π α. π α α υ 1980 α υ 1990 π α α α φ α π υ α υ π α. α α α υ π α π α α., απ α α α υ 1990 α π α α π φ π, α φ α α α υ. 23

π υ α (Kousis, 1998,1999.α.) α α π α Stears and Almeida (Stears and Almeida, 1998) α υ π υ π α υ α α π υ α π υ. υ α, υ υ απ υ α υ υ π α α υ α α α υ π α α π υ, α α α α α υ. φ α (2011) α π α α α υ υ α α π. π α υ π π α α α απ φ α π α α υ υ α α α α υ α α. π π α υπ π π π α α α υ. Έ α α α α απ. α α υ α α, α α π αυ α φ π π υ απ υ υ π υ. υ α, π, π υ υπ α υ α α υ πα α α α α α υ α α α π α α α υ α. α, φ α π α ( ousis 2007), υ α α α α π υ υ υ π α α α υ π α υ α υπ υ. αυ α, φ α υ α π υ, α π α (2007), α υ πα υ απ π α υ α ( ) π υ, απ α α α αφ υ α α π υ υ π π α υ α α α υ π υ α α α. υ α α π α π α πα α π π α α α υ α. π α α α απ υπα υ α π υ α 24

α.,, α α π α α π υ α π α π π α α α α υ π α υ α π π π α α α υ α. υ υ α α υ α Δπ υ υ Ε α α π π υ πα υ (Kousis, 2000). π π, α πα α π υ α απ αφ α α α π α α υ α υ α π α π υ (,, υ α υ π ) υ π υ απ πα α. Έ, φ α (Kousis, 1999), α π α α υ υ α π α π υ α υα π πα α, π, α απ απ υα α π α π υ, υ φ α α π α α α α υ α υ α. α πα α α π φα αφ π π α π α. π α α π πα α α α υ α α α α α π α α α, α α πα α α π π α α α π α α π υ. π π π υ α α π α α α υ α αυ πα α α υ α π α π α α π α (Koopmans, 1995). π α υ π π υ α α π π υ π α α α α π π π π α α α υ. φ α (Kousis, 1999) αυ π α α α, π α π π α α α υ α π π α, π π α α π α π π. 25

α Diani (1995) α α φ α α α υ, υ π υ α απ υ α α υ π υ υ. υ π υ α α α α α α π υ α α υ υ α π α, π π α πα απ, π α α α α α υ. α απ υ α ( π πα υ α) π α α π α. Γ α, α υα α π α α απ α π π α α α υ α αυ α. α π υ, α π α (2007) απ υ α π α απ π π α α απ α α 1990 Ν 2000. α αυ α, α α α απ φ υ πα υ π υ α π α α υ π, π α α α υ πα φ πα π π α α. α υ αφ α αφ υ απ π α υ υ υ υ π α α α π α π υα π α π α α α π α α α υ πα π, π υ α π π α α α α υ. α α α απ π υ πα υ α πα απ, π υ α α α α υ π π π φ α : α) α α π α α π υ α, π απ α απ υ πα Έ, α α α α α υ α, ) α α α α υ α υ α υα α π α π υ, ) α α αφ π φ α α α α α π α π υ, ) α υπ α α α π αυ α π, ) α α α υ α π απ α α απ α φυ α υ α α υ υα π α π α υ ) α υ α α π υ π υ 26

υ π α α απ υ α υ υ α α α α απ, ) υ α α, ) υ υ π υ. 27

Φ 3: α,, α π 3.1. α αχ π υ πα Έ (..) π.. α αυ π υ υ Δ α α α απ Ε, φ α π α φ π α α α α π α φ α α π. π (π 3 ) α : 1. π υ α απ 2. πα α π υ π 3. α α π π υ π 4. α α απ φ 5. υ υ αφ αυ απ απα α α α α αυ α π α π π α α π π. υ π, α π α π α απ π υ α α πα απ α α π α π α π π, αυ α π π α α φα α. Γ α πα α, α π 3 α π π π απ 4, α π α 4. α αυ α α α α, Δ απ Ε, π α αυ α πα α π α α α π α α α υ (, 2009). 21 υ 2005 α α α α.. α απ. α α φα π πα α απ α α α α. α υ π α α απ α α 3 α α α π απ site: www.eedsa.gr (25/9/2012) 28

α α, π υ α π απ φυ υ α απ α α π α απ α α π ( ). α υ αυ π α α, π απ 2006, α Ν π α υ 1975 α α απ α. π α α α α π υπα α α α α υ π φ υπ α α α α υ π α α π υ α απ. α α α α α α : Θα π α π π Θα π π υ α απ Θα υ α α α α α Θα υ α α απ π α α α απ α α α-π α υ 2008 α α 2008/98/, π α α π π α α α 31/12/2008. α α απ αφ απ,, α π, π πα α απ. π, α α υ υ υ απ απ φ α, π α α α α α. α π απ φ απ α α α π. π π, α α π π υ α υ α α α α απ υ π α π., α α α π υ φ α υ π υ : ( α α υ, 2011) π 2020 α α π α 70% απ α α υ α α αφ π 2020 α α α υ α υ 50% α απ 2015 π π α α υ α, υα, υ α π α α υ α π απ α π α α υ 29

Θα π π αυ α α αφ α α απ υ υ πα α π ( ) απ 1994 α α α α 2000/532/. α α α α α α π υ πα α α α α α π υ π α α α π ( ). απ φ α 1999/31/ π υ αφ απ. α π α α π π αφ π, α π φα α α υπ α α α, αφ, α α α υ α υ α π υ. α υ α 3 π αφ : ( ) αφ π υ απ αφ π υ απ αφ α α απ Γ α π υ α υ υ απ υ α 2002/33/, π α α α α α α α απ απ υ υ υ αφ ( ). Θα α πα α α αφ Δ α α α Ε - Δ υ υ υ υ α α Ε. υ π α απ υ υ υ α α ( ), π α α α α π υ α υ υ πα π α α α α απ α ( α α απ α υ υα α α π α π α, α α α ). π α υ π α υ π, π υ αφ α α α υ απ α, π υ. α α α α α υ φ π π α π, α α υ πα α υπ υ υ α α υ υ υ. α α π 30

πα α π, υ α, α α α α α π απ. α α α α α υ υ πα α π α α α α υ α Ν α α α υ α υ πα α π α π ( α α υ, 2011). υ α, π α π υ πα π α α απ α α α α π υ. α α α υ πα π α α α Δ υπα π Ε (, 2009). φα π.. Mengozzi (2010:3) υ υ Δ υε. υ π α α υ υ πα υ, π α α α π α υπ α υ π υ.. α απ. αυ α π α α, π υπ α π υ α π, πα α υ π υ α π α α α απ πα α π α α α α απ π υ π α υ υ. α υ αφ α αυ υ υ υ α α π υ α α α α α π π α α α α. υ, Nicolli, Mazzanti α Iafolla (2012) υ α π π α α απ υ π π π π φ α υ πα α α πα α απ α α π α απ π υ πα α π α α α α υ π. Γ α α α υ αυ π υ (delinking), π α α φ π α πα α α. υ α π α απ υ πα Έ α υ α α π απ υ υ π. 31

Γ α.. απ υ α απ υ α. α α π α α απ υ α α α α αυ α α α. Nicolli, Mazzanti α Iafolla (2012) πα α απ υ υ α α α α υ 1990 αυ α α υ 2000. π π π πα α απ, π α υ υ α π υ α απ α π.. π 2013 α π υ απ υ απ υ. α α Γ α α, υ α, πα α α α α α απ π π υ α απ υ. Γ α Γ α α α υ α υ υπ υ α α α, α απ π υπ π α α α α απ, α α 3 α π α. υ π α α π υ υ α απ α α α α υ 1990 α π α α απ α α α π α α α υ α υ α. α α α α.. α απ π αφ υ. α α π υ φ απ α α π α αυ υ. α α πα α α πυ α υ π υ π π υ υπ υ, α π α α αυ α α α α. υ π υ υ απ π α, α π υ α α α α α υ (Nicolli, Mazzanti α Iafolla, 2012). Mengozzi (2010:12) α α.. α απ υ. α α ( υ α, α, α α.α.) π α α υ υ α π απ υ, α ( υ α απ α α) α α π πα α α α α π υπ α α υ αφ. Ά α α α α (Γ α α, υ α, α α 32

.α.). αυ π α α α 60%, αυ α υπ υ υ π α α α, π π α πα α π απ., α αφ ( α, α α, α.α.), π υ α π απ α α π αφ π α π α α α π α πα α π α α α φα α. φ α πα απ α, αφ π α α απ α πα α υ. πα α α αυ π υ π π π α α απ. Ά αφ π α α α α, υ π π α αφ (Mengozzi,2010:13). υ α Watson α Bulkeley (2007) αφ υ πα π α α α α π υ π υ α απ π. υ α αφ υ υ α απ α π α α υ. απ υ πα α π α α απ υπ. υα α απ α α απ α, α π α υ π α α αφ α α. υ α α.. α υ υ απ υ, π α υ π α π α. π α π π α φ υ α απ, π α α, α α α π π απ. Γ α α π α α π α πα απ α απα α π α α, υ π α α α. π υ πα, π π φ α π π α α υ α υ, α α υ α π α α. α αυ α απ α υ π α 33

π π, α α α υ φ α α απα α α α α π α α υ π (Watson α Bulkeley, 2007). υ π υ π α α π α π υ υ α α π υ π α, π α α αφ, π α α α α π α υ. π υ υ α αυ α π α π α π π υ NIMBY α α υ α. υ π α α π α α υ α α α α π α α υ π α α.., απ υ π α α φα (Watson α Bulkeley, 2007: 423-424)., α π π α π α α φα υ υ πα π α υ απα α υ α υπ, α π π π π π α απ.. α π α π α α απ α α υ α α α α α α υ. Γ α α π υ α, α α, απα α α υ υ π α υ α α. αυ α α π α υ π α α, απ α α π α α α α υ. 3.2. α αχ π α π α π α υ, π υ π φ, υ, α α α.α. Θ α υ α υ, α α α υ υ π α α απ (, 2009:24)., π α α απ α α π υ π φα ( ) /301/64 Δπ υ, απ α 34

απ Ε, π α α π α αφ α α απ, α απ α υ. π,, α α α υπ α, α 7 π π απ φα υ π α π α υπ πα απ α α ( ). α υ π υ α α α α υ 1970 α υ 1980 α υ υπ α α α α α υ α, π υ υ α α. α α υ : 703/1970, 25/1975, 429/1976, 1080/1980. απ α α π α π α υ π φ υ α απ, α α α α υ, α α π φ α υ π υ (, 2009:24). υ α απ π α α π υ ( ) 1985 1650/1985 α Δ α π α α υ π Ε. αυ υ υ α π α, α α α α π α α υ π ( ). Έ α, 1986, α π υ π φα 49541/1424/86, π α α π π π α α α α α α. φ α αυ απ φα α υπ α α π υ π π α π υ α απ α α υ α υ α π. π α α π φ α α φ α απ, α α φ υ υ α υ α υ α π π α α (, 2009:25). 1994 υ α 2242/1994 Δ α α α α υ Ε α 7 α, αφ α α 2001. α φ π π α υ, π υ α π α α υ α υ αυ ( ). 35

1996 α απ 4 π α α α α υ π υ φα υ π α α α απ. αυ α υπ υ α α α α π π α υ α α α π φ α ( ). υ υ υ α α α α α α α απ φ α. 2939/2001 (Φ 179 ) Δ υ υα α α α α υ υα α π Ν Ί υ α α α α υ υα α Ά ( )Ε π π π α (.3854/2010). α π α υ υ α α α α α π α π π (, 2009:27). α α αφ 2003 α π α. 37591/2031/2003, π α α α απ υ α 50910/2727/2003 Δ α α α α π. α φ α α α Ε φ α π : ( ) α υ φ α α 91/156/ α α α α α απ α α α υ α υ π φ α υ α α απ υ α Φ Ν Φ α π π α α απ α α α πα απ, α α α π υ α α αφ υ α α α α α. α απ πα υ α α α α υ. 4 π υ α α α Έ 36

Γ α φα υ π α υ α α 3 φ : π υ α α α 5 ( ), φ α ( π π υ α α π υ Δ α Ε). / : (, 2009:30-31) α υπ υ α α π α π α. α απ. α α π (, α α α, π υ π φ.α.) υ υ α φα υ α α υ α α υπ υ α α Έ α α π υ π α α α π υ π, π υ π φ α α α α υ φ : (, 2009:32) υ υ υ φ α α α π π υ α α απ α α α π α α πα α υ υ π π υ α υ φ α α α π υ π α α α (α φ ) α υ, π υ υ π α α π α απ ( φ ) 5 α υ υπ π φ α α π α α. α α 17 υ υ 2012 α α α α υ π υ υ. πα α α αφ α, υ 16-6-2012. 37

πα α α υ α αφ απ π π πα α α α α υ υ α α α απ π υ π α α α α υ π α α απ φ π α υ π π α υ α π π α υ α α α υ α π φ Φ 6 α υ υ α απ π υ (, 2009:34). Γ α: π α α υ π α α απ υ α α υ π α απ α α Ν φα υ α π α απ π α π υ π α απ απ υ α υ π α α α α α υ φ α. υ α π υ, α α α α υ π π α α α α υ α. απ φ α π π α α α α α α π α π α π 6 Φ (Φ α π ) α α φ π α αυ α υ α υ π α φ α α απ α α α π απ υ, αφ, α π α απ ( ). 38

α α α α α π π απ υφ. α α α π υ π π υ απ φα υ υ π α υ α αφ α α α πα α π υ α υ α α υ α α α. αυ π φ α α α υ φ α π υ α υ. 3.3. α α α π α α α α, : Δ π υ α π π υπ α πα Ε. Γ α Mengozzi πα α απ α πα α π υ, α αυ α α υ αυ α α πα α απ υ (Mengozzi, 2010:1). π π π α, φ α α.., 1995 Έ α πα α 302 απ. α α α α, 2007, υ α α 408 α, 2009 α απ α α 478 α π α,.. α 560. π α πα απ α πα α α α α α πα α απ, π υ φα απ υ α υ π πα α απ ( ). α α α υ '90 α απ α απ α α. α π φ απ α α α π υ π, πα α, α α, α α α α α α φ α π. α α α υ 1990 α α υ 2000 α α α π π α, υπ π.., α υ α α απ α α α πα α α α α α α α απ ( ). 39

υ 2000 α α π α.. α α π Ν π υ π α υ φ α. φ α πα α α α α α υ απ α π υ α, π π υ υ υπ α α. α 20.000 υ ( ) π α α υ α πα α (Botetzagias & Karamichas 2009:944-945). 2003 απ π.. υ α α α α α α π α π α υ υ.,, α α αφ 2005 90% π π υ απ α α α π α α (Botetzagias & Karamichas 2009:944-945). α α α α α π π α α, 2008 υπ α υ α α α 500 πα α α α υ α α απ α π π π 34.000 α α α α υ α (Botetzagias & Karamichas 2009: 945, ). α α α 65 XYTA E α, υ π υ α υπ 2010 α α α α α π α α απ α (X αφ π ). Ό υφ α π υ π α α απ π α α υπ, π α α α πα. α π α α υ α α α α υ α α υπ (, 2012). 3.4. α α Γ α α α α απ υ α α α π ( ). φ α αυ α π α α π α α υ α α υπ α α υα π π α α απ. π 40

α α απ υ α αυ υ υ. α φ α π υ α υ π, α.., α απα α α ( ). α πα α απ α π απ. 2009 πα α π π υ 400.000 απ, π υ υ α 485 α, π υ α α π πα α, α α 465 α ( υ, 2011). α π α α π α α π α π α α απ α α α α π υ. α απ π α α Θ, α, υ υ π π υ 75 α υ υ, απ α α α 120 α υπ π α 5. υ α υ α α π α α α απ α α, π α φυ α φ α απ α π 34.000 α α υ α α ( φ α 7 ). Ό, π α πα α α αυ α π π φ α α υπ π α π α απ α υ 25% π υ α α ( υ, 2011). α υ π α, υφ π α α φ υ α α υ π π α. α υ α α α υ υ α αφ α π α α 3.1 π υ α υ. 7 α φ α α: Δ α υ π υ φ α α φ α Ε, 17-6-2010 41

α α 3.1. απ α χ υ Χ / Ω 1 2 2 1 3 Θ 10 4 Γ 7 5 2,5-3 6 4 7 Θ 1 8 Γ. 3 9 1,5 : π α α 3.2 πα υ υφ π α α απ π α α φ α απ υπ υ α υ φ α. 42

α α 3.2. φ α α αχ π φ α 8 Χα υ 1 : 1 : α υ α : 70.000 1 υ 1 : υ 2 : α Γα 1 : Γ α υ α υ 1 α π α α : 75.000 1 : π α 1 : 20.000 1 : α 2 : α 2 : Ά α α α 4 : α Γα,, α α α 1 : π α 1 : α : π υ α υ α α π π α α α αφ υ απ φ α α α υ α π υ α α α υπ α π. πα υ α αυ α π α π α υ υ α α π α, π α υ π υ υ α υ α α α υ. 8 : α α π π, : α αφ π Ν π, : α π Ν π 43

α 3.1. φ π α α απ (π φ α, 2012) 44

3.4.1 α α υ α υ π π α α υ α π α υ υ υφ υ 1998 υ, α υ α υ. α αφ υ υ πα α υ α υ, α α α α π. υ υ α υ 1998 π α α υ 9, π α υ α α α α α υ α α Ά α α α α υ. υ Ν α υ, π π υ α, α 1999 α π, υ π α υ α 90% υ α α 10% α υ. π α υ α π α π π υ υ πα α α υ. π α α α υ α α α υ α α α απ υ α υ. Όπ α π υ, α υ υ α, α α α απ πα α π υ α. α πα απ υ α π, π υ υ απ υ π α α α α α π υ π α ( π 16-6-1999). π υ π α α π α α υ 1999 π α α α απ : 1. α υ 2. π α 3. π α υ υπ υ 9 α υ πα υ α π υ α α α α υπ : πα α, (2011), α υ υ, α α φ α α α α, α α, υ 45

4. υ υ ( 1 α υ α υ) π π π υ α 10.000.000 α υ α α α π α α α υπ α α υ φ. α α α α υ π α α α α απ π υ. α α π π, π υ α π π υ α. Ά α α πα α π, π α αφ απ α απ υ π υ α α π υ π π α α α α υ α π. πα απ α α α υ α α α υ α υ., α π π α α υ α α φ π α π υ α α, π π π π. π α π α πα α α απ α π α υ α υ α απ υ π, υ π α πα α υ υ α υ. α υ α α α απ απ υ. α 3.2. φ α α α υ α υ α α υ α α απ α π α υ π α πα (π π 23-1-2002) πα απ α α υ α υ υ υ π α α α π α α α π α α α α α φα π π φ α α υ π α α 46

( π 9-10-1999). π π π α υπ α α α α α υ α α, α π α υ π α α α. α α υ υ π απα α απ.., π α απ 2002 α α α α υ α π π υ α υ ( π 30-3-2002). υ 2003 α α α π π υ, απ α α π π υ υπ α α α 2004 α υ α υ πα απ π α υ πα α ( π 21-7-2004). α α α φ α 2004 α υ α φα 4,87 υ απ υ πα α υ α υ α υ, απ α α υ υφ υ α α υ α υ υπ αυ π α υ 2006. α 3.3 υ υ α α υ α α απ α φ α π υ π α απ υ (π π, 31-03-2004). α απ α α α α α α υ υ α φ υ υ, π α υ π υ απ π υ υ υ υ, 47

α φυ π.., π φ υ απ α α υ α.., 2006 α α α φ α απ α α υ. υ α υ α 2007 α α α απ α α α υ 22 α υ 2008. α α α α υ πα υ α α φ α α α α α α α απα α α υ α. Δπ α Ε π π υ α α υ, π α υ υ α α α υ α αυ α π υ α υ π α α α α υ α π υ αφ υ. υ α, υ υ α υ υ α υ α α α υ, απσ π υ υπ α π παφ. α υ α α π π υ α υ υ α υπ α υ υ. π α υ α υ α α απ α υ. π 1999 α α α α υ α υ υ π υ, πα α α α υ α α αυ α α α πα α α υ υ α α π υπ α α υ α. Φα α α υ, πα α α υ υ υ υ, υ υπ α, α απ π υ α α α απ, π α πα υ υ φ υ α α υ α φα α απ, απ α α α υ φ υ ( π 16-6-1999). αφ π α, α υ υπ α υ α υ α υ α α πα π. 48

α υ π π α υ πα α α π π υ α απ υ υ υ α υ, α υ α α α α α φ υ υ α π Έ ( ) υ π α υ ( π 15-10-1999). Έ α α α α α πα α α α α Φ υ υ 2000 α α υ α α α υ π υ υ α υ υ α υ αυ, α α α α α α υ φ α αυ π υ υ α π α α α ( π 24-2-2000). π π υ υ υ α α α υ, υ α υ, π υ απ α απ π υ υ α π υ, πα α α α απ α α π υ π υ υπ α απ υ. π α υ α π π α αφ α υπ υ απ υ αυ υ, π α α π. Γ α αυ α α απ α α υ α υ. α π α υ υφ υ α αυ α π α α υ α α υ υ α υ ( π 29-6- 2000). α 3.4 υ π π α α υ υ. α α α υ (π π 26-07-2001) 49

π π υ α υ α α π απ α α υ, π α πα α υ απ υ α υ α α α υ υπ αυ. Έ π α α α π π α α φ. π α π αφα α α π π α α α απ α α α υ α α υ α υ. 1999 α α α α υπ υ. π π υ α α, υ α π α α απ α α α α. Ό, π απ υ, Φ υ υ 2012, α α α υ α α υ π α α απ α α π υ. (..). α α α α α π π υπ υ υ υπ υπ απ π υ υπ υ υ υ υ α υ απα α υπ υ φ α α απ α, υ πα α. π υ υπ α π πα α π απ φυ, π α α α α υ υ υ Δ α υ υ υπ Ε, υ π α φ α απα α π υ. α 3.5 υ υ α α υ α α απ α φ α π υ π α απ υ (π π 31-03-2004) 50

υ α α α υ υ ( υ π α α α α υπ α π υ) π α, φ π, π φ α υ α π υ α α υ α α Δπ πα Ε α α π π α α π α α ( π 29-6-2000 & 25-10-2003). Έ α υπ α π α α α αυ α., π α π α, απ α π α α υ, π α πυ υ π π α ( π 3-3- 2005 & 11-3-2005)., α α α αφ υ α υ απ φυ υ α α α α α α υ α. υ α, 2005 υπ α 60 πα α, α α α υ ( π 4-6-2005) α υπ α α α α α α π α υ α υ. α υ, πα α π α α πα απ α, α φ α α απ α απ υ. α α π υ φ α π α : Δ α υ Ε ( π 2-7-2005). π αυ α υ α π υ υ α α α α υπ υ. 2008 απ φα π α υ α υ απ ( π 10-1-2008). υ α α α α α υ α φα 2008-2009 α α π α α υ π φ α α π Γ α α υ υ π α α α υ α α απ.,, Σ α α π α α π α υ π υ π. 51

3.4.2 α α υ α α υ α υ π π υ υ υ φ α α πα α π υ α. α α, α π α α α α υ α α αυ υ π, α α υ υ. α α υ π υ υ α α α α π αυ π α υ φ υ α υ πα π α α α α π α α απ α α α α π υ π π υ. απ φα α υ α π α υφ α α α α υ 2000, α α υ α π φ α απ φα υ α π α απ α υ α α α α α απ α α α 8 α α απ αυ α α α α ( α 25-1- 2000). απ φ α α απ π π α υ α απ φυ πα απ υ πα Έ, α α π α υ υ υπ α α α υ π υ φ υ ( α 16-9-2000). α, υ 2000, φα α π α απ π α α υ. φ απ φα υ υ υ υ α α α α α α π α α α α πα υ υ φ υ α, υπ π α α α π α π α α, αφ α α υ π π α υ απ υ Natura 2000 10. 10 natura 2000 α α πα υ πα υ π α α α α υ. π α α π.. α α α π α α φ. υ α α π α α π α αυ α π α α π. υ π α π π υ 18% αφ.. 15 α υπ απ α υ α π απ 10 π υ α.. 2004. : π υ α α α α. α : http://www.minenv.gr/1/12/121/12103/g1210300/g121030000.html 52