Ο HIV ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ Οι αντιρετροϊικές θεραπείες μας κρατάνε υγιείς αλλά έχουν και αρνητικές επιδράσεις. Μία από αυτές είναι η λιποδυστροφία.
Ποια είναι η Σύνθεση Είμαστε μια ομάδα ακτιβιστών, άλλοι οροθετικοί άλλοι όχι. Ένας από τους βασικούς στόχους μας είναι να αποκτήσουν όσοι έχουν διαγνωστεί θετικοί στον HIV τα απαραίτητα εφόδια για να συμμετέχουν ενεργά στις αποφάσεις που αφορούν την υγεία τους, ώστε να εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής και να αντιμετωπίσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Όλοι μπορούμε να κάνουμε κάτι ενάντια στο AIDS, είτε είμαστε οροθετικοί είτε όχι. Το AIDS δεν είναι καταδίκη. Είναι πρόκληση για να προχωρήσουμε. Το www.hiv.gr είναι ο πληρέστερος δικτυακός χώρος στα ελληνικά για θέματα που αφορούν τον HIV και τη σεξουαλική υγεία, από τη σκοπιά των ασθενών. Το www.hiv.gr είναι έργο του μη κερδοσκοπικού σωματείου Σύνθεση. Στόχος της Σύνθεσης είναι να προσφέρει έγκυρη ενημέρωση με τρόπο κατανοητό αλλά συγχρόνως αποτελεσματικό και δυναμικό. Η Σύνθεση εκδίδει ενημερωτικά φυλλάδια και το περιοδικό 10%. www.10percent.gr Στις στήλες υγείας του 10% θα ενημερωθείτε για πολλά θέματα υγείας όπως: πρωκτικό και στοματικό σεξ, κονδυλώματα, σύφιλη, ηπατίτιδες κ.ά. 2
O HIV και το σώμα μας Τα φυλλάδια αυτής της σειράς συγγράφτηκαν από ανεξάρτητους θεραπευτές και εκπαιδευτές σε συνεργασία με τους εθελοντές της Σύνθεσης. Τα φυλλάδια έχουν σχεδιαστεί για να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πώς ο HIV και οι αντιρετροϊικές θεραπείες επιδρούν στην υγεία σας. Στόχος τους είναι να σας βοηθήσουν πρώτον να συζητήσετε τα θέματα που σας απασχολούν με τον/τη γιατρό που σας παρακολουθεί και δεύτερον να σας παράσχουν πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να κάνετε ενημερωμένες επιλογές για το ποιες θεραπείες μπορείτε να πάρετε. Αν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με τη λιποδυστροφία ή αν ανησυχείτε για τις επιπτώσεις της αντιρετροϊικής θεραπείας στο σώμα σας, πάντα να συμβουλεύεστε τον/τη γιατρό σας. Υπάρχουν λύσεις. Οι συμβουλές που παρέχονται σε αυτό το φυλλάδιο δεν επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τις συζητήσεις σας με τον/τη γιατρό σας. 3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Τι είναι η λιποδυστροφία; Πόσο συχνή είναι η λιποδυστροφία; Μορφές λιποδυστροφίας Συμπτώματα της λιποατροφίας Συμπτώματα της λιποϋπερτροφίας 2. Πρέπει να ανησυχήσω εάν αρχίσει ν αλλάζει το σώμα μου; Αλλαγές στο σώμα Μεταβολικές διαταραχές 3. Μεταβολικές διαταραχές 4. Εξετάσεις για λιποδυστροφία Λιποδυστροφία και μεταβολικές διαταραχές Λιποδυστροφία και αλλαγές στο σώμα 5. Αιτίες της λιποδυστροφίας 6. Αντιμετώπιση της λιποδυστροφίας Τι να κάνω για τη λιποδυστροφία και τις αλλαγές στο σώμα Τι να κάνω για τη λιποατροφία στο πρόσωπο και τα άκρα Τι να κάνω για τη λιποϋπερτροφία (συσσώρευση λίπους) Τι να κάνω για τη λιποδυστροφία και τις μεταβολικές διαταραχές 7. Με λίγα λόγια 8. Συζητείστε με τον/τη γιατρό σας για τη λιποδυστροφία 4
Τι είναι η λιποδυστροφία; Η λιποδυστροφία είναι ένας πολύ γενικός όρος που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγραφούν αλλαγές στην κατανομή του σωματικού λίπους. Κυριολεκτικά σημαίνει τη συσσώρευση ή την απώλεια λίπους, το σώμα ενός οροθετικού αρχίζει να παθαίνει διάφορες αλλαγές. Το σύνδρομο της λιποδυστροφίας μπορεί να μην περιορίζεται μόνο στην ανακατανομή του λίπους. Οι αλλαγές του σωματικού λίπους μπορεί επίσης να συνοδεύονται από μεταβολικές διαταραχές, όπως η αύξηση των επιπέδων των λιπιδίων και του ζάχαρου στο αίμα. Πόσο συχνή είναι η λιποδυστροφία; Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο συχνή είναι η λιποδυστροφία και αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους. Οι μελέτες που εξετάζουν τα ποσοστά και τις αιτίες της λιποδυστροφίας συχνά έχουν διαφορετικό σχεδιασμό, οι μετρήσεις των αλλαγών στο σώμα είναι και αντικειμενικές αλλά και υποκειμενικές, ενώ το ιστορικό του ασθενή δεν λαμβάνεται πάντα υπόψη. Ως εκ τούτου, οι εκτιμήσεις για το πόσο συχνή είναι η λιποδυστροφία στους ανθρώπους που έχουν HIV ποικίλλουν θεαματικά, ξεκινώντας από το χαμηλό ποσοστό του 2% και φτάνοντας έως και το 83%. Μορφές λιποδυστροφίας Δύο είναι οι βασικές μορφές της λιποδυστροφίας: η λιποατροφία (απώλεια λίπους) και η λιποϋπερτροφία (συσσώρευση λίπους). Ένας οροθετικός μπορεί να εμφανίσει μόνο τη μία μορφή χωρίς την άλλη ή να εμφανίζει ταυτόχρονα και λιποατροφία σε διαφορετικά σημεία του σώματος. Συμπτώματα της λιποατροφίας Τα συμπτώματα της λιποατροφίας (απώλεια λίπους) περιλαμβάνουν: αδύνατα μπράτσα: απώλεια λίπους από τους δικέφαλους και τους πήχεις, οι φλέβες μπορεί να γίνουν πιο ορατές αδύνατα πόδια: συνήθως λεπτοί μηροί επίπεδα οπίσθια: τα οπίσθια χάνουν το σχήμα τους και μερικές φορές φαίνονται σαν να έχουν ζαρώσει ή είναι πεσμένα πρόσωπο: ρουφηγμένα μάγουλα και κρόταφοι. Συμπτώματα της λιποϋπερτροφίας Τα συμπτώματα της λιποϋπερτροφίας (συσσώρευση λίπους) περιλαμβάνουν: κοιλιά: η κοιλιά μπορεί να φαίνεται φουσκωμένη και σκληρή και μπορεί να αυξηθεί η περίμετρος της μέσης μαστοί: οι άνδρες μπορεί να εμφανίζουν διογκωμένο στήθος, ενώ οι μαστοί των γυναικών διογκώνονται και συχνά είναι πεσμένοι αυχένας και ώμοι: σε αυτά τα σημεία συσσωρεύεται λίπος, προκαλώντας ένα χαρακτηριστικό εξόγκωμα που ονομάζεται «αυχενικός ύβος» (κοινώς: καμπούρα) λιπώματα: μικροί βώλοι λίπους κάτω από το δέρμα. 5
Πρέπει να ανησυχήσω εάν αρχίσει ν αλλάζει το σώμα μου; Η λιποδυστροφία προκαλεί προβλήματα σε δύο επίπεδα: αλλαγές στο σώμα και μεταβολικές διαταραχές. Οι πρώτες προκαλούν προβλήματα στην ψυχολογία μας και κοινωνικό στιγματισμό. Οι δεύτερες μπορούν να αποβούν σοβαρές για την υγεία μας σε βάθος χρόνου και είναι σίγουρα λόγος να ανησυχήσουμε. Αλλαγές στο σώμα Το να αλλάξει το σώμα μας δεν συνδέεται απαραίτητα με επιδείνωση της υγείας (πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος ή μεταβολικές διαταραχές). Επειδή η λιποδυστροφία εμφανίζεται αργά αργά, συχνά οι οροθετικοί αγνοούν τα πρώτα συμπτώματα. Ωστόσο, όταν αυτά τα συμπτώματα γίνουν εντονότερα και το σώμα μας αλλάξει, πολύ συχνά προκαλούνται προβλήματα στην αυτοεκτίμησή μας και τη σεξουαλική μας ζωή: πέφτει η ψυχολογία μας, ντρεπόμαστε για το σώμα μας και νιώθουμε στιγματισμένοι, αποφεύγουμε τις κοινωνικές και ερωτικές επαφές. Για τον λόγο αυτό, οι οροθετικοί που παρουσιάζουν λιποδυστροφία συχνά θέλουν να κάνουν κάτι για να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα. Ευτυχώς, υπάρχουν λύσεις (βλ. σελίδα 10). Μεταβολικές διαταραχές Εάν έχουμε ήδη παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια, (π.χ. οικογενειακό ιστορικό, κάπνισμα, καθιστική ζωή), τότε αυξάνεται ακόμα περισσότερο ο κίνδυνος να πάθουμε καρδιοπάθεια εάν λόγω λιποδυστροφίας αυξηθούν τα λιπίδια, η κακή χοληστερίνη, το ζάχαρο και να συσσωρευτεί λίπος στην κοιλιά και γύρω από τα εσωτερικά όργανα. Οι μεταβολικές αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του ζαχάρου στο αίμα, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει διαβήτη. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, ο μακροχρόνια αρρύθμιστος διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως νεφρική ανεπάρκεια και τύφλωση. Οι μεταβολικές διαταραχές είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν γρήγορα, πριν προκαλέσουν καρδιοπάθειες. Πώς; Βλ. σελίδα 12 6
Μεταβολικές διαταραχές Ο όρος «μεταβολισμός» αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός μας επεξεργάζεται τις ουσίες που χρειάζονται τα κύτταρά μας για να λειτουργούν αποτελεσματικά. Τον μεταβολισμό τον επηρεάζουν πολλοί παράγοντες. Εάν πάσχουμε από λιποδυστροφία, είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσουμε και μεταβολικές διαταραχές. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα του λίπους και του ζαχάρου στο αίμα μας και να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας. Τα λίπη που υπάρχουν στο αίμα μας ονομάζονται λιπίδια και διακρίνονται σε δύο βασικά είδη, τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια. Η χοληστερίνη διακρίνεται σε «καλή» και «κακή». Η καλή χοληστερίνη, που ονομάζεται και HDL, έχει τη δυνατότητα να αφαιρεί το περίσσευμα λίπους από τον οργανισμό μας, αποτρέποντας την απόφραξη των αρτηριών. Είναι καλό να έχουμε υψηλή καλή χοληστερίνη. Η κακή χοληστερίνη, ή LDL, μεταφέρει τη χοληστερίνη στα κύτταρα. Πρόκειται για μια σημαντική και απαραίτητη διαδικασία, αλλά δεν θέλουμε υψηλή κακή χοληστερίνη, γιατί φράζει τις αρτηρίες μας. Όταν έχουμε υψηλά επίπεδα κακής χοληστερίνης (LDL) και χαμηλά επίπεδα καλής χοληστερίνης (HDL) αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιοπάθειας. Οι οροθετικοί συχνά έχουν χαμηλή καλή χοληστερίνη (HDL), κάτι που μπορεί να προκαλείται από τον ίδιο τον ιό ή να είναι αποτέλεσμα ορισμένων αντιρετροϊικών φαρμάκων. 7
Εξετάσεις για λιποδυστροφία Είναι δύσκολο να γίνει ειδική εξέταση για να δείτε εάν έχετε λιποδυστροφία ή όχι. Ωστόσο, μπορείτε να κάνετε διάφορες εξετάσεις που ελέγχουν τα επίπεδα λίπους και το σώμα σας. Λιποδυστροφία και μεταβολικές διαταραχές Αν στις τακτικές εξετάσεις που κάνετε, έχετε συνέχεια αυξημένα λιπίδια, τριγλυκερίδια και κακή χοληστερίνη (αυτός ο συνδυασμός ονομάζεται δυσλιπιδαιμία), διατρέχετε κίνδυνο να πάθετε καρδιοπάθεια, ειδικά αν έχετε και άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες (οικογενειακό ιστορικό, κάπνισμα, καθιστική ζωή). Για τον λόγο αυτό πρέπει να κάνετε τακτικά αυτές τις εξετάσεις, για να παρακολουθείτε τα επίπεδα αυτών των δεικτών. Αν παραμένουν υψηλά σε συνεχόμενες εξετάσεις, πρέπει οπωσδήποτε να το συζητήσετε με τον/τη γιατρό σας για να βρείτε λύση. Πρέπει να τονιστεί ότι μπορεί να εμφανίσετε συμπτώματα λιποδυστροφίας (αλλαγές στο σώμα) ακόμη και εάν τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα σας είναι φυσιολογικά. Αντιστρόφως, μπορεί να μην εμφανίσετε λιποδυστροφία, παρ ότι τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα σας δεν είναι φυσιολογικά (δυσλιπιδαιμία). Λιποδυστροφία και αλλαγές στο σώμα O καλύτερος τρόπος για να διαπιστώσετε εάν εμφανίζετε λιποδυστροφία είναι η δική σας παρατήρηση του σώματός σας. Ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) χρησιμοποιείται για να υπολογιστεί το ποσοστό λίπους στο σώμα. Με βάση το ύψος και το βάρος σας, υπολογίζεται εάν το βάρος σας είναι ανάλογο του ύψους σας ή εάν είστε υπέρβαρος ή λιποβαρής. Επίσης χρησιμοποιούνται ανθρωπομετρικές μετρήσεις που μετράνε το μέγεθος των άκρων, του στομαχιού, των οπισθίων και άλλων μερών του σώματός σας. Εάν κάνετε τέτοιες μετρήσεις σε τακτικά διαστήματα, μπορείτε να διαπιστώσετε εάν αλλάζει το σώμα σας. Υπάρχουν επίσης εξετάσεις που εντοπίζουν πόσο λίπος περιέχεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Δύο από αυτές είναι η μέθοδος DEXA και η μαγνητική τομογραφία, οι οποίες εάν επαναλαμβάνονται τακτικά ανά ορισμένο χρονικό διάστημα εντοπίζουν αλλαγές στη ποσότητα λίπους σε διάφορα μέρη του σώματος. Η DEXA και η μαγνητική τομογραφία είναι μη χειρουργικές, ανώδυνες διαδικασίες, ωστόσο κατά κανόνα δεν γίνονται για τον εντοπισμό της λιποδυστροφίας. 8
Αιτίες της λιποδυστροφίας Γίνονται πολλές συζητήσεις σχετικά με το τι ακριβώς προκαλεί τη λιποδυστροφία, αλλά κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι η λιποδυστροφία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, στους οποίους ενδεχομένως να περιλαμβάνονται η αντιρετροϊική αγωγή, το κάπνισμα, η διατροφή, τα επίπεδα των CD4 (ή κυττάρων Τ4) πριν από την έναρξη της θεραπείας, το φύλο, η ηλικία, ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) και το οικογενειακό ιστορικό. Το ΑΖΤ επίσης έχει συσχετιστεί με λιποδυστροφία και γι αυτό αν παίρνετε ΑΖΤ μόνο του (Retrovir) ή συνδυασμένο με κάποιο άλλο φάρμακο σε ένα χάπι (π.χ. Combivir, Trizivir), ζητήστε από τον γιατρό σας να σας εξηγήσει τις επιλογές που έχετε να αλλάξετε αυτό το φάρμακο σε abacavir (Ziagen/ Kivexa) ή tenofovir (Viread/Truvada/ Atripla). Και τα δύο, το abacavir και το tenofovir προκαλούν επίσης παρενέργειες, τις οποίες θα πρέπει να σας εξηγήσει ο/η γιατρός σας. Λιποδυστροφία & αντιρετροϊική αγωγή Είναι ευρέως αποδεκτό ότι το αντιρετροϊικό φάρμακο Zerit (d4t) μπορεί να προκαλέσει η να επιδεινώσει τη λιποδυστροφία ή, πιο συγκεκριμένα, τη λιποατροφία (εξαφάνιση του λίπους από συγκεκριμένες περιοχές του σώματος). 9
Αντιμετώπιση της λιποδυστροφίας Καθώς δεν υπάρχει συμφωνία ως προς τον ακριβή ορισμό της λιποδυστροφίας και οι αιτίες της παραμένουν σε μεγάλο βαθμό υποθετικές, η θεραπεία είναι πολύ δύσκολη. Υπάρχουν ωστόσο λύσεις για να αντιμετωπίσετε και τις αλλαγές στο σώμα και τις μεταβολικές διαταραχές που προκαλεί η λιποδυστροφία. Οι λύσεις ποικίλουν ως προς την αποτελεσματικότητά τους ανάλογα με το κάθε άτομο. Οι λύσεις περιλαμβάνουν: Σωματική άσκηση Αλλαγές στη διατροφή Πλαστική χειρουργική Χορήγηση φαρμάκων Αλλαγή αντιρετροϊικής θεραπείας Τι να κάνω για τη λιποδυστροφία και τις αλλαγές στο σώμα Από τη στιγμή που συσσωρευτεί το λίπος στην κοιλιά, τους μαστούς ή τον αυχένα πολύ δύσκολα φεύγει, όπως εξίσου δύσκολα μπορείτε να ξαναπάρετε όγκο στο πρόσωπο ή τα χέρια και τα πόδια εάν χαθεί. Για τον λόγο αυτό, είναι καλό να παρατηρείτε τυχόν αλλαγές στο σώμα σας για να προλάβετε την εμφάνιση λιποδυστροφίας. Αν έχετε λιποϋπερτροφία (συσσώρευση λίπους) μπορείτε να ακολουθήσετε πρόγραμμα ασκήσεων για να σφίξετε και να χτίσετε άλλα μέρη του σώματός σας για να κρύψετε ορισμένα από τα εξωτερικά ορατά συμπτώματα της λιποδυστροφίας. Ωστόσο, δυστυχώς η γυμναστική δεν μειώνει τη συσσώρευση λίπους παρά ελάχιστα, καθώς αυτό το λίπος δεν είναι το ίδιο με το λίπος που παίρνουμε όταν τρώμε πολύ. Αν έχετε ήδη πάρει ή χάσει λίπος μπορείτε να κάνετε τα εξής: Αν έχετε λιποατροφία (απώλεια λίπους) στα πόδια και τους γλουτούς, μπορείτε να κάνετε γυμναστική με βάρη, κολύμβηση, τρέξιμο ή ποδήλατο για να αποκτήσετε όγκο και μύες και έτσι να μειώσετε τα εξωτερικά ορατά συμπτώματα, όπως τα αδύνατα μπράτσα και πόδια. 10
Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα της χοληστερίνης σας. Ωστόσο, εάν έχετε λιποατροφία, η διατροφή από μόνη της δεν θα βοηθήσει να επανέλθει το λίπος στα μέρη του σώματος που έχουν υποστεί αλλαγές. Επίσης, εάν έχετε λιποϋπερτροφία, η διατροφή από μόνη της δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα, αν και μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος και να μειώσετε τα επίπεδα της χοληστερίνης. Τι να κάνω για τη λιποατροφία στο πρόσωπο και τα άκρα Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα αντιρετροϊικά φάρμακα επιδεινώνουν περισσότερο την λιποατροφία απ ό,τι άλλες και ως εκ τούτου μια λύση είναι να αλλάξετε αγωγή. Προσοχή! Ποτέ μη σταματήσετε να παίρνετε τα φάρμακά σας χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα τον/τη γιατρό σας. Η λιποατροφία συχνά προκαλεί ρουφηγμένα μάγουλα και γενικά πολύ αδυνατισμένο πρόσωπο, αλλάζοντας ριζικά την εικόνα του ατόμου. Αυτά τα εμφανή συμπτώματα παραμορφώνουν την εικόνα μας και ρίχνουν την αυτοεκτίμησή μας, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στην κοινωνική και ερωτική μας ζωή. Ευτυχώς υπάρχει λύση! Τώρα και στην Ελλάδα υπάρχει δυνατότητα να κάνετε ελαφριά πλαστική χειρουργική με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Εξειδικευμένοι γιατροί θα σας κάνουν μικρές ενέσεις στα σημεία του προσώπου που έχουν χάσει λίπος με μια ειδική ουσία που ονομάζεται πολυγαλακτικό οξύ. Η ουσία αυτή «γεμίζει» τους χώρους απ όπου έχει χαθεί το λίπος και επανέρχεται η φυσιολογική εικόνα του προσώπου. Μετά την κάθε συνεδρία ενέσεων θα έχετε ένα προσωρινό πρήξιμο που διαρκεί 2-3 μέρες και ύστερα περνάει. Δεν μένουν σημάδια. Ανάλογα με το πόσο έντονο πρόβλημα λιποατροφίας έχετε, μπορεί να χρειαστούν αρκετές ενέσεις ώστε να πετύχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η θεραπεία είναι ασφαλής. Tα αποτελέσματά της είναι εγγυημένα και διαρκούν περίπου δύο χρόνια. Δυστυχώς, το κόστος της είναι σχετικά υψηλό (γύρω στα 450 ευρώ ανά συνεδρία) και δεν καλύπτεται από τα ταμεία. Ανάλογα με το πόσο μεγάλη απώλεια λίπους έχετε, μπορεί να χρειαστείτε δυοτρεις συνεδρίες. Οι επεμβάσεις αυτές γίνονται ανώνυμα μόνο στη ΜΕΛ του Νοσοκομείου Συγγρός από ειδικευμένο γιατρό. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στη συγκεκριμένη ΜΕΛ (τηλ. 210.7265231). Τι να κάνω για τη λιποϋπερτροφία (συσσώρευση λίπους) Εάν η λιποδυστροφία σας έχει προκαλέσει μεγάλη συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, τους μαστούς ή τον αυχένα (καμπούρα) υπάρχει λύση. Τώρα και στην Ελλάδα γίνονται εγχειρήσεις λιποαναρρόφησης για να αφαιρέσετε το περιττό λίπος από τις προσβεβλημένες περιοχές, π.χ. από την ωμοπλάτη και τους μαστούς. 11
Η λιποαναρρόφηση χρησιμοποιείται επίσης για τη μείωση του χαρακτηριστικού εξογκώματος στον αυχένα. Συνήθως τα αποτελέσματα είναι μόνιμα, αν και υπάρχει περίπτωση να συσσωρευτεί και πάλι λίπος στη συγκεκριμένη περιοχή, ίσως μετά από αλλαγή αγωγής. Λιποαναρρόφηση σε οροθετικούς γίνεται από εξειδικευμένη γιατρό στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Η επέμβαση είναι ασφαλής και γίνεται δωρεάν και ανώνυμα. Για να κάνετε λιποαναρρόφηση, πρέπει φυσικά να είστε σε καλή κατάσταση υγείας. Για περισσότερες πληροφορίες μιλήστε με τον/τη γιατρό που σας παρακολουθεί ή απευθυνθείτε στη ΜΕΛ του Ευαγγελισμού (τηλ. 210.7201783). Τι να κάνω για τη λιποδυστροφία και τις μεταβολικές διαταραχές Το να έχετε συνεχώς αυξημένη χοληστερίνη και λιπίδια είναι επικίνδυνο μακροπρόθεσμα, γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος για καρδιοπάθειες. Γι αυτό, πρέπει να παρακολουθείτε τακτικά αυτούς τους δείκτες και αν παραμένουν υψηλοί, πρέπει οπωσδήποτε να συζητήσετε με τον/τη γιατρό σας για να βρείτε λύση. Αν έχετε υψηλή χοληστερίνη, μπορεί να σας χορηγηθεί μια στατίνη (φάρμακο που μειώνει τη χοληστερίνη και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της καρδιοπάθειας). Μια πιλοτική μελέτη σε οροθετικούς με λιποατροφία στους οποίους χορηγήθηκε στατίνη έδειξε ότι παρουσίασαν αύξηση του λίπους, κυρίως στα άκρα. Τα αποτελέσματα αυτά αναλύονται ακόμη. 12
Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα της χοληστερίνης σας. Ωστόσο, η διατροφή δεν πρόκειται να λύσει τα προβλήματα συσσώρευσης ή απώλειας λίπους. Η ελάττωση και ιδανικά το κόψιμο του καπνίσματος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να πάθετε καρδιοπάθεια. Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, ιδιαίτερα εάν έχετε ήδη άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες. Ο/Η γιατρός σας μπορεί να σας ενημερώσει για προγράμματα και θεραπείες κατά του καπνίσματος. Μην αγοράζετε φάρμακα χωρίς συνταγή για να κόψετε το κάπνισμα, χωρίς να πάρετε πρώτα τη γνώμη του/της γιατρού σας. Η σωματική άσκηση μπορεί επίσης να έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Μπορεί να μην επηρεάζει άμεσα τα επίπεδα λίπους του οργανισμού σας, αλλά μπορεί να βελτιώσει το σώμα σας. Συχνά η λιποδυστροφία δεν αντιμετωπίζεται με αλλαγές στη διατροφή ή τη σωματική άσκηση και γι αυτό είναι απαραίτητο να αλλάξετε την αντιρετροϊική αγωγή που παίρνετε, ειδικά αν έχετε και άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες για καρδιοπάθεια. Κάποια αντιρετροϊικά φάρμακα συνδέονται περισσότερο με την εμφάνιση λιποδυστροφίας από άλλα. Συζητήστε με τον/τη γιατρό σας για τις εναλλακτικές λύσεις που έχετε. Το να σταματήσετε την αγωγή, ωστόσο, δεν είναι λύση! 13
Με λίγα λόγια Εάν πιστεύετε ότι παρουσιάζετε συμπτώματα λιποδυστροφίας, μη διστάσετε να τα συζητήσετε με τον/τη γιατρό σας. Κανείς δεν γνωρίζει το σώμα σας καλύτερα από εσάς τους ίδιους και εάν πιστεύετε ότι αλλάζει το σώμα σας, είναι πολύ πιθανό να συμβαίνει πράγματι κάτι τέτοιο. Πολύ συχνά, οι οροθετικοί αγνοούν τα αρχικά συμπτώματα και τους δίνουν σημασία μόνο όταν χειροτερέψουν. Από τη στιγμή που εμφανίσετε λιποδυστροφία δύσκολα αναστρέφεται, γι αυτό καλύτερα να την προλάβετε στα αρχικά της στάδια. Η λιποδυστροφία είναι πολύ συχνό φαινόμενο, άρα δεν είστε μόνοι. Υπάρχουν διάφορες πιθανές αιτίες, αλλά ο/η γιατρός σας θα μπορέσει να τις συζητήσει μαζί σας και να σας προσφέρει τη βοήθεια και τη στήριξή του για να βρείτε λύσεις. Υπάρχουν λύσεις. 14
Ερωτήσεις που καλό θα ήταν να σκεφτείτε προτού επισκεφτείτε τον/τη γιατρό σας: 1. Παίρνετε αντιρετροϊική αγωγή; 2. Εάν ναι, ποιον συνδυασμό φαρμάκων παίρνετε αυτή την περίοδο; 3. Εάν παίρνετε τον συγκεκριμένο συνδυασμό φαρμάκων για λιγότερο από 12 μήνες, ποιον συνδυασμό φαρμάκων παίρνατε πρωτύτερα; 4. Υπάρχει στην οικογένειά σας ιστορικό καρδιοπάθειας (π.χ. έμφραγμα, στεφανιαία νόσος); 5. Κάνετε γυμναστική; Πώς είναι η διατροφή σας; 6. Έχετε παρατηρήσει αλλαγές στο σώμα σας; 7. Εάν ναι, που εντοπίζονται αυτές οι αλλαγές; Πρόσωπο Ώμοι/Αυχένας Μπράτσα Μαστοί Κοιλιά Οπίσθια Πόδια 8. Επηρεάζουν τα συμπτώματά σας την καθημερινή σας ζωή; 9. Εάν ναι, με ποιον τρόπο; (Π.χ. σας ρίχνουν την ψυχολογία, ντρέπεστε να βγείτε έξω, φοράτε φαρδιά ρούχα, αποφεύγετε να ξεντυθείτε μπροστά σε άλλους, αποφεύγετε τις κοινωνικές ή ερωτικές επαφές κ.λπ.) 10. Ποια συμπτώματα σε ενοχλούν περισσότερο; 15
ΠΟΥ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΒΡΩ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ; Στα φυλλάδια της Σύνθεσης Τήρηση Τ4 & Ιικό Φορτίο Αντιρετροϊική Αγωγή Ο HIV και τα λιπίδια Ο HIV και η καρδιά μας Στο www.hiv.gr Το φυλλάδιο εκδόθηκε στην Ελλάδα με εθελοντική εργασία των μελών της Σύνθεσης.