Γεωθερμία Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν με συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς να κατασκευάζουν γεωθερμικά συστήματα. Στη χώρα μας λειτουργούν ήδη με επιτυχία αντίστοιχα πιλοτικά συστήματα. Θα είναι άραγε το μέλλον για τις σύγχρονες εγκαταστάσεις θέρμανσης & ψύξης ή θ αποτελούν προνόμια των ολίγων, που θα είναι σε θέση να τα υλοποιήσουν διαθέτοντας αφενός τους κατάλληλους εξωτερικούς χώρους και αφετέρου το πολύ υψηλότερο ποσό χρημάτων (περίπου 3-4 φορές υψηλότερο) σε σύγκριση με τα κλασικά συστήματα θέρμανσης; Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης υπέγραψε νέα υπουργική απόφαση, με την οποία απλοποιούνται οι διαδικασίες για τη χρήση της «αβαθούς» γεωθερμίας στη θέρμανση και ψύξη χώρων, προκειμένου να υπάρξει εξοικονόμηση ενέργειας. Ειδικότερα με τη νέα υπουργική απόφαση: Απλοποιείται η διαδικασία έκδοσης της άδειας εγκατάστασης γεωθερμικού συστήματος θέρμανσης-ψύξης και μειώνεται η γραφειοκρατία με τον περιορισμό των δικαιολογητικών στα απολύτως απαραίτητα και με την υποβολή απλών επικυρωμένων φωτοτυπιών τους. Επιπλέον, ο περιορισμός των δικαιολογητικών μειώνει και το κόστος έκδοσης της άδειας. Μειώνονται οι υφιστάμενοι περιορισμοί για την
2 editorial Πριν από 30 περίπου χρόνια θυμάμαι - πως σαν νέος μηχανικός μελετητής εγκαταστάσεων θέρμανσης, σχεδιάζαμε και κατασκευάζαμε εγκαταστάσεις με το κλασικό δισωλήνιο σύστημα. Αργότερα αρχίσαμε δειλά-δειλά να υπολογίζουμε τις αυτόνομες εγκαταστάσεις θέρμανσης με βάνες αυτονομίας και μονοσωλήνια κυκλώματα. Οι θερμοστατικοί διακόπτες των σωμάτων αν και γνωστοί στην αγορά δεν είχαν ευρεία χρήση παρά μόνο σε ελάχιστες «καλοπληρωμένες» μονοκατοικίες. Η έννοια της εξοικονόμησης ενέργειας δεν είχε αποδοχή στο ευρύ κοινό αφενός και αφετέρου η χρήση ηλεκτροβανών αυτονομίας με ωρομετρητές απέτρεπαν τους ιδιοκτήτες να προτιμήσουν θερμοστατικούς διακόπτες, καθόσον η επιβάρυνση της θέρμανσης είχε να κάνει με τις ώρες λειτουργίας της εγκατάστασης και όχι με την κατανάλωση θερμικής ενέργειας (θερμίδες των σωμάτων). Οι θερμιδομετρητές, οι οποίοι μας διασφάλιζαν την εξοικονόμηση ενέργειας, αποτελούσαν είδος πολυτελείας. Σήμερα η εξοικονόμηση ενέργειας απασχολεί όλο και περισσότερο τους χρήστες των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού. Για το λόγο αυτό ο κάθε επαγγελματίας μηχανικός, έμπορος και εγκαταστάτης οφείλει να ενημερώνει τον πελάτη του για κάθε μία συγκεκριμένη εγκατάσταση, τις δυνατότητες που του προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, το ενδεικτικό κόστος και τα ποσοστά εξοικονόμησης ενέργειας για κάθε μία συγκεκριμένη εγκατάσταση. Για παράδειγμα, σε μία εγκατάσταση θέρμανσης που απαιτούνται περίπου 2.000 lt πετρελαίου το χρόνο με χρήση κλασικού καυστήρα πετρελαίου, δηλαδή ετήσιο κόστος λειτουργίας 1.200,00 ( με 0,60 /lt), θα είχαμε ενδεικτικά 15% οικονομία (180,00 ) για χρήση φυσικού αερίου, 35-40% οικονομία (450,00 ) για σύνδεση με αντλία θερμότητας και 50-60% οικονομία (550,00 ) για εγκατάσταση γεωθερμικού συστήματος. Ενδεικτικό κόστος ηλεκτρικού ρεύματος 0,11 /kwh). Παράλληλα, το κόστος κατασκευής (υλικά και εργασία) του καθενός από τα προαναφερθέντα συστήματα είναι Κ1,Κ2,Κ3,.. Οι παρεχόμενες δυνατότητες είναι αντίστοιχα, θέρμανση και θέρμανση-ψύξη, η δε ενεργειακή απόδοση του καθενός συστήματος είναι Α,Β,C κ.ο.κ. Στο ΦΕΚ 89 (19 Μαϊου 2008) όπου εναρμονίζεται η ελληνική νομοθεσία με την οδηγία 2002/91/ΕΚ του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, στο Άρθρο 6 αναφέρει ότι «.κατά την πώληση ή τη μίσθωση των κτιρίων διατίθεται υποχρεωτικά από τον ιδιοκτήτη στον αγοραστή ή μισθωτή το πιστοποιητικό της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου». Μήπως ήρθε η ώρα για αποφάσεις και όχι απλά για σκέψεις, προβληματισμούς ή όνειρα για το προσεχές μέλλον; τύπου Αλέξανδρος Χονδρογιάννης Comby boiler για θέρμανση και ζεστό νερό χρήσης Κατασκευάζονται με έναν ή δύο εναλλάκτες, για σύνδεση ηλιακών συλλεκτών-λέβητα πετρελαίου, αερίου ή αντλίας θερμότητας.
3 Το σύστημα EPH Genius εγκατάσταση και τη λειτουργία των συστημάτων, η οποία εκδίδεται από τη Δ/νση Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Τυποποιείται επίσης η υποβαλλόμενη αίτηση-μελέτη (πρότυπο της τυποποιημένης άδειας και αίτησης-μελέτης συνοδεύουν την Υ.Α.) Επεκτείνεται η χρήση συστημάτων ψύξης-θέρμανσης σε αγροτικές εγκαταστάσεις, ενώ επιτρέπεται πλέον η χρήση κλειστών κυκλωμάτων σε περιοχές που απαγορεύονται οι υδρογεωτρήσεις. Προβλέπεται η χρήση πιστοποιημένων μηχανημάτων. Τα συστήματα ψύξης-θέρμανσης με χρήση της «αβαθούς» γεωθερμίας, μπορούν να τοποθετηθούν σε οποιαδήποτε περιοχή (χωρίς να υπάρχει κηρυγμένο γεωθερμικό πεδίο), αξιοποιώντας τη θερμοκρασία της γης ή ρευστών, που υπάρχουν στο υπέδαφος, με την εγκατάσταση γεωθερμικής αντλίας, η οποία λειτουργεί με μικρή ποσότητα ρεύματος, χωρίς ν απαιτείται ειδική ηλεκτρική εγκατάσταση. Το κόστος εγκατάστασης δεν είναι απαγορευτικό, ενώ εκτιμάται ότι μπορεί να γίνει απόσβεση σε 6-8 έτη λειτουργίας του συστήματος, μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας που επιτυγχάνεται. Το όφελος από τη χρήση της γεωθερμίας είναι τόσο οικονομικό, όσο και περιβαλλοντικό, καθώς για παράδειγμα, για την ίδια ποσότητα ψύξης, ένα γεωθερμικό σύστημα παρέχει εξοικονόμηση ενέργειας της τάξεως του 40% σε σχέση με ένα συμβατικό σύστημα. Επίσης, το γεωθερμικό σύστημα δεν έχει καμία εκπομπή καυσαερίων, ενώ συνεπάγεται μείωση από 40% ως 60% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σε σύγκριση με τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης-ψύξης.
4 Θέρμανση δαπέδου Του Αλέξανδρου Χονδρογιάννη Η θέρμανση δαπέδου ανήκει στα συστήματα θέρμανσης με νερό χαμηλής θερμοκρασίας (t=40 C). Η έκταση εφαρμογής αυτού του συστήματος θέρμανσης στη χώρα μας είναι περιορισμένη, παρ όλα τα σημαντικά πλεονεκτήματα που παρουσιάζει, ιδιαίτερα όσον αφορά στην οικονομική του λειτουργία και την υγιεινότερη θέρμανση. Ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος δεν διαφέρει σημαντικά από τον κλασικό τρόπο θέρμανσης, με μόνη ουσιαστική διαφορά την απουσία θερμαντικών σωμάτων. Εδώ, η μετάδοση της θερμότητας στον προς θέρμανση χώρο γίνεται δια μέσου του δαπέδου του χώρου, που συνήθως εμφανίζει θερμοκρασία της τάξης των 30 C. Παρατηρούμε δηλαδή ότι ενώ η διαφορά θερμοκρασίας (Δt) είναι πολύ μικρή, επιτυγχάνουμε ικανοποιητική θερμαντική ισχύ (απόδοση σε kcal/h), λόγω της μεγάλης θερμαντικής επιφάνειας (F) του θερμοπομπού (δαπέδου) σε αντίθεση με την πολύ μικρή θερμαντική επιφάνεια των γνωστών θερμαντικών σωμάτων. Οι σωληνώσεις που αποτελούν τις σερπαντίνες, οι οποίες προορίζονται για την κατασκευή των ίδιων των πάνελ, δεν εξυπηρετούν μόνο στο να μεταφέρουν το ρευστό που είναι ο φορέας της θερμότητας, αλλά και στο να αποδίδουν τη θερμότητα στην κατασκευή, στην οποία είναι ενσωματωμένες κι έτσι σε κάθε αύξηση του μήκους της σερπαντίνας αντιστοιχεί μια ανάλογη αύξηση της αποδιδόμενης ενέργειας κι επομένως της απαραίτητης παροχής (l/h) για ίση θερμοκρασιακή πτώση, η οποία έχει προβλεφθεί (Δt 8 C). Όσον αφορά τον υπολογισμό των σωληνώσεων με σκοπό την αποφυγή ύπαρξης υπερβολικού μανομετρικού, καθώς επίσης και των υπερβολικών ταχυτήτων στις σωληνώσεις, γίνεται προσπάθεια να περιοριστεί σε 1,5 m Σ.Υ. περίπου (147 mbar) η πτώση πίεσης στις σερπαντίνες. Μια χάλκινη σερπαντίνα Φ14x1mm και μήκους 45m, παρέχει 30x45=1.350 kcal/h (1566 W) και επομένως η παροχή είναι ίση με 1.350/8=1,69 l/h, στην οποία αντιστοιχεί μια πτώση πίεσης λόγω τριβών ίση με 23mm Σ.Υ/m (2,3mbar) και επομένως μια συνολική πτώση πίεσης λόγω τριβών ίση με 23x45=1.035mm Σ.Υ (101mbar). Εκτιμώντας τις τοπικές πτώσεις πίεσης ίσες με το 20% των συνολικών, φτάνουμε
5 Ολοκληρωμένες προτάσεις για εγκατάσταση θέρμανσης δαπέδου στα 1.250mm Σ.Υ (125mbar). Εάν το μήκος ήταν μόνο κατά 5m μεγαλύτερο, δηλαδή 50m, ξανακάνοντας τους υπολογισμούς θα είχαμε 30x50=1.500 kcal/h (1.740 W) και επομένως η παροχή είναι ίση με 1.500/8=187 l/h, στην οποία αντιστοιχεί μια πτώση πίεσης ίση με 28mm Σ.Υ/m (2,8 mbar) και επομένως μία συνολική πτώση πίεσης λόγω τριβών ίση με 28x50=1.400mm Σ.Υ (140mbar). Εκτιμώντας, όπως προηγούμενα, τις απρόβλεπτες τοπικές απώλειες πίεσης στο 20% των συνολικών, φτάνουμε στα 1.700mm Σ.Υ (170 mbar), δηλαδή μια αύξηση των απωλειών πίεσης της τάξης του 35%. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι είναι σκόπιμο ν αποφεύγονται οι σερπαντίνες υπερβολικού μήκους. Σε αντίθεση με τις ελάχιστα χρησιμοποιούμενες σερπαντίνες χαλκού, οι πλαστικές σωλήνες PEX ή PB, καθώς και οι πολυστρωματικές PEX-AL-PEX, όπου ευρέως χρησιμοποιούνται σε εγκαταστάσεις δαπεδοθέρμανσης, αποδίδουν ενδεικτικά : Όταν η απόσταση (βήμα α) τοποθέτησης του σωλήνα (Φ16 - Φ18 mm) είναι : α=10 cm απαιτούνται περίπου 11m σωλήνα ανά m² (θερμ. απόδοση 130 kcal/h. m²). α=20 cm απαιτούνται περίπου 5,5m σωλήνα ανά m² (θερμ. απόδοση 108 kcal/h. m²). α=30 cm απαιτούνται περίπου 3,7m σωλήνα ανά m² (θερμ. απόδοση 82 kcal/h. m²). α=40 cm απαιτούνται περίπου 2,7m σωλήνα ανά m² (θερμ. απόδοση 62 kcal/h. m²). Για θερμικές αποδόσεις άνω των 130 kcal/ m². h). Δεν συνιστάται η χρήση θέρμανσης δαπέδου. Το μήκος των κυκλωμάτων θέρμανσης για χρήση πλαστικών ή πολυστρωματικών σωλήνων, δεν πρέπει να ξεπερνά τα 120m. Η πτώση πίεσης για το δυσμενέστερο κύκλωμα να κυμαίνεται στα 2,0 m Σ.Υ (200 mbar). H διατομή των κατακόρυφων αγωγών στην δαπεδοθέρμανση είναι η διπλάσια απ αυτή που προκύπτει αν υπολογίσουμε τη θέρμανση με σώματα, γιατί εκεί έχουμε πτώση θερμοκρασίας 20-15 C, ενώ στη δαπεδοθέρμανση έχουμε πτώση θερμοκρασίας του νερού 8-10 C. Με άλλα λόγια μία συγκεκριμένη διατομή(διάμετρος σωλήνα), μπορεί να «μεταφέρει» τη μισή ποσότητα θερμότητας για δαπεδοθέρμανση απ ότι για θερμαντικά σώματα. Για περισσότερα τεχνικά στοιχεία και ΜΕΛΕΤΗ θέρμανσης δαπέδου, συμβουλευτείτε το βιβλίο «Υδραυλικά & Θέρμανση» του Αλέξανδρου Χονδρογιάννη (σελίδες 212 έως 220).
6 Πολυστρωματικοί σωλήνες Η τεχνολογία αυτών των σωλήνων συνίσταται στην εισαγωγή ενός στρώματος μεταλλικού σωλήνα από αλουμίνιο (AL), μεταξύ των δύο στρωμάτων από πλαστικό σωλήνα (PE-PERT ή PEX). Πολυστρωματικός σωλήνας PEX-AL-PEX Κατάλληλος για θέρμανση-ύδρευση και κλιματισμό Μικρός συντελεστής τριβής, άρα ελάχιστες απώλειες φορτίου. Τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας των πολυστρωματικών σωλήνων εντοπίζονται στις παρακάτω παραμέτρους: α. Το είδος του εσωτερικού και εξωτερικού πλαστικού σωλήνα PE-PB-PERT-PEX), όπου ο τύπος σωλήνα PEX-AL- PEX πλεονεκτεί έναντι των άλλων συνδυασμών, σε αντοχή υψηλής θερμοκρασίας και πίεσης λειτουργίας π.χ. 95 C- 10bar. β. H μέθοδος συγκόλλησης του σωλήνα από αλουμίνιο. γ. Η ποιότητα του συγκολλητικού υλικού. δ. Τα πιστοποιητικά καταλληλότητας των σωλήνων (SKZ- DVGW, κλπ. ). Όπου : 1. Εσωτερικός σωλήνας από δικτυωμένο πολυαιθυλένιο (PEX) 2. Ειδικό συγκολλητικό υλικό πλαστικού-αλουμινίου 3. Σωλήνας αλουμινίου 4. Ειδικό συγκολλητικό υλικό πλαστικού-αλουμινίου 5. Εξωτερικός σωλήνας (PEX) Τα πλεονεκτήματα των εν λόγω σωλήνων σε σύγκριση με τους συμβατικούς μεταλλικούς και πλαστικούς σωλήνες είναι τα ακόλουθα: Ευκολία μεταφοράς και εγκατάστασης, λόγω μικρού βάρους (π.χ. για σωλήνα Φ18x2mm βάρος ανά μέτρο 140 gr). Πολύ μικρότερη γραμμική διαστολή, σε κυκλώματα θέρμανσης, σε σύγκριση με τους κοινούς πλαστικούς σωλήνες PEX π.χ. για σωλήνα μήκους 1m και Δt 100 C. Χαλκοσωλήνες: Επιμήκυνση ανά μέτρο μήκους 1,65mm (σε 100 C). Σωλήνες PEX: Επιμήκυνση ανά μέτρο μήκους 15,00mm (σε 100 C). Σωλήνες PEX-ΑL-PEX: Επιμήκυνση ανά μέτρο μήκους 2,60mm (σε 100 C). Χαμηλή θερμική αγωγιμότητα, δηλαδή ελάχιστες απώλειες θερμότητας Αδιαπέραστη από το οξυγόνο. Μικρότερος θόρυβος κατά την μεταφορά ρευστών. Άριστη συμπεριφορά σε διάβρωση και επικαθίσεις αλάτων (πουρί). Η σύνδεση των πολυστρωματικών σωλήνων στα δίκτυα ύδρευσης-θέρμανσης και κλιματισμού, λαμβάνει χώρα με κατάλληλα τυποποιημένα εξαρτήματα πρεσσαριστά ή μηχανικής σύσφιξης. SUPER ΠΡΟΣΦΟΡΑ 5 Πλήρης σειρά 5 τεχνικών βιβλίων για Θέρμανση Κλιματισμό Ηλιακά Καύσιμα αέρια και Αυτοματισμούς εγκαταστάσεων ΜΟΝΟ 29 Τηλ.: 6942 980872-210 2011698 (εσωτ. 207)
7 νέα προϊόντα... ΠΟΛΥΣΤΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΩΛΗΝΕΣ Για θέρμανση - ύδρευση - κλιματισμό PEX-AL-PEX ΠΡΕΣΣΑΡΙΣΤΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΙΤΑΛΙΑΣ Για πολυστρωματικούς σωλήνες PEX-AL-PEX
νέα προϊόντα... ΧΑΛΥΒΔΙΝΑ BOILERS ΣΜΑΛΤΟΥ με ενσωματωμένο εναλλάκτη Αντιδιαβρωτική προστασία ΣΜΑΛΤΟΥ κατά DIN 4753.3, ασφαλή για τη δημόσια υγεία Μόνωση πολυουρεθάνης 50mm (40kg/m 3 ) Πίεση λειτουργίας 10 bar (max) Πίεση δοκιμής 16 bar (max) Μέγιστη θερμοκρασία λειτουργίας 95 ο C Μέγιστη πίεση δοκιμής χαλύβδινου εναλλάκτη 25 bar 4reasons / 210 2510654 ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ για Θέρμανση Δαπέδου Περιλαμβάνουν: Θερμοστατικές βαλβίδες Μετρητές ροής Αυτόματο εξαεριστικό Θερμόμετρο νερού Σφαιρικά κ.α. (Κατά παραγγελία) Για την ΑΠΟΣΤΟΛΗ του Εντύπου σε τεχνικούς στείλατε fax / e-mail ή τηλεφωνήσατε στα γραφεία μας, δίνοντας τα πλήρη στοιχεία για την ταχυδρομική αποστολή Αχαρνών 374, 111 45 Αθήνα Τηλ.: 210 2011698, Fax: 210 2019382/3 e-mail: therma@thermantiki.gr http://www.thermantiki.com