Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 8 Αυγούστου 2014. Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 8 Αυγούστου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Αναβάθμιση από τον Moody s: Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας του ελληνικού δημοσίου από τον οίκο αξιολόγησης Moody s κατά δύο βαθμίδες, στο Caa1 με προοπτικές σταθερές, από το Caa3, αποτελεί πολύ σημαντική εξέλιξη για την Ελλάδα, παρά το ότι πραγματοποιήθηκε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση. H αναβάθμιση είναι πολύ σημαντική διότι σημειώνεται από έναν Οίκο που έως τον Μάιο του 2013 αξιολογούσε ακόμη την Ελλάδα στο C χωρίς προοπτική, με την εκτίμηση ότι η πτώση του ΑΕΠ το 2013 θα ανερχόταν στο -5,3% και ότι θα ακολουθούσε και νέα πτώση του ΑΕΠ κατά -3,6% το 2014. Στο Caa1 με προοπτικές σταθερές, η Moody s θεωρεί ακόμη ότι τα ελληνικά ομόλογα είναι χαμηλής ποιότητας και ότι χαρακτηρίζονται από υψηλό πιστωτικό κίνδυνο. Ωστόσο, από την πορεία των τιμών των ελληνικών ομολόγων στο Διάγραμμα 1 γίνεται εμφανές ότι οι αγορές δεν συμμερίζονται την άποψή της. Επίσης, το Caa1 είναι ακόμη χαμηλότερη βαθμίδα από το B- με προοπτικές σταθερές με το οποίο βαθμολογούν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα η S&P και η Fitch. Ωστόσο, τώρα η Moody s εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει από το 2014, με αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,4% κατά το τρέχον έτος και ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί στο 1,5% (έναντι 2,9% που είναι η εκτίμηση της Τρόικα) το 2015. 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 Διάγραμμα 1. Τιμή των 10ετών GGBs 27/03/2013 27/04/2013 27/05/2013 27/06/2013 27/07/2013 27/08/2013 27/09/2013 27/10/2013 27/11/2013 27/12/2013 27/01/2014 27/02/2014 27/03/2014 27/04/2014 27/05/2014 27/06/2014 27/07/2014 Επίσης, η Moody s αναγνωρίζει τώρα την εντυπωσιακή δημοσιονομική προσαρμογή και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη επιτευχθεί, ιδιαίτερα με την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στη γενική κυβέρνηση από το 2013 (ένα χρόνο ενωρίτερα από ότι είχε προγραμματιστεί), ενώ προβλέπει την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 1,6% του ΑΕΠ το 2014 και 2,0% του ΑΕΠ το 2015. Επιπλέον, αναγνωρίζει και το ότι η Κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής, όπως αυτό έχει σχεδιαστεί. Ως αποτέλεσμα, η Moody s εκτιμά τώρα ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης θα κορυφωθεί στο 179% του ΑΕΠ το 2014, έναντι, ωστόσο, της εκτίμησης του ΔΝΤ (τον Ιούνιο 2014) για πτώση του στο 174,2% του ΑΕΠ, από 175,1% του ΑΕΠ στο τέλος του 2013. Στη συνέχεια η Moody s εκτιμά ότι το χρέος θα αρχίσει να μειώνεται από το 2015 για να περιοριστεί ελάχιστα στο 166% του ΑΕΠ το 2018, έναντι και πάλι των εκτιμήσεων του ΔΝΤ (June 2014) για πτώση του στο 152% του ΑΕΠ ήδη από το 2017. Ειδικότερα, η Moody s θεωρεί ότι η δυνατότητα μιας πιο ουσιαστικής μείωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους στα επόμενα 3-5 χρόνια είναι αβέβαιη δεδομένου ότι (κατά τη γνώμη της) οι μεγάλης κλίμακας μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να ενισχυθεί η ανάπτυξη της οικονομίας περιορίζονται στην τρέχουσα περίοδο από τη συνεχιζόμενη πολιτική αβεβαιότητα. Παρόλα αυτά η Moody s αναγνωρίζει ότι η διάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι τώρα σχετικά ήπια (διαχειρίσιμη;), καθώς το 80% αυτού του χρέους οφείλεται σε κυβερνήσεις, στο ΔΝΤ και σε κεντρικές τράπεζες, με χαμηλά επιτόκια και μακρές περιόδους λήξης. Δεν επεδίωξε, ωστόσο, να εξειδικεύσει περισσότερο αυτά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ελληνικού χρέους. Εξακολουθεί, επομένως, να χρησιμοποιεί την ονομαστική αξία του χρέους (του οποίου οι λήξεις εκτείνονται έως και το 2054) και να εκτιμά ότι η Ελλάδα επιβαρύνεται από υπέρ-διογκωμένο δημόσιο χρέος. Αυτό το διογκωμένο δημόσιο χρέος (ως προς την ονομαστική του αξία και όχι ως προς την παρούσα αξία του), σε συνδυασμό με το εύθραυστο (σύμφωνα με την Moody s) πολιτικό τοπίο, δικαιολογούν την ανωτέρω διαβάθμιση του ελληνικού δημοσίου χρέους στο Caa1. Περαιτέρω αναβάθμιση του ελληνικού χρέους σύμφωνα με την Moody s είναι δυνατή αν: (1) επιταχυνθεί η πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, (2) επιταχυνθεί ανάπτυξη της οικονομίας και επιτευχθούν αυξημένα και διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα που θα οδηγήσουν σε ταχύτερη μείωση του χρέους και (3) επιτευχθεί μεγαλύτερη ευκρίνεια ως προς την διαθεσιμότητα εξωτερικής χρηματοοικονομικής ενίσχυσης για τη χώρα. Αντίθετα, νέα υποβάθμιση μπορεί να προκύψει εάν παρατηρηθεί επιβράδυνση στην υλοποίηση του προγράμματος προσαρμογής, λόγω αυξημένων πολιτικών κινδύνων, ή λόγω παραζάλης όσον αφορά την υλοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που θα είχαν ως αποτέλεσμα την περαιτέρω παρεμπόδιση των αναπτυξιακών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας. Φορολογία Ακινήτων Αγορά Ακινήτων και Ανάκαμψη της οικονομίας: Επομένως, αυτό που

θα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί στη χώρα μας είναι η όποια πολιτική αστάθεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καθυστερήσεις ή και σε ανατροπή του εφαρμοζόμενου προγράμματος προσαρμογής. Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης αναγκαίο να αποφευχθεί η συνέχιση της εφαρμογής μέτρων πολιτικής που λειτουργούν ως εμπόδια στην ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας και στην αναγκαία αύξηση της απασχόλησης. Σε αυτά τα πλαίσια είναι δεδομένο ότι ο τομέας που καθυστερεί περισσότερο την ανάκαμψη της οικονομίας έως σήμερα είναι η αγορά ακινήτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο η νέα τεράστια πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -42,3% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο.2014 συνέβαλε στην πτώση του ΑΕΠ στο 3μηνο αυτό κατά -1,26 ποσοστιαίες μονάδες, όταν ολόκληρη η πτώση του ΑΕΠ δεν υπερέβη το -0,9% σε ετήσια βάση. Επίσης, η πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -32,9% το 2012 και κατά -37,8% το 2013 συνέβαλε στην πτώση του ΑΕΠ τα έτη αυτά κατά -1,62 και -1,34 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα. Αυτή η υπέρμετρα μεγάλη πτώση της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων το 2013 και κατά το 1 ο 6μηνο.2014 οφείλεται κατά το κύριο μέρος της στην ανεξέλεγκτη και εξαιρετικά επώδυνη φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων, η οποία έχει συντελέσει τόσο στην πλήρη διακοπή των συναλλαγών στην αγορά αυτή (βλέπε το Διάγραμμα 2), όσο και στη μεγάλη πτώση των επενδύσεων και των τιμών των ακινήτων. 50 40 30 20 10 0 Διάγραμμα 2: Δείκτες Συναλλαγών και Τιμές Οικιστικών Ακινήτων Συναλλαγές (εκτιμήσεις) σε ακίνητα Δείκτης τιμών κατοικιών (rhs) Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 Q4 2007 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2008 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 2009 Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 Q1 2011 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2013 Q1 2014 Q2 2014 120,0 110,0 100,0 Ήδη, από την Τράπεζα της Ελλάδος ανακοινώθηκε η νέα μεγάλη πτώση των τιμών των διαμερισμάτων κατά -7,3% στο 2 ο 3μηνο.2014, μετά την πτώση τους κατά -8,5% στο 1 ο 3μηνο.2014, κατά -9,5% στο 4 ο 3μηνο.2013, και κατά -12,0% στο 2 ο 3μηνο.2013. Συνολικά, η πτώση των τιμών των διαμερισμάτων στο 2 ο 3μηνο.2014 ανήλθε στο -36,3% έναντι του 3 ου 3μήνου.2008 (Διάγραμμα 2). Οι εξελίξεις αυτές είχαν εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις, όχι μόνο στον τομέα των κατασκευών του οποίου η δραστηριότητα έχει σχεδόν εκμηδενιστεί με ανάλογη μείωση της απασχόλησης, αλλά και στους κλάδους της βιομηχανίας που σχετίζονται με την οικοδομή και επίσης στο χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας που υφίσταται τις εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες 90,0 80,0 70,0 60,0 από την υπέρμετρα μεγάλη πτώση των τιμών των ακινήτων που αποτελούν το βασικό μέσο κάλυψης και στήριξης της χρηματοδοτικής τους δραστηριότητας. Η πτώση αυτή των τιμών των ακινήτων οφείλεται και στην ουσιαστική αδυναμία πραγματοποίησης κανονικών συναλλαγών στην αγορά ακινήτων που χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη αγοραστών. Οι τελευταίοι δεν εισέρχονται στην αγορά, παρά την μεγάλη πτώση των τιμών, λόγω και της υπερφορολόγησης των ακινήτων, όπως θα εξηγηθεί στη συνέχεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και αν κάποιος φορολογούμενος επεδίωκε να πουλήσει στην αγορά κάποια από τα ακίνητά του για να πληρώσει τις υπέρμετρα διογκωμένες φορολογικές του υποχρεώσεις από αυτά τα ακίνητα δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Διότι αυτή η ίδια η φορολογία των ακινήτων το 2013 και στις αρχές του 2014 κάνει απαγορευτική κάθε προσπάθεια συναλλαγής σε αυτή την αγορά. Ειδικότερα, όπως έχει αναλυθεί εκτενώς σε παλαιότερα τεύχη του Εβδομαδιαίου Οικονομικού Δελτίου, η φορολογική πολιτική που οδήγησε στα ανωτέρω εξαιρετικά δυσμενή αποτελέσματα στην αγορά ακινήτων και στην οικονομία γενικότερα μπορεί να συνοψιστεί στα ακόλουθα στάδια εισαγωγής ενός φόρου επί των ακινήτων στην Ελλάδα, με δεδομένο ότι έως το 2010 οι εισπράξεις από τους φόρους περιουσίας στην Ελλάδα δεν ξεπερνούσαν τα 0,45 δις.: Η αποτυχημένη προσπάθεια εφαρμογής των ΦΑΠ: Οι εξαιρετικά αρνητικές εξελίξεις ξεκίνησαν με την πλήρη αποτυχία της πολιτικής όσον αφορά την επιβολή φόρου στην ακίνητη περιουσία (ΦΑΠ) που επιχειρήθηκε να θεσπιστεί με τον μοιραίο για τη χώρα φορολογικό νόμο 3832/23.4.2010, όπως αυτός προσαρμόστηκε με το ν. 3986/2011. Ο ΦΑΠ που θεσπίστηκε το 2010 στην ουσία δεν ήταν φόρος επί των ακινήτων αλλά ένας πρόσθετος φόρος αναδιανομής στη συνολική περιουσία. Μάλιστα, επιβάρυνε υπέρμετρα την ακίνητη περιουσία με αντικειμενική αξία άνω των 400.000, ενώ άφηνε το 90% των ακινήτων στη χώρα εντελώς αφορολόγητα. Επιχειρήθηκε δε να εφαρμοστεί σε συνδυασμό με την υπέρμετρη αύξηση της επιβάρυνσης των συνεπών φορολογουμένων μέσω της φορολογίας εισοδήματος στην ίδια περίοδο (45% οριακός φορολογικός συντελεστής για εισοδήματα πάνω από 40.000, συν 4,0% έκτακτη εισφορά από το 1 ο ευρώ). Ωστόσο ο ΦΑΠ του 2010 δεν εφαρμόστηκε διότι δεν είχε προσδιοριστεί έγκαιρα η αναγκαία φορολογική βάση. Επρόκειτο τότε να εφαρμοστεί το 2011 μαζί με τον ΦΑΠ του 2011, ο οποίος θα εφαρμοζόταν με σημαντικά μειωμένο αφορολόγητο ποσό που προσδιορίστηκε, με το ν. 3986/2011, στα 200.000. Μάλιστα, είχαν τότε προγραμματιστεί σημαντικά έσοδα το 2011 από τους ΦΑΠ του 2010 και του 2011, οι οποίοι, ωστόσο, και πάλι δεν εφαρμόστηκαν αφού ακόμη δεν είχε εξασφαλιστεί η κατάλληλη προσαρμογή του περιουσιολογίου επί του οποίου θα επιβάλλονταν. Έτσι σημειώθηκε σημαντική απώλεια προγραμματισμένων εσόδων από τον φόρο αυτό το 2010 και στο 1 ο 6μηνο του 2

2011, η οποία, σε συνδυασμό με την απώλεια σημαντικών φορολογικών εσόδων και από τον φόρο εισοδήματος (με την άκαιρη αύξηση το 2011 του αφορολόγητου ορίου, την μείωση των φορολογικών συντελεστών και την κακή εφαρμογή του συστήματος των αποδείξεων) οδήγησαν στην πλήρη ανατροπή του προγράμματος της δημοσιονομικής προσαρμογής στο 1 ο 6μηνο.2011 και στη λήψη νέων δραστικών μέτρων μείωσης των δημοσίων δαπανών και αύξησης των εσόδων στο 2 ο 6μηνο 2011 που πραγματικά έπληξαν την οικονομία εκμηδενίζοντας κάθε προοπτική συγκράτησης της ανεξέλεγκτα επιταχυνόμενης πτωτικής πορείας. Η εισαγωγή του ΕΕΤΗΔΕ, ενός πραγματικού φόρου επί των ακινήτων. Η μη εφαρμογή του ΦΑΠ το 2010 και του 2011 οδήγησε τελικά στη θέσπιση και την εφαρμογή του ΕΕΤΗΔΕ που ήταν ένας πραγματικός φόρος επί των ακινήτων και ειδικότερα επί των ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων. Ήταν ένας φόρος ευρείας βάσης, αφού εφαρμοζόταν ουσιαστικά χωρίς αφορολόγητο ποσό με βάση τα τετραγωνικά μέτρα των ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών, όπως αυτές καταγράφονταν στους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Η επιβάρυνση από τον φόρο αυτό ήταν ουσιαστικά αναλογική και ισοδυναμούσε περίπου στο 0,3%-0,4% της τότε αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, ανεξαρτήτως του ύψους της συνολικής ακίνητης περιουσίας. Η επιβάρυνση επομένως των ακινήτων από αυτόν τον ουσιαστικά ανταποδοτικό φόρο (έναντι των υπηρεσιών που προσφέρονται από το Δημόσιο για την εξασφάλιση της χρησιμότητας και της αξίας του κάθε ακινήτου) ήταν σχετικά χαμηλή και, επομένως, δεν επιβάρυνε δυσανάλογα την αγορά ακινήτων. Από την άλλη πλευρά, ο φόρος αυτός συνέβαλε για πρώτη φορά στην εξασφάλιση σημαντικών εσόδων από τον φόρο ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα. Μάλιστα, τα έσοδα αυτά επιτεύχθηκαν παρά το ότι ο ΕΕΤΗΔΕ δεν πληρώθηκε από ένα πλήθος φορολογούμενων που δήλωσαν αδυναμία να τον πληρώσουν. Πληρώθηκε, ωστόσο, από εκατομμύρια άλλων φορολογούμενων, ακόμη και από αυτούς που έως τότε διέφευγαν, ή απέφευγαν συστηματικά την πληρωμή των φόρων που τους αναλογούσαν. Παρά δε το ότι ο ΕΕΤΗΔΕ καταπολεμήθηκε από πολλές πλευρές (άλλωστε έγινε ευρέως γνωστός ως «χαράτσι»), συνεισέφερε σημαντικά έσοδα (Π2011: 1,17 δις, Π2012: 2,86 δις. Π2013: 2,78 δις) που στήριξαν ουσιαστικά την εκτέλεση των Π2011, Π2012 και του Π2013, σε περιόδους μεγάλης πτώσης των εσόδων από τον ΦΠΑ και τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, σε μεγάλο βαθμό λόγω της ύφεσης, της αύξησης της ανεργίας και της μείωσης των εισοδημάτων, αλλά επίσης και λόγω έξαρσης της φοροδιαφυγής και της πρακτικής του «δεν πληρώνω». Εάν τα τελευταία έτη ήταν σε ισχύ μόνο ο ΕΕΤΗΔΕ τότε θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων στην Ελλάδα θα ήταν λογική και ότι με μικρές προσαρμογές, όπως αυτές που επιδιώχθηκε πράγματι να γίνουν με τη θέσπιση το 2013 του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων (ΕΦΑ), που θα εφαρμοζόταν με σχετικά χαμηλούς συντελεστές στο σύνολο των περιουσιακών στοιχείων για κάθε στοιχείο χωριστά και επρόκειτο να αντικαταστήσει τον ΕΕΤΗΔΕ, θα μπορούσε να γίνει και σε σημαντικό βαθμό δίκαιη. Η επιβολή έξι (6) φόρων επί των ακινήτων ταυτόχρονα στην καρδιά της ύφεσης το 2013: Ωστόσο, η κυβέρνηση στις αρχές του 2013 έλυσε το πρόβλημα της φορολογικής βάσης για τον ΦΑΠ του 2010 και έστειλε άμεσα τα εκκαθαριστικά σημειώματα για την πληρωμή του. Αυτό έγινε στην ίδια περίοδο στην οποία ήταν σε πλήρη εξέλιξη η πληρωμή του ΕΕΤΗΔΕ του 2012, ο οποίος, σημειωτέον, είχε θεσπιστεί για να αντικαταστήσει τους ΦΑΠ του 2010-2012. Επιπλέον, στους επόμενους μήνες του 2013 προσδιορίστηκε επίσης ικανοποιητικά και η φορολογική βάση (το περιουσιολόγιο) για τους ΦΑΠ του 2011 και του 2012 και εστάλησαν (από τον Αύγ.2013) τα σχετικά εκκαθαριστικά σημειώματα στους φορολογούμενους. Τέλος, αντί να υλοποιηθεί η πολιτική ενοποίησης του ΕΕΤΗΔΕ και του ΦΑΠ του 2013 με την εγκαθίδρυση του ΕΦΑ (με τις βασικές προδιαγραφές του ΕΕΤΗΔΕ), αποφασίστηκε να σταλούν και πάλι χωριστά τα εκκαθαριστικά του ΦΑΠ 2013 και τα εκκαθαριστικά του ΕΕΤΑ (πρώην ΕΕΤΗΔΕ με ελάχιστες προσαρμογές στον τελευταίο σε σχέση με τα προηγούμενα έτη) του 2013. Έτσι συνέβη η παγκόσμια πρωτοτυπία να επιβαρυνθούν οι κάτοχοι ακινήτων το 2013 με τις τεράστιες επιβαρύνσεις που προέκυπταν από έξι (6) φόρους επί των ακινήτων ταυτόχρονα (ΕΕΤΗΔΕ 2012, ΦΑΠ 2010, 2011, 2012 και 2013 και ΕΕΤΑ 2013). Τα ανωτέρω προκάλεσαν αναπόφευκτα τον καταποντισμό της αγοράς ακινήτων που προαναφέρθηκε με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και στην οικονομία γενικότερα. Αυτό συνέβη στην πιο ακατάλληλη περίοδο για τη χώρα και συνέβαλε καταλυτικά στη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ και στην τεράστια αύξηση της ανεργίας το 2013. Η φορολογική επιβάρυνση από τους φόρους ακίνητης περιουσίας το 2013 έφτασε σε αστρονομικά επίπεδα, ιδιαίτερα για τους κατέχοντες ακίνητη περιουσία με αντικειμενική αξία (προσδιορισμένη το 2007) υψηλότερη από 500.000. Βεβαίως, σε μεγάλο βαθμό οι ανωτέρω φόροι βεβαιώθηκαν αλλά ως επί το πλείστον δεν ήταν δυνατό να πληρωθούν ακόμη και από κατ εξοχήν συνεπείς φορολογούμενους. Κατά ένα σημαντικό μέρος τους πληρώνονται το 2014 από τους συνεπείς φορολογούμενους. Οι προσδοκίες για εκλογίκευση της φορολογίας των ακινήτων από το 2014 δεν επαληθεύτηκαν με περαιτέρω εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις στην αγορά ακινήτων: Και ενώ αυτά συνέβησαν το 2013, αναμενόταν ευρέως ότι η αναγκαία εκλογίκευση της φορολογίας των ακινήτων θα γινόταν πράξη από το 2014 με τις ακόλουθες βασικές επιδιώξεις: Πρώτον, να δοθεί κάποια ανάσα σε αυτούς που υπέστησαν την εξωπραγματική φορολογική επιβάρυνση από τους φόρους επί των ακινήτων που επιβλήθηκαν το 2013 και, δεύτερον, να εξασφαλιστεί η απολύτως αναγκαία επανεκκίνηση της αγοράς ακινήτων. Η 3

εκλογίκευση της φορολογίας των ακινήτων επρόκειτο να γίνει με την επιβολή ενός ενιαίου και ανταποδοτικού φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων, με κύριο μέσο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης για την εφαρμογή του φόρου σε όλα τα ακίνητα (όχι μόνο στα ηλεκτροδοτούμενα κτήρια). Αυτό θα έδινε τη δυνατότητα επίσης να προσαρμοστούν προς τα κάτω οι φορολογικοί συντελεστές επιβολής του φόρου, στα επίπεδα που πράγματι θα αντιστοιχούσαν στο κόστος των υπηρεσιών από τις οποίες το κάθε ακίνητο αποκτά τη χρησιμότητά του και την αξία του. Σε επίπεδα που δεν θα αποτελούσαν φραγμό στη λειτουργία της αγοράς ακινήτων. Ειδικότερα, ήταν αναγκαία η αποφυγή της σύνδεσης της φορολογικής επιβάρυνσης με το σύστημα των αντικειμενικών αξιών που σήμερα αποτελεί τον βασικό παράγοντα που τορπιλίζει την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων. Αντί, ωστόσο, για την θέσπιση του Ενιαίου (ανταποδοτικού) Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) που θα επιβαλλόταν στο σύνολο των ακινήτων αυτοτελώς για κάθε ακίνητο χωριστά, με βάση το είδος του ακινήτου, τα τετραγωνικά μέτρα, την περιοχή και την κατάλληλα προσαρμοσμένη τιμή Ζώνης, την παλαιότητα και τα άλλα χαρακτηριστικά του ακινήτου που πράγματι λαμβάνονται υπόψη στον ΕΝΦΙΑ, θεσπίστηκε και πάλι η διπλή και σε πολλές περιπτώσεις εξοντωτική φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Ειδικότερα, θεσπίστηκε πράγματι ο ΕΝΦΙΑ αλλά σημαντικά αλλοιωμένος. Απαλλάχθηκαν ουσιαστικά από αυτόν τον φόρο, δηλαδή από την φορολογία ακινήτων, πολύ μεγάλες περιουσίες (π.χ., αγροκτήματα εκατοντάδων στρεμμάτων), με αποτέλεσμα τα αναμενόμενα έσοδα από αυτόν να περιοριστούν σημαντικά. Για να καλυφθούν αυτά τα έσοδα, θεσπίστηκε και πάλι, επιπλέον του ΕΝΦΙΑ, και ο ΦΑΠ 2014 στην ακίνητη περιουσία με αντικειμενική αξία άνω των 300.000. Έτσι οι ίδιοι φορολογούμενοι οι οποίοι είχαν επιβαρυνθεί με έξι (6) ταυτόχρονα φόρους περιουσίας το 2013, συνεχίζουν να επιβαρύνονται τόσο με τον ΕΝΦΙΑ όσο και με τον ΦΑΠ και το 2014. Μάλιστα, ο ΦΑΠ του 2014 επιβάλλεται και πάλι με βάση τις αντικειμενικές αξίες του 2007 που, όπως ήδη τονίστηκε, στις περισσότερες περιπτώσεις και με την πλήρη διακοπή της λειτουργίας της αγοράς ακινήτων, δεν έχουν πια σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα. Ο 2 ος αυτός φόρος, ο ΦΑΠ 2014 (που πολλές φορές μπορεί να είναι από 4 έως και 10 φορές μεγαλύτερος από τον ΕΝΦΙΑ), συμβάλλει ουσιαστικά στη φαλκίδευση και απαξίωση της ακίνητης περιουσίας άνω των 300.000. Διότι εκτός των άλλων παρουσιάζεται και ως μόνιμος φόρος. Επιβάλλεται να πληρωθεί από εισοδήματα που ήδη είναι υπερφορολογημένα και σε συνθήκες και με προδιαγραφές που καθηλώνουν περαιτέρω την ήδη καταποντισμένη αγορά ακινήτων. Σε συνθήκες, δηλαδή, που ουσιαστικά σηματοδοτούν το ότι οι υπόχρεοι δεν έχουν στην ουσία δυνατότητα να τον πληρώσουν, ιδιαίτερα με την αγορά ακινήτων εκτός λειτουργίας. Διότι μόνο σε δραστικά υποτιμημένες τιμές θα δεχόταν κάποιος να αγοράσει σήμερα ένα ακίνητο του οποίου η φορολογική επιβάρυνση υπερβαίνει την όποια αναμενόμενη ετήσια απόδοσή του. Επομένως, η συνεχιζόμενη διπλή και υπέρμετρα υψηλή φορολογία των ακινήτων συμβάλλει ουσιαστικά στον εκμηδενισμό της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων που προαναφέρθηκε. Χωρίς δε την επανεκκίνηση της λειτουργίας της αγοράς ακινήτων, τα έσοδα που έχουν βεβαιωθεί από τον ΦΑΠ 2014 έχουν προφανώς υπερεκτιμηθεί. Η μείωση του φόρου επί των συναλλαγών ακινήτων είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά η ευνοϊκή της επίπτωση στην αγορά ακινήτων εξακολουθεί να φαλκιδεύεται από την διπλή φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας που υπερβαίνει τα 300.000. Η διόγκωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προς το δημόσιο το 2013 και στο 1 ο 6μηνο του 2014 αποτελεί το καθαρό αποτέλεσμα της βεβαίωσης ταυτόχρονα των έξι (6) φόρων περιουσίας το 2013. Η υπέρμετρη φορολόγηση των ακινήτων, όπως και κάθε φορολόγηση που είναι άδικη και εξοντωτική ακόμη και για τον πιο καλοπροαίρετο φορολογούμενο, οδηγεί πολλές φορές σε διακοπή των πληρωμών και των υπολοίπων φόρων διότι καταστρέφει περαιτέρω αυτό που αποκαλείται «φορολογική συνείδηση», η οποία ήδη έχει επιβαρυνθεί σημαντικά τα τελευταία έτη. Αν κάποιος φορολογούμενος δεν πληρώσει τον ΦΑΠ 2014, διότι δεν μπορεί να τον πληρώσει, είναι πολύ πιθανό να μην πληρώσει ούτε τον ΕΝΦΙΑ ούτε και τους άλλους φόρους. Είναι, επομένως, πολύ πιθανό ότι η συνέχιση της ανεξέλεγκτης φορολόγησης των ακινήτων και το 2014 θα συμβάλλει στη συνέχιση της διόγκωσης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων τόσο το 2014, όσο και κατά το 2015. Η πιο αρνητική επίπτωση, ωστόσο, θα είναι η περαιτέρω φαλκίδευση της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, μέσω της περαιτέρω καθήλωσης της λειτουργίας της αγοράς ακινήτων στα εξωπραγματικά χαμηλά επίπεδα που ήδη βρίσκεται, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 2. Παγκόσμια Οικονομία Η παγκόσμια οικονομία επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό αρνητικά από σημαντικές εξελίξεις που σημειώθηκαν στο προηγούμενο 7ήμερο, οι σπουδαιότερες από τις οποίες είναι οι ακόλουθες: α) Ο Διεθνής Οργανισμός Ανταλλαγών και Παραγώγων χρηματο-οικονομικών μέσων (ISDA) ανακήρυξε την Παρασκευή 1 η Αυγούστου 2014 σε νέα χρεοκοπία την Αργεντινή, γεγονός που έθεσε σε ισχύ την υποχρέωση πληρωμών ύψους άνω των $ 1,0 δις σε χρηματοοικονομικά μέσα για την ασφάλιση του πιστωτικού κίνδυνου της Αργεντινής (CDSs). Η εξέλιξη αυτή θέτει μια μεγάλη χώρα όπως η Αργεντινή σε ένα νέο παρατεταμένο κύκλο αβεβαιότητας, ο οποίος στην πραγματικότητα επαναλαμβάνεται χωρίς τέλος από το 2001 όταν η Αργεντινή κήρυξε μονομερή στάση πληρωμών του δημοσίου χρέους της ύψους $ 80 δις περίπου. Ωστόσο, η συγκεκριμένη κατάληξη του νέου κύκλου αναταράξεων δεν αναμένεται να έχει σημαντικές 4

επιπτώσεις στις διεθνείς αγορές ομολόγων και μετοχών που είχαν σε μεγάλο βαθμό προεξοφλήσει την συγκεκριμένη εξέλιξη. β)πηγή σημαντικής αστάθειας και αβεβαιότητας για την παγκόσμια οικονομία και ιδιαίτερα για την Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί η συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία, με πιο σοβαρή εξέλιξη την επιβολή νέωνπερισσότερο επώδυνων - κυρώσεων προς τη Ρωσία με την τελευταία να απειλεί με αντίποινα, μεταξύ των οποίων την ενίσχυση των εμποδίων στις εισαγωγές από, και τον περιορισμό των ροών φυσικού αερίου προς, τις Ευρωπαϊκές χώρες. Το κατά πόσο η κρίση αυτή θα παρεμποδίσει την ανάκαμψη των χωρών της Ζώνης του Ευρώ το 2014 και της ανάπτυξής τους το 2015 αναμένεται να φανεί στους επόμενους μήνες όταν η ένταση και η σημασία των αντιποίνων που θα αποφασίσει να θέσει σε ισχύ η Ρωσία θα είναι περισσότερο εμφανείς. Προς το παρόν, οι αναλυτές δεν φαίνεται διατεθειμένοι να αλλάξουν τις εκτιμήσεις τους για αύξηση του ΑΕΠ της ΖτΕ κατά 1,0% το 2014 και κατά περισσότερο από 1,5% το 2015. γ) Οι οικονομίες της Ζώνης του Ευρώ επηρεάζονται επιπλέον και από την κρίση στο τραπεζικό σύστημα της Πορτογαλίας, όπου η Τράπεζα Banco Espirito Santo SA (BES SA) ανακοίνωσε ζημιές ύψους 3,58 δις στο 2 ο 3μηνο.2014, οι οποίες συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό με διενέργεια μεγάλων προβλέψεων για δάνεια που φαίνεται ότι έχει χορηγήσει η Τράπεζα σε άλλες εταιρείες του οικονομικά κλονισμένου ομίλου Espirito Santo. Μετά από αυτή την εξέλιξη τα ίδια κεφάλαια της τράπεζας (Tier 1) είχαν μειώθηκαν σε ποσοστό κάτω του 5,0% του σταθμισμένου ως προς τον κίνδυνο ενεργητικού της, αντί του 7,0% που είναι το ελάχιστο που θα πρέπει να διαθέτει η Τράπεζα για να συνεχίσει να λειτουργεί. Η νέα Διοίκηση της Τράπεζας αναζήτησε ιδιώτες επενδυτές που θα ενδιαφέρονταν να καλύψουν τις μεγάλες ανάγκες της Τράπεζας σε κεφάλαια που τώρα ανέρχονταν σε ποσό άνω των 4,5 δις. Όταν αυτό κρίθηκε αδύνατο επιλέχθηκε η διάσωση της Τράπεζας με το διαχωρισμό της σε «καλή» τράπεζα (την Novo Bank) και «κακή» τράπεζα και με τη διάθεση κρατικών κεφαλαίων ύψους 4,9 δις και με ταυτόχρονη επιβάρυνση των μετόχων της Τράπεζας και των κατόχων ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης. Με αυτό τον τρόπο περιορίζονται δραστικά οι συστημικές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα της Πορτογαλίας και σε αυτό της Ζώνης του Ευρώ γενικότερα. Επίσης, η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας ελπίζει ότι θα εισπράξει ένα σημαντικό μέρος της κεφαλαιακής ενίσχυσης με την πώληση της Novo Bank, ενώ το υπόλοιπο επιδιώκεται να εξασφαλιστεί και από τις άλλες τράπεζες της Πορτογαλίας ώστε να μην επιβαρυνθεί σημαντικά το δημόσιο χρέος. Από την άλλη μεριά, οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης της τράπεζας καταποντίστηκαν φυσιολογικά σε πολύ χαμηλά επίπεδα, μετά την απόφαση για την κρατική παρέμβαση και τη διάσωσή της. Ένα σημαντικό αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν οι μεγάλες ζημιές που επιβλήθηκαν στους βασικούς μετόχους της τράπεζας και ιδιαίτερα οι ζημιές ύψους 708 εκατ. που κατάγραψε η γαλλική τράπεζα Credit Agricole στο 2 ο 3μηνο.2014 ( 502 εκατ. συμμετοχή στις ζημιές της BES στο 2 ο 3μηνο.2014 και 206 εκατ. από την διαγραφή της συνολικής αξίας της μετοχικής συμμετοχής της στην BES), λόγω της συμμετοχής της κατά 14,6% στο μετοχικό κεφάλαιο της BES SA. δ) Μεγαλύτερη επίπτωση στις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία ενδέχεται να έχουν οι επικείμενες αποφάσεις για τη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED), ιδιαίτερα δε μετά: (1) την εντυπωσιακή αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 4,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο 3μηνο.2014, μετά την πτώση του (λόγω κυρίως των κακών καιρικών συνθηκών) κατά -2,1% στο 1 ο 3μηνο.2014, (2) τη συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης με μέσο ρυθμό άνω των 200 χιλ. μηνιαίως και παρά την αύξηση του ποσοστού ανεργίας στο 6,2% τον Ιούλ.2014, από 6,1% τον Ιούν.2014 και (3) την αύξηση του δομικού πληθωρισμού με βάση τον αποπληθωριστή της ιδιωτικής κατανάλωσης (core PCE) στο 2,0% στο 2 ο 3μηνο.2014, από 1,2% στο 1 ο 3μηνο.2014. Οι εξελίξεις αυτές, ιδιαίτερα στον πληθωρισμό και την απασχόληση, αν συνεχιστούν και στους επόμενους μήνες ενδέχεται να συμβάλλουν όχι μόνο στον ήδη προγραμματισμένο τερματισμό του προγράμματος ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας από την FED τον Οκτώβριο του 2014, αλλά και στην έναρξη της διαδικασίας ανόδου των επιτοκίων της FED πιθανότατα πριν από το τέλος του 1 ου 3μήνου του 2015, ή το αργότερο έως το τέλος του 2 ου 3μήνου.2015. Βέβαια, οι χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ παρά την πτώση που σημείωσαν την εβδομάδα που έληξε την 1 η Αυγούστου 2014, ανέκαμψαν την Δευτέρα 4 η Αυγούστου 2014 και φαίνεται να επηρεάζονται θετικά από τις βελτιωμένες προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, το ΑΕΠ κατέγραψε, όπως προαναφέρθηκε, σημαντική άνοδο κατά 4,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο 3μηνο 2014 (ενώ η αγορά εκτιμούσε αύξηση κατά +3,0%). Επίσης, για το 1 ο 3μηνο 2014 η πτώση του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε τελικά σε -2,1% (από -2,9%). Τέλος, για το 2013 η αύξηση του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε αυξητικά στο 2,2% (από 1,9%). Η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο 2014 αποδίδεται στη μεγάλη αύξηση των αποθεμάτων και των επενδύσεων και γενικά στις βελτιωμένες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας, που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις προσλαμβάνουν περισσότερους εργαζομένους με θετική επίπτωση στην ιδιωτική κατανάλωση. Σημειώνεται η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών κατά 2,5% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο 3μηνο.2014, έναντι +1,2% στο 1 ο 3μηνο 2014, με 5

αύξηση της κατανάλωσης σε διαρκή καταναλωτικά αγαθά κατά 14,0%. Ειδικότερα, οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης αυξήθηκαν μόνο κατά 0,7% στο 2 ο 3μηνο.2014, έναντι, ωστόσο, της πτώσης τους κατά -1,4% στο προηγούμενο 3μηνο. Επίσης, οι επιχειρηματικές επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 5,5%, έναντι ισχνής αύξησης στο 1 ο 3μηνο 2014 κατά 1,6% και 3,0% το 2013. Οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν αισθητά κατά 7,5%, έναντι πτώσης κατά -5,3% στο 2 ο 3μηνο 2014 και 11,9% το 2013. Η ανάκαμψη αυτή των επενδύσεων σε κατοικίες οφείλεται και στη μεγάλη αύξηση των προμηθειών των μεσιτικών. Η μεταβολή των αποθεμάτων είχε θετική επίπτωση στο ΑΕΠ του 2 ου 3μηνου 2014 κατά 1,7%, έναντι αρνητικής επίπτωσης κατά -1,2% στο 1 ο 3μηνο 2014. Οι καθαρές εξαγωγές είχαν μεν αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ κατά -0,6% στο 2 ο 3μηνο 2014, έναντι, ωστόσο, πολύ μεγαλύτερης αρνητικής επίπτωσης -1,7% στο προηγούμενο 3μηνο. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,5% στο 2 ο 3μηνο.2014, από -9,2% στο προηγούμενο 3μηνο, ενώ η αύξηση των εισαγωγών ήταν μεγαλύτερη +11,7% (λόγω ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης στο 2 ο 3μηνο.2014), από 2,2% στο προηγούμενο 3μηνο. Στην αγορά εργασίας προστέθηκαν 209.000 νέες θέσεις εργασίας τον Ιούλ.2014 από 298 τον Ιούν.2014, ενώ η αγορά ανέμενε αύξηση κατά 230.000. Επιπλέον, το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 6,2% τον Ιούλ.2014 από 6,1% τον προηγούμενο μήνα. Εκ πρώτης όψεως, τα στοιχεία φαίνονται απογοητευτικά, ωστόσο θα πρέπει να ληφθούν υπ όψιν δύο βασικές παράμετροι. Πρώτον, το γεγονός ότι η αύξηση της απασχόλησης πάνω από 200.000 συνεχίζεται για 6 ο κατά σειρά μήνα. Δεύτερον, η ελαφρά αύξηση του ποσοστού ανεργίας οφείλεται βασικά στην είσοδο 329.000 ανθρώπων που τώρα ψάχνουν για εργασία, στο εργατικό δυναμικό. Τούτο σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι εκτιμούν ότι οι συνθήκες εργασίας έχουν βελτιωθεί, η αγορά εργασίας οδεύει προς μια υγιή ανάπτυξη και ως εκ τούτου προσφέρονται περισσότερες ευκαιρίες για απασχόληση στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία για το ΑΕΠ και την αγορά εργασίας, εκτιμούμε ότι η ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ θα είναι αργή, αλλά σταθερή και θα διαμορφωθεί περί του 2,0% το 2014. Επίσης, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι με βάση τον αποπληθωριστή της ιδιωτικής κατανάλωσης (PCE), ο οποίος παρακολουθείται συστηματικά από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED), ενισχύθηκαν οι πληθωριστικές πιέσεις στην εγχώρια οικονομία, αφού με βάση τα τελευταία στοιχεία ανήλθε στο 2,3% από 1,4% στο 1 ο 3μηνο 2014, ενώ και ο δομικός PCE αυξήθηκε στο 2,0% από 1,2% το προηγούμενο 3μηνο. Οι εξελίξεις αυτές στην αγορά εργασίας φαίνεται ότι οδηγούν τη FED σε τερματισμό του προγράμματός της αγοράς ομολόγων από τον ερχόμενο Οκτώβριο, ενώ υπάρχουν εκτιμήσεις ότι η διαδικασία αύξησης των επιτοκίων παρέμβασης από την FED μπορεί τώρα να αρχίσει από τον Μάρτιο 2015, με διαμόρφωσή τους σε περίπου 1,25% έως το τέλος 2015 και στο 3,0% έως το τέλος του 2016. Στη Ζώνη του Ευρώ, η πιο αξιοσημείωτη εξέλιξη ήταν η νέα πτώση του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ στο 0,4% τον Ιούλ.2014 (δομικός: 0,8%). Επίσης, σημειώνεται η επιστροφή της ύφεσης στην Ιταλία με πτώση του ΑΕΠ της χώρας κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση (-0,3% σε ετήσια βάση) στο 2 ο 3μηνο.2014, μετά την πτώση κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση (-0,5% σε ετήσια βάση) και στο 1 ο 3μηνο.2014. Επιπλέον, αρνητική εξέλιξη αποτελεί και η μεγάλη πτώση των νέων παραγγελιών στη Γερμανία κατά -3,2% τον Ιούν.2014, όπου απογοητευτική ήταν και η μικρότερη του αναμενομένου αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά μόνο 0,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούν.2014, μετά τη μεγάλη πτώση της κατά -1,7% τον Μάιο.2014. Πιο θετική εξέλιξη ήταν η αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων στη ΖτΕ κατά 0,4% σε μηνιαία βάση (+2,4% σε ετήσια βάση) τον Ιούν.2014, μετά την αύξησή τους κατά 0,3% τον Μάιο.2014. Το ποσοστό ανεργίας, υποχώρησε στο 11,5% τον Ιούν.2014 από 11,6% τον Μάιο.2014 και 12,0% τον Ιούν.2013. Η ανεργία του Ιουνίου είναι η χαμηλότερη μέτρηση από τον Σεπτέμβριο 2012. Ο συνολικός αριθμός ανέργων διαμορφώθηκε στα 18.412.000 άτομα τον Ιούν.2014 από 18.564.000 άτομα τον Μάιο.2014 και 19.195.000 άτομα τον Ιούν.2013. Υψηλά ποσοστά ανεργίας παρουσιάζουν η Ελλάδα (27,3% τον Απρ.2014), η Ισπανία ( 24,5%), η Πορτογαλία (14,1%), η Ιταλία (12,3%), ενώ πολύ χαμηλά ποσοστά καταγράφουν η Αυστρία (5,0%), η Γερμανία (5,1%) και η Μάλτα (5,6%). Ωστόσο, σημαντικό παραμένει το ποσοστό ανεργίας στους νέους κάτω των 25 ετών, καθώς τον Ιούν.2014 διαμορφώθηκε στο 23,1% από 23,2% τον Μάιο.2014 και 23,9% τον Ιούν.2013. Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) στη ΖτΕ κατέγραψε οριακή αύξηση στις 102,2 μονάδες τον Ιούλ.2014 από τις 102,1 που ήταν τον Ιούν.2014 και 102,6 τον Μάιο.2014. Ο δείκτης Composite ΡΜΙ στην Ευρωζώνη ενισχύθηκε στο 53,8 τον Ιούλ.2014 από 52,8 τον Ιούν.2014. Στη Γερμανία, ο δείκτης composite PMI διαμορφώθηκε στο 52,4 τον Ιούλ.2014 από 52,9 τον Ιούν.2014. Στις αγορές συναλλάγματος, οι σημαντικές ανακοινώσεις των προηγούμενων ημερών, όπως το PMI στις υπηρεσίες στην Ευρωζώνη το οποίο αυξήθηκε λιγότερο από το αναμενόμενο, καθώς και τα στοιχεία για τον πληθωρισμό που ήταν στο 0,4%, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί τα τελευταία 5-έτη, άσκησαν ισχυρές πιέσεις στην ισοτιμία Ευρώ/Δολαρίου, η οποία διαμορφώθηκε κάτω από το επίπεδο 1,3400 και συγκεκριμένα στο 1,3372 USD/EUR στις 6.8.2014. Η ισχνή ανάπτυξη της Ευρωζώνης και ο πολύ χαμηλός πληθωρισμός συνιστούν τις κύριες πηγές ανησυχίας που ενδεχομένως να ωθήσουν την ΕΚΤ να λάβει έγκαιρα τα νέα νομισματικά μέτρα για την προστασία της ανάκαμψης των οικονομιών των χωρών-μελών. Την Πέμπτη 7.8.2014 αναμένονται με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα της συνεδρίασης του ΔΣ της ΕΚΤ, 6

που ενδεχομένως να ασκήσουν νέες πιέσεις στο Ευρώ προς το επίπεδο του 1,32 USD/EUR. Οι τελευταίες γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία απέτρεψαν τους επενδυτές από τοποθετήσεις υψηλού επενδυτικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να καταγραφούν σημαντικές πτωτικές τάσεις στα χρηματιστήρια των χωρών της Νότιας Ευρώπης και στην Ελλάδα. Πτώση σημειώθηκε επίσης την 5 και 6/8/2014 και στα μεγάλα διεθνή χρηματιστήρια: Dow Jones 16.429.47 (-0,84%), Nasdaq: 4.352,84 (-0,71%), S&P 500: 1.920,21 (-0,97%), Nikkei 225: 15.159,79 μον. (-1,05%), Hang Seng 24.566,08 (-0,33%), Dax 30: 9.112,13 την 5.8.2014 (-0,84%) και 9.067,3 την 6.8.2014 (-1,3%), FTSE 100: 6.640,09 (-0,63%) και 6.603,38 (-1,2%) την 6.8.2014). Όσον αφορά την αγορά ομολόγων, η μέση τιμή αγοράς στους ελληνικούς τίτλους 10ετούς λήξεως 2024 διαμορφωνόταν στο 79,673 (5.8.2014) και μέση απόδοση 6,202%. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων διαμορφωνόταν περίπου στις 525 μονάδες βάσης. Αντίστοιχα, το 5ετές ομόλογο λήξης 2019 εκδόθηκε στο 99,13 και διαπραγματεύεται (5.8.2014) στις 99,563 (μέση τιμή αγοράς) και μέση απόδοση 4,85% από 4,95% την ημέρα έκδοσης του. Οι αποδόσεις των 10ετών γερμανικών ομολόγων (1,132%), το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, βρίσκεται σε χαμηλά ιστορικά επίπεδα, καθώς πολλοί επενδυτές ψάχνουν για ασφαλή καταφύγια λόγω της περαιτέρω κλιμάκωσης της κρίσης στην Ουκρανία, ενώ θεωρούν σχεδόν αναπόφευκτη την απόφαση για πιθανές αγορές περιουσιακών στοιχείων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του 2ετούς Γερμανικού ομολόγου κυμαινόταν στο 0,0% την 6 η Αυγούστου 2014. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών για τις ελληνικές επιχειρήσεις ήταν σοβαρές. Σημαντικοί άλλοτε κλάδοι της ελληνικής οικονομίας συρρικνώθηκαν και πολλές επιχειρήσεις διέκοψαν τις δραστηριότητες τους λόγω περιορισμένης ζήτησης και μειωμένης παροχής ρευστότητας. Ωστόσο, με βάση τα πρώτα στοιχεία του 2013 διαφαίνονται κάποιες ενδείξεις υποχώρησης της επιδείνωσης της χρηματοοικονομικής εικόνας των επιχειρήσεων. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε δύο πρόσφατες μελέτες της ICAP για τις πτωχεύσεις των Εταιριών στη Δυτική Ευρώπη 2012-2013 και για τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (Ιούλιος 2014). Ειδικότερα, παρότι ο συνολικός αριθμός των εταιριών που πτώχευσαν το 2013 στη Δυτική Ευρώπη παρουσίασε αύξηση κατά 1,0%, στην Ελλάδα παρουσίασε μείωση κατά -5,5%. Ενώ το 2013 στην ελληνική οικονομία η πτώση του ΑΕΠ ήταν στο -3,9%, ο αριθμός των επιχειρήσεων που δήλωσαν πτώχευση μειώθηκε σε 392, από 415 το 2012. Σημειώνεται ότι δεν έχει καταγραφεί ο αριθμός των επιχειρήσεων που απλώς έκλεισαν αλλά δεν εισήλθαν σε διαδικασία πτώχευσης. Γενικότερα από τις 17 χώρες που συμμετείχαν στη μελέτη, τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι πτωχεύσεις στην Ιρλανδία και η Μ. Βρετανία, κατά 19% και 10% αντίστοιχα. Επίσης, μείωση των πτωχεύσεων σημειώθηκε και στην Γερμανία και στη Δανία, ενώ αντίθετα αύξηση καταγράφηκε στην Νορβηγία (+20%), στην Ιταλία (+16%), στην Ισπανία (+15%) και στην Πορτογαλία (8%). Εξέλιξη Πτωχεύσεων σε Επιλεγμένες Χώρες Δυτικής Ευρώπης (%) 2013 Ιρλανδία, 18,9 Μ.Β., 9,9 Γερμανία, 9,1 Δανία, 8,5 Αυστρία, 8,3 Ελλάδα, 5,5 Ελβετία, 5,1 Γαλλία, 2,1 Πορτογαλία 8,1 Πηγή: ICAP Ισπανία, 14,6 Ιταλία, 15,9 Νορβηγία, 19,7 Από τους 87 κλάδους και υπο-κλάδους της οικονομίας που εξετάστηκαν την περίοδο 2009-2013, αυξητική εξέλιξη εμφάνισαν συνολικά 16 υπο-κλάδοι της ελληνικής οικονομίας. Ανάμεσα σε αυτούς με την μεγαλύτερη αύξηση της πενταετίας είναι όσοι αφορούν τον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ και προμήθεια Συστημάτων ΑΠΕ) με αυξήσεις άνω του 34% λόγω του ευνοϊκού θεσμικού πλαισίου, ο τομέας διαλογής καπνών με αύξηση 12,2%, ο υπο-κλάδος των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας +7,8% και οι ελεγκτικές εταιρίες +5,8%. Αύξηση παρουσίασαν επίσης συνολικά 10 υποκλάδοι του τομέα παραγωγής τροφίμων και μικρή αύξηση παρουσίασαν τα τουριστικά & ταξιδιωτικά γραφεία (+0,6%). Πηρηνέλαιο Επιτρ. Ελιές Σιμιγδ. Σίτου Ελαιόλαδο Κρεατοσκ/τα Ζυμαρικά Κρουασάν Μπισκότα Υποκλάδοι Τροφίμων με την Μεγαλύτερη % Αύξηση 2009 2013 Όσπρια Ρύζι 0,8 1,1 1,0 1,4 Αντίθετα, τις μεγαλύτερες απώλειες από την ύφεση υπέστησαν ο κλάδος εμπορίας αυτοκινήτου (-32%) και οι συναφείς με αυτόν υπο-κλάδοι (ζάντες -31%, ανταλλακτικά αυτοκινήτων -13,4%). Απώλειες επίσης υπέστησαν οι συναφείς κλάδοι με την οικοδομική δραστηριότητα και την κατοικία όπως: τεχνικές 1,8 2,3 2,6 Πηγή: ICAP 3,7 4,1 4,5 7

εταιρίες (-19,3%), διέλαση αλουμινίου (-17,4%), κλιματισμός (-15,2%), αλυσίδες ηλεκτρικών Συσκευών (-13,4%). Τέλος συρρίκνωση υπέστησαν εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο ένδυσης (-13,1%) και ειδών πολυτελείας (κοσμήματα: -12,4%, αλκοολούχα ποτά -11,5%). Συνολικά, οι κλάδοι που στηρίζονταν στην εγχώρια κατανάλωση τα είδη πολυτελείας και στην κατοικία υπέστησαν τις μεγαλύτερες απώλειες την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Αντίθετα παραγωγικοί κλάδοι που είχαν την δυνατότητα να διοχετεύσουν την παραγωγή τους σε άλλες αγορές αντισταθμίζοντας τις απώλειες στην εσωτερική αγορά, επέτυχαν έως και αύξηση του κύκλου εργασιών τους. Όσο αφορά τους δείκτες κερδοφορίας τον υψηλότερο δείκτη περιθωρίου κέρδους (ΕΒΙΤDΑ) παρουσίασαν οι εταιρίες ΑΠΕ λόγω των υψηλών τιμών πώλησης της ενέργειας βάσει συμβολαίων, που ωστόσο δεν θα διατηρηθεί τα επόμενα έτη. Υψηλό περιθώριο κέρδους παρουσίασαν επίσης οι εταιρίες κινητής και σταθερής τηλεφωνίας (36% και 21% αντίστοιχα), καθώς και τα Ξενοδοχεία Α κατηγορίας (24%). Αντίθετα, στο τέλος της κατάταξης με το χειρότερο δείκτη περιθωρίου κέρδους βρίσκεται ο κλάδος ακινήτων (-253%). Το καθαρό αποτέλεσμα συνολικά των κλάδων της ελληνικής οικονομίας το 2013 (με βάση τους διαθέσιμους ισολογισμούς) παραμένει αρνητικό, όπως και τα προηγούμενα έτη της οικονομικής κρίσης, ωστόσο σε σχέση με το 2012 παρατηρείται μείωση των συνολικών ζημιών κατά 52,2%, έναντι μείωσης των ζημιών κατά 34,3% το 2012-2011. Περιθώριο Κέρδους ΕΒΙΤDΑ, 2012 Πηγή: ICAP TOP 5 Σταθ. Τηλεφωνία 20,6% BOTTOM 5 Κιν. Τηλεφωνία Ξενοδοχεία 36% Α κατηγορίας 24% Ενοικ. Αυτοκινήτων 43,8% Ηλεκ/κό Υλικό 3,1% Αντ. Αυτοκινήτων 3,3% Αλ. Ηλεκτρ. Συσκευών 3,4% Εστιατόρια 7,9% Real Estate 253% ΑΠΕ 53,7% Δείκτες Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) και Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία: Ο κύριος Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών για τον κλάδο της μεταποίησης υποχώρησε κάτω του ορίου (50 μον.) και διαμορφώθηκε στις 48,7 μονάδες τον Ιούλ.2014, από 49,4 μον. τον Ιούν.2014, 51,0 μον. τον Μάιο.2014, έναντι, ωστόσο, του χαμηλού των 47,0 μονάδων του Ιούλ.2013. Αναφορικά με τους επιμέρους δείκτες του PMI, επισημαίνεται ο σχηματισμός σε επίπεδο άνω του ορίου για 3 ο συνεχή μήνα του δείκτη των Παραγγελιών από το Εξωτερικό (Ιούλ.2014: 51,5 μον., Ιούν.2014: 51,0, Μάιος.2014: 50,4, Ιούλ.2013: 45,6 μον.). Βελτίωση σημείωσε, λόγω της αύξησης των εισερχομένων νέων εργασιών, και ο δείκτης των Αδιεκπεραίωτων Εργασιών, παραμένοντας όμως κάτω των 50 μον. (Ιούλ.2014: 46,2 μον., Ιούν.2014: 45,2, Ιούλ.2013: 40,9 μον.). 55 50 45 40 35 Διάγραμμα. Δείκτης ΡΜΙ (Υπευθύνων Προμηθειών) Ιαν 10 Απρ 10 Ιουλ 10 Οκτ 10 Ιαν 11 Απρ 11 Ιουλ 11 Οκτ 11 Ιαν 12 Απρ 12 Ιουλ 12 Οκτ 12 Ιαν 13 Απρ 13 Ιουλ 13 Οκτ 13 Ιαν 14 Απρ 14 Ιουλ 14 Πηγή: Markit Economics και Ελληνικό Ινστιτούτο Προμηθειών Αντίθετα, οι δείκτες των Νέων Παραγγελιών και της Ποσότητας Προμηθειών διαμορφώθηκαν κάτω του ορίου δείχνοντας μείωση της εγχώριας ζήτησης. (1.Νέες Παραγγελίες: Ιούλ.2014: 48,0 μον., Ιούν.2014: 49,8, Ιούλ.2013: 46,2 μον. 2. Ποσότητα Προμηθειών: Ιούλ.2014: 49,1 μον. Ιούν.2014: 50,2, Ιούλ.2013: 45,2 μον.). Μειώθηκε επομένως και ο δείκτης δραστηριότητας της Παραγωγής (Ιούλ.2014: 49,6 μον., Ιούν.2014: 51,6, Ιούλ.2013: 46,8 μον.). Ωστόσο, ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών, παρά τη μικρή κάμψη τον Ιούλ.2014, βελτιώθηκε σημαντικά στο 7μηνο.2014, έναντι του αντιστοίχου του 2013, καθώς διαμορφώθηκε σε μέσο όρο στις 50,3 μον., έναντι μόλις 44,2 μον. του 7μήνου 2013, σηματοδοτώντας ανάκαμψη του κλάδου της μεταποίησης στο επόμενο χρονικό διάστημα. Παράλληλα, σημαντική άνοδο στις 93,7 μον. παρουσίασε στο 7μηνο.2014 και ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης στη βιομηχανία (ΙΟΒΕ), έναντι 87,6 μον. στο 7μηνο του 2013, ενώ τον Ιουλ.2014 σημείωσε διακριτή αύξηση κατά +14,7% σε ετήσια βάση (Ιούλ.2013:+17,3%). Σημειώνεται μάλιστα η ανοδική τάση των δεικτών που συνδέονται με την εξαγωγική δραστηριότητα των μεταποιητικών επιχειρήσεων. Είναι ενδεικτικό ότι εκτιμήσεις για τις εξαγωγές στο τελευταίο τρίμηνο αυξήθηκαν θεαματικά με το σχετικό ισοζύγιο να ανέρχεται στις +20 μον. τον Ιούλ.2014, από +5 μον. τον Ιούν.2014, έναντι +7 μον. τον Ιούλ.2013. Ευνοϊκά, εξάλλου, κινήθηκαν οι προβλέψεις για τις εξαγωγές στους προσεχείς μήνες (Ιούλ.2014: +29 8

μον., Ιούν.2014: +25,0 μον., Ιούλ.2013: +4 μον.) και οι εκτιμήσεις για παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού (Ιούλ.2014: -13 μον., Ιούν.2014: -21 μον., Ιούλ.2013: -22 μον.). Τέλος, οι εγχώριες βιομηχανικές επιχειρήσεις ακολουθούν προσεκτική πολιτική τιμών, αφού οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών τους, προς πώληση στις αγορές του εξωτερικού (Πηγή: Δείκτης Τιμών Παραγωγού ΕΛΣΤΑΤ) παρουσίασαν ισχνή αύξηση κατά +0,9% τον Ιούν.2014, σε ετήσια βάση, έναντι μικρής ανόδου κατά +2,7% τον Ιούν.2013. Η σημασία της συντελούμενης αναδιάρθρωσης της οικονομίας με τη μεταφορά πόρων προς τις εξωστρεφείς δραστηριότητες είναι μεγάλη. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και οι οποίες συνεχίζονται τόσο στην αγορά εργασίας, όσο και στις αγορές προϊόντων θα ενισχύσουν την βιομηχανία, καθώς μεταξύ άλλων διευκολύνουν την μεταφορά πόρων μεταξύ των κλάδων. Αδήλωτη Εργασία: Διαχρονικά, η Ελλάδα παρουσίαζε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα αδήλωτης εργασίας μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για ένα φαινόμενο με πολλαπλές επιπτώσεις καθώς (α) υποβαθμίζει τα δικαιώματα και την προστασία των εργαζομένων, (β) αποδυναμώνει τη χρηματοδοτική επάρκεια του ασφαλιστικού συστήματος, (γ) στερεί δημόσια έσοδα και, (δ) νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, γεγονός που υπονομεύει τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Προκειμένου να καταπολεμηθεί η αδήλωτη εργασία, κατά τα τελευταία δύο έτη έχουν ληφθεί μέτρα που έχουν οδηγήσει σε σημαντική απλοποίηση των διαδικασιών και σε μείωση της γραφειοκρατίας (πχ υποβάλλονται ηλεκτρονικά οι προσλήψεις στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» καταργώντας το «πορτοκαλί βιβλίο») και σε δραστικό περιορισμό του θεσμοθετημένου κατώτατου μισθού, του μη μισθολογικού κόστους και ειδικότερα των εργοδοτικών εισφορών. Παράλληλα, έχουν γίνει πιο αυστηρά τα πρόστιμα (ανέρχονται πλέον στο 18πλάσιο του κατώτατου μισθού δηλαδή στα 10,55 χιλ. ανά αδήλωτο εργαζόμενο) και πλέον δεν περνούν από τις Τοπικές Διοικητικές Επιτροπές παρά μόνον διαβιβάζονται απευθείας στις Εφορίες ή στα ασφαλιστικά ταμεία και το ΙΚΑ αναλόγως αν έχουν επιβληθεί από το ΣΕΠΕ ή την Eιδική Υπηρεσία Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ), αντιστοίχως. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί δραστικά το φαινόμενο της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, αξιοποιούνται σύγχρονα μέσα, όπως τα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας («ΕΡΓΑΝΗ», πληροφοριακό σύστημα ΙΚΑ, κ.λπ.). Έτσι, πραγματοποιούνται πολλαπλές ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, με συμμετοχή των εμπλεκόμενων ελεγκτικών φορέων του Υπουργείου (ΣΕΠΕ και ΕΥΠΕΑ) και με την υλοποίηση εστιασμένων ελέγχων στην επικράτεια με τη συνδρομή μάλιστα και της Οικονομικής Αστυνομίας όταν πρόκειται για περιστατικά εκτεταμένης παραβατικότητας. Πιο συγκεκριμένα, για αποτελεσματικότερους ελέγχους, οι έλεγχοι που πραγματοποιεί το ΣΕΠΕ είναι κυρίως δειγματοληπτικοί σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, ενώ οι έλεγχοι που διενεργούνται από κλιμάκια της ΕΥΠΕΑ του ΙΚΑ επικεντρώνονται στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά αδήλωτης εργασίας (πχ επισιτιστικά επαγγέλματα, βιοτεχνικά Πάρκα, βιομηχανικές ζώνες, κομμωτήρια, πρατήρια βενζίνης, συνεργεία αυτοκινήτων, μεταφορικές επιχειρήσεις, λιανικό εμπόριο, καθαριότητα, κατασκευές, φιλοξενία, υπηρεσίες Security, επιχειρήσεις φασόν). Τα πιο πρόσφατα στοιχεία των ελέγχων, τόσο για την περίοδο 15.9.2013-30.6.2014 όσο και για τον Ιούνιο του 2014, παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Από τα στοιχεία φαίνεται ότι οι έλεγχοι έχουν εντατικοποιηθεί αλλά έχουν επίσης καταστεί πιο αποτελεσματικοί. Τον Ιούν.2014, ελέγχθηκαν 2.816 επιχειρήσεις που απασχολούσαν 16.059 εργαζόμενους, ενώ συνολικά κατά τους τελευταίους 9,5 μήνες έως την 30.6.2014 είχαν ελεγχθεί 17.281 επιχειρήσεις που απασχολούσαν 106.630 εργαζόμενους. Πριν τον Ιούνιο του 2014, κατά την περίοδο 15.9.2013-31.5.2014, ο μέσος όρος ελεγχόμενων επιχειρήσεων ανά μήνα ήταν 1.702 με 194 αδήλωτους εργαζομένους ανά επιχείρηση. Τον Ιούνιο 2014 ελέγχτηκαν 2.816 επιχειρήσεις και διαπιστώθηκαν 769 αδήλωτοι εργαζόμενοι. Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν ανήλθαν σε 7,8 εκατ. τον Ιούν.2014, όταν για όλη την περίοδο 15.9.2013-31.5.2014 ανήλθαν σε 17 εκατ. Ευρώ. Πίνακας 1. Αποτελέσματα επιχειρησιακού σχεδίου "Άρτεμις" για τον έλεγχο της αδήλωτης εργασίας Περίοδος 15.9.2013-30.6.2014 Iούνιος 2014 Αριθμός Ελεγχθεισών Επιχειρήσεων 17.281 2.816 Αριθμός Επιχειρήσεων με Αδήλωτους Εργαζόμενους 1.574 467 % Παραβατικών Επιχειρήσεων 9,1% 16,9% Αριθμός Εργαζομένων 106.630 16.059 Αριθμός Αδήλωτων Εργαζομένων 2.415 769 % Αδήλω τω ν Εργαζομένων ως προς το Σύνολο των Εργαζομένων 2,3% 4,8% % Αδήλω τω ν Ημεδαπών ως προς το Σύνολο των Ημεδαπών 1,8% % Αδήλω τω ν Αλλοδαπών ως προς το Σύνολο των Αλλοδαπών 5,5% Πρόστιμα (σε Ευρώ) 24.883.607 7.884.585 Πηγή: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται τα στοιχεία των κλάδων με τους περισσότερους ελέγχους τον Ιούνιο του 2014. Στους τρεις αυτούς κλάδους βρέθηκε το 74,1% του συνόλου των αδήλωτων εργαζομένων. Πίνακας 2. Έλεγχοι και αποτελέσματατα ανά οικονομική δραστηριότητα, Ιούνιος 2014. (Κωδ. ΣΤΑΚΟΔ) ΚΛΑΔΟΣ ΟΙΚΟΝ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΔΗΛΩΤΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ % ΑΔΗΛΩΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ (56) Νυχτερινά κέντρα και άλλα κέντρα διασκεδάσεως 4.609 455 9,9 (55) Ξενοδοχεία και άλλα καταλύματα με εστιατόριο 3.801 41 1,1 (47) Λιανικό εμπόριο ψωμιού, αρτοσκευασμάτων και λοιπών ειδών αρτοποιϊας και ζαχαροπλαστικής 3.706 74 2,0 Μερικό Σύνολο 12.116 570 4,7 % Κλάδων (56), (57), (47) στο Σύνολο 84,0 74,1 3,5 ΣΥΝΟΛΟ 14.431 769 5,3 Πηγή: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Τέλος, οι έλεγχοι εστιάζουν και στην καταπολέμηση της απασχόλησης υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα στη χώρα, σε εφαρμογή του Ν. 4052/2012 ο οποίος ενσωμάτωσε την Ευρωπαϊκή 9

Οδηγία 2009/52/ΕΚ. Στον Πίνακα 3 φαίνεται ότι τον Ιούν.2014, επιβλήθηκαν πρόστιμα και διοικητικές κυρώσεις διακοπής εργασιών σε 25 επιχειρήσεις για το σκοπό αυτό, ενώ κατά την περίοδο 15.9.2013-31.5.2014 συνολικά είχαν επιβληθεί πρόστιμα και κυρώσεις σε 64 επιχειρήσεις. Συνολικά, τα αποτελέσματα του Ιουνίου 2014 του επιχειρησιακού σχεδίου «Άρτεμις» για τον έλεγχο της αδήλωτης εργασίας δείχνουν την αξιοσημείωτη προσπάθεια για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας, που είναι απολύτως αναγκαία, ιδιαίτερα μετά τη σημαντική μείωση του κόστους της νόμιμης απασχόλησης εργαζομένων στην Ελλάδα. Πίνακας 3. Αποτελέσματα ελέγχου για απασχόληση παράνομα διαμένοντων υπηκόων τρίτων χωρών, σε εφαρμογή του Ν. 4052/2012 Περίοδος 1.3.2012-30.6.2014 1.1.2014-30.6.2014 Αριθμός Επιχειρήσεων που τους Επιβλήθηκε Πρόστιμο 89 25 Αριθμός Παράνομα Απασχολούμενω ν Αλλοδαπών 305 267 Πρόστιμα (σε Ευρώ) 1.691.500 230.000 Διοικητική Κύρωση Διακοπής Εργασιών (σε ημέρες) 670 267 Πηγή: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Πληθωρισμός: Ο αρνητικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ διαμορφώθηκε στο -0,7% τον Ιούλ.2014, έναντι -1,1% τον Ιούν.2014 και -0,7% τον Ιούν.2013. Αντίστοιχα, ο πληθωρισμός με βάση τον εναρμονισμένο ΔΤΚ διαμορφώθηκε στο -0,8% τον Ιούλ.2014, από -1,5% τον Ιούν.2014 και από -0,5% τον Ιούλ.2013. Σημαντική αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό του Ιούλ.2014 είχε η μικρότερη επίπτωση των εκπτώσεων του Ιουλ.2014 στις τιμές των προϊόντων σε μεγάλο βαθμό λόγω του ότι ακολούθησαν το δεκαήμερο εκπτώσεων του Μαΐου 2014. Αυτή η εξέλιξη είχε αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό του Ιουλ.2014 κατά +0,41 π.μ. Επίσης, αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό του Ιούλ.2014 είχε η αύξηση των τιμών φρούτων-λαχανικώνπατάτας κατά +0,06 π.μ., ο Ηλεκτρισμός κατά +0,06 π.μ., ο καπνός κατά +0,02 π.μ. και οι μικρο-αυξήσεις τιμών κατά +0,05 π.μ. Οριακή αυξητική επίπτωση είχε το φαγητό εκτός οικίας κατά +0,01 π.μ. Αντίθετα, πτωτική επίπτωση κατά -0,01 π.μ. είχε η τιμή της βενζίνης, τα έξοδα ξενοδοχείων κατά -0,04 π.μ., το φυσικό αέριο κατά -0,03 π.μ., οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων κατά -0,01 π.μ. και των ειδών ατομικής φροντίδας κατά -0,02 π.μ. Με βάση τα ανωτέρω, ο δομικός πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ (που δεν επηρεάζεται από τις αυξομειώσεις στις τιμές των καυσίμων και των φρέσκων φρούτων και λαχανικών) διαμορφώθηκε στο -0,2% τον Ιούλ.2014 από -0,7% τον Ιούν.2014. Όπως φαίνεται στον Πίνακα που ακολουθεί, μεγάλη αύξηση σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014 σημειώθηκε στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας (13,2%), στα φάρμακα (+21,6%), στα αεροπορικά εισιτήρια (28,4%), στον καπνό (+2,0%) και στα γαλακτοκομικά και αυγά (2,5%). Αντίθετα, σημαντικές μειώσεις τιμών καταγράφηκαν στα ενοίκια κατοικιών (-7,3%), στον οπτικοακουστικό εξοπλισμό και στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (-6,5%), στις τιμές των αυτοκινήτων (-2,4%), στα δίδακτρα (-3,9%), στα ασφάλιστρα μεταφορών (-6,6%), στα πακέτα διακοπών (-7,1%), στις τιμές των εστιατορίωνζαχαροπλαστείων (-2,0%) και στις Ιατρικές- Οδοντιατρικές υπηρεσίες (-2,6%). Μεγάλες μειώσεις τιμών έχουν σημειωθεί τα τελευταία έτη κυρίως στα μη εμπορεύσιμα προϊόντα (αγαθά και υπηρεσίες) στα οποία είχαν σημιωθεί μεγάλες αυξήσεις τιμών στη δεκαετία του 2000 πριν από την κρίση. Συμβολή στον Πληθωρισμό Κύριων Κατηγοριών Προϊόντων Αγαθά και Υπηρεσίες % μεταβολή τιμών Ιούλ.2013/ Ιούλ.2012 Ο μέσος πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ εκτιμάται τώρα στο -0,8% το 2014 ως σύνολο (0,1% τον Δεκ.2014), έναντι -0,9% το 2013 και 1,5% το 2012. Αντίθετα, θετικός πληθωρισμός αναμένεται από τον Ιαν. 2015, με το μέσο πληθωρισμό το 2015 να διαμορφώνεται γύρω στο 0,6%. Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό του 2014 και του 2015 στηρίζονται κυρίως στην υπόθεση ότι οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου σε ευρώ θα διαμορφωθούν με όχι μεγάλες αποκλίσεις από τις τιμές του Ιουλ.2014. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Στην αγορά εργασίας, όπως προαναφέρθηκε στην επισκόπηση, η απασχόληση αυξήθηκε λιγότερο του αναμενομένου, κατά 209.000 τον Ιούλ.2014, αλλά αναθεωρήθηκε προς τα πάνω στις 298.000 η αύξηση της απασχόλησης τον Ιούν.2014. Πηγή: Bloomberg Επίπτωση στον πληθωρισμό Ιούλ.2013 % μεταβολή τιμών Ιούλ.2014/Ι ούλ.2013 Επίπτωση στον πληθωρισμό Ιούλ.2014 Δημητριακά και παρασκευάσματα -2,8-0,07-1,3-0,04 Καπνός 3,5 0,11 2,0 0,07 Ενοίκια κατοικιών -7,0-0,22-7,3-0,21 Έπιπλα-Καλύμματα δαπέδου -5,4-0,07-3,0-0,02 Ηλεκτρισμός 12,3 0,27 13,2 0,55 Πετρέλαιο Θέρμανσης 25,1 0,87-1,7-0,16 Καύσιμα αυτοκινήτου -0,6-0,04 0,3 0,03 Αεροπορικά εισιτήρια 15,5 0,05 28,4 0,13 Ιατρικές, οδοντιατρικές υπηρεσίες -4,4-0,17-2,6-0,06 Αυτοκίνητα -4,8-0,18-2,4-0,05 Πακέτο διακοπών 3,6 0,02-7,1-0,02 Εστιατόρια-ζαχαροπλαστεία-καφενεία -1,7-0,18-2,0-0,18 Ασφάλιστρα μεταφορών -11,4-0,22-6,6-0,11 Οπτικοακουστικός εξοπλισμός-υπολογιστές -4,9-0,04-6,5-0,04 Φάρμακα -4,2-0,04 21,6 0,29 Δίδακτρα -4,0-0,11-3,9-0,11 Οικιακές συσκευές -4,2-0,03-3,2-0,02 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. 600 400 200 0-200 -400-600 -800-1000 Αύξηση απασχόλησης - ΗΠΑ (νέες θέσεις εργασίας σε χιλ.) 1/7/2008 1/10/2008 1/1/2009 1/4/2009 1/7/2009 1/10/2009 1/1/2010 1/4/2010 1/7/2010 1/10/2010 1/1/2011 1/4/2011 1/7/2011 1/10/2011 1/1/2012 1/4/2012 1/7/2012 1/10/2012 1/1/2013 1/4/2013 1/7/2013 1/10/2013 1/1/2014 1/4/2014 1/7/2014 Ο ιδιωτικός τομέας πρόσθεσε 198.000 θέσεις απασχόλησης. Η μεγαλύτερη αύξηση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση καταγράφηκε στον τομέα των υπηρεσιών του ιδιωτικού τομέα (+140.000), στην παραγωγή αγαθών (+58.000), στον 10

κατασκευαστικό τομέα (+22.000), στη μεταποίηση (+28.000), στο λιανικό εμπόριο (+27.000), στον τομέα της φιλοξενίας (+21.000), στην εκπαίδευση και τις υπηρεσίες υγείας (+17.000), καθώς και στον τομέα των μεταφορών (+8.000 χιλ.). Η απασχόληση στον δημόσιο τομέα αυξήθηκε επίσης κατά 11.000. Αξιοσημείωτη εξέλιξη αποτελεί η μεγάλη πτώση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών των ΗΠΑ στα $ 41,5 δις τον Ιούν.2014, από $ 44,7 δις τον Μάιο.2014 και $ 47,0 δις τον Απρ.2014. Η πτώση του ελλείμματος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πτώση του ελλείμματος του ισοζυγίου εκτός του πετρελαίου και ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των εξαγωγών κατά 0,1% σε μηνιαία βάση, με ταυτόχρονη πτώση των εισαγωγών κατά -1,2% σε μηνιαία βάση. Μετά από αυτή την εξέλιξη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Capital Economics, είναι πολύ πιθανό να καταγραφεί ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στο ΑΕΠ του 2 ου 3μήνου. 2014, στο 4,2% σε ετησιοποιημένη βάση, έναντι του +4,0% που μόλις ανακοινώθηκε. 12 10 8 6 4 Ποσοστό ανεργίας - ΗΠΑ 1/7/2008 1/10/2008 1/1/2009 1/4/2009 1/7/2009 1/10/2009 1/1/2010 1/4/2010 1/7/2010 1/10/2010 1/1/2011 1/4/2011 1/7/2011 1/10/2011 1/1/2012 1/4/2012 1/7/2012 1/10/2012 1/1/2013 1/4/2013 1/7/2013 1/10/2013 1/1/2014 1/4/2014 1/7/2014 Πηγή: Bloomberg Στον τομέα της παραγωγής, ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση (ISM manufacturing), ανήλθε τον Ιούλ.2014 στο επίπεδο των 57,1 μονάδων (υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 3 ετών), έναντι 55,3 τον Ιούν.2014 και 55,4 τον Μάιο.2014. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει περαιτέρω επέκταση της παραγωγής και αντικατοπτρίζει το θετικό κλίμα και στον συγκεκριμένο τομέα. Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Capital Economics, συμβαδίζει με αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο 2014 κατά 4,0% περίπου, σε ετησιοποιημένη βάση. Αξιοσημείωτη ήταν επίσης και η αύξηση του δείκτη PMI στους κλάδους εκτός της μεταποιητικής βιομηχανίας στο 58,7 τον Ιούλ.2014, από 56 τον Ιούν.2014. Το προσωπικό εισόδημα ενισχύθηκε τον Ιούν.2014 κατά +0,4% σε μηνιαία βάση από +0,4% επίσης τον Μάιο.2014 και +0,3% τον Απρ.2014. ΖτΕ: Ο δείκτης Composite ΡΜΙ ενισχύθηκε τον Ιούλ.2014 στο επίπεδο 53,8 από 52,8 τον Ιούν.2014. Σχετικά με τους βασικούς επιμέρους δείκτες, ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση στην Ευρωζώνη διατηρήθηκε σταθερός τον Ιούλ.2014 στο επίπεδο 51,8 (η αγορά ανέμενε 51,9), όπως και τον Ιούν.2014 και έναντι 52,2 τον Μάιο.2014, ένδειξη σταθερότητας στην παραγωγή για τον συγκεκριμένο μήνα. Αντίστοιχα, ο δείκτης ΡΜΙ στις υπηρεσίες στην Ευρωζώνη ανήλθε τον Ιούλ.2014 στο επίπεδο 54,2 από 52,8 τον Ιούν.2014, ωστόσο αυξήθηκε λιγότερο από το αναμενόμενο που ήταν 54,4. 12 10 8 6 4 Ποσοστό ανεργίας - Ευρωζώνη 1/6/2008 1/9/2008 1/12/2008 1/3/2009 1/6/2009 1/9/2009 1/12/2009 1/3/2010 1/6/2010 1/9/2010 1/12/2010 1/3/2011 1/6/2011 1/9/2011 1/12/2011 1/3/2012 1/6/2012 1/9/2012 1/12/2012 1/3/2013 1/6/2013 1/9/2013 1/12/2013 1/3/2014 1/6/2014 Πηγή: Bloomberg Στον τομέα του πληθωρισμού, ο εναρμονισμένος ΔΤΚ στη ΖτΕ υποχώρησε στο 0,4% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014 από 0,5% τον προηγούμενο μήνα, ενώ αντίστοιχα ο δομικός ΔΤΚ διατηρήθηκε στο 0,8% τους δύο τελευταίους μήνες. Ο πληθωρισμός στη ΖτΕ τον Ιούλιο ήταν ο χαμηλότερος που έχει καταγραφεί τα τελευταία 5 έτη και πολύ χαμηλότερος από τον στόχο του 2,0% που έχει θέσει η ΕΚΤ. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τα δύο βασικά μεγέθη, ήτοι το υψηλό ποσοστό ανεργίας και ο ιστορικά χαμηλός πληθωρισμός, προβληματίζουν την ΕΚΤ, καθώς αντανακλούν σημάδια κόπωσης της οικονομίας της ΖτΕ. Τα παραπάνω οικονομικά μεγέθη ενδεχομένως να επηρεαστούν και από τους πολιτικούς κινδύνους που ελλοχεύουν από την ένταση μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας και τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά +0,4% σε μηνιαία βάση τον Ιούν.2014, έναντι +0,3% τον Μάιο.2014, ενώ σε ετήσια βάση ενισχύθηκαν κατά 2,4% τον Ιούν.2014 από +0,6% τον Μάιο.2014. Η ενίσχυση των λιανικών πωλήσεων τον Ιούνιο, συμβαδίζει με μέτρια αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης στο 2 ο 3μηνο 2014, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Capital Economics. 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Γερμανία - Ποσοστό Ανεργίας 1/7/2008 1/10/2008 1/1/2009 1/4/2009 1/7/2009 1/10/2009 1/1/2010 1/4/2010 1/7/2010 1/10/2010 1/1/2011 1/4/2011 1/7/2011 1/10/2011 1/1/2012 1/4/2012 1/7/2012 1/10/2012 1/1/2013 1/4/2013 1/7/2013 1/10/2013 1/1/2014 1/4/2014 1/7/2014 Πηγή: Bloomberg Γερμανία: Ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση υποχώρησε τον Ιούλ.2014 στο 52,4 (ενώ η αγορά ανέμενε διατήρησή του 52,9) από 52,9 τον προηγούμενο μήνα. Η εξέλιξη αυτή δείχνει οριακή επιβράδυνση της αύξησης της παραγωγής για τον συγκεκριμένο μήνα. Στην αγορά εργασίας, το 11

ποσοστό ανεργίας διατηρήθηκε στο 6,7% τον Ιούλ.2014, στο ίδιο επίπεδο για 5 ο κατά σειρά μήνα. Ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ υποχώρησε στο 0,8% τον Ιούλ.2014 (όπως ανέμενε και η αγορά), από 1,0% τον Ιούν.2014, δείχνοντας ουσιαστικά υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων. Ο χαμηλός πληθωρισμός της Γερμανίας συνέβαλε στον πολύ χαμηλό πληθωρισμό με βάση τον ΔΤΚ της ΖτΕ, που όπως προαναφέρθηκε μειώθηκε στο 0,4% τον Ιούλ.2014. Τέλος, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 1,3% σε μηνιαία βάση και κατά 0,4% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014, έναντι μείωσής τους κατά -0,2% τον Μάιο.2014. 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0,5 1 Γερμανία - Πληθωρισμός με βάση τον εναρμονισμένο ΔΤΚ 1/7/2008 1/11/2008 1/3/2009 1/7/2009 1/11/2009 1/3/2010 1/7/2010 1/11/2010 1/3/2011 1/7/2011 1/11/2011 1/3/2012 1/7/2012 1/11/2012 1/3/2013 1/7/2013 1/11/2013 1/3/2014 1/7/2014 Πηγή: Bloomberg Γαλλία: Ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση υποχώρησε τον Ιούλ.2014 στο 47,8 (η αγορά ανέμενε 47,6) από 48,2 τον Ιούν.2014, εξέλιξη που δείχνει επιτάχυνση της πτώσης της μεταποιητικής παραγωγής τον συγκεκριμένο μήνα. Στον τομέα των καταναλωτών, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης διατηρήθηκε σταθερός στο 86,0 τον Ιούλ.2014, όπως και τον Ιούν.2014, έναντι 85 τον Μάιο.2014. Επίσης, η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά +0,9% σε μηνιαία βάση τον Ιούν.2014 από +0,7% τον Μάιο.2014, ενώ σε ετήσια βάση η δαπάνη ενισχύθηκε αισθητά κατά 1,8%, έναντι μείωσης κατά -0,7% τον Μάιο.2014. Ρωσία: Σύμφωνα με ανακοίνωση της Κυβέρνησης της χώρας, ο Πρόεδρος Πούτιν υπέγραψε διάταγμα με το οποίο επιβάλλεται απαγόρευση, ή περιορισμός, των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων από χώρες της ΕΕ-28 και από άλλες χώρες (ΗΠΑ) που έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Ο σχετικός κατάλογος των συγκεκριμένων προϊόντων που θα επηρεαστούν αναμένεται να ανακοινωθεί την 7 η Αυγούστου 2014. Ήδη οι υγειονομικές αρχές της Ρωσίας έχουν επιβάλει τις τελευταίες ημέρες απαγορευτικά στις εισαγωγές αγροτο-κτηνοτροφικών προϊόντων από χώρες όπως η Ρουμανία, η Πολωνία, η Ουκρανία, η Λετονία και η Μολδαβία. 12

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014* ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,2-3,1-4,9-7,1-7,0-3,9 1,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3-1,6-6,2-7,7-9,3-6,0 0,3 Δημόσια Κατανάλωση -2,6 4,9-8,7-5,2-6,9-4,1-1,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις -14,3-13,7-15,0-19,6-19,2-12,8 1,7 - Κατοικίες -33,6-20,7-21,6-18,0-32,9-37,8-15,7 - Εξοπλισμός -4,7-18,0-8,4-18,0-17,1-7,2 4,9 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,3 26,8 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,0 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9 0,8 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -9,8-15,7-10,9-9,6-5,7-2,1-2,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -13,3-10,1-9,2-8,6-1,2 1,3 0,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ και ΔΟΜ Alpha Bank. * Προβλέψεις ΔΟΑ, Alpha Bank Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας 2012 2013 2013 2014 έτος Q1 Q2 Q3 Q4 έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) -11,8-12,4-8,8-9,8-2,9-8,4-1,9 (5μην.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -41,7-12,5 7,0 6,4 15,2 1,0 29,2 (6μην.) Οικοδομική Δραστηριότητα -30,6-43,5-30,7-21,9 4,2-26,6-14,2 (4μην.) Μεταποίηση -4,2-1,0 1,4-3,8-3,9-2,0 0,3 (5μην.) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 41,2 42,3 45,2 47,7 48,7 46,0 48,7 (Ιούλ.) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 80,3 86,9 92,2 91,3 91,1 90,8 102,6 (Ιούλ.) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 77,2 85,0 90,6 90,1 85,4 87,8 98,9 (Ιούλ.) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -75,0-72,0-67,0-73,0-65,0-69,0-51,0 (Ιούλ.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -4,0-3,5-4,1-3,9-3,9-3,9-3,5 (Ιούν.) Επιχειρήσεις -4,4-3,6-4,9-4,7-4,9-4,9-4,7 (Ιούν.) - Βιομηχανία -2,1 0,7-1,1-1,9-2,8-2,8-5,5 (Ιούν.) - Κατασκευές -1,9-0,6-0,3 0,4 0,6 0,6-2,2 (Ιούν.) - Τουρισμός 1,1 0,2-0,7-1,5-2,6-2,6-1,5 (Ιούν.) Νοικοκυριά -3,8-3,6-3,6-3,6-3,5-3,5-3,0 (Ιούν.) - Καταναλωτική Πίστη -5,1-5,3-5,2-4,8-3,9-3,9-2,7 (Ιούν.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,4-3,2-3,2-3,2-3,3-3,3-3,2 (Ιούν.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1,5 0,0-0,5-1,0-2,2-0,9-0,7 (Ιούλ.) Δομικός Πληθωρισμός 0,3-1,3-1,5-2,0-2,1-1,7-0,2 (Ιούλ.) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -11,7-11,4-11,7-9,2-8,5-10,3-7,9 (1ο 6μην.) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,42 0,42 0,39 0,37 0,33 0,31 0,26 (Ιούν.) Δάνεια προς επιχειρήσεις 7,61 7,46 7,41 7,29 9,24 7,24 6,91 (Ιούν.) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,16 10,45 9,78 10,83 10,87 10,77 7,89 (Ιούν.) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,60 3,23 3,07 2,99 2,99 3,03 3,12 (Ιούν.) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 22,50 11,14 10,24 10,23 8,60 10,05 6,09 (Ιούλ.) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -7,0-6,0-4,0-3,2-2,3-3,9-0,9 (1ο 3μην.) Τελική Κατανάλωση -8,9-8,9-6,4-6,1-0,8-5,6 0,8 (1ο 3μην) Επενδύσεις -19,2-11,4-11,5-12,9-15,3-12,8-7,9 (1ο 3μην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,7-2,2 1,6 5,2 0,5 1,8 5,4 (1ο 3μην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -13,8-7,0-11,1 2,7-5,6-5,3 2,2 (1ο 3μην) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,0 5,4 11,1 16,8 22,5 22,5 9,3 (5μην.) Εισαγωγές Αγαθών 41,6 10,0 19,3 29,7 39,8 39,8 17,0 (5μην.) Εμπορικό Ισοζύγιο -19,6-4,5-8,3-12,9-17,2-17,2-7,8 (5μην.) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 16,3 3,3 6,5 18,2 19,5 19,5 6,7 (5μην.) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 83,4 72,3 78,5 141,4 113,3 113,3 86,4 (5μην.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -3,3-1,3-1,8 5,3 2,3 2,3-1,1 (5μην.) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 2,30 1,3 1,1 0,9 2,4 2,4 0,6 (5μην.) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -99,1 0,5-9,8-7,5-6,6-6,6 5,1 (5μην.) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 908,0 869,2 847,6 1.014,1 1.162,7 1.162,7 1.169,01 (Ιούλ.) (% μεταβολή ΓΔ) 33,4 19,2 38,7 37,2 28,1 28,1 32,2 (Ιούλ.) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 17,7 14,8 29,3 31,6 39,6 39,6 39,7 (Ιούλ.) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.