ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΙΣ Α.Π.Ε.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΙΣ Α.Π.Ε. Παντελής Μαραµπέας Κ.Ε.Κ. Αγίων Αναργύρων ωδεκανήσου & Μουσουνίστης 10 13562 Αγ. Ανάργυροι KEYWORDS: πρόγραµµα κατάρτισης, αίθουσες, αποδέκτες, πρόγραµµα σπουδών, επιτροπή διοίκησης. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο Κέντρο Επαγγελµατικής Κατάρτισης Αγίων Αναργύρων υλοποιείται πρόγραµµα συνεχιζόµενης κατάρτισης µε γενικό τίτλο: «Συστήµατα Αξιοποίησης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας». Το πρόγραµµα περιλαµβάνει τα παρακάτω τµήµατα: «Εγκαταστάσεις Ανεµογεννητριών και Αιολικών Πάρκων», «Εγκαταστάσεις Φωτοβολταϊκών Συστηµάτων», «Ηλιακά Συστήµατα Θέρµανσης Ψύξης» και «Εσωτερικές Εγκαταστάσεις Φυσικού Αερίου». Το πρόγραµµα σπουδών περιλαµβάνει θεωρητικό και πρακτικό µέρος. Επίσης, οι σπουδαστές ασκούνται σε λογισµικά πακέτα υπολογισµού και προσοµοίωσης εγκαταστάσεων. Το πρόγραµµα ολοκληρώνεται µε εργαστηριακές ασκήσεις και επισκέψεις αντίστοιχους βιοµηχανικούς χώρους. A TRAINING PROGRAM IN THE RES Pantelis Marambeas KEK Agion Anargiron Dodekanisou & Mousounitsis 10 13562 Ag. Anargiri Athens ABSTRACT The Vocational Training Center of Agii Anargiri is dealing with a training program, by the name: Exploitation of Renewable Energy Systems. This program contains the following sections: Wind Turbine and Wind Turbine Park Installations, Photovoltaic System Installation, Heating and Cooling Solar Systems and Internal Installations of Natural Gas. The studies program, in every section, consists of a theoretical and a practices part. Also, students are informed about computational and simulation tools. The educational program is completed by experimental exercises and visits in corresponding industrial areas. 1

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Κέντρο Επαγγελµατικής Κατάρτισης Αγίων Αναργύρων ιδρύθηκε το 1987, µε βάση τον κανονισµό 815/84 της Ε.Ο.Κ. και λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 1994, σύµφωνα µε προγραµµατική σύµβαση, που υπογράφηκε στις 12/7/1994 από τους παρακάτω συµβαλλόµενους φορείς : Γενική Γραµµατεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων του ΥΠ.Ε.Π.Θ. ήµος Αγίων Αναργύρων Ν.Ε.Λ.Ε. Αθήνας ηµοτική Επιχείρηση Αγίων Αναργύρων. Η παραπάνω σύµβαση εντάσσεται στο γενικό προγραµµατισµό της Γ.Γ.Ε.Ε. του ΥΠ.Ε.Π.Θ, για δηµιουργία Κ.Ε.Κ. στην περιφέρεια της Αττικής, σύµφωνα µε τον κανονισµό 815/1984 της Ε.Ο.Κ. και συνενώνει τις προσπάθειες των συµβαλλοµένων µε στόχους : Την ανάπτυξη νέων µορφών παραγωγικών δραστηριοτήτων και σχέσεων, που θα συµβάλλουν στη µείωση της ανεργίας και της υποαπασχόλησης. Την προσφορά εναλλακτικών ευκαιριών απασχόλησης µε πρόσθετη κατάρτιση, ιδίως σε όσους βρίσκονται σε κίνδυνο ανεργίας, λόγω της αλλαγής των συνθηκών της αγοράς εργασίας. Την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αξιοποίηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (Α.Π.Ε.). Την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, την άσκηση της ικανότητας για συµµετοχή στις κοινωνικοοικονοµικές διαδικασίες και την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των καταρτιζοµένων. Το ΚΕΚ Αγίων Αναργύρων στεγάζεται σε κτίριο 1400 m 2, το οποίο περιλαµβάνει τρεις αίθουσες διδασκαλίας, µια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκη, εργαστήριο ηλεκτρικών ηλεκτρονικών εφαρµογών, εργαστήριο παθητικών ηλιακών συστηµάτων, εργαστήριο συσκευών φυσικού αερίου, αποθηκευτικούς χώρους και χώρους υγιεινής. 2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Το πρόγραµµα κατάρτισης, που υλοποιείται κάθε χρόνο στο ΚΕΚ Αγίων Αναργύρων απευθύνεται σε πτυχιούχους ή τελειόφοιτους της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης καθώς και σε πτυχιούχους της ευτεροβάθµιας Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΤΕΕ Β κύκλου σπουδών), αναλόγων ειδικοτήτων και φέρει το γενικό τίτλο: Συστήµατα Αξιοποίησης των Α.Π.Ε. Στο πλαίσιο αυτού του προγράµµατος λειτουργούν τα παρακάτω τµήµατα : Εγκαταστάσεων Ανεµογεννητριών και Αιολικών Πάρκων (230 ώρες), Εγκαταστάσεων Φωτοβολταϊκών Συστηµάτων (230 ώρες), Ηλιακών Συστηµάτων Θέρµανσης Ψύξης (220 ώρες) Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου (150 ώρες). Σε κάθε τµήµα, το αναλυτικό πρόγραµµα σπουδών περιλαµβάνει θεωρητικό και πρακτικό µέρος. Το θεωρητικό µέρος κάθε θέµατος περιλαµβάνει λογισµικά πακέτα υπολογισµού και προσοµοίωσης των εγκαταστάσεων. Το πρόγραµµα ολοκληρώνεται µε εργαστηριακές ασκήσεις και εκπαιδευτικές επισκέψεις σε Αιολικά Πάρκα, Φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις Φυσικού Αερίου, βιοµηχανίες κατασκευής Ηλιακών παθητικών συστηµάτων και εκθέσεις αναλόγων αντικειµένων. Η παρακολούθηση είναι δωρεάν και υποχρεωτική. Στο τέλος του εκπαιδευτικού έτους, οι σπουδαστές µε επαρκή παρακολούθηση αξιολογούνται στο γνωστικό αντικείµενο κάθε θέµατος και ο βαθµός αξιολόγησης αναγράφεται στη βεβαίωση που τους χορηγείται. 2

3. ΥΠΟ ΟΜΗ Το ΚΕΚ Αγίων Αναργύρων στεγάζεται σε κτίριο 1400 m 2 (εικόνα1), το οποίο περιλαµβάνει τρεις αίθουσες διδασκαλίας, µια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκη, εργαστήριο ηλεκτρικών ηλεκτρονικών εφαρµογών, εργαστήριο παθητικών ηλιακών συστηµάτων (εικόνες 2α, 2β, 2γ, 2δ), αποθηκευτικούς χώρους και χώρους υγιεινής. Εικόνα 1.Το κτίριο συνολικής επιφάνειας 1400 m 2, όπου στεγάζεται το Κ.Ε.Κ. Αγ, Αναργύρων α) β) γ) δ) Εικόνα 2. Άποψη από τους χώρους του Κ.Ε.Κ. α) Αίθουσα διδασκαλίας, β) Αίθουσα Η/Υ, γ) Εργαστήριο Ηλεκτρολογικών & Ηλεκτρονικών εφαρµογών, δ) Εργαστήριο παθητικών Ηλιακών συστηµάτων 3

4. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Το πρόγραµµα που υλοποιείται στο Κ.Ε.Κ. Αγίων Αναργύρων παρέχει βασική και συµπληρωµατική επαγγελµατική κατάρτιση και έχει ως αποδέκτες : πτυχιούχους ή τελειόφοιτους Α.Ε.Ι, Τ.Ε.Ι, σχετικών ειδικοτήτων, για πρόσθετη επαγγελµατική κατάρτιση και εξειδίκευση. στελέχη επιχειρήσεων µε σκοπό την εξειδίκευσή τους, που θα συνεισφέρει στην επαγγελµατική τους εξέλιξη. επαγγελµατίες τεχνίτες που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν εξειδίκευση, και πρόσθετες γνώσεις, που θα τους βοηθήσουν να ανταποκριθούν στα νέα δεδοµένα της αγοράς εργασίας. αποφοίτους ή τελειόφοιτους ΕΠΛ, ΤΕΛ, ΤΕΣ, ΤΕΕ, ΤΕΙ, µε ειδικότητα συναφή µε το αντικείµενο του προγράµµατος, για πρόσθετη επαγγελµατική κατάρτιση. Το πρόγραµµα αρχίζει το πρώτο δεκαήµερο του Οκτωβρίου και ολοκληρώνεται στο τέλος Μαΐου. Την εποπτεία λειτουργίας του Κ.Ε.Κ. αναλαµβάνει Επιτροπή ιοίκησης, η οποία αποτελείται από: ύο (2) εκπροσώπους της Γ.Γ.Ε.Ε, Έναν εκπρόσωπο του ήµου Αγίων Αναργύρων, Έναν εκπρόσωπο της Ν.Ε.Λ.Ε. Αθήνας, Έναν εκπρόσωπο της ηµοτικής Επιχείρησης του ήµου Αγίων Αναργύρων. O αριθµός των τµηµάτων µάθησης θα καθορίζεται µε απόφαση της κοινής επιτροπής. Η επιλογή των σπουδαστών γίνεται από την κοινή επιτροπή µετά από υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφεροµένους. Τα κριτήρια επιλογής των σπουδαστών κατά σειρά προτεραιότητας είναι: - Απολυτήριο ή πτυχίο κατά περίπτωση. - Εµπειρία στο αντικείµενο. - Εντοπιότητα. Σηµειώνεται ότι και τα δύο φύλα έχουν το ίδιο δικαίωµα συµµετοχής και παρακολούθησης στο πρόγραµµα. Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα απαρτίζεται από δύο µέρη : α) το θεωρητικό και β) το πρακτικό (εργαστήρια, µελέτες, κατασκευές ). Η διδασκαλία των µαθηµάτων γίνεται επί 5 επιµορφωτικές ώρες ανά ηµέρα. Η διαδικασία κατάρτισης θα αξιολογείται µε βάση τη συµµετοχή του σπουδαστή στο πρόγραµµα (παρουσίες) και τα αποτελέσµατα των εργασιών (κατασκευών), των µελετών και των επιδόσεών του στα τεστ αξιολόγησης. Με την ολοκλήρωση του προγράµµατος δίδεται σε κάθε εκπαιδευόµενο, βεβαίωση παρακολούθησης, µε την οποία πιστοποιείται η συµµετοχή του εκπαιδευοµένου στο πρόγραµµα και στις εργασίες του, εφόσον έχει παρακολουθήσει επαρκώς το πρόγραµµα. Στη βεβαίωση παρακολούθησης, θ αναγράφεται ο βαθµός επίδοσής του στα τεστ αξιολόγησης στην κλίµακα των 100. Αν ο σπουδαστής δεν έχει παρακολουθήσει τουλάχιστον το 85% των εκπαιδευτικών ωρών δεν θα λαµβάνει βεβαίωση. Η φοίτηση στο Κ.Ε.Κ. είναι δωρεάν και δεν αποτελεί λόγο αναβολής από το Στρατό. 4

Τα οποιαδήποτε παραγόµενα προϊόντα από την πρακτική άσκηση των σπουδαστών ανήκουν στο Κ.Ε.Κ. Αγίων Αναργύρων. Οι σπουδαστές του Κ.Ε.Κ. έχουν τα παρακάτω δικαιώµατα: - Συµµετοχή στις ολοµέλειες του Κ.Ε.Κ. - Προτάσεις για εκδηλώσεις, οµιλίες, διαλέξεις κ.λ.π. - Προτάσεις για θέµατα ατοµικών - συλλογικών εργασιών. - Συµµετοχή σε εκπαιδευτικά, επιµορφωτικά ταξίδια, επισκέψεις και ανταλλαγές. - Χρήση αναλώσιµων εκπαιδευτικών υλικών. Οι υποχρεώσεις των σπουδαστών αφορούν στα παρακάτω: - Η εύρυθµη λειτουργία του Κ.Ε.Κ. και η απρόσκοπτη εξέλιξη του προγράµµατος απαιτεί συνεχή και συνεπή παρουσία και συµµετοχή. (Ως ελάχιστο όριο παρουσιών ορίζεται το 85 % των θεωρητικών και εργαστηριακών εκπαιδευτικών ωρών ). - Ενεργητική συµµετοχή στη µαθησιακή διαδικασία (τεστ, µελέτες, κατασκευές). - Τήρηση των άρθρων του εσωτερικού κανονισµού. - Τήρηση των κανόνων ασφαλείας και λειτουργίας των µηχανηµάτων. - Παρουσίαση συλλογική ή ατοµική των εφαρµογών και εργασιών στα πλαίσια του προγράµµατος. Πρόεδρος της Κοινής Επιτροπής ορίζεται ο εκπρόσωπος του ήµου Αγίων Αναργύρων. 5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ Το αναλυτικό πρόγραµµα σπουδών σε κεφάλαια, ανά τµήµα έχει όπως παρακάτω: 5.1 Εγκαταστάσεις ανεµογεννητριών & αιολικών πάρκων - Εισαγωγή - Ανεµολογικά µεγέθη - Περιγραφή, λειτουργία Ανεµογεννήτριας και Αιολικών Πάρκων - Ενεργειακό δυναµικό στην Ελλάδα και ιεθνώς - Ηµιαγωγικά στοιχεία ισχύος - Αντιστροφείς ισχύος - ιαµόρφωση εύρους παλµών (PWM), ηµιτονική διαµόρφωση εύρους παλµών (SPWM) - Ανορθωτικές διατάξεις ανεµογεννητριών - Φίλτρα εξόδου ανεµογεννητριών - Μετασχηµατιστές - Γεννήτριες ανεµογεννητριών - Μικροεπεξεργαστές - Αιολικά πάρκα - Μονάδες συλλογής, επεξεργασίας και µεταφοράς αιολικών µετρήσεων - Γειώσεις - Αντικεραυνική προστασία - Οικονοµοτεχνικές µελέτες - Σχεδίαση και ανάλυση ηλεκτρικών κυκλωµάτων σε Η/Υ µε το λογισµικό πακέτο P Spice - Εργαστήριο (σχεδίαση και κατασκευή ηλεκτρονικής πλακέτας) - Εκπαιδευτική επίσκεψη 5.2 Εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών (Φ/Β) συστηµάτων - Εισαγωγή - Σύνθεση Φ/Β συστήµατος - Επιλογή µεγέθους Φ/Β συστήµατος 5

- Προδιαγραφές Φ/Β συστηµάτων - Φ/Β πλαίσια - Συσσωρευτές - Κυψέλες Υδρογόνου - Ηµιαγωγικά στοιχεία ισχύος - DC-DC µετατροπείς - φορτιστές - Αντιστροφείς ισχύος - Φίλτρα εξόδου αντιστροφέων - Μικροεπεξεργαστές - ιαµόρφωση εύρους παλµών (PWM), ηµιτονική διαµόρφωση εύρους παλµών (SPWM) - Ρύθµιση φόρτισης εκφόρτισης συσσωρευτών, ρύθµιση λειτουργίας στο Σηµείο Μέγιστης Παροχής Ισχύος (MPPT) από τα Φ/Β - Γειώσεις - Αντικεραυνική προστασία - Εφαρµογές Φ/Β συστηµάτων - Οικονοµοτεχνικές µελέτες - Σχεδίαση και ανάλυση ηλεκτρικών κυκλωµάτων σε Η/Υ µε το λογισµικό πακέτο P Spice - Εργαστήριο (σχεδίαση και κατασκευή ηλεκτρονικής πλακέτας) 5.3 Ηλιακά συστήµατα θέρµανσης ψύξης - Εισαγωγή - Ηλιακή ακτινοβολία γεωµετρία - Σύνθεση ηλιακού συστήµατος Θέρµανσης νερού χρήσης - Ηλιακοί συλλέκτες (είδη, χαρακτηριστικά) - Κανονισµοί και πρότυπα - Υπολογισµός θερµικών ηλιακών εγκαταστάσεων - Μέθοδος υπολογισµών µε τη µέθοδο των f - Σωλήνες κενού - Αποθήκες θερµότητας - Ενδοδαπέδια συστήµατα θέρµανσης, εφαρµογές - Κυκλοφορητές - Μέθοδος υπολογισµών µε καµπύλες f-φ - Μέθοδος υπολογισµών µε καµπύλες Φ-f - Εκτίµηση αναµενόµενης παραγωγής ενέργειας από επίπεδους ηλιακούς συλλέκτες - Παραδείγµατα υπολογισµών - Οικονοµικά στοιχεία - Αξιολόγηση µελέτης ηλιακής εγκατάστασης - Ψύξη µε ηλιακή ενέργεια - Ψυκτικός κύκλος εφαρµογές σε ηλιακά συστήµατα - Αντλία θερµότητας - Εφαρµογές παραδείγµατα - Οδηγίες σχεδίασης υδραυλικών κυκλωµάτων ηλιακής ενέργειας- αυτοµατισµοί - Σχεδίαση υδραυλικών κυκλωµάτων κανονισµοί - Υπολογισµός ηλιακών συστηµάτων σε Η/Υ µε λογισµικό πακέτο - Εργαστήριο 5.4 Εσωτερικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου - Εισαγωγή - Χαρακτηριστικά φυσικού αερίου - Παραγωγή µεταφορά φυσικού αερίου, το Ελληνικό σύστηµα µεταφοράς - Εγκαταστάσεις διανοµής φυσικού αερίου στα κτίρια - Εσωτερικές εγκαταστάσεις κανονισµοί 6

- Οδηγίες για τη µελέτη εγκαταστάσεων - Παραδείγµατα εφαρµογές - Κατασκευαστικές οδηγίες - Συσκευές φυσικού αερίου (είδη, λειτουργία) - Εξαρτήµατα εγκαταστάσεων φυσικού αερίου - Ρυθµίσεις λειτουργίας συσκευών - Απαγωγή καυσαερίων, ρύθµιση, µετρήσεις - Βλάβες, συντήρηση εγκατάστασης - Συνθήκες διαφυγής έλεγχος εκτάκτων καταστάσεων - Έλεγχοι Βιοµηχανικών εγκαταστάσεων - Υπολογισµός και σχεδίαση εσωτερικών εγκαταστάσεων σε Η/Υ µε λογισµικό πακέτο 6. ΙΟΙΚΗΣΗ Για την παρακολούθηση της σύµβασης λειτουργίας του Κ.Ε.Κ, την εποπτεία της λειτουργίας του, την προέγκριση του προϋπολογισµού και απολογισµού, το συντονισµό των ενεργειών των συµβαλλοµένων µερών και την επίλυση τυχόν διαφορών συγκροτήθηκε επιτροπή διοίκησης, η οποία αποτελείται από τα παρακάτω µέλη : υο εκπροσώπους της Γενικής Γραµµατείας Εκπαίδευσης Ενηλίκων Έναν εκπρόσωπο του ήµου Αγίων Αναργύρων Έναν εκπρόσωπο της Ν.Ε.Λ.Ε. Αθήνας Έναν εκπρόσωπο της ηµοτικής Επιχείρησης Αγίων Αναργύρων 7. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Α.Π.Ε. ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ Κ.Ε.Κ. Για το φωτισµό χώρων του ΚΕΚ (εσωτερικά, περιµετρικά του κτιρίου και της αυλής) έχουν εγκατασταθεί τέσσερα αυτόνοµα φωτοβολταϊκά συστήµατα (εικόνα 3) και µια ανεµογεννήτρια στην οροφή του κτιρίου (εικόνα 4). α) β) Εικόνα 3. Αυτόνοµο φωτοβολταϊκό σύστηµα για το φωτισµό εσωτερικών χώρων του ΚΕΚ α) Φωτοβολταίκή γεννήτρια ισχύος 1.100 Wp, β) Αντιστροφέας 48V DC/220V AC, 3kW και συσσωρευτές 24x2V, 7.200Ah 7

Εικόνα 4. Ανεµογεννήτρια 500 W, εγκατεστηµένη στην οροφή του κτιρίου 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στα δέκα χρόνια λειτουργίας του ΚΕΚ έχουν καταρτιστεί περίπου 430 πτυχιούχοι εκ των οποίων οι 230 την τελευταία τετραετία. Ένας σηµαντικός αριθµός από αυτούς έχει εργαστεί ή εργάζεται σε επιχειρήσεις ή οργανισµούς µε αντικείµενο τις Α.Π.Ε. Το ενδιαφέρον των σπουδαστών εστιάζεται κυρίως στα θέµατα των Ανεµογεννητριών, των Φωτοβολταϊκών και του Φυσικού Αερίου. Το ΚΕΚ Αγίων Αναργύρων είναι το µοναδικό στην κατηγορία του που λειτουργεί στη χώρα µας και από τα λίγα στην Ε.Ε. Η ύλη που διδάσκεται (θεωρία και εργαστήρια) αναφέρεται κυρίως στο τεχνικό µέρος των εγκαταστάσεων. Έτσι οι απόφοιτοι του προγράµµατος µπορούν να προσαρµοστούν εύκολα και να αποδώσουν έργο σε σύντοµο χρόνο, κατά την επαγγελµατική τους ενασχόληση µε τα αντικείµενα των ΑΠΕ. Στην Ελλάδα, όπου το δυναµικό των ΑΠΕ είναι τεράστιο και οι εφαρµογές τους συνεχώς αυξάνουν, τέτοιες δραστηριότητες πρέπει να ενισχύονται και να διευρύνονται µε τη δηµιουργία τέτοιων κέντρων σε όλη την επικράτεια. 8