Διακήρυξη Ανοικτού Διεθνούς Διαγωνισμού για το Έργο «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» Διευκρινήσεις

Διακήρυξη Ανοικτού Διεθνούς Διαγωνισμού για το Έργο «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» Διευκρινήσεις 1

ΕΡΩΤΗΜΑ 1: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1338/14.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ Στον πίνακα όπου αναγράφονται τα δικαιολογητικά συμμετοχής (Β.2.2) και πιο συγκεκριμένα στο Β2.2.(2) αναφέρεται ότι οι υπεύθυνες δηλώσεις πρέπει να υποβληθούν - από τους διαχειριστές όταν το νομικό πρόσωπο είναι Ο.Ε. Ε.Ε. ή Ε.Π.Ε. - από τον Πρόεδρο και τον Διευθύνων Σύμβουλο όταν το νομικό πρόσωπο είναι Α.Ε. - και από τον Πρόεδρο του Συνεταιρισμού όταν ο προσφέρων είναι συνεταιρισμός και σε κάθε άλλη περίπτωση νομικού προσώπου οι νόμιμοι εκπρόσωποι του. Στο κεφάλαιο Β2.2.(3) όμως όπου αναφέρονται τα δικαιολογητικά σύστασης που πρέπει να προσκομισθούν, δίνονται αναλυτικές οδηγίες μόνο για τα νομικά πρόσωπα Α.Ε, Ε.Π.Ε., Ο.Ε, Ε.Ε. και τα φυσικά πρόσωπα. Ως εκ τούτου παρακαλούμε όπως μας διευκρινίσετε τα δικαιολογητικά σύστασης που απαιτούνται να κατατεθούν εάν ο προσφέρων είναι α) η Περιφέρεια Αττικής (Ο.Τ.Α. β' βαθμού) β) Δήμος (Ο.Τ.Α. α' βαθμού) γ) Επιμελητήριο και δ) Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός (Μ.Κ.Ο.) Οι ιδρυτικές πράξεις κάθε οικονομικού φορέα, σε συνδυασμό με τυχόν τροποποιήσεις τους, καθώς και οι πράξεις ορισμού της διοίκησής τους, αποτελούν τα δικαιολογητικά σύστασης και εκπροσώπησης αυτών. ΕΡΩΤΗΜΑ 2: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1343/15.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ Έχει δικαίωμα να λάβει μέρος, ως εταίρος, Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου? Το Π.Δ. 60/2007, όπως και η Οδηγία 2004/18/ΕΚ, που διέπουν το διαγωνισμό, ορίζουν ως «εργολήπτη», «προμηθευτή» ή «πάροχο υπηρεσιών» ο οποίος ως υποψήφιος ανάδοχος μπορεί να υποβάλει προσφορά, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή φορέα του δημοσίου, ή κοινοπραξία αυτών των προσώπων ή/και οργανισμών, που προσφέρει αντιστοίχως την εκτέλεση εργασιών ή/και έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών στην αγορά. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου μπορούν να ασκούν δραστηριότητα τόσο μη οικονομικής φύσης (π.χ. επιτελώντας κατά κανόνα δημόσιους σκοπούς ή εξυπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον), για την οποία λαμβάνουν κρατικές επιχορηγήσεις ή ενισχύσεις, όσο και οικονομικής φύσης (όπως παροχής υπηρεσιών προς τρίτους) μέσω της δραστηριοποίησής τους σε ανταγωνιστικές αγορές. Στην περίπτωση λοιπόν που ο ίδιος φορέας ασκεί δραστηριότητες οικονομικής και μη οικονομικής φύσης, για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει σταυροειδής επιδότηση της οικονομικής δραστηριότητας, η δημόσια χρηματοδότηση των μη οικονομικών δραστηριοτήτων δεν εμπίπτει στο Άρθρο 107 παρ. 1 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (περί κρατικών ενισχύσεων, πρώην άρθρο 87 παρ. 1 της Συνθήκης ΕΚ), 2

εφόσον τα δύο είδη δραστηριοτήτων καθώς και οι δαπάνες και η χρηματοδότησή τους, μπορούν σαφώς να διαχωρισθούν. Ως μέσο για τον έλεγχο ύπαρξης σταυροειδούς επιδότησης θεωρείται η υποχρέωση λογιστικής διακριτότητας μεταξύ δραστηριοτήτων οικονομικής και μη οικονομικής φύσης, δηλαδή η διακριτή λογιστική αποτύπωση των οικονομικών και των μη οικονομικών δραστηριοτήτων του φορέα. Η δυνατότητα αυτή ανίχνευσης της σταυροειδούς επιδότησης απαιτείται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η κρατική επιχορήγηση που λαμβάνει ο φορέας για τις μη οικονομικής φύσης δραστηριότητές του, δεν θα μπορούσε να αξιοποιηθεί κατά την ενάσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, δοθέντος ότι κάτι τέτοιο θα προσέδιδε ένα αδικαιολόγητο πλεονέκτημα σε αυτόν σε σχέση με τους λοιπούς προσφέροντες, με αποτέλεσμα, κατ επέκταση, να στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός. Επομένως, για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου απαραίτητη επιπλέον προϋπόθεση είναι η απόδειξη μέσω πρόσφορων μέσων της διακριτότητας των δραστηριοτήτων τους, των δαπανών και της χρηματοδότησης αυτών, έτσι ώστε να μην θίγονται οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και το δίκαιο του ανταγωνισμού. ΕΡΩΤΗΜΑ 3: ΑΠ.1359/16.10.2013 1. Όσον αφορά την υπεύθυνη δήλωση που αναφέρει ότι ο υποψήφιος Ανάδοχος θα δηλώνει ότι «Δεν συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού στο πρόσωπό του από τους αναφερόμενους στο άρθρο 43 του ΠΔ 60/2007». Καλύπτεστε με την προσκόμιση αποσπάσματος ποινικού μητρώου του Νομίμου Εκπροσώπου μας; (Αν όχι, τι έγγραφο χρειάζεται να σας προσκομίσουμε;) 2. Σε συνέχεια της συμπλήρωσης της υπεύθυνης δήλωσης, αναφέρεται πως ο υποψήφιος Ανάδοχος θα δηλώνει ότι «Είναι εγγεγραμμένος στο οικείο Επιμελητήριο αναγράφοντας και το ειδικό επάγγελμά του». Το ΚΕ.Α.ΕΠ. είναι μία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, που ανήκει την κατηγορία των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου. Θεωρώντας πως ο φορέας μας έχει δικαίωμα συμμετοχής στον διαγωνισμό και επειδή δεν ήταν υποχρεωτικό να γραφτούμε στο Μητρώο του Επιμελητήριου στο παρελθόν, καλύπτεστε με τον αριθμό Γ.Ε.Μ.Η. τον οποίο μπορούμε να σας καταθέσουμε συνοδευόμενο και από την βεβαίωση έναρξης επιτηδεύματος; (Αν όχι, πρέπει να προβούμε στις απαραίτητες ενέργειες για να εγγραφούμε στο Επιμελητήριο;) 1. Τα Δικαιολογητικά Συμμετοχής αναφέρονται αναλυτικά στην παράγραφο Β.2.2 της Διακήρυξης, βάσει της οποίας για το ανωτέρω σημείο τα δικαιολογητικά συμμετοχής περιλαμβάνουν υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/1986. Το απόσπασμα ποινικού μητρώου προβλέπεται μόνον στα Δικαιολογητικά Κατακύρωσης της παραγράφου Β.2.3. 2. Όπου δεν υπάρχει υποχρέωση εγγραφής οικονομικού φορέα σε Επιμελητήριο, αρκεί υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/1986 ότι δεν έχει υποχρέωση τέτοιας εγγραφής, συνοδευόμενη από δικαιολογητικά προς απόδειξη του ειδικού επαγγέλματός του (όπως ιδρυτικές ή άλλες πράξεις με τους σκοπούς του φορέα, κ.λπ). ΕΡΩΤΗΜΑ 4: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1377/21.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ Αναφορικά με τη διακήρυξη υπ. αριθμ. 1456/25-09-2013 που αφορά στο έργο με τίτλο: «Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων», σας παρακαλούμε όπως μας 3

διευκρινίσετε εάν ο ζητούμενος χώρος των 2000 τ.μ. για τη φιλοξενία του κέντρου, απαιτείται να είναι ενιαίος ή δύναται η κάλυψη της συγκεκριμένης απαίτησης από περισσότερους του ενός χώρους. Ο απαιτούμενος χώρος για το «Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων», θα πρέπει να καλύπτει τις απαιτήσεις της παρ. Α.3.1.1 της Διακήρυξης ΕΡΩΤΗΜΑ 5: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1392/21.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ 1. Παρακαλώ διευκρινίστε εάν οι υποψήφιοι ανάδοχοι μπορούν να επικαλεστούν για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό την εμπειρία (εκτελεσθέντα έργα) τρίτων φορέων θυγατρικών ή μητρικών εταιριών του ίδιου ομίλου ή υπεργολάβων τους κατ άρθρο 45 παρ.2 και 46 παρ.3 του π.δ. 60/2007 εφόσον αποδεικνύουν τη δέσμευση των φορέων αυτών να παράσχουν στους υποψήφιους αναδόχους τα απαιτούμενα μέσα και τους αναγκαίους πόρους κατά την εκτέλεση του έργου Σε περίπτωση που οι κατά τα ανωτέρω τρίτοι φορείς είναι μητρικές ή θυγατρικές εταιρείες του ίδιου ομίλου με τον υποψήφιο ανάδοχο και παράσχουν μεταξύ άλλων και στελέχη τους για την εκτέλεση του έργου, τα εν λόγω στελέχη σε ποιο από τους πίνακες της παραγράφου 3 του μέρους Β της διακήρυξης (σελίδες 79-80) θα πρέπει να δηλωθούν π.χ. ως εξωτερικοί συνεργάτες / εμπειρογνώμονες / στελέχη υπεργολάβων / σε ξεχωριστό πίνακα? 2. Παρακαλώ διευκρινίστε εάν ο υποψήφιος ανάδοχος μπορεί να επικαλεσθεί για την πλήρωση της προϋπόθεσης που αφορά το μέσο κύκλο εργασιών (σελ.80, παρ.3.4) χρηματοοικονομικά στοιχεία της μητρικής ή θυγατρικής εταιρείας του Ομίλου εταιρειών στον οποίο ανήκει. 3. Παρακαλώ διευκρινίστε εάν το πιστοποιητικό διαχείρισης ποιότητας σύμφωνα με το πρότυπο της σειράς ISO 9000 που προβλέπεται στην παράγραφο Β.2.6 του Β Μέρους της Διακήρυξης θα πρέπει να αφορά αποκλειστικά και μόνο τον υποψήφιο ανάδοχο ή εάν μπορεί κάτοχός του να είναι μητρική ή θυγατρική εταιρεία που ανήκει στον ίδιο όμιλο με τον υποψήφιο ανάδοχο και παρέχει δάνεια εμπειρία σε αυτόν ή ενδεχόμενα υπεργολάβος του υποψηφίου αναδόχου. 4. Παρακαλώ διευκρινίστε σε ποια συγκεκριμένη νομική μορφή θα πρέπει να περιβληθεί μία ένωση προσώπων που συμμετέχει στον διαγωνισμό σε περίπτωση που της ανατεθεί η σύμβαση κατά την παράγραφο Β.2.5 της Διακήρυξης. 5. Παρακαλώ διευκρινίστε εάν σε περίπτωση συμμετοχής μιας ένωσης προσώπων οι δηλωθέντες ως υπεργολάβοι νοούνται ως υπεργολάβοι όλων των μελών της ένωσης ή και ενός ή ορισμένων από τα μέλη αυτής 6. Παρακαλώ επιβεβαιώστε ότι τα παραδοτέα κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή (σελ.16 παράγραφος Α.3.1.1 της Προκήρυξης) δεν θα αποτελούν ιδιοκτησία της Ε.Α.Τ.Α. αλλά ο ανάδοχος μπορεί να προβεί σε σύναψη συμβολαίων ενοικίασης/leasing με εξωτερικό συνεργάτη/υπεργολάβο και άρα η ΕΑΤΑ θα χρειαστεί να πληρώνει τα σχετικά έξοδα για την περίοδο μετά τη λήξη του έργου. 7. Παρακαλώ διευκρινίστε τους λόγους για τους οποίους η ΕΑΤΑ μπορεί να εγκρίνει αντικατάσταση μέλους της Ομάδας Έργου (σελ.103, Β.5.4.5) με άλλο πρόσωπο αντίστοιχων προσόντων ή εμπειρίας. 4

Επιπρόσθετα τα σχήματα που μπορούν δυνητικά να συμμετέχουν εν γένει σε ένα διαγωνισμό (σε σχέση πάντοτε και με τα διαλαμβανόμενα στην προκήρυξη) είναι τα ακόλουθα: 1. Συμμετέχων υποψήφιος ανάδοχος (νομικό ή φυσικό πρόσωπο) 2. Συμμετέχων υποψήφιος ανάδοχος (νομικό ή φυσικό πρόσωπο) που δανείζεται εμπειρία ή χρηματοοικονομική επάρκεια από τρίτο φορέα 3. Ένωση μελών (consortia) που μπορούν να αποτελούνται από περισσότερα νομικά πρόσωπα ή περισσότερα φυσικά πρόσωπα ή και από φυσικά ή νομικά πρόσωπα 4. Σε κάθε μια από τις περιπτώσεις 1, 2 και 3 συμμετέχων μπορεί να δηλώνει στην ομάδα έργου συγκεκριμένα ως εξωτερικούς συνεργάτες ή εμπειρογνώμονες (η περίπτωση αυτή δεν εμπίπτει ακριβώς στην περίπτωση της δάνειας εμπειρίας καθώς η τελευταία περιλαμβάνει και επίκληση των έργων που έχουν υλοποιηθεί στο παρελθόν) 5. Σε κάθε μία από τις περιπτώσεις 1, 2 και 3 ο συμμετέχων μπορεί να δηλώνει ότι τμήμα του έργου θα εκτελεστεί από υπεργολάβο του. 1. Στο άρθρο 47 παρ. 2 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ αναφορικά με την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια ορίζεται ότι «2. Ένας οικονομικός φορέας μπορεί, ενδεχομένως και για συγκεκριμένη σύμβαση, να στηρίζεται στις δυνατότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών του με αυτές. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να αποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή ότι θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους, παραδείγματος χάριν, με την προσκόμιση της σχετικής δέσμευσης των φορέων αυτών.». Σε σχέση με τις τεχνικές ή/και επαγγελματικές ικανότητες στο άρθρο 48 παρ. 3 προβλέπεται ότι «3. Ένας οικονομικός φορέας μπορεί, ενδεχομένως και για μια συγκεκριμένη σύμβαση, να στηρίζεται στις δυνατότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών του με αυτούς. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να αποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή ότι, για την εκτέλεση της σύμβασης, θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους, παραδείγματος χάριν με την προσκόμιση της δέσμευσης των φορέων αυτών να θέσουν στη διάθεση του οικονομικού φορέα τους αναγκαίους πόρους.». Ενόψει των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι, ως προς τη συμμετοχή σε ένα διαγωνισμό για την ανάθεση μιας δημόσιας σύμβασης, δεν είναι αναγκαίο να συντρέχουν όλα τα κριτήρια καταλληλότητας στο πρόσωπο του διαγωνιζόμενου, αλλά, προκειμένου να γίνει δεκτή η επίκληση της δάνειας εμπειρίας, το μόνο που απαιτείται από το διαγωνιζόμενο είναι να μπορεί να αποδείξει ότι θα έχει πράγματι στη διάθεσή του τις συγκεκριμένες δυνατότητες. 2. Για να προσμετρηθεί η εμπειρία, στοιχείο της τεχνικής καταλληλότητας ή τα οικονομικά στοιχεία άλλων φορέων απαιτείται επίκληση των στοιχείων που ο διαγωνιζόμενος επιθυμεί να προσμετρηθούν και απόδειξη, με αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων των επί μέρους εταιρειών, ότι τα στοιχεία αυτά βρίσκονται στη διάθεσή του κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου (βλ. ΣτΕ ΕΑ 466/2002 & ΣτΕ ΕΑ 94/2002). Προκειμένου να είναι δυνατή η επίκληση των οικονομικών στοιχείων τρίτων τα συναφή αποδεικτικά στοιχεία θα πρέπει να είναι λυσιτελή. 3. Βλ. την απάντηση στο προηγούμενο υποερώτημα. 4. Κοινοπραξία ή εταιρεία. 5

5. Οι δηλωθέντες υπεργολάβοι νοούνται ως υπεργολάβοι του υποψηφίου αναδόχου όπως αυτός προσδιορίζεται στην προσφορά του, δηλαδή σε περίπτωση άτυπης ένωσης νοούνται ως υπεργολάβοι όλων των μελών της ένωσης. 6. Στη Διακήρυξη στην παρ. Α.3.1.1 Πακέτο Εργασίας Α1: Παροχή κατάλληλης κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής του ΚΣΕ αναφέρεται ότι «Ο Ανάδοχος θα πρέπει να διασφαλίσει της εύρυθμη λειτουργία του ΚΣΕ σε περιβάλλον.». Κατά συνέπεια, ο ανάδοχος φέρει την απόλυτη ευθύνη για την παροχή της απαιτούμενης κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής, καθ όλη τη διάρκεια του έργου. 7. Πρόκειται για τις περιπτώσεις της παρ. Β.5.4.5 (τελευταία εδάφια) και της παρ. Β.5.4.6 της Διακήρυξης. ΕΡΩΤΗΜΑ 6: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1393/21.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ Αίτημα για την παροχή διευκρινίσεων στο πλαίσιο του Ανοικτού Διεθνούς Διαγωνισμού για το έργο «Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων» (Διακήρυξη υπ αριθμ.:1456/25-09-2013) Στο πλαίσιο του ως άνω αναφερόμενου διαγωνισμού, παρακαλούμε όπως διευκρινίσετε τα ακόλουθα: 1. Η εμπειρία που θα πρέπει να συγκεντρώνουν οι εμπειρογνώμονες στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα (παράγραφος Α.5.2.3 της προκήρυξης) θα προκύπτει αθροιστικά από την εμπειρία όλων των εμπειρογνωμόνων που θα προταθούν. 2. Η απαιτούμενη εμπειρία των προτεινόμενων στελεχών της Ομάδας Έργου (Υπεύθυνος, Αναπληρωτής και λοιπά μέλη) θα μπορεί να καλυφθεί και από διαχείριση/υλοποίηση έργων / προγραμμάτων και από θέσεις που κατείχαν τα στελέχη αυτά στο Δημόσιο Τομέα; Συγκεκριμένα η θέση ευθύνης (Διευθυντής, Γεν. Γραμματέας, κλπ) από την πλευρά του Δημοσίου στην Υλοποίηση Έργων και Προγραμμάτων μπορεί να θεωρηθεί ότι καλύπτει την απαίτηση του σημείου 3 της παραγράφου Α.5.2.1 «Υπεύθυνος Έργου και Αναπληρωτής», εφόσον το Έργο / Πρόγραμμα αφορά σε ζητούμενο από την προκήρυξη θεματικό τομέα; 3. Κατά την περιγραφή του Πακέτου Εργασίας Β6 «Ενέργειες Δημοσιότητας και Προβολής» στην Τεχνική Προσφορά του υποψηφίου απαιτείται η υποβολή media plan, καθώς και η υποβολή της δημιουργικής λύσης; 4. Ο αριθμός διακήρυξης που πρέπει να χρησιμοποιηθεί στα έγγραφα της προσφοράς του Υποψηφίου είναι ο αριθμός γενικού πρωτοκόλλου, ήτοι 1456/25-09-2013, και όχι ο αριθμός πρωτοκόλλου ΕΥΥΑΠ (1076/25-09-2013); 5. Εφόσον στην προσφορά του Υποψηφίου χρησιμοποιηθούν υπεργολάβοι, στον πίνακα των υπεργολάβων (πίνακας 3.2 της παραγράφου Β.2.6. «Ελάχιστες Προϋποθέσεις Συμμετοχής») θα αναφέρονται μόνο τα μόνιμα στελέχη του υπεργολάβου ή και οι ενδεχόμενοι εξωτερικοί συνεργάτες αυτού; Επιπλέον, για τους εξωτερικούς συνεργάτες του υπεργολάβου, απαιτείται δήλωση συνεργασίας των συνεργατών αυτών με τον υπεργολάβο στο πλαίσιο του διαγωνισμού; 6. Στο Πακέτο Εργασίας Β3 «Ανάπτυξη Συνεργασιών» παρουσιάζεται ως απαιτούμενο παραδοτέο το ΠΑ Β.3.1. «Διοργάνωση τεσσάρων (4) εκθέσεων». Μέσω της συγκεκριμένης απαίτησης εννοείται η διοργάνωση τεσσάρων (4) εκδηλώσεων στην Αθήνα, όπου θα παρουσιάζονται οι εταιρείες που θα υποστηρίζονται από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας, και θα προωθούνται μέσω αυτών ενέργειες δικτύωσης 6

με ενδιαφερόμενους φορείς; Εάν ναι, οι εκδηλώσεις αυτές θα μπορούν να υλοποιηθούν ταυτόχρονα με τη διενέργεια ημερίδων / αναπτυξιακών συνεδρίων που επίσης απαιτούνται στο πλαίσιο του υπό ανάθεση έργου; 7. Για τη διοργάνωση των ημερίδων / αναπτυξιακών συνεδρίων υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν από τον Ανάδοχο χώροι του Δήμου Αθηναίων; 8. Στο πλαίσιο της υποβολής προσφοράς πρέπει να έχει οριστεί το κτίριο στο οποίο πρόκειται να στεγαστεί το Κέντρο Στήριξης ή αρκεί η δέσμευση για κάλυψη των σχετικών απαιτήσεων της προκήρυξης; 1. Διευκρινίζεται ότι αθροιστικά τα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να καλύπτουν τα γνωστικά αντικείμενα που αναφέρονται στην παρ. Α.5.2.3 της Διακήρυξης. 2. Η εμπειρία του Υπεύθυνου Έργου, του Αναπληρωτή Υπεύθυνου Έργου και των μελών της Ομάδας Έργου θα πρέπει να καλύπτει τις απαιτήσεις που τίθενται στις παρ. Α.5.2.1 και Α.5.2.2 αντίστοιχα. Σε κάθε περίπτωση θα ληφθεί υπόψη ότι η σχετική εμπειρία η οποία αφορά στην υλοποίηση αντίστοιχων έργων και όχι σε διοικητικές θέσεις. 3. Το αντικείμενο του Πακέτου Εργασίας Β6: Ενέργειες δημοσιότητας και προβολής, περιγράφεται αναλυτικά στην παρ. Α.3.2.7 της Διακήρυξης. 4. Ο αριθμός της Διακήρυξης που πρέπει να χρησιμοποιηθεί στα έγγραφα της προσφοράς του υποψήφιου αναδόχου είναι ο αριθμός του γενικού πρωτοκόλλου, δηλαδή 1456/25-09-2013. 5. Στον πίνακα 3.2 της παρ. Β.2.6 της Διακήρυξης συμπεριλαμβάνεται το σύνολο των στελεχών του υπεργολάβου που είναι μέλη της Ομάδας Έργου. Ο υποψήφιος Ανάδοχος, συμπληρωματικά με τους πίνακες 3.2 και 3.3 θα πρέπει να καταθέσει δηλώσεις συνεργασίας των σχετικών συνεργατών. 6. Η προσέγγιση και ο τρόπος υλοποίησης των ζητούμενων παραδοτέων αποτελούν αντικείμενο της τεχνικής προσφοράς κάθε υποψήφιου αναδόχου. 7. Οι υποψήφιοι ανάδοχοι θα πρέπει να υποβάλλουν ολοκληρωμένη πρόταση ως προς τις ζητούμενες υπηρεσίες και τα απαιτούμενα μέσα για την παροχή τους. 8. Με βάση τη Διακήρυξη δεν απαιτείται ο προσδιορισμός του κτιρίου στο οποίο θα στεγαστεί το Κέντρο Στήριξης. ΕΡΩΤΗΜΑ 7: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1402/21.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ ΘΕΜΑ: Δυνατότητα Συμμετοχής του ΕΒΕΑ ως εταίρου, σε υπό διαμόρφωση σχήμα, στους διεθνείς ανοιχτούς διαγωνισμούς για τα Έργα: «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» και «ΔΟΜΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ» Σε συνέχεια των διακηρύξεων των διεθνών ανοικτών διαγωνισμών, της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών, για τα έργα «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» και «ΔΟΜΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ», παρακαλούμε να μας 7

διευκρινίσετε αν τα ΝΠΔΔ και δη το Ε.Β.Ε.Α., έχει δικαίωμα συμμετοχής στους Διαγωνισμούς ως εταίρος, σε υπό διαμόρφωση σχήμα. Προς διευκόλυνση σας, σας γνωρίζουμε τα κατωτέρω: 1. Το ΕΒΕΑ ρυθμίζεται από τον νόμο 2081/92, (που αντικατέστησε το Ν.1089/1980 και το Ν.1746/88) σύμφωνα με την παραγρ. 1 του άρθρου 1 του οποίου, το ΕΒΕΑ είναι υποχρεωτική, αυτοτελής και ανεξάρτητη ένωση φυσικών και νομικών προσώπων, που ασκούν εμπορική δραστηριότητα σε ορισμένη περιφέρεια, αποτελούν ΝΠΔΔ και τελεί υπό την κατασταλτική διαχειριστική εποπτεία του Υπουργού Εμπορίου (ως προς την νομιμότητα των πράξεών του μέσα στα πλαίσια της παρεχόμενης σε αυτά αυτοτέλειας). ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ότι, ως προς αυτοτέλεια θα πρέπει να τονισθεί η παράγραφος 3 του άρθρου 2 σύμφωνα με την οποία: «Τα επιμελητήρια έχουν δικαίωμα, λόγω της αυτοτέλειας τους να ενεργούν κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων αλλά εντός των ορίων του εγκεκριμένου προϋπολογισμού τους προκειμένου να πραγματοποιήσουν τους σκοπούς και τις αρμοδιότητες τους». Σύμφωνα με την παράγρ. 2 του άρθρου 1, σκοπός του είναι: «Η προστασία και ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας στην περιφέρειά του, μέσα στα πλαίσια των συμφερόντων της εθνικής οικονομίας ως και η εν γένει οικονομική πρόοδος αυτής. Η παροχή γνωμοδοτικών εισηγήσεων, για κάθε θέμα οικονομικού περιεχομένου, προς την Πολιτεία με γνώμονα πάντοτε την οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειάς του και την εξυπηρέτηση του γενικότερου συμφέροντος της εθνική οικονομίας. Επίσης η παροχή γνωμοδοτικών εισηγήσεων και πληροφοριών για κάθε θέμα οικονομικού περιεχομένου προς τα μέλη του και κάθε ενδιαφερόμενο». 2. Είναι σαφές ότι, πέραν του νομικού τύπου του ΕΒΕΑ ως ΝΠΔΔ, τίθεται και θέμα ουσίας - σκοπού όσον αφορά στην δυνατότητα συμμετοχής του σε δημόσιους διαγωνισμούς με το αντικείμενο των προκηρύξεων και δη σε ενώσεις εταιρειών. Εξετάζοντας, όμως, αυστηρά, τον τρόπο διατύπωσης των προκηρύξεων, δύναται κανείς να διαπιστώσει τα ακόλουθα: - Από την διατύπωση του κεφαλαίου Β.2 των προκηρύξεων, ήτοι κυρίως από την γενικότητα της αναφοράς του όρου νομικά πρόσωπα, φαίνεται ότι δικαίωμα συμμετοχής έχουν από τα ΝΠΔΔ. Πλην, όμως, από την ανάπτυξη που ακολουθεί στις παραγράφους Β.2.2, Β.2.4 και Β.2.6 είναι σαφές ότι η προκήρυξη αναφέρεται σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ο.ε., ε.ε., α.ε., ε.π.ε., συνεταιρισμούς) ή λοιπά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που είναι εγγεγραμμένα σε επιμελητήριο (παράγ. Β.2.2, περ.2). - Από το σύνολο των δικαιολογητικών συμμετοχής που αναφέρονται σε νομικά πρόσωπα (Β.2.2 και Β.2.4) είναι σαφές ότι αναφέρονται σε δομή και λειτουργία νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου. Το Π.Δ. 60/2007, όπως και η Οδηγία 2004/18/ΕΚ, που διέπουν το διαγωνισμό, ορίζουν ως «εργολήπτη», «προμηθευτή» ή «πάροχο υπηρεσιών» ο οποίος ως υποψήφιος ανάδοχος μπορεί να υποβάλει προσφορά, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή φορέα του δημοσίου, ή κοινοπραξία αυτών των προσώπων ή/και οργανισμών, που προσφέρει αντιστοίχως την εκτέλεση εργασιών ή/και έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών στην αγορά. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου μπορούν να ασκούν δραστηριότητα τόσο μη οικονομικής φύσης (π.χ. επιτελώντας κατά κανόνα δημόσιους σκοπούς ή εξυπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον), για την οποία λαμβάνουν 8

κρατικές επιχορηγήσεις ή ενισχύσεις, όσο και οικονομικής φύσης (όπως παροχής υπηρεσιών προς τρίτους) μέσω της δραστηριοποίησής τους σε ανταγωνιστικές αγορές. Στην περίπτωση λοιπόν που ο ίδιος φορέας ασκεί δραστηριότητες οικονομικής και μη οικονομικής φύσης, για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει σταυροειδής επιδότηση της οικονομικής δραστηριότητας, η δημόσια χρηματοδότηση των μη οικονομικών δραστηριοτήτων δεν εμπίπτει στο Άρθρο 107 παρ. 1 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (περί κρατικών ενισχύσεων, πρώην άρθρο 87 παρ. 1 της Συνθήκης ΕΚ), εφόσον τα δύο είδη δραστηριοτήτων καθώς και οι δαπάνες και η χρηματοδότησή τους, μπορούν σαφώς να διαχωρισθούν. Ως μέσο για τον έλεγχο ύπαρξης σταυροειδούς επιδότησης θεωρείται η υποχρέωση λογιστικής διακριτότητας μεταξύ δραστηριοτήτων οικονομικής και μη οικονομικής φύσης, δηλαδή η διακριτή λογιστική αποτύπωση των οικονομικών και των μη οικονομικών δραστηριοτήτων του φορέα. Η δυνατότητα αυτή ανίχνευσης της σταυροειδούς επιδότησης απαιτείται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η κρατική επιχορήγηση που λαμβάνει ο φορέας για τις μη οικονομικής φύσης δραστηριότητές του, δεν θα μπορούσε να αξιοποιηθεί κατά την ενάσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, δοθέντος ότι κάτι τέτοιο θα προσέδιδε ένα αδικαιολόγητο πλεονέκτημα σε αυτόν σε σχέση με τους λοιπούς προσφέροντες, με αποτέλεσμα, κατ επέκταση, να στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός. Επομένως, για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου απαραίτητη επιπλέον προϋπόθεση είναι η απόδειξη μέσω πρόσφορων μέσων της διακριτότητας των δραστηριοτήτων τους, των δαπανών και της χρηματοδότησης αυτών, έτσι ώστε να μην θίγονται οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και το δίκαιο του ανταγωνισμού. Οι ιδρυτικές πράξεις κάθε οικονομικού φορέα, σε συνδυασμό με τυχόν τροποποιήσεις τους, καθώς και οι πράξεις ορισμού της διοίκησής τους, αποτελούν τα δικαιολογητικά σύστασης και εκπροσώπησης αυτών. Όπου δεν υπάρχει υποχρέωση εγγραφής οικονομικού φορέα σε Επιμελητήριο, αρκεί υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/1986 ότι δεν έχει υποχρέωση τέτοιας εγγραφής, συνοδευόμενη από δικαιολογητικά προς απόδειξη του ειδικού επαγγέλματός του (όπως ιδρυτικές ή άλλες πράξεις με τους σκοπούς του φορέα κλπ).» ΕΡΩΤΗΜΑ 8: Αριθ. γεν. Πρωτ. 1403/21.10.2013 ΕΑΤΑ ΑΕ ΘΕΜΑ: Δυνατότητα Συμμετοχής της ΚΕΕΕ ως εταίρου, σε υπό διαμόρφωση σχήμα στους διεθνείς ανοιχτούς διαγωνισμούς για τα έργα: «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» & «ΔΟΜΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ». Σε συνέχεια των διακηρύξεων των διεθνών ανοιχτών διαγωνισμών, της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών, για τα έργα «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» και «ΔΟΜΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ» παρακαλούμε να μας διευκρινίσετε αν τα ΝΠΔΔ, και δη η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ), έχει δικαίωμα συμμετοχής στους Διαγωνισμούς ως εταίρος στο υπό διαμόρφωση σχήμα. Προς διευκόλυνση σας, σας γνωρίζουμε τα κατωτέρω: 1. Η ΚΕΕΕ ρυθμίζεται από τον νόμο 2081/92 σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του οποίου, η ΚΕΕΕ και τα Επιμελητήρια είναι υποχρεωτικές, αυτοτελείς και ανεξάρτητες ενώσεις φυσικών προσώπων και νομικών προσώπων, που ασκούν εμπορική δραστηριότητα σε εθνικό επίπεδο για την πρώτη και σε ορισμένη περιφέρεια για τα δεύτερα, αποτελούν ΝΠΔΔ και τελούν υπό την κατασταλτική διαχειριστική εποπτεία του Υπουργού Εμπορίου (ως προς την νομιμότητα των πράξεων τους μέσα 9

στα πλαίσια της παρεχόμενης σε αυτά αυτοτέλειας). ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ότι, ως προς την αυτοτέλεια, θα πρέπει να τονισθεί η παράγραφος 3 του άρθρου 2 σύμφωνα με την οποία: «Τα επιμελητήρια έχουν δικαίωμα, λόγω της αυτοτέλειας τους, να ενεργούν κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων αλλ εντός των ορίων του εγκεκριμένου προϋπολογισμού τους, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τους σκοπούς και τις αρμοδιότητές τους». Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 1, σκοπός του είναι η προστασία και ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας, σε εθνικό για την ΚΕΕΕ και σε περιφερειακό επίπεδο για τα Επιμελητήρια, μέσα στα πλαίσια των συμφερόντων της εθνικής οικονομίας ως και η εν γένει οικονομική πρόοδο αυτής. Η παροχή γνωμοδοτικών εισηγήσεων, για κάθε θέμα οικονομικού περιεχομένου, προς την Πολιτεία με γνώμονα πάντοτε την οικονομική ανάπτυξη και την εξυπηρέτηση του γενικότερου συμφέροντος της εθνική οικονομίας. Επίσης η παροχή γνωμοδοτικών εισηγήσεων και πληροφοριών για κάθε θέμα οικονομικού περιεχομένου προς τα μέλη τους και κάθε ενδιαφερόμενο. 2. Είναι σαφές ότι, πέραν του νομικού τύπου της ΚΕΕΕ και των Επιμελητηρίων ως ΝΠΔΔ, τίθεται και θέμα ουσίας - σκοπού όσον αφορά στη δυνατότητα συμμετοχής του σε δημόσιους διαγωνισμούς, με το αντικείμενο των προκηρύξεων και δη σε ενώσεις εταιρειών. Εξετάζοντας όμως, αυστηρά, τον τρόπο διατύπωσης των προκηρύξεων δύναται κανείς να διαπιστώσει τα ακόλουθα: - Από την διατύπωση του κεφαλαίου Β.2 των προκηρύξεων, ήτοι κυρίως από την γενικότητα της αναφοράς του όρου «νομικά πρόσωπα», φαίνεται ότι δικαίωμα συμμετοχής έχουν και τα ΝΠΔΔ. Πλην, όμως, από την ανάπτυξη που ακολουθεί στις παραγράφους Β.2.2, Β.2.4 και Β.2.6 είναι σαφές ότι η προκήρυξη αναφέρεται σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ο.ε., ε.ε., α.ε., ε.π.ε., συνεταιρισμούς) ή λοιπά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που είναι εγγεγραμμένα σε Επιμελητήριο (παράγ. Β.2.2, περ.2), - Από το σύνολο των δικαιολογητικών συμμετοχής που αναφέρονται σε νομικά πρόσωπα (Β.2.2 και Β.2.4) είναι σαφές ότι αναφέρονται σε δομή και λειτουργία νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου. Το Π.Δ. 60/2007, όπως και η Οδηγία 2004/18/ΕΚ, που διέπουν το διαγωνισμό, ορίζουν ως «εργολήπτη», «προμηθευτή» ή «πάροχο υπηρεσιών» ο οποίος ως υποψήφιος ανάδοχος μπορεί να υποβάλει προσφορά, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή φορέα του δημοσίου, ή κοινοπραξία αυτών των προσώπων ή/και οργανισμών, που προσφέρει αντιστοίχως την εκτέλεση εργασιών ή/και έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών στην αγορά. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου μπορούν να ασκούν δραστηριότητα τόσο μη οικονομικής φύσης (π.χ. επιτελώντας κατά κανόνα δημόσιους σκοπούς ή εξυπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον), για την οποία λαμβάνουν κρατικές επιχορηγήσεις ή ενισχύσεις, όσο και οικονομικής φύσης (όπως παροχής υπηρεσιών προς τρίτους) μέσω της δραστηριοποίησής τους σε ανταγωνιστικές αγορές. Στην περίπτωση λοιπόν που ο ίδιος φορέας ασκεί δραστηριότητες οικονομικής και μη οικονομικής φύσης, για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει σταυροειδής επιδότηση της οικονομικής δραστηριότητας, η δημόσια χρηματοδότηση των μη οικονομικών δραστηριοτήτων δεν εμπίπτει στο Άρθρο 107 παρ. 1 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (περί κρατικών ενισχύσεων, πρώην άρθρο 87 παρ. 1 της Συνθήκης ΕΚ), εφόσον τα δύο είδη δραστηριοτήτων καθώς και οι δαπάνες και η χρηματοδότησή τους, μπορούν σαφώς να διαχωρισθούν. Ως μέσο για τον έλεγχο ύπαρξης σταυροειδούς 10

επιδότησης θεωρείται η υποχρέωση λογιστικής διακριτότητας μεταξύ δραστηριοτήτων οικονομικής και μη οικονομικής φύσης, δηλαδή η διακριτή λογιστική αποτύπωση των οικονομικών και των μη οικονομικών δραστηριοτήτων του φορέα. Η δυνατότητα αυτή ανίχνευσης της σταυροειδούς επιδότησης απαιτείται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η κρατική επιχορήγηση που λαμβάνει ο φορέας για τις μη οικονομικής φύσης δραστηριότητές του, δεν θα μπορούσε να αξιοποιηθεί κατά την ενάσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, δοθέντος ότι κάτι τέτοιο θα προσέδιδε ένα αδικαιολόγητο πλεονέκτημα σε αυτόν σε σχέση με τους λοιπούς προσφέροντες, με αποτέλεσμα, κατ επέκταση, να στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός. Επομένως, για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου απαραίτητη επιπλέον προϋπόθεση είναι η απόδειξη μέσω πρόσφορων μέσων της διακριτότητας των δραστηριοτήτων τους, των δαπανών και της χρηματοδότησης αυτών, έτσι ώστε να μην θίγονται οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και το δίκαιο του ανταγωνισμού. Οι ιδρυτικές πράξεις κάθε οικονομικού φορέα, σε συνδυασμό με τυχόν τροποποιήσεις τους, καθώς και οι πράξεις ορισμού της διοίκησής τους, αποτελούν τα δικαιολογητικά σύστασης και εκπροσώπησης αυτών. Όπου δεν υπάρχει υποχρέωση εγγραφής οικονομικού φορέα σε Επιμελητήριο, αρκεί υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/1986 ότι δεν έχει υποχρέωση τέτοιας εγγραφής, συνοδευόμενη από δικαιολογητικά προς απόδειξη του ειδικού επαγγέλματός του (όπως ιδρυτικές ή άλλες πράξεις με τους σκοπούς του φορέα κλπ).» Προσοχή: Σημειώνεται ότι εκ παραδρομής, στις Γενικές Πληροφορίες της Διακήρυξης - Συνοπτικά στοιχεία Έργου, στο πεδίο Αναθέτουσα αρχή, αναφέρεται η Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών - Αναπτυξιακή Ανώνυμος Εταιρεία Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Α.Τ.Α. Α.Ε.) Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης ΠΕΠ Αττικής 2007 2013, αντί του ορθού Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών - Αναπτυξιακή Ανώνυμος Εταιρεία Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Α.Τ.Α. Α.Ε.). 11