ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ IN SITU ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ IN SITU ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ Λουπασάκη Ε. 1, ιαµαντόπουλος Ε. 1 1 Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης, 73100, Χανιά ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ανάγκη για επεξεργασία των υγρών αστικών απόβλητων σε τοπικό επίπεδο, µε χαµηλό κόστος αλλά και µε απόδοση ανάλογη των συµβατικών µονάδων, οδήγησε στην αναζήτηση εναλλακτικών συστηµάτων επεξεργασίας, όπως είναι τα συστήµατα προσκολληµένης ανάπτυξης. Μελετήθηκαν τέσσερα συστήµατα µε διαφορετικά πληρωτικά υλικά, πλαστικά καπάκια µπουκαλιών, δακτύλιοι Kaldnes, κύβοι πετροβάµβακα και τεχνητός υγροβιότοπος, σε τρεις διαφορετικές περιόδους λειτουργίας. Η τροφοδοσία των συστηµάτων γινόταν περιοδικά, ανά 8h και η οργανική φόρτιση κυµάνθηκε µεταξύ 25 και 200 g COD m -2 d -1. Τα συστήµατα µε τον πετροβάµβακα και τον υγροβιότοπο σηµείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά αποµάκρυνσης 94% και 90% για το COD, 87% και 87% για το ΒΟD, 76% και 83% για το DOC και 95% και 95% για το TSS αντίστοιχα. COMPARATIVE EVALUATION OF FOUR ATTACHED GROWTH SYSTEMS FOR IN SITU WASTEWATER TREATMENT Loupasaki E. 1, Diamadopoulos E. 1 1 Department of Environmental Engineering, Technical University of Crete, GR-73100 Chania, Greece ABSTRACT The necessity to treat the urban wastewaters in situ, with a low cost system, but effective as the conventional one, led to the research of alternative methods for wastewater treatment. Attached growth systems can be the alternative option. There were studied four units, with different media substrate, plastic bottle caps, Kaldnes rings style K1, stone wool cubes and a constructed wetland, at three operation periods. The units were fed intermittently every 8h, at organic loadings between 25 and 200 g COD m -2 d- 1. The units with stone wool and the constructed wetland were the most effective, with mean reduction in COD of 94% and 90%, BOD of 87% and 87%, DOC of 76% and 83% and in TSS of 95% and 95% respectively. 1

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επεξεργασία των υγρών αστικών αποβλήτων εξακολουθεί να αποτελεί µείζον θέµα για αρκετές περιοχές της χώρας µας. Η λύση του προβλήµατος µε τη δηµιουργία κεντρικών συµβατικών µονάδων ενεργού ιλύος, συνήθως καλύπτει επιτυχώς τις ανάγκες των αστικών και περιαστικών περιοχών. εν συµβαίνει όµως το ίδιο µε τις υπόλοιπες περιοχές. Σε ορεινές - ηµιορεινές και αγροτικές περιοχές, όπου το γεωγραφικό ανάγλυφο είναι έντονο και οι χιλιοµετρικές αποστάσεις µεταξύ των οικισµών µεγάλες, η δηµιουργία µίας κεντρικής µονάδας εκτοξεύει τα κόστη κατασκευής και λειτουργίας, ώστε πολλές φορές να καθίσταται ασύµφορη αλλά και δύσκολη η ικανοποιητική λειτουργία της. Αντίθετα, µε αποκεντρωµένα συστήµατα επεξεργασίας η επεξεργασία των λυµάτων όχι µόνο µπορεί να γίνει σε τοπικό επίπεδο, αλλά είναι δυνατή και η επαναχρησιµοποίηση της εκροής για άρδευση. Μία κατηγορία τέτοιων µεθόδων επεξεργασίας είναι τα συστήµατα προσκολληµένης ανάπτυξης. Το χαµηλό κόστος λειτουργίας και συντήρησης, σε συνδυασµό µε τις υψηλές αποδόσεις και τη δυνατότητα εύκολης επέκτασης σε περίπτωση αύξησης των παροχών, κάνουν τα συστήµατα αυτά ιδιαίτερα ανταγωνιστικά. Στα συστήµατα προσκολληµένης ανάπτυξης οι µικροοργανισµοί που ευθύνονται για την αποδόµηση του οργανικού φορτίου, δεν βρίσκονται σε αιώρηση, όπως στα συστήµατα ενεργού ιλύος, αλλά είναι προσκολληµένοι σε κάποιο σταθερό µέσο (πληρωτικό υλικό) σχηµατίζοντας ένα λεπτό βιοφίλµ [1]. Υλικά όπως άµµος [2], χαλίκια, κονιορτοποιηµένα ορυκτά [3], τύρφη [2,4,5], γυαλί [2,6], φυσικός ζεόλιθος, σφαιρίδια διογκωµένης αργίλου [7], κύβοι πολυουρεθάνης [8,9], φύλλα πολυστυρένιου [10], καθώς και διάφορα άλλα ινώδη υλικά έχουν δοκιµαστεί [11,12] για διάφορα είδη αποβλήτων µε µεγαλύτερη ή µικρότερη επιτυχία. Κύριο χαρακτηριστικό όλων των προηγούµενων υλικών είναι ότι διαθέτουν µεγάλη πλευρική επιφάνεια για την ανάπτυξη όσο το δυνατόν περισσότερης βιοµάζας ανά µονάδα όγκου. Έτσι τα συστήµατα προσκολληµένης ανάπτυξης συνήθως καταλαµβάνουν σηµαντικά µικρότερο χώρο από τα συµβατικά συστήµατα ενεργού ιλύος. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η συγκριτική αξιολόγηση τεσσάρων συστηµάτων προσκολληµένης ανάπτυξης για την επεξεργασία αστικών λυµάτων. Μελετήθηκαν τέσσερα συστήµατα µε διαφορετικά πληρωτικά υλικά: πλαστικά καπάκια µπουκαλιών, δακτύλιοι Kaldnes, κύβοι πετροβάµβακα και τεχνητός υγροβιότοπος. Η διοχέτευση των λυµάτων στα συστήµατα δεν ήταν συνεχής αλλά εναλλασσόταν µε διαστήµατα ανάπαυσης, µηδενικής ροής. Ο αερισµός των συστηµάτων δεν ήταν τεχνητός, αλλά φυσικός λόγω της διακοπτόµενης τροφοδοσίας. Συνήθως τα διαστήµατα ανάπαυσης σε τέτοιου είδους συστήµατα είναι της τάξης των µερικών ηµερών [13], στην παρούσα εργασία όµως, είναι πολύ µικρότερα, της τάξης µερικών ωρών, και αποσκοπούν στην κατασκευή µικρότερων δεξαµενών συγκέντρωσης - προσωρινής αποθήκευσης των λυµάτων. Έτσι όµως µειώνονται και οι χρόνοι παραµονής των λυµάτων στα συστήµατα 2. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 2.1 Χαρακτηριστικά λυµάτων εισόδου. 2

Τα λύµατα που χρησιµοποιήθηκαν προέρχονται από το φρεάτιο εισόδου της εγκατάστασης του βιολογικού καθαρισµού που εξυπηρετεί αποκλειστικά το campus του Πολυτεχνείου Κρήτης. Έτσι δεν πρόκειται για τυπικό αστικό λύµα, αλλά για πιο ισχυρό απόβλητο µε µέσο COD εισόδου 800 mg/l και συχνές φορτίσεις σοκ της τάξης των 2000-3000 mg/l COD. Το ph των λυµάτων εισόδου ήταν 7,5 8,0 καθ όλη την διάρκεια των πειραµάτων. 2.2 ιάταξη πειραµατικών µονάδων & υλικά κατασκευής. Τα λύµατα αφού αντληθούν από το φρεάτιο εισόδου του βιολογικού καθαρισµού του Πολυτεχνείου Κρήτης, διοχετεύονται πρώτα σε φίλτρο-εσχάρα (Biotube της εταιρίας Orenco) και στη συνέχεια σε µία ενδιάµεση δεξαµενή αποθήκευσης-τροφοδοσίας. Η χρήση του φίλτρου αποσκοπεί στην αποµάκρυνση των στερεών µε διάµετρο µεγαλύτερη από 4mm για την αποφυγή φραξίµατος των σωληνώσεων του συστήµατος. Από τη δεξαµενή αποθήκευσης - τροφοδοσίας χωρητικότητας 1m 3 τα λύµατα οδηγούνται στις τέσσερις δεξαµενές επεξεργασίας, διαστάσεων 0.80x0.80x1.20m (ΠxMxY), µε διαφορετικό πληρωτικό υλικό η κάθε µία (Εικόνα 1). Σε όλες τις περιπτώσεις η είσοδος των λυµάτων στις δεξαµενές επεξεργασίας, γίνεται από το πάνω µέρος των δεξαµενών, ενώ η εκροή, µε κατάλληλη αποστραγγιστική διάταξη από κάτω. Το σύστηµα αποστράγγισης βρίσκεται πέντε εκατοστά πάνω από τον πυθµένα των δεξαµενών, ενώ η τελική έξοδος του συστήµατος είναι δέκα εκατοστά υψηλότερα από την αποστράγγιση. Στην πρώτη δεξαµενή κατασκευάστηκε ένας τεχνητός υγροβιότοπος (ΤΥ) κάθετης ροής. Τα καλάµια που χρησιµοποιήθηκαν ήταν Phragmites Αustralis και φυτεύτηκαν τρεις ρίζες σε υπόστρωµα χαλικιών, συγκεκριµένης κοκκοµετρίας, συνολικού πάχους 60cm (Πίνακας 1). Στην δεύτερη δεξαµενή το πληρωτικό υλικό ήταν κύβοι πετροβάµβακα (GEOLAN B-040) Εικόνα 1.1 ιάγραµµα ροής συστήµατος µεγέθους 5cm. Στην τρίτη τοποθετήθηκαν καπάκια από πλαστικά µπουκάλια νερού µέσης διαµέτρου 3,3cm και στην τέταρτη δακτύλιοι Kaldnes τύπου Κ1. Στις τρεις τελευταίες περιπτώσεις, το στρώµα του πληρωτικού υλικού σε κάθε δεξαµενή είχε πάχος 40cm. Πίνακας 1: ιαστρωµάτωση πληρωτικού υλικού Τεχνητού Υγροβιοτόπου Στρώσεις Βάθος m Υλικό επιφανειακή 0,30 λεπτό χαλίκι (γαρµπίλι) 4-8 mm αποστράγγισης 0,30 χαλίκι 8-18 mm Τα συστήµατα τέθηκαν για πρώτη φορά σε λειτουργία Ιούνιο και η φάση προσαρµογής και σταθεροποίησης τους κράτησε τρεις µήνες. Στο διάστηµα αυτό η τροφοδοσία γινόταν µία φορά την ηµέρα µε 100 L αραιωµένων λυµάτων µέσου COD 300 mg/l. 2.3 Συνθήκες λειτουργίας. Πίνακας 2: Συνθήκες λειτουργίας συστηµάτων Περίοδοι λειτουργίας τροφοδοσία φόρτιση 3

Α περίοδος ανά 8 h 30 L Β περίοδος ανά 8 h 20 L Γ περίοδος ανά 8 h 10 L Όλα τα συστήµατα ήταν σταθερής κλίνης, διακοπτόµενης λειτουργίας, χωρίς τεχνητό αερισµό και σε θερµοκρασία περιβάλλοντος. Μελετήθηκαν τρείς διαφορετικοί τρόποι τροφοδοσίας, όπου µεταβαλλόταν τόσο η συχνότητα όσο και η ποσότητα των λυµάτων που διοχετευόταν στα συστήµατα, όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 2. 2.4 Αναλυτικές µέθοδοι Καθ όλη την διάρκεια των πειραµάτων γινόταν µετρήσεις COD, BOD, DOC, TSS, ΤΝ και ΝΗ 4 +, όπως επίσης ήταν υπό παρακολούθηση και το ph. Όλες οι παράµετροι µε εξαίρεση το DOC, µετρήθηκαν µε µεθόδους βασισµένες στο Standard Methods [14]. Οι µετρήσεις για το DOC έγιναν στον αναλυτή οργανικού άνθρακα (TOC Analyzer) της εταιρίας Shimadzu µοντέλο 5000Α. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Στον Πίνακα 3 παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα αποτελέσµατα για τη λειτουργία των συστηµάτων ανά περίοδο σε όρους COD, BOD, DOC και ΤSS, εκφρασµένα σε ποσοστά αποµάκρυνσης ως συγκέντρωση, αλλά και ως mg/d. Πίνακας 3 : Μέσοι όροι αποµάκρυνσης COD,BOD,DOC και ΤSS σε mg/l (mg/d) ανά περίοδο και σύστηµα % αποµάκρυνση COD ως συγκέντρωση ( % αποµάκρυνση ως mg/d) εξαµενή 1 εξαµενή 2 εξαµενή 3 εξαµενή 4 Kaldnes Καπάκια Πετροβάµβακας Τεχν. Υγροβιότοπος Α περίοδος 71,2 (80,0) 62,1 (50,5) 81,8 (80,2) 77,4 (90,2) Β περίοδος 69,5 (71,4) 72,0 (76,1) 82,9 (86,8) 83,9 (87,3) Γ περίοδος 73,1 (76,6) 85,9 (87,3) 92,7 (94,3) 70,7 (88,9) % αποµάκρυνση ΒOD ως συγκέντρωση ( % αποµάκρυνση ως mg/d) Α περίοδος 61,5 (73,3) 52,6 (38,3) 73,5 (71,2) 69,8 (86,9) Β περίοδος 63,8 (66,1) 64,4 (69,2) 73,8 (78,5) 76,4 (81,7) Γ περίοδος 68,9 (72,9) 81,7 (83,5) 83,1 (86,8) 62,8 (85,9) % αποµάκρυνση DOC ως συγκέντρωση ( % αποµάκρυνση ως mg/d) Α περίοδος 46,6 (62,9) 43,2 (25,9) 61,2 (57,8) 61,2 (83,2) Β περίοδος 39,8 (43,8) 43,6 (50,1) 53,0 (62,6) 58,9 (67,3) Γ περίοδος 60,5 (65,6) 62,1 (65,9) 69,4 (76,1) 48,1 (80,3) % αποµάκρυνση TSS ως συγκέντρωση ( % αποµάκρυνση ως mg/d) Α περίοδος 80,5 (86,5) 71,6 (63,0) 88,0 (86,9) 83,8 (93,0) Β περίοδος 76,1 (77,8) 79,8 (82,9) 88,5 (91,3) 87,2 (90,0) Γ περίοδος 73,7 (77,1) 87,7 (89,0) 94,1 (95,4) 85,8 (94,6) Τα ποσοστά αποµάκρυνσης υπολογίστηκαν τόσο ως προς τη µείωση της συγκέντρωσης, όσο και ως προς τη µείωση της µάζας (mg/d), αφού διαπιστώθηκε ότι, ιδιαίτερα κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς µήνες, σηµαντικό ποσοστό των αποβλήτων χανόταν λόγω εξάτµισης, αλλά και εξατµισοδιαπνοής στον υγροβιότοπο. Έτσι η τελική εκροή των συστηµάτων είναι στην πραγµατικότητα συµπυκνωµένη, και τα ποσοστά αποµάκρυνσης ως προς τη συγκέντρωση δεν δείχνουν τη συνολική αποµάκρυνση που επιτυγχάνεται µέσω της κάθε επεξεργασίας. Για να εξαλειφτεί αυτή η παράµετρος από την αξιολόγηση των 4

αποτελεσµάτων έγιναν τα ισοζύγια µάζας, οπότε και προέκυψαν όλα τα διαγράµµατα σε ποσοστά αποµάκρυνσης ως mg/d. Τα Σχήµατα 1 και 2 απεικονίζουν τη λειτουργία των συστηµάτων σε όρους COD, BOD, DOC και TSS. Κατά τις περιόδους Α και Β παρατηρούνται σηµαντικές διακυµάνσεις στις τιµές εισόδου όλων των παραπάνω παραµέτρων, εν αντιθέσει µε την περίοδο Γ όπου η ποιότητα της εισόδου είναι σταθερή. Οι τιµές εξόδου, εκτός από του DOC, διατηρούνται σε σχετικά σταθερά χαµηλές τιµές σε όλα τα συστήµατα σε όλες τις περιόδους. Για την πρώτη περίοδο λειτουργίας η µεγαλύτερη µέση αποµάκρυνση COD, σε mg/d, σηµειώθηκε στο σύστηµα µε τον υγροβιότοπο και ήταν 90,2%, ακολούθησε ο πετροβάµβακας µε 80,2%, τα Kaldness µε 80,0% και τα καπάκια µε 50,5%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τη δεύτερη περίοδο ήταν 87,3%, 86,8%, 71,4% και 76,1%. Παρατηρείται ότι τα δύο πρώτα συστήµατα, υγροβιότοπου και πετροβάµβακα, διατηρούν ή και βελτιώνουν την απόδοσή τους, σε σχέση µε την πρώτη περίοδο, διατηρώντας την ποιότητα της εκροής τους σταθερή, ανεξάρτητα από την ποιότητα της εισόδου, όπου εµφανίζονται φορτίσεις σοκ (Σχήµα 1α). Αντίθετα, τα Kaldnes και τα καπάκια φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο, καθώς η ποιότητα της εκροής τους δεν είναι αντίστοιχα σταθερή και συγκρινόµενα µε τα άλλα συστήµατα αργούν να επανέλθουν µετά από φορτίσεις σοκ. Κατά την τρίτη περίοδο λειτουργίας η ποιότητα των λυµάτων εισόδου είναι σταθερή µε αποτέλεσµα και η ποιότητα των εκροών να είναι σταθερή. 5

Σχήµα 1 : Λειτουργία των συστηµάτων προσκολληµένης ανάπτυξης ως προς : α) ρυθµό φόρτισης COD, β) ρυθµό φόρτισης BOD Παρόµοια είναι τα αποτελέσµατα και για ΒOD και ΤSS. Τόσο το BOD όσο και τα TSS φαίνεται να αποµακρύνονται αποτελεσµατικότερα από τα συστήµατα τεχνητού υγροβιότοπου και πετροβάµβακα µε ποιότητα εκροής, σχεδόν ανεξάρτητη από την είσοδο (Σχήµατα 1 και 2). Το χαµηλότερο µέσο ποσοστό κατά βάρους αποµάκρυνσης για τον υγροβιότοπο είναι το 81,7%, ενώ για τον πετροβάµβακα το 71,2% σχετικά µε το BOD, και 93,0% και 86,9% αντίστοιχα σχετικά µε τα ΤSS. Η αποµάκρυνση του DOC φαίνεται να εξαρτάται από την αρχική φόρτιση, αφού για τις δύο πρώτες περιόδους, κανένα από τα συστήµατα δεν έχει έξοδο µε σχετικά σταθερές τιµές. Αντίθετα στην τρίτη περίοδο οι έξοδοι, όπως και η είσοδος σταθεροποιούνται. Ανεξαρτήτως περιόδου λειτουργίας και για αυτή την παράµετρο το σύστηµα πετροβάµβακα και ο υγροβιότοπος είναι τα πιο αποτελεσµατικά. 6

Σχήµα 2 : Λειτουργία των συστηµάτων προσκολληµένης ανάπτυξης ως προς : α) ρυθµό φόρτισης DOC, β) ρυθµό φόρτισης TSS Σχήµα 3 : Λειτουργία των συστηµάτων προσκολληµένης ανάπτυξης ως προς : α) ρυθµό φόρτισης TN, β) ρυθµό φόρτισης NΗ 4 + Το Σχήµα 3 δείχνει τη λειτουργία των συστηµάτων ως προς ΤΝ και ΝΗ 4 +. Φαίνεται πως και σε αυτή την περίπτωση το σύστηµα µε τον υγροβιότοπο λειτουργεί αποτελεσµατικότερα από τα υπόλοιπα, χωρίς όµως να επιτυγχάνεται σταθερή ποιότητα εκροής, ανεξάρτητη από την εισροή. Επίσης, το ισοζύγιο µάζας του αζώτου δείχνει ότι όλο το άζωτο που ανιχνεύεται στις εκροές των συστηµάτων είναι µε τη µορφή ΝΗ 4 +, χωρίς την παρουσία ΝΟ 3 - ή ΝΟ 3 - αφού C TN C NH4. Οπότε η αποµάκρυνση του Ν δεν γίνεται µέσω νιτροποίησης-απονιτροποίησης, αλλά απλά προσλαµβάνεται από τους µικρο-οργανισµούς και επιπρόσθετα από τα καλάµια στην περίπτωση του υγροβιότοπου. Πιθανώς η αύξηση του χρόνου παραµονής να δηµιουργούσε και τις κατάλληλες συνθήκες για νιτροποίηση. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα συστήµατα προσκολληµένης ανάπτυξης µπορούν να αποτελέσουν µέρος της λύσης για την επεξεργασία υγρών αποβλήτων σε µικρούς οικισµούς, καθώς είναι συστήµατα εύκολα και οικονοµικά στη λειτουργία τους, αφού ούτε µεγάλα ποσά ενέργειας χρειάζονται, ούτε απαιτείται η παρουσία εξειδικευµένου τεχνικού προσωπικού σε καθηµερινή βάση. Στην 7

παρούσα εργασία χρησιµοποιήθηκαν ανεπεξέργαστα λύµατα, µε στερεά µεγέθους έως 4mm και τα συµπεράσµατα που προέκυψαν είναι τα εξής : 1. Από τα τέσσερα υλικά που δοκιµάστηκαν, οι κύβοι πετροβάµβακα και ο τεχνητός υγροβιότοπος ήταν τα πιο αποτελεσµατικά. Ανάλογα µε την φόρτιση τα µέσα ποσοστά αποµάκρυνσης COD ως mg/d κυµάνθηκαν από 80,2 έως 94,3 για τον πετροβάµβακα και από 87,2 έως 90,2 για τον υγροβιότοπο. Για το BOD οι αντίστοιχες µέσες αποµακρύνσεις ήταν από 71,2 έως 86,8 για τον πετροβάµβακα και από 81,7 έως 86,9 για τον υγροβιότοπο. Για το DOC ήταν από 57,8 έως 76,1 για τον πετροβάµβακα και από 67,3 έως 83,2 για τον υγροβιότοπο. Τέλος για τα TSS ήταν από 86,9 έως 95,4 για τον πετροβάµβακα και από 90,0 έως 94,6 για τον υγροβιότοπο. Παρόλο που τα ποσοστά αποµάκρυνσης οποιουδήποτε δείκτη είναι καλύτερα για τον υγροβιότοπο, από τη δεύτερη περίοδο των πειραµάτων και µετά, ο πετροβάµβακας φαίνεται να σταθεροποιείται περισσότερο και έτσι η απόκρισή του σε φορτίσεις σοκ είναι καλύτερη, αφού επανέρχεται πιο γρήγορα. 2. Νιτροποίηση και απονιτροποίηση δεν έλαβε χώρα σε κανένα από τα τέσσερα συστήµατα, έτσι το ζήτηµα της αποµάκρυνσης του αζώτου θα λυθεί είτε αποκλειστικά µε µετέπειτα επεξεργασία, είτε µε την αύξηση των χρόνων παραµονής των λυµάτων σε αυτά τα συστήµατα. 3. Αν και τα ποσοστά αποµάκρυνσης για COD, BOD και TSS είναι µέσα στα όρια που προβλέπονται από την νοµοθεσία (ΚΥΑ 5673/400 ΦΕΚ 192/1997) για την απόρριψη των επεξεργασµένων λυµάτων, µε κάποια περαιτέρω επεξεργασία θα µπορούσε να γίνει και επαναχρησιµοποίηση της εκροής για άρδευση. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Metcalf and Eddy (2003) Wastewater Engineering: Treatment and Reuse, Fourth Edition, McGraw-Hill, New York 2. Zhifei H., and A.G. Graham (2006) Impact of filter media on the performance of fullscale recirculating biofilters for treating multi-residential wastewater, Water Research, 40 : 1474-1480 3. Lee H.S., S.J. Park and T.I. Yoon (2002) Wastewater treatment in a hybrid biological reactor using powdered minerals: effects of organic loading rates on COD removal and nitrification, Process Biochemistry, 38 : 81-88 4. Couillard D. (1994) Review : The use of peat in wastewater treatment, Water Research, 28 (6) : 1261-1274 5. Lens P.N., P.M. Vochten, L. Speleers and W.H. Verstraete (1994) Direct treatmentof domestic wastewater by percolation over peat, bark and woodchips, Water Research, 28(1) : 17-26 6. Horan N.J., and M. Lowe (2007) Full-scale trials of recycled glass as tertiary filter medium for wastewater treatment, Water Research, 41 : 253-259 8

7. He S.B., G. Xue, and H.N. Kong (2007) The performance of BAF using natural zeolite as filter media under conditions of low temperature and ammonium shock load, Journal of Hazardous Materials, 143(1-2): 291-295 8. Wang J., H. Shi and Y. Qian (2000) Wastewater treatment in a hybrid biological reactor (HBR): effect of organic loading rates, Process Biochemistry, 36 : 297-303 9. Kargi F. and L. Karapinar (1997) Performance of fluidized bed bioreactor containing wire-mesh sponge particles in wastewater treatment, Waste Management, 17(1) : 65-77 10. Clifford E., M. Nielsen, K. Sorensen and M. Rodgers (2010) Nitrogen dynamics and removal in a horizontal flow biofilm reactor for wastewater treatment, Water Research, 44 : 3819-3828 11. Li J., X.H. Xing and B.Z. Wang (2003) Characteristics of phosphorus removal from wastewater by biofilm sequencing batch reactor (SBR), Biochemical Engineering Journal, 16 : 279-285 12. Zhao Q. and B. Wang (1996) Evaluation on a pilot-scale attached-growth pond system treating domestic wastewater, Water Research, 30(1) : 242-245 13. Grafias P., N.P. Xekoukoulotakis, D. Mantzavinos and E. Diamadopoulos (2010) Pilot treatment of olive pomace leachate by vertical-flow constructed wetland and electrochemical oxidation: An efficient hybrid process, Water Research, 44 : 2773-2780 14. Clesceri L.S., A.E. Greenberg and A.D. Eaton (1999) Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, twentieth edition, APHA, Washington 9