ΑΦΑΛΑΤΩΣΗ: ΕΥΛΟΓΙΑ Ή ΚΑΤΑΡΑ Μάθαμε τη λέξη αφαλάτωση όταν η Κυπριακή κυβέρνηση έκανε αγωνιώδεις προσπάθειες για εξεύρεση υδάτινων πόρων. Ήρθε σαν η πιο σύγχρονη λύση χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η Κύπρος διαχρονικά αντιμετώπιζε πρόβλημα ανομβρίας. Τα τελευταία 50 χρόνια η Κυπριακή Δημοκρατία έκανε μεγάλα υδατικά έργα για να λύσει το πρόβλημα της λειψυδρίας. Η Κύπρος κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη όσο αφορά τους υδατοφράκτες ανά έκταση. Τα τελευταία χρόνια η ανομβρία σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες σε νερό (ψηλότερο βιοτικό επίπεδο, περισσότερες αρδευόμενες καλλιέργειες και τουρισμός), έστρεψε την προσοχή των αρμοδίων προς την αφαλάτωση. Στην περιοχή Λεμεσού λειτουργεί από τον Απρίλιο του 2014 σταθμός αφαλάτωσης θαλασσινού νερού. Ήδη παράγονται 13.1 εκατομμύρια τόνων νερού το χρόνο που διοχετεύονται σε δεξαμενή στον Ύψωνα και μετά στο δίκτυο υδατοπρομήθειας Λεμεσού. Φυσικά η «θεϊκή» αυτή λύση δε μας άφησε απροβλημάτιστους όσο αφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την ποιότητα του πόσιμου νερού. Οι γνώσεις μας για το θέμα αντλήθηκαν μέσα από τη βιβλιογραφία,
δημοσιεύματα εφημερίδων και επίσκεψη στο σταθμό αφαλάτωσης στην Επισκοπή. Διαβάσαμε μελέτες που έδειξαν πως: 1. Η αφαλάτωση επηρεάζει τη βιοποικιλότητα της θαλάσσιας ζωής. Η διαδικασία της αφαλάτωσης αρχίζει με εισαγωγή θαλασσινού νερού(intake) το οποίο στη συνέχεια αφαλατώνεται. Αρκετοί θαλάσσιοι οργανισμοί όπως φυτοπλαγκτόν, ζωοπλαγκτόν, φύκια και αυγά ψαριών παγιδεύονται και πεθαίνουν. Το βασικό κατάλοιπο της αφαλάτωσης είναι η άλμη που «επιστρέφει» στη θάλασσα αλλάζοντας έτσι την αλατότητα της θάλασσας και τη βιωσιμότητα των οργανισμών. 2. Γίνεται μεγάλη κατανάλωση ενέργειας που ρυπαίνει το περιβάλλον και εντείνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αυξάνει επίσης την τιμή του πόσιμου νερού. 3. Υπάρχει σε αρκετές περιπτώσεις αβεβαιότητα για την ποιότητα του αφαλατωμένου νερού. Αν υπάρχουν τοξικές ουσίες στο θαλασσινό νερό δύσκολα απομακρύνονται. Εμείς στις 2/2/2015 επισκεφτήκαμε το σταθμό αφαλάτωσης στην Επισκοπή.
Ξεναγηθήκαμε και είδαμε όλα τα στάδια επεξεργασίας του θαλασσινού νερού: την είσοδο του θαλασσινού νερού στο σύστημα, την αντίστροφη ώσμωση που επιτυγχάνεται με άσκηση πίεσης, την απομάκρυνση του βορίου και την αποκατάσταση της σκληρότητας και του ph στο αφαλατωμένο νερού. Επίσης δοκιμάσαμε αφαλατωμένο νερό. Η γεύση του δε διέφερε από το νερό που καταναλώνουμε καθημερινά. Φυσικά θέσαμε τις επιφυλάξεις μας: Τι θα γίνει με τη βιοποικιλότητα της θαλάσσιας ζωής στον κόλπο της Επισκοπής; Μας απάντησαν πως κάποιοι οργανισμοί επιστρέφονται πίσω στη θάλασσα και πως υπάρχει ειδικός σωλήνας για πρόσληψη νερού τοποθετημένος σε σωστή θέση μετά από σχετική μελέτη (έλαβαν υπόψη τα θαλάσσια ρεύματα της περιοχής) έτσι ώστε να μη δημιουργεί πρόβλημα στη βιοποικιλότητα. Επίσης γίνονται συνεχώς μετρήσεις στην περιοχή για τυχών αλλαγές στη σύσταση του θαλασσινού νερού. Όσο αφορά την επιφύλαξή μας για την κατανάλωση ενέργειας και την τιμή του πόσιμου νερού βρήκαμε μόνοι μας την απάντηση:
Στις μέρες μας που η κυβέρνησή μας έδωσε κίνητρα σε ιδιώτες για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.. H ιδιωτική εταιρία αφαλάτωσης γνωρίζει πως για κάθε τόνο (m 3 ) αφαλατωμένου νερού χρειάζονται 4 kwh ηλεκτρικού ρεύματος. Πιστεύουμε πως, για οικονομικούς λόγους, η εταιρία αφαλάτωσης θα οδηγηθεί προς τις φθηνότερες και ταυτόχρονα φιλικές προς το περιβάλλον ενεργειακές λύσεις. Το πόσιμο νερό είναι ένα αγαθό απαραίτητο για τη διαβίωσή μας. Σε ένα τουριστικό προορισμό όπως είναι η Κύπρος είναι αδιανόητο να γίνονται περικοπές νερού. Ο τουρισμός είναι ο πνεύμονας της οικονομίας μας και δε μπορούμε να υποβιβάζουμε το τουριστικό μας προϊόν με περικοπές νερού. Εξάλλου η μεταφορά νερού από άλλη χώρα με δεξαμενόπλοιο είναι και ρυπογόνος αλλά και δαπανηρή λύση. Σχετικά με την ποιότητα του αφαλατωμένου νερού ενημερωθήκαμε πως στην Επισκοπή τηρούνται όλες οι οδηγίες που δίνονται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και γίνονται ποιοτικοί έλεγχοι σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Όσο αφορά τη γεύση του, όταν το δοκιμάσαμε δεν είχε διαφορά από το νερό του σπιτιού μας. Με το τέλος της επίσκεψής μας νιώσαμε πως η αφαλάτωση δεν αποτελεί αναγκαστικά κακή πρακτική. Φυσικά εμείς οι μελλοντικοί πολίτες
πρέπει πάντα να είμαστε υποψιασμένοι και ενημερωμένοι και να έχουμε απαίτηση από την εκάστοτε κυβέρνηση και τις αρμόδιες υπηρεσίες να προβαίνουν σε όλους τους απαραίτητους ελέγχους. Να μην ξεχνούμε ποτέ πως η εξοικονόμηση νερού μέσω της καλλιέργειας υδατικής συνείδησης πρέπει να είναι η προτεραιότητά μας. Η αφαλάτωση είναι ευλογία για εμάς γιατί μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε χωρίς να έχουμε το άγχος πως σύντομα τα αποθέματα μας σε πόσιμο νερό θα εξαντληθούν. Να προσέξουμε όμως να μην μετατραπεί σε κατάρα λόγω των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Στο χέρι μας είναι. Βιβλιογραφία - πηγές 1. Αφαλάτωση-Μελέτη για 3 νησιά- Ενεργειακό Γραφείο Αιγαίου, 2013 2. Επιλογή Συστήματος Αφαλάτωσης για την Παραγωγή Πόσιμου Νερού στην Κύπρο. Μια Ενεργειακή, Περιβαλλοντική και Οικονομική Ανάλυση. Τάσος Τουμασής, 2005 3. The ABCs of desalting second edition, International Desalination Association. 4. Γεωγραφία Β Γυμνασίου, ΥΑΠ, Λευκωσία 2011 5. Επίσκεψη στο σταθμό αφαλάτωσης Επισκοπής 6. http://www.moa.gov.cy/moa/wdd/wdd.nsf/