«Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα: Πανίδα της Άνδρου»

ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΝΔΡΟΥ Εργασία στα πλαίσια Περιβαλλοντικού Προγράμματος, από την ομάδα της Γ τάξης Γυμνασίου, με θέμα: «Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα: Πανίδα της Άνδρου» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΕΤΚΙΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ (ΠΕ15) ΑΝΔΡΟΣ, 2013

Θα έρθει η εποχή που οι άνθρωποι, όπως και εγώ, θα κοιτάζουν τη δολοφονία των ζώων, όπως τώρα κοιτάνε τη δολοφονία των ανθρώπων. Λεονάρντο Ντα Βίντσι Ο Πολιτισμός ενός έθνους διακρίνεται από τον τρόπο, με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται στα ζώα. Μαχάτμα Γκάντι Τα ζώα μοιράζονται με εμάς το προνόμιο να έχουν ψυχή. Πυθαγόρας Τα ζώα διαθέτουν το χάρισμα της επικοινωνίας και το χρησιμοποιούν... αλλά εμείς φαίνεται να το αγνοούμε. Alice Walker 2

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Για την ολοκλήρωση της παρούσας εργασίας συμμετείχαν δεκαοχτώ (18) μαθητές και μαθήτριες της Γ τάξης του Εμπειρικείου Γυμνασίου στο νησί της Άνδρου. Για τη συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκαν- παρά τις δύσκολες συνθήκες μετακίνησης των μαθητών/τριών- συναντήσεις εντός του σχολείου. Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε 1) τον Διευθυντή του Εμπειρικείου Γυμνασίου Άνδρου, κ. Γόρδιο Γεώργιο, για τη στήριξη και τη βοήθεια που μας προσέφερε, 2) την κα. Πριμέντα Όλγα για τη θέληση και τη συμμετοχή της στην περιβαλλοντική επισκέψη στο Κ.Π.Ε. Κορθίου, 3) τον κ. Ηλία Νικόλαο για τη στήριξη και τη συμμετοχή του στην τριήμερη περιβαλλοντική επίσκεψη του Ναυπλίου και το Κ.Π.Ε. Νέας Κίου. Τέλος, ευχαριστούμε τους μαθητές της ομάδας καθώς και την υπεύθυνη καθηγήτρια του περιβαλλοντικού προγράμματος για τη διάθεση και τον πολύτιμο χρόνο τους. Οι μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα είναι οι εξής: Γαρύφαλλος Νικόλαος, Μαλταμπές Αχιλλέας, Μαραβελής Παναγιώτης, Καρδαμίτσης Ιωάννης, Μήλα Ζαφείρα, Κρίσιλια Σοφία Ευαγγελία, Καπάκη Ελένη, Ανύση Αικατερίνα, Κόδρου Ειρήνη, Λάβδα Νίκη Μαρία, Μπλάνα Ιωάννα, Παπαδάκη Φωτεινή, Σπυριδακη Ελεωνόρα, Σάββας Ορέστης Παύλος, Πελέκη Παρασκευή, Κουλάρη Γαβριέλα, Δάρα Σοφία Ευαγγελία, Μοσχόβη Φιλία. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ σελ.5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ 1.1. ΓΕΝΙΚΑ..σελ.7 1.2. ΕΙΔΗ ΠΑΝΙΔΑΣ σελ.7 1.3. ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2012-2013 σελ.14 1.3.1. ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΔΗΜΟΥ ΑΝΔΡΟΥ...σελ.16 1.4. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ & ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΖΩΩΝ σελ.20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΑ ΖΩΑ 2.1. ΓΕΝΙΚΑ...σελ.23 2.2. ΠΑΙΔΙΑ & ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ: ΟΦΕΛΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ σελ.23 2.3. ΕΠΤΑ ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΖΩΩΝ σελ.24 2.4. ΤΑ ΖΩΑ ΣΤΗ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ...σελ.27 2.5. ΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ σελ.28 2.6. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ σελ.31 2.7. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΖΩΑ...σελ.33 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ σελ.36 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σελ.38 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ... σελ.39 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ «Γνώρισα τον άνθρωπο και αγάπησα τα ζώα», λέει μια ρήση που ακούγεται παράξενα σε μια εποχή που εξορίζει το συναίσθημα. Η αλήθεια είναι πως είναι πιο εύκολο να αναπτύξει κανείς μια σχέση τρυφερότητας με ένα ζώο παρά με έναν άνθρωπο, γιατί από την πλευρά των ζώων η άδολη διάθεση είναι δεδομένη εκ των προτέρων. Το ζώο δεν αναπληρώνει την έλλειψη ανθρώπινης σχέσης, συμπληρώνει την ανάγκη μας για συναισθηματική επικοινωνία. Ο άνθρωπος νιώθει τρυφερότητα για τα ζώα, εκφράζεται καλύτερα όταν εξοικειώνεται μαζί τους. Ανεξάρτητα όμως, από το τι λένε οι ειδικοί, από τη δική μας πείρα ξέρουμε ότι τα ζώα είναι η καλύτερη συντροφιά, όταν αναζητάς αφοσίωση, πίστη, τρυφερότητα, αγάπη. Τα ζώα μας βοηθούν να εκφράσουμε την καταπιεσμένη τρυφερότητα που κρύβουμε μέσα μας. Μια τρυφερότητα που έχουν ανάγκη να εκδηλώσουν μικροί και μεγάλοι, και την οποία τα ζώα, σίγουρα, θα ανταποδώσουν. Τα ζώα και οι άνθρωποι ζούνε μαζί εδώ και χιλιάδες χρόνια, όμως, τα τελευταία 100 χρόνια, ο ρυθμός των αλλαγών σε αυτές τις σχέσεις είναι εξαιρετικός. Τα τελευταία 100 χρόνια, οι άνθρωποι έχουν εμφανώς αλλάξει τις απόψεις τους, τις σχέσεις τους και τη χρήση των ζώων και των προϊόντων από τα ζώα. Πολλές από αυτές τις αλλαγές έχουν συμβεί και στην εποχή μας. (πηγή: http://pettherapygreece.wordpress.com/tag/%ce%b7- %CF%83%CF%87%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85- %CE%B1%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%85- %CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B1-%CE%B6%CF%89%CE%B1- %CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%B9/) Είναι χαρακτηριστικό ότι 900 είδη πανίδας διαβιούν στην Ελλάδα, καθώς η χώρα είναι καταφύγιο για πολλά είδη προς εξαφάνιση, τα οποία προστατεύονται μέσω προγραμμάτων ειδικής δράσης που εφαρμόζονται από τις αρχές, στοχεύοντας στη διαχείριση και προστασία της βιοποικιλότητας. Ανάμεσα στα προστατευόμενα είδη είναι η μεσογειακή χελώνα Καρέτα-Καρέτα και η φώκια Μονάχους-Μονάχους. Η τελευταία φιλοξενείται στα ύδατα της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς, ενώ η πρώτη συναντάται στα ύδατα του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους. Επιπλέον, τα πυκνά δάση και τα βραχώδη προεξοχές του Δάσους της Δαδιάς, ανεβαίνοντας τον Έβρο ποταμό στη Θράκη, είναι καταφύγιο για τη μεγαλύτερη ποικιλία κυνηγετικών πουλιών στην Ευρώπη. Κατά τον ίδιο τρόπο, η Μικρή Πρέσπα στη Μακεδονία, έχει την πλουσιότερη αποικία ψαροφάγων 5

πουλιών στην Ευρώπη, ενώ μπορούμε επίσης να συναντήσουμε κορμοράνους, νερόκοτες, σταχτόχηνες και χηνοπρίστες. Επίσης, η καφέ αρκούδα το μεγαλύτερο θηλαστικό της Ευρώπης επιβιώνει στα βουνά της Πίνδου και στα βουνά των συνόρων με την Αλβανία, τη FYROM και τη Βουλγαρία. Τέλος, τα βόρεια δάση προσφέρουν καταφύγιο στην αγριόγατα, το σαμούρι και τον αίγαγρο, και περιστασιακά σε λύκους και λύγκες, ενώ ευρωπαϊκοί αίγαγροι και σκαντζόχοιροι ζουν στον νότο. (πηγή: http://www.eu2003.gr/gr/cat/134/). Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εντοπίσουμε την πλούσια πανίδα που υπάρχει στην Άνδρο, να εξετάσουμε τη σχέση των ανθρώπων με τα ζώα καθώς και την επιρροή των ζώων στην ψυχολογία και υγεία του ανθρώπου. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ 1.1. ΓΕΝΙΚΑ Η ελληνική πανίδα είναι ιδιαίτερα πλούσια, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και του πλούσιου οριζόντιου και κάθετου διαμελισμού της και του μεγάλου εύρους των ενδιαιτημάτων που προσφέρει. Βασικό στοιχείο του πλούτου αυτού αποτελεί ο αυξημένος ενδημισμός και η γεωγραφική διαφοροποίηση των περισσοτέρων ζωικών ομάδων. Έτσι, στο ελληνικό έδαφος συναντάμε αναρίθμητα είδη χερσαίας ή υδρόβιας πανίδας, ενώ, ανάλογα με το επιμέρους περιβάλλον, διακρίνουμε εύκρατη, θαλάσσια, λιμναία, ή ποτάμια πανίδα. Έχουν αναγνωριστεί πάνω από 1.200 είδη σπονδυλωτών ζώων και περί τα 30.000 είδη ασπόνδυλων. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περί τα 50.000 είδη ζώων, με έναν ενδημισμό που φθάνει το 25% περίπου. Η πλειοψηφία των ειδών ανήκουν στα έντομα, τα οποία είναι και τα πλέον άγνωστα. Εξαιρετικής σημασίας για τον ενδημισμό είναι και τα πολυάριθμα σπήλαια της Ελλάδας (περίπου 10.000), από τα οποία έχουν ερευνηθεί από πανιδική άποψη μόνο μερικές εκατοντάδες. Από τα λιγοστά συγκεντρωμένα στοιχεία προκύπτει ότι σχεδόν σε κάθε σπήλαιο υπάρχουν και κάποια ενδημικά της Ελλάδας, ασπόνδυλων κατά κύριο λόγο. Δεκάδες περιοχές προστασίας της χλωρίδας και πανίδας περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000, βάσει της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας. Πρόκειται για 234 περίπου περιοχές βιοτόπων. Σε αυτές περιλαμβάνονται και οι 52 περιοχές ειδικής προστασίας για τη διατήρηση άγριων πουλιών, βάσει της κοιν. οδηγίας 79/409.Τα προστατευόμενα από τη νομοθεσία είδη είναι συγκριτικά λίγα (περί τα 700 είδη ζώων και 900 είδη φυτών) και, μάλιστα, για ελάχιστα από αυτά έχουν στην πράξη ληφθεί μέτρα προστασίας. 1.2. ΕΙΔΗ ΠΑΝΙΔΑΣ Η Άνδρος φιλοξενεί σημαντική πανίδα, ορισμένα είδη από τα οποία είναι προστατευόμενα. Καταφύγιο πλήθους ζώων αποτελεί η τοποθεσία στα Διποτάματα όπου μπορεί να συναντήσει κανείς νυφίτσες, ασβούς, λαγούς, φίδια και διάφορα είδη πουλιών και κυρίως πέρδικες. Γενικότερα όμως σε όλο 7

το νησί υπάρχουν πολλά είδη πουλιών, νυκτερίδες, ασβοί, πετροκούναβα, μαυροπόντικοι, σταχτοπόντικοι, λαγοί, αγριοκούνελα κ.ά. Από προστατευόμενα είδη υπάρχει ο Τρανορινόλοφος, ο Αρασκός, ο Σκαντζόχοιρος. Στις θαλασσοσπηλιές και στις βραχονησίδες συναντάται και η μεσογειακή φώκια. Σημαντική είναι και η ερπετοπανίδα του νησιού. Υπάρχουν διάφορα είδη φιδιών όπως ο Έφιος (το μεγαλύτερο φίδι των Κυκλάδων), ο Τυφλίτης, ο Λαφίτης, ο Ανήλιαστος, το Αγιόφιδο, «το Φίδι του κάμπου», το Σπιτόφιδο, η Δεντρογαλιά, η Κατσουροχιά (το μόνο δηλητηριώδες). Πλούσια είναι η παρουσία σαυροειδών: σαμιαμίδια, κυρτοδάκτυλοι κ. ά. Αφθονεί επίσης η Ραβδωτή ή Γραμμωτή νεροχελώνα. Από αμφίβια υπάρχει ο λιμνοβάτραχος και ο προστατευόμενος χωματοφρύνος και πρασινόφρυνος. Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα, στην Άνδρο υπάρχουν πάνω από 200 είδη πουλιών είτε μόνιμοι κάτοικοι είτε μεταναστευτικά πουλιά, όπως ο σταχτοτσικνιάς, ο πορφυροτσικνιάς, η μπεκάτσα, η νερόκοτα, το χελιδόνι, η πετροπέρδικα κ.ά Κάποια από τα είδη είναι προστατευόμενα, όπως: η κουκουβάγια, ο γκιώνης, το αηδόνι, η καρδερίνα, ο Φλώρος, ο Μαυρολαίμης, ο Κορυδαλλός, το τρυγόνι κ.α. Πιο συγκεκριμένα (πηγή: http://www.kpekorthiou.gr/index.php?id=zszipn9or1msn5lu): Ασπόνδυλα Ασπόνδυλα: είναι ζώα, τα οποία δεν διαθέτουν σπονδυλική στήλη. Υπάρχουν 22 είδη πεταλούδων στην Άνδρο και 11 ακόμη είδη στις υπόλοιπες Κυκλάδες Ενδιαφέρον παρουσιάζουν: Το κολεόπτερο Callimorpha quadripunctaria που είναι αυστηρά προστατευόμενο Το λεπιδόπτερο Hipparchia aristaeus που είναι προστατευόμενο Αμφίβια και Ερπετά Αμφίβιο: είναι κάθε σπονδυλωτό ζώο που ανήκει στην ομάδα των ζώων που μπορούν να αναπνεύσουν μέσα στο νερό και ελεύθερα τον αέρα. Ερπετά: είναι τετράποδα σπονδυλόζωα της κλάσεως Σαυρόψιδα (Sauropsida). Χαρακτηρίζονται από την αναπνοή αέρα, τη γέννηση 8

κελυφωτών αυγών (με εξαίρεση κάποιων φιδιών που γεννούν ζωντανά μικρά) και έχουν δέρμα που καλύπτεται με φολίδες ή αποφύσεις. Στην Άνδρο υπάρχουν: 2 Είδη αμφίβιων. Ο χωματόφρυνος (Bufo bufo) που προστατεύεται από το Π.Δ. 67/81 15 Είδη ερπετών 1 Είδος νεροχελώνας (καμία όμως χερσαία χελώνα) 6 Είδη φιδιών Ο κολόσαυρος (Lacerta trilineata citrovittata) της Άνδρου που αποτελεί υποείδος και υπάρχει μόνο στην Άνδρο και την Τήνο Συνολικά 11 είδη που υπάρχουν στην Άνδρο προστατεύονται αυστηρά σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο ΣΠΙΤΟΦΙΔΟ Elaphe situla (ΣΑΪΤΑΡΙ) ΝΕΡΟΦΙΔΟ Natrix natrix (ΦΟΥΡΝΟΦΑΪΣΑ) ΖΑΜΕΝΗΣ Coluber caspius (ΕΦΙΟΣ) ΟΧΙΑ Vipera ammodytes meridionalis (ΣΑΠΙΤΗΣ) ΓΡΑΜΜΩΤΟΛΑΙΜΗ ΝΕΡΟΧΕΛΩΝΑ Mauremys caspica ΚΥΡΤΟΔΑΚΤΥΛΟΣ Cyrtodactylus kotschyitinensisi ΑΒΛΕΦΑΡΟΣ Ablepharus kitaibelii ΑΙΓΑΙΟΣΑΥΡΑ Podarcis erhardii mykonensis ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Έχει επιβεβαιωθεί η παρουσία τουλάχιστον 9 ειδών θηλαστικών. Από αυτά 2 (ΔΕΝΔΡΟΜΥΩΞΟΣ (Dryomys nitedula) & ΔΑΣΟΜΥΩΞΟΣ (Glis Glis) Αρασκός) έχουν παρατηρηθεί μόνο στην Άνδρο από όλες τις Κυκλάδες και απαιτούν αυστηρή προστασία ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ (Monachus monachus), η οποία συναντάται σε απόκρημνες ακτές του νησιού και θεωρείται εξαιρετικά κινδυνεύον είδος ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΣ ΛΑΓΟΣ (Lepus Europeus) ΚΟΥΝΑΒΙ ΕΤΟΥΛΑΣ (Martes foina) ΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ (Erinaceus europaeus) ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ Στην Άνδρο έχουν παρατηρηθεί 180 είδη πτηνών από τα οποία τα 46 φωλιάζουν στο νησί. Από τα αναπαραγόμενα είδη, 31 είναι μόνιμοι κάτοικοι και 15 καλοκαιρινοί επισκέπτες. 9

Αρκετά προστατευόμενα είδη πτηνών φωλιάζουν στους οικότοπους της Άνδρου Είδη πτηνών στην Άνδρο 1. Αγριοπερίστερο (Columba livia) 2. Αετογερακίνα (Buteo rufinus) 3. Αετομάχος (Lanius collurio) 4. Αηδόνι (Luscinia megarhynchos) 5. Αιγαιόγλαρος (Lanus audouinii) 6. Αλκυόνα (Alcedo arthis) 7. Αμπελουργός (Emberiza melanocephala) 8. Αργυροτσικνιάς (Casmerodius albus) 9. Αρτέμης (Calonectris diomedea) 10. Ασημόγλαρος(Larus cachinnans) 11. Ασπροκώλα ή ασπροκωλίνα (Oenanthe hispanica) 12. Ασπρομετοπώχηνα (Anser fabalis) 13. Βαλτόπαπια (Aythya nyroca) 14. Βλάχος (Emberiza hortulana) 15. Βουνοτσίχλονο (Emberiza cia) 16. Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus) 17. Βραχοχελίδονο (Ptyonoprogne rupestris) 18. Γαιδουροκεφαλάς (Lanius minor) 19. Γαλαζοκότσυφας(Monticola solitarius) 20. Γαλαζοπαπαδίτσα(Parus caeruleus) 21. Γερακίνα (Buteo buteo) 22. Γερακότσιχλα (Turdus pilaris) 23. Γιδοβύζι ή Βυζάχτρα (Caprimulgus europaeus) 24. Γκιώνης (Otus scops) 25. Δασότριγγας (Tringa ochropus) 26. Δασοφυλλοσκόπος (Phylloscopus sibilatrix) 27. Δεκαοχτούρα (Streptopelia dekaocto) 28. Δενδροκελάδα (Anthus trivialis) 29. Δενδροσταρήθρα (Lallula arborea) 30. Δενδρότσιχλα (Turdus viscovorus) 31. Δενδροφυλοσκόπος (Phylloscopus collybita) 32. Δενδροχελίδονο ή Μιλτοχελίδονο (Hirundo daurica) 33. Δεντρογέρακο (Falco subbuteo) 34. Δρεπανοσκαλίδρα (Calidris ferruginea) 10

35. Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis) 36. Θαλασσοσφυριχτής (Charadrius alexandrinus) 37. Θαμνοτριλιστής (Locustella naevia) 38. Θαμνοτσιροβάκος (Sylvia communis) 39. Θαμνοφυλοσκόπος (Phylloscopus trochillus) 40. Καλαμόκιρκος (Circus aeruginosus) 41. Καλημάνα (Vanellus vanellus) 42. Καλόγερος (Parus major) 43. Καλομοποταμίδα (Accrocephalus scirpaceus) 44. Καρβουνιάρης (Phoenicurus ochrunos) 45. Καρδερίνα (Carduelis carduelis) 46. Καστανοκέφαλος Γλάρος (Lanus ridibundus) 47. Καστανολαίμης (Saxicola rubetra) 48. Κατσουλιέρης (Galerida cristata) 49. Κελαϊδότσιχλα (Turdus philomelos) 50. Κιρκινέζι (Falco naumani) 51. Κιρκίρι (Anas crecca) 52. Κιτρινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax graculus) 53. Κιτρινοσουσουράδα (Motacilla flava) 54. Κοκκινοκεφαλάς (Lanius senator) 55. Κοκκινολαίμης (Erithacus rubecula) 56. Κοκκινοτσιροβάκος (Sylvia cantillans) 57. Κοκκινότσιχλα (Turdus iliacus) 58. Κοκκινούρης (Phoenicurus phoenicurus) 59. Κόρακας (Corvus corax) 60.Κορμοράνος (Phalacrocorax carbo) 61. Κότσυφας (Turdus merula) 62. Κούκος (Cuculus canorus) 63. Κουκουβάγια (Athene noctua) 64. Κουρούνα (Corvus corone cornix) 65. Κρυπτοτσικνιάς (Ardeola ralloides) 66. Λαγγόνα (Phalacrocorax pygmeus) 67. Λασποσκαλίδρα (Calidris alpina) 68. Λασπότρυγγας (Tringa glareola) 69. Λευκοσκαλίδρα (Calidris alba) 70. Λευκοσουσουράδα (Motacilla alba) 71. Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta) 72. Λιβαδόκιρκος (Circus pygargus) 73. Λούγαρο (Carduelis spinus) 11

74. Μαυροκέφαλος γλάρος (Larus melanocephalus) 75. Μαυροκιρκίνεζο (Falco vespertinus) 76. Μαυρολαίμης (Saxicola torquata) 77. Μαυρομυγοχάφτης (Ficedula hypoleuca) 78. Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae) 79. Μαυροσκούφης (Sylvia atricapilla) 80. Μαυροτσιροβάκος (Sylvia melanocephala) 81. Μαχητής (Philomachus pugnax) 82. Μελισσοφάγος (Merops apiaster) 83. Μικρογαλιάντρα (Calandrella brachydactyla) 84. Μικροτσικνιάς (Ixobrychus minutus) 85. Μπεκάτσα (Scolopax rusticola) 86. Μπεκατσίνι (Callinago gallinago) 87. Μυγοχάφτης ή Σταχτομυγοχάφτης (Muscicapa striata) 88. Μύχος (Puffinus yelkouan) 89. Ναναοσκαλίδρα (Calidris minuta) 90. Νανοβουτηχτάρι (Tachybaptus ruficollis) 91. Νανογέρακο (Falco columbarius) 92. Νερόκοτα (Gallinula chloropus) 93. Νησιωτική πέρδικα (Alectoris chukar) 94. Νυχτοκόρακας (Nycticorax nycticorax) 95. Όρνιο (Gyps fulvus) 96. Ορτύκι (Coturnix coturnix) 97. Οχθοχελίδονο (Riparia riparia) 98. Πετρίτης (Falco peregrinus) 99. Πετροτριλίδα (Burhinus oedicnemus) 100. Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea) 101. Ποταμογλάρονο (Sterna hirundo) 102. Ποταμοσφυριχτής (Charadrius dubius) 103. Ποταμότρυγγας ή Ακτίτης (Acitis hypoleucos) 104. Πρασινοκέφαλη (Anas platyrhynchos) 105. Σαρσέλα(Anas querquedula) 106. Σιρλοτσίχλονο (Emberiza cirlus) 107. Σιταρήθρα (Alauda arvensis) 108. Σκαρθάκι (Serinus serinus) 109. Σκεπαρνάς ή Βουνοσταχτάρα (Apus melba) 110. Σκουρόβλαχος ή Φρυγανοτσίχλανο (Emberiza caesia) 111. Σκουφοβουτηχτάρι (Podiceps cristatus) 112. Σουβλόπαπια (Anas acuta) 12

113. Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus) 114. Σπίνος (Fringilla coelebs) 115. Σπιτοσπουργίτης (Passer Domesticus) 116. Σπιτοχελίδονο (Delichon urbica) 117. Σταυραετός (Hieraaetus pennatus) 118. Σταχτάρα (Apus apus) 119. Σταχτοπετροκλής (Oenanthe oenanthe) 120. Σταχτοσουσουράδα (Motacilla cinerea 121. Σταχτοτσικνιάς (Ardea cinerea) 122. Σταχτόχηνα (Anser anser) 123. Στεπόκιρκος (Circus macrourus) 124. Συκοφάγος (Oriolus oriolus) 125. Σφηκιάρης (Pernis apivorus) 126. Σφυριχτάρι (Anas Penelope) 127. Σφυριχτάρι (Anas Penelope) 128. Τρυγόνι (Streptopelia turtur) 129. Τρυποφράχτης (Troglodytes troglodytes) 130. Τσαλαπετεινός (Upupa epops) 131. Τσιφτάς (Miliaria calandra) 132. Τσιχλογέρακο ή Ξεφτέρι (Accipiter nisus) 133. Τσιχλοποταμίδα (Accrocephalus arundinaceus) 134. Τυτώ (Tyto alba) 135. Φαλαρίδα (Fulica atra) 136. Φανέτο (Carduelis cannabina) 137. Φάσσα (Columba palumbus) 138. Φιδαετός (Circaetus gallicus) 139. Φλώρος (Carduelis chloris) 140. Χαλκόκοτα (Plegadis falcinellus) 141. Χαλκοκουρούνα (Coracias garrulous) 142. Χαμοκελάδα (Anthus campestris) 143. Χειμωνογλάρονο (Sterna sandvicensis) 144. Χελιδόνι ή Σταυλοχελίδονο (Hirundo rustica) 145. Χουλιαρόπαπια (Anas clypeata) 146. Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) 147. Χρυσοβασιλίσκος(Regulus regulus) 148. Χρυσογέρακο (Falco biarmicus) 149. Χωραφοσπουργίτης (Passer hispaniolensis) 150. Ψαραετός (Pandion haliaetus) 151. Ψαρόνι (Sturnus vulgari) 13

152. Ψευδαηδόνι (Cettia celtti) 153. Ωχροστριτσίδα (Hippolais pallida) 1.3. ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2012-2013 Στο νησί μας έχει ιδρυθεί, από το 1934, ο Κυνηγετικός Σύλλογος Άνδρου. Ένα Σωματείο αναγνωρισμένο & συνεργαζόμενο με το ΥΠΕΚΑ. Σύμφωνα με το Δ.Σ. του Κυνηγετικού Συλλόγου υπάρχει η παρακάτω ρυθμιστική απόφαση για το έτος 2012-2013. ΠΙΝΑΚΑΣ ΘΗΡΕΥΣΙΜΩΝ ΕΙΔΩΝ Κυνηγετικής περιόδου 2012-2013 (πηγή: http://ksandrou.blogspot.gr/p/2012-2013.html) Α/Α ΕΙΔΟΣ 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 6. ΖΩΝΕΣ 1 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΗΜΕΡΕΣ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ * Αγριοκούνελο 20/8-14/9 15/9-10/3 Όλες Χωρίς περιορισμό (Oryctolagus cuniculus) *** Λαγός (Lapus europeus) Αγριόχοιρος (Sus scrofa) Αλεπού (Vulpes vulpes) Πετροκούναβο (Martes foina) Τρυγόνι (Streptopelia turtur) Φάσα (Columba palumbus) Αγριοπερίστερο (Columba livia) Ορτύκι (Coturnix coturnix) Σιταρήθρα (Alauda arvensis) Τσίχλα (Turdus philomelos) 15/9-10/1 Τετ.,Σαβ.,Κυρ 1 15/9-20/1 Τετ.,Σαβ.,Κυρ 4 κατά ομάδα 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό ΠΟΥΛΙΑ α. Δενδρόβια, εδαφόβια κ.α. 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες 12 20/8-14/9 15/9-20/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες 12 20/8-14/9 15/9-10/2 Όλες 10 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες 7. Δενδρότσιχλα 20/8-14/9 15/9-20/2 Όλες 25 Συνολικά από όλα τα είδη 14

8. 9. (Turdus viscivorus) Κοκκινότσιχλα (Turdus iliacus) Γερακότσιχλα (Turdus pilaris) 10. Κότσυφας (Turdus merula) 11. Καρακάξα (Pica pica) 12. Κάργια (Corvus monedula) 13. Κουρούνα (Corvus corone) 14. Ψαρόνι (Sturnus vulgaris) 15. Μπεκάτσα (Scolopax rusticosa) 16. Φασιανός ( Phasianus colchicus ) 17. Πετροπέρδικα (Alectoris graece) 18. 1. 2. ** Νησιώτικη πέρδικα (Alectoris chukar) Σφυριχτάρι (Anas penelope) Κιρκίρι (Anas crecca) 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες 20/8-14/9 15/9-20/2 Όλες 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 20/8-14/9 15/9-28/2 Όλες Χωρίς περιορισμό 15/9-28/2 Όλες 10 15/9-31/12 Τετ.,Σαβ.,Κυρ. 1 01/10-15/12 Τετ.,Σαβ.,Κυρ. 4 01/10-15/12 Τετ.,Σαβ.,Κυρ. 4 ΠΟΥΛΙΑ β. Υδρόβια και παρυδάτια 15/9-10/ 2 Όλες 15/9-31/ 1 Όλες 3. Πρασινοκέφαλη (Anas platyrynchos) 15/9-31/ 1 Όλες 4. Σουβλόπαπια (Anas acuta) 15/9-10/ 2 Όλες 12 Συνολικά από όλα τα είδη 5. Σαρσέλα (Anas querquedula) 15/9-10/ 2 Όλες 6. Χουλιαρόπαπια (Anas clypeata) 15/9-10/ 2 Όλες 7. Κυνηγόπαπια (Aythya ferina) 15/9-31/ 1 Όλες 15

8. Τσικνόπαπια (Aythya fuligula) 15/9-10/ 2 Όλες 9. Φλυαρόπαπια (Anas strepera) 15/9-31/ 1 Όλες 10. Φαλαρίδα (Fulica atra) 15/9-10/ 2 Όλες 11. Ασπρομετωπόχηνα (Anser albifrons) 15/9-10/ 2 Όλες 12. Νερόκοτα (Gallinula chloropus) 15/9 10/ 2 Όλες 10 13. Μπεκατσίνι (Gallinago gallinago) 15/9 10/ 2 Όλες 10 14. Καλημάνα (Vanellus vanellus) 15/9 31/ 1 Όλες 10 * Από 1/3-10/3 μόνο σε νησιά που υπάρχει αγριοκούνελο χωρίς συνοδεία σκύλου. ** Ειδικές ρυθμίσεις του κυνηγίου της νησιώτικης πέρδικας καθορίζονται στο κεφάλαιο Β παρ.7 *** Οι εξαιρέσεις του κυνηγιού του λαγού καθορίζονται στο κεφάλαιο Β παρ.5 **** Έως 10/1 στην Πελοπόννησο. 1.3.1. ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΔΗΜΟΥ ΑΝΔΡΟΥ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ- ΘΕΟΤΟΚΟΥ», ΔΗΜΟΣ ΆΝΔΡΟΥ ΒΟΡΕΙΑ: Ποτάμι ΒΟΥΡΚΩΤΗΣ με παραλία ΑΧΛΑ εκκλησάκι Αγίου Νικολάου. ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ: Εκκλησάκι Αγίου Νικολάου ακολουθώντας την ακτογραμμή μέχρι το κάβο ΜΠΑΡΠΑΡΟΛΑ. ΝΟΤΙΑ: Από τον ΚΑΒΟ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΛΑ μέσω Αγροτικής αμαξωτής οδού στον επαρχιακό δρόμο ΑΠΟΙΚΙΩΝ- ΒΟΥΡΚΩΤΗΣ. 16

ΔΥΤΙΚΑ: Επαρχιακός δρόμος ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΒΟΥΡΚΩΤΗΣ από το σημείο τομής με τον ΝΟΤΙΟ ΣΥΝΟΡΟ, μέχρι τις κεραίες τηλεφωνίας, από τις κεραίες τηλεφωνίας η νοητή γραμμή πάνω από την ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ μέχρι το σημείο τομής με το ΒΟΡΕΙΟ ΣΥΝΟΡΟ ( ποτάμι ). ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΧΑΡΑΚΑΣ», ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΟΥΣΑΣ ΕΚΤΑΣΕΩΣ πέντε χιλιάδων Στρεμμάτων (5000) ΝΟΤΙΟΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΣ: Με θάλασσα. ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ: Με θάλασσα και λίμνη Γαυρίου, μεγάλο Ρέμα μέχρι συναντήσεως της δημόσιας αμαξωτής Οδού, που κατευθύνεται προς ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΦΕΛΛΟΥ ακολουθώντας ρέμα ΚΑΜΙΝΙ ΜΠΑΜΠΟΥΣΙ μέχρι ΑΥΧΕΝΑ σκάλα ΦΕΛΛΟΥ. ΒΟΡΕΙΟΣ: Ακολουθεί ρέμα ΤΡΩΧΑΛΙΑΣ μέχρι συναντήσεως καροποιητού οδού την οποία ακολουθεί μέχρι ορίων ΦΕΛΛΟΥ. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΤΑΥΡΟΠΕΔΑΣ», ΔΗΜΟΙ ΑΝΔΡΟΥ-ΚΟΡΘΙΟΥ- ΥΔΡΟΥΣΑΣ ΕΜΒΑΔΟΥ Τεσσάρων χιλιάδων επτακοσίων στρεμμάτων (4700) Έπειτα από τροποποίηση βάση της αποφάσεως Αριθμού Πρωτοκόλλου 241641/6780 Αρχίζει από το ακρωτήρι ΚΑΤΕΡΓΟ η γραμμή ακολουθεί κοινοτικό δρόμο μέχρι συναντήσεως του επαρχιακό δρόμου ΓΑΥΡΙΟΥ-ΑΝΔΡΟΥ η ΚΟΡΘΙΟΥ τον οποίο ακολουθεί μέχρι της θέσεως ΣΤΑΥΡΟΠΕΔΑ στην διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου ΓΑΥΡΙΟΥ-ΧΩΡΑΣ ΑΝΔΡΟΥ και ΓΑΥΡΙΟΥ- ΚΟΡΘΙΟΥ από εκεί ακολουθεί ανώνυμο ρέμα μέχρι του ορμίσκου ΣΤΡΟΦΥΛΛΑ και στην συνέχεια με όριο την θάλασσα καταλήγει στο ακρωτήριο ΚΑΤΕΡΓΟ από όπου και άρχισε. ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΥΝΕΤΙΟΥ», ΔΗΜΟΙ ΑΝΔΡΟΥ-ΚΟΡΘΙΟΥ ΕΜΒΑΔΟΥ: δυο χιλιάδες πεντακόσια στέμματα (2500) 17

ΒΟΡΕΙΑ: Αρχίζει από τον όρμο ΠΑΡΑΠΟΡΤΙΟΥ συνεχίζει τον κοινοτικό δρόμο από γωνία κτήματος ΚΑΛΛΙΒΡΟΥΣΗ ΑΝΤΝΙΟΥ και συνοικισμό ΒΡΑΧΝΟΥ μέχρι τον αμαξωτό δρόμο ΧΩΡΑΣ ΑΝΔΡΟΥ- ΣΥΝΕΤΙΟΥ- ΚΟΡΘΙΟΥ ΔΥΤΙΚΑ: συνεχίζει με το δρόμο ΑΝΔΡΟΥ-ΣΥΝΕΤΙΟΥ-ΚΟΡΘΙΟΥ μέχρι τον σταθμό αυτοκινήτων της κοινότητας ΣΥΝΕΤΙΟΥ ΝΟΤΙΑ: κατέρχεται από τον σταθμό ΣΥΝΕΤΙΟΥ ακολουθεί τον κοινοτικό δρόμο μέχρι τον Όρμο ΣΥΝΕΤΙΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ: βρέχεται από την θάλασσα σε όλο το μήκος του και καταλήγει στον Όρμο ΠΑΡΑΠΟΡΤΙΟΥ από όπου και άρχισε. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟ ΑΡΙΘΜΟ 175814/3040/7-7-1980 ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΤΕΝΟΥ», ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΘΙΟΥ ΕΜΒΑΔΟΥ Δέκα επτά χειλάδων Στρεμμάτων περίπου (17000) ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ Από το δεξιό του κολπίσκου ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ περνά τα υψώματα ΤΡΙΚΟΛΑ, ΜΑΡΜΑΡΟ, ΓΚΟΥΡΟΥΝΙ και ΤΡΥΠΗΤΗ, ΦΛΕΤΡΑ. ΒΟΡΕΙΑ Από ύψωμα ΤΡΥΠΗΤΗ, ΦΛΕΤΡΑ ακολουθεί την κορυφογραμμή του υψώματος ΡΑΧΗ με δυτική κατεύθυνση και διέρχεται από την εκκλησία ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ μέχρι την εκκλησία ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ. ΔΥΤΙΚΑ Κατέρχεται από τον ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ακολουθεί το δρόμο ΚΟΡΘΙΟΥ-ΣΤΕΝΟΥ και με κατεύθυνση ΝΟΤΙΑ διέρχεται από τα σημεία ΚΑΒΑΛΛΙΚΕΥΤΡΑ, ΛΑΓΟΤΡΥΠΑ και συναντάται με νέο ανοιχθέντα χωματόδρομο από την ΔΕΗ, ο οποίος ακολουθεί μέχρι το ακρωτήριο ΚΑΛΟΓΡΙΑΣ. ΝΟΤΙΑ Βρέχεται από θάλασσα. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ 161271/2-7-1982. ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΒΟΡΗΣ», ΔΗΜΟΣ ΥΔΡΟΥΣΑΣ ΕΚΤΑΣΕΩΣ: πέντε χιλιάδων στρεμμάτων (5000) Οροθετείται ως με δρόμο αμαξωτό προς την παραλία ΒΟΡΗΣ από την μία πλευρά και από την άλλη πλευρά με δρόμο αμαξωτό και φυσική ρεματιά προς την παραλία της ΛΕΥΚΑΣ, βόρειο ανατολικά δε βρέχεται από θάλασσα. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ με αριθμό πρωτοκόλλου 2402/17-7-1998. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ «ΚΑΣΤΡΟΥ ΚΟΧΥΛΟΥ», ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΘΙΟΥ 18

ΒΟΡΕΙΑ: αμαξωτής οδού ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ: από πετρόκτιστη μάντρα η οποία κατευθύνεται ΝΟΤΙΑ και συναντά παλαιό Αγροτικό δρόμο ΝΟΤΙΑ: ο προ αναφερόμενος αγροτικός δρόμος ΔΥΤΙΚΑ: Ο προαναφερόμενος αγροτικός δρόμος συναντά το ΤΕΡΜΑ της αμαξωτής οδού ακολουθεί την αμαξωτή οδό μέχρι την διασταύρωση του ΒΟΡΕΙΟΥ ΣΥΝΟΡΟΥ. Ακολουθεί χάρτης με τα καταφύγια Άνδρου (πηγή: http://ksandrou.blogspot.gr/p/blog-page_13.html) 19

1.4. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ & ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΖΩΩΝ Η διακήρυξη των δικαιωμάτων των ζώων: Άρθρο 1 Όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης. Άρθρο 2 Ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου. Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και δεν μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Αντίθετα, οφείλει να χρησιμοποιεί τις γνώσεις για το καλό των ζώων. Κάθε ζώο δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο. Άρθρο 3 Κανένα ζώο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά. Αν η θανάτωση ενός ζώου θεωρηθεί υποχρεωτική, πρέπει να γίνει στιγμιαία, ανώδυνα και χωρίς καμιά πρόκληση αγωνίας του ζώου. Άρθρο 4 Κάθε ζώο δικαιούται να ζήσει στο φυσικό του χώρο (γη, θάλασσα, αέρας) και να αναπαράγεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους, Η στέρηση ελευθερίας του ζώου, ακόμη κι αν γίνεται για μορφωτικούς σκοπούς, είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη δικαιωμάτων αυτού. Άρθρο 5 Κάθε ζώο που από παράδοση θεωρείται κατοικίδιο δικαιούται να ζήσει με το ρυθμό και τις συνθήκες ζωής και ελευθερίας που αντιστοιχούν στο είδος του. Η διαφοροποίηση αυτών των συνθηκών από τον άνθρωπο έχει σκοπούς κερδοσκοπικούς και είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη. Άρθρο 6 Κάθε ζώο που αποτελεί σύντροφο του ανθρώπου έχει δικαίωμα διάρκειας ζωής ανάλογης με τη φυσική του μακροβιότητα. Η εγκατάλειψη ενός ζώου θεωρείται πράξη απάνθρωπη και εξευτελιστική. Άρθρο 7 Αναφορικά με τα ζώα που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο, η διάρκεια και η ένταση δουλειάς πρέπει να είναι σε λογικά πλαίσια, η διατροφή τους ικανοποιητική και η ανάπαυσή τους 20

υποχρεωτική. Άρθρο 8 Οποιοσδήποτε πειραματισμός πάνω στα ζώα, ιατρικός, επιστημονικός, κλπ. αντιτίθεται προς τα δικαιώματα των ζώων, εφόσον προκαλεί πόνο σωματικό ή ψυχικό. Πρέπει να επιδιώκεται η αντικατάσταση του πειραματισμού πάνω στα ζώα από άλλες υπάρχουσες τεχνικές. Άρθρο 9 Τα ζώα που εκτρέφονται για τη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να στεγάζονται, να τρέφονται, να μετακινούνται και να θανατώνονται χωρίς πρόκληση πόνου και αγωνίας. Άρθρο 10 Απαγορεύεται η εκμετάλλευση των ζώων για τη διασκέδαση των ανθρώπων. Η έκθεση ζώου και τα θεάματα που χρησιμοποιούν ζώα αποτελούν καταστρατήγηση της αξιοπρέπειας και του σεβασμού προς τη ζωή του ζώου. Άρθρο 11 Κάθε πράξη που χωρίς λόγο προκαλεί θάνατο ζώου είναι βιοκτονία, είναι έγκλημα απέναντι στη ζωή. Άρθρο 12 Κάθε πράξη που προκαλεί θάνατο μεγάλου αριθμού άγριων ζώων Η μόλυνση και οποιαδήποτε καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος οδηγούν στη γενοκτονία. Άρθρο 13 Σεβασμός επιβάλλεται ακόμη και στο νεκρό ζώο. Κάθε σκηνή βίας στην τηλεόραση και το σινεμά με θύματα ζώα πρέπει να απαγορευτεί και μόνο οι σκηνές που έχουν σκοπό να ενημερώσουν για τα δικαιώματα των ζώων οφείλουν να προβάλλονται. Άρθρο 14 Οι οργανισμοί προστασίας και προάσπισης των ζώων πρέπει να αντιπροσωπεύονται από κάθε κυβέρνηση. Τα δικαιώματα του ζώου πρέπει να κατοχυρωθούν απ' τους νόμους, όπως ακριβώς και τα δικαιώματα του ανθρώπου. και η καταπάτησή τους Άρθρο 1 Ο άνθρωπος δε σέβεται τη ζωή κάθε ζώου και τα σκοτώνει, πολλές 21

φορές χωρίς λόγο π.χ. οι κυνηγοί που έχουν για χόμπι να σκοτώνουν τα ζώα. Εξοντώνει πολλά ζώα για τη γούνα τους, το κρέας τους, τους χαυλιόδοντές τους κλπ. Εκμεταλλεύεται πολλά ζώα στο τσίρκο (τα οποία εκπαιδεύει με βασανιστήρια), στους ζωολογικούς κήπους και σε διάφορα άλλα θεάματα (αρκούδα χορεύτρια). Άρθρο 2 Ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται τα κατοικίδια ζώα σε μεγάλες κτηνοτροφικές και πτηνοτροφικές μονάδες, όπου τα ζώα είναι το ένα δίπλα στο άλλο, χωρίς καθόλου χώρο, για να κινούνται. Αυτό το κάνει, για να παχύνουν και να δώσουν περισσότερο κρέας, γάλα και αυγά. Ακόμα και στις αυλές των σπιτιών δένουνε τα ζώα, για να μην κινηθούν ή τα έχουνε κλεισμένα μέσα σε μικρούς χώρους. Άρθρο 3 Υπάρχουν πολλά ζώα υπό εξαφάνιση (ο ελέφαντας, η χελώνα καρέτα καρέτα, το πάντα, η φώκια μοναχός, οι γύπες κ.ά.), γιατί ο άνθρωπος σκοτώνει μεγάλο αριθμό ζώων του κάθε είδους. Άρθρο 4 Οι άνθρωποι ρυπαίνουν τις θάλασσες, τα ποτάμια, τις λίμνες και τον αέρα και έτσι κινδυνεύουν τα ζώα που ζουν εκεί. Βάζουν φωτιές στα δάση ή τα καταστρέφουν κόβοντάς τα και έτσι μερικά ζώα πεθαίνουν και άλλα αναγκάζονται να φύγουν από το «σπίτι» τους. (πηγή: http://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/zoa/page10.html). 22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΑ ΖΩΑ 2.1. ΓΕΝΙΚΑ Τα ζώα συντροφιάς έχουν μάθει να ζουν κοντά μας, σαν πολύτιμοι φίλοι και σύντροφοί μας. Έχουν την ανάγκη μας και έχουμε τη δική τους. Η παρουσία τους λειτουργεί σαν ένα είδος θεραπείας από το καθημερινό άγχος. Έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι η ύπαρξή τους κοντά σε παιδιά, τα διδάσκει αξίες όπως η υπευθυνότητα, η φιλία και ο σεβασμός και αναπτύσσει την κοινωνικότητα, την ευαισθησία και την προσωπικότητά τους. Είναι πολύτιμοι σύντροφοι για τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας. Τους βοηθούν να διατηρήσουν τα ενδιαφέροντα, τη ζωτικότητα και την οξύτητα του πνεύματός τους και να αντιμετωπίσουν τη μελαγχολία που πολλές φορές εμφανίζεται σε αυτές της ηλικίες. Ειδικές συναισθηματικές σχέσεις αναπτύσσονται μεταξύ ζώων και ανθρώπων με ειδικές ανάγκες. Τα ζώα γίνονται η παρηγοριά τους, γίνονται οι πολύτιμοι συμπαραστάτες τους, γίνονται κάποιες φορές, το φως τους. Σε μια εποχή όπου ο άνθρωπος έχει χάσει την επαφή του με τη φύση, η σχέση του με τα ζώα τον βοηθάει να αποκαταστήσει την σχέση του μαζί της, με τους συνανθρώπους του και με τον ίδιο τον εαυτό του. 2.2. ΠΑΙΔΙΑ & ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ: ΟΦΕΛΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ Τα παιδιά που μεγαλώνουν με κατοικίδια έχουν τη δυνατότητα να μάθουν εμπειρικά για τον κύκλο της ζωής όπως η αναπαραγωγή, η γέννηση, τα γηρατειά, η ασθένεια και ο θάνατος. Μέσω της παρατήρησης, θα κατανοήσουν βιωματικά τις αναλογίες της ανθρώπινης ζωής και της ζωής των ζώων αποκτώντας μια καλύτερη επαφή με τη δική τους φύση και τις υπαρξιακές του διαστάσεις. Σύμφωνα με πολλές ψυχολογικές θεωρίες, η βιωματική μέθοδος γνώσης, δηλαδή η εμπειρία, ενισχύει ουσιαστικά το άτομο. Αυτά τα παιδιά αντιμετωπίζουν τη ζωή πιο ρεαλιστικά και αντιμετωπίζουν πιο εύκολα τις διάφορες απώλειες στη ζωή τους. Τα ζώα συντροφεύουν τον άνθρωπο στη μοναξιά του. Σύμφωνα με στοιχεία επιστημονικών μελετών, η θεραπευτική συμβολή των ζώων, συντροφιάς σε 23

παιδιά, με προβλήματα νοσολογικά, συναισθηματικά και συμπεριφοράς είναι ανεκτίμητη. Η παιδική ωμότητα απέναντι στα ζώα προμηνύει ενήλικη επιθετικότητα και εγκληματικότητα. Ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορούν να συμβούν σε ένα παιδί σε σχέση με τη μετέπειτα ενήλικη ζωή του, είναι να βασανίσει ή να σκοτώσει ένα ζώο και να μην έχει συνέπειες. Η παιδική εγκληματικότητα κατά των ζώων αποτελεί ένα δείκτη του πως θα εξελιχθεί το παιδί αργότερα ως ενήλικας. Μαθαίνοντας από νωρίς στο παιδί το σεβασμό προς τα ζώα, του προσφέρουμε ένα πολύτιμο εφόδιο για ένα σωστό τρόπο συμπεριφοράς ενάντια στη «Βία». Τέλος, οι γονείς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία αυτής της διαδικασίας. Η επιλογή του ζώου, η προστασία των παιδιών από τις μολύνσεις που πιθανόν μπορούν να υποστούν από αυτά, η ηλικία των παιδιών, ο χώρος τον οποίον διαθέτουν καθώς και η συμμετοχή των ιδίων των γονιών στη φροντίδα αυτών είναι παράγοντες τους οποίους θα πρέπει να λάβουν υπόψη οι γονείς πριν την απόφαση για απόκτηση ενός ζώου στο σπίτι. Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέσω των κατοικίδιων ζώων καλλιεργούνται στα παιδιά οι αξίες του ανθρωπισμού, της οικολογικής συνείδησης, της ηθικής ευθύνης, του αλτρουισμού. Όλα τα πιο πάνω αποτελούν μόνο κάποια από τα οφέλη της συμβίωσης του παιδιού με ένα κατοικίδιο ζώο. 2.3. ΕΠΤΑ ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΖΩΩΝ Όταν το δέσιμο μεταξύ ανθρώπων και ζώων αποτυγχάνεται συχνά ακούμε τη φράση «δέσιμο ανθρώπου και ζώου». Δεν είναι όλες οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων συντροφιάς πετυχημένες. Υπάρχουν δυσκολίες 24